Мавзу: Марказий банкнинг валюта сиёсати webfel.ru

Post on 13-Jan-2016

275 views 64 download

description

Мавзу: Марказий банкнинг валюта сиёсати www.webfel.ru. Валюта сиёсати Валюта сиёсати деганда Марказий банкнинг валюта муносабатларини тартибга солиш ва амалга ошириш соҳасидаги тадбирларининг мажмуи тушунилади. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Мавзу: Марказий банкнинг валюта сиёсати webfel.ru

Мавзу:

Марказий банкнинг валюта сиёсати

www.webfel.ru

Валюта сиёсатиВалюта сиёсати деганда Марказий банкнинг валюта муносабатларини тартибга солиш ва амалга ошириш соҳасидаги тадбирларининг мажмуи тушунилади.

Марказий банкнинг валюта сиёсати пул-кредит сиёсатининг асосий классик инструментларидан бири хисобланади. Жаҳон банк амалиётидан шу нарса маьлумки, валюта сиёсати, асосан, куйидаги сиёсатлардан иборат:

•валюта интервенцияси,

•валюта захираларини диверсификация килиш.

•валютавий чеклашлар,

•валютанинг алмашув даражасинн бошкариш,

•валюта курсининг тартиби,

•девальвация,

• ревальвация.

Марказий банк миллий валюта алмашув курсини мақсадли коридор доирасида ушлаб туриш учун валюта бозорида хорижий валюталарни сотувчи ва сотиб олувчи сифатида қатнашиб, валюта операцияларини амалга ошириб борди. Сўмнинг АҚШ долларидан бошқа хорижий валюталарга нисбатан алмашув курслари ушбу валюталарнинг ташқи валюта бозорларидаги АҚШ долларига нисбатан курслари ва ички валюта бозорида сўмнинг АҚШ долларига нисбатан алмашув курси динамикаси остида шаклланди.

Муддатли валюта операцияларининг Муддатли валюта операцияларининг турларитурлари

• Форвард операциялари. Форвард операциялари. • Своп операциялари.Своп операциялари.• Фьючерс операциялари.Фьючерс операциялари.• Опционлар билан операциялар.Опционлар билан операциялар.• Валюта арбитражи.Валюта арбитражи.

Форвард операциясининг Форвард операциясининг туритурилари:лари:

• Кунига кура: киска муддатли, Кунига кура: киска муддатли, узок муддатли, синган кунли узок муддатли, синган кунли битим.битим.

• Бажарилиш муддатига кура: Бажарилиш муддатига кура: катъий белгиланган, опционли.катъий белгиланган, опционли.

• Футрайт-форвад, своп, етказиб Футрайт-форвад, своп, етказиб берилмайдиган форвард.берилмайдиган форвард.

Форвард битими асосан 3 турга Форвард битими асосан 3 турга бўлинади:бўлинади:

• Тўлиқ етказиб бериладиган валюта Тўлиқ етказиб бериладиган валюта форварди (Full-Deliveriable Forward), форварди (Full-Deliveriable Forward), яъни аутрайт форвард битими яъни аутрайт форвард битими (Outright Forward).(Outright Forward).

• Валюта айирбошлаш своп битими Валюта айирбошлаш своп битими (Foreign Exchange Swap-forex swap).(Foreign Exchange Swap-forex swap).

• Етказиб берилмайдиган форвардлар Етказиб берилмайдиган форвардлар (Non-Deliveriable Forward)(Non-Deliveriable Forward)..

Своп операцияси турлариСвоп операцияси турлари

• Операция турига кура: Сотиб Операция турига кура: Сотиб олиш/сотиш, сотиш/сотиб олиш.олиш/сотиш, сотиш/сотиб олиш.

• Муддатига кура: стандарт своплар, Муддатига кура: стандарт своплар, киска бир кунлик своплар, форвард киска бир кунлик своплар, форвард своплари.своплари.

• Фоиз ставкалари буйича: Фоиз ставкалари буйича: фиксирланган валюта свопи, фиксирланган валюта свопи, фиксирланган-сузиб юрувчи, сузиб фиксирланган-сузиб юрувчи, сузиб юрувчи.юрувчи.

• Алтернатив турлари: свопли опцион, Алтернатив турлари: свопли опцион, свопционсвопцион ва бошқалар. ва бошқалар.

Опцион операцияси турлари.Опцион операцияси турлари.

