Post on 15-Feb-2019
Asllan Hamiti - Ismail Hamiti
GJUHË SHQIPEGJUHË SHQIPEPËR KLASËN VIPËR KLASËN VITË ARSIMIT FILLORTË ARSIMIT FILLOR
NËNTËVJEÇARNËNTËVJEÇAR
LËNDË ME ZGJEDHJELËNDË ME ZGJEDHJE
АЛБАНСКИ ЈАЗИКАЛБАНСКИ ЈАЗИКЗАЗА VIVI ОДДЕЛЕНИЕОДДЕЛЕНИЕ
ЗА ДЕВЕТГОДИШНОЗА ДЕВЕТГОДИШНООСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ
ИЗБОРЕН ПРЕДМЕТ
Redaktor:
Recensues:
dr. Ismet Osmani,profesor në Fakultetin e Filologjisë“Bllazhe Koneski” - Shkup
Ibe Mustafamësimdhënëse në ShF“25 Maji” - Hasanbeg, Shkup
Safet Nuredini,mësimdhënës në ShF“Sami Frashëri - Gllumovë, Shkup
Lektor:mr. Ajten Qamili
Со решение на Министерот за образование и наука на РепубликаМакедонија бр.��������� од���������, се одобруваупотребата на овој учебник.
Me vendimin e ministrit të Arsimit dhe të Shkencës të Republikës sëMaqedonisë nr.��������� të datës���������, miratohetpërdorimi i këtij libri shkollor.
CIP - Каталогизација во публикацијаНационална и универзитетска библиотека “Св.Климент Охридски” , СкопјеАВТОР: Hamiti, Asllan - авторОДГОВОРНОСТ: Hamiti, Ismail - авторНАСЛОВ: Gjuhë shqipe për klasën VI të arsimit fillornëntëvjeçar : lëndë me zgjedhje = Албански јазик за VI одделение за деветгодишно основно образование : izboren predmetИМПРЕСУМ: Skopje : Ministerstvo za obrazovanie i nauka na Republika Makedonija, 2011ФИЗИЧКИ ОПИС: 107 стр. : илустр. ; 30 смЗАБЕЛЕШКА ЗА СОДРЖИНАТА : Содржи и: Flletore pune = Работна тетраткаПРИЛОЗИ:ISBN: 978-608-226-277-2УДК: 821.18(075.2)ВИД ГРАЃА: монографска публикација, текстуална граѓа,печатенаИЗДАВАЊЕТО СЕ ПРЕДВИДУВА: 07.11.2011COBISS.MK-ID: 89058826
Botues: Ministria e Arsimit dhe Shkencës e Republikës së Maqedonisë
Shtyp: Qendra Grafike shpkpv, Shkup
Tirazhi: 1.000
Mirëdita!
Mirëdita!
Tung!Tung!
Mirëmëngjes!
Mirëmëngjes!
Mirëmbrëma!
Mirëmbrëma!
Fillimtë mbarë!
Fillimtë mbarë!
Tungjatjeta!Tungjatjeta!
Mirë se vini në shqip!
Mirë se vini në shqip!
44
SHKOLLASHKOLLA
Klasë
Mësues Mësuese
Nxënës Nxënëse
Libri ështëLibri ështëarma e tëarma e tëmençurit!mençurit!
5NË KLASËNË KLASË
1. mësuese2. nxënës3. tabelë4. shkumës5. sfungjer6. ditar7. glob8. varëse9. mur10. dysheme11. saksi12. libër 13. katedër 14. fotografi15. bankë 16. fletore 17. karrige
18. derë19. dritare 20. laps21. vizore22. lapsa me ngjyra23. gomë24. gdhendëse25. ngjyra uji26. çantë27. kompas28. tush29. këndmatës30. trekëndësh31. gërshërë32. laps33. stilolaps34. stilograf
66FJALË QË NDOSHTA I DINIFJALË QË NDOSHTA I DINI
9 piano
8 futbollist
10 telefon
7 televizor
5 top
6 shah
4 pinguin
3 limon2 autobus
1 kompjuter
0 - zero1 - një2 - dy3 - tre4 - katër5 - pesë6 - gjashtë7 - shtatë8 - tetë9 - nëntë10 - dhjetë
NUMRA
7
PËRSHËNDETJEPËRSHËNDETJE
Mirëmëngjes!
Mirëdita!Mirëdita!
Mirëmëngjes!
Tungjatjeta!Tungjatjeta!
Ditën e mirë!Ditën e mirë!
Mirëmbrëma! Mirëmbrëma!
Natën e mirë! Natën e mirë!
88
Puna e mbarë!
Udha e mbarë!
Mbarë paç! Mbarë paç!
Urdhëro!Ju bëftë mirë!
Faleminderit!
Faleminderit!
Gëzuar!Gëzuar!
Urime për lindjeMe jetë të gjatë! - Со долг живот!T’ju rrojë! - Да ви е жив!
Qoftë me fat! - Да е со среќа!
Qoftë me shëndet! - Да е со здравје!
PërshëndetjeMirupafshim! - Довидување!Lamtumirë! - Збогум!Mirë se vjen! - Добредојде!Mirë se ju gjej! - Добро ве најдов!
Urime për martesë, fejesëUrime martesën! - Среќен брак!Urime fejesën! - Среќна веридба!U trashëgofshi! - Да се ќердосате!Jеtë të lumtur! - Среќен живот!
Urime për ditëlindjeUrime ditëlindjen! - Среќен роденден!U bëfsh 100 vjeç! - Да живееш 100 години!Qofsh i lumtur! - Да бидеш среќен!Jetë të gjatë! - Долг живот!
9FAMILJA IMEFAMILJA IME
baba
nënë
motër
vëlla
gjysh gjyshe
Prindi të rrit,Prindi të rrit,shkolla të ndrit!shkolla të ndrit!
110SHTËPIA IMESHTËPIA IME
1
2
3
5
4
6
7 8
910
1. hyrje 2. shkallë 3. derë
4. dritare 5. ballkon 6. çati
7. oxhak 8. antenë 9. garazh
10. park
Asnjë shtëpi nukAsnjë shtëpi nuktë kënaq si etë kënaq si e
jotja!jotja!
11
1112
13
14
15
16
17
18
1920
21
22
11. pasqyrë 14. qilim 17. abazhur 20. televizor12. tavolinë 15. saksi 18. dollap 21. divan13. karrige 16. frigorifer 19. stufë elektrike 22. varëse
Shtrij këmbët,Shtrij këmbët,aq sa ke aq sa ke jorganin!jorganin!
Duket tamam si shtëpi,katër mure, një çati
njëmjë veta brenda kaqë punojnë pa ja da.
"Zgjoi dhe Bletët"
GJËEGJËZË
112VENDBANIMI IMVENDBANIMI IM
rrugë ndërtesë shtëpi kasollepallatsoliter
kati i katërt
kati i tretë
kati i dytë
kati i parë
kati përdhesë
hyrja
epa
rë
hyr
jae
dyt
ë
hyrja
etret
ë
banesë
apartament
Foli derës tëFoli derës tëdëgjojë dritarja! dëgjojë dritarja!
13KU ËSHTË?KU ËSHTË?
prapaprapa
paspas
parapara
përparapërpara
majtasmajtas
drejtdrejt
në të majtënë të majtë
djathtasdjathtas
në të djathtënë të djathtë
lartlart
poshtëposhtë
afërafër
larglarg
Dijet e mëdhaDijet e mëdhajanë në fjalë tëjanë në fjalë të
shkurtra! shkurtra!
114 NNGJGJYYRRAATT
SI ËSHTË?SI ËSHTË?
i i bardhëbardhë ii përhimëpërhimë ii zi zi bojëkafebojëkafe i kaltëri kaltër ii kuqkuq ii verdhëverdhë ii gjelbërgjelbër
ee bardhëbardhë ee përhimepërhime ee zezë zezë bojëkafebojëkafe ee kaltërkaltër ee kuqe kuqe ee verdhëverdhë ee gjelbërgjelbër
gjinia mashkulloregjinia mashkullore
gjinia femëroregjinia femërore
i madh
i vogël
i gjatë
i hollë
i trashë
i shkurtër
15TRUPI I NJERIUTTRUPI I NJERIUT
1. kokë2. qafë3. gjoks4. bark5. krah6. dorë7. këmbë8. gju9. thembër10. gisht
11. flokë12. vesh13. hundë14. sy15. vetull16. ballë17. mjekër18. buzë19. faqe20. fytyrë
1 1614
13
11
2
3
4
6
7
8
9
510
12
17
18
19
20
15
Gjuha eshtraGjuha eshtras'ka, eshtras'ka, eshtra
thyen! thyen!
116USHQIMEUSHQIME
mmmm
Vaktet kryesore tëVaktet kryesore tëditësditës
mëngjesidrekadarka
Meny- supë- gjellë viçi- ëmbëlsirë- sallatë
pjatëpjatë
lugë pirun thikëlugë pirun thikë
Bukë e kripë eBukë e kripë ezemër!zemër!
17NË DYQANNË DYQAN
qumësht
sallam
peshk
kospiper, kripë
oriz
pulë
vaj, uthull
miell
birrë
ulli
ujë mineral
djathë
suxhuk
sheqer
gjalpë
vezë
jogurt
bukë
kaçkavall
Peshku në det,Peshku në det,tigani në zjarr. tigani në zjarr.
118NË TREGNË TREG
banane
portokall
patëllxhanqershi
dardhë
qepë
domate
dredhëz
misër
pjepër
limon
mollë
kumbull
patate
kërpudhë
rrush
spec
kungull
bizele
shalqi
fikfasule
karotë
hudhër
trangull
presh
Hesapi iHesapi ishtëpisë nukshtëpisë nukdel në pazar!del në pazar!
lakër
JAVAJAVA,, MUAJTMUAJT,, STINËTSTINËT
Koha prej shtatë ditësh quhet javëjavë. Secila ditë e javës ka emrin e saj.DitëtDitët e javës janë:
e hënëe hënëe martëe martëe mërkurëe mërkurëe enjtee enjtee premtee premtee shtunëe shtunëe diele diel
Viti ka dymbëdhjetë muajmuaj:
1. janarjanar2. shkurtshkurt3. marsmars4. prillprill5. majmaj6. qershorqershor7. korrikkorrik8. gushtgusht9. shtatorshtator10. tetortetor11. nëntornëntor12. dhjetordhjetor
Viti ka katër stinëstinë.Ato janë:
pranverapranveraveraveravjeshtavjeshtadimridimri
19
NËNTORNËNTOR 20122012e hënë e martë e mërkurë e enjte e premte e shtunë e diel
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30
Vera ikte, vjeshta vinte, vera vjeshten s'e arrinte.
KUSH MUND T’I THOTË DOT?!KUSH MUND T’I THOTË DOT?!
MËSOHEMI TË NUMËROJMËMËSOHEMI TË NUMËROJMË
000 - zero
20
11një
22dy
33tre
44katër
55pesë
66gjashtë
77shtatë
88tetë
99nëntë
1100dhjetë
1111njëmbëdhjetë
1122dymbëdhjetë
1133trembëdhjetë
1144katërmbëdhjetë
1155pesëmbëdhjetë
1166gjashtëmbëdhjetë
1177shtatëmbëdhjetë
1188tetëmbëdhjetë
1199nëntëmbëdhjetë
2200njëzet
2211njëzet e një
2222njëzet e dy
2233njëzet e tre
22 .. .. ..njëzet e ...
3300tridhjetë
3311tridhjetë e një
3322tridhjetë e dy
3333tridhjetë e tre
33 .. .. ..tridhjetë e ...
4400dyzet
Një lis me dymbëdhjetë dega,gjashtë të buta, gjashtë të egra...
"Muajt e Vitit"
GJËEGJËZË
21
4411dyzet e një
4422dyzet e dy
4433dyzet e tre
44 .. .. ..dyzet e ...
5500pesëdhjetë
5511pesëdhjetë e një
5522pesëdhjetë e dy
5533pesëdhjetë e tre
55 .. .. ..pesëdhjetë e ...
6600gjashtëdhjetë
6611gjashtëdhjetë e
një
6622gjashtëdhjetë e dy
6633gjashtëdhjetë e
tre
66 .. .. ..gjashtëdhjetë e ...
7700shtatëdhjetë
7711shtatëdhjetë e një
7722shtatëdhjetë e dy
7733shtatëdhjetë e tre
77 .. .. ..shtatëdhjetë e ...
8800tetëdhjetë
8811tetëdhjetë e një
8822tetëdhjetë e dy
8833tetëdhjetë e tre
88 .. .. ..tetëdhjetë e ...
9900nëntëdhjetë
9911nëntëdhjetë e një
9922nëntëdhjetë e dy
9933nëntëdhjetë e tre
99 .. .. ..nëntëdhjetë e ...
110000njëqind
E treta eE treta evërteta! vërteta!
SA ËSHTË ORA?SA ËSHTË ORA?222
ORAORA
Tik-tak, tik-tak,punon ora mbi oxhak.Tik-tak, tik-tak,Akrepi ecën nga pak.
Shënim:Shënim:
15 minuta = një çerek30 minuta = gjysmë ore
akrepi i vogëlakrepi i madh
Ai që ngutet,Ai që ngutet,çdoherë çdoherë vonohet! vonohet!
Pa zë heshtur numëron,askush punën s'ia mohon.
(ora)
GJËEGJËZË
23
paraditeparaditeparadrekeparadreke
mesditëmesditëdrekëdrekë
pasditepasditepasdrekepasdreke
pardje dje sot nesër pasnesër
koha e tashme
koha e ardhmekoha e shkuar
Punën e sotmePunën e sotmemos e lër përmos e lër për
nesër! nesër!
Dita me diellDita me diellduket që nëduket që në
mëngjes! mëngjes!
ALFABETI I GJUHËS SHQIPEALFABETI I GJUHËS SHQIPE224
1Aa AaА а ari
10Gg G gГ г gomë
2Bb BbБ б banane
11Gjgj Gj gjЃ ѓ gjel
3Cc CcЦ ц cjap
12H h H hХ х hënë
4Çç ÇçЧ ч çekan
13I i I iИ и iriq
5D dD d D dД д delfin
14J j J jЈ ј jelek
6Dhdh Dhdh
dhelpër15
K k K kК к kompjuter
7Ee E eE e elefant
16L l L lЛ л libër
8Ë ë Ë ë
ëmbëlsirë17
Ll ll Ll llЛ л llullë
9Ff F fФ ф flutur
18M m M mМ м mace
25
19N n N nН н nënë
28
T t T tТ т televizor
20Njnj NjnjЊ њ njeri
29Thth Th th
thes
21O o O oО о orë
30Uu U uУ у ujk
22P p P pП п peshk
31V v V vВ в violinë
23
Q q Q qЌ ќ qen
32X x X xЅ ѕ xixëllonjë
24R r R rР р radio
33Xhxh Xh xhЏ џ xhami
25Rr rr Rr rr
rrush34
Y y Y yylber
26S s S sС с semafor
35Z z Z zЗ з zog
27Shsh Sh shШ ш shah
36Zh zh Zh zhЖ ж zhapi
ZANORET DHE BASHKËTINGËLLORETZANORET DHE BASHKËTINGËLLORET
Alfabeti është tërësia e shkronjave që përdor një gjuhë, të radhitura sipas njërendi të caktuar.
Gjuha shqipe ka 36 tinguj themelorë (fonema). Për t’i shënuar ato, përdor al-fabetin latin të përshtatur.
Për çdo tingull ka një shkronjë të veçantë. Nga 36 shkronjat e alfabetit tëshqipes:
a) 27 janë shkronja të thjeshta (njëshe): a, b, c, ç, d, e, ë, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o,p, q, r, s, t, u, v, x, y, z; ndërsa
b) 9 janë të përbëra (dyshe): dh, gj, ll, nj, rr, sh, th, xh, zh.
Në gjuhën shqipe shkruajmë ashtu siç flasim dhe lexojmë ashtu siç kemi shkruar.
Zanore janë:A, E, Ë, I, O, U, Y
Bashkëtingëllore janë:
B, C, Ç, D, Dh, F, G, Gj, H, J, K, L, Ll, M, N, Nj, P, Q, R, Rr, S, Sh, T, Th, V, X, Xh, Z, Zh
226
Dy veshë dheDy veshë dhenjë gjuhë, folnjë gjuhë, folpak e dëgjopak e dëgjo
shumë! shumë!
DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE YY, Ë
Në fjalët e mëposhtme përpiquni ta shqiptoni drejt y-në.
ynë, ylber, pyll, dyqan, byrek.
Lexoni tani fjalët e mëposhtme:
yll, yndyrë, pyll, sy, dry, ky, aty, yt, fytyrë, fryt, detyrë, arsye, fyell,pyetje, lyej.
Lexoni fjalët e shënuara më poshtë. Kini kujdes shqiptimin e ë-së.
ëmbëlsirë, nënë, mënyrë, dëshirë, mësues.
27
DrejtshqiptimZanorja y shqiptohet përafërsisht si zanorja i. Por, tek ii-ja buzët
janë pasive. Për artikulimin e yy-së, buzët zgjaten dhe rrumbullakohen. Zanore y y kanë edhe anglishtja, frëngjishtja, gjermanishtja,
turqishtja, si dhe disa gjuhë të tjera.
DrejtshqiptimZanorja ë shqiptohet me një hapje mesatare të gojës. Në gjuhën maqedonase kjo zanore është e ngjashme me
artikulimin e disa fjalëve që shënohen me apostrof, si p.sh.: 'рѓа (ërgja),'рж (ërzh), 'рбет (ërbet), 'рчи (ërçi), 'рскавица (ërskavica) etj.
Ushtrojmë të artikulojmëUshtrojmë të artikulojmë
Ushtrojmë të lexojmëUshtrojmë të lexojmë
Ushtrojmë të artikulojmëUshtrojmë të artikulojmë
Lexoni tani fjalët e mëposhtme:
ëndërr, hënë, këmbë, kështjellë, përemër, lëng, këndoj, mëngë,mbiemër.
Artikulojeni pak më dobët ë-në në këto fjalë.
lumë, mirë, punë, shkollë, nënë, pjesë, djalë, dajë, fjalë, mirëdita,mirëmbrëma, punëtor.
DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE ThTh, DhDh
Përpiquni t’i shqiptoni drejt th-në dhe dh-në.
thikë, thes, thupër, thur, thirrje; dhelpër, dhëmb, dhomë, dhi, udhëtar.
228
DrejtshqiptimDrejtshqiptimKur është e theksuar ë-ja shqiptohet e plotë, ndërsa në rrokje të
patheksuar është më e shkurtër. Kështu, ë-ja e patheksuar shqiptohetmjaft dobët në pozitë fundore. P.sh. mirë, punë, shkollë, mirëdita,mirëmbrëma.
DrejtshqiptimNë shqiptimin e th-së dhe dh-së maja e gjuhës futet midis dhëm-
bëve të përparmë, duke dalë pak jashtë tyre. Bashkëtingëllorja dh është e zëshme, kurse th-ja është e shurdhët.
Ushtrojmë të lexojmëUshtrojmë të lexojmë
Ushtrojmë të artikulojmëUshtrojmë të artikulojmë
Ushtrojmë të artikulojmëUshtrojmë të artikulojmë
Lexoni tani fjalët e mëposhtme:
thanë, themel, thëngjill, thi, thua, thëllëzë, thelb, them, Athinë, hithër,rreth; dhallë, dhëndër, Dhimitër, i madh, livadh, Bardhyl, çerdhe, dardhë,radhë.
DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE RR, RrRr
Shqiptoni dhe vëreni dallimin ndërmjet bashkëtingëlloreve dridhëse r, rr.
radio, raki, recetë, robot, respekt; rrallë, rregull, rrezik, rrotë, rrugë.
