Val á belgjurtum til landgræðsluÁslaug Helgadóttir, Berglind Orradóttir og Jón Guðmundsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Keldnaholti, 112 Reykjavík
Ályktanir
Álitlegir erfðahópar hafa verið valdir í frærækt svo nýta megi þá síðar meir í landgræðslu.
• Um er að ræða íslenska erfðahópa af gullkolli, baunagrasi, fuglaertum, umfeðmingi og hvítsmára.
• Af erlendum uppruna má nefna fjallalykkju (Hedysarum alpinum) frá Alaska og maríuskó (Lotus corniculatus) frá Noregi.
Inngangur
Í landgræðslu gegna belgjurtir lykilhlutverki í sjálfgræðslu lands og sjálfbærri ræktun þar sem þær vinna nitur úr andrúmsloftinu með aðstoð rótarhnýðisgerla.
Alaskalúpína hefur verið notuð í landgræðslu í mörg ár með góðum árangri. Vaxandi áhugi er þó á að nýta innlendar tegundir, en nú er engin innlend belgjurtategund notuð við landgræðslu.
Því var 79 erfðahópum þeirra átta belgjurtategunda sem hér vaxa plantað í tilraunir á sjö stöðum til þess að unnt væri að velja álitlegustu plönturnar.
Til samanburðar voru einnig 57 erfðahópar 21 tegundar af erlendum uppruna frá Alaska, Síberíu, Noregi og víðar.
Prófun og mat
Belgjurtirnar voru prófaðar í sjö tilraunum í mismunandi jarðvegi og veðurfari 1994-1998.
Afföll plantna voru skráð og ýmsir vaxtarþættir metnir.
Gerð var höfuðþáttagreining á niðurstöðunum úr hverri tilraun og álitlegir erfðahópar valdir í frærækt.
-2,0
-1,0
0,0
1,0
2,0
3,0
-4,0 -3,0 -2,0 -1,0 0,0 1,0 2,0 3,0
Geitasandur 1996
Höfuðþáttur 2 (35%)
Hö
fuð
þát
tur
1 (4
4%)
Plöntutegundir/ættkvíslir
AstragalusHedysarumLotusOxytropisThermopsisAnthyllis vulnerariaLathyrus japonicusLathyrus palustrisLathyrus pratensisTrifolium hybridumTrifolium pratenseTrifolium repensVicia cracca
120113
57
128133
137 143
142
66
116115
117
9
126
122
124121
Niðurstöður• > 50% afföll voru í öllum tilraunum og voru þau meiri í erlendu erfðahópunum en þeim íslensku.
• Höfuðþáttagreining sýnir skýran mun milli tegunda og erfðahópa (sjá mynd).
• Framgangur erfðahópa var nokkuð háður tilraunastað en almennt voru innlendu tegundirnar og erfðahóparnir þróttmeiri en þeir erlendu.
• Margir áhugaverðir erfðahópar náðu að þroska fræ og var mikill breytileiki í fræframleiðslu milli mismunandi hópa af t.d. umfeðmingi.
Verkefnið var styrkt af Vísindasjóði Rannsóknarráðs Íslands og Norræna genbankanum.
Fuglaertur Umfeðmingur
Vallerta
Tilraun á Geitasandi
Niðurstöður höfuðþáttagreiningar úr tilraun á Geitasandi frá 1996, byggð á mati á lifun, þrótti, útbreiðslu, blómgunartíma og fræþroska. Bestu erfðahóparnir eru allir með lág gildi fyrir höfðuþátt 1.
Top Related