แผนการจดการเรยนรเพอเสรมสรางคณลกษณะอยอยางพอเพยง รหสวชา ว31102 รายวชา เคมพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท 2 ปฏกรยาเคม ชนมธยมศกษาปท 4 แผนการจดการเรยนรท 1 สมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคม เวลา 2 ชวโมง ผสอน นายอรรถพล พลก าจร

1. มาตรฐานการเรยนร / ตวชวด มาตรฐานการเรยนร ว3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ตวชวด

ว 3.2 ม. 4-6/1 ทดลอง อธบาย และเขยนสมการของปฏกรยาเคมทวไปทพบในชวตประจ าวน รวมทงอธบายผลของสารเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

ว 3.2 ม. 4-6/2 ทดลองและอธบายอตราการเกดปฏกรยาเคม ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคม และน าความรไปใชประโยชน 2. สาระส าคญ

เมอมปฏกรยาเคมเกดขน สารเรมตนหรอตวท าปฏกรยาจะเขาท าปฏกรยากน เกดผลตภณฑทมสมบตแตกตางจากสารเดม สามารถแสดงปฏกรยาเคมของสารทเกดขนไดดวยสมการเคมทเขยนแทนดวยสตรเคมหรอสญลกษณของธาต เพอแสดงความสมพนธระหวางสารเรมตนกบผลตภณฑ ตลอดจนสารอนๆ ทมสวนเกยวของกบปฏกรยา ในการเกดปฏกรยาเคม สารเรมตนจะมความสมพนธกบผลตภณฑ การวดอตราการเกดปฏกรยาเคมจงวดจากปรมาณของสารเรมตนทลดลงใน 1 หนวยเวลา หรอปรมาณของผลตภณฑทเพมขนใน 1 หนวยเวลา 3. จดประสงคการเรยนร ความร

1. อธบายและเขยนสมการของปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวนได 2. อธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมของสารได

ทกษะกระบวนการ 1. ทดลองการเกดปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวนได

2. ทดลองหาอตราการเกดปฏกรยาเคมของสารได 3. สอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนได

คณลกษณะอนพงประสงค 1 ซอสตยสจรต 2 มวนย

3 ใฝเรยนร 4 อยอยางพอเพยง

5 มงมนในการท างาน

4. สาระการเรยนร

สมการเคม คอ กลมสญลกษณทเขยนแทนการเกดปฏกรยาเคม สมการเคมมสวนประกอบ 3 สวน 1. สารตงตน (reactants) คอสารทเขาท าปฏกรยากน เขยนแทนดวยสตรเคม เขยนไวทางซายมอของสมการ 2. สารผลตภณฑ (product) คอสารทเกดจากปฏกรยากน เขยนแทนดวยสตรเคม เขยนไวทางขวามอของสมการ 3. เงอนไข ซงเปนภาวะตางๆ ทก าหนดใหปฏกรยาเคม เชน อณหภม ตวเรงปฏกรยา ความดน เงอนไข

เหลานเขยนบอกไวบนหรอลางลกศรได โดยสญลกษณลกศร คนอยระหวางสารตงตนกบผลตภณฑ สารตงตน ---> สารผลตภณฑ สมการเคม บอกใหทราบถงปรมาณของสารตงตนทใชเขาท าปฏกรยากน และปรมาณของสารผลตภณฑทเกดขน

สมการเคมทสมบรณ จะบอกสถานะของสารในปฏกรยาดวย และตองหาตวเลขทเหมะสมมาเตมลงขางหนาสญลกษณ หรอสตร ของสารในสมการ เพอใหมจ านวนอะตอมของแตละธาตในผลตภณฑเทากบ จ านวนอะตอมของแตละธาตในสารตงตน เรยกวา ดลสมการตวเลขขางหนาสตรทดลแลว น าเอาไปใชประโยชนในการคดค านวณไดหลายอยางในการแบงสถานะของสารในปฏกรยาจากสมการเคม เปนการเขยนสมการใหสมบรณยงขน โดยใชสญลกษณตวเลก s , l , g , aq

แทนสถานะของสารดงน]

s = soli = ของแขง l = liquid = ของเหลว g = gas = แกส aq = aqueous = สารทละลายในน า

อตราการเกดปฏกรยาเคม

ความหมายของอตราการเกดปฏกรยาเคม อตราการเกดปฏกรยาเคม หมายถง “ปรมาณของผลตภณฑทเกดขนจากปฏกรยาใน 1 หนวยเวลา” การวดอตราการเกดปฏกรยาจงเปนการวดปรมาณของผลตภณฑทเกดขนใน 1 หนวยเวลา เขยนเปนความสมพนธดงน

อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของผลตภณฑทเพมขน

เวลา

เวลา หมายถง ระยะเวลาทเกดปฏกรยา เนองจากการเปลยนแปลงทางเคมเปนกระบวนการทสารตงตนเปลยนเปนผลตภณฑ การทมปฏกรยาเคมเกดขนกเนองจากมผลตภณฑเกดขน ดงนนจงสามารถวดอตราการเกดปฏกรยาจากปรมาณของผลตภณฑทเกดขนได ในระหวางเกดปฏกรยา ในขณะทสารผลตภณฑเกดเพมมากขน สารตงตนกจะลดลง ซงการเปลยนแปลงปรมาณของสารผลตภณฑและสารตงตนมสวนสมพนธกน ยงสารผลตภณฑเกดขนมากขนเทาใด สารตงตนกจะยงลดลงเทานน ดงนนในกรณทผลตภณฑทเกดขนไมอยในสภาพทวดปรมาณไดสะดวก กสามารถวดอตราการเกดปฏกรยาจากปรมาณของสารตงตนทลดลงแทน โดยอาศยความสมพนธดงน

อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของสารตงตนทลดลง

เวลา

เขยนรวมกนไดเปน

อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของผลตภณฑทเพมขน

เวลา

= ปรมาณของสารตงตนทลดลง

เวลา

ไมวาจะวดอตรา การเกดปฏกรยาจากสารตงตนทลดลง หรอจากสารผลตภณฑทเพมขน จะตองไดคาเทากน เพราะเปนปฏกรยาเคมเดยวกน การทจะเลอกวดปรมาณของสารตงตน หรอ ผลตภณฑกขนอยกบความสะดวกของการวดปรมาณสารนนๆ อาจจะกลาวไดรวมๆ ไดวา อตราการเกดปฏกรยากคอ อตราการเปลยนแปลงปรมาณของสารตงตนทลดลง หรออตราการเพมขนของสารตงตน อตราการเกดปฏกรยา = อตราการลดลงของสารตงตน = อตราการเพมขนของสารผลตภณฑ

5. สมรรถนะส าคญของผเรยน 5.1 ความสามารถในการสอสาร 1) มความสามารถในการใชภาษาถายทอดความรความเขาใจ ความคด ความรสก และทศนะของตนเองดวยการพดและการเขยน 5.2 ความสามารถในการคด 1) มความสามารถคดพนฐาน (คดวเคราะห) 2) มความสามารถคดขนสง (คดสงเคราะห คดสรางสรรค คดอยางมวจารณญาณ) 5.3 ความสามารถในการแกปญหา 1) สามารถใชกระบวนการแกปญหาโดยการวเคราะหปญหา วางแผนในการแกปญหา ด าเนนการแกปญหา ตรวจสอบและสรปผล 5.4 ความสามารถในการคดใชทกษะชวต 1) สามารถน ากระบวนการเรยนรทหลากหลายไปใชในชวตประจ าวน 2) สามารถท างานและอยรวมกนในสงคมอยางมความสข 3) สามารถจดการกบปญหาและความขดแยงในสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม 5.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย 1) มทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย

6. ชนงาน / ภาระงาน 6.1 แบบฝกหดท 3.1 อตราการเกดปฏกรยา

6.2 แบบฝกหดท 3.2 การดลสมการเคม 7. กระบวนการจดการเรยนร ขนน าเขาสบทเรยน 1) ครสนทนากบนกเรยนโดยสมนกเรยน 2-3 คน ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน – รอบ ๆ ตวเรามการเปลยนแปลงของสารเกดขนหรอไม อะไรบาง – การเปลยนแปลงของสารทเกดขนเปนการเปลยนแปลงประเภทใด เพราะอะไร ตอไปน (ครใชค าถามถามนกเรยนโดยใชเวลาในการถามตอบหรอจ านวนค าถามทเหมาะสมกบการน าเขาสบทเรยนเพอพอประมาณกบเวลาในการสอน)

2) นกเรยนรวมกนตอบค าถามและแสดงความคดเหนเกยวกบค าตอบของค าถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง สมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคม (นกเรยนมหลกเหตผลในการตอบค าถาม นกเรยนเกดเงอนไขคณธรรมในเรองความสามคคในการกลาแสดงออกทางความคด และเกดเงอนไขความร)

ขนจดกจกรรมการเรยนร จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ (1) ครน าภาพการเกดปฏกรยาเคมแบบตาง ๆ ทพบเหนในชวตประวน เชน โลหะทเปนสนม ควนทเกดจากการเผาไหมของเครองยนต การสงเคราะหดวยแสงของพช หรอการผสมปนเพอสรางบานมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายถงสาเหตการเกดปฏกรยาเคมแบบตาง ๆ โดยครใชค าถามกระตน ดงน – ปฏกรยาเคมทเกดขนแตละชนดมสารใดเปนสารเรมตน และมสารใดเปนผลตภณฑ – สามารถเขยนสมการเคมแสดงปฏกรยาเคมทเกดขนไดในลกษณะใด – ปฏกรยาเคมแตละชนดมอตราการเกดเรว–ชาแตกตางกนหรอไม (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาค าตอบเกยวกบค าถามตามความคดเหนของแตละคน (นกเรยนมหลกเหตผลในการตอบค าถาม นกเรยนเกดเงอนไขคณธรรมในเรองความสามคคในการแสดงออกทางความคด และเกดเงอนไขความร) 2) ขนส ารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมจากในหนงสอเรยน โดยคร ชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวารอบ ๆ ตวของเราจะมการเปลยนแปลงประเภทการเกดปฏกรยาเคมอยตลอดเวลา ซงสามารถเขยนแสดงการเปลยนแปลงทเกดขนไดดวยสมการเคม เชน การเกดสนมเหลก (Fe2O3) ทสามารถเขยนสมการแสดงไดดงน

