TINJAUAN YURIDIS TENTANG KEPUTUSAN PENGADILAN NEGERI
PURWDKERTD PERIHAL GUGATAN PERKAWINAN DALAM
MASA IDDAH
(STUDI KASUS 01 KANTOR URUSAN AGAMA KECAMATAN
BATURA DEN KABUPATEN BANYUMAS TAHUN 1S83)
SKRIPSI
Diajukan Untuk Memenuhi Salah Satu Syoraf
GurUI Mencapai Gelar Sarjana S\,ari'ah
OJeh :
MUALllFN PM: 881011060N1MlCO ; 145/1I/S/A/88
'... "'-_ ..~-,-- -~ .. ~-_..- ........_...
No, lndl,k: ;j~, 1025--- --- ----------...------".-------- --- -i,.~ ~..,.', .' 'No. ~,h;;~c< :"' -~:; S \
"'''- .--.
,~c·~·,- ;"""'"
FAKULTAS SYARI'AH
UNIVERSITAS ISLAM BANDUNG
1990/1991
TINJAUAN YUA1DlS TENTANG [{EPUTUSAN PENGADILAN NEGERI
PUAWOl(ERTO PERIHAL GUGATAN PEP.KAWINAN DALAM
MASA IDDAH
(STUDl KASUS 01 KANTOR URUSAN AGAMA KECAMATAN
BATUAADEN KABUPATEN Bf,NYUMAS TAHUN 1983)
Dish:
MUALLIFtil P M 8A1011060NIMKO : 14.5/11/5;',0.,/88
Dlaetujul oleh :
o
Pemblmbioq I, Pembimbing II,
(Ibu Tar:siah Muehtar, SH, CN 1 rDrs , K.A. Ridwao U. tis.)
o
, <
~>tOfJ':H ~~'~ H. Abdurraehman)
PENGESAH11N
SkripEi ini t e'Lah df.munaqo syahksn oLeh Bidsll!,: Team
P"nguji ~hmaqOG:fah skrips:l. PE1~D. tanggBl 25 Juni 1991 dan
dit'?r1ma'sebagai se Lab SBtll eye r-a t untuk memp er-o Leh G<llar
&ll'j"'nB Lengkap (3.1) pada FRbllts,s Syari1ah Und.ver-ed t.a s
La.Lam Bandung 0
fundung, 1225
Du1hiiiahJ u n 1
1441 H1991 M
K e t II a,
( J) " "'1--""";"",',')',,,,,,,-,'. ).-.'0'•• 0·. '. 0 ,••-.-••-. o'~. 0 0 •
Anggot!l Pengllji,
( !':.;L IL:,\"",l:i_ ,'-.,-c,:,-:,,'L )• 0 •• 0 0 •••••••••• 0 •••••
,I\nggo ta Pengu jd ,
/~/ ... ./ ~ ..-
'"{'<':,:,. ",c.:'':::'"i:JiLC,'C'''~"'eJ :i" i,i;, )~ •• • •• •••••• •• 0 ••••
gng got a Pene:uji,
( ••••• 0 0 0 ••••••••• 0 •• 0 •• )
( II _ >-<-)')
"[-~CFUTJI'J'uhnYII P.llnh tida'~ :!H.'ngubah
l:eadlJen s es un tu kellIn J';ehiTo!~,':!l ne
roke ":ell/;ub<)h ke nrtean :,ant, ada pa
~'-I d:l.ri Ir"3f"I'f' serJ\iiri".
(,\r'-~II'ed 11) •
i. I \,,-, -.I'", 1'6j,ah ":':ucht"r, SOl.
2 • :"':",'01], ":rF. I' , • Uidwan U•
PE,~SEI1BAHAN
1. Du nj.a ,Uli,Hr",t"r can ".1asyorlllmt t.kade:eik
(r"rrn:ctn"",,1"'_ "<l<:L11t,,~ Syari 'fI\) U,:rSDA)
., l.et.a de Yth. f'r,c,~' Delran F~ku1tas
ri'"b !_';:I:~~:Y,.
ell.
lis.