Lexoni tani fjalët e mëposhtme:
raketë, radiator, reçel, arë, urë, erë, ari, bari, dritare, kalendar, qyte-tar, drejtor;
rrip, rrepë, rremb, rreze, barrë, burrë, arrë, korrik, karrige, birrë, derr,morr.
29
DrejtshqiptimGjuha shqipe ka dy fonema bashkëtingëllore dridhëse: r dhe rr. Tingulli r formohet ngjashëm me r-në e gjuhës maqedonase.Për artikulimin e bashkëtingëllores rr maja e gjuhës dridhet më
shumë se te r-ja. Rr-ja është më e gjatë se r-ja.
Ushtrojmë të lexojmëUshtrojmë të lexojmë
Ushtrojmë të lexojmëUshtrojmë të lexojmë
Ushtrojmë të artikulojmëUshtrojmë të artikulojmë
330
DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE LL, LlLl
Kujdes në shqiptimin e l-së dhe të ll-së!
laps, libër, limon, lule, lopë, kalë; llambë, llokum, llullë, shkollë, kumbull.
Lexoni tani fjalët e mëposhtme:
leopard, lakuriq, libër, letër, mal, kala, bletë, flutur, fletore, flokë,klasë, pulë;
llokomotívë, llamarinë, mollë, shall, miell, sjell, qiell, ballë, dalloj,shkallë.
Ushtrojmë të lexojmëUshtrojmë të lexojmë
Ushtrojmë të artikulojmëUshtrojmë të artikulojmë
DrejtshqiptimBashkëtingëllorja l në gjuhën shqipe shqiptohet ngjashëm me л-në
e gjuhës maqedonase kur gjendet para zanoreve и, е si në fjalët: лист,лимон, ливада, леб, лешник, лето, лектира etj.; ndërsa ll-ja ngjashëmme л-në para zanores a ose o: лав, ламба, локум. клас, блок, благо etj.
Njeriu vlen saNjeriu vlen sadi, e di sa mbandi, e di sa mban
mend! mend!
DiktimDiktim
- Unë jam nxënës.
- Ylberi dhe Ylli janë shokë.
- Dhoma ime është e madhe.
- Rrota është e rrumbullakët.
- Dhuratës i dhemb dhëmbi
- Thimi e preu thoin me thikë.
- Luli luan me lodra.
- Shkolla jonë është e madhe.
- Gjuha shqipe është e lehtë.
- Thika e kuzhinës është e mprehtë.
- Lulja i ujit lulet në ballkon.
- Ëngjëllusha i do ëmbëlsirat.
31
Fjalë me vlerë,Fjalë me vlerë,ku të gjeshku të gjesh
merr! merr!
Mëso sa je i ri,Mëso sa je i ri,se kur plakeshse kur plakesh
s'ke dobi! s'ke dobi!
KU ËSHTË ...?KU ËSHTË ...?
332
Ku është zogu? Zogu është nënë degë.
Ku është saksia? Saksia është mbimbi tavolinë.
Ku është Besniku?Besniku është nënnën ombrellë.
nënnën
mbimbi
nënë
Ku është peshku? Peshku është nënë ujë.
nënë
Pyetni dhe përgjigjuni për sendet që i keni në klasë.
UshtrohuUshtrohu
PREZANTIMPREZANTIM33
Unë jam Toni. Ne jemi shokë.
Ti je Orhani.Ju jeni nxënës.
Ai është Burhani.
Ajo është Tanja.Ato janë shoqe.
Ata janë Gorani e Fatmiri.
Numri njëjës Numri shumës
PËREMRATPËREMRATVETORËVETORË
UNËUNËTITIAIAI ((AJOAJO ))
NENEJUJUATAATA ((ATOATO ))
FORMAFORMA POHOREPOHOREEE FOLJESFOLJES JAMJAM
UNËUNË JAMJAMTITI JEJEAIAI ((AJOAJO )) ËSHTËËSHTË
NENE JEMIJEMIJUJU JENIJENIATAATA ((ATOATO )) JANËJANË
Ushtroni sipas dialogut 1 dhe dialogut 2.
Ushtroni sipas dialogut 3 dhe dialogut 4
334
Dialogu 1Dialogu 1
AA:: Mirëdita!BB:: Mirëdita!AA:: Unë jam Igori. Po ti?BB:: Unë jam Biljana.AA:: Ditën e mirë!BB:: Ditën e mirë!
Dialogu 2Dialogu 2
AA:: Mirëmëngjes!BB:: Mirëmëngjes! AA: : Unë quhem Cvetanka.
Po ti, si quhesh?BB:: Unë quhem Mirsad.AA:: Mirupafshim!BB:: Mirupafshim!
Dialogu 4
AA:: Tungjatjeta!BB:: Tungjatjeta!AA:: Si të quajnë?BB:: Më quajnë Zana.
Po ty, si të quajnë?AA:: Fisnik Demiri.BB:: Më vjen mirë!
Shihemi nesër!AA:: Tung!
Dialogu 3
AA:: Mirëmbrëma!BB:: Mirëmbrëma! AA:: Si e ke emrin? BB:: Mark.AA:: Po mbiemrin?BB:: Gjoni.AA:: Gëzohem që u njohëm!
Natën e mirë!BB:: Natën e mirë!
UshtrohuUshtrohu
T’I MËSOJMË DY FORMAT E EMRIT
.
35
kompjuter, një kompjuter - kompjuterikompjuteri
mace, një mace - macjamacja
pulë, një pulë - pulapula
shtëpi, një shtëpi - shtëpiashtëpia
Agron - AgroniAgroni
Shënim!Shënim!
Fjalëza njënjë përdoretvetëm para emravetë trajtës sëpashquar dhe asnjëherë para emrave të përveçëm.
UshtrohuUshtrohu
Përdorni në dy forma emrat esendeve që i keni në klasësipas shembujve të mësipërm.Përdorni edhe emra të tjerë qëtani më i keni mësuar nëgjuhën shqipe.
Këmbët zagar,veshët gomar, bishtin dash,vrapin languaç’është?
( - - - - - -)
GGJJËËEEGGJJËËZZËË
336
ÇFARË BËJNË?ÇFARË BËJNË?
Thoni çfarë bëjnë këta njerëz?
KUSH ËSHTË KUSH ËSHTË KYKY, , KJOKJO??
Pyetni dhe përgjigjuni në çifte. Pastaj ndërroni rolet.
NXËNËSINXËNËSI AA:: Kush është ky (kjo); ai (ajo)?NXËNËSINXËNËSI BB:: Ky (Kjo) është ...; ai, (ajo) është ...
37
Kush është ky?Kush është ky?
Kush është ai?Kush është ai?
Kush është kjo?Kush është kjo?
Kush është ajo?Kush është ajo?
ështëështë
ështëështë
ështëështë
ështëështëKjoKjo
KyKy
AiAi
AjoAjo
UshtrohuUshtrohu
AFËRAFËR
LARGLARG
KUSH JANË KUSH JANË KËTAKËTA, , KËTOKËTO??
Pyetni dhe përgjigjuni në çifte. Pastaj ndërroni rolet.
NXËNËSINXËNËSI AA:: Kush janë këta (këto); ata (ato)?NXËNËSINXËNËSI BB:: Këta (Këto) janë ...; ata, (ato) janë ...
338
UshtrohuUshtrohu
Kush janë këta?Kush janë këta?
Kush janë ata?Kush janë ata?
janëjanë
janëjanë
KëtaKëta
AtaAta
Kush janë këto?Kush janë këto?
Kush janë ato?Kush janë ato?
janëjanë
janëjanë
KëtoKëto
AtoAto
e, dhee, dhe
ÇFARË ËSHTË ÇFARË ËSHTË KYKY, , KJOKJO??
Pyetni dhe përgjigjuni në çifte. Pastaj ndërroni rolet.
NXËNËSINXËNËSI AA:: Çfarë është ky (kjo); ai, ajo?NXËNËSINXËNËSI BB:: Ky (Kjo) është ...; ai (ajo) është ...
39
UshtrohuUshtrohu
ështëështë
Çfarë është ky?Çfarë është ky?
ështëështëKyKy
Çfarë është ai?Çfarë është ai?
AiAi
Çfarë është kjo?Çfarë është kjo?
ështëështëKjoKjo
Çfarë është ajo?Çfarë është ajo?
ështëështëAjoAjo
ÇFARËÇFARË = = ÇÇ’’
ÇFARË JANË ÇFARË JANË KËTAKËTA, , KËTOKËTO??
Pyetni dhe përgjigjuni në çifte. Pastaj ndërroni rolet.
NXËNËSINXËNËSI AA:: Çfarë janë këta (këto); ata, ato?NXËNËSINXËNËSI BB:: Këta (Këto) janë ...; ata, (ato) janë
440
UshtrohuUshtrohu
Shënim!Shënim!Çfarë = Ç’Çfarë = Ç’
Çfarë është = Ç’ështëÇfarë është = Ç’ështëÇfarë janë = Ç’janëÇfarë janë = Ç’janë
Çfarë janë këta?Çfarë janë këta?
janëjanëKëtaKëta
Çfarë janë ata?Çfarë janë ata?
janëjanëAtaAta
Çfarë janë këto?Çfarë janë këto?
janëjanëKëtoKëto
Çfarë janë ato?Çfarë janë ato?
janëjanëAtoAto
KUSH Ç’ËSHTË?KUSH Ç’ËSHTË?
Parashtroni pyetje dhe përgjigjuni. P.sh.:
NXËNËSI A pyet: Kush është mësuese?NXËNËSI B përgjigjet: Vera është mësueseNXËNËSI A pyet: Ku punon ajo?NXËNËSI B përgjigjet: Ajo punon në shkollë.
41
Vera është mësuesemësuese. Ajo punon në një shkollë fillore.
Stojani është mekanikmekanik. Ai ndreq automjete.
Esma është floktarefloktare. Ajo punon në parukeri. Omeri është inxhinierinxhinier.
Ai punon në fabrikë.
Kristina është infermiereinfermiere. Ajo punon në spital.
Toni është nxënësnxënës. Ai merr vetëm pesa.
UshtrohuUshtrohu
KU PUNON?KU PUNON?ÇFARË BËN?ÇFARË BËN?
Kupa me kapak, kupa pa kapak.
KUSH MUND T’I THOTË DOT?!KUSH MUND T’I THOTË DOT?!
Gur, gur Gur, gur bëhet mur! bëhet mur!
Parashtroni pyetje dhe përgjigjuni. P.sh.:
NXËNËSI A pyet: Çfarë bën mësuesi?NXËNËSI B përgjigjet: Ai mëson nxënësit.
442
Ky është këngëtar.Ai këndon.
Ky është mësues.Mësuesi mëson nxënësit.
Ky është mjek.Ai mjekon pacientët.
Ky është punëtor.Ai punon në fabrikë.
Kjo është piktore.Piktorja vizaton bukur.
Ky është dentist.Ai mjekon dhëmbin e prishur.
Ky është fotograf.Ai fotografon.
UshtrohuUshtrohu
Ky është futbollist.Futbollisti luan futboll.
Mos i shikoMos i shikogunën, pogunën, po
shikoja punën! shikoja punën!
ÇFARË KAM UNË?ÇFARË KAM UNË?
Formoni fjali sipas modelit të mësipërm.
43
Unë kam një kompjuterKomjuteri im është i ri.
Ti ke një laps.Lapsi yt është i kuq.
Ai ka një orë.Ora e tij është e saktë.
Ajo ka një çantë. Çanta e saj është e bukur.
UshtrohuUshtrohu
GAZMOREGAZMORE
Pasi u kthye Beni nga shkolla, babai i tij e pyeti:- Beni çfarë mësove sot?- Sot mësova të shkruaj, - u përgjigj Beni.- Shumë mirë, po çfarë shkrove? - e pyeti babai.- Nuk di, ende nuk kam mësuar të lexoj.
444
njëjës
- Unë kamkam një laps.- Ti keke një çantë.- Ai kaka një gomë.- Ajo kaka një shtëpi.
shumës
- Ne kemikemi libra.- Ju kenikeni fletore.- Ata kanëkanë topa.- Ato kanëkanë lule.
njëjës
- Unë nuk kamnuk kam qen.- Ti nuk kenuk ke mace.- Ai nuk kanuk ka kompjuter.- Ajo nuk kanuk ka piano.
shumës
- Ne nuk keminuk kemi veturë.- Ju nuk keninuk keni garazh.- Ata nuk kanënuk kanë kopsht.- Ato nuk kanënuk kanë lodra.
forma pohore
forma mohore
Shënim!Shënim!Forma mohore e foljes formohet duke ia paravendosur asaj pjesëzën
nuknuk ose s’s’. P.sh.: Unë nuk kam biçikletë ose Unë s’s’kam biçikletë.
UshtrohuUshtrohu
45
Njeriu paNjeriu pashokë, si murishokë, si muri
pa tokë! pa tokë!
Mendje s'ka, por të mëson,Gojë s'ka, por me ty flet, Ti përditë me të jeton,Mik të ngushtë e ke për jetë.
GJËEGJËZË
SHKOLLA JONËSHKOLLA JONË
Numëroni sa nxënës shihni në fotografi. Thoni sa prej tyre janë djem e sa janë vajza.
1. Si quhet shkolla juaj?2. A është ajo e madhe apo e vogël?3. Si quhet drejtori i shkollës?4. Si quhet kujdestari i klasës?5. Si quhet mësuesi i gjuhës shqipe?6. A keni dentist në shkollë?
Detyrë
Pyetje
SHKOLLA
1. Si quhet ndërtesa ku mësojnë nxënësit?2. Sa kate ka shkolla në fjalë?3. Sa klasa ka shkolla në tekst?4. Sa dritare ka klasa?5. Nga cila anë është dera e nga cila dritarja?6. Çfarë ka në klasë?7. Çfarë ka në mur?8. Çfarë ka mbi banka?
446
- Ç’është kjo ndërtesë?- Kjo është shkollë. Ajo ka
katër kate dhe shumë klasa. Kjoështë një klasë. Klasa ka tetëdritare dhe një derë. Dritaret janëmajtas. Dera është djathtas.
Në klasë ka shumë bankadhe karrige, një tryezë e njëtabelë. Në mur ka disa fotografidhe një hartë. Mbi banka kaçanta, libra, fletore, stilolapsa,lapsa, goma, vizore etj.
Thimi thuri me thupra thanetë thata një thark për thiun,dhe therri thiun thinjosh methikë therrëse në thertore.
KUSH MUND T’I THOTË DOT?!KUSH MUND T’I THOTË DOT?!
Pyetje
NË MËSIMNË MËSIMMësuesi hyn në klasë dhe fillon mësimin. Ai shp-
jegon mësimin ngadalë dhe qartë. Nxënësit dëgjojnëme vëmendje. Pastaj mësuesi shkruan në tabelë meshkumës. Nxënësit shkruajnë në fletore me stilolapsose me laps. Në klasë ka qetësi. Nxënësit punojnë nëheshtje.
Mësuesi vazhdon shpjegimin dhe shkruan njëushtrim në tabelë. Nxënësit shikojnë tabelën. Atashkruajnë me kujdes, bukur, pastër dhe pa gabime.
DIKTIMDIKTIM
Në shkollë e kalon pjesën më të madhe të kohës. Në të mëson shumëgjëra, gjen shokë, luan, këndon, vizaton. Prandaj thuhet: shkolla ështështëpia jote e dytë. Ruaji sendet e klasës. Ato janë tuat. Mos shkarravitnëpër faqet e librave! Mos këput fletë nga fletorja. Kur do të gabosh diçkagjatë të të shkruarit, me laps nënvizoje lehtë gabimin!
47
( __ __ __ __ __ )
Rrumbullak, strumbullak, kur e prek të bën me gjak.
GJËEGJËZË
ÇANTA E ÇUPËSÇANTA E ÇUPËS
Në çantën e çupësplot libra, fletore.Çdo gjë mirë e pastër,Si në barnatore.
Librat me një anë,ngjyrat në anën tjetër.Çanta duket e re,edhe pse e vjetër.
Çupa çel dollapin,e lë aty çantën.Nuk e hudh kudo,as ditën, as natën.
DHELPRA PARA GJYQITDHELPRA PARA GJYQIT
Dhelpra kishte vjedhë pula prej njëkoteci. E paditën dhelprën dhe ajo u gjend
para gjyqit. - Jam e pafajshme, - u mbrojt dhelpra.
Në kohën kur është bërë vjedhja, unë ndodhesha në njëkotec tjetër. Prandaj, s’di gjë për vjedhjen që ma ngarkoni.
- Po a ke dëshmitar? - e pyeti gjykatësi.- Dëshmitarin e hëngra, - u përgjegj dhelpra.
48
Nuk sheh syriNuk sheh syripo shehpo shehmendja! mendja!
FAMILJA E ARTËSFAMILJA E ARTËS49
Tungjatjeta! Unë quhem Arta.Jam nxënëse e klasës së gjashtë.Banoj në Shkup bashkë me famil-jen time. Tani do t’jua prezantojanëtarët e familjes sime:
Ky është Agroni.Ai është babaiim. Është 45 vjeç.Me profesionështë mjek.Punon në spitaline qytetit.
Kjo është nëna ime.Quhet Merita. Ajoështë mësuese.Është 42 vjeçe.Punon në shkollë.Shkolla është nëlagjen tonë .
Ky është vëllai im. E quajnëArben. Shkurt e thërrasim Beni.Ka 16 vjet. Ai ndjek vitin e parëtë shkollës së mesme. Ështënxënës i shkëlqyeshëm. Merretme sport. Luan basketboll.
Kjo është Diana,motra ime. Ajo ështënxënëse e klasës sëdytë. Ka 8 vjet. Ajo ido shumë çokollatat.
Prezantoje familjen tënde.
Pyetje për tekstin50
Pyetje
1. Kush e prezanton familjen e vet?2. Çfarë është ajo?3. Në cilën klasë është?4. Ku banon?5. Sa anëtarëshe është familja e Artës?6. Si quhet babai i saj?7. Sa vjeç është ai?8. Ç’është me profesion?9. Ku punon Agroni?10 Si e ka emrin nëna e Artës?
11. Çfarë punon ajo?12. Sa vjeçe është?13. Si quhet vëllai i Artës?14. Sa vjeç është?15. Ku mëson ai?16. Çfarë luan?17. A ka motër Arta?18. Sa vjeçe është?19. Si quhet?20. A i do çokollatat ajo?
1. Fjalë pak e punë shumë!1. Fjalë pak e punë shumë!
2. Njeriu i pamësuar, si druri i papunuar!2. Njeriu i pamësuar, si druri i papunuar!
3. Ec ngadalë, të arrish më parë!3. Ec ngadalë, të arrish më parë!
4. Mos dëgjo ç'thotë ai për vete, por dëgjo ç'thonë bota për të! 4. Mos dëgjo ç'thotë ai për vete, por dëgjo ç'thonë bota për të!
5. I përtuari, i mjeruari!5. I përtuari, i mjeruari!
6. Më mirë të dish se të kesh!6. Më mirë të dish se të kesh!
7. Shtëpia pa libër, si dhoma pa dritare!7. Shtëpia pa libër, si dhoma pa dritare!
8. Fjala e ëmbël hap derën e hekurt!8. Fjala e ëmbël hap derën e hekurt!
FJALË TË URTAFJALË TË URTA
551
VITI I RI
- Në adresën e mëposhtme të internetit gjejeni këngën e Vitit të Ri.http://www.youtube.com/watch?v=5C4NE6Rjcdo&NR=1
- Dëgjojeni dhe këndojeni.