4Fe(s) + 3O2 (g) 2Fe2O3 (s) (2) ครอธบายความหมายและความส าคญของตวอกษรในวงเลบทอยดานขวาของสตรโมเลกลของสาร แตละชนด ลกศรทใช และตวเลขทอยหนาโมเลกลของสารแตละชนดในสมการ ดงน

s (solid) ใชแทนของแขง l (liquid) ใชแทนของเหลว g (gas) ใชแทนแกส aq (aqueous) ใชแทนสารละลายทมน าเปนตวท าละลาย ใช แสดงใหเหนถงทศทางของการเกดปฏกรยา จากซายมอไปขวามอ ซงเปนการเปลยนแปลง

ไปขางหนาทศทางเดยว และใช แสดงการเกดปฏกรยาทผนกลบได ซงมทงปฏกรยาทไปขางหนา คอ สารเรมตน

เปลยนไปเปนผลตภณฑ และปฏกรยายอนกลบคอ ผลตภณฑเปลยนกลบมาเปนสารเรมตน สวนตวเลขทอยหนาโมเลกลของสารแตละชนด เปนการท าจ านวนอะตอมของสารเรมตนใหเทากบจ านวนอะตอมของผลตภณฑโดยการดลสมการเคม

(3) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เมอมปฏกรยาเคมเกดขน สารเรมตนจะมความสมพนธกบผลตภณฑ โดยในขณะทก าลงเกดปฏกรยา ถามผลตภณฑเกดมาก สารเรมตนกจะลดลงมากตามไปดวย การวดอตราเรวของปฏกรยาเคมจงวดจากปรมาณของสารเรมตนทลดลงใน 1 หนวยเวลา หรอปรมาณของผลตภณฑทเพมขนใน 1 หนวยเวลา (ครยดหลกคณธรรมมความจรงใจตอนกเรยนและตนเองทจะประพฤตปฏบตแตสงทเปนประโยชนและเปนธรรมในการอธบายแกนกเรยนเพราะนกเรยนแตละคนมความสามารถและพฤตกรรมทตางกนดงนนตองไมล าเอยงและสนใจนกเรยนทกคนในชนเรยน เมอครแสดงบทบาทใหนกเรยนเหนนกเรยนกเกดเงอนไขความร และเงอนไขคณธรรมตามพฤตกรรมทครแสดงออก)

(4) แบงนกเรยนกลมละ 56 คน ปฏบตกจกรรม สงเกตการเกดปฏกรยาเคม ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะ/กระบวนการสงเกต ดงน

– เทสารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 0.2 โมลตอลตร จ านวน 20 ลกบาศกเซนตเมตร ลงในหลอดทดลอง

– ใสแผนสงกะสขนาด 0.5×1 เซนตเมตร ลงในหลอดทดลอง แลวปดปากหลอดทดลองดวยจกยางทตอกบหลอดน าแกส – ใสปลายหลอดน าแกสอกดานลงในหลอดทดลองทมน าอยเตม สงเกตการเปลยนแปลง (ครใชหลกคณธรรมในการจดกลมนกเรยนโดยครตองค านงถงระดบความสามารถในดานการเรยนภายในกลมจะตองมนกเรยนทเกง กลาง และออน โดยครจะตองไมมความล าเอยง)

(5) แบงนกเรยนกลมละ 56 คน ปฏบตกจกรรม สงเกตอตราการเกดปฏกรยาเคมของลวดแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรก ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะ/กระบวนการสงเกต ดงน

– น าจกคอรกขนาดพอดกบปากกระบอกตวงทมขนาด 10 ลกบาศกเซนตเมตร มาบากดานขางตามยาวใหเปนรองเลก ๆ เพอใหของเหลวไหลออกได และกรดทบรเวณกงกลางหนาตดของจกคอรกปลายดานทเลกกวาใหเปนแนวยาวเลก ๆ ไวส าหรบเสยบลวดแมกนเซยม

– น าลวดแมกนเซยมยาวประมาณ 10 เซนตเมตร ทขดสะอาดแลวมวนขดใหเปนเกลยวคลายสปรงแลวน าไปเสยบทรอยกรดกลางจกคอรก – ใสน ากลนจ านวน 50 ลกบาศกเซนตเมตรลงในบกเกอรขนาด 100 ลกบาศกเซนตเมตร

– ใสสารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 0.2 โมลตอลตร ลงในกระบอกตวงจนเตมแลวปดปากกระบอกตวงดวยจกคอรก

– คว ากระบอกตวงลงในบกเกอรทมน ากลนโดยใหปากกระบอกตวงอยใตน า สงเกตปรมาณของเหลวในกระบอกตวง เรมจบเวลาเมอของเหลวในกระบอกตวงอยทขด 1 ลกบาศกเซนตเมตร บนทกเวลาทของเหลวลดลงทก ๆ 1 ลกบาศกเซนตเมตร จนของเหลวถงขด 8 ลกบาศกเซนตเมตร