• Колл-опционКолл-опцион• Пут опционПут опцион• Овропа опциониОвропа опциони• Америка опциониАмерика опциони• СтеллажСтеллаж• Стрэнгл Стрэнгл • Риск риверсиясиРиск риверсияси

Валюта арбитражи турлариВалюта арбитражи турлари

• Фоиз арбитражи: «форвард» Фоиз арбитражи: «форвард» копланиши билан, «форвард» копланиши билан, «форвард» копланишисизкопланишисиз

• Валюта курси арбитражи.Валюта курси арбитражи.

Муддатли валюта операцияларининг Муддатли валюта операцияларининг юзага келиши юзага келиши

Муддатли битимлари Амалиётга кирган йили

Валюта айирбошлаш воситалари

Валюта айирбошлаш форвард битимлари 1972

Валюта айирбошлаш фьючерс

битимлари

1972

Валюта айирбошлаш опцион битимлари 1982

Валюта айирбошлаш своп битимлари 1981

Фоиз ставка воситалари

Фьючерс битимлари 1975

Фоиз ставка опционлари 1982

Фоиз ставка своплари 1982

Форвард ставка келишуви 1983

Биржаларда муддатли Биржаларда муддатли битимларнинг пайдо бўлишибитимларнинг пайдо бўлиши

• 1970 йилларнинг бошида Чикаго Товар Биржасида валюта 1970 йилларнинг бошида Чикаго Товар Биржасида валюта савдоси учун махсус бўлим – Халқаро Валюта Бозори ташкил савдоси учун махсус бўлим – Халқаро Валюта Бозори ташкил этилди; кейинроқ Чикаго ва Европа опцион биржаси; Лондон этилди; кейинроқ Чикаго ва Европа опцион биржаси; Лондон Фонд Биржаси қошида Лондон опцион бозори очилди. 1979 Фонд Биржаси қошида Лондон опцион бозори очилди. 1979 йилда Нью-Йорк фьючерс биржаси пайдо бўлди, 1982 йилда – йилда Нью-Йорк фьючерс биржаси пайдо бўлди, 1982 йилда – Лондон Халқаро Молиявий Фьючерслар Биржаси, 1987 йилда Лондон Халқаро Молиявий Фьючерслар Биржаси, 1987 йилда – Париж Опцион Бозори, 1989 йилда – Францияда Молиявий – Париж Опцион Бозори, 1989 йилда – Францияда Молиявий Фьючерс Битимлари Биржаси, 1990 йилда – Германия Фьючерс Битимлари Биржаси, 1990 йилда – Германия Муддатли Биржа, 1991 йилда – Австрия Муддатли Опцион Муддатли Биржа, 1991 йилда – Австрия Муддатли Опцион Биржаси ташкил этилди. 1984 йилда Сингапур Халқаро Биржаси ташкил этилди. 1984 йилда Сингапур Халқаро Валюта Биржаси ўз ишини Халқаро Валюта Бозори билан Валюта Биржаси ўз ишини Халқаро Валюта Бозори билан алоқада бошлади. Бу шуни англатадики, битта биржада алоқада бошлади. Бу шуни англатадики, битта биржада очилган позиция бошқа биржада ёпилиши мумкин. 1985 очилган позиция бошқа биржада ёпилиши мумкин. 1985 йилда Сиднейда муддатли битимлар билан савдо қиладиган йилда Сиднейда муддатли битимлар билан савдо қиладиган биржа очилди. Ва бу ўз навбатида деривативлар савдосини биржа очилди. Ва бу ўз навбатида деривативлар савдосини кунда 24 соат ишлашига олиб келди. кунда 24 соат ишлашига олиб келди.

Фарқлари Биржадаги бозор Биржадан ташқари

бозор

Миқдори Ҳар қандай битим тури бўйича

миқдор биржада ўрнатилган

бўлади. Операция битимда

кўрсатилган миқдор бўйича

амалга оширилади.

Инвесторнинг ҳохишига

қараб тузилади.

Сифати Битим турига қараб белгиланади. Инвесторнинг ҳохишига

қараб тузилади.

Етказиб бериш

муддати

Биржада олдиндан белгиланган

муддат бўйича етказиб берилади.

Инвесторнинг ҳохишига

қараб тузилади.

Ликвидлилиги Асосан яхши бўлади аммо, товар

турига боғлиқ бўлади.