Ja na erdhi Viti i Ri, sa jam i gëzuar, porsi unë dhe çdo fëmi, pret për ta festuar. (2x)
Bora zbardhi tej për tej, fusha edhe male, Viti i Ri do të na gjej, me këngë e me valle.
E stolisa bredhin tim, me lodra me yje, era jashtë me tërbim, le të fryjë ndër pyje. (2x)
Plot dhurata përsëri do të sjell për mua, babagjyshi i Vitit të Ri, oh, sa fort të dua.
Detyrë
552 DITËLINDJA E DIANËSDITËLINDJA E DIANËS
Bisedë për tekstin: Po ju?
1. Kush e feston ditëlindjen? 1. A e festoni ditëlindjen?2. Sa vjet mbush Diana? 2. Kur e keni ditëlindjen?3. Kë e ka ftuar ajo? 3. Çfarë përgatitni për ditëlindje?4. Ç’kanë përgatitur? 4. Kë e ftoni?5. Si ia urojnë ditëlindjen?6. Çfarë bëjnë ata?
Sot Diana ka ditëlindjen. Përkëtë ditë ajo ka ftuar shumë shokë eshoqe. Bashkë me ta do të vijë edhemësuesja.
Nëna ka shtruar tryezën melloj-lloj gjërash të mira. Çdo gjëështë gati. Diana ka veshur një fus-tan të bukur.
Në mbrëmje fillojnë të vijnë tëftuarit. Ata i sollën Dianës lule dhedhurata të ndryshme. Të gjithë, tëgëzuar, ulen në karrige rreth tryezës.Njëri pas tjetrit i urojnë ditëlindjen
Dianës. Mësuesja uron e para: “Efestofsh ditëlindjen për shumë vjet!”Drita i thotë: “Urime ditëlindjen!”Bardhi e Kujtimi i thonë: “U bëfshnjëqind vjeçe!”
Diana i falënderon për urimetdhe për dhuratat. Ata qeshin dhebëjnë shaka. Dhoma buçet ngamuzika. Disa vallëzojnë e disa kën-dojnë. Kaluan një mbrëmje të kënd-shme. Diana e feston çdo vitditëlindjen.
53
Bashkëbisedim
ARTANI: Tungjatjeta!BESNIKU: Tungjatjeta!ARTANI: Si je?BESNIKU: Mirë faleminderit. Po ti, si je?ARTANI: Mirë.BESNIKU: Ku po shkon?ARTANI: Në shkollë.BESNIKU: Mirë, atëherë shkojmë bashkë.
Bisedë në telefon
VALONI: Alo, Drita!DRITA: Urdhëro, Valon! Ç’kemi?VALONI: Sonte shfaqet një pjesë teatrale. A do të vish?DRITA: Po, do të vij. Faleminderit për ftesën. VALONI: Shfaqja fillon në orën 7. DRITA: Takohemi para teatrit. Mirupafshim!
1. Simuloni një takim me një shok ose shoqe.2. Simuloni një bisedë në telefon.
Detyrë
554
PASTËRTIA RUAN SHËNDETINPASTËRTIA RUAN SHËNDETIN
Përgjigjuni pyetjeve.
1. Çfarë janë ndërmjet tyre Toni dhe Biljana?
2. A i lani duart para e pas ngrënies?3. A i lan nëna shpesh?4. Kur i lajnë duart ata?5. A janë ata të shëndetshëm?
Picimuli i vogël
Picimuli i vogëls’është as sa një gogël.Por për pastërtika shumë dashuri.Sapun e peshqiri ka për dëshirë;po sa drita ndan,çohet fytyrën lan.Rrobat s’i mban zhyeras këmishën përlyer.Këpucët i lustron, mandej në shkollë shkon.
Toni dhe Biljana janë motër e vëlla. Ata çdo ditë lajnë fytyrën dhe dhëmbët. Nëna i lan shpesh dhe ua vesh rrobat e pastra. Rregullisht lajnë duart me sapun, para dhe pas ngrënies. Prandaj, ata janë të shëndetshëm.
Po ju?
1. A i lani fytyrën dhe dhëmbët?2. Çfarë bëjnë ata çdo ditë?3. Pse duhet t’i lani?
Mendje e shënMendje e shën--doshë në trupdoshë në truptë shëndoshë! të shëndoshë!
PASTËRTIA ËSHTË GJYSMË SHËNDETI
VENDBANIMI IMVENDBANIMI IM
Vesna banon në një banesë. Banesa e sajnuk është shumë e madhe, por nuk ështëedhe shumë e vogël. Ajo gjendet në katinpërdhesë. Ndërtesa është e re dhe kashtatë kate.
Gorani banon në një shtëpi nëfshat. Shtëpia e tij ka dy kate dheshumë dhoma. Para shtëpisë ka njëkopsht të vogël, por plot me lule dheme pemë të ndryshme. Ai ka edhedisa kafshë shtëpiake.
E saktë apo gabim
1. Vesna banon në një shtëpi.2. Ajo banon në një banesë. 6. Shtëpia e Goranit ka tri kate.3. Banesa është në katin e shtatë. 7. Ajo ka shumë dhoma.4. Gorani banon në qytet. 8. Shtëpia e Goranit nuk ka kopsht.5. Ai banon në një shtëpi private. 9. Ai ruan disa kafshë shtëpiake.
555
556
BANESA E DRITËSBANESA E DRITËS
Dritën e vizitoi për herë tëparë shoqja e saj Biljana. Drita ia tregon banesën e
saj.
Kjo është dhoma endejës apo salloni i ditës. Aiështë i madh. Këtu gjendetnjë kolltuk, një divan, televi-zor, tavolinë, disa saksi melule dhe një piano.
Kjo është dhoma ime e gjumit. Këtu ështëdollapi për rroba dhe një krevat. Këtu kam edhekompjuterin tim.
Kjo është banja. Ajoështë e madhe, e bukur dhe epastër.
Kjo është kuzhina. Këtunëna përgatit ushqimin. Kur kamkohë edhe unë i ndihmoj asaj nëpunët e shtëpisë.
DetyrëDetyrëTregoni si duket brendia e shtëpisë suaj.
SHTËPIA - ËNDRRA IME
Shtëpia ime, ëndërr dimrisi përrallë e gjatë,si diell vere,si këngë bilbili,si lule prilli.
Nënë, baba, motër e vëlla,mblidhemi të gjithë,si zogjtë në fole,jemi në shtëpi ku ka hare.
Pesë sëpata plaka presinpesë plepa pleq. Plepi më plakka palcë më pak.
KUSH MUND T’I THOTË DOT?!KUSH MUND T’I THOTË DOT?!
57
558
PSE QESHI SHITËSJA?
Lulin e vogël e dërgoi e ëma të blejë qumësht. Ai i tha shitëses:- Ju lutem, më peshoni një kilogram qumësht! Shitësja buzëqeshi dhe u përgjigj:Qumështi nuk peshohet, por matet.Luli u mendua pak dhe iu drejtua përsëri:- Atëherë më matni një metër qumësht!Shitësja qeshi përsëri. Pse qeshi ajo?
Çfarë hani në mëngjes?Çfarë hani në mëngjes?
hahaha bukë meha bukë me
pipi
fruta
byrek
vezë
sanduiç
kafe
qumësht
jogurt
çaj
lëng frutash
djathë
gjalpë
kaçkavall
mjaltë
sallam
me mish
me djathë
me spinaq
të fërguara
të ziera
Mos bëj Mos bëj petulla me ujë! petulla me ujë!
59
DYQANI I NASRADINITDYQANI I NASRADINIT
Për disa kohë Nasradini hapi një dyqan për ngjyrosje. Një ditë një njeri
çoi një pallto për ngjyrosje.
- Nasradin, ngjyrose këtë! - i tha njeriu.
- Urdhëroni, i tha Nasradini, - po në ç'ngjyrë?
- Në atë ngjyrë që nuk ka në botë.
- Ç'është kjo ngjyrë që nuk ka në botë?
- Po ja, të mos jetë as e bardhë, as e kuqe, as e zezë, as e gjelbër, as e
verdhë, as e kaltër, as gri...
Nasradini e kuptoi që po tallej dhe i tha:
- Shumë mirë, do ta zbukuroj, ashtu siç thua ti.
- Kur të vij ta marr? - pyeti porositësi, duke menduar se shakaja i doli
me sukses.
- Eja atë ditë që të mos jetë as e hënë, as e martë, as e mërkurë, as e
enjte, as e premte, as e shtunë e as e diel! - ia ktheu Nasradini.
Përkthejeni këtë tregim.
Detyrë
660
PËRSHËNDETJET
Njerëzit që kanë mirësjellje, as-njëherë nuk harrojnë të përshën-detin.
Me përshëndetje shprehimdashuri, miqësi, kujdes, përzemërsi,afri.
Shqiptarët kanë përshëndetjeshumë të bukura dhe shumëkuptimplote. P.sh. kur takohen menjëri-tjetrin i shtrëngojnë duart dhethonë:
- Tungjatjeta!, Mirëmëngjes!,Mirëdita!, Mirëmbrëma!Ndërsa kur ndahen shprehen:
- Mirupafshim! Mirutakof-shim!, Ditën e mirë!, Natën e mirë!
Kurse në telefon themi: - Mirudëgjof-shim!
Por, fjalori i përshëndetjeveështë i pafund. Kur e ndihmon dikëpër të bërë ose për të kryer një punë,ai të falënderon me fjalët:
- Faleminderit! - ndërsamirëbërësi të përgjigjet:
- Qofsh me nder!Shpesh i dëgjojmë edhe përshëndet-jet:
- Mirë se ju gjej! Mirë se vjen!Mirë se vini! Paçi këmbën e mbarë!etj.
PUNA E URIA
- Gjella sot është e keqe, pa pikë shije! Nuk dua të ha - i tha Shega e
vogël nënës së vet. Dhe e la lugën mbi tryezë.
- Si të duash, mos e ha! - i tha e ëma. Tjetër s'ka. Pastaj e ëma hëngri
drekë vetëm.
Pasdreke shkuan të dyja në kopsht për të nxjerrë patate. Punuan deri
vonë në mbrëmje.
Për darkë e ëma vuri prapë në tavolinë të njëjtën gjellë.
- Ah! Sa gjellë e mirë qenka kjo! Shumë më e mirë se e drekës - tha
Shega dhe hëngri me shije.
E ëma vuri buzën në gaz e i tha:
- Shegë, kjo që hëngre tani është po ajo gjellë që nuk e pëlqeve në
drekë. Tani të duket shumë e mirë, se ke punuar gjithë pasditen.
661
662
KUSH JAM
Si miu jamMi nuk jam.Këmbë e flatraT’shpejta kam.
Nëpër shpellaE gërmadhaUnë jetoj -Fle e ëndërroj.
Ndonjë fëmi'Mund t'më urrej',Frikësohet kapelënMos ia rrëmbej.
Çun, dije mirëSe kush jam?Madje emrinSi e kam?. . .
Rifat Kukaj
Ç’të mbjellësh,Ç’të mbjellësh,do të korrësh! do të korrësh!
( __ __ __ __ __ __ __ __ )
VALLE RRETH BOTËS
Sikur të gjitha vajzat e botës t'i jepnin dorën njëra-tjetrës, mund të
bënin valle rreth Tokës.
Sikur të gjithë djemtë e botës të ishin detarë, me anijet e tyre mund
të bënin një urë madhështore përmbi valët e detit.
Sikur të gjithë njerëzit t'i shtrijnë dorën njëri-tjetrit nuk do të kishte
as luftë dhe as uri.
BISEDIM
� Shkruesi i kësaj copëze leximi dëshiron që të gjithë popujt ebotës të jetojnë në paqe, si vëllezër.
� Si do të ishte ajo jetë sikur të gjithë njerëzit e botës t'i jepnin
dorën njëri-tjetrit dhe të jetonin në dashuri, paqe dhe si vëllezër?
� Sigurisht kjo gjë të pëlqen edhe ty. Pse?
63
664
NJË SHËTITJE NË MAL
Një dhe një së bashku me
shokët e u nisën për në
Ata kaluan përmes një
Pa pritur filloi të bjerë Fëmijët
u futën në një Kur në qiell doli
ata duke kënduar u kthyen në
të dendur. Më në fund u ngjitën në
Lexoje këtë pjesë. Figurat zëvendësoji me fjalë.
Detyrë
KUR LAHET ZOKI POKIKUR LAHET ZOKI POKI
Kur lahet Zoki Poki egjithë ndërtesa çohet nëkëmbë!
Çohet, po! Ç’menduatju?
Kur lahet Zoki Poki,korridoret buçasin:
- Fërrr, plas, fërrr,plas! - sikur balena kur për-plaset nëpër valët e oqeanit!
Bërtet fuqishëm: -Nuk duaaaa, nuk duaaaa! -të duket sikur e detyrojnë të hidhet nga dritarja!
Eh, ç’mrekulli!Imagjinojeni atë në mes të vaskës, plot me shkumë sapuni ... duke
nxjerrë klithje të çuditshme...Ju po talleni, e ai është në hall të madh!...Kur lahet Zoki Poki, lahet gjithçka edhe rreth e përqark tij! Lahet edhe
muri i bardhë skaj vaskës. Edhe dyshemeja, edhe arithi prej kashte, edhesfungjeri, edhe sapuni, por edhe gjyshja. Gjithçka laget si prej shiut tëvjeshtës!
Keni fat që ju asnjëherë nuk keni qëlluar aty. Ai pikërisht tani polahet. Po të qëllonit aty, as edhe ju nuk do të shpëtonit pa u bërë qull.
Parashtroni pyetje dhe përgjigjuni për tekstin e mësipërm.
65
Detyrë
Njëra dorë lanNjëra dorë lantjetrën, të dyjatjetrën, të dyjalajnë fytyrën! lajnë fytyrën!
666Shikoni fotografitë dhe thurni një tregim me titull: Shikoni fotografitë dhe thurni një tregim me titull: “Si përgatitet Toni kur shkon në shkollë”. “Si përgatitet Toni kur shkon në shkollë”. Tregoni si përgatiteni ju kur shkoni në shkollë?Tregoni si përgatiteni ju kur shkoni në shkollë?
67
- Çfarë dëshironi të bëheni kur të rriteni?
- Pse të pëlqen ai profesion?
Pyetje
Ç’do të bëhem?Ç’do të bëhem?
Në u bëfsha traktorist,murator, elektriçist,gjeolog, a infermier,kudo do të punoj me nder.Po të bëhem aviator,marinar a minator,do të punoj unë me gëzim,për lavdinë e vendit tim.Ç’do të bëhem nuk e di,pse ende jam fëmijë;por sot duhet të mësoj, që të di si të punoj.
I pasur bëhesh me I pasur bëhesh me dituri jo me pasuri; idituri jo me pasuri; imençur bëhesh memençur bëhesh memend jo me moshë! mend jo me moshë!
LUANI DHE MIULUANI DHE MIU
Një luani duke ndenjur nën hije, papritmas i erdhi një mi afër. Ai sh-
pejt e zuri me shputën e tij të madhe dhe s'deshi ta lëshojë. Miu i shkretë iu
lut që t'ia falte jetën, duke i premtuar se edhe ai do t'i gjendet në rrezik.
Luani zuri të tallet me miun e vogël, duke i thënë se çfarë mund të bënte ai
për të. Më në fund, e lëshoi.
Pas një kohe, luani i madh ra në rrjetë dhe nuk mund të dilte. Atëherë
erdhi miu dhe me dhëmbët e mprehtë ia shqeu rrjetën dhe luani shpëtoi.
� Përkthejeni këtë fabul.� Çka na mëson kjo?
668
Detyrë
Miku i mirë, Miku i mirë, njihet në kohënjihet në kohë
të vështirë! të vështirë!
STINA MË E MIRËSTINA MË E MIRË
Dëbora binte flokë-flokë. Jashtë bënteshumë ftohtë. Gomari doli te dera e ahurit. Gjithëvendi dukej i bardhë.
- Dimri është stina më e keqe, - tha gomari.- Bar të njomë s'ka gjëkundi, vetëm dëborë dheakull. Në pranverë do të kënaqem. Pranvera ështëstina më e bukur e vitit.
Moti u ngroh, dëbora shkriu. Livad-het, bjeshkët dhe kopshtet u mbushënme bar dhe lule. Të gjithë punonin nëpërara e kopshte. Gomarin e ngarkonin methasë dhe kosha, prej mëngjesit deri nëmbrëmje.
- As pranvera nuk është stinëe mirë, - tha gomari me vete.
- U lodha duke bartur zarza-vate. Në verë do të kënaqem me banjadielli. Vera është stina më e mirë e vitit.
69
E shes thesin, s'e shes thesin!
KUSH MUND T’I THOTË DOT?!KUSH MUND T’I THOTË DOT?!
Erdhi vera, filloi vapa. Puna u shtuaedhe më shumë. Ditët qenë të gjata, netët tëshkurtra dhe gomari nuk ngopej as megjumë.
- Nuk më pëlqen as vera, se ngavapa më djersitet kurrizi, - tha gomari.
- Vjeshta është stina më e mirë evitit.
Vjeshta erdhi. U poqën dardhat,kajsitë, mollët, fiqtë dhe arrat. Gomarine ngarkonin me arka, shporta e koshapër në tregun e qytetit.
- Ah, sa të vijë dimri, - tha gomarime vete.
- Në dimër nuk pata shumëpunë. Bartja vetëm dru zjarri dhe bar tëthatë për dhentë. Kur të vijë dimri, do tëngopem me gjumë. Do të luaj me topabore. Dimri është stina më e bukur evitit.
770
Çdo mësim eÇdo mësim eke fitim, çdoke fitim, çdopësim ështëpësim është
mësim! mësim!
71VJELJAVJELJA EE DUHANITDUHANITNatë. Natë e nxehtë gushti.
Qielli i kthjellët mbushur plot yje.Qetësi. Errësirë e tejdukshme.Poshtë në rripinat shtyhen shurd-hueshëm ujërat e lodhura të Var-darit. Ajri është i dendur, i errësuarme aromën e freskët të mëngjesit.Kjo është koha më e ëmbël përgjumë, pushimi më i ëmbël përpunëtorët e lodhur.
Këndesat kanë hetuar së largunga lindja agimin dhe e përshë-ndesin me këngë. Po, duhet zgjuar.Duhet ndërprerë gjumin: duhanimund të vilet vetëm para se të lindë
dielli. Posa të dalin rrezet e para tëdiellit, ai thahet, bëhet i regjur.
Zgjohuni vjelës e vjelëse të lod-hura të duhanit. . . Hapa të mbytur.Thirrje të zymta. Pëshpëritje. - Lenko! - Nasko! - Mara!
Zgjohen vjelëset e lodhura.Kush e di, mbrëmë kanë fjetur vonëe tani një orë pas mesnate duhet tëzgjohen. Lagin me pak ujë sytë epërgjumur. Sytë mbyllen përsëri. Tëflesh! Por jo: duhet përpara në punë!
***Koço Racin
DetyrëGjejeni këtë fragment në maqedonisht dhe krahasoje me këtë tekst.
ARRAARRA
Një ditë Nasradini kishte vajtur në kopsht. Ishte shtrirë nën arrë dhepo mendonte duke thënë:
- Perëndia s'i ka bërë mirë frutat. Kjo arrë ka një trup shumë të madhdhe bën kokrra fare të vogla. Kungujt që kanë një rrënjë fort të vogël, bëjnëpemët e tyre shumë të mëdha. Sigurisht ka gabuar Perëndia.
- Kur po thoshte këto fjalë, fryn një erë dhe një kokërr arre i bie nëkokë dhe mjaft i dhembi. Pastaj i erdhën mendtë Nasradinit dhe thotë:
- Perëndia ka ditur shumë mirë. Po të ishte kungull ajo arrë që më ranë kokë, do t'ma kishte thyer kokën fare. Lavdi Zotit për mendjen e madheqë ka.