(ครใชหลกคณธรรมในการจดกลมนกเรยนโดยครตองค านงถงระดบความสามารถในดานการเรยนภายในกลมจะตองมนกเรยนทเกง กลาง และออน โดยครจะตองไมมความล าเอยง นกเรยนใชหลกความพอประมาณในการใชสารเคมเพอการทดลอง เกดเงอนไขความร และเกดเงอนไขคณธรรมในการด าเนนการทดลองมความซอสตยตอตนเองในการชง ตวง วด สารเคมทใชในการทดลอง และมความสามคคในการท างานกลม มความพงพอใจตอสมาชกในกลมทครจดสรรให นกเรยนเกดภมคมกนทดคอเมอนกเรยนท างานหรอท าสงใดกตามนกเรยนจะเกดความซอสตยซอตรง และความพอประมาณ)

(6) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากใบงาน (เงอนไขคณธรรมเรองความซอสตย)

3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมน าเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (นกเรยนใชหลกพอประมาณก าหนดเวลาในการน าเสนอ และใชหลกความมเหตผลในการน าเสนอผลการทดลอง รวมถงเกดเงอนไขความร และเงอนไขคณธรรมความกลาหาญคอกลาทจะออกแสดงความคดเหนในทสาธารณะ) (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวค าถามตอไปน

กจกรรม สงเกตการเกดปฏกรยาเคม – เมอใสโลหะสงกะสลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก ผลทเกดขนคออะไร (เกดสารประกอบของเกลอ

และเกดฟองแกส) – สารทเกดขนมสมบตเหมอนสารเรมตนหรอไม อยางไร (ไมเหมอน สารทเกดขนจะเปนสารประกอบของ

เกลอ และสารทอยในสถานะแกส) – การเปลยนแปลงของสารทเกดขนเปนการเปลยนแปลงประเภทปฏกรยาเคมหรอไม เพราะอะไร (เปนการเปลยนแปลงประเภทปฏกรยาเคม เพราะไดสารผลตภณฑทมสมบตแตกตางจากสาร เรมตน)

– สารเรมตนและผลตภณฑทไดจากปฏกรยานคอสารใด (สารเรมตน คอ โลหะสงกะสกบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก สวนผลตภณฑทเกดขน คอ สารประกอบเกลอของซงค (II) คลอไรด กบแกสไฮโดรเจน)

– ปฏกรยาระหวางสงกะสกบสารละลายกรดไฮโดรคลอรกเขยนสมการเคมไดในลกษณะใด (Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2 (aq)+ H2(g)) กจกรรม สงเกตอตราการเกดปฏกรยาเคมของลวดแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรก – ในกจกรรมนอตราการเกดปฏกรยาเคมคงทหรอไม มลกษณะใด (อตราการเกดปฏกรยาไมคงท ในชวง

แรกอตราการเกดปฏกรยาจะเรว และจะชาลงเรอย ๆ ตามเวลาทผานไป) – อตราเรวของปฏกรยาเคมทเกดขนวดจากสงใด (วดจากปรมาณของสารเรมตนทลดลงหรอปรมาณของ

ผลตภณฑทเพมขนใน 1 หนวยเวลา)

– กจกรรมนมปรมาณสารเรมตนใดบางทลดลง (ปรมาณของลวดแมกนเซยมกบความเขมขนของกรดไฮโดรคลอรกจะลดลง)

– กจกรรมนเมอเกดปฏกรยาเคมแลวไดผลตภณฑใด (แกสไฮโดรเจน) – ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (ปฏกรยาเคมระหวางลวดแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรกไดสารใหม

คอ แกสไฮโดรเจน โดยเมอเรมตนปฏกรยาจะเกดแกสไฮโดรเจนเรวมาก และจะชาลงเมอเวลาผานไป โดยมอตราการเกด ปรมาตรแกสไฮโดรเจนลดลงไมคงท) (ครและนกเรยนใชหลกความมเหตผลในการสรปกจกรรมเพอใหเปนไปตามผลการทดลองทได นกเรยนจงเกดเงอนไขความร) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา เมอเกดการเปลยนแปลงประเภทปฏกรยาเคม จะไดสารผลตภณฑทมสมบตแตกตางจากสารเรมตน ซงสามารถเขยนสมการแสดงปฏกรยาทเกดขนระหวางสงกะสกบสารละลายกรดไฮโดรคลอรกได ดงน

Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2 (aq)+ H2(g) และสามารถเขยนสมการแสดงปฏกรยาทเกดขนระหวางลวดแมกนเซยมกบสารละลายกรดไฮโดรคลอรกไดดงน

Mg(s) + 2HCl(l) MgCl2(l)+H2(g) ซงอตราการเกดปฏกรยาเคมจะเปลยนแปลงตามการด าเนนไปของปฏกรยา โดยทวไปปฏกรยาจะเกดได

เรวในชวงแรกและเกดชาลงเมอเวลาผานไป 4) ขนขยายความร

(1) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาเคม ซงสามารถค านวณหาไดจาก