Чекланган бўлади.

Контрагент риски Риск бўлмайди, битим рўйхатга

олинади.

Риск мавжуд,

контрагентнинг кредитга

лаёқатлилиги муҳим.

Маржа Бор Йўқ

Назорат Қаттиқ назорат остида бўлади. Назорат паст даражада

ташкил этилади.

Муддатли валюта Муддатли валюта операцияларини қуйидаги операцияларини қуйидаги турларини келтирамиз:турларини келтирамиз:

• Валюта форвард операциялари, Валюта форвард операциялари, яъни аутрайт форвард ва яъни аутрайт форвард ва форекс-своп операциялари;форекс-своп операциялари;

• Валюта фьючерс операциялари;Валюта фьючерс операциялари;• Валюта опцион операциялари. Валюта опцион операциялари.

Биржадан ташқари муддатли битим Биржадан ташқари муддатли битим инструментлари, 2012 йил, мартинструментлари, 2012 йил, март

Форвард битимини тузишФорвард битимини тузиш

• Microsoft Microsoft компанияси уз компанияси уз ишчиларига 30 ишчиларига 30 кундан кейин иш кундан кейин иш хакини тулаши хакини тулаши керак булсакерак булса((тулов тулов сумда булиши сумда булиши кераккерак).).

• Узбекистондаги Узбекистондаги импортер дори-импортер дори-дармон импорт дармон импорт килиши учун 30 килиши учун 30 кундан кейин кундан кейин доллар керак булсиндоллар керак булсин ((тулов долларда тулов долларда булиши керакбулиши керак))

Агар жорий айирбошлаш курси Агар жорий айирбошлаш курси UZB/USD UZB/USD 00.7641.7641 булса булса

Microsoft Microsoft долларнинг тушиб кетишидан хавотирда импортер эса сумнинг долларнинг тушиб кетишидан хавотирда импортер эса сумнинг кадрсизланишидан хавотирда.кадрсизланишидан хавотирда.

Форвард битимини тузишФорвард битимини тузиш

Тижорат банки

Microsoft Microsoft компанияси компанияси

тижорапт тижорапт банкига уз банкига уз эхтиёжи эхтиёжи

учунсумни 30 учунсумни 30 кунлик кунлик

форварда форварда сотиб олиш сотиб олиш

таклифи билан таклифи билан чикадичикади

Импортер Импортер тижорат тижорат банкига банкига

сумдаги 30 сумдаги 30 кунлик кунлик

форвардни форвардни сотиш таклифи сотиш таклифи билан чикадибилан чикади

Банк сумдаги Банк сумдаги бир ойлик бир ойлик форвард форвард

нархини 1299 нархини 1299 деб деб

белгилайди. белгилайди.

1280

1285

1290

1295

1300

1305

1310

13150 6 8

12

14

16

20

22

26

28

30

34

36

40

42

UZB

/U

SD

Спот курс

30 Кун

Бажарилиш кунида импортчи бир млн сўмни 1299 курс бўйича Бажарилиш кунида импортчи бир млн сўмни 1299 курс бўйича сотади ва (1299 - 1304)*1Mлн = 5 млн сўм зарар кўрадисотади ва (1299 - 1304)*1Mлн = 5 млн сўм зарар кўради

БажарилишБажарилиш кунидакунида G GMM Uzbekistan Uzbekistan бир бир млн АҚШ млн АҚШ долларигадолларига форвардни 1299 ҳар бир сўм учун сотиб олади форвардни 1299 ҳар бир сўм учун сотиб олади

ва (1304 - 1299)*1Mлн = 5 млн сўм ютуққа эга бўладива (1304 - 1299)*1Mлн = 5 млн сўм ютуққа эга бўлади

Форвард премиясиФорвард премияси//дисконтидисконти• UZB = UZB = 12991299

30 30 КунКун = = 13041304

Форвард премияси =

1299 - 1304

1304100 360

30 = -4.6%

30 кунлик UZB 4.6 % дисконт билан сотилган

Опционларнинг турлариОпционларнинг турлари

Опцион-коллОпцион-колл

0

0,05

0,1

0,15

0,20,

95

1

1,05 1,1

1,15 1,2

1,25 1,3

1,35 1,4

Айирбошлаш Курси ($/ E)

