พฒนาการการตงถนฐานของประชากรในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

การตงถนฐานและการดำาเนนชวตของมนษยมปจจยพนฐานสำาคญ คอ ปจจยทางภมศาสตรและปจจยทางสงคม

ปจจยทางภมศาสตร ไดแกสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทงหมด ตงแตลกษณะภมประเทศ

ซงรวมไปถง ขนาด รปราง และทตงของประเทศ ภมอากาศ และทรพยากรธรรมชาต เชน การตงถนฐานของประชากรในบรเวณทราบลมแมนำาทมความอดมสมบรณจะมอยหนาแนนกวาในเขตทสงหรอในเขตทราบแบบทงหญาทขาดความสมบรณเปนตน

ปจจยทางสงคม ไดแกสภาพแวดลอมทเกดจากการสรางสรรคของมนษยเพอใหสามารถ

ดำารงอยรวมกนไดอยางสนตสข มสองแบบคอแบบนามธรรม เชน จดระเบยบทางสงคมและแบบแผนทางวฒนธรรม

เชน กฎหมาย รปแบบการปกครอง จารตประเพณ ตลอดจนคานยมและแนวทางในการดำารงชวต

แบบรปธรรม เชน สงประดษฐ เครองมอเครองใช ทอยอาศย และสงอำานวยความสะดวกตางๆ ทเกยวของกบวถการผลตและการดำารงชวต

ปจจยทางภมศาสตรและปจจยทางดานสงคมทมผลตอพฒนาการการตงถนฐานของประชากรไทยและเอเชยตะวนออกเฉยงใต มรายละเอยดดงน

ปจจยทางภมศาสตร1. ลกษณะภมประเทศ แบงออกเปน 2 อาณาบรเวณ คอ ภาคพนทวปและภาคพนสมทร

ภาคพนทวปจะประกอบดวยประเทศตางๆ 6 ประเทศ ไดแก กมพชา ลาว พมา ไทย และเวยดนาม

สวนประเทศในภาคพนสมทร ไดแก บรไน อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และตมอรเลสเต ซงประเทศทอยในสวนภาคพนสมทรทงหมดยกเวนมาเลเซย เปนประเทศทเปนหมเกาะหรออยในดนแดนทเปนเกาะ

ดนแดนเอเชยตะวนออกเฉยงใตมลกษณะภมประเทศเปนเขตทราบลมแมนำา เขตทราบ ชายฝง เขตเทอกเขา เขตทราบเชงเขา และเขตทราบสง เขตทราบลมแมนำาและทราบชายฝงจะเปนเขตทมความอดมสมบรณ ซงเปนขอดสำาหรบการตงถนฐานของมนษย อนเปนบรเวณทมการเพาะปลกและตงถนฐานอยางหนาแนนบรเวณทเปนเขตทสงหรอเขตภเขา จะเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตสำาคญ เชน ปาไมอญมณแรตางๆ

การตงถนฐานในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทไดพฒนามาเปนแหลงอารยธรรมหรออาณาจกรสำาคญ กมกจะตงอยในเขตทราบลมแมนำา รวมทงทราบชายฝงทะเลทสะดวกแกการตดตอคาขายกบโลกภายนอก

จากการทมทตงอยในเสนทางการเดนเรอระหวางจนและอนเดยมาแตโบราณนบวามทำาเลทตงทไดเปรยบกวาภมภาคอนๆ หลายแหงทงในเอเชยและโลก การเปนจดเชอมตอระหวางอารยธรรมสำาคญของโลกทง 2 แหลงนทำาใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบอทธพลทางวฒนธรรมและไดประโยชนทางการคากบดนแดนทงสองนทำาใหเปนทสนใจของชาตตะวนตก ปจจบนเสนทางผานภมภาค เชน ชองแคบมะละกากยงเปนเสนทางเดนเรอสำาคญ ททำาใหประเทศเชนสงคโปรกลายเปนเมองทาทมงคงรำารวยมากทสดแหงหนงของโลก

2. ภมอากาศ ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตจดอยในเขตมรสม ทมภมอากาศแบบรอนชนฝนตกชก และฤดหนาวไมหนาวจด โดยลมมรสมตะวนตกเฉยงใตจะนำาฝนมาจากมหาสมทร และลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอจะนำาความหนาวเยนมาจากทางตอนเหนอของจน เปนปจจยหลกสำาหรบการดำารงชวตดวยการประกอบอาชพเกษตรกรรมของประชากรในดนแดนน

นอกจากนลมมรสมยงมอทธพลตอการเดนเรอในสมยโบราณ กลาวคอ ลมมรสมตะวนตกเฉยงใตไดนำาพอคาอนเดยเขามาคาขายในภมภาคนและนำาพอคาจนทเขามาคาขายเดนทางกลบไป ในขณะทลมมรสมะวนออกเฉยงเหนอไดนำาพอคาจนเขามาคาขาย และนำาพอคาอนเดยกลบไปเชนกน ดงนนภมภาค

เอเชยตะวนออกเฉยงใตจงตดตอกบโลกภายนอกไดสะดวกมาตงแตสมยโบราณ

3. ทรพยากรธรรมชาต ดนแดนเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความอดมสมบรณดานทรพยากรธรรมชาตมากทสดแหงหนงในโลก ทำาใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยทวไปเหมาะแกการเพาะปลก พชทสำาคญ ไดแกขาว ขาวโพด ออย ยางพารา กาแฟ และเครองเทศ นอกจากนยงมปาไมและสนแรตางๆ เชน ดบก นำามน อญมณ ทำาใหภมภาคนเปนดนแดนทเหมาะแกการตงถนฐานและการดำารงชวตทไมตองพงพาทรพยากรจากดนแดนอนๆ มาแตครงโบราณการมทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณยอมเปนขอไดเปรยบสำาคญของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตอยางแนนอน กลาวคอ ประชากรสามารถตงรกรากและดำาเนนชวตโดยแทบไมตองพงพาทรพยากรจากภายนอก