สตร อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของสารตงตนทลดลง

เวลาทใชในการเกดปฏกรยา

อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของสารผลตภณฑทเพมขน

เวลาทใชในการเกดปฏกรยา

โดยการวดปรมาณสารเรมตนทลดลงหรอปรมาณของผลตภณฑทเกดขน อาจท าไดหลายวธขนอยกบ

ลกษณะและสมบตของสารเปนเกณฑ (ครใชหลกความพอประมาณในการขยายความรใหกบนกเรยนเพราะถาครขยายเพมเตมความรในสวนทเจาะลกเกนไป นกเรยนบางสวนทเปนกลมออนอาจไมเขาใจดงนนครตองประมาณค านงถงความสามารถของผเรยน)

(2) นกเรยนคนควาค าศพทภาษาองกฤษเกยวกบสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคม จากหนงสอเรยนภาษาองกฤษหรออนเทอรเนต และน าเสนอใหเพอนในหองฟง รวบรวมค าศพทพรอมทงค าแปลลงสมดสงคร

(นกเรยนเกดเงอนไขความร และเงอนไขคณธรรมในการสงการบาน ซอสตยสจรตในการท าการบานและคณธรรมในเรองของการอางองทมาของค าศพทวาสบคนมาจากแหลงใด)

5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (ครใชหลกคณธรรมในการดแลเอาใจใสนกเรยน วานกเรยนแตละคนนนเกดเงอนไขความรจากเรองทผานมามากนอยเพยงใด) (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง (นกเรยนใชหลกความมเหตผลในการประเมนผลการปฏบตกจกรรมวาการปฏบตกจกรรมครงนมปญหาหรออปสรรคอะไรบาง นกเรยนเกดภมคมกนในการทดลองหรอปฏบตกจกรรมครงตอไปรวมถงรวธการแกไข) (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการน าความรทไดไปใชประโยชน (นกเรยนใชหลกความมเหตผลในการตอบค าถามโดยตองใชเงอนไขความรทไดจากการปฏบตกจกรรม ในทสดนกเรยนจะเกดภมคมกนโดยน าความรไปใชในชวตประจ าวนเชนเรองของการเกดปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนนกเรยนสามารถทจะควบคมอตราการเกดปฏกรยาเคมใหเกดเรวขนหรอชาลงได) (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบค าถาม เชน – ปฏกรยาเคมทเกดขนในชวตประจ าวนสามารถเขยนสมการเคมไดในลกษณะใด – การดลสมการเคมมหลกการอะไรบาง – การศกษาอตราการเกดปฏกรยาเคมมประโยชนอยางไร (ครใชหลกความพอประมาณในการก าหนดขอค าถาม และนกเรยนใชหลกเหตผลในการตอบค าถาม)

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคม โดยรวมกนเขยนเปนแผนท

ความคดหรอผงมโนทศน (นกเรยนใชหลกเหตผล และเงอนไขความร) 8. สอ/แหลงการเรยนร

1. หนงสอเรยนวทยาศาสตรพนฐาน สารและสมบตของสาร 2. แบบฝกหดท 3.1 อตราการเกดปฏกรยา 3. แบบฝกหดท 3.2 การดลสมการเคม

9. การวดและการประเมนผลการเรยนร 9.1 ความร

จดประสงค วธการวด เครองมอ เกณฑการตดสน ผประเมน 1. อธบายและเขยนสมการของปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวนได 2. อธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมของสารได

ตรวจแบบฝกหด แบบฝกหด ผานเกณฑ 60 % ครผสอน

9.2 ทกษะกระบวนการ จดประสงค วธการวด เครองมอ เกณฑการตดสน ผประเมน

1. ทดลองการเกดปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวนได 2. ทดลองหาอตราการเกดปฏกรยาเคมของสารได 3. สอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนได

ตรวจแบบฝกหด แบบฝกหด ผานเกณฑ 60 % ครผสอน

9.3 คณลกษณะอนพงประสงค จดประสงค วธการวด เครองมอ เกณฑการตดสน ผประเมน

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. มวนย

3. ใฝเรยนร 4. อยอยางพอเพยง

5. มงมนในการท างาน

- สงเกตพฤตกรรม - แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยน

แบบสงเกตพฤตกรรมความสนใจและตงใจเรยน

ระดบคณภาพ ดเยยมหรอด

ครผสอน

9.4 สมรรถนะ จดประสงค วธการวด เครองมอ เกณฑการตดสน ผประเมน

สมรรถนะส าคญ - ความสามารถในการสอสาร - ความสามารถดานการคด - ความสามารถในการแกปญหา - ความสามารถในการใชทกษะชวต - ความสามารถในการใชเทคโนโลย

สงเกตพฤตกรรม จากการตอบค าถามและการเรยนรรวมกนกบเพอน

แบบประเมนสมรรถนะส าคญของผเรยน

ระดบคณภาพ “พอใช” ขนไป ผานเกณฑ

ครผสอน

10. การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการเรยนร 10.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชจดการเรยนร

3 หวงประเดน

ความพอประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนทดในตว

เนอหา - วเคราะหเนอหาสาระใหสอดคลองกบหลกสตรและ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดของกลมสาระการเรยนร - จดเนอหาเหมาะสมกบระยะเวลาทก าหนดไว

- เพอใหสอนบรรลตามมาตรฐานและตวชวด - มคณลกษณะอน พงประสงคตามทหลกสตรก าหนด

- วเคราะหหลกสตร เนอหา - ออกแบบและจดกจกรรมการเรยนรไดครบถวนตามสาระการเรยนร - มการเตรยมการสอนลวงหนา

กจกรรม - ใชกระบวนการกลม/กระบวนการปฏบตทสอดคลองกบมาตรฐาน ตวชวด และ วยของผเรยน

- เพอใหผเรยนเกดกระบวนการท างานกลม/กระบวนการปฏบต - สงเสรมการคดวเคราะห

- วางแผนอยางรอบคอบ ระมดระวงในการจดกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนอยางเตมศกยภาพของผสอน

วสดอปกรณ - . จดเตรยมสอวดทศน ใบความร แบบฝกหดใหเพยงพอ กบผเรยน

- นกเรยนไดใชสอใน การจดการเรยนร เพอใหเกดองคความร - เพอความสะดวกในการจดการเรยนการสอน

- จดเตรยมสอ วสด อปกรณทมอยให เพยงพอกบผเรยน - จดเตรยมสอส ารอง กรณมเหตจ าเปน

เวลา - ใชเวลาในการจดกจกรรม ใหเหมาะสมกบระดบการเรยนรของนกเรยน

- เพอใหการจดกจกรรมการเรยนรบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว - นกเรยนสามารถท า ภาระงาน/ชนงานได ตามเวลาทก าหนด

- สามารถบรหารจดการเวลาในการสอนใหตรงตามทก าหนด

10.1 ผสอนน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชจดการเรยนร (ตอ)

3 หวงประเดน

ความพอประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนทดในตว

สอและแหลงเรยนร

- ใชสอ แหลงเรยนร ทรพยากรตางๆ ไดอยางเหมาะสม

- ใชทรพยากรทมในทองถนใหเกดประโยชนอยางคมคา

- จดเตรยมวสดอปกรณในการจดการเรยนรใหเพยงพอกบผเรยนและวธปองกนปญหาทอาจเกดขนจากการจดการเรยนรไมตรงตามแผนทวางไว

การวดและประเมนผล

- ตรงตามเนอหาสาระทจดการเรยนร - ใชเครองมอและวธการวดผลทถกตองเหมาะสมและสอดคลองกบตวชวด และศกยภาพของนกเรยน

- เพอตรวจสอบความรความเขาใจและพฒนาการเรยนร ของนกเรยน

- ใชวธการวดผลตามสภาพจรงอยางมคณภาพและตรงตาม เปาหมาย - น าผลไปพฒนา การเรยนรครงตอไปได

ความร 1. ครมความรในหลกสตรและเนอหาสาระ

2. ครมความรในการออกแบบการจดการเรยนร 3. ครมความรในการวดและประเมนผลตามสภาพจรง 4. มความร เรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

คณธรรม 1. มความรบผดชอบ

2. มความขยนหมนเพยรและอดทน

3. มความพอเพยง

10.2 ผเรยนเกดคณลกษณะอยอยางพอเพยง 3 หวง 2 เงอนไข 4 มต

หลกพอประมาณ หลกมเหตผล หลกการสรางภมคมกนในตวทด

- แบงเวลาในการปฏบตกจกรรมไดเหมาะสม

- นกเรยนเกดทกษะการท างาน - นกเรยนเรยนรการวางแผนการท างานอยางรอบคอบ ประหยดและปลอดภย

- ใชวสดอปกรณในการท ากจกรรมอยางประหยดและคมคา

- นกเรยนเกดหลกคดในการเลอกใชวสดอปกรณอยางมเหตผล

- รจกวธการแกปญหาเฉพาะหนา

- แบงหนาทท ากจกรรมไดเหมาะสม - แกปญหาไดส าเรจ - ภาคภมใจในงานของตนเอง

ความร 1. มความรเรองเขยนสมการของปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวนได 2. มความรในการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมของสารได 3. มความรดานเทคโนโลยในการสบคน / น าเสนอขอมล

คณธรรม 1. รบทบาทและหนาทของตนเอง 2. มวนยในการท างาน 3. ความรบผดชอบ 4. มความมงมนในการท างาน 5. มความซอสตย 6. มเจตคตในการน าเอาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด าเนนชวต

10.3 ประเมนผลลพธ (K : P : A) ทเกดขนกบผเรยนจากการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ผลลพธ อยอยางพอเพยง สมดลและพรอมรบการเปลยนแปลงดานตาง ๆ

วตถ สงคม สงแวดลอม วฒนธรรม

ความร (K)

1. มความรเรองเขยนสมการของปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวนได 2. มความรในการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมของสารได

- มความรในการวางแผนงานและการท างานรวมกบผอน

- -

ทกษะ (P)