хар

бир

евро

учун

фой

да

• Агар 30 кунлик Агар 30 кунлик 125000 еврони 125000 еврони колл-опционда колл-опционда сотиб олдингиз сотиб олдингиз страйк бахострайк бахо $1.20 $1.20 булсинбулсин

• Спот курснинг Спот курснинг $1.20$1.20 тушиб кетиши тушиб кетиши зарардирзарардир (“ (“пулдан пулдан ташкариташкари”)”)

• Агар спот курс Агар спот курс $1.25$1.25 ни ташкил этса ни ташкил этса сизнинг фойдангизсизнинг фойдангиз ($.05)*($125,000) = ($.05)*($125,000) = $6,250$6,250 булади. булади.

Опцион-путОпцион-пут

• Агар сиз Агар сиз 125,000 125,000 EuroEuroни страйк бахосини страйк бахоси $1.20$1.20 булган нархда булган нархда сотиб олсангиз.сотиб олсангиз.

• Спот курс Спот курс $1.20$1.20 дан дан юкори булиш юкори булиш зарардирзарардир(“(“пулдан пулдан ташкариташкари”)”)

• Агар спот курс Агар спот курс $1.15$1.15 ни ташкил этса унди ни ташкил этса унди сизнинг фойдангизсизнинг фойдангиз ($.05)*($125,000) = ($.05)*($125,000) = $6,250$6,250 ни ташкил ни ташкил этади.этади.

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,95

1,05

1,15

1,25

1,35

Муддатли валюта операциялари рискиМуддатли валюта операциялари риски• Кредит кискиКредит киски• Бозор рискиБозор риски• Мамлакат рискиМамлакат риски• Сиёсий рискСиёсий риск• Инкироз рискиИнкироз риски

Бозорни тахлил этиш усулларБозорни тахлил этиш усуллар

• Фундаментал тахлилФундаментал тахлил• Техник тахлилТехник тахлил• Психологик тахлилПсихологик тахлил

Хулоса ва таклифларХулоса ва таклифлар

• Ўзбекистонда муддатли валюта Ўзбекистонда муддатли валюта операцияларини ташкил этиш учун операцияларини ташкил этиш учун биринчи навбатда ҳуқуқий база биринчи навбатда ҳуқуқий база шакллантирилиши лозим. Қонун ўз шакллантирилиши лозим. Қонун ўз ичига муддатли битимларнинг ичига муддатли битимларнинг турлари ва уларнинг амалга турлари ва уларнинг амалга оширилиши, бозор оширилиши, бозор иштирокчиларининг ҳуқуқ ва иштирокчиларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари каби масалалар ўз мажбуриятлари каби масалалар ўз ечимини топган бўлиши керак. ечимини топган бўлиши керак.

• Муддатли валюта амалиётлари Муддатли валюта амалиётлари бозори самарали ишлаши спот бозори самарали ишлаши спот бозорининг ликвидлилигига боғлиқ бозорининг ликвидлилигига боғлиқ бўлиб, спот бозори ликвидлигини бўлиб, спот бозори ликвидлигини таъминлаш учун мамлакатдаги таъминлаш учун мамлакатдаги экспорт-импорт операцияларини экспорт-импорт операцияларини амалга оширилиши самарали амалга оширилиши самарали механизмини ишлаб чиқиш ҳамда механизмини ишлаб чиқиш ҳамда самарали солиқ сиёсати орқали самарали солиқ сиёсати орқали сояли иқтисодиётга барҳам бериш сояли иқтисодиётга барҳам бериш керак. керак.

• Муддатли битимлар бозори Муддатли битимлар бозори инфрастуктурасини хорижий инфрастуктурасини хорижий мамлакатлар тажрибасидан мамлакатлар тажрибасидан келиб чиққан ҳолда ташкил келиб чиққан ҳолда ташкил этиш зарур.этиш зарур.

Муддатли валюта операцияларини ривожлантириш учун биринчи навбатда биржадан ташқари валюта бозорини ривожлантириш лозим. Тижорат банклари биржадан ташқари опционлардан ҳам кенг фойдаланишни йўлга қўйишлари даркор.

Биржадаги муддатли Биржадаги муддатли битимлар бозорини битимлар бозорини ривожланишига эришиш учун ривожланишига эришиш учун аввало товарлар бўйича аввало товарлар бўйича муддатлимуддатли битимлар битимлар амалиётини кенгайтириш керак. амалиётини кенгайтириш керак.

FOREX…???

ФОРЕКС…???

Биржа тарихидан...Ўрта асрларда:

«Birsa» - савдо уйлари ва савдогарларгильдияси, бирлашмаси. Замонлар оша:«Биржа» - «Van de burse» номли йирик маклерлик фирмаси бўлиб, у Бельгиянинг Брюгге шаҳрида катта майдон ва хашаматли бинога эга бўлган.

Дастлабки биржалар:

1531 Биринчи замонавий савдо механизмига эга биржа.

АНТВЕРПЕН

1549 Лион биржасини очилиши

ЛИОН

1566

ЛОНДОНЛондон биржасини

очилиши. Унда товар ва валюта операциялари

амалга оширилган.

Валюта биржаси ва унинг ишлаш принциплари

АҚШ доллари 4 та асосий валюталар билан рақобатлашади!

- Британия фунт стерлинги- Япон йенаси- Швейцария франки- Евро

Брокер/

Корпорация/

Турли хил молиявий ташкилотлар

Давлат ва тижорат банклари

Валюта биржалари ишлашининг ўзига хос хусусиятлари

• Валюта биржасининг иш фаолияти муайян белгиланган бинода ва вақтда амалга ошмайди.

• Дунёнинг кўпгина етакчи молиявий ташкилотлари биржа хизматларидан тўғридан тўғри ёки воситачилар орқали 24х5 даври мобойнида фойдаланишади.

Форекс тарихи

15 август 1971 йил

АҚШ долларини олтинга эркин конвертацияланишини бекор қилиниши.

Ричард Никсон. АҚШ президенти

Барқарор валюта курслар тизимини барбод бўлиши ва урушдан кейинги Бреттор-Вудс валюта тизимининг кульминицияси.

Декабрь 1971 йил

Смитсон келишуви

Вашингтон

Форекс ва Интернет

Дилинг маркази – нобанк ташкилот , мижозларига кичик суммалар билан ҳам халқаро валюта бозорида маржинал савдо шартлари билан чайқовчилик шартномаларини тузиш имкониятини таъминлайди.

Мобил молиявий бозорни таклиф этиш билан бирга Форекс, ҳар қандай қизиқ илмий-техникавий ютуқларини синчиклаб кузатиб боради ва уларни бизнес амалиётига қўллайди.

Интернетнинг пайдо бўлиши – Форекс ривожини муҳим босқичи.

Форекс фойда олиш воситаси сифатида

Маржинал савдо бизнес тури сифатида бир қатор ўзига хос

хусусиятларига эга: Катта бошланғич капитални талаб

этмаслиги

Рақобат курашининг

йўқлиги (Истеъмолчи ва

етказиб берувчиларга

нисбатан)

Бир типдаги операциялар

Ниҳоятда катта потенциал даромад,

пропорцианал тарзда юқори

йўқотиш риски.

Демо-ҳисоб рақам ва виртуал пуллар

Фойда мунтазам бўлиши учун, қуйидагиларни тушуниш талаб этилади:

-Танланган бозорни негизини (асосини);-Умумий иқтисодий қонуниятларни.

Шунда:

Валюта савдоси рисклилик даражасига кўра исталган бошқа спекулятив савдо билан жумладан, фонд ёки товар бозорларига қиёсланади.

ДЕМО-ҳ/р

Бирнеча ойлар

мабойнида тажриба

орттириш

Реал ҳ/р

Кунлик оборот

1977 5 млрд $

600 млрд $

1 трлн $

1,2 трлн $

1,5 трлн $

2 - 4 трлн $

1987

1992

1997

2000

2011-12

Жахон валюта бозори Форексда валюталарни муомалада бўлиш ҳажмининг диаграммаси

Савдо платформалари

• Focus Trader Pro• Institutional Desk• Navigator• eSignal• Rumus2• Currenex• ProTrader• MetaTrader

Форекс ва давлатнинг тартибга солиш механизми

(CFTC) Товарларнинг

фьючерс савдолари бўйича комиссияси

Марказий банк ва Миллий банк

Молиявий назорат ва тартибга солиш

бошқармаси

“Пул – бу олтинчи ҳиссиёт, у бўлмаса

қолган бештаси бефойда.”

Сомерсет МОЕМ

Эътиборсизлигиз учун ҳам

раҳмат!