772
73
774
775
FFJJAALLOORRTTHH
FJALORTHFJALORTHSHQIP - MAQEDONISHT
shkurtimet - kratenki
f. - emër i gjinisë femërore - imenka od `enski rodlidh. - lidhëz - svrznikm. - emër i gjinisë mashkullore - imenka od ma{ki rodmb. - mbiemër - pridavkandajf. - ndajfolje - prilognum. - numër - brojparafj. - parafjalë - predlogpasth. - pasthirrmë - izvikpavet. - folje pavetore - bezli~en glagolpërem. - përemër - zamenkapj. - pjesëz - ~esticapr. - përemër pronor - prisvojna zamenkavetv. - folje e diatezës vetvetore - povratna forma na glagolot
AA- dali
- bukvar
- stud
- zaostruva
- adresa
- Jadransko More
- obo`avawe
- obo`ava
- obo`avatel
- avion
- aerodrom
- rok
- blisku
- blizok, a
- pribli`uva
- sposoben, a
- mugra
- buka
- zabava
- {tala
- toj, onoj
- vozduh
- pavlaka
- taa
- provetruva
- uçte, seu{te
- strelka
- nezgoda
- akter, -ka
- mraz
- sladoled
- alarm
- album
- azbuka
- nesvest
- ambulanta
- Amerikanec
- maj~in
- doma}inka
- nepismen
- natamu
- strana
- ~len, -ka
- Angli~anec
- angliski
- brod
a pj.abetar/e, -ja f.acar, -i m.acar/oj, -ova, -uaradres/ë, -a f.Adriatik, -u m.adhurim, -i m.adhur/oj, -ova, -uaradhurues, -i m.aeroplan, -i m.aeroport, -i m.afat, -i m.afër ndajf.afërt (i,e) mb.afr/oj, -ova, -uar aftë (i,e) mb.agim, -i m.ah, -u m.aheng, -u m.ahur, -i m.ai, përem.aj/ër, -ri m.ajk/ë, -a f.
ajo përem.ajros, -a, -urakoma ndajf.akrep, -i m.aksident, -i m.aktor, -i m. -e f.akull, -i m.akullor/e, -ja f.alarm, -i m.album, -i m.alfabet, -i m.alivanosj/e, -a f.ambulanc/ë, -a f.amerikan, -i m.amtar, -e mb.amvisë, -a f.analfabet mb.andej ndajf.an/ë, -a f.anëtar, -i m. -e f.anglez, -i m.anglisht ndajf.anij/e, -a f.
776
FFJJAALLOORRTTHH- se `ali
- ili
- tolku
- zlato
- idnina
- iden, idna
- iden, a, o
- idnina
- dojden, -a
- niva
- zabava
- zabaven
- srebro
- glina
- me~ok
- arheolog
- kasa
- blagajnik
- naplatuva
- arhiva
- oru`je
- neprijatel
- aroma
- obrazovanie
- nastavnik
- pri~ina
- opravduvawe
- umetnost
- zlat/en, na
- ve{ta~ki
- produkt, statija
- zanaet~istvo
- me~ka
- orev
- pristignuva
- ni, nitu
- ni{to
- uni{tuva
- pomo{
- nikade
- nikoj
- sreden rod
- nieden
- nikoga{
- nimalku
- lift
- ostar, ostra
- zaostruva
- taka
- tie (m.r)
- tatkovina
- tatko, otec
- toga{
- tamu
- tie (`.r)
- tamu
- avtobus
- parea
ankohem vetv.apo lidh.aq ndajf.ar, -i m.ardhm/e, -ja (e) mb.ardhsh/ëm -me (i,e) mb.ardh/ëm -me (i,e) mb.ardhmëri, -a f.ardhur (i,e) mb.arë, -a f.argëtim, -i m.argëtues, -e mb.argjend, -i m.argjil/ë, -a f.ari, -u m.arkeolog, -u m.arkë, -a f.arkëtar, -i m. -e f.arkët/oj, -ova, -uararkiv, -i m.armë, -a f.armik, -u m.aromë, -a f.arsim, -i m.arsimtar, -i m.arsye, -ja f.arsyetim, -i m.art, -i m.artë (i,e) mb.artificial, -e mb.
artikull, -i m.artizanat, -i m.arushë, -a f.arrë, -a f.arri/j, -ta, -turas lidh.asgjë përem.asgjës/oj, -ova, -uarasistenc/ë, -a f.askund ndajf.askush pr.asnjanës, -e mb.asnjë përem.asnjëherë ndajf.aspak ndajf.ashensor, -i m.ashpër (i,e) mb.ashpërs/oj, -ova, -uarashtu ndajf.ata përem.atdhe, -u m.at/ë, -i m.atëherë ndajf.atje ndajf.ato përem.aty ndajf.autobus, -i m.avull, -i m.
BB- tatko
- tate
- baga`
- dobitok
- badem
- baklava
- kit
- balon
- kal
- soo~uvawe
- ~elo
- balkon
- {tand
- banalen
- banana
- stan
- banka, klupa
- `ivee
- `itel
- naselen, -a, -o
- bawa
- treva
- ednakvo
- ramnopravnost
- izedna~uva
- {ega, vic
- bel, -a, -o
- ov~arka
baba, -i m.babi, m.bagazh, -i m.bagëti, -a f.bajam/e, -ja f.bakllava, -ja f.balen/ë, -a f.balon/ë, -a f.balt/ë, -a f.ballafaqim, -i m.ball/ë, -i m.ballkon, -i m.banak, -u m.banal, -e mb.
banan/e, -ia f.banes/ë, -a f.bank/ë, -a f.ban/oj, -ova, -uarbanor, -i m. -e f.banuar (i, e) mb.banj/ë, -a f.bar, -i, m.baras ndajf.barazi, -a f.baraz/oj, -ova, -uarbarcelet/ë, -a f.bardhë (i, e) mb.baresh/ë, -a f.
- ov~ar
- stomak
- kaj~e
- apteka
- nosi
- tovar
- ko{arka
- oblo`uvawe
- basma
- zaedno
- dijalog
- sovremen
- soprug
- edinstvo
- spojuva
- }ebe
- osnova
- iznenaduva
- besa, vetuvawe
- veren, verna
- veruva
- pravi, ~ini
- vika
- lakt
- velosiped
- pa|a, udira
- biftek
- }erka
- bilet
- biqka
- bliznak
- sin
- razgovor
- razgovara
- biskvit
- yver
- opa{ka
- pivo
- gra{ok
- planina
- sto~ar
- kupuva
- kupuva~
- kupuvawe
- p~ela
- mele
- bluza
- podrum
- boja, farba
- bokser
- sneg
- dolg
- prazno
- oska
- svet
- svetski
- izdava
- izdava~
- elka
- breg
- krajbre`je
- vnatre
- gri`a
- grad
- `elka
- `aba
- pojas
- rog
- rebro
- testo
- ~etka
- bivol
- grmi
- zemjodelec
- zemjodelstvo
- preno}i{te
- leb
- pekar
- ubav, -a
- ubavina
- ubavec
- mle~ni proiz.
- izvor
- ma`
- ku~ka
- mek, -a
- usna
- nasmevka
- burek
bari, -u m.bark, -u m.bark/ë, -a f.barnator/e, -ja f.bart, -a, -urbarr/ë, -a f.basketboll, -i m.bast, -i m.basm/ë, -a f.bashkë ndajf.bashkëbisedim, -i m.bashkëkohor, -e mb.bashkëshort, -i m.bashkim, -i m.bashk/oj, -ova -uarbatanij/e, -a f.baz/ë, -a f.befas/oj, -ova, -uarbes/ë, -a f.besnik, -e mb.bes/oj, -ova, -uarbë/j, -ra, -rëbërt/as, -ita, -iturbërryl, -i m.biçiklet/ë, -a f.bie, - rashë, - rënëbiftek, -u m.bij/ë, -a f.bilet/ë, -a f.bim/ë, -a f.binjak, -e mb.bir, -i m.bised/ë, -a f.bised/oj, -ova, -uarbiskot/ë, -a f.bish/ë, -a f.bisht, -i m.birr/ë, -a f.bizel/e, -ja f.bjeshk/ë, -a f.blegtor, -i m.ble/j, -va, -rëblerës, -i m.blerj/e, -a f.blet/ë, -a f.
bluaj, blova, bluarbluz/ë, -a f.bodrum, -i m.boj/ë, -a f.boksier, -i m.bor/ë, -a f.borxh, -i m.bosh ndajf.bosht, -i m.bot/ë, -a f.botëror, -e mb.bot/oj, -ova, -uarbotues, -i m.bredh, -i m.breg, -u m.bregdet, -i, m.brenda ndajf.breng/ë, -a f.bresh/ër, -ri m.breshk/ë, -a f.bretkos/ë, -a f.brez, -i m.bri, -ri m.brinj/ë, -a f.brum/ë, -i m.brush/ë, -a f.buall, -i m.bubullin pavet. bujk, -u m.bujqësi, -a f.bujtin/ë, -a f.buk/ë, -a f.bukëpjekës, -i m.bukur (i, e) mb.bukuri, -a f.bukurosh, -i m. -e f.bulmet, -i m.burim, -i m.burr/ë, -i m.busht/ër, -ra f.butë (i,e) mb.buz/ë, -a f.buzëqeshj/e, -a f.byrek, -u m.
77
FFJJAALLOORRTTHH
778
FFJJAALLOORRTTHH
CC- nekolku
- cel
- odreduva
- odreden, -a
- spomenuva
- plitok
- povreda
- uverenie
- voda~
- crcorewe
- cigara
- koja
- osobina
- kvaliteten
- ocenuva
- koj
- jarec
- par~e
- raspar~uva
- raspar~en
- trupec
ca përem.cak, -u m.cakt/oj, -ova, -uarcaktuar (i,e) mb.cek, -a, -urcekët (i, e) mb.cenim, -i m.certifikat/ë, -a f.ciceron, -i m.cicërim/ë, -a, f.cigar/e, -ja f.
cila përem.cilësi, -a f.cilësor, -e mb.cilës/oj, -ova, -uarcili përem.cjap, -i m.cop/ë, -a, f.copët/oj, -ova, -uarcopëtuar (i, e) mb.cung, -u m.
ÇÇ- {to
- ~ador
- ~aj
- cepi
- {akal
- kuca
- guma za xvakawe
- ~anta
- ~ar{af
- procep
- ~ekrek
- moment
- krov
- sekoj, -a, -e, -i
- ~ekan
- otvara
- klu~
- otvoren
- gnezdo
- ~etvrt
- ~e{ma
- pra{awe, problem
-{to
- par
- ~izma
- osloboduvawe
- osloboduva
- odmoren
- lud
- cena
- ceni
- po~ituvan, -a
- odnesuva
- ~okolada
- ~orapa
- nered, nemir
- se ~udi
- sin, mom~e
- }erka, devoj~e
ç' përem. çad/ër, -a f.çaj, -i m.ça/j, -va, -rëçakall, -i m.çal/oj, -ova, -uarçamçakëz, -i, m.çant/ë, -a f.çarçaf, -i m.çarj/e, -ja f.çark, -u m.çast, -i m.çati, -a f.çdo përem.çekan, -i m.çel, -a, -urçelës, -i m.çelur (i, e) mb.çerdh/e, -ja f.çerek, -u m.
çezm/ë, -a f.çësht/je, -ja f.çfarë përem.çift, -i m.çizm/e, -ja, f.çlirim, -i m.çlir/oj, -ova, -uarçlodhur (i, e) mb.çmendur (i, e) mb.çmim, -i m.çmo/j, -va, -uarçmuar (i, e) mb.ço/j, -va, çuarçokollat/ë, -a f.çorap, -i m.çrregullim, -i m.çuditem, vetv.çun, -i m.çup/ë, -a f.
DD- ma~or
- lovor
- vujna
- vujko
- daktilograf
- izleguva
- leka-poleka
- izlez
- lastovica
- bran (morski)
- razlikuva
- razlika
- vena
- Danec
- danski
- kru{ka
- kle{ti
- ve~era
- svadba
-oven
- qubovnik
- qubov
- sakan (dragi)
- data
- datum na ra|awe
- namena
- kone~no
- granka
- pijan
- izjava
- izjavuvam
- ovca
- bik
- gustina
- gust,-a
- zabar
- prodor
- magacin
- istura
- vrata
- do
- dodeka
- more
- mornar
- zada~a
- obvrzuvam
- zabava
- uverenie
- iskaz/en, -na
- slu{a
- slu{atel
- {teta
- {tet/en, -na
- o{tetuva
- kazna
- kaznuva
- ispra]a
- pratka
- ispra}a~
- {tica
- `elba
- po`eluva
- dokaz
- o~aj
- neuspeh
- znae
- ne{to
- nedela
- sonce
- znaewe
- mudrec
- diktat
- nekade
- nekoga{
- nekoj
- zima
- lukav
- dostoinstvo
- nekoi
- poraz
- diskutira
- dnevnik
- den
- rodenden
- poznat
- znaewe
- kau~
- mom~e, sin
- mlado mom~e
- sirewe
- desen
- desno
- v~era
- gori
dac, -i m.dafin/ë, -a f.dajesh/ë, -a f.daj/ë, -a m.daktilograf, -i m.dal, dola, dalëdalëngadalë ndaj.dalj/e, -a f.dallëndysh/e, -ja f.dallg/ë, -a f.dall/oj, -ova, -uardallim, -i m.damar, -i m.danez, -i m. -e f.danisht, ndajf.dardh/ë, -a f.dar/ë, -a f.dark/ë, -a f.dasm/ë, -a f.dash, -i m.dashnor, -i m.dashuri, -a f.dashur (i, e) mb.dat/ë, -a f.datëlindj/e, -ja f.dedikim, -i m.definitivisht, ndajf.deg/ë, -a f.dehur (i, e) mb.deklarat/ë, -a f.deklar/oj, -ova, -uardel/e, -ja f.dem, -i m.dendësi, -a f.dendur (i, e) mb.dentist, -i m.depërtim, -i m.depo, -ja f.derdh, -a, -urder/ë, -a f.deri pj.derisa lidh.det, -i m.detar, -i m.detyr/ë, -a f.detyr/oj, -ova, -uardëfrim, -i m.
dëftesë, -a f.dëftor/e mb.dëgj/oj, -ova, -uardëgjues, -i m.dëm, -i m.dëmshëm (i,e) mb.dëmt/oj, -ova, -uardënim, -i, m.dën/oj, -ova, -uardërg/oj, -ova, -uardërges/ë, -a f.dërgues, -i m.dërras/ë, -a f.dëshir/ë, -a f.dëshir/oj, -ova, -uardëshmi, -a f.dëshpërim, -i m.dështim, -i m.di, -ta, -turdiçka përem.diel, -a (e) f.diell, -i m.dije, -a f.dijetar, -i m.diktim, -i m.diku ndajf.dikur ndajf.dikush përem.dim/ër, -ri m.dinak, -e mb.dinjitet, -i m.disa pr.disfat/ë, -a f.diskut/oj, -ova, -uarditar, -i m.dit/ë, -a f.ditëlindj/e, -a f.ditur (i, e) mb.dituri, -a f.divan, -i m.djal/ë, -i m.djalosh, -i m.djath/ë, -i m.djatht/ë (i, e) mb.djathtas ndajf.dje ndajf.djeg, dogja, djegur
79
FFJJAALLOORRTTHH
880
FFJJAALLOORRTTHH
DhDh- i
- zemja
- lisica
- lukavost
- boli
- bolka
- zab
- umnik
- podatok
- zet
- koza
- deset
- dekemvri
- soba
- nasilstvo
- podarok
- podaruva
dhe lidh.dhe, -u m.dhelp/ër, -ra f.dhelpëri, -a f.dhemb jokal.dhembj/e, -ja f.dhëmb, -i m. dhëmball/ë, -a f.dhën/ë, -a (e) f.
dhënd/ër, -ri m.dhi, -a f.dhjetë num.dhjetor, -i m.dhom/ë, -a f.dhun/ë, -a f.dhurat/ë, -a f.dhur/oj, -ova, -uar
- lut
- kolevka
- pot
- ispoten
- v~era{en
- slab, -a
- korist
- koris/en, -na
- carina
- orman
- ~a{a zdravica
- domat
- zna~i
- neophoden
- prira~nik
- sne{ko
- raka (dlanka)
- ostavka
- vra~i
- nikako
- elen
- izvitkan
- izmama
- pravo
- prav, -a
- pravda
- pravec
- upravuva
- direktor
- direktno
- pravopis
- ru~ek
- svetlo
- prozorec
- `ito
- drvo
- drvar
- saka
- treba
- potreben
- izgledam
- vidliv, -a
- pojava
- trpelivost
- tu{
- dab
- dva
- dvojno
- dvospraten
- dvogled
- dvanaeset
- du}an
- dvojka
- du{ek
- pod
- somne`
- se somneva
- vtor
- ~etirieset
djegës mb.djep, -i m.djers/ë, -a f.djersitur (i,e) mb.djesh/ëm, -me (i,e) mb.dobët (i,e) mb.dobi, -a f.dobish/ëm, -me (i,e) mb.dogan/ë, -a f.dollap, -i m.dolli, -a f.domat/e, -ja f.domethënë lidh.domosdosh/ëm,-me (i,e) mb.doracak, -u m.dordolec, -i m.dor/ë, -a f.dorëheqje, -a f.dorëz/oj, -ova. -uardot pj.dre, -ri m.dredhur (i, e) mb.dredhi, -a f.drejt ndajf.drejt/ë (i, e) mb.drejtësi, -a f.drejtim, -i m.drejt/oj, -ova, -uardrejtor, -i m.drejtpërdrejt ndajf.drejtshkrim, -i m.
drek/ë, -a f.drit/ë, -a f.dritar/e, -ja f.drith/ë, -i m.dru, -ri m.druvar, -i m.dua, desha, dashurduhet jovep.duhur (i, e) mb.dukem vetv.duksh/ëm,-me (i,e) mb.dukuri, -a f.durim, -i m.dush, -i m.dushk, -u m.dy num.dyfish ndajf.dykatësh, -e f.dylbi, -të f. sh.dymbëdhjetë num.dyqan, -i m.dysh, -i m.dyshek, -u m.dysheme, -ja f.dyshim, -i m.dysh/oj, -ova, -uardytë, (i, e) mb.dyzet num.
881
FFJJAALLOORRTTHH
EE- i
- odi
- vospitanie
- vospituva~
- vospituva
- vospitan
- jare
- i
- iako
- efekt
- div
- dive~
- egoist
- dojdi
- stru~wak
- opstanok
- postoi
- ja~men
- slon
- elektri~ar
- ime, imenka
- emisija
- emocija
- u{te, seu{te
- talkam
- specijalno
- sad
- zavod
- ~etvrtok
- strast
- veter, miris
- temnina
- tem/en, -na
- su{tina, sr`
- `ed
- `ed/en, -na
- treska
e lidh.ec/i, -a, -ur edukat/ë, -a f.edukator, -i m.eduk/oj, -ova, -uaredukuar (i, e) mb.edh, -i m.edhe lidh.edhe pse lidh.efekt, -i m.egër (i, e) mb.egërsir/ë, -a f.egoist, -i m.eja pasth.ekspert, -i m.ekzistenc/ë, -a f.ekzist/oj, -ova, -uarelb, -i m.elefant, -i m.elektricist, -i m.
em/ër, -ri m.emision, -i m.emocion, -i m.ende ndajf.endem vetv.enkas ndajf.en/ë, -a f.ent, -i m.enjt/e, -ja (e) f.epsh, -i m.er/ë, -a f.errësir/ë, -a f.errët (i, e) mb.esenc/ë, -a f.etj/e, -a f.etur (i, e) mb.ethe, -t sh.