- มทกษะในการใชสอ วสด อปกรณอยางคมคา - เลอกใชสอไดอยางเหมาะสม

- มทกษะในการท างาน - สามารถน าความร ทไดรบรวมกน แกปญหาเพอหาขอสรปได

- ใชประโยชนจากแหลงเรยนรรอบตว อยางรอบคอบคมคา

- ด ารงตนอยในสงคมอยางมความสข

- มทกษะในการท างานกลมและใชประโยชนไดอยางเหมาะสม

คานยม

(A)

- - มความรบผดชอบตอการท างานกลม - ยอมรบความคด เหนซงกนและกน 3.เสยสละ อดทน

1.มจตส านกในการ อนรกษแหลงเรยนร (สงแวดลอม)

-

แบบบนทกผลหลงสอน

ผลการจดการเรยนร

ความรความเขาใจ ทกษะกระบวนการ การมสวนรวม

ปญหา / อปสรรค และ ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

ปญหา / อปสรรค ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

ประมวลผลการเรยนรทง 3 ดาน ดานความร

นกเรยนทอยในระดบด จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... นกเรยนทอยในระดบพอใช จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... นกเรยนทอยในระดบปรบปรง จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ...........

ดานทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด นกเรยนทอยในระดบด จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... นกเรยนทอยในระดบพอใช จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... นกเรยนทอยในระดบปรบปรง จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ...........

ดานคณลกษณะอนพงประสงค นกเรยนทอยในระดบด จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... นกเรยนทอยในระดบพอใช จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... นกเรยนทอยในระดบปรบปรง จ านวน ........... คน จากทงหมด ........... คน คดเปนรอยละ ........... ลงชอ…………….……………….…………………..ผสอน (นายอรรถพล พลก าจร) …………/……………./…………

ความเหนของหวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ความเหมาะสมของแผนการสอน รายการประเมน

ระดบคณภาพ ขอเสนอแนะ

4 3 2 1

จดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนการสอน สอการสอน การวดผลประเมนผล ความสอดคลอง (ขอ 1-5)

(4 = มากทสด, 3 = มาก, 2 = พอใช, 1= ควรปรบปรง)

.................................................................................................................................................................................... ลงชอ…………….……………….…………………..

(นางสาวกรวรรณ งามสม) หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ความคดเหนของรองผอ านวยการฝายวชาการ

ความเหมาะสมของแผนการสอน รายการประเมน

ระดบคณภาพ ขอเสนอแนะ

4 3 2 1

จดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนการสอน สอการสอน การวดผลประเมนผล ความสอดคลอง (ขอ 1-5)

(4 = มากทสด, 3 = มาก, 2 = พอใช, 1= ควรปรบปรง)

.................................................................................................................................................................................... ลงชอ…………….……………….…………………..

(นายนนธชย แยมโสพศ) รองผอ านวยการฝายวชาการ

ความคดเหนของผอ านวยการ

ความเหมาะสมของแผนการสอน รายการประเมน

ระดบคณภาพ ขอเสนอแนะ

4 3 2 1

จดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนการสอน สอการสอน การวดผลประเมนผล ความสอดคลอง (ขอ 1-5)

(4 = มากทสด, 3 = มาก, 2 = พอใช, 1= ควรปรบปรง)

.................................................................................................................................................................................... ลงชอ…………….……………….…………………..

(นายวนย กรานมล) ผอ านวยการโรงเรยนสอาดเผดมวทยา

เกณฑการประเมนผลงานตามสภาพจรง (Rubrics)

รายการประเมน

ระดบคณภาพ ดมาก ( 4 ) ด ( 3 ) พอใช ( 2 ) ปรบปรง ( 1 ) ไมปฏบต (0)

ความร

นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการเขยนสมการเคมและค านวณหาอตราการเกดปฏกรยารวมถง อธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมระดบดมาก

นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการเขยนสมการเคมและค านวณหาอตราการเกดปฏกรยารวมถงอธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมระดบด

นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการเขยนสมการเคมและค านวณหาอตราการเกดปฏกรยารวมถงอธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมในระดบพอใช

นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการเขยนสมการเคมและค านวณหาอตราการเกดปฏกรยารวมถงอธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมระดบนอยมาก

นกเรยนไมมความรความเขาใจเกยวกบการเขยนสมการเคมและค านวณหาอตราการเกดปฏกรยารวมถงอธบายการหาอตราการเกดปฏกรยาเคม

ทกษะ

นกเรยนสามารถทดลองการเกดปฏกรยาทดลองหาอตราการเกดปฏกรยา สอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนไดอยางด

นกเรยนสามารถทดลองการเกดปฏกรยาทดลองหาอตราการเกดปฏกรยา สอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนได

นกเรยนมความผดพลาดในการทดลองแตนกเรยนสมารถค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาเคมและสอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนได

นกเรยนมความผดพลาดในการทดลองแตนกเรยนสมารถค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาเคมและนกเรยนสามารถสอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนไดเพยงเลกนอย

นกเรยนมความผดพลาดในการทดลองไมสามารถค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาเคมได และไมสามารถสอสารและน าความรเรองสมการเคมและอตราการเกดปฏกรยาเคมไปใชในชวตประจ าวนไดเลย