Kedllilnye "nJ:'kll dosen pernbilJlbifJ/C.
,',. -'''(;L1a Ytj,. E".~ll\;"G 'I.U. F'n]'ult8E1 Sya
,,; "r.h :r; Ii;'o;,.
'0. ,-,ud" ".c-,"; hescr t.a l,,'lt'~!'/-:'~ J','ng ba
11:-'?:i1-) •
,; T.'~ ;'fJJGMITIlR
Plljj. d"n sYlll,ur rel',lm·'t"n "\~I'ipd in1 dn po t d16e-
-'"epan
t;,,,nYB nenuLa e n1"'nr':ll~lll'ki1n t n evak ur- 1,~hl\dirllL r,lloh Swt
!'''ll~lis rI1FD,":U\'''',+",n l",r'Jrna \'nsih b"n:!1l1,-bf)1l~'llk k~
pa dn rf>r:lbiL1binv, ys Lt.u :
1. Lou T:..lI'sich .ucnt.o r, 811. CN,
:.~"r:'l1 t~ .. ,l.~
tor 1;[:1:;,)1\ "'.1T! '~'l'llk Tl("~nn Fal'Lll1:"13 S,'!",rt'rh lJIlIS.3A ser
b Rlr~\< :<,·,-,nlro ;"&:1 ad'i La n He o'er-i, rurworr cr t.o , :fDnt': te-
.l:~:' t nj ,
, I' :,; ,'n V,1 ;,;Lq'j, !"EJ i rd, ,,:i 1'" J" S 0'.0 1'" li!' i1 n k 8I'" r1" t,. ],mnml1
1.f-;T' ,,"'n' ~" r"-,I;"L i',O;~rlGm:!,l-;. Sf"'jQe:~ ';]0n,11'61 s(,~titik sum
1991
DAF'l'AR lSI
HaLaman
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PERSH1BAHtlN ••••••••••••••••••••••••••••••••
IIJ\Ll\I1l\N
Ill\LAHl\N
IH\.LANAN
HAL.f\l-1AN
JUDUL
PENGE&U!I\.N
110TTO•••••••••••••••••••••••••••••••••
1
1:L111Iv
KATA PE.llGA!'lTAR •••••••••••••••••••••••••••••••••••••DI\.FJ'AR lSI •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
v
vI
A. Latar BeLakang ran Peru,ouEan Masalah•••
B. AlRsan Dan 'Iu jus n Peneli tian ••••••••••
DAB I PEN1.lI1H1JLU1lN •••••••••••••••••••••••••••••• 1
1
3G. I\.nggapa.n Da aar- 5
D. Metoda Dan Telmik Penelitian •••••••••• 6
E. st stnue t.uce Pembshasan ,.... ••••••••••• 7
BOB II lCETENTOAN uwm TEllTANG FtNGADILAli DI INOO_
rmsIA •••••••••••••••••••••••••••••••••••• 9A. Jenis/Macam Pengadf La n di Indonesia ••••
D. Kompet.ensd Pengadf Lan Aga!ila dan Penge df
a,
Ian Neg er-I. ....... ••••• •••••••••••• •••• 13
C. DaE~r H\lk\lffi Pengadilan Tentang Gugatan_
Fer-!;"'\'rin'ln Dalam Ha"m Iddah ••••••••••• 29
D. FroseG Peny~leca.ian Perkata Gugatan Per
kJJ?rtn'ln DF.'.lam l1asa Iddah •••••••••••••• 45
••••••••••••••••••••••••••••••A. Loka at Penelltian •••••••••••••••••••••
C. {\llall"a futa .
D. D;. ta Yfmg 'l'er-knutpuL .
6262
6904
GU•.