ËË- majka mu (i)
- sladok
- slatko
- slatki
- zasladuva
- slatkarnica
- godi
- volja
- son
- sonuva
- ote~en
ëma (e) f.ëmbël (i, e) mb.ëmbël ndajf.ëmbëlsir/ë, -a f.ëmbëls/oj, -ova, -uarëmbëltor/e, -ja f.
ënd/ë, -a, f.ëndj/e, -ja f.ënd/ërr, -rra f.ëndërr/oj, -ova, -uarënjtur (i, e) mb.
882
FFJJAALLOORRTTHH
FF- basna
- vina
- vinovnik
- obvinuva
- prostuva
- izvin/i (ete)
- pozdrav
- besplatno
- blagodaram
- se zablagodaruva
- pro{ka
- la`en, fals
- ugled, slava
- semejstvo
- mai~ka
- strana, obraz
- svetlarnik
- ni{to
- seme
- rodnini
- kova~nica
- kova~
- kova
- farmacevt
- sre}a
- nesre}a
- faktura
- vera
- veridba
- veri
- veren
- `ensko
- trn
- praznik
- praznuva
- dete
- pr`en
- trie
- paprat
- vlakno, konec
- gasi
- smokva
- po~etok
- po~nuva
- blagoroden
- kur{um, ~aura
- pobeduva
- pobeda
- zbor
- re~nik
- re~enica
- spiewe
- plamen
- zname
- zboruva
- spie
- list
- tetratka
- kosa
- berber
- peperutka
- leta
- sve`ina
- gnezdo
- sila
- zajaknuva
- formira
- silen
- doen~e
- fotografira
- sosed
- jasen
- ko~nica
- ko~i
- sve`o
- osve`itelen
- francuski
- fri`ider
- strav
- pla{i
- ovo{je
- duva
- zdiv
- di{ewe
- plod
- selo
- selanec
- krie
- skrien,taen
- metla
- bri{e, mete
- pokana
- ladi
- nastinuva
- studeno
fabul, -a f.faj, -i m.fajtor, -i m.fajës/oj, -va -uarfal, -a, -urfal -ni (më) fala, -t (të) f.falas ndajf.faleminderit pasth. falënder/oj, -va, -uarfalj/e, -a f.fals, -e mb.fam/ë, -a f.familj/e, -a f.fanell/ë, -a f.faq/e, -ja f.far, -i m.fare ndajf.far/ë, -a f.farefis, -i m.fark/ë, -a f.farkëtar, -i m.fark/oj, -ova, -uarfarmacist, -i m.fat, -i m.fatkeqësi, -a f.fatur/ë, -a f.fe, -ja f.fejes/ë, -a f.fej/oj, -ova, -uarfejuar (i, e) mb.fem/ër, -ra f.ferr/ë, -a f.fest/ë, -a f.fest/oj, -ova, -uarfëmij/ë, -a m.fërguar (i, e) mb.fërk/oj, -ova, -uarfier, -i m.fij/e, -a f.fik, -a, -urfik, -u m.fillim, -i m.fill/oj, -ova, -uarfisnik, -u m.fishek, -u m.fit/oj, -ova, -uarfitor/e, -ja f.
fjal/ë, -a f.fjalor, -i m.fjali, -a f.fjetj/e, -a f.flak/ë, -a f.flamur, -i m.flas (fola, folur)fle (fjeta, fjetur)flet/ë, -a f.fletor/e, -ja f.flok, -u m.floktar, -i m.flutur, -a f.flutur/oj, -ova, -uarfllad, -i m.fol/e, -ja f.forc/ë, -a f.forc/oj, -ova, -uarform/oj, -ova, -uarfortë (i, e) mb.foshnj/ë, -a f.fotograf/oj, -ova, -uarfqinj, -i m.frash/ër, -ri m.fren, -i m.fren/oj, -ova, -uarfreskët ndajf.freskues, -e mb.frëngjisht ndajf.frigorifer, -i m.frik/ë, -a f.frikës/oj, -ova, -uarfrut, -i m.fry/j, -va, -rëfrym/ë, -a f.frymëmarrj/e, -a f.fryt, -i m.fshat, -i m.fshatar, -i m.fsheh, -a, -urfshehtë (i, e) mb.fshes/ë, -a f.fshi/j, -va, -rëftes/ë, -a f.ftoh, -a, -urftohem vetv.ftohtë ndajf.
883
FFJJAALLOORRTTHH
- studen
- stud
- pokanuva
- duwa
- pokanet
- siroma{en
- kraj
- posleden
- potopuva
- sila
- silno
- ~etka
- re{o
- snabduva
- bura
- furna
- stava
- fustan
- pole
- kampawa
- fudbaler
- {upelka
- navreda
- grlo
- lice
ftohtë (i, e) mb.ftohtë, -t (të) as.ft/oj, -ova, -uarftua, ftoi m.ftuar (i, e) mb.fukar/a, -ai m.fund, -i m.fundit (i, e) mb.fundos, -a, -urfuqi, -a f.fuqishëm ndajf.furç/ë, -a, f.furnel/ë, -a f.
furniz/oj, -ova, -uarfurtun/ë, -a f.furr/ë, -a f.fu/s, (fu/t) -ta, -turfustan, -i m.fush/ë, -a f.fushat/ë, -a f.futbollist, i m.fyell, -i m.fyerj/e, -a f.fyt, -i m.fytyr/ë, -a f.
GG- gre{ka
- gre{i
- poluostrov
- rak
- ograda
- gara`a
- natprevar
- gotovo
- gotvi
- gotvewe
- podgotvenost
- radost, gas
- vesnik
- novinar
- radost, slava
- var
- varosuva
- la`e
- la`livec
- no`ici
- grebe
- kopa
- kosten
- radost
- milo mi e!
- rados/en, -na
- na zdravje!
- prst
- globus
- devoj~e
- zgrada
- udira
- usta
- predanije
- guma
- magare
- pupka
- ~a{a
- gozba
- korito
- {ajka
- zamka
- stepen, ~in
- tera
- rezbarstvo
- jadica
- gr~ki
- Grk
- secka
- ~estica, troa
- se kara
- karanica
- grip
- kine
- grav
- jama, dupka
- kopa
- `ena
gabim, -i m.gab/oj, -ova, -uargadishull, -i m.gaforr/e, -ja f.gardh, -i m.garazh, -i m.gar/ë, -a f.gati ndajf.gat/uaj, -ova, -uargatim, -i m.gatishmëri, -a f.gaz, -i m.gazet/ë, -a f.gazetar, -i m.gazmend, -i m.gëlqer/e, -ja f.gëlqeros, -a, -urgënj/ej, -eva, -yergënjeshtar, -i m.gërshër/ë, -a f.gërvisht, -a, -urgërr/yej, -eva, -yergështenj/ë, -a f.gëzim, -i m.gëzohem! pasth.gëzuar (i, e) mb.gëzuar! pasth.gisht, -i m.glob, -i m.
goc/ë, -a f.godin/ë, -a f.godit, -a, -urgoj/ë, -a f.gojëdhën/ë, -a f.gom/ë, -a f.gomar, -i m.gonxh/e, -ja f.got/ë, -a f.gosti, -a f.govat/ë, -a f.gozhd/ë, -a f.grack/ë, -a f.grad/ë, -e mb.grah, -a, -urgravur/ë, -a f.grep, -i m.greqisht ndajf.grek, -u m.gri/j, - va, -rëgrimc/ë, -a f.grindem vetv.grindj/e, -a f.grip, -i m.gris, -a, -urgrosh/ë, -a f.grop/ë, -a f.grop/oj, -ova, -uargrua, -ja f.
884
FFJJAALLOORRTTHH- kup
- natrupa
- p~eni~/en, -na
- p~enica
- tupanica
- grlo
- {kolka
- kamen
- kamenorezec
- kamenolomec
- avgust
- gu{a
- hrabrost
- smee
- cev
grumbull, -i m.grumbull/oj, -ova, -uargrunjtë (i,e) mb.grur/ë, -i m.grusht, -i m.gryk/ë, -a f.guask/ë, a f.gur, -i m.
gurskalitës, -i m.gurthyes, -i m.gusht, -i m.gush/ë, -a f.guxim, -i m.gux/oj, -va, -uargyp, -i m.
GjGj- lov
- lovec
- krv
- krvoprolevawe
- ladnokrvan
- izbuvliv
- puter
- `iv
- za`ivuva
- zmija
- {est
- dolg, visok
- nao|a
- petel
- zelen
- zelenilo
- jadewe
- trn
- se nao|a
- sostojba
- {irok
- op{irno
- Germanec
- germanski
- najd/en, -na
- list
- ne{to
- e~i, ofka
- `lezda
- gradi
- igla
- rod
- `irafa
- site
- sekoj
- se
- sekade
- sekoga{
- isto taka
- vselena
- vkupno
- urda
- gradi
- koleno
- lovi
- jazik
- lov
- spiewe
- traga
- osuduva
- invalid
- ekstremitet
- polovi~en
- polovina
- dedo
- baba
gjah, -u m. gjahtar, -i m.gjak, -u m.gjakderdhj/e, -a f.gjakftohtë, mb.gjaknxehtë, mb.gjalp/ë, -i m.gjallë, (i, e) mb.gjallër/oj, -ova, -uargjarp/ër, -ri m.gjashtë num.gjatë (i, e) mb.gje/j, -ta -turgjel, -i m.gjelbër (i, e) mb.gjelbërim, -i m.gjell/ë, -a f.gjemb, -i m.gjendem vetv.gjendj/e, -a f.gjerë (i, e) mb.gjerësisht ndajf.gjerman, -i m.gjermanisht ndajf.gjetur, (i,e) mb.gjeth/e, -ja f.gjë, -ja f.gjëm/oj, -ova, -uargjënd/ër, -ra f.
gji, -ri m.gjilpër/ë, -a f.gjini, -a f.gjiraf/ë, -a f.gjithë (të) përem.gjithkush përem.gjithçka përem.gjithkund pr.gjithmonë ndajf.gjithashtu ndajf.gjithësi, -a f.gjithsej ndajf.gjiz/ë, -a f.gjoks, -i m.gju, -ri m.gjuaj, -ta -turgjuh/ë, -a f.gjueti, -a f.gjum/ë, -i m.gjurm/ë, -a f.gjyk/oj, -ova, -uargjymtë (i, e) mb.gjymtyr/ë, -a f.gjysmak,-e mb. gjysm/ë,-a f.gjysh, -i m.gjysh/e, -ja f.
885
FFJJAALLOORRTTHH
HH- jade
- ~udewe
- se jade
- jadewe, manxa
- nagrada
- osveta
- koska od riba
- maka, gri`a
- tetka
- alka
- amal
- ~ekor
- otvara
- prostor
- otvorawe
- otvoren
- otvoreno
- radost
- penu{ka
- lak
- karta
- sostav
- tro{ok
- zaborava
- zaboraven
- sre}ava
- frla
- otpadok
- `elezo
- pegla
- `eleznica
- otrov
- ra`en
- rakomet
- vadi, otrguva
- pat/i
- rano
- ran
- mol~i
- ti{ina
- mese~ina
- ponedelnik
- pepel
- se frla
- lutewe
- nalutuva
- gor~liv
- senka
- ubavina
- ubav, -a
- se ka~uva
- kopriva
- tenok
- tenko
- pari
- detalno
- zalet, polet
- zaem
- stranec
- luk
- gubi
- zaguba
- izguben/a
- nos
- zabuna
- vleguva
- vlez
ha, hëngra, ngrënëhabi, -a f.hahet pavet.haj/e, -a f.hak, -u m.hakmarrj/e, -a f.hal/ë, -a f.hall, -i m.hall/ë, -a f.hallk/ë, -a f.hamall, -i m.hap, -i m.hap, -a, -urhapësir/ë, -a f.hapj/e, -a f.hapur (i, e) mb.hapur ndajf.har/e, -ja f.hardhi, -a f.hark, -u m.hart/ë, -a f.hartim, -i m.harxhim, -i m.harr/oj, -ova, -uarharruar (i, e) mb.has, -a, -urhedh, hodha, hedhurhedhurin/ë, -a f.hekur, -i m.hekuros, -a, -urhekurudh/ë, -a f.helm, -i m.hell, -i m.hendboll, -i m.heq, hoqa, hequr
her/ë, -a f.herët ndajf.hershëm (i,e) mb.hesht, -a, -urheshtj/e, -a f.hën/ë, -a f.hën/ë, -a (e) f.hi, -ri m.hidhem vetv.hidhërim, -i m.hidhër/oj, -va, -uarhidhur, (i, e) mb.hij/e, -a f.hijeshi, -a f.hijesh/ëm (i), -shme (e) mb.hip/i, -a, -urhith/ër, -ra f.hollë, (i, e) mb.hollë ndajf.holla, -t (të) f. sh.hollësisht ndajf.hov, -i m.hua, -ja f.huaj (i, e) mb.hudh/ër, -ra f.humb, -a, -urhumbj/e, -a f.humbur (i,e) mb.hund/ë, -a f.hutim, -i m.hy/j, -ra, -rëhyrj/e, -ja f.
886
FFJJAALLOORRTTHH
II- ideja
- idealen
- identi~en
- bega
- Ilir
- lek
- ilegalen
- moj
- zamislen
- fantazija
- zamisluva
- siten
- imitira
- uvoz
- inaet
- snimawe
- poedine~en
- infekcija
- med. sestra
- informacija
- insistira
- in`ener
- e`
- ostrov
- Italijanec
- italijanski
- vozen red
- privrzanik
- izolira
ide, -ja f.ideal, -e mb.identik, -e mb.iki, ika, ikurilir, -i m.ila], -i m.ilegal, -e mb.im pron.imagjinar, -e mb.imagjinat/ë, -a f.imagjin/oj, -ova, -uarimët (i, e) mb.imit/oj, -ova, -uarimport, -i m.inat, -i m.
incizim, -i m.individual, -e mb.infektim, -i m.infermier/e, -ja f.informat/ë, -a f.insist/oj, -ova, -uarinxhinier, -i m.iriq, -i m.ishull, -i m.italian, -i m.italisht ndajf.itinerar, -i m.ithtar, -i m.izol/oj, -ova, -uar
JJ- eve
- jaka
- sum
- januar
- dava
- Japonec
- japonski
- jorgovan
- ligi
- jasmin
- pernica
- nadvor
- nadvore{en
- izvonredno
- sedmica
- nedelen
- e~i
- ek
- elek
- `ivot
- `ivoten
- sira~e
- sira~ki dom
- `ivee
- ne
- bezalkoholen
- na{a
- jorgan
- privlekuva
- privle~en
- tvoja
- jubilej
- jug
- ju`ni veter
- ju`en
ja pj.jak/ë, -a f.jam, qeshë, qenëjanar, -i m.jap, dhashë, dhënëjaponez, -i m.japonisht ndajf.jargavan, -i m.jarg/ë, -a f.jasemin, -i m.jastëk, -u m.jashtë ndajf.jasht/ëm (i) m. -me (e) f.jashtëzakonisht ndajf.jav/ë, -a f.javor, -e mb.jehon pavet.jehon/ë, -a f.jelek, -u m.
jet/ë, -a f. jetësor, -e mb.jetim, -i m.jetimor/e, -ja f.jet/oj, -ova, -uarjo pjes.joalkoolik, -e, mb.jonë pr.jorgan, -i m.josh, -a, -urjoshës, -e mb.jote pr. jubile, -u m.jug, -u m.jug/ë, -a f.jugor, -e m.
887
FFJJAALLOORRTTHH
KK- vol
- kabina
- kabel
- {ipka
- ka{kaval
- kadrav
- kafez
- kafe
- kafeana
- ~erep
- `ivotno
- kasnuva
- kajsija
- kale
- trule
- trul, -a
- kalendar
- kow
- java
- minuva~
- pominuva
- java~
- radijator
- sin, -a
- minat, -a
- prirok
- klasje
- imam
- kambana
- kamerman
- kelner
- kamilica
- {ampion
- bokal
- zakanuva
- zakana
- mai~ka
- gradili{te
- fa}a
- kapak
- kapa
- pominuva
- {tipka
- poglavje
- tolku
- karanfil
- skakulec
- morkov
- razglednica
- stolica
- kola, koli~ka
- koliba
- slama
- kat
- ~etiri
- kvadrat
- selo
- tegla
- kopa~
- jare
- lo{o
- lo{, -a
- vlo{uva
- ververica
- noga
- pe{ak
- razmenuva
- menuva~nica
- ko{ula
- zadovoluva
- u`iva
- zadovolstvo
- zadovolen
- agol
- mo~uri{te
- navaka
- pee
- pesna
- pea~
- ~evel
- kine
- skoka
- barawe
- bara
- pol`av
- pe~urka
- papok
- rata
- kapa
- crvenkapa
- sovet
- sovetuva
- tvrdina
- vaka
- tuka
ka, -u m.kabin/ë, -a f.kabllo, -ja f.kaç/e, -ja f.kaçkavall, -i m.kaçurrel, -e mb.kafaz, -i m.kaf/e, -ja f.kafene, -ja f.kafkë, -a m.kafsh/ë, -a f.kafsh/oj, -ova, -uarkajsi, -a f.kala, -ja f.kalb, -a, -urkalbur (i,e) mb.kalendar, -i m.kal/ë, -i m.kalër/oj, -ova, -uarkalimtar, -i m.kal/oj, -ova, uarkalorës, -i m.kalorifer, -i m.kaltër, (i, e) mb.kaluar (i,e) mb.kallëzues, -i m.kalli, -ri m.kam, pata, pasurkamban/ë, -a f.kameraman, -i m.kamerier, -i m.kamomil, -i m.kampion -i m.kan/ë, -a f.kanos, -a, -urkanosj/e, -a f.kanotier/e, -ja f.kantier/ë, -a f.kap, -a, -urkapak, -u m.kapel/ë, -a f.kapërc/ej, -eva, -yerkapës/e, -ja f.kapitull, -i m.kaq ndajf.karafil, -i m.karkalec, -i m.karot/ë, -a f.
kartolin/ë, -a f.karrig/e, -ia f.karroc/ë, -a f.kasoll/e, -ja f.kasht/ë, -a f.kat, -i m.katër num.katror, -i m.katund, -i m.kavanoz, -i, m.kazm/ë, -a f.kec, -i m.keq ndajf.keq(e) (i, e) mb.keqës/oj, -ova, -uarket/ër, -ri, m.këmb/ë, -a f.këmbësor, -i m.këmb/ej, -eva, -yerkëmbimor/e, -ja f.këmish/ë, -a f.kënaq, -a, -urkënaqem vetv.kënaqësi, -a f.kënaqur (i, e) mb.kënd, -i m.kënet/ë, -a f.këndej ndajf.kënd/oj, -ova, -uarkëng/ë, -a f.këngëtar, -i m.këpuc/ë, -a f.këput, -a, -urkërc/ej, -eva, -yerkërkes/ë, -a f.kërk/oj, -ova, -uarkërmill, -i m.kërpudh/ë, -a f.kërthiz/ë, -a f.këst, -i m.kësul/ë, -a f.kësulëkuq/e, -ja f.këshill/ë, -a f.këshill/oj, -ova, -uarkështjell/ë, -a f.kështu ndajf. këtu ndajf.