ระดบคะแนน คะแนน 7 - 8 = ดมาก คะแนน 5 - 6 = ด คะแนน 3 - 4 = พอใช คะแนน 1 - 2 = ปรบปรง เกณฑการผาน คะแนนตงแตระดบ 3 ขนไป ผาน ไมผาน

เกณฑประเมนสมรรถนะส าคญ (Rubrics)

สมรรถนะ ตวชวด ระดบคณภาพ

ดเยยม (3)

ด (2)

พอใช (1)

ปรบปรง (0)

1. ความสามารถในการสอสาร

1. สามารถในการใชภาษาถายทอดความรความเขาใจ ความคด ความรสก และทศนะของตนเองดวยการพดและการเขยน

2. ความสามารถดานการคด

1. มความสามารถคดพนฐาน (คดวเคราะห)

2. มความสามารถคดขนสง (คดสงเคราะห คดสรางสรรค คดอยางมวจารณญาณ)

3. ความสามารถในการแกปญหา

1. สามารถใชกระบวนการแกปญหาโดยการวเคราะหปญหา วางแผนในการแกปญหาด าเนนการแกปญหา ตรวจสอบและสรปผล

4. ความสามารถในการคดใชทกษะชวต

1. สามารถน ากระบวนการเรยนรทหลากหลายไปใชในชวตประจ าวน

2. สามารถท างานและอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

3. สามารถจดการกบปญหาและความขดแยงในสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

1) มทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย

ระดบคณภาพ คะแนน 19 - 24 = ดมาก คะแนน 13 - 18 = ด คะแนน 7 - 12 = พอใช คะแนน 0 - 6 = ปรบปรง

เกณฑการผาน คะแนนตงแตระดบ 7 ขนไป ผาน ไมผาน

เกณฑประเมนคณลกษณะอนพงประสงค (Rubrics) คณลกษณะอน

พงประสงค ตวชวด

ระดบคณภาพ ดเยยม (3) ด (2) พอใช (1) ปรบปรง (0)

ซอสตยสจรต 1. มความซอสตยตอตนเองและผอน

มวนย 1. ประพฤตตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบขอบงคบของครอบครว โรงเรยน และสงคม

ใฝเรยนร

1. ตงใจ เพยรพยายามในการเรยน และเขารวมกจกรรมการเรยนร

2. แสวงหาความรรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทงภายในและภายนอกโรงเรยนดวยการเลอกใชสออยางเหมาะสม สรปเปนองคความร และสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได

อยอยางพอเพยง

1. ด าเนนชวตอยางพอประมาณ มเหตผล รอบคอบ มคณธรรม

2. มภมคมกนในตวทด ปรบตวเพออยในสงคมไดอยางมความสข

มงมนในการท างาน

1. ตงใจและรบผดชอบในหนาทการงาน

2. ท างานดวยเพยงพยายามและอดทนเพอใหส าเรจตามเปาหมาย

ระดบคณภาพ คะแนน 19 - 24 = ดมาก คะแนน 13 - 18 = ด คะแนน 7 - 12 = พอใช คะแนน 0 - 6 = ปรบปรง

เกณฑการผาน คะแนนตงแตระดบ 7 ขนไป ผาน ไมผาน

แบบฝกหดท 3.2 เรอง อตราการเกดปฏกรยา

ค าสง จงตอบค าถามตอไปนใหถกตองสมบรณ 1. เมอสารตงตนท าปฏกรยากนนกเรยนมวธการสงเกตการเกดปฏกรยาเคมอยางไรบาง 2. จากปฏกรยาตอไปนนกเรยนสามารถหาอตราการเกดปฏกรยาเคมไดอยางไรบาง

3. จากขอมลการทดลองน าโลหะ Mg ท าปฏกรยากบกรดไฮโดรคลอรกทมความเขมขน 0.2 M ไดผลการทดลองดงตาราง

ปรมาตรของแกส H2 (cm3) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 เวลา (s) 0 12 25 48 64 96 129 150 210

ก. จงหาอตราการเกดปฏกรยาเฉลย ข. จงหาอตราการเกดปฏกรยา ณ วนาท 0-48 , 48-129 , 25-150 , 96-150 , 64-210 วนาท ค. จงเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาตรของแกสไฮโดรเจนกบเวลา

Mg(s) + 2HCl(aq) MgCl2(aq) + H2(g)

1)

2)

3)

4)

ชอ-สกล.......................................................................................................ชน............เลขท..............

แบบฝกหดท 3.1 เรอง การดลสมการเคม

ค าสง จงดลสมการเคมตอไปนใหถกตอง

1. H2 + Br2 HBr

2. CH4 + Cl2 CCl4 + H2

3. C6H12O6 C2H5OH + 2CO2

4. C7H6O2 + O2 CO2 + H2

5. C4H10 + O2 CO2 + H2O

6. FeS2 + O2 Fe2O3 + SO2

7. KClO3 KClO4 + KCl

8. H2 + O2 H2O

9. N2 + H2 NH3

10. CaSO4 + NaOH Ca(OH)2 + Na2SO4

ชอ-สกล......................................................................................................ชน................เลขท................