W KIERUNKU NISKOEMISYJNEJ TRANSFORMACJIRYNKU PRACYDR ANDRZEJ KASSENBERGINSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU
Konferencja podsumowująca projekt Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie „Mazowieckie Obserwatorium Rynku Pracy III” 30 listopada – 1 grudnia 2015 r. JM Hotel, ul. Grzybowska 45, Warszawa
DWIE ŚCIEŻKI WZROSTU
Ścieżka umiarkowanego wzrostu (scenariusz referencyjny) – narzędzie odniesienia dla analizy w ramach projektuŚcieżka przyspieszonego wzrostu (scenariusz modernizacji) – scenariusz zakładający wdrożenie reform oraz uwzględniający zielony wzrost.
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
2000 2010 2020 2030 2040 2050
PKB per capita w Polsce względem USA
Pułapka średniego dochodu
Scenariusz modernizacji
Scenariusz ograniczonego rozwoju
Źródło: IBS BAU
wg 2050.pl.podróż do niskoemisyjnej przyszłości
WSPÓŁZALEŻNOŚCI MIĘDZYWZROSTEMGOSPODARCZYMA GOSPODARKĄNISKOEMISYJNĄ(wg 2050.pl.podróż do niskoemisyjnej przyszłości)
0
100
200
300
400
500
1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050
MtC
O2e
Mniejsza produkcja w petrochemii i górnictwie
Zeroemisyjna energetyka
Szybsza poprawa efektywności budynków
Niskoemisyjne samochody
Zmiana miksu w przemyśle lekkim
Zmiana miksu w przemyśle ciężkim
Scenariusz modernizacji
Emisje po dodatkowej redukcji
-63%-80%
Szybki wzrost gospodarczy
Innowacje
Efektywność wykorzystania pracy i dostępnych zasobów
Instytucje
Nowoczesna, rozwinięta,
niskoemisyjna gospodarka
Ekoinnowacje
Efektywność energetyczna,zielone miejsa pracy,
poprawa zdrowia
Przewidywalne otoczenie niskoemisyjnych inwestycji
GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM
Idea gospodarki o obieguzamkniętym (cyrkulacyjna)stanowi alternatywę dogospodarki linearnej, któraopiera się na założeniu, żeprodukujemy, używamy iwyrzucamy.
Czyli: Nie marnujemy zasobów –
surowców ale lepiej jewykorzystujemy
Drugie życie produktów Nie musimy posiadać
wszystkiego, ale dzielić się zinnymi
KORZYŚCI Z SYMBIO - PRZEMYSŁU
Środowiskowe - efektywne wykorzystania zasobów, rezygnacja z
zasobów nieodnawialnych, zmniejszenie zanieczyszczeń;
Ekonomiczne - ograniczanie kosztów zakupu zasobów i kosztów
gospodarki odpadami, a także generowanie dodatkowych
przychodów;
Biznesowe - korzystne relacje z zewnętrznymi podmiotami
gospodarczymi, kreowanie własnego image środowiskowego,
powstawanie nowych produktów;
Społeczne - wzrost zatrudnienia, poprawa warunków pracy,
tworzenie czystszego i bezpiecznego środowiska.
ZIELONE MIEJSCA PRACY WNISKOEMISYJNEJ GOSPODARCE
7
Zielone miejsca pracy
Ochrona środowiska
Efektywne wykorzystanie
zasobów
Niższe emisjeA. Kassenberg, A. Śniegocki. W kierunku niskoemisyjnej transformacji rynku pracy.Instytut na rzecz Ekorozwoju. Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych. Warszawa 2014.
ZIELONE MIEJSCA PRACY – DEFINICJE Produktowe - produkty finalne dostarczane przez przedsiębiorstwa
wyróżniają się przyjaznością dla środowiska (np. oczyszczalnie ścieków, energetyka odnawialna);
Procesowe tj. wpływ poszczególnych stanowisk pracy na oddziaływanie przedsiębiorstw na środowisko (np. osoby kontrolujące poziom zanieczyszczeń w fabryce, rolnicy uprawiający ziemię w sposób zrównoważony).
Podejście procesowe oferuje pełniejszy obraz zielonej gospodarki
Wg OECD
Zielone miejsce pracy to takie, które zapewnia zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych.
A.Kassenberg, A. Śniegocki.W kierunku niskoemisyjnej transformacji
rynku pracy.Instytut na rzecz Ekorozwoju. Warszawski
Instytut Studiów Ekonomicznych.Warszawa 2014.
Wszelkie prace, które są uwarunkowane środowiskowo lub przyczyniają się do ochrony środowiska jak i także powodują zastępowanie albo przedefiniowanie działalności w kierunku zielonej gospodarki czy gospodarki o zamkniętym obiegu uznajemy za zielone miejsca pracy.
http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/themes/2015/green_jobs.pdf
PROPOZYCJA OBJĘCIA SZACUNKIEM LICZBYZIELONYCH MIEJSC PRACY
Dziedziny bezpośrednio odnoszące się do miejsc pracy uwarunkowanych środowiskowo lub przyczyniających się do ochrony środowiska:
Ochrona powietrza Gospodarka odpadami Gospodarka ściekowa i ochrona wód
powierzchniowych oraz podziemnych Zarządzanie obszarami i obiektami
ochrony przyrody wraz z zielenią miejską Ochrona gleb Edukacja ekologiczna Administracja i fundusze ekologiczne Inne działania ochronne (np. przed
hałasem, opieka nad zwierzętami)
Dziedziny bezpośrednio odnoszące się do zastępowania lub przedefiniowania działalności w kierunku zielonej gospodarki czy gospodarki o zamkniętym obiegu
Rolnictwo ekologiczne Turystyka zrównoważona Transport publiczny i
niezmotoryzowany Energetyka odnawialna Poprawa efektywności energetycznej Poprawa efektywności zasobowej Kształtowanie zrównoważonych
struktur przestrzennych Zielone budownictwo
ZIELONE MIEJSCA PRACY WG SEKTORÓW WUSA W 2011 R.
1015%
14%
14%
13%
11%
10%
7%
5%
11%Przetwórstwo przemysłowe
Budownictwo
Transport i gospodarka magazynowa
Działalność prof., naukowa i techniczna
Usługi adm. oraz gosp. odpadami
Administracja publiczna
Handel
Gospodarka komunalna
Pozostałe
3,4 mlnmiejsc pracy
Employment in Green Goods and Services – 2011, Bureau of Labor Statistics, US Department of Labor, Waszyngton 2012.
ZIELONE MIEJSCA PRACY W UE (W TYS.)11
2010 Zmiana 2000-10
Gospodarka odpadami 606 76 (+15%)
Gospodarka ściekami 529 117 (+29%)OZE 381 212 (+125%)Recykling 331 164 (+99%)Gospodarka wodna 480 73 (+18%)Pozostałe 639 126 (+25%)Ogółem 2966 771 (+35%)
The number of Jobs dependent on the Environment and Resource Efficiency improvements, analizawykonana na zlecenie DG Environment, Ecorys,
Rotterdam 2012.
0
500 000
1 000 000
1 500 000
2 000 000
2 500 000
3 000 000
3 500 000
4 000 000
4 500 000
Employment in the environmental goods and services sector. Eurstat
ENERGETYKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU
oszczędzanie i poszanowanie energii,
rezygnacja z paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii,
ograniczenie negatywnego wpływu energetyki konwencjonalnej na środowisko i zdrowie ludzi,
promowaniem idei odnawialnych źródeł energii bezpośredniemu użytkownikowi jako energii wytwarzanej lokalnie (tzw. energetyka rozproszona).
ZATRUDNIENIE W WYBRANYCH ŁAŃCUCHACHWARTOŚCI W ENERGETYCE ODNAWIALNEJ
14
Łańcuch wartości Rodzaj zatrudnienia Produkcja urządzeń i ich dystrybucja (energetyka wiatrowa)
Inżynierowie ds. B+R (komputery, elektryczność, środowisko, projektowanieturbin), inżynierowie programiści, modelarze (testowanie prototypów),mechanicy przemysłowi, technicy przemysłowi, operatorzy przemysłowi,eksperci ds. kontroli jakości, weryfikatorzy, eksperci ds. logistyki, operatorzy wtransporcie, pracownicy transportowi, eksperci ds. zamówień, marketingowcy,sprzedawcy
Projekt inwestycyjny(energetyka słoneczna)
Inżynierowie, architekci, meteorologowie, eksperci ds. oceny zasobów i wyborumiejsca na inwestycję, konsultanci środowiskowi, prawnicy, kredytodawcy,inwestorzy, doradcy ds. zagospodarowania terenu, negocjatorzy, lobbyści,mediatorzy, pracownicy PR, eksperci ds. zamówień, ds. pozyskania zasobów.