888
FFJJAALLOORRTTHH- kino
- gitara
- u~ilnica
- zagrada
- koska
- zakonik
- rid
- but
- vreme
- glava
- gri`a
- ka{lica
- foteqa
- nacionalnost
- komoda
- {estar
- nadle`nost
- zavera
- kompot
- potro{uva~ka
- potro{uva~
- spoj
- pridones
- kontrola
- kop~e
- zakop~uva
- gradina
- gavran
- okvir, ramka
- `nee
- struja
- hodnik
- kurir
- juli
- kiselo mleko
- kostum
- xabe, zaludno
- zalud/en, -na
- kosmos
- ramo, raka
- gradi
- sporeduva
- vratovrska
- ~e{la
- ~e{el
- slavi
- gord
- gordost
- krevet
- bitie
- sozdava
- zlo~in
- crv
- sol
- solarnik
- izvor, ~e{ma
- ~e{a
- glava
- vr{i
- glaven grad
- voglavnom
- pretsedatel
- vra}a
- krivina
- bistar, vedar
- kade
- sekade
- granica
- de`uren
- spomen
- kukla
- vrv, pokriv
- cedi
- pasi{te
- sliva
- soop{tenie
- dever
- snaa, jatrva
- protiv
- tikva
- razbira
- crven,-a
- koga
- venec
- {tedi
- nikoga{
- ‘rbet
- koj
- bratu~ed
- uslov
- ko{ta
- kujna
- klu~, zglob
kinema, -ja f.kitar/ë, -a f.klas/ë, -a f.kllap/ë, -a f.kock/ë, -a f.kod, -i m.kod/ër, -ra f.kofsh/ë, -a f.koh/ë, -a f.kok/ë, -a f.kokëçarj/e, -a f.koll/ë, -a f.kolltuk, -u m.kombësi, -a f.komodin/ë, -a f.kompas, -i m.kompetenc/ë, -a f.komplot, -i m.komposto, -ja f.konsum, -i m.konsumator, -e mb.kontakt, -i m.kontribut, -i m.kontroll, -i m.kops/ë, -a f.kopsit, -a, -urkopsht, -i m.korb, -i m.korniz/ë, -a f.korr, -a, -urkorrent, -i m.korridor, -i m.korrier, -i m.korrik, -u m.kos, -i m.kostum, -i m.kot ndajf.kotë (i,e) mb.kozmos, -i m.krah, -u m.kraharor, -i m.krahas/oj, -ova, -uarkravat/ë, -a f.kreh, -a, -urkreh/ër, -ri m.kremt/oj, -ova, -uarkrenar, -e mb.
krenari, -a f.krevat, -i m.krijes/ë, -a f.krij/oj, -ova, -uarkrim, -i m.krimb, -i m.krip/ë, -a f.kripor/e, -ja f.kr/ua, -oi m.kr/uaj, -ova, -uarkrye, -t as.kr/yej, -eva, -yerkryeqytet, -i m.kryesisht ndajf.kryetar, -i m.kth/ej, -eva, -yerkthes/ë, -a f.kthjellët, (i, e) mb.ku ndajf.kudo ndajf.kufi, -ri m.kujdestar, -i m.kujtim, -i m.kukull, -a f.kulm, -i m.kull/oj, -ova, -uarkullotë, -a f.kumbull, -a f.kumtes/ë, -a f.kunat, -i m.kunat/ë, -a f.kundër, ndajf.kungull, -i m.kupt/oj, -ova, -uarkuq(e) (i, e) mb.kur ndajf.kuror/ë, -a f.kurs/ej, -eva, -yerkurrë ndajf.kurriz, -i m.kush për.kushëri, -ri m.kusht, -i m.kusht/oj, -ova, -uarkuzhin/ë, -a f.kyç, -i m.
889
FFJJAALLOORRTTHH
LL- laboratorija
- navla`nuva
- vlaga
- vla`en
- naselba
- se mie
- mie, pere
- vest
- izvestuva
- le{nik
- zelka
- svitkuva
- liljak
- gol
- zbogum
- moliv
- daleku
- dale~ina
- dale~en
- {aren, - a
- gore, visoko
- visok, -a
- dreven
- pofaluva
- slava
- neka
- gali
- lae
- lesen
- lesno
- dozvola
- {trk
- dozvoluva
- ikawe
- zajak
- volna
- hartija
- li~na karta
- kni`evnost
- ~ita
- ~itatel
- ostava
- ni{a
- ko`a
- gali
- materija
- povreduva
- povreden
- te~nost, sok
- te~/en, -na
- li`e
- pu{ta
- pofalba
- se dvi`i
- dvi`ewe
- lu{pa
- ora
- kniga
- kni`arnica
- vrzuva
- vrska
- limon
- limonada
- ra|a
- istok / ra|awe
- ezero
- sloboden
- evtino
- sloboda
- steblo
- ja`e
- igra~ka
- umoren
- igra
- igra~
- lopata
- krava
- solza
- igra
- lav
- borba
- la`ica
- dolina
- `eludnik
laborator, -i m.lag, -a, -urlagështi, -a f.lagur (i,e) mb.lagj/e, -ja f.lahem vetv.la/j, -va, -rëlajm, -i m.lajmër/oj, -ova, -uarlajthi, -a f.lak/ër, -ra f.lak/oj, -ova, -uarlakuriq, -i m.lakuriq, -e mb.lamtumirë pasth.laps, -i m.larg ndajf.largësi, -a f.largët (i, e) mb.larm/ë -e (i, e) mb.lart ndajf.lartë (i, e) mb.lashtë (i, e) mb.lavdër/oj, -ova, -uarlavdi, -a f.le pj.ledhat/oj, -ova, -uarleh, -a, -urlehtë (i, e) mb.lehtë ndajf.lej/e, -a f.lejlek, -u m.lej/oj, -ova, -uarlemz/ë, -a f.lepu/r, -i m.lesh, -i m.let/ër, -ra f.letërnjoftim, -i m.letërsi, -a f.lex/oj, -ova, -uarlexues, -i m.lë, lashë, lënë
lëkund, -a, -urlëkur/ë, -a f.lëm/oj, -ova, -uarlënd/ë, -a f.lënd/oj, -ova, -uarlënduar (i, e) mb.lëng, -u m.lëngët (i, e) mb.lëpi/j, -va, -rëlësh/oj, -ova, -uarlëvdat/ë, -a f.lëviz, -a, -urlëvizj/e, -a f.lëvor/e, -ja f.lëvr/oj, -ova, -uarlib/ër, -ri m.librari, -a f.lidh, -a, -urlidhj/e, -a f.limon, -i m.limonat/ë, -a f.lind, -a, -urlindj/e, -a f.liqen, -i m.lirë (i, e) mb.lirë ndajf.liri, -a f.lis, -i m.litar, -i m.lod/ër, -ra f.lodhur (i, e) mb.loj/ë, -a f.lojtar, -i m.lopat/ë, -a f.lop/ë, a f.lot, -i m.luaj, -ta, -turluan, -i m.luft/ë, -a f.lug/ë, -a, f.lugin/ë, -a f.lukth, -i m.
990
FFJJAALLOORRTTHH- cve]e
- cveta
- reka
- sre}en
- plovi
- moli
- molba
- ma~ka
- pita
- pita~
lul/e, -ja f.lulëz/oj, -ova, -uarlum/ë, -i m.lumtur (i, e) mb.lundr/oj, -ova, -uarlut, -ta, -ur
lutj/e, -ja f.lyej, leva, lyerlyp, -a, -urlypës, -i m.
llaç, -i m.llafazan, -i m.llak, -u m.llakim, -i m.llamarin/ë, -a f.llamb/ë, -a f.llogari, -a f.
llogaritj/e, -a f.lloj, -i m.lloj-lloj ndajf.llokum, -i m.llotari, -a f.lloz, -i m.llullë, -a f.
- malter
- drdorko
- lak
- lakirawe
- lim
- lamba
- smetka
- presmetka
- vid
- raznoviden
- lokum
- lotarija
- poluga
- lule
LlLl
mac/e, -ja f.ma]ok, -u m.madje pj.madh (i, e) mb.madhësi, -a f.madhështor, -e mb.magazin/ë, -a f.magjeps, -a, -urmagji, -a f.mahi, -a f.maj, -i m.maj/ë, -a f.majmë (i, e) mb.majdanoz, -i m.majtas ndajf.majtë (i, e) mb.makin/ë, -a f.makut, -e mb.mal, -i m.malësi, -a f.malësor, -i m.
mall, -i m.mall, -i, m.mallkim, -i m.mami, -a f.man, -i m.manaferr/ë, -a f.mandarin/ë, -a f.Manastir, -i m.mandej ndajf.mangët (i, e) mb.manushaq/e, -ja f.maqedonas, -i m.maqedonisht ndajf.marangoz, -i m.margaritar, -i m.marinar, -i m.mars, -i m.mart/ë, -a (e) f.martes/ë, -a f.martuar (i, e) mb.marrë (i, e) mb.
- ma~ka
- ma~or
- duri
- golem
- golemina
- veli~estven
- magacin
- ma|epsuva
- magija
- {ega
- maj
- vrv
- ugoe/n, -na
- magdonos
- levo
- lev, -a
- kola, ma{ina
- lakom
- planina
- gora
- goranec
- stoka, imot
- taga, nostalgija
- kletva
- babica
- dudinka
- kapina
- mandarina
- Bitola
- potoa
- necelosen
- temjanu{ka
- Makedonec
- makedonski
- stolar
- biser
- mornar
- mart
- vtornik
- brak
- `enet, ma`ena
- glupav
MM
991
FFJJAALLOORRTTHH
- zema
- vrtoglavica
- odnos
- prima~
- dogovor
- merka
- ma{ko
- prevara
- meri
- merewe
- umeren/a
- kajmak
- dr`i
- sre}no
- kraj
- zavr{uva
- nosi
- nosa~
- obuva
- obuvki
- ostanuva
- vnuka
- otpad
- zakop~uva
- potpira
- zavitkuva
- omot
- na, nad, vrz
- prezime
- nadvoznik
- nadzornik
- niknuva
- natpis
- see
- sobira
- sobir, ostanok
- naopaku
- vpe~atok
- kral
- kralstvo
- ve~er
- sno{ti
- brani
- branitel
- odbrana
- postelnina
- pokriva
- pokrien
- polni
- polnewe
- polnet
- zatvora
- zatvoren
- ubiva
- so
- mora
- sepak
- iako
- mehani~ar
- proso
- nem
- pameten
- pamet
- mislewe
- razmisluva
- zamislen
- menza
- vedna{
- pajak
- zasluga
- zaslu`uva
- sredina
- sred/en, -na
- prose~no
- poraka
- pladne
- srednozemen
- polno}
- sred/en, -na
- sreden vek
- predsobje
- mana
- edvaj
- u{te, ve}e
- dnevnica
- maalo
- grev
- xiger
- tatkovina
- svila
- rakav
- utro
- na~in
- otklonuva
marr, mora, marrëmarramendj/e, -a f.marrëdhëni/e, -a f.marrës, -i m.marrëveshj/e, -a f.mas/ë, -a f.mashkull, -i m.mashtrim, -i m.mat, -a, -urmatj/e, -a f.matur (i, e) mb.maz/ë, -a f.mbaj, -ta, -turmbarë ndajf.mbarim, -i m.mbar/oj, -ova, -uarmbart, -a, -urmbartës, -i m.mbath, -a, -urmbathj/e, -a f.mbe/s, -ta, -turmbes/ë, -a f.mbeturin/ë, -a f.mbërth/ej, -eva, -yermbështet, -a, -urmbësht/jell, -olla, -jellurmbështjellës, -i m.mbi parafj.mbiem/ër, -ri m.mbikalim, -i m.mbikëqyrës, -i m.mbin pavet.mbishkrim, -i m.mbjell, mbolla, mbjellëmbl/edh, -odha, -edhurmbledhj/e, -a f.mbrapsht, ndajf.mbres/ë, -a f.mbret, -i m.mbretëri, -a f.mbrëmj/e, -a f.mbrëmë ndajf.mbroj, -ta, -turmbrojtës, -i m.mbrojtj/e, -a f.mbules/ë, -a f.mbul/oj, -ova, -uar
mbuluar (i, e) mb.mbush, -a, -urmbushj/e, -a f.mbushur (i, e) mb.mbyll, -a, -urmbyllur (i, e) mb.mbyt, -a, -urme paraf.medoemos, ndajf.megjithatë lidh.megjithëse lidh.mekanik, -u m.mel, -i m.memec, -i m.mençur (i, e) mb.mendj/e, -a f.mendim, -i m.mend/oj, -ova, -uarmenduar, (i,e) mb.mens/ë, -a f.menjëherë ndajf.merimang/ë, -a f.merit/ë, -a f.merit/oj, -ova, -uarmes, -i m.mesatar, -e mb.mesatarisht, ndajf.mesazh, -i m.mesdit/ë, -a f.mesdhetar, -e mb.mesnat/ë, -a f.mes/ëm (i),-me (e) mb.mesjet/ë, -a f.mesor/e, -ja f.met/ë, -a (e) f.mezi ndajf.më pj. mëditj/e, -a f.mëhall/ë, -a f.mëkat, -i m.mëlçi, -a f.mëmëdhe, -u m.mëndafsh, -i m.mëng/ë, -a f.mëngjes, -i m.mënyr/ë, -a f.mënjan/oj, -ova, uar
992
FFJJAALLOORRTTHH
- sreda
- dosada
- dosaduvawe
- lekcija
- u~i
- u~itel
- milost
- breza
- `drebe
- bik
- glu{ec
- bra{no
- kopa
- prijatel
- gostolubiv
- gostoprimstvo
- mravka
- rudar
- rudnik
- dobro
- dobar
- dobar den
- dobra ve~er
- odr`uvawe
- dogledawe
- p~enka
- meso
- mesojadec
- maloleten
- muva
- krvnik
- dosta, dovolno
- med
- magla
- lekar
- molze
- lebed
- beden
- beda
- sredstvo
- bes
- name{taj
- negirawe
- negiram
- jabolko
- bubamara
- moneta
- ne, nemoj
- nedorazbirawe
- vozrast
- vreme
- sestra
- porazuva
- naostruva
- ostar
- ~udo
- prekrasen
- mesec
- vodenica, mlin
- mo`e (porazuva)
- mo`nost
- ovozmo`uva
- napor, trud
- ma~i
- otsustvo
- otsusvuva
- yid
- yidar
- zayiduva
- monas
- musta}i
- maska, mule
- bel drob
- komarec
- {ira
- samrak
- gostin
mërkur/ë, -a (e) f.mërzi, -a f.mërzitj/e, -a f.mësim, -i m.mës/oj, -ova, -uarmësues, -i m.mëshir/ë, -a f.mështek/ën, -na f.mëz, -i m.mëzat, -i m.mi, -u m.miell, -i m.mih, -a, -urmik, -u m.mikpritës, -e mb.mikpritj/e, -a f. milingon/ë, -a f.minator, -i m.minier/ë, -a f.mirë ndajf.mirë (i, e) mb.mirëdita pasth.mirëmbrëma pasth.mirëmbajtj/e, -a f.mirupafshim pasth.mis/ër, -ri m.mish, -i m.mishngrënës, -e mb.mitur (i, e) mb.miz/ë, -a f.mizor, -e mb.mjaft, ndajf.mjalt/ë, -i m.mjegull, -a f.mjek, -u m.mjel, mola, mjelëmjellm/ë, -a f.mjer/ë, (i,e) mb.mjerim, -i m.mjet, -i m.
mllef, -i m.mobili/e, -a f.mohim, -i m.moh/oj, -ova, -uarmoll/ë, -a f.mollëkuq/e, -ja f.monedh/ë, -a f. mos pjes.moskuptim, -i m.mosh/ë, -a f.mot, -i m.mot/ër, -ra f.mposht, -a, -urmpreh, -a, -urmprehtë (i, e) mb.mrekulli, -a f.mrekulluesh/ëm, -me mb.muaj, -i m.mulli, -ri m.mund, -a, -urmundësi, -a f.mundës/oj, -va, -uarmundim, -i m.mund/oj, -ova, -uarmunges/ë, -a f.mung/oj, -ova, -uarmur, -i m.murator, -i m.muros, -a, -urmurg, -u m.mustaqe, -t f. sh.mushk/ë, -a f.mushkëri, -a f.mushkonj/ë, -a f.musht, -i m.muzg, -u m.mysafir, -i m.
993
FFJJAALLOORRTTHH
NN- naiven
- nalbat
- glas, ugled
- no}
- priroda
- sekako, se razbira
- deli
- prilog
- zapira
- razdelen
- oddelno
- ~est
- po~ituva
- ~esen
- natprevar
- zapaluva
- zapalen
- ispod, me|u
- sovest
- dodeka
- me|uvreme
- uslo`nuva
- pome|u
- pretprijatie
- prekinuva
- dodeka
- zgrada
- gradi
- izgraden
- smena
- menuva
- ~uvstvuva
- pomo{
- pomaga
- sledi, goni
- ~uvstvo
- pro{ka
- se slu~uva
- slu~ka
- se nao|a
- iako
- nekoj
- ponekoga{
- valka, zagaduva
- poprava
- mo`ebi
- sveti
- poinaku
- promena
- menuva
- valkan, -a
- utre
- potreba
- toalet
- na, (vo)
- kletva
- pod
- majka
- potpis
- potpi{uva
- pot~inuva
- devet
- noemvri
- potcrtuva
- niz, po
- slu`benik
- ako, dokolku
- od (od kade)
- od den na den
- poleka
- nasekade
- tovari
- vozi
- zaostanuva
- ostanuva
- zasituva
- zasiten
- pcovisuva
- podignuva
- smrznuva
- gree
- toplo, prijatno
- toplina
- zadeva
- zabiva
- so~uvstvo
- tesno
- tes/en, -na
- brza
- li~i
- za`ivuva
- se slu~uva
- nastan
- sli~nost
- zalepuva
- se ka~uva
naiv, -e mb.nallban, -i m.nam, -i m.nat/ë, -a f.natyr/ë, -a f.natyrisht ndajf.nda/j, -va, -rëndajfolj/e, -a f.ndal, -a, -urndarë (i, e) mb.ndaras ndajf.nder, -i m.nder/oj, -ova, -uarndersh/ëm (i) mb.ndeshj/e, -a f.ndez, -a, -urndezur (i, e) mb.ndër parafj.ndërgjegj/e, -ja f.ndërkaq ndajf.ndërkohë ndajf.ndërlik/oj, -ova, -uarndërmjet paraf.ndërmarrj/e, a f.ndërpre/s, -va, -rëndërsa lidh.ndërtes/ë, -a f.ndërt/oj, -ova, -uarndërtuar (i, e) mb.ndërres/ë, -a f.ndërr/oj, -ova, -uarndiej, ndjeva, ndierndihm/ë, -a f.ndihm/oj, -ova, -uarndjek, ndoqa, ndjekurndjenj/ë, -a f.ndjes/ë, -a f.ndodh, -a, -urndodhi, -a f.ndodhem vetv.ndonëse lidh.ndonjë pr.ndonjëherë ndajf.ndot, -a, -urndreq, -a, -urndoshta pj.ndriç/oj, -ova, -uarndryshe ndajf.
ndryshim, -i m.ndrysh/oj, -ova, -uarndytë, (i, e) mb.nesër ndajf.nevoj/ë, -a f.nevojtor/e, -ja f.në paraf.nëm/ë, -a f.nën paraf.nën/ë, -a f.nënshkrim, -i m.nënshkr/uaj, -ova, -uarnënshtr/oj, -ova, -uarnëntë num.nëntor, -i m.nënviz/oj, -ova, -uarnëpër paraf.nëpunës, -i m.nëse lidh.nga paraf.nga dita në ditë ndajf.ngadalë ndajf.ngado ndajf.ngark/oj, -ova, -uarnga/s, -va, -rëngec, -a, -urngel, -a, -urngop, -a, -urngopur, (i, e) mb.ngordh, -a, -urngr/e, -ita, -iturngri/j, -va, -rëngroh, -a, -urngrohtë ndajf.ngrohtësi, -a f.nguc, -a, -urngul, -a, -urngushëllim, -i m.ngushtë ndajf.ngushtë (i, e) mb.ngutem vetv.ngja/j, -va, -rëngjall, -a, -urngja/n, -u, -rëngjarj/e, -a f.ngjashmëri, -a f.ngjit, -a, -urngjitem vetv.
994
FFJJAALLOORRTTHH- boja
- doma}in
- vnuk
- po~nuva
- trgnuva
- inicijativa
- vilica
- plivawe
- ocenka
- broj
- broi
- nevesta
- toplo
- u~enik
- pocrnuva
- potiknuva
- brza
- vadi
- zglob, ~len (gram.)
ngjyr/ë, -a f.nikoqir, -i m.nip, -i m.nis, -a, -urnisem vetv.nism/ë, -a f.nofull, -a f.not, -i m.not/ë, -a f.num/ër, -ri m.numër/oj, -ova, -uarnus/e, -ja f.
nxehtë ndajf.nxënës, -i m.nxi/j, -va, -rënxit, -a, -urnxit/oj, -ova, -uarnxjerr, nxora, nxjerrënyj/ë, -a f.
nja pj.njehës/oj, -ova, -uarnjelmët (i, e) mb.njerëzi, -a f.njerëzisht ndajf.njeri, -u m.njerk/ë, -a f.një num.njëjës, -i m.njëjtë (i, e) mb.njëherë ndajf.njëkohësisht ndajf.
njëqind num.njësi, -a f.njësoj ndajf.njëzet num.njëlloj ndajf.njoft/oj, -ova, -uarnjoftim, -i m.njoh, -a, -urnjohës, -i m.njohur (i, e) mb.njoll/ë, -a f.
- okolu
- presmetuva
- solen
- ~ove~nost
- ~ove~no
- ~ovek
- ma}ea
- eden
- ednina
- ist/a
- edna{
- istovremeno
- sto
- celina, edinica
- isto
- dvaeset
- isto
- zapoznava
- soop{tenie
- poznava
- poznava~
- poznat/a
- damka
NjNj
obligim, -i m.oblig/oj, -ova, -uaroborr, -i m.od/ë, -a f.ofiçin/ë, -a f.ofiqar, -i m.ofr/oj, -ova, -uaroksigjen, -i m.ombrell/ë, -a f.oper/oj, -ova, -uaroqean, -i m.orar, -i m.
or/ë, -a f.orëndreqës, -i m.oreks, -i m.orendi, -të f. sh.organizat/ë, a f.origjin/ë, -a f.oriz, -i m.orvatj/e, -a f.ose lidh.oxhak, -u m.oxhakpastrues, -i m.
- obvrska
- obvrzuva
- dvor
- odaja
- rabotilnica
- mati~ar
- nudi
- kislorod
- ~ador
- operira
- okean
- raspored
- ~as, ~asovnik
- ~asovni~ar
- apetit
- name{taj
- organizacija
- poteklo
- oriz
- nastojuvawe
- ili
- oxak
- oxa~ar
OO
995
FFJJAALLOORRTTHH
PP- bez
- nesposoben
- pla}a
- isplaten
- pla}awe
- krsti
- opremuva
- soglasnost
- smiruva
- malku
- paket
- nezadovolen
- nezavr{en
- par
- svitka, dipli
- palto
- palata, zgrada
- pamuk
- pogled, izgled
- pantaloni
- vle~ki
- nepoznat
- neplaten
- neo~ekuvano
- nevraboten
- mir
- pari
- pred
- predpladne
- predposleden
- predviden
- zav~era
- mantil
- prv/a
- porano
- parfem
- park
- preklani
- po, zad
- popladne
- zadutre
- posledica
- ogledalo
- potoa
- pasta za zabi
- kola~
- ~ist
- ~isti
- bogat
- bogatstvo
- kompir
- salvetka
- pre~i
- ovo{ka
- konec
- zavesa
- gospod
- zapad
- zelen~uk
- lice, li~nost
- pet
- pedeset
- petnaeset
- te`ina
- izmeruva
- riba
- ribolov
- ribar
- mekici
- zapalenie
- tkaenina
- dopa|a
- gulab
- za
- sproti
- zaedni~ki
- odreduva
- sekoj den
- upotrebuva
- profitira
- zaklu~uva
- opfa}a
- podgotvuva
- odgovor
- op{to
- polovina
- ra{iruva
- sekoga{
- siv
- nadvor
- do`ivotno
- gali
- preveduva
- napamet
- pred, napred
- napredok
pa paraf.paaftë (i, e) mb.pag/uaj, -ova, -uarpaguar (i, e) mb.pages/ë, -a f.pagëz/oj, -va, -uarpajis, -a, -urpajtim, -i m.pajt/oj, -ova, -uarpak ndajf.paket/ë, -a f.pakënaqur (i, e) mb.pakryer (i, e) mb.pal/ë, -a f.palos, -a, -urpallto, -ja f.pallat, -i m.pambuk, -u m.pamj/e, -a f.pantallona, -t f. sh.pantof/ël, -la f.panjohur (i, e) mb.papaguar (i, e) mb.papritmas, ndajf.papunë, (i, e) mb.paq/e, -ja f.para, -ja f.para parafj.paradite, ndajf.parafundit, (i, e) mb.paraparë, (i, e) mb.pardje ndajf.pardesy, -ja f.parë (i, e) mb.parë (më) ndajf.parfum, -i m.par/k, -u m.parvjet ndajf.pas paraf.pasdite ndajf.pasnesër ndajf.pasoj/ë, -a f.pasqyr/ë, -a f.pastaj ndajf.past/ë, -a f.past/ë, -a f.pastër (i, e) mb.pastr/oj, -ova, -uar
pasur (i, e) mb.pasuri, -a f.patat/e, -ja f.pecet/ë, -a f.peng/oj, -ova, -uarpem/ë, -a f.pe, -ri m.perd/e, -ja f.perëndi, -a f.perëndim, -i m.perim/e, -t sh f.person, -i m.pesë num.pesëdhjetë num.pesëmbëdhjetë num.pesh/ë, -a f.pesh/oj, -ova, -uarpeshk, -u m.peshkim, -i m.peshkatar, -i m.petull, -a f.pezmatim, -i m.pëlhur/ë, -a f.pëlq/ej, -eva, -yerpëllumb, -i m.për parafj.përballë parafj.përbashkët (i, e) mb.përcakt/oj, -ova, -uarpërditë ndajf.përdor, -a, -urpërfit/oj, -ova, -uarpërfund/oj, -ova, -uarpërfshi/j, -va, -rëpërgatit, -a, -urpërgjigj/e, -ja f.përgjithësisht ndajf.përgjysmë ndajf.përhap, -a, -urpërherë ndajf.përhim/ë, -e (i, e) mb.përjashta ndajf.përjetë ndajf.përkëdhel, -a, -urpërkth/ej, -va, -yerpërmendsh ndajf.përpara ndajf.përparim, -i m.
996
FFJJAALLOORRTTHH- nagore
- pregrnuva
- povtorno
- pozdravuva
- pozdrav
- opis
- prilagoduva
- mrazi
- osven
- me{a
- prikazna
- potok
- pie
- pijano
- to~ka, poen
- slikar
- slika
- viqu{ka
- bor
- bazen
- pijalok
- to~ka, kapka
- taga
- pi`ami
- ~inija
- pe~e
- pe~en
- diwa
- del
- ~len
- praska
- rana
- starec
- puknuva
- pla`a
- |ubre
- topola
- polno
- popolnuva
- celosno
- kur{um, olovo
- da
- potvdruva
- Poqak
- polski
- narod
- no
- poraka
- pora~uva
- portokal
- po{ta
- dolu
- re~isi
- zna~i
- prag
- prima
- prolet
- zatoa
- do
- zad
- naopak
- skut
- dopira
- petok
- vetuva
- se~e
- ~eka
- april
- roditel
- rasipuva
- rasipan
- proizvod
- test, proba
- ispit
- probuva
- `ar
- zo{to
- koko{ka
- galeb
- pulover
- marka
- rabota
- raboti
- rabotnik
- bunar
- odmor
- odmara
- pu{ka
- baknuva
- pra{uva
- pra{awe
- {uma
- {umar
përpjetë ndajf.përqaf/oj, -ova, -uarpërsëri ndajf.përshëndet, -a, -urpërshëndetj/e, -a f.përshkrim, -i m.përshtat, -a, -urpërt/oj, -ova, -uarpërveç parafj.përz/iej, -jeva, -ierpërrall/ë, -a f.përr/ua, -oi m.pi, -va, -rëpiano, -ja f.pik/ë, -a f.piktor, -i m.piktur/ë, -a f.pirun, -i m.pish/ë, -a f.pishin/ë, -a f.pij/e, -a f.pik/ë, -a f.pikëllim, -i m.pizhame, -t f. sh.pjat/ë, -a f.pjek, poqa, pjekurpjekur (i, e) mb.pjep/ër, -ri m.pjes/ë, -a f.pjesëtar, -i m.pjeshk/ë, -a f.plag/ë, -a f.plak, -u m.plas, -a, -urplazh, -i m.pleh, -u m.plep, -i m.plot ndajf.plotës/oj, -ova, -uarplotësisht ndajf.plumb, -i m.po pj.poh/oj, -ova, -uarpolak, -u m.polonisht ndajf.popull, -i m.por lidh.porosi, -a f.
porosit, -a, -urportokall, -i m.post/ë, -a f.poshtë ndajf.pothuaj pj.pra pj.prag, -u m.pran/oj, -ova, -uarpranver/ë, -a f.prandaj lidh.pranë parafj.prapa ndajf.prapë (i, e) mb.preh/ër, -ri m.prek, -a, -urpremt/e, -ja (e) f.premt/oj, -ova, -uarpre/s, -va, -rëpres, prita, priturprill, -i m.prind, -i m.prish, -a, -urprishur (i, e) mb.prodhim, -i m.prov/ë, -a m.provim, -i m.prov/oj, -ova, -uarprush, -i m.pse ndajf.pul/ë, -a f.pulëbardh/ë, -a f.pulov/ër, -ra f.pull/ë, -a f.pun/ë, -a f.pun/oj, -ova, -uarpunëtor, -i m.pus, -i m.pushim, -i m.push/oj, -ova, -uarpushk/ë, -a f.puth, -a, -urpye/s, -ta, -turpyetj/e, -a f.pyll, -i m.pylltar, -i m.
997
FFJJAALLOORRTTHH
qaf/ë, -a f.qa/j, -va, -rëqark/oj, -ova, -uarqarkullim, -i m.qartë (i, e) mb.qartë ndajf.qelb, -i m.qelb, -a, -urqeliz/ë, -a f.qelq, -i m.qen, -i m.qend/ër, -ra f.qengj, -i m.qeni/e, -a f.qep, -a, -urqep/ë, -a f.qeras, -a, -urqesh, -a, -urqesharak, -e mb.qershi, -a f.qershor, -i m.qeshur (i, e) mb.qetë (i, e) mb.qetësi, -a f.qetës/oj, -ova, -uarqeth, -a, -urqë lidh.që pr.qëllim, -i m.qëllimisht ndajf.qëll/oj, -ova, -uar
qëndrim, -i m.qëndr/oj, -va, -uarqëndis, -a, -urqëndisur (i, e) mb.qiell, -i m.qilim, -i m.qim/e, -ja f.qind num.qira, -ja f.qiri, -ri m.qitj/e, -a f.qoft/e, -ja f.qortim, -i m.qort/oj, -ova, -uarqorr, -e mb.quaj, -ta, -turquhem vetv.qumësht, -i m.qymyr, -i m.qyp, -i m.qyq/e, -ja f.qysh ndajf.qytet, -i m.qytez/ë, -a f.qytetar, -i m.
- vrat
- pla~e
- zaokru`uva
- promet
- jasen
- jasno
- gnoj
- smrdi
- kletka
- staklo
- ku~e
- centar
- jagne
- bitie
- {ie
- kromid
- ~esti
- se smee
- sme{en
- cre{a
- juni
- nasmean
- miren
- ti{ina
- smiruva
- postri`uva
- deka, {to
- koj, koja
- cel
- namerno
- pogoduva
- stav
- stoi
- veze
- vezen
- nebo
- kilim
- vlakno
- sto
- kirija
- sve}a
- strela{tvo
- }oftiwa
- ukor
- kara
- slep, -a
- vika
- se vika
- mleko
- }umur
- }up
- kukavica
- kako, otkako
- grad
- grat~e
- gra|anin
998
FFJJAALLOORRTTHH
rac/ë, -a f.radio, -ja f.radh/ë, -a f.radhit, -a, -urraft, -i m.rajon, -i m.raki, -a f.raport, -i m.ras/ë, -a f.rast, -i m.rastësisht ndajf.re, -ja f.re (e) mb.reçel, -i m.rehat ndajf.rekomand/oj, -ova, -uarrend, -i m.respekt, -i m.respekt/oj, -va, -uarrestorant, -i m.revist/ë, -a f.revol/e, -ja f.
rezerv/oj, -ova, -uarrezistenc/ë, -a f.rëndë (i, e) mb.rëndë ndajf.rëndësi, -a, f.rënd/oj, -va, -uarrëndom, ndajf.rëni/e, -a f.rër/ë, -a f.ri (i) mb.ringjall, -a, -urrini, -a f.risi, -a f.roj/e, -a f.ruaj, -ta, -turruhem vetv.rumanisht ndajf.rumun, -i m.rus, -i m.rusisht ndajf.
- rasa
- radio
- red
- redi
- polica
- region
- rakija
- izve{taj
- pade`
- slu~aj
- slu~ajno
- oblak
- nova, mlada
- slatko, xem
- raat
- prepora~uva
- red
- po~it
- po~ituva
- restorant
- spisanie
- revolver
- rezervira
- otpor
- te`ok
- te{ko
- va`nost
- ote`nuva
- obi~no
- pad
- pesok
- nov, mlad
- o`ivuva
- mladost
- novost
- stra`a
- ~uva
- se ~uva
- romanski
- Romanec
- Rusin
- ruski
RR
rrafsh, -i m.rrafshët (i, e) mb.rrah, -a, -urrrallë (i, e) mb.rrallë ndajf.rregull, -i m.rregull/oj, -ova, -uarrregullor/e, -ja f.rregullisht ndajf.rrej, -ta, -turrrept (i, e) mb.rreptësisht ndajf.rresht, -i m.rreth, -i m.rreth ndajf.rrethan/ë, -a f.rreth/oj, -ova, -uarrrethuar (i, e) mb.rrez/e, -ja f.rrezitem vetv.
rrezik, -u m.rrezikshëm (i) mb.rrezikshme (e) mb.rrëf/ej, -eva, -yerrrëmb/ej, -eva, -yerrrëmbyes, -i m.rrëm/oj, -ova, -uarrrëmuj/ë, -a f.rrën/oj, -ova, -uarrrënuar (i, e) mb.rrënj/ë, -a f.rrëqethem vetv.rrëz/ë, -a f.rrëshq/as, -ita, -iturrrëzohem vetv.rrëz/oj, -ova, -uarrri, ndenja, ndenjurrrip, -i m.rrit, -a, -urrritem vetv.
- ramnina
- ramen
- tepa
- redok
- retko
- pravilo
- sreduva
- pravilnik
- redovno
- la`e
- strog
- strogo
- niza
- krug, okolina
- okolu
- okolnost
- opkoluva
- opkolen/a
- zrak
- se son~a
- opasnost
- opasen
- opasna
- raska`uva
- grabnuva
- grabnuva~
- kopa
- gu`va
- uriva
- urnat
- koren
- se nae`uva
- podno`je
- lizga
- pa|a
- soboruva
- sedi
- remen
- zgolemuva
- raste
RrRr
999
FFJJAALLOORRTTHH
rrjedh, rrodhi, rrjedhurrrjet, -i m.rrjet/ë, -a f.rrobaqepës, -i m.rrob/ë, -a f.rroj, -ta, -turrroj/ë, -a f.rrokullis, -a, -urrrot/ë, -a f.rrotull ndajf.
rruaj, rrova, rruarrrudh, -a, -urrrufe, -ja f.rrug/ë, -a f.rrumbullakët (i,e) mb.rrush, -i m.rruzull, -i m.rrym/ë, -a f.
- te~e
- mre`a (sistem)
- mre`a (ribolov)
- {iva~
- kostum
- `ivee
- bri~ewe
- trkala
- trkalo
- (na)okolu
- bri~e
- gu`va
- grom
- ulica
- trkalezen
- grozje
- sfera
- struja
SS- kolku
- nejzin
- sanka
- vedna{
- saksija
- to~no
- to~en
- sos
- zavaruva~
- zavaruva
- salama
- salata
- sandali
- samo {to
- sapun
- koli~estvo
- sekoj/a
- sekunda
- tajnosta
- sedi{te
- predmet
- bidej}i
- zaedno
- bolen
- bolest
- sekira
- povtorno
- naskoro
- kako
- osobeno
- sigurnost, bezbed.
- sigurno
- siguren
- osiguruva
- se odnesuva
- iskreno
- iskren
- spored
- povr{ina
- fioka
- godinava
- donesuva
- odnesuvawe
- qubezen
- qubezna
- skara
- skelet
- skii
- skijawe
- pocrvenet
- ve~erva
- denes
- ~avka
- dene{en
- piperka
- gleda~
- spana}
- bolnica
- {alter
- pazuva
- objasnuva
- klun
- stanica
- ve`ba (voena)
- penkalo
- sezona
- {tof
- ukras
- student
- studira
sa ndajf.saj (i, e) pr.saj/ë, -a f.sakaq ndajf.saksi, -a f.saktësisht ndajf.saktë (i, e) mb.salc/ë, -a f.saldator, -i m.sald/oj, -ova, -uarsallam, -i m.sallat/ë, -a f.sandal/e, -ja f.sapo ndajf., lidh.sapun, -i m.sasi, -a f.secil/i, -a pr.sekond/ë, -a f.sekret, -i m.seli, -a f.send, -i m.sepse lidh.së bashku ndajf.sëmurë (i, e) mb.sëmundj/e, -ja f.sëpat/ë, -a f.sërish, ndajf.së shpejti ndajf.si ndajf.sidomos pj.siguri, -a f.sigurisht ndajf.sigurt (i, e) mb.sigur/oj, -ova, -uarsillem vetv.
sinqerisht ndajf.sinqertë (i, e) mb.sipas parafj.sipërfaq/e, -ja f.sirtar, -i m.sivjet ndajf.sjell, solla, sjellësjellj/e, -a f.sjellshëm (i) mb.sjellshme (e) mb.skar/ë, -a f.skelet, -i m.ski, -të f. sh.skijim, -i m.skuqur (i, e) mb.sonte ndajf.sorr/ë, -a f.sot ndajf.sot/ëm, -me (i, e) mb.spec, -i m.spektator, -i m.spinaq, -i m.spital, -i m.sportel, -i m.sqetull, -a f.sqar/oj, -ova, -uarsqep, -i m.stacion, -i m.stërvitj/e, -ja f.stilograf, -i m.stin/ë, -a f.stof, -i m.stoli, -a f.student, -i m.studi/oj, -ova, -uar
1100
FFJJAALLOORRTTHH- bura
- uspeh
- uspe{en
- uspe{na
- napad
- napa|a
- ramo
- supa
- pretpostavuva
- oko
- o~ila
stuhi, -a f.sukses, -i m.suksesshëm (i) mb.suksesshme (e) mb.sulm, -i m.sulm/oj, -ova, -uar
sup, -i m.sup/ë, -a f.supoz/oj, -ova, -uarsy, -ri m.syze, -t f. sh.
ShSh- {ah
- pcue
- {ega
- sedlo
- bostan
- {al
- marama
- pila
- motika
- kalinka
- vek
- vrba
- primer
- znak
- svet/a
- {e}er
- prodava
- plo{tad
- grd, -a
- zdravje
- zdrav
- bele{ka
- ozna~uva
- ni{an
- slu`i
- slu`ba
- ozdravuva
- {eta
- pretstava
- koristi
- do`d
- strela
- vkus
- gleda
- prodava~
- prodavnica
- {i{e
- pri~ina
- stepen, skala
- gazi
- sjae, sveti
- karpa
- odi
- u~ili{te
- stap
- bukva
- pi{uva
- pena
- kreda
- fevruari
- kuso
- kus, -a
- nakuso
- voza~
- gleda
- drugar
- drugarka
- dru{tvo
- oglas
- me~
- ple}i
- brzo
- brzina
- brz/a
- pe{tera
- ptica
- tro{i
- ~esto
- spasuva
- grb
- du{a
- objasnuva
- korpa
- navika
shah, -u m.sha/j, -va, -rëshaka, -ja f.shal/ë, -a f.shalqi, -ri m.shall, -i m.shami, -a f.sharr/ë, -a f.shat, -i m.sheg/ë, -a f.shekull, -i m.shelg, -u m.shembull, -i m.shenj/ë, -a f.shenjtë (i, e) mb.sheqer, -i m.shes, shita, shiturshesh, -i m.shëmtuar (i, e) mb.shëndet, -i m.shëndoshë (i, e) mb.shënim, -i m.shën/oj, -ova, -uarshënjest/ër, -ra f.shërb/ej, -eva, -yershërbim, -i m.shër/oj, -ova, -uarshëtit, -a, -urshfaqj/e, -a f.shfrytëz/oj, -ova, -uarshi, -u m.shigjet/ë, -a f.shij/e, -a f.shik/oj, -ova, -uarshitës, -i m.shitor/e, -ja f.shish/e, -ja f.
shkak, -u m.shkall/ë, -a f.shkel, -a, -urshkëlq/ej, -eva, -yershkëmb, -i m.shk/oj, -ova, -uarshkoll/ë, -a f.shkop, -i m.shkronj/ë, -a f.shkr/uaj, -ova, -uarshkum/ë, -a f.shkumës, -i m.shkurt, -i m.shkurt ndajf.shkutrër (i, e) mb. shkurtimisht ndajf.shofer, -i m.shoh, pashë, parë shok, -u m.shoq/e, -ja f.shoqëri, -a f.shpallj/e, -a f.shpat/ë, -a f.shpatull, -a f.shpejt ndajf.shpejtësi, -a f.shpejtë (i, e) mb.shpell/ë, -a f.shpend, -i m.shpenz/oj, -ova, -uarshpesh ndajf.shpët/oj, -va, -uarshpin/ë, -a f.shpirt, -i m.shpjeg/oj, -va, -uarshport/ë, -a f.shprehi, -a f.
1101
FFJJAALLOORRTTHH- izraz
- nade`
- voznemiruva
- albanski
- izgovara
- orel
- telo
- sedum
- septemvri
- dr`ava
- ku}a
- krevet
- kriv, -a
- skapo
- postavuva
- turka
- pritiska
- pritisok
- sabota
- gasi
- mnogu
- mno`ina
- mnozinstvo
- dlanka
- gluv
shprehj/e, -a f.shpres/ë, -a f.shqetës/oj, -va, -uarshqip ndajf.shqipt/oj, -va, -uarshqiponj/ë, -a f.shtat, -i m.shtatë num.shtator, -i m.shtet, -i m.shtëpi, -a f.shtrat, -i m.shtrembër (i, e) mb.shtrenjtë ndajf.
shtr/oj, -ova, -uarshty/j, -va, -rështyp, -a, -urshtypj/e, -a f.shtun/ë, -a (e) f. shuaj, shova, shuarshumë ndajf.shumës, -i m.shumic/ë, -a f.shuplak/ë, -a f.shurdhër (i, e) mb.
TT- tabla
- {tikla
- sredba
- sretnuva
- taksi
- se podbiva
- sega
- sega
- nadolu
- tavan
- masa
- kaj
- se~ivo
- `ica
- telefonira
- {ator
- premnogu
- vi{ok
- mrak
- osum
- osumdeset
- oktomvri
- tetka
- besnilo
- celosno
- vle~e (privlekuva)
- tigar
- negov, -a
- volan
- zvuk
- naslov
- }eramida
- zemja
- topka
- torta
- krastavica
- debel
- tri
- pazar
- prikazna
- poka`uva
- trgovija
- trinaeset
- voz
- trendafil
- xemper
- junak
- krap
- ~uka
- mozok
- telo
- masa
- toalet
- buket
tabel/ë, -a f.tak/ë, -a f.takim, -i m.tak/oj,-ova,-uartaksi, -a f.tall, -a, -urtani ndajf.tashti ndajf.tatëpjetë ndajf.tavan, -i m.tavolin/ë, -a f.te parafj.teh, -u m.tel, -i m.telefon/oj, -ova, -uartend/ë, -a f.tepër ndajf.tepric/ë, -a f.terr, -i m.tetë num.tetëdhjetë num.tetor, -i m.tez/e, -ja f.tërbim, -i m.tërësisht ndajf.tërh/eq, -oqa, -equrtig/ër, -ri m.
tij (i, e) pron.timon, -i m.tingull, -i m.titull, -i m.tjegull, -a f.tok/ë, -a f.top, -i m.tort/ë, -a f.trangull, -i m.trashë (i, e) mb.tre (m) tri (f) num.treg, -u m.tregim, -i m.treg/oj, -ova, -uartregti, -a f.trembëdhjetë num.tren, -i m.trëndafil, -i m.triko, -ja f.trim, -i m.troft/ë, -a f.trok/as, -ita, -iturtru, -ri m.trup, -i m.tryez/ë, -a f.tualet, -i m.tuf/ë, -a f.
1102
FFJJAALLOORRTTHH
- luqa (ni{i)
- tunel
- zdravo
- maten
- Tur~in
- turski
- sram
- ~ad
tund, -a, -urtunel, -i m.tungjatjeta pasth.turbullt (i, e) mb.turk, -u m.
turqisht ndajf.turp, -i m.tym, -i m.
tha/j, -va, -rëthan/ë, -a f.tharë (i,e) mb.thartë (i, e) mb.thatë (i,e) mb.thek/ër, -ra f.thelb, -i m.thel/ë, -a f.thellë (i,e) mb.thellësi, -a f.them, thashë, thënëthemb/ër, -ra f.themel, -i m.themel/oj, -ova -uarther, -a, -urthes, -i m.thëllëz/ë, -a f.
thëngjill, -i m.thërr/as, -ita, -urthik/ë, -a f.thinjur (i, e) mb.thirrj/e, -a f.thjeshtë (i, e) mb.thneg/ël, -la f.thonjëz, -a f.thua, thoi m.thund/ër, -ra f.thup/ër, -ra f. thur, -a, -urthyej, theva, thyerthyer (i, e) mb.
- su{i
- dren
- isu{en
- kisel
- suv
- 'r`
- jadro
- kri{ka, par~e
- dlabok
- dlabo~ina
- veli
- peta
- temel
- osnovuva
- kole
- vre}a
- erebica
- }umur
- povikuva
- no`
- belokos
- povik
- ednostaven
- mravka
- navodnici
- nokt
- kopito
- pra~ka
- plete
- kr{i
- skr{en
ThTh
udh/ë, -a f.udhëheqës, -i m.udhëkryq, -i m.udhëtar, -i m.udhëtim, -i m.udhët/oj, -ova, -uarujdi, -a f.uj/ë, -i m.ujit, -a, -urujësjellës, -i m.ujk, -u m.ul, -a, -urulem vetv.ulët (i, e) mb.ulur (i, e) mb.ulli, -ri m.
unaz/ë, -a f.unë pr.unik, -e mb.unitet, -i m.universitet, -i m.urat/ë, -a f.urdh/ër, -ri m.urdhër/oj, -ova, -uarurdhëro pasth.ur/ë, -a f.uri, -a f.uritur (i, e) mb.urim, -i m.urith, -i m. ur/oj, -ova, -uarurtë (i, e) mb.
- pat
- rakovoditel
- raskrsnica
- patnik
- patuvawe
- patuva
- spogodba
- voda
- navodnuva
- vodovod
- volk
- spu{ta
- sednuva
- nizok
- sednat
- maslinka
- prsten
- jas
- edenstven
- edinstvo
- univerzitet
- molitva
- naredba
- nareduva
- poveli, molam
- most
- glad
- gladen
- ~estitka
- krt
- ~estita
- miren, umen
UU
1103
FFJJAALLOORRTTHH
- mrazi
- omraza
- hrana
- hrani
- vojnik
- bu~i
- ve`ba
- ocet
- fabrika
urr/ej, -eva, -yerurrejtj/e, -a f.ushqim, -i m.ushq/ej, -eva, -yerushtar, -i m.
ushton pavet.ushtrim, -i m.uthull, -a f.uzin/ë, -a f.
VV- maslo
- nafta
- oplakuva
- devojka
- mlak
- bran
- kufer
- oro
- gore{tina
- brod
- obesuva
- zavisi
- zaka~alka
- vo zavisnost
- siroma{en
- siroma{tija
- niza, red, stih
- kolona
- kada
- ogni{te
- obetka
- vazna
- prodol`enie
- prodol`uva
- postojano
- smrt
- umira
- mrtov
- jajce
- vdovec
- poseben
- osobeno
- alat
- mesto
- mesto na ra|awe
- mesto na `iveewe
- odluka
- odlu~uva
- slep
- `olt
- leto (vino)
- sever
- rosa
- uvo
- oblekuva
- obleka
- bubreg
- obleka i obuvki
- sam
- samo
- samoposluga
- osobina
- samotija
- osamen
- ve|a
- avtomobil
- jajce
- stava
- brat
- vnimanie
- zabele{ka
- vistina
- potvrduva
- poplava
- te`ok
- tele
- doa|a
- linija
- godina
- izlog
- crta
- posetuva
- godi{en
- krade
- bere
- povra}a
vaj, -i m.vajgur, -i m.vajt/oj, -ova, -uarvajz/ë, -a f.vakët (i, e) mb.val/ë, -a f.valixh/e, -ja f.vall/e, -ja f.vap/ë, -a f.vapor, -i m.var, -a, -urvaret vetv.varës/e, -ja f.varësisht, ndajf.varfër (i, e) mb.varfëri, -a f.varg, -u m.vargan, -i m.vask/ë, -a f.vat/ër, -ra f.vath, -i m.vazo, -ja f.vazhdim, -i m.vazhd/oj, -ova, -uarvazhdimisht ndajf.vdekj/e, -a f.vdes, vdiqa, vdekurvdekur (i, e) mb.ve, -ja f.ve (i, e) mb.veçantë (i, e) mb.veçanërisht ndajf.veg/ël, -la f.vend, -i m.vendlindj/e, -a f.vendbanim, -i m.vendim, -i m.vendos, -a, -ur
verbër (i, e) mb.verdhë (i, e) mb.ver/ë, -a m.veri, -u m.ves/ë, -a f.vesh, -i m.vesh, -a, -urveshj/e, -a f.veshk/ë, -a f.veshmbathj/e, -a f.vetë për. vetv. vetëm ndajf.vetëshërbim, -i m.veti, -a f.vetmi, -a f.vetmuar (i, e) mb.vetull, -a f.vetur/ë, -a f.vez/ë, -a f.vë, vura, vënëvëlla, -i m.vëmendj/e, -a f.vërejtj/e, -a f.vërtet ndajf.vërtet/oj, -ova, -uarvërshim, -i m.vështirë (i, e) mb.viç, -i m.vij, erdha, ardhurvij/ë, -a f.vit, -i m.vitrin/ë, -a f.vizat/oj, -ova, -uarvizit/oj, -ova, -uarvjeç, -e mb.vjedh, -a, -urvjel, -a, -urvjell, -volla, -vjellur
1104
FFJJAALLOORRTTHH- esen
- lani
- star
- vreden
- vrednost
- mal
- docna
- glas
- glasa
- tr~a
- ubien
- ubiva
- obla~en
- pati
- pe~at
- volja
- dobrovolec
- ovenat
vjesht/ë, -a f.vjet ndajf.vjetër (i, e) mb.vlefsh/ëm, -me (i, e) mb.vler/ë, -a f.vogël (i, e) mb.vonë ndajf.vot/ë, -a f.vot/oj, -ova, -uarvrap/oj, -ova, -uar
vrarë (i, e) mb.vras, vrava, vrarëvrenjtur (i, e) mb.vuaj, -ta, -turvul/ë, -a f.vullnet, -i m.vullnetar, -e mb.vyshkur (i, e) mb.
xeh/e, -ja f.xehetar, -i m.xix/ë, -a f.xixëllonj/ë, -a f.xhaket/ë, -a f.xham, -i m.xhami, -a f.xhaxha, -i m.xhaz, -i m.xheloz, -e mb.xhelozi, -a f.
xhep, -i m.xhevahir, -i m.xhezv/e, -ja f.xhung/ël, -la f.ylber, -i m.yndyrë, -a f.yll, -i m.yt pr.
- ruda
- rudar
- iskra
- svetulka
- jakna
- staklo
- xamija
- ~i~ko
- xez
- lubomoren
- lubomora
- xeb
- dijamant
- |ezve
- xungla
- vino`ito
- mast
- yvezda
- tvoj
X,X, Xh,Xh, YY
zakon, -i m.zakonisht ndajf.zambak, -u m.zan/ë, -a f.zarf, -i m.zbardh/oj, -ova, -uarzbat/oj, -ova, -uarzbath, -a, -urzbathur (i, e) mb.zbavit, -a, -urzbehtë (i, e) mb.zbulim, -i m.zbraz, -a, -urzbres, zbrita, zbriturzbritj/e, -a f.zbukur/oj, -ova, -uarzbukurim, -i m.zbut, -a, -ur
zdrugthëtar, -i m.zej/e, -a f.zejtari, -a f.zem/ër, -ra f.zemërim, -i m.zemëruar (i, e) mb.zero, -ja f.zeshkan, -e mb.zezak, -e mb.zë, zura, zënëzë, -ri m.zënë (i, e) mb.zënk/ë, -a f.zgav/ër, -ra f.zgjat, -a, -urzgjeb/e, -ja f.zgj/edh, -odha, -edhurzgjedhj/e, -a f.
- obi~aj
- obi~no
- lilija
- samovila
- plik
- obeluva
- sproveduva
- sobue
- sobuen/a
- zabavuva
- bled
- otkritie
- ispraznuva
- se simnuva
- popust
- razubavuva
- ukras
- omeknuva
- stolar
- zanaet
- zanaet~istvo
- srce
- gnev
- naluten
- nula
- crnkav
- crnec
- fa}a
- glas
- zafaten/a
- kavga
- {uplina
- isdolu`uva
- {uga
- izbira
- izbor
Z,Z, ZhZh
1105
FFJJAALLOORRTTHH- pro{iren
- re{ava
- re{enie
- razbuduva
- se budi
- bistar
- crn/a
- gotvi, vari
- varen
- yvon~e
- ogin
- zgolemuva
- ptica, pile
- gospo|a
- gospo|ica
- crevo
- gospod
- gospodin
- sposobnost
- po`oltuva
- namaluva
- kancelarija
- gu{ter
- is~eznuva
- vreva
- soblekuva
- soble~en
- razvoj
- nurka
- nurka~
zgjeruar (i, e) mb.zgjidh, -a, -urzgjidhj/e, -a f.zgj/oj, -ova, -uarzgjohem vetv. zgjuar (i, e) mb.zi (i), zezë (e) mb.ziej, zjeva, zierzier (i, e) mb.zil/e, -ja f.zjarr, -i m.zmadh/oj, -ova, -uarzog, -u m.zonj/ë, -a f.zonjush/ë, -a f.zorr/ë, -a f.
zot, -i m.zotëri, -a m.zotësi, -a f.zverdh, -a, -urzvogël/oj, -ova, -uarzyr/ë, -a f.zhapi, -u m.zhduk, -a, -urzhurm/ë, -a f.zhvesh, -a, -urzhveshur (i, e) mb.zhvillim, -i m.zhyt, -a, -urzhyt/ës, -i m.
PËRMBAJTJAPËRMBAJTJASHKOLLA ...................................................................................... 4NË KLASË ..................................................................................... 5FJALË QË NDOSHTA I DINI ................................................................ 6PËRSHËNDETJE .............................................................................. 7FAMILJA IME ................................................................................. 9SHTËPIA IME ............................................................................... 10VENDBANIMI IM .................................................................................................................................. 12KU ËSHTË? ................................................................................. 13NGJYRAT .................................................................................... 14SI ËSHTË? .................................................................................. 14TRUPI I NJERIUT ........................................................................... 15USHQIME .................................................................................... 16NË DYQAN ................................................................................... 17NË TREG .................................................................................... 18JAVA, MUAJT, STINËT .................................................................... 19MËSOHEMI TË NUMËROJMË ............................................................ 20SA ËSHTË ORA? ........................................................................... 22ALFABETI I GJUHËS SHQIPE ............................................................ 24ZANORET DHE BASHKËTINGËLLORET ................................................. 26DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE Y, Ë ..................................................... 27DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE Th, Dh ................................................. 28DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE R, Rr ................................................... 29DREJTSHQIPTIMI I TINGUJVE L, Ll..................................................... 30DIKTIM ....................................................................................... 31KU ËSHTË...? .............................................................................. 32PREZANTIM ................................................................................. 33T’I MËSOJMË DY FORMAT E EMRIT ................................................... 35ÇFARË BËJNË? ............................................................................ 36KUSH ËSHTË KY, KJO?................................................................... 37KUSH JANË KËTA, KËTO? ............................................................... 38ÇFARË ËSHTË KY, KJO? ................................................................. 39
1106
ÇFARË JANË KËTA, KËTO? ............................................................. 40KUSH Ç’ËSHTË? .......................................................................... 41ÇFARË KAM UNË? ........................................................................ 43SHKOLLA JONË ........................................................................... 45SHKOLLA ................................................................................... 46NË MËSIM .................................................................................. 47DIKTIM ...................................................................................... 47ÇANTA E ÇUPËS .......................................................................... 48DHELPRA PARA GJYQIT ................................................................. 48FAMILJA E ARTËS ........................................................................ 49VITI I RI .................................................................................... 51DITËLINDJA E DIANËS ................................................................... 52PASTËRTIA RUAN SHËNDETIN .......................................................... 54PICIMULI I VOGËL ........................................................................ 54VENDBANIMI IM ........................................................................... 55BANESA E DRITËS ........................................................................ 56SHTËPIA - ËNDRRA IME ................................................................. 57PSE QESHI SHITËSJA? .................................................................. 58DYQANI I NASRADINIT ................................................................... 59PËRSHËNDETJET ......................................................................... 60PUNA E URIA .............................................................................. 61KUSH JAM UNË ........................................................................... 62VALLE RRETH BOTËS .................................................................... 63NJË SHËTITJE NË MAL .................................................................. 64KUR LAHET ZOKI POKI ................................................................... 65TREGIM PA FJALË ........................................................................ 66Ç’DO TË BËHEM .......................................................................... 67LUANI DHE MIU ........................................................................... 68STINA MË E MIRË ........................................................................ 69VJELJA E DUHANIT .......................................................................71ARRA ........................................................................................ 72FJALORTH SHQIP - MAQEDONISHT .......................................... 75-105
1107
1108