D"KE1'U TTl SAN PI~"GADlL.I\.}j NEGERI P[JRWOKER'IO
GATAII .'Em-::AWINllN llNTARA UNDANG_UNDANG
srcru ISLA~1
IIIDAB
vI
HaLarnan
BA!) IV KESIl1PULAN, SI\.RAN_SAHAN, DAII PENUTUP •••• 95A. Keearapu Ia n •••••••••••••••••••••••••• 95
B. Sazn n-c ear-an •••••••••••••••••• • • • • • • •C. Penu bup
DArrAR KE1-'U STAKAJ\N.
DAFTAR RIWAYAT HIDUP.
LflJ.lf'lRAN _ LANPlRAN.
•••••••••••••••••••••••••••••
9697
BAB I
l' B N J) A Ii U r, U A N
A. TJutar Belal'''!1!; dM Perumusan Masulllh
Agatno. [slam l!lsrupalmn "(,l1!'T1a yan", puling lenglco.p dan
El6mpurlla Clturan-aturann:;rn. Pcr"t'lrnn_peruturrm 1tu di te
t.rrptcnn Allah Swt. tlnda luin untuk: mel'lbimhln.... hidup dan
kClhidllpon ummat TIl>lIlu"in fl{\"or TIIC1nC'AT'n1 J~Clbaha.g1uan di eu
n i.e. dan di a)'hb'nt.
Dl "ntura "elehm bWl:1-'!Ik TI';l'aturan yang di ciptakan
Allah .'3wt. attF.llah menf,enE;i pllrknwinan dAn tF.llOq. Kawln
utou nllcAh t()lnh menj.,d1 hlllmm rt.l[Jm a1;£\u !'IunutullEi,h, lCElr!
nn Hllili tolEi,h msnciptElkflfl m[Lkhlll.l(_N~'a b6rjodoh _ jodohan
dan bOrpf>Bnng-paS£\rw.G.l1, nd a Lakd-d nk t. nbnu jElntnJ1 [Jan udc
pcr-empucn uunu ]Jstlnr"
J-I1dllp berpa8nnr;IUl brl(';1 mnnue f.n 9l>1ll.k'11 mejch'Luk berc
[1.le<Jl dun IHll'nd[1.h, t Ldujr bebue dnn Lepus 0l"'pllrt1 makhlu1.
Ln f.nrty n sel1nr.:llimnnn hol"ll'l!l, mojnfnknn dllltur lJoosra bnilc
dnn eempurnn s or-b a j;erhDrm[1.t·, tidnk E1emEltEl-Jnn1:fj. urrtulc po_
l~l''''' n'.11ur1 El~rahvlP)t b~lf1!<:a, moj.e t nknn udn rnnk'lud dnn tu_
,iua" YHllg mulill oe ount rlcne;Ml martnbl'l1: ,,,nnu,,ia itu aandL,
rl,
Di 'j(lmping 1ta 1:1dnk c eornn perkawinnn ner-ukb f r- de_
ll;tnn kQh'l~la!~bmn den l"ntRri, meLa.Lnknn Rdnkulnn.'ra ber_
[,,,hir dEln!':['J] pon,;",.itf\(l!! dan nor-c cr-c t on , ntRCl komung-ldnan
2
1n1 ugaInO I'llam ue't au mambm-Llran. .ia.lan IcollHlrnY8 d8;l1/;fln
~"l8n tnJ.l'.'l_ llntulc melflfll('J1tnek,ln lcombnJ.i l1Grkflwinan ue-,
t~l ...h ~er;jaiiinyD. t[,1.,,'1 dint\u' puln mEHH, lddnh, do.n set,!!.
lnh h[lbis mneu 16'[0.11, e os ecc-eng 'Ii psrlnm.:.nI'Rrl untuk me
llillg,mnr:lr'ln i'Brl,awinun k ernbuk t ,
Di N<al;'U"U l:l.Gpulllll' Indrm6E1ie, llI[ls!l18h-moarUllh 1Jer
knwtn an , tfLluq dun rujui' r\:Loerahkflfl wevllHlcni,nyu lcopadn
l'enf{D.dilflfl n,";",r,1/] br",1 'Illlrlym'[,kat. YOl1rr berr-lrumu Isl"m.