แตความสมบรณดานทรพยากรกมกจะกลายเปนแรงจงใจใหชาตมหาอำานาจเขามายดครองดนแดนเพอหาประโยชนจากทรพยากรเหลาน เชน ชาวฮอลนดาทเขามายดครองอนโดนเซยเพอผลประโยชนทางการคาเครองเทศ หรอการทฝรงเศสสนใจอนโดจนสวนหนงเพราะเขาใจวาจะสามารถใชแมนำาโขงเปนเสนทางตดตอคาขายกบจนตอนใตไดโดยตรง เปนตน

ปจจยทางสงคมปจจยทางสงคมทสำาคญทมผลตอพฒนาการการตงถนฐานของประชากรในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดแก

1. การรบวฒนธรรมจากภายนอก จากทำาเลทตงทเปนจดนดพบหรอจดเชอมตอแหลงอารยธรรมใหญ 2 แหลง คอ จนและอนเดย และอยในเสนทางการคาขายมาแตโบราณทำาใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบอทธพลสำาคญในดานวฒนธรรมและภมปญญาจากอารยธรรมอนเดยซงมอทธพลอยางมากและไดรบการยอมรบใหเขามาผสมผสานกบภมปญญาดงเดมของประชากรในดนแดนนกอใหเกดพฒนาการทางสงคมทสำาคญ เชน ดานความเชอทางศาสนา โดยเฉพาะพระพทธศาสนา ศาสนาพราหมณ-ฮนด และอสลาม ตวอยางเชน บโรพทโธ ศาสนสถานในพระพทธศาสนา ในสมยราชวงศไศเลนทรของอนโดนเซย

2. การสบทอดภมปญญา เชน วฒนธรรมปลกขาว มการสบทอดมานาน ลกษณะสำาคญของการสบทอดภมปญญาคอการรบแบบแผนทางวฒนธรรมและภมปญญาจากภายนอกเขามาผสมผสานกบแบบแผนทางวฒนธรรมทอง

ถนและพฒนาสบทอดตอมา การสบทอดดานภมปญญาในลกษณะเชนนรวมไปถงคตความเชอทางศาสนา (ทเขามาผสมผสานกบความเชอดงเดม เชน การนบถอผ) การจดระเบยบทางสงคมและการปกครอง การจดการทรพยากรนำาเพอใชในการผลตทางการเกษตร ตลอดจนการประดษฐและสรางสรรคดานตางๆ ตวอยางเชน พธทำาขวญขาวของชาวไทยในภาคอสานถอเปนภมปญญาเรองขาวในสงคมไทย

เอเชยตะวนออกเฉยงใตยคสมยประวตศาสตร

ดนแดนภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกอนทจะไดรบอารยธรรมอนเดยและจนนนไดมวฒนธรรมเปนของตนเองมาเปนเวลาชานานแลว กลองมโหระทกเปนหลกฐานวฒนธรรมชนหนงของวฒนธรรมดองซอน ทพบกระจายอยทวไปในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนกลองททำาดวยสำารดสลกเปนลวดลายทสวยงาม เชอวาเปนกลองทใชในการประกอบพธกรรมทางศาสนาและบางครงอาจใชเปนกลองศกดวย กลองมโหระทกแบบนพบทวไปในเขตเอเชย ตะวนออกเฉยงใต

เอเชยตะวนออกเฉยงใตสมยโบราณ

ภาคพนทวป แวนแควนโบราณในภาคพนทวป ไดแก1. นามเวยด มชนชาตเวยดและชาวโลอาศยอย บรเวณทเปนทราบลมแมนำาแดงจนถงปากแมนำาแดง โดยตงบานเรอนรวมกนเปนกลมใหญแตละกลมมหวหนาของตนเองและมกษตรยเปนผปกครองรวมกน ชาวพนเมองนรจกการควบคมนำาเพอการทำานาแลว จากการทเวยดนามตกอยใตการปกครองของจนมานานนบพนป ทำาใหชาวเวยดนามผกพนอยางใกลชดกบวฒนธรรมจน โดยรบวฒนธรรมจนมาผสมผสานกบวฒนธรรมดงเดมของตน

2. ฟนน สนนษฐานวาดนแดนของอาณาจกรฟนน ไดแก พนทราบลมปากแมนำาโขงและแมนำาเจาพระยา ดานตะวนออกตดตอกบจามปา หลกฐานโบราณคดสมยฟนนทพบจำานวนมากทจงหวดนครปฐมและอำาเภออทอง จงหวดสพรรณบร สนนษฐานวา อาณาจกรฟนนกอตงขนโดยผอพยพจากอนเดย เพราะหลกฐานโบราณวตถตางๆ สมยฟนนทพบ เชน เทวรปพระพทธรป ตราประทบ เครองประดบ ลวนสะทอนใหเหนอารยธรรมอนเดยอยางชดเจน

3. จามปา ดนแดนของจามปาในอดต ไดแก สวนทเปนดนแดนตอนกลางของประเทศเวยดนาม ประชาชนนบถอพระพทธศาสนาและศาสนาพราหมณ ประเพณแตงงานวามกทำาในเดอน 8 โดยฝายหญงเปนฝายสขอชายบานเรอนราษฎรสรางดวยอฐกอเปนอาคาร เมอตายใชผาหอศพเรยบรอยแลวแหไปยงแมนำาหรอทะเลแลวเผาศพทนนนำาเถาถานทงนำา เมองหลวงของจามปา คอ เมองอนทรประ จามปาตองเผชญกบการรกรานของรฐขางเคยงทเขมแขงกวา เชน เวยดนาม จน และกมพชา และสญเสยเอกราชแกเวยดนาม

4. เจนละ มศนยกลางอยในดนแดนลาวตอนลาง จากหลกฐานทพบทเมองศรเทพ และทจงหวดสระบร แสดงใหเหนวาเจนละรบอทธพลจากศาสนาพราหมณ-ฮนด มการสรางเทวาลย เทวรป ปราสาทหน มพธบชาเทพเจาในเทวาลยบนยอดเขาและใชภาษาสนสกฤต

5. มอญ ตงอยบรเวณระหวางทราบลมปากแมนำาสะโตงและแมนำาสาละวน จากหลกฐานชาวอาหรบเรยกดนแดนบรเวณนวา รามญประเทศ และพงศาวดารมอญกลาววาชาวมอญไดสรางเมองตะโทงหรอเรยกกนวา ทาตอน เปนเมองหลวง ชาวพมา ไดรวมตวกนกอตงเปนอาณาจกรพกามทมความเขมแขงตามลำาดบ ไดยกทพมาโจมตมอญและครอบครองไดสำาเรจ ทงนทำาใหพมาไดยอมรบวฒนธรรมของมอญทชาวมอญเปนผถายทอดใหไปปฏบต เชน การนบถอพระพทธศาสนานกายหนยาน เปนตน

6. ศรเกษตร เปนการรวมตวของพวกพยกลมหนงทไดตงถนฐานบนฝงตะวนออกของแมนำาอรวด ทเมองแปร คำาวาแปร ในภาษาพมาแปลวา “เมองหลวง” พวกพยเรยกเมองนวา “ศรเกษตร” ซงหมายถง ดนแดนแหงความอดมสมบรณ ชาวพยนบถอพระพทธศาสนา ใสเครองประดบทำาดวยทองคำา สตรใสเครองประดบททำาดวยหนมคา สรางบานดวยไมสก หลงคามงดวยกระเบองหรอแผนดบก มเครองใชและงานศลปะททำาดวยแกวและหยก รจกใชเหรยญเงนและเหรยญทองเปนเงนตราแลกเปลยน สงเหลานแสดงใหเหนวาชาวพยมความเจรญทางดานวฒนธรรมและเศรษฐกจ ชาวมอญทอยทางใตไดยดครองศรเกษตร ทำาใหชาวพยตองอพยพไปอาศยอยทางเหนอ

7. พกาม ดนแดนบรเวณทราบลมแมนำาอรวดของพมาเดมมชาวมอญไดมาสรางบานเรอนเปนอาณาจกรมอญ และ ชาวพมาทอาศยอยทางเหนอของ

ประเทศพมาไดขยายอำานาจมายงทราบลมแมนำาอรวดแทนทอาณาจกรของมอญ ผนำาชาวพมา คอ พระเจาอโนรทา สามารถกอตงอาณาจกรพกามเปนปกแผนขนไดสำาเรจและมความเจรญรงเรอง สามารถขยายดนแดนออกไปอยางกวางขวาง ซงความเจรญรงเรองดงกลาวเหนไดจากการสรางวดขนาดใหญจำานวนมาก พทธศตวรรษท 19 จงสลายตวเนองจากถกกองทพของมองโกลยดครองไดเมอ พ.ศ. 1830

8. ทวารวด ทวารวดเปนอาณาจกรโบราณสมยประวตศาสตรทพบหลกฐานแหงแรกบนผนแผนดนไทย อาณาจกรทวารวดอยบรเวณลมแมนำาเจาพระยา โดยมศนยกลางอยทางตะวนตกของภาคกลาง สนนษฐานวาศนยกลางของอาณาจกรทวารวดอยทจงหวดนครปฐม และจากการขดคนทางโบราณคดทเมองนครชยศร (นครปฐม) พบโบราณสถานและโบราณวตถทแสดงถงการเปนเมองสำาคญของนครปฐมในสมยทวารวด เชน พระพทธรปศลาขนาดใหญประทบนงหอยพระบาทปางแสดงธรรมจกรและโบราณสถานขนาดใหญเชน เจดยจลประโทนและฐานอาคารทวดพระเมร นอกจากนยงไดพบเหรยญเงนทมจารกชอทวารวดในเมองใกลเคยง ไดแก สพรรณบรสงหบร และชยนาท เนองจากอาณาจกรแหงนตงอยในบรเวณทราบลมแมนำาเจาพระยา แมนำาแมกลอง และอยใกลทะเล ทำาใหมพอคาตางชาต เชน อนเดยเขามาตดตอคาขาย จงไดรบอทธพลจากพระพทธศาสนานกาย เถรวาท ศลปวฒนธรรม ตลอดจนแบบแผนในการปกครองจากอนเดย เกดการผสมผสานจนเปนอารยธรรมทวารวดทแพรหลายไปยงภมภาคตางๆ ของไทย ดงพบโบราณสถาน โบราณวตถสมยทวารวดกระจายอยทวไป ทวารวดไดรบอทธพลจากอนเดยหลายอยาง เชน ดานการเมองการปกครอง ทการปกครองแบงออกเปนแควนและมจานายปกครองเมองของตนเอง โดยมความสมพนธกนในลกษณะเครอญาตดานสงคม แบงคนในสงคมออกเปน 2 ชนชน คอ ชนชนปกครองและชนชนผถกปกครอง ดานศาสนา ไดรบอทธพลจากศาสนาพราหมณ-ฮนดและพระพทธ-

ศาสนานกายเถรวาท จนทวารวดเปนศนยกลางของพระพทธศาสนา ซงผคนในทวารวดใหความสำาคญตอการทำาบญมาก ดงไดพบจารกแสดงการถวายสงของแกวดและพระสงฆ รวมถงมการสรางงานศลปกรรมทเกยวของกบพระพทธศาสนา เชน ธรรมจกรศลา ใบเสมาทจารกแสดงพระธรรม เปนตน

9. หรภญชย ตงอยทเมองหรภญชย (ลำาพน) เปนอาณาจกรทเปนศนยกลางของเมองตางๆในบรเวณทราบลมแมนำาปงตอนบนและทราบลมแมนำาวง หร

ภญชยมความเจรญรงเรอง โดยเฉพาะดานพระพทธศาสนานกายเถรวาท ลทธลงกาวงศ และศลปกรรมทเกยวเนองกบศาสนา ดงทมหลกฐานมาจนถงปจจบน คอ พระธาตหรภญชย ซงเปนเจดยทรงลงกา

10. ละโว เปนเมองสำาคญเมองหนงในสมยทวารวด ตงอยบรเวณลมแมนำาเจาพระยาฝงตะวนออก มศนยกลางอยทเมองละโวหรอลพบรในปจจบน การทละโวตงอยบรเวณทมแมนำาสายสำาคญ 3 สายไหลผาน คอ แมนำาเจาพระยา แมนำาปาสก และแมนำาลพบร จงเปนอาณาจกรทมความอดมสมบรณและมเสนทางตดตอกบเมองในลมแมนำาปาสก ทราบสงโคราช และเขตตดตอกบทะเลสาบเขมร ทำาใหละโวเปนแหลงทรพยากรและศนยกลางการตดตอระหวางชมชนโดยรอบ ทำาใหละโวไดรบอทธพลจากตางชาต ทสำาคญคอจากอนเดย เมอขอมหรอเขมรขยายอทธพลเขามาในลมแมนำาเจาพระยา ละโวจงกลายเปนเมองประเทศราชของเขมรและรบอารยธรรมเขมรดวยพระปรางคสามยอด จงหวดลพบรสถาปตยกรรมทไดรบอทธพลจากขอมหรอเขมรทาส พธกรรมมาใชในการปกครอง เชน พธถอนำาพระพพฒนสตยา เพอแสดงอำานาจของกษตรยเขมรและแสดงความซอสตยของขนนาง การออกกฎหมายบงคบใชและมระบบตลาการ คอ ศาลสภา เปนผตดสนคดความ ดงเหนไดจากศลาจารกภาษาเขมรทศาลสง จงหวดลพบร อาณาจกรละโวไดรบวฒนธรรมจากอนเดยคอนขางมาก โดยรบแนวคดเรองการมกษตรยปกครอง มการแบงชนชนออกเปนชนชนสง สามญชนและ มการรบพระพทธศาสนานกายมหายานและศาสนาพราหมณ-ฮนด มการสรางสถาปตยกรรมและประตมากรรมตามความเชอในศาสนาเหลานเปนจำานวนมาก เชน พระปรางคสามยอด เทวรปพระโพธสตวอวโลกเตศวร เทวรปพระนารายณ

คาบสมทรและหมเกาะ

เนองจากบรเวณคาบสมทรและหมเกาะตงอยบนเสนทางการคาทางทะเล จงมเมองทเจรญรงเรองอยหลายแหง ทงนจะยกตวอยางชมชนหรอเมองทปรากฏในเอกสารจนและอนเดย ทสำาคญดงน

1. ทน ซน จากบนทกชาวจนกลาววา ทน ซนตงอยบนคาบสมทรมลายทางใตของฟนน ซงนกวชาการสนนษฐานวานาจะตงอยบรเวณคอคอดกระ จงหวดประจวบครขนธของไทย

2. ตามพรลงค เปนอาณาจกรเกาแกทสดทางภาคใตของไทย มศนยกลางอยทนครศรธรรมราช อาณาจกรตามพรลงคนบถอศาสนาพราหมณ-ฮนดและพระพทธศาสนานกายมหายาน ไดพบศวลงคทมอายเกาแก พระนารายณศลาทราย และพระโพธสตวอวโลกเตศวร อทธพลของพระพทธศาสนานกายเถรวาท ลทธลงกาวงศ และศลปะแบบลงกาเขามาเผยแพรในอาณาจกรนครศรธรรมราช ดงปรากฏศาสนสถานทสำาคญ คอ พระบรมธาตจงหวดนครศรธรรมราช ทำาใหนครศรธรรมราชกลายเปนศนยกลางสำาคญของการเผยแผพระพทธศาสนาในดนแดนไทย ซงพระสงฆจากนครศรธรรมราชไดนำาพระพทธศาสนานกายเถรวาท ลทธลงกาวงศไปเผยแผยงกรงสโขทย เปนผลใหพระพทธศาสนานกายเถรวาทไดฝงรากลกลงในสงคมไทยนบตงแตบดนนเปนตนมา

3. พน พน จากบนทกชาวจนกลาววา พน พน ตงอยบนคาบสมทรมลายแถบรมฝงทะเลซงนกวชาการสนนษฐานวานาจะตงอยบรเวณอำาเภอพนพนหรอบรเวณอาวบานดอน จงหวดสราษฎรธานของไทยในปจจบน

4. ลงกาสกะ มอาณาเขตครอบคลมพนทในเขตจงหวดปตตานและยะลา มศนยกลางอยทอำาเภอยะรง จงหวดปตตาน อาณาจกรลงกาสกะนบถอพระพทธศาสนานกายมหายาน ดงไดพบประตมากรรมสำารด รปพระโพธสตวอวโลกเตศวร สถปจำาลองรปทรงตางๆ จำานวนมาก รวมทงนบถอศาสนาพราหมณ-ฮนด ลทธไศวนกาย เพราะพบศวลงค

5. ฉต จากบนทกชาวจนกลาววา ฉตตงอยทางใตของตามพรลงค ซงนกวชาการสนนษฐานวามเมองหลวงอยบรเวณกลนตน พทลง หรอนครศรธรรมราช

6. ตกโกลา ตงอยฝงทะเลดานตะวนตกของคาบสมทร สนนษฐานวานาจะอยบรเวณอาวพงงาและตะกวปา ในอดตเมองตกโกลาเปนเมองทาสำาคญทพอคาและนกเดนเรอทงชาวจนและอนเดยรจกเปนอยางด 7. ศรวชย อาณาจกรศรวชยมศนยกลางอยทเมองปาเลมบง บนเกาะสมาตรา ประเทศอนโดนเซย มอทธพลครอบคลมตงแตเกาะชวาในอนโดนเซยขนมาถงเมองไชยา จงหวดสราษฎรธาน มกษตรยราชวงศไศเลนทรปกครองอาณาจกรศรวชยอยทชวา สวนอำานาจทางการคาเรมตกตำาลงเมอจนเรมแตงเรอสำาเภา

ออกไปคาขายยงเมองตางๆ เอง อาณาจกรศรวชยในฐานะพอคาคนกลางจงลดบทบาทลงไปจะเหนไดวาอาณาจกรศรวชยเปนอาณาจกรทมทธพลสำาคญตอไทยโดยเฉพาะในดานศาสนาและศลปะ ในระยะแรกอาณาจกรศรวชยทไชยา ไดรบอทธพลจากศาสนาพราหมณ-ฮนดและพระพทธศาสนานกายมหายาน ตอมารบพระพทธศาสนานกายเถรวาทจากทวารวด และจากนครศรธรรมราช อทธพลของอาณาจกรศรวชยทแพรไปยงดนแดนตางๆ สวนใหญเปนเรองของศลปะแบบศรวชยมากกวาอำานาจการเมอง ดงปรากฏศาสนสถานและศาสนวตถเชน พระบรมธาตไชยา เทวรปพระโพธสตวอวโลกเตศวร วดศาลาทง อำาเภอไชยา จงหวดสราษฎรธาน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตระหวางพทธศตวรรษท17-20

ระหวางพทธศตวรรษท 17-20 เปนชวงเวลาของการเปลยนแปลงทสำาคญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทสำาคญ มดงน

1. การเปลยนแปลงในภาคพนทวป ทสำาคญ ไดแก

1.1 การเปลยนแปลงทางศาสนา พระพทธศาสนานกายเถรวาทลทธลงกาวงศแพรขยายเขามาในอาณาจกรกมพชา มาแทนทศาสนาพราหมณ-ฮนดและพระพทธศาสนานกายมหายาน เนองจากประชาชนไดรบความเดอดรอน จาการสรางปราสาทนครวด ปราสาทนครธมตามแนวคดของศาสนาพราหมณ-ฮนดหรอพระพทธศาสนานกายมหายาน

1.2 การเปลยนแปลงทางดานการเมอง มองโกลทปกครองจนไดขยายอำานาจลงมาทางใต ซงอาณาจกรกมพชา จามปา และไดเวยดไดใชวธการเจรจาทางการทตเพอหลกเลยงการทำาสงครามกบจน ยกเวนพมาทไมยอมเจรจาทางการทต มองโกลจงยดเมองพกามเมองหลวงของพมาได

2. การเปลยนแปลงในคาบสมทรและหมเกาะ ทสำาคญ ไดแก

2.1 การเปลยนแปลงทางศาสนา ศาสนาอสลามเรมแพรเขามาแทนทพระพทธศาสนานกายมหายานบรเวณคาบสมทรและหมเกาะในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทำาใหประชาชนในดนแดนบรเวณนนบถอศาสนาอสลาม ยกเวนบาหลทประชาชนสวนใหญยงนบถอศาสนาพราหมณ-ฮนดจนถงปจจบน

2.2 การเปลยนแปลงทางดานการเมองและเศรษฐกจ เรมจากจนไดมการเปลยนแปลงนโยบายการคากบตางประเทศดวยการสงกองเรอพาณชยมาคาขายในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเอง สงผลใหศนยกลางการคาทางทะเลเดม คอ อาณาจกรศรวชยเสอมลงและทำาใหเกดเมองทาใหมๆ ในหมเกาะอนโดนเซยและบนคาบสมทรมลายเชน - อาณาจกรสงหสสาหร ตอมาสามารถขยายอำานาจปกครองเมองปาเลมบงของอาณาจกรศรวชยได- อาณาจกรมชปาหต จนเปลยนมาคาขายกบมะละกาแทนอาณาจกรมช-ปาหต ทำาใหอาณาจกรมชปาหตเสอมลง - มะละกา ตงอยปลายคาบสมทร โดยชวงกลางพทธศตวรรษท 20 มะละกาไดกลายเปนศนยกลางการคาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและสามารถควบคมเสนทางเดนเรอทผานชองแคบมะละกา เนองจากเสนทางเดนเรอทผานชองแคบมะละกามระยะทางใกลกวาการเดนเรอออมเขาไปในทะเลชวา

เอเชยตะวนออกเฉยงใตสมยการขยายอำานาจของชาตตะวนตก

กอนพทธศตวรรษท 21 พอคาตางชาตสวนใหญทเขามาคาขายในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดแก จน อนเดย และอาหรบ โดยเฉพาะพอคาอาหรบไดผกขาดสนคาเครองเทศ ซงเปนสนคาทชาวตะวนตกนยมนำามาใชในการปรงอาหารและถนอมอาหารไมใหเนาเสยเรว การผกขาดเครองเทศของพอคาอาหรบนทำาใหสนคาเครองเทศในยโรปมราคาสงมาก แตเดมชาตตะวนตกไมรจกดนแดนเอเชยตะวนออกเฉยงใต รจกแตอนเดยและจน จงมพวกพอคาตะวนตกนยมเดนทางมาตดตอคาขายกบอนเดยและจน แตการเดนทางมายงประเทศทงสองลำาบากและใชเวลาเดนทางนานมาก

ทงนมลเหตสำาคญททำาใหชาตตะวนตกตองการเดนทางมายงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตพอสรปไดดงน

1. พทธศตวรรษท 21 ชาตตางๆ ในยโรปเรมพฒนาเครองมอวทยาศาสตรเพอใชในการเดนเรอและความกาวหนาในวชาการตอเรอดขน จงสนใจในการคนหาดนแดนทอยหางไกลจากยโรปและเรมมความเชอในเรองโลกกลมกบความปลอดภยในการเดนเรอ จงพรอมทจะเสยงภยเพอแสวงหาโชค รวมไปถงความอยากรอยากเหนในประสบการณใหมๆ

2. พอคาชาวยโรปใต เชน โปรตเกส สเปน ตองการซอสนคาเครองเทศจากแหลงผลตโดยตรงเพราะซอผานมอพอคาอาหรบมราคาสงมาก3. สนตะปาปาทกรงโรมทรงมนโยบายสนบสนนใหกษตรยของประเทศตางๆ ในยโรปซงนบถอครสตศาสนา นกายโรมนคาทอลก สงมชชนนารไปสอนศาสนายงดนแดนทหางไกล4. ความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนสงดงดดชาวตะวนตกใหสนใจตอการแสวงหาผลประโยชนประกอบกบการขนสงทางเรอสะดวก ปลอดภย และเสยคาใชจายถก

ชาตตะวนตกทเขามามอทธพลในภมภาคนไดแก

1. โปรตเกส เปนชาตตะวนตกชาตแรกทเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยมจดมงหมายสำาคญ คอ การคาเครองเทศและการเผยแผครสตศาสนา แมวาในชวงนนโปรตเกสจะยงไมตองการแสวงหาดนแดน แตกตองการตงสถานการคาบรเวณเมองทาชายฝงทะเลเพอประโยชนทางการคาจากอนเดยไปยงจน โปรตเกสจงเขายดเมองมะละกาใน พ.ศ. 2054

2. สเปน ชาวตะวนตกชาตตอมาทเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ สเปน โดยนกเดนเรอชาวโปรตเกส (แตทำางานรบใชราชสำานกสเปน) คอ เฟอรดนานดแมกเจลแลน ผคนพบเสนทางเดนเรอจากซกโลกตะวนตกผานมหาสมทรแปซฟก ตองการเดนทางมายงหมเกาะเครองเทศ แตกลบมาพบหมเกาะฟลปปนส สเปนกประกาศใหดนแดนนเปนของตน ทำาใหฟลปปนสเปนประเทศเดยวในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทมประชากรสวนใหญนบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก 3. ฮอลนดา ชาวฮอลนดาเดนทางมายงเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวยจดประสงคของการคาเครองเทศเปนสำาคญ โดยไดจดตงบรษทอนเดยตะวนออกของฮอลนดา (VOC) เพอตดตอคาขายอยางเปนระบบ สามารถครอบครองดนแดนทเปนประเทศอนโดนเซยปจจบนไวไดทงหมด4. องกฤษ ไดจดตงบรษทอนเดยตะวนออกของตนขนเพอแขงขนทางการคากบฮอลนดาโดยมเปาหมายสำาคญอยทอนเดยและจน อยางไรกดองกฤษคอยๆ ขยายอำานาจทงทางการคาและการเมอง เรมตงแตการขอเชาเกาะปนง สงคโปร และมะละกา จนในทสดสามารถครอบครองดนแดนในแหลมมลายไดทงหมด รวมทงรฐทอยในอำานาจของไทย คอ ไทรบร กลนตน ตรงกานและปะลส นอกจากนนองกฤษยงไดบรไน บอรเนยวเหนอ และพมา เปนเมองขนดวย

5. ฝรงเศส ชาวฝรงเศสเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตในชวงแรกดวยเปาหมายหลก คอ การคาและการเผยแผศาสนา (ตางกบองกฤษและฮอลนดาทมงเรองการคาเปนสำาคญ) สนใจอนโดจน จนสามารถเขาครอบครองเวยดนาม กมพชาและลาวไวไดและไดรวมการปกครองดนแดนทงหมดเขาดวยกน เรยกวา อนโดจนของฝรงเศส โดยตงขาหลวงใหญทำาหนาทปกครองและขนตรงตอรฐบาลฝรงเศสทกรงปารสการเขามาของชาตตะวนตกทำาให

ดนแดนเอเชยตะวนออกเฉยงใตเกอบทงหมดยกเวนไทยตองตกไปอยในอำานาจของชาตเหลาน แตแมกระทงไทยเองกตองเผชญกบการกดดนของตะวนตกอยางรนแรง รวมทงตองเสยดนแดนบางสวนเพอแลกกบการรกษาเอกราชไวได นอกจากนไทยยงตองยอมทำาสนธสญญาทไมเปนธรรม โดยเฉพาะสนธสญญาเบาวรง พ.ศ. 2398 ซงทำาใหไทยตองเสยสทธสภาพนอกอาณาเขต นนคอสญเสยอธปไตยทางการศาลไปดวย อยางไรกด อทธพลตะวนตกมสวนสำาคญททำาใหไทยตองปรบตวใหกาวหนาทนสมยในดานตางๆ ซงรวมไปถงการรบวทยาการสมยใหมของตะวนตก เพอเปนรากฐานของการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาในเวลาตอมา

เอเชยตะวนออกเฉยงใตสมยลทธชาตนยมและการตอสเพอเอกราช

การทชาตตะวนตกขยายอำานาจมายงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในชวงระยะแรกชาตตะวนตกมงตดตอคาขายและเผยแผศาสนาครสตเปนสำาคญ ตอมาเศรษฐกจของชาตตะวนตกไดเปลยนไปเปนแบบเศรษฐกจทนนยมและการผลตแบบอตสาหกรรม จงทำาใหนกลงทนตะวนตกสนใจทจะแสวงหาวตถดบในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอสงไปเขาโรงงานในยโรปผลตออกมาเปนสนคาสำาเรจรปสงกลบมาขายยงทวปเอเชยรวมทงเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงไดกลายมาเปนตลาดการคาของชาตตะวนตกตอมาชาตตะวนตกเหนวาการแสวงผลประโยชนดงกลาวจะไดผลอยางเตมทกตอเมอชาตตะวนตกไดเขาปกครองดนแดนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตมจดออนในเรองความลาหลงทกดานเมอเทยบกบชาตตะวนตกนอกจากนนยงมความแตกสามคครบพงกนเองเพราะแยงชงอำานาจหรอไมกรบพงกนระหวางแวนแควน จงไมอาจรวมพลงความสามารถตอตานชาตตะวนตกทเขามารกรานได ในทสดเอเชยตะวนออกเฉยงใต จงตกเปนอาณานคมของชาตตะวนตกหมดสนยกเวนประเทศไทยเพยงประเทศเดยวเทานน การทชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตตกอย

ภายใตการปกครองของชาตตะวนตกมาเปนเวลานานหลายปโดยไมไดคดรวมมอกนตอตานหรอดนรนเปนอสระ นาจะมสาเหตประการหนง คอ การขาดความคดในเรองชาตนยม ชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตจงเรมตนตวทางดานความคดชาตนยม

สาเหตสำาคญททำาใหชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตเกดความคดชาตนยม ดงน

1. ชาตตะวนตกปกครองอาณานคมเนนในเรองความสงบความมนคง ทำาใหชาวพนเมองเลกรบกนเอง และเรมมความรสกวาเปนพวกเดยวกน2. ชาตตะวนตกใชภาษาของตนเปนภาษาราชการ ทำาใหชาวพนเมองสามารถตดตอสอสารถงกนไดไมวาจะอยทใดหรอหางไกลแคไหน ดงเชนฟลปปนสและอนโดนเซย 3. ชาตตะวนตกไดจดใหมการศกษา โดยใชรปแบบการศกษาและใชตำาราของประเทศตะวนตก การทชาวพนเมองเรยนรภาษาของชาตตะวนตกทำาใหมโอกาสไดศกษาความเจรญกาวหนาของชาตตะวนตก ไดมโอกาสศกษาปรชญา ความคดขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมของชาตตะวนตก ทำาใหชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตเกดความคดอยากเลยนแบบ และตองการใหประเทศของตนเจรญรงเรองกาวหนาเหมอนชาตตะวนตก 4. ชาตตะวนตกไดสรางความเจรญทางดานการสอสาร การคมนาคมขนสงแบบสมยใหมในอาณานคม ทำาใหชาวพนเมองสามารถไปมาหาส ตดตอสอสารถงกนไดอยางสะดวกและกวางขวางมากกวาแตกอน ทำาใหเกดการรวมมอรวมใจและเกดความรสกนกคดของความเปนเชอชาตเดยวกน5. การทชาตตะวนตกกดขขมเหงและกอบโกยทรพยากรของชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอแสวงหาผลประโยชนแกชาตตน โดยปลอยใหชาวพนเมองอดอยากยากจน สงเหลานไดสรางความขมขนใหแกชาวเอเชยตะวนออกเฉยงใตยงนก และเปนสาเหตสำาคญททำาใหเกดความคดรวมกนในการทจะขบไลชาตตะวนตกใหออกไปพนประเทศของตน6. การโฆษณาของญปน ญปน ประกาศนโยบายตอตานชาตตะวนตกทแผอำานาจเขามาปกครองเอเชย ญปนโฆษณาเรยกรองใหชาวเอเชยลกขนตอส โดยรวมมอกบญปนในการขบไลอทธพลของชาตตะวนตกใหออกไปจากเอเชย กระตนใหชาวเอเชยเกดความตนตวในแนวความคดชาตนยม

อนโดนเซย

ชาวอนโดนเซยไดพยายามตอสเพอเอกราชใหพนจากการเปนอาณานคมของฮอลนดา ผทมบทบาทสำาคญในระยะนคอขบวนการนกศกษาชาวอนโดนเซย ผซงไดรบการศกษาจากฮอลนดา ผนำาขบวนการชาตนยมรนใหม ไดแก ซการโนและฮตตะ ไดกอตงพรรคชาตนยมแหงอนโดนเซย และฉวยโอกาสประกาศเอกราชแกอนโดนเซย ฮอลนดาไดกลบเขามายดครองอนโดนเซยอก และประกาศไมยอมรบรการประกาศเอกราชของชาวพนเมองในทสดไดเกดสงครามกชาตขนระหวางกองทพชาวพนเมองกบทหาร ฮอลนดาไมสามารถเอาชนะชาวพนเมอง ในทสดทง 2 ฝายไดเรมเปดการเจรจากน ผลปรากฏวาฮอลนดายนยอมใหเอกราชแกอนโดนเซย พมา

กลมปญญาชนและกลมผไดรบการศกษาจากตะวนตกชาวพมา เปนผมบทบาทสำาคญในการเรยกรองเอกราชจากองกฤษ ผนำาทสำาคญ เชน อองซานและอนเปนผนำานกศกษาในการเคลอนไหวตอตานองกฤษ องกฤษไดเปดการเจรจากบผนำาชาตนยมพมา รฐบาลองกฤษตกลงทจะมอบเอกราชแกพมาใน พ.ศ. 2490

และจดใหมการเลอกตงในปเดยวกน ผลของการเลอกตงทำาใหอองซานไดขนเปนผนำาของ

มาเลเซย

กอนสงครามโลกครงท 2 ชาวมลายไมคอยมความคดชาตนยมมากนก จะมอยบางคอกลมปญญาชนทไดรบการศกษาจากองกฤษ สวนกลมทมความคดชาตนยมรนแรงเปนกลมชาวจน องกฤษพยายามแกไขปญหาความขดแยงทางการเมอง โดยพยายามไกลเกลยทกฝายใหเกดการปรองดองกนและรางรฐธรรมนญเพอใชกบชนหลายเชอชาต

เวยดนาม

ชาวเวยดนามเรมตนตวตามความคดชาตนยม โดยกลมปญญาชนไดรวมตวกนอยางลบๆ และแอบสอนหนงสอใหแกชาวบานในตอนกลางคนเพอหวงใชการศกษากระตนชาวบานใหตนตวตามความคดชาตนยม ตอมามนกชาตนยมคนสำาคญ คอ โฮจมนห ไดรวบรวมผคนกอตง ขบวนการเวยดมนห ชวงสงคร

มโลกครงทสองญปนสนบสนนใหเบาไดสถาปนาตนเองขนเปนจกรพรรด พรอมทงประกาศเอกราชของเวยดนาม ขณะเดยวกนขบวนการเวยดมนหไดเขายดชนบท พยายามโฆษณาใหชาวชนบทตนตวในความคดชาตนยม หลงสงครามโลกครงท2 ฝรงเศสไดกลบมาเพอพยายามปกครองเวยดนามอกครง โฮจมนหพยายามเจรจากบฝรงเศสเพอขอใหฝรงเศสใหเอกราชแกเวยดนามอยางสมบรณแตฝรงเศสไมยอม ยงตองการทจะควบคมเวยดนามตอไปอกฝรงเศสไดเปดฉากทำาสงครามกบขบวนการเวยดมนห แตฝรงเศสกไมอาจเอาชนะเวยดนามไดจงเปดเจรจาในตกลงทจะมอบเอกราชใหแกเวยดนาม ลาว และกมพชา สำาหรบเวยดนามนนไดตกลงทจะแบงออกเปน 2 ประเทศคอเวยดนามเหนอกบเวยดนามใตโดยเวยดนามเหนอปกครองดวยระบอบคอมมวนสตโดยมโฮจมนหเปนประธานาธบด สวนเวยดนามใตปกครองดวยระบอบกษตรยมเบาไดเปนจกรพรรด

ลาว

ในชวงทฝรงเศสปกครองลาว ฝรงเศสไมไดเหนความสำาคญของลาวมากนก ดงนนฝรงเศสจงไมไดพฒนาลาวใหกาวไปสความเปนสมยใหม กมพชา

กมพชาหรอเขมรในอดตเปนประเทศราชของไทย ซงตอมาไดถกฝรงเศสเขาแทรกแซง ระหวางสงครามโลก ครงท 2 ญปนไดสงทหารเขายดครองกมพชาและขบไลฝรงเศสออกไปเมอสงครามโลกครงท 2 ยตลง ฝรงเศสไดกลบมาปกครองกมพชาอกครงหนง ทำาใหพวกชาตนยมทเคยรวมมอกบญปนหนไปรวมกบขบวนการเวยดมนหตอตานฝรงเศสดวยการทำาสงครามกองโจรและเรยกรองเอกราชใหแกกมพชา ขณะนนกมพชามกษตรยหนมทรงพระนามวา “เจาสหน” พระองคไดรบความไววางใจจากฝรงเศส เนองจากพระองคไมทรงนยมใชความรนแรงในการเรยกรองเอกราชจากฝรงเศส เจาสหนเพยรพยายามเจรจากบฝรงเศสหลายครงหลายหน จนกระทงฝรงเศสพายแพในเวยดนามและยอมเจรจาสงบศกกบเวยดนามจงยนยอมใหเอกราชอยางสมบรณแกกมพชาดวย

ฟลปปนส

นกชาตนยมรนแรกๆ ของฟลปปนส ไดแก พวกทไดรบการศกษาจากยโรป และพยายามเรยกรองเอกราชจากสเปน สเปนทำาสงครามแพสหรฐอเมรกา จงยกฟลปปนสใหแกสหรฐอเมรกา ทางฝายสหรฐอเมรกาทปกครองฟลปปนสไมไดใชนโยบายกดขหรอมงเอารดเอาเปรยบชาวฟลปปนสมากนก ตรงกนขามสหรฐอเมรกาไดสรางความเจรญแกชาวฟลปปนสไวมากพอสมควร ฟลปปนสจงไดประกาศเอกราชเมอวนท4 กรกฎาคม พ.ศ. 2489 โดยฟลปปนสยนยอมใหสหรฐอเมรกาไดคงฐานทพของตนไวในฟลปปนสตอไป

สงคโปรและการจดตงสหพนธมาเลเซย

ในขณะทมลายไดรบเอกราชไปแลวนน สงคโปร ซาราวค บรไน และซาบาห ยงไมไดรบเอกราชใน พ.ศ. 2501 องกฤษไดใหสทธการปกครองตนเองแกสงคโปรโดยองกฤษยงใชสทธในการควบคมนโยบายทางดานการทหารและการตางประเทศ แตองกฤษเกรงวาหากใหดนแดนเหลานซงมขนาดเลกประชากรนอย แตมทรพยากรธรรมชาตเชน นำามนมากมายมหาศาล ชาตเพอนบานทใหญกวา เชน อนโดนเซยอาจถอโอกาสสงทหารเขายดครองได โดยดนแดนเหลานไมสามารถปองกนตนเองไดองกฤษจงไดเจรจากบผนำามลาย สงคโปร ซาราวค บรไน และซาบาห เพอจะรวมเปนประเทศเดยวกน ในรปแบบสหพนธคอ ดนแดนตางๆ จะปกครองตนเอง แตจะรวมมอกนทางดานนโยบายหลก เชน การทหาร การตางประเทศ

เอเชยตะวนออกเฉยงใตภายหลงไดรบเอกราช

ภายหลงการไดรบเอกราช ประเทศเหลานกไดเรงพฒนาทกดานเพอสรางความเจรญใหทดเทยมกบชาตอนๆ และสรางความมนคงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม เพอความอยรอดของประเทศในระยะยาว ประเทศลาสดทไดรบเอกราช คอ ตมอร-เลสเต การเรงรดพฒนาเพอสรางความเจรญทกดาน ทำาใหเกดการแขงขนทางดานเศรษฐกจระหวางประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และนำาไปสการรวมมอระหวางประเทศเพอชวยเหลอกนในผลประโยชนดานตางๆ ในภมภาค โดยเฉพาะผลประโยชนดานเศรษฐกจการคาระหวางกน การรวมกลมทางเศรษฐกจทสำาคญ ไดแก สมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต เรยกกนทวไปวากลมอาเซยน (ASEAN : Association of South East Asian Nations) ซงกอตงขนเมอวนท8 สงหาคม พ.ศ. 2510 โดยมประเทศสมาชกเรมตน 5 ประเทศ คอ ประเทศ

อนโดนเซย มาเลเซยสงคโปร ฟลปปนส และไทย โดยมประเทศอนทเขาเปนสมาชกเพมขนเรอยๆ คอ ประเทศบรไนดารสซาลาม เวยดนาม สาธารณรฐประชาชนลาว สหภาพพมา และประเทศกมพชา องคกรความรวมมอทางเศรษฐกจในภมภาคเอเชย-แปซฟก (APEC : Asai-

Pacific Economic cooperation) เรยกยอวาเอเปค เมอป พ.ศ. 2532 โดยมสมาชกเรมแรก 12 ประเทศ คอ สหรฐอเมรกา แคนาดา ญปน เกาหลใตสงคโปรอนโดนเซย มาเลเซย บรไนดารสซาลาม ฟลปปนสไทย ออสเตรเลย และนวซแลนด มนษยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดสรางสรรคและสะสมภมปญญาตกทอดเปนมรดกทางวฒนธรรมมาใหแกคนรนหลงทถอเปนหลกฐานทางอารยธรรมทสำาคญของโลก ไดแก

1. เครองป นดนเผา ของแหลงโบราณคดบานเชยง อำาเภอบานเชยง จงหวดอดรธาน ประเทศไทย ไดรบการยกยองใหเปนมรดกโลกใน พ.ศ. 2535

2. ปราสาทนครวด ทเมองเสยมราฐ ประเทศกมพชา หนงในสงมหศจรรยของโลกไดรบการประกาศใหเปนมรดกโลกเพออนรกษใหเปนโบราณสถานอนทรงคณคาทางดานสถาปตยกรรม ศลปกรรม และวฒนธรรม

3. บโรพทโธ ตงอยทางภาคกลางของเกาะชวา ประเทศอนโดนเซย ไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลก

4.อทยานประวตศาสตรสโขทย กรงสโขทย ตงอยในบรเวณลมแมนำายมในภาคกลางตอนบนของประเทศไทย ไดรบการประกาศขนทะเบยนเปนมรดกโลกทางวฒนธรรมจากองคการยเนสโก

5. กรงศรอยธยา ตงอยบนทราบลมแมนำาเจาพระยาตอนลางในภาคกลางของประเทศไทยไดรบการสถาปนาเปนราชธานแหงท2 ของไทยเมอ พ.ศ. 1893