Budowa izainstalowanie(energetyka wodna)
Inżynierowie (budowlani, mechanicy, elektrycy), menadżerowie,wykwalifikowani pracownicy budowlani (operatorzy ciężkiego sprzętu, monterzyrur, spawacze itp.), niekwalifikowani robotnicy, deweloperzy, Inżynierowie ruchu,pracownicy transportowi.
Produkcja biomasy(bioenergetyka)
Agronomowie, zarządzający produkcją biomasy, pracownicy hodowlani ileśnicy, pracownicy rolni i leśni, pracownicy transportowi
Działalnośćprzekrojowa (wszystkiepodsektory)
Pracownicy administracji publicznej, izby handlowe I profesjonalnestowarzyszenia, nauczyciele I trenerzy, menedżerowie, administratorzy,wydawcy i naukowcy, ubezpieczyciele, eksperci IT, pracowni finansowi(księgowi, audytorzy i finansiści), konsultanci ds. bezpieczeństwa i higienypracy, sprzedawcy i marketingowcy.
Investment in renewable energy generates jobs. Supply of skilled workforce needs to catch up, International Labour Organization, Międzynarodowa Organizacja Pracy, Genewa 2011.
ŚREDNIE ZATRUDNIENIE W ENERGETYCE W PIERWSZEJ DEKADZIE XXI W. –LICZBA MIEJSC PRACY NA GWH WYPRODUKOWANEJ ENERGII W ANALIZIE CYKLU
ŻYCIA
15
Wytwarzanie, budowa,
instalowanie
Funkcjonowanie, doglądanie,
przygotowywanie paliwa
Razem
Fotowoltaika*24 - 26 5 - 20 29 - 46
Energetykawiatrowa 3 - 17 2 5 - 19Biomasa
4 3 - 21 7 - 25Energetykawęglowa 2,4 6,5 8,8Energetykagazowa 2,2 6,1 8,3Green Jobs: Towards decent work in a sustainable, low-carbon world, Green Jobs Initiative, UNEP, ILO, IOE i ITUC. Waszyngton 2008.
CZYNNIKI WYZNACZAJĄCE POZYTYWNY WPŁYW NISKOEMISYJNEJTRANSFORMACJI NA RYNEK PRACY ORAZ NIEDOSKONAŁOŚCI RYNKU PRACY
UTRUDNIAJĄCE POZYTYWNE ZMIANY
Czynniki wyznaczające pozytywny wpływ
niskoemisyjnych działań na rynek pracy
Opłacalność rynkowa
Ograniczenie kosztów zdrowotnych i ryzyk
środowiskowych
Bodziec do rozwoju innowacji
Bariery dla niskoemisyjnej transformacji rynku pracy
Ogólna niska elastyczność rynku pracy
Brak odpowiednich kwalifikacji wśród
pracowników
Lokalne zróżnicowanie potencjału gospodarczego
A. Kassenberg, A. Śniegocki. W kierunku niskoemisyjnej transformacji rynku pracy.Instytut na rzecz Ekorozwoju. Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych. Warszawa 2014.
WAŻNIEJSZE ZAWODY, KTÓRYCH BRAK JEST ODCZUWANY WRÓŻNYCH SEKTORACH ENERGETYKI ODNAWIALNEJ
17
Podsektory Zawody
Energetykawiatrowa
Projektanci inwestycji, technicy serwisanci, analitycybaz danych, inżynierowie: elektrycy, komputerowcy,mechanicy i konstruktorzy
Energetykasolarna
Instalatorzy fotowoltaiki i paneli słonecznych,inspektorzy budowlani
Energetykawodna
Inżynierowie: elektrycy, operatorzy i zarządzający;technicy, transportowcy, specjaliści odzrównoważonego rozwoju
Geotermia Trenerzy; inżynierowie od geotermii
Investment in renewable energy generates jobs. Supply of skilled workforce needs to catch up, International Labour Organization, Międzynarodowa Organizacja Pracy, Genewa 2011.
STRUKTURA WŁASNOŚCI INSTALACJI ENERGETYKIODNAWIALNEJ W NIEMCZECH W ROKU 2010
2%3%3%
7%
9%
11%
11%
14%
40%
1%
Regionalne firmy energetyczneLokalne firmy energetyczneMiędzynarodowe korporacje energetyczneCztery największe firmy energetycznePrzedsiębiorstwa przemysłowe i inneRolnicy (biogaz, PV)Fundusze i banki (bioenergia, lądowe farmy wiatrowe)Deweloperzy (farmy wiatrowe)Indywidualni właściciele (PV, wiatraki)Inni
53 GW
GenossenschaftlicheUnterstützungsstrukturen füreine sozialräumlichorientierte Energiewirtschaft, Klaus Novy Institute e. V., Kolonia 2012.
SPÓŁDZIELNIE ENERGETYCZNE W NIEMCZECH W ROKU19
GenossenschaftlicheUnterstützungsstrukturen für einesozialräumlich orientierte Energiewirtschaft, Klaus Novy Institute e. V., Kolonia 2012.
http://energytransition.de/2015/02/few-new-german-energy-coops-in-2014/
PROGNOZA LICZBY MIEJSC PRACY POWSTAŁYCH DO ROKU 2020 W WYNIKU ROZWOJU MIKROINSTALACJI OZE
21
Krajowy plan rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do roku 2020. Synteza, Instytut Energetyki Odnawialnej i Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej. Warszawa 2013.
OSZCZĘDZANIE ENERGII - WPŁYW NA RYNEK PRACY
Źródło: ECF/3CSEP/FEWE employment impacts of large-scale deep building retrofit inPoland
NAJSZYBCIEJ ROZWIJAJĄCE SIĘ ZAWODY NAŚWIECIE WG NATIONAL GEOGRAPHIC
23
Zawody MazowszeMiejscy producenci żywności SzanseTechnicy zajmujący się zapewnieniem
wysokiej jakości wódZnaczne szanse
Inżynierowie od samochodów zeroemisyjnych
Szanse
Recyklerzy Szczególnie znaczne szanseNaukowcy zajmujący się środowiskiem Znaczne szanseZawody związane z zielonym
budownictwemSzczególnie znaczne szanse
Technicy od energetyki słonecznej Znaczne szanseEko-projektanci Szczególnie znaczne szanseProducenci energii z pływów Nie dotyczyTechnicy od energetyki wiatrowej Znaczne szanseMiejsca pracy przy produkcji biopaliw Znaczne szanse
ŚRODKI NA GOSPODARKĘ NISKOEMISYJNĄ WPOSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTWACH
Województwo Udział w EFRR Ogółem, mln euro Euro na mieszkańca
Śląskie 30% 748 163Lubelskie 25% 396 184Pomorskie 22% 296 129Podlaskie 21% 159 133Dolnośląskie 21% 333 114Warmińsko-Mazurskie
20% 247 171
Kujawsko-Pomorskie 20% 272 130Świętokrzyskie 20% 192 151Podkarpackie 19% 283 133Łódzkie 18% 290 115Wielkopolskie 17% 307 89Małopolskie 17% 350 104Zachodniopomorskie 16% 189 110Mazowieckie 16% 245 46Opolskie 15% 103 103Lubuskie 15% 98 96
CEE Bankwatch i PZS, Oszczędnie, odnawialnie, obywatelko. Fundusze europejskie na rewolucję energetyczną w regionach. CEE Bankwatch i Polska Zielona Sieć, Warszawa 2014
PODSUMOWANIE – ZIELONE MIEJSCA PRACY
Efektywność energetyczna - ograniczenie negatywnych efektów zdrowotnych i środowiskowych funkcjonowania gospodarki w sposób efektywny kosztowo;
Energetyka odnawialna - Inwestycje w niskoemisyjne technologie o dużym potencjale rozwojowym;
Wsparcie rozwoju energetyki rozproszonej oraz energooszczędnego budownictwa jako sposobu na istotną poprawę sytuacji na peryferyjnych rynkach pracy
Stymulowanie rozwoju zielonych branż oraz wsparcie działań badawczo-rozwojowych nakierowanych na wzrost udziału zaawansowanej produkcji o wysokiej wartości dodanej;
Wprowadzenie zielonej reformy podatkowej;
A. Kassenberg, A. Śniegocki. W kierunku niskoemisyjnej transformacji rynku pracy.Instytut na rzecz Ekorozwoju. Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych. Warszawa 2014.
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ !Andrzej Kassenberg
Instytut na rzecz Ekorozwojuwww.ine-isd.org.pl
www.chronmyklimat.plul. Nabielaka 15 lok. 1
00-743 Warszawatel. (22) 8510402 fax. (22) 8510400
Top Related