VELOV conferentie 26 februari 2015
Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch,
contact: [email protected]
ONDERZOEK VRAGEN EN KADER
Hoe cultuureducatie integreren in verschillende
vakcontexten aan de lerarenopleiding
Hoe vakdidactiek verrijken?
Welke criteria maken professionele
leergemeenschappen effectief als middel voor
onderwijsinnovatie?
Cultuurtheorie: ‘Cultuur in de Spiegel’ (B. van Heusden)
wat is en hoe
werkt cultuur?
Breed cultuurbegrip: cultuur is een
cognitief proces van betekenisgeving
cultuuronderwijs = gericht op
vaardigheden bij leerling (subject, niet
object)
cultuuronderwijs heeft als doel: werken aan
het cultureel bewustzijn door reflectie
LICHAAM VOORWERPEN
TAAL SYMBOLEN
WAARNEMEN VERBEELDEN
CONCEPTUALISEREN ANALYSEREN
“Een nieuwe bril om naar het eigen onderwijs te kijken, en de
eigen vooronderstellingen over dat onderwijs te bevragen!”
Met welke
didactiek?
1. Open en nieuwsgierig staan ten opzichte van verrassende, fundamenteel nieuwe culturen, culturele uitingen.
2. Verschillende perspectieven/blikken openen, integreren
3. Bewust worden van het eigen perspectief.
4. Verschillende lagen of betekenissen verkennen en ontdekken.
5. Consequent contextualiseren en kritisch duiden.
ONDERZOEK ONTWERPKADER
Beeldgericht: Poster
Kaartanalyse
Artistiek product
Website
Poster
Fotoanalyse
Mindmap
Tijdslijn
…
Taalgericht: Rollenspel
Presentatie
Discussie
Interview
Argumentatie
Reconstructie
Filosofisch gesprek
Waardebepaling
Vergelijking
…
Doelen
• Inhoud: Welke plaats neemt Europa in de wereld in 2040?
• Vaardigheid: Hoe bouw ik een creatieve verwerking op?
Les-concept
• Culturele Vaardigheden verbeelden en analyseren.
• Cultuurdragers: tekens en taal.
Les-ontwerp
• Creatieopdracht: Wereldkaart als wereldbeeld
• Inhoudelijke input: wereldkaarten rond verschillende thema’s + Brainstorm: worst-case-scenario en best-case-scenario.
• Opbouw: voorbeelden – symbolen - stappenplan – verschillende beeldaspecten.
Reflectie
• Verklaring beeldvorming in plenum.
• Benoemen van bouwstenen creatieve verwerking.
Wereldkaart
van Ptolemaeus
Enkele voorbeelden:
Studenten denken na over een beeld, icoon, afbeelding symbool of figuur die aanleunt bij hun thema.
Flexibel stappenplan
Compositie: welke plaats krijgt ieder
continent?
Grootte: Hoe hoe groot van de continenten.
(blanco kaarten in verschillende grootte)
Kleurensymboliek.
Verhoudingen: pijlen, smilies, grafieken,
citaten, …
ONDERZOEK METHODE
Professionaliteit
Leren
Gemeenschap
Tekst / kader
cultuurdidactiek
Good practices
(lesvoorbeelden
online plaatsen)
Professionaliserings
-materialen
Cultuurtheorie
‘Cultuur in de
Spiegel’
Cultuurdidactiek
Centrale PLC
(= de projectgroep)
4 decentrale
docenten-PLC’s
(1 groep per
lerarenopleiding)
Ondersteunend en gedeeld leiderschap
Gedeelde waarden en visie
Collaboratief leren en toepassen
Gedeelde praktijk
Ondersteunende voorwaarden
Centrale PLC
(= de projectgroep)
4 decentrale
docenten-PLC’s
(1 groep per
lerarenopleiding)
Studenten-PLC’s
TERUGBLIK DOOR DE DOCENTEN (DOCENTEN-PLC)
Organisator en
inspirator. Een
scheidsrechter. Het
ontbreken van
hiërarchie was hier
een voordeel.
Goed leiderschap past zich
aan de groep aan. Bij ons is
het kameraadschappelijke
zeer belangrijk.
We konden gericht werken
in een informele sfeer. We
hebben erg efficiënt
gewerkt door de goed
voorbereide sessies.
Er was te weinig
interesse van de
schoolleiding
Ik was vooral benieuwd
naar hoe je
cultuureducatief kunt
werken binnen niet-
muzische vakken.
Ik merkte dat ik
nooit iets deed
met waarnemen.
Ik gebruik
literatuur of
muziek, maar
nooit eerder
was ik
vertrokken
van
beeldende
kunst. Dat
doe ik nu
wel. Het kader is niet niet
echt gemakkelijk, maar
biedt een houvast, zodra
je ermee vertrouwd
bent.
Het leidde bij mij
tot een andere
lesopbouw.
Uit tegenspraak
leer je het
meeste.
De feedback kan de
ontbrekende
schakel zijn bij je
eigen
voorbereiding, je
eigen ideeën.
Het levert veel
meer op dan een
gewone
teamvergadering.
Omdat we allemaal
over één ding
konden nadenken.
Werkt beter dan
traditionele
bijscholing. Kan
zeker ook voor
andere thema’s
gebruikt worden.
Blijkbaar
kunnen we
elkaar toch wel
inspireren.
Op zoek naar cultuureducatie in hun onderwijsvakken (Biologie, Geschiedenis, Frans…)
Bedenken onderzoeksvraag eindwerk m.b.t. cultuureducatie.
Les wiskunde over
talstelsels: oorsprong,
betekenis, gevolgen…
Onderzoeksvraag: Hoe kun
je leerlingen in het Brusselse
secundair onderwijs
enthousiast maken voor
Engelstalige cultuur?
Van studenten:
‘Komt lesinhoud niet in gedrang?’
‘Didactisch kader voor lesontwerp geeft houvast’
‘Leerkracht als cultuurparticipant betekent meer als ik dacht’
Van begeleiders:
‘Zij kunnen het verschil maken!’
Moeilijkheid: dubbele rol in PLC: begeleider – beoordelaar
Er is nood aan creatieve ideeën en brainstormtechnieken
MESSAGES TO TAKE HOME
VRAGEN & REACTIES?
Top Related