Post on 29-Jan-2016
description
Ailelerle Eğitim
Doç. Dr. Ayşe Esra İşmen Gazioğuismen@istanbul.edu.tr
AEP Formatör Eğitimiİstanbul, 30 Kasım-06 Aralık 2012
İstanbul Üniversitesi Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü
Nasıl ailelerle çalışıyorsunuz? Onlar hakkında neler hissediyorsunuz? Onlar hakkında bildikleriniz nedir?
Önemli Sorular
Ailelerle Eğitim
Aile eğitimleri kısa tarihçe Aile eğitimciliği becerileri Yetişkin eğitimi (andragoji) Ailelerle Çalışma Yaklaşımları Aile eğitimi Sosyal yapılandırmacılık
Yol Haritası
Ailelerle Eğitim
Güç odaklı yaklaşımlar Pratik bilgiler Metafor kullanımı
Yol Haritası
Ailelerle Eğitim
Amerika’da 1800‘lü yılların sonlarında; öğüt vermeyen, anne babaların kişisel çabalarını uyandıran, onlara rehberlik eden, dayanışma duygusu kazandıran
bir kurum…
Dünyada Aile Eğitimleri
Ailelerle Eğitim
Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel’in 1960’lı yıllarda başlattığı
haftalık anne baba sohbet toplantıları… İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü tarafından
1989 yılında başlatılan sistemli ve programlı ana-baba okulu
modeli…
Türkiye’de Aile Eğitimleri
Ailelerle Eğitim
Aile ilişkilerinin dinamikleri Aile hayatı eğitimi Aile sistemlerindeki farklılıklar Ailenin desteklenmesi ve yetişkin eğitimi ile ilgili profesyonel
yöntem ve uygulamalar Toplumla ilişkiler Ölçme ve değerlendirme* Texas Ebeveyn Eğitici Kaynakları Sicil Dairesi’nin ebeveyn eğitimciliği beceri listesinde yer alan genel becerilerdir.
Aile Eğitimciliği Becerileri
Ailelerle Eğitim
Temel varsayımlar: Olgun oldukları için daha ben yönelimlidirler. Zengin hayat tecrübesine sahiptirler. Öğrenmeyi gerçekten isterler ve içsel olarak
güdülenmişlerdir. Amaçlarına yönelik, pratik, ilişkili, uygulanabilir öğrenme
deneyimlerini tercih ederler. İçerik merkezli olmaktan çok problem merkezlidirler.
Andragoji / Yetişkin Eğitimi
Ailelerle Eğitim
Bir Karşılaştırma…Pedagoji Andragoji
Öğrenen kişiye ilişkin kavramlar
*Bağımlı kişilik*Öğretmen iyi bir öğrenmenin nasıl gerçekleşeceği ve ne hakkında nasıl karar verileceği konusunda tüm sorumluluğa sahiptir.*Öğrenciler öğretmenin yönergeleriyle hareket ederler
*Bağımsız kişilik*Öğretmen, öğrencilerin ben yönelimli öğreniciler olabilmeleri için onlara yardım etmelidir*Öğretmen ve öğrenciler öğrenme sürecini iş birliği içinde yönlendirirler
Öğrencilerin sahip oldukları deneyimlerin rolü
*Formal eğitimde küçük miktarda deneyim*Materyal geliştirmede öğretmen deneyime sahip tek kişidir
*Formal ve informal eğitim süreci içinde kazanılmış çok miktarda deneyim*Öğrenciler ve deneyimleri öğretim sürecinde kaynak olarak kullanılır
Öğrenmeye hazırlık *Öğrenciler öğrenemeye hazır oldukları söylendiğinde öğrenmeye hazırdırlar
*İhtiyaç duyduklarında öğrenmeye hazırdırlar
Öğrenme oryantasyonu
*Konu merkezli öğretim *Hayat, görev ya da problem merkezli öğrenme
Öğrenmeye yönelik motivasyon
*Dış kaynaklı motivasyon *İç kaynaklı motivasyon
Ailelerle Eğitim
Özetlemeler yapın. Örnekler verin. Hikâyeler kullanın. Öğrenilen yeni bilginin uygulanabileceği planlamalar
yapın. İşbirliğine dayalı, problem çözmeye yönelik etkinlikler
tasarlayın.
Teorik olmaktan kaçının!
Yetişkinlerin tercih ettikleri öğrenme ortamları:
Problem Merkezli ve Uygulamaya Yönelik
Ailelerle Eğitim
Öğrenmeye hazır oluş yüksek benlik saygısına bağlıdır.
Yetişkinlerin tercih ettikleri öğrenme ortamları:
Benlik Saygısını Arttırıcı
Küçük grup çalışmalarında
başarılma olasılığı yüksek
faaliyetler planlayın. Giderek artan bir başarı grafiği
sağlayacak planlar yapın. Giderek daha yetkin ve etkin olmalarını sağlayın.
Ailelerle Eğitim
Yetişkinlerin tercih ettikleri öğrenme ortamları:
Varolan Bilgilere Yenilerini Ekleyici
Öğrenilecek malzemeyle ilgili olarak bildiklerini dile
getirmelerine fırsat verin. Gündeminizden bahsedin ve eklemek istedikleri bir şey
olup olmadığını sorun. Bu konuyu neden öğrenmek istediklerini sorun. Planınızı olabildiğince seçenekli hâle getirin, gerektiğinde
yeni değişikler yapın. Bir sonraki derste neler öğrenmek istediklerini sorun.
Ailelerle Eğitim
Yetişkinlerin tercih ettikleri öğrenme ortamları:
Öğrenenlere Saygılı İhtiyaçlarını dikkate alın. İyi organize edilmiş,
kaliteli deneyimlerden
geçmelerini sağlayın. Zamanı iyi kullanın. Mesleki jargonunuzu veya yeni kelimeleri anladıklarından
emin olun. Öğretme süreciniz hakkında geri bildirim alın.
Olumsuz algılanabilecek kelimelerden uzak dur!
Ailelerle Eğitim
Yetişkinlerin tercih ettikleri öğrenme ortamları:
Deneyimlerini kendi yararları için
Kullanmalarını sağlayıcı
Ne bildiklerini görmezden gelmeyin, bildikleri sizin için
önemli bir kaynak oluşturur. Bilgi ve deneyimlerini kullanabilecekleri faaliyetler
planlayın.
Ailelerle Eğitim
Yetişkinlerin tercih ettikleri öğrenme ortamları:
Seçim yapabilmelerini ve kendi kendilerini
yönlendirebilmelerini sağlayıcı
Amaçlarınızı grubun ihtiyaçlarını göz önüne alarak
düzenleyin. Konu hakkında ne bildiklerini ve ne bilmek istediklerini
sorun.
Ailelerle Eğitim
Aile Terapisi / Aile Danışmanlığı Aile Okuryazarlığı Ebeveyn Eğitimleri Ebeveynlik Yetkinleştirme Yaklaşımları Evlilik Eğitimleri Sorun Odaklı Eğitim Yaklaşımları Aile Eğitimi
Ailelerle Çalışma Yaklaşımları
Ailelerle Eğitim
Yaşam boyu değişen rollere, ilgilere, gelişim görevlerine uyum, psikolojik sağlığı destekleme ve güçlendirme, aile içi rollerle ilgili beceri ve bilgi geliştirme, ev içi ilişki yapısını güçlendirme, yaşantı kalitesini geliştirme ve zenginleştirme, gerek bireysel gerek ailesel potansiyelleri teşvik edici, çoğunlukla örgün eğitim sisteminin dışında gerçekleştirilen, yetişkin eğitimi niteliğinde, iş birliğine dayalı, önleyici temelli eğitimlerdir.
Aile Eğitimi Nedir?
Ailelerle Eğitim
Gelişimsellik Önleyicilik İhtiyaç Odaklılık Aile Gücüne Odaklanma
Etik İlkeler • Eşitlik• Aile Değerlerine Saygı
Ailelerle Eğitim
Aile Eğitiminin Temel İlkeleri
Gerçek keşfedilen değil yaratılan bir şeydir.
Saint Exupery
Hiç bir şey iyi ya da kötü değildir. Düşüncemiz onu iyi ya da kötü yapar.
Shakespeare
Harita arazinin kendisi değildir.
Bateson
Sosyal Yapılandırmacılık
Ailelerle Eğitim
İnsanın bilgi ve yorumları mutlak ya da evrensel değildir.
Bilgi ve yorumlar belli bağlamlarda ve toplum içerisinde
gelişirler. Neyin gerçek olduğu bilgisi de dâhil olmak üzere, tüm
bilgiler sosyal olarak yapılandırılmıştır.
Sosyal Yapılandırmacılık
Ailelerle Eğitim
Danışanın durumların yarattığı olumsuz etkilerle başarılı
şekilde baş ettiği zamanlar araştırılarak, bunlar üzerinde
durarak belirlenen kaynakların problemleri çözebileceği
varsayılır. Problemin geçmişi, tarihçesi üzerinde odaklanmaktan çok
problemin olmadığı geleceğe, danışanın umut ve
motivasyonuna oryante olunur.
Güç Odaklı Yaklaşımlar (Güçler Perspektifi)
Ailelerle Eğitim
Problemin geçmişini detaylı biçimde ele almak gerekli
görülmez. Bunun ardında yatan düşünce; herhangi bir
eylemde bulunmadan geçmişin geleceği değiştirmeyeceği
fikridir.
Güç Odaklı Yaklaşımlar (Güçler Perspektifi)
Ailelerle Eğitim
Güçler perspektifi, problem ve patolojilerden ziyade insanların
güçleri ve kaynaklarının danışma sürecinin odağı olması
gerektiğini savunur. Geçmiş sadece istisnai durumları araştırmak için kullanılır. Bu
süreçte danışan ve danışman istisnai durumların nasıl
olduğunu (problemin olmadığı durumları) ve bunların geleceğe
nasıl uygulanabileceğini görüşürler.
Güç Odaklı Yaklaşımlar (Güçler Perspektifi)
Ailelerle Eğitim
1930'larda bireylerin problemlerini tanımlamada teorik bir yapı
olarak gelişen "psikoanalitik teori" ve zaman içinde bu teoriye
dayalı olarak gelişen yaklaşımlar terapötik süreçleri derinden
etkilemiştir. Psikoanalitik teori ve türevleri ile yakın ilişkiye geçmek, insan
problemlerini anlamada insanın "güçsüzlüğü, patolojisi,
eksiklikleri" kavramlarını beraberinde getirmiştir.
Güç Odaklı Yaklaşımlar (Güçler Perspektifi)
Ailelerle Eğitim
Problem üzerinde odaklaşma, danışanın kişisel ve sosyal
güçlerini kullanmasını kısıtlar. Danışanı kurban hâline
getiren, eşitsiz güç ilişkilerini üreten ve düzenleyen sosyal
yapıyı sağlamlaştırır.
Güç Odaklı Yaklaşımlar (Güçler Perspektifi)
Ailelerle Eğitim
Bireylerin kaynak, yeterlilik ve kapasitelerinin farkında
olunmalı İnsanların ortaya koyduğu olumlu nitelikli kapasite takdir
edilmeli Yeni güçleri canlandırabilmek için danışan ile işbirliği
içinde çalışılmalı
Güçler Perspektifi’nin Sayıltıları
Ailelerle Eğitim
Danışanlar kendi durumlarını, var olan seçeneklerini en iyi
şekilde bilirler ve kendileri için en iyi çözümü
belirleyebilirler Yetersizlikleri düzeltmekten ziyade yeterlilikler üzerinde
odaklaşılmalı
Güçler Perspektifi’nin Sayıltıları
Ailelerle Eğitim
«Ebeveyn eğitimlerinin yapısı, bilginin tek kaynaktan
(uzman), bilgisi olmayan diğer kişiye (ebeveyn) aktarma
amacını taşıdığında arkaik olacaktır.»
Güçler arası dengesizliğe işaret eden bu yaklaşım, ebeveyni
küçümsemekte ve olası işbirliğini zorlaştırmaktadır.
Ailelerle Eğitim
1-1,5 saatten uzun olmayan bir sunum düzenleyin. Ebeveynlerin salahiyetini, yetkinliklerini ve gözlem
güçlerini vurgulayan bir giriş yapın. Yaptığınız sunumun ne işe yarayacağını, nerelerde
kullanılabileceğini belirtin. AEP katılımcıları arasında farklı eğitim düzeyinden kişiler
olduğunu unutmayın. Jargondan arınmış bir dil kullanın.
Pratik Notlar
Ailelerle Eğitim
Yaşamdan örnekler verin, metaforlar kullanın; böylece
ifadelerin anlaşılmasını kolaylaştırabilirsiniz.
Metafor Fr. métaphore ed. Mecaz- 1. Bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamda kullanılan söz.2. Bir kelimeyi veya kavramı kabul edilenin dışında başka anlamlara gelecek biçimde kullanma, metafor.(Güncel Türkçe Sözlük, TDK)
Pratik Notlar
Ailelerle Eğitim
ilişkilerin yapılandırılması, duyguların kabulü ve sembolize edilmesi, danışanın farkında olmadığı örtük anlayışların ortaya
çıkarılması, dirençle çalışma ve yeni bakış açılarının sunulması,
şeklindeki beş değişim sürecinde merkezî bir noktada yer
aldığını ileri sürülmektedir.
Ailelerle Eğitim
Psikolojik Danışmada Metaforlar
AEP katılımcılarıyla çalışmaya başlarken, “Hepinizin evinde takım çantası vardır. Bazı evlerde takım
çantasında çok sayıda alet varken bazı evlerde daha az
sayıda alet vardır. Takım çantası anne babalık becerileri
olarak kabul edildiğinde biz bu çalışmada takım
çantalarınıza yeni sayılabilecek birkaç yeni alet
koyabilirsek yaptıklarımız amacına ulaşmış olacaktır”
demek, dirençli ailelerin dirençlerini kırmakta yarar
sağlayabilir.
Ailelerle Eğitim
Örnek Metaforlar
Anne baba olma rolünü tüm diğer rolleri gölgede bırakacak
şekilde yaşayan ve yaşamından yeterince beslenemeyen
ancak bunu yapmadığında da suçluluk duyguları yaşayan AEP
katılımcılarının, “uçakta oksijen maskeleriyle ilgili açıklama
yapılırken neden önce ebeveyne sonra çocuklara takılması
gerektiği” hakkında düşünmelerini sağlamak suçluluk
hissetmeden yaşamdaki önceliklerini sıralamasına yardımcı
olabilir.
Ailelerle Eğitim
Örnek Metaforlar
AEP katılımcılarıyla “ders çalışma” konusu ele alınırken sürekli “ders çalış” diyen ve çocuğun tepkisiyle karşılaşan ebeveyne , Watzlawick ‘in (1993) “Aynısından daha fazla” olarak adlandırdığı yaklaşımın sıkıntılarını göstermek için “en çok ne yemekten hoşlandığı sorulabilir.” Verdiği cevaba göre “günde bir öğün X yemek iyidir. 2 öğün yemek? Peki ya 3 öğün? 1 hafta boyunca her öğün?”Buradan çıkartılması umulan şey bir şey ne kadar iyi ve güzel olursa olsun hep aynı şeyi sunmak can sıkar ve artık istenmez hale gelir. Çeşitlilik esastır. Buradan hareketle, birlikte çocuğun daha fazla gayret sarf etmesi için farklı ne yapılabileceği üzerinde düşünülmeye başlanılabilir.
Ailelerle Eğitim
Örnek Metaforlar
Onları anladığınızı ve onlardan süper ebeveynler
olmalarını beklemediğinizi hissettirin («Eve geldiniz, çok
yorgunsunuz vb.»). Görsel materyal, kaliteli karikatürler kullanın, ancak
aşırıya kaçmayın. Velilerin yaşam deneyimlerinin, konuşmayı
zenginleştirmesini sağlayan zemin hazırlayın.
Pratik Notlar
Ailelerle Eğitim
Problem çözmelerini sağlayacak örnekler sunun. Çatışmaya asla izin vermeyin. Velilerin münferit olayları sunuma getirmelerine ya da
çocuklarına ait problemlere o gün orada topyekun
çözüm bulmaya çalışmalarına izin vermeyin. Basit, kısa “gerçeklerden” uzak durun. Olasılık içeren
cümleler kurun.
Pratik Notlar
Ailelerle Eğitim
Ailelerle Eğitim
Katılımınız için teşekkürler!