NNmm 1,\1" 1(1;;1 hnl-nyu ~'"nf\ terjndi didCl,srsh Ptu'
wotror-t o , di roann e ceoor-nng hokao La'tr-L mongl"lle; .. t bejaaa
SIH,mln:f9. Ice 1'8ngadillln )Iegflri yang tel[lh »oi.oxoenekcn
perk[lwinan 1ar;1. defi(i1lJ1 eeor-ang wan j t n , dengnn nk naun be
Lum habi~myn muea iddnh. Hernerrt ar-e p"rkQwinWl flrltnrll be
uae lJu[l.J!,i c1nn 1st1'! d i Lnk.mnaken di Ire an
KWltor ur-ueen J\E\"urna Kecnm[l.t'Ul Bntur-udcn !CabLJpo.tBn Bon~
rene dan per-c ez-n.i nnnvn dil[lICliUnakan di Pen,'1;odilRIl JI.go.m!l,
BDnyurn[l.~ PlU'woke1'to.
Set"luh 1'1'osoo 1'GngE,dilD.rl dtla]cor,nakD.rl ,li PlJlIgadi
lrm U"f':"rl Pu:rwokerto. T:lr;.bt ml.'\F.lI11nh c;u.gBtD.l'- t or-c ebut, di
puuuejcen ol~h Penrred r.Len [lll!':']1'i Purwok~rto denp:flrl putu£.
uri banwa huJ<LJomll pen f ar c eea emo 1 (~DtU) bulun dnl8l~ rna
ElB pe1'cobr,D.rl 5 (lima) bulflrl h~i bekue euamt.nyx yan~ kg,
w.\..n lW'i den"Dn wDnita Lnfn d!llRm mill'll' idduh r:l.mgon be-,
)C"'" i,"t1'i.nya Yill1/! l'01'·G(\.'Jlo..
S~.t[jluh d t cdutcnn !U'IHlOB bfUHlin/!, keputuBDn 't e'b ap
anHIEI, ~rait\t h,,]mmrlfl pGll.1ru'fl 001"",[1. 2 (dua) 'bulnn rlnlnrn
1n[1(Jf> ne r co bann 7 (tlljuh) l"tllll1. lIntuk KBl'nla Kantor KUJ\
3
Ke camutian Baturnden, kcc-ena lJ",rl,nwinnn keaumt,y... da
lorn mflBtl. iddn-':l d"nean bolul.B l(1trinyfl. yung perta,mn.
Dart UT('l.lan ter"elJUt dl utus td.rnbu'L p<lrmfLBala
han - per-mne aj nhun dnn untuk nlGmhutnfll mllElnlah tel'
sebut, nlnkB mmJ,-'I1flh y"fl[( dapn\; dil:emukakan
sebllg-ai berikut
caeren
1. Apakah b<:>n"r 1[).).1-1nl,1 y[lJlg nencer-c ncen -
iflt1'1 [\Bflpm t,uak r~.1·i bi1.n mnu meu.Lk ah
2. Apalcoh l("putUelf<n Peng'adilElIl Neg-sri Pur-we
ke~·to t ent.ang [,'1J.!Cf;.tfUl pez-kawfnan dnj nm mo
e a 1<1(la\1. i;i;l~.h n e su e L dong-un xonpeuenea -
yang dimil ilc1nya ?
lIurdss,-,rk"n hal .ituloh malco. penulls mer-umua
Ic[m nn'l"lah ,,'Uni'; ukan dlrnLhail lni. d6ni,nn :Judul 1
,,'~n.,T,1Uilt; YUHIllI::; 'l'b1,'l'MlG KiiPUTU8J\N l'iiNOADILl\N NE-
"Iell] PIJ!t\,,'OKl':R'l'O l'SRlfIAL GlJGlI'l'lI:N PJ,;:tKAW1NAN
;d.'\~;, 1DDAll"
B. 1.1.[1"'['-" Dun Ta,ju"In Pe neLtt Lnn
DALlIM
YfU11: menjf'\d.i nt necn penu'l La d nj em mene1iti _
»nero.en "~Ui;[\t1Jn peckc-....anen dnj nm !nElDEl iddah Ln L (3.-
dEliah I
1. K[U'Gnf\ [';Ui~ilt1~1. pel-icnwinlln duj.nm maun id•
dah 111,(\1 ur,\mat 1>l1urn "lCrllpalaVI rns!laluh 11-
4
/i"m"" m"';'l. perll! naanyCl rce je'i eeoo [I.tell kepD.s
tian hukumnyn m<Jnurut AgnlllD. Islam.
2. PenyelesRi~ mas!1lalt gllgatan pCtr!<[]w.tIlan dnJ.nm
me a a iddah b"i,i lE,lrun di Indonosla merup(l_
linn kompent ens 1/wG\'Iennng Pengarli.lan_Pflngnd11
on :rru1g hnI'ULJ diS"leso.ikan melalui Pen"ndilan
TIlE'J;,[\ per-j,u il,U,et.0tui kepenten"li pengud Ll.nn [l
1;(1 yang ,T1onyelesnik£>Jl IJBrkara t~r~ehut.
]. Kar-cna Kerm:tusf\I1 PUllgndilBl" N,wori mernpunyai
]t6\cuatan hukum ¥c,ng past i IJ.an m~llgik[lt yang
hfITn(J ctll,cknl'mn\can oleh P=H p Lhak y6flg b"r
pnrk.,rf.l, tf,o.l;lJ. per-Lu udanya ke j e'Lue an mengellal
nulcurmya ,
SGdan/,\mn yane manj ed L -tu juun dari penej t-,
-ti,"-l "'''fJ81nh tni udal"'!> sebW',-"i beriJC'.lt I
1. Urrtuk ITI~ndLlp[ltkan ".uta don mCtn,;o'~Dhlli ""jauh
uuna kQb~;jllil't'·n nukurn (J[U'i gtlfo.tnn pBrlrawinnn
u ajam 'J\BSEl irHll1h '{Hni; diput'.lskan o Le h Penr,lldi
l~,n ~r"gBrl 'i'llrwolrcrta.
sBjauh
f';Ugllt rill
5
1:1. 'lIGBolah ini nda'l nh (-wbagoi ber-Llnrt :
T. A":8.ma drd am melorlUlg nn~l\l8.tn.'f8. untuk T'1'Olf,kfln.Tl[lI,~"n net'
kawirian d.rtLam mEl,138. idrla.h.
"'Nf:mit['-\"mnita Yflnp; ili tClIB!t nenaom an menurJ[1!ldil'i (P.lGllImr:r;u) tiRo !cali qur-ut, T.tdC',k 1:JOleh war-eka menyeJJlblmyil[,~.n ;'pa ynnr; fl:i cipt,,,lcnn 1\11>111 or.,18.m rQ}lim..rlYf'" jH:n mereka berililon Irepnd a !<l1nhdon "bari nkhil'n.t. jJ,'l'l fOu"minya 'berha-I( meTll:julcinyfl
. d[l.lnm me.s n mcnan tr it", ,ilk" merolca f par-a nuanri )j.tu mAne:hGT\Cl[li':'; i~l'3h. "eUl ]''1T'' \'.'rJl.tt·[l i:iel'lI'U!Jj'fJ.J.
hak ynnl': E""im{J['n,,: ""''',0:["'11 ][<?,·_,,,:jii,,mn"8 m€m],'u'~ cnrR. :Jr8!lf; ma.t r-uf", ~.k~n t.~r.[lT1i p;ll'[l [;(\:'1.ni5., memplu,y,'·i«srtu tinp:katlUl ),C'lcbi"--:1!l rj,'_':iV;((l,:, i;otl·:i.r1rn. DonAll s.h "'[Rlll', l' or- ¥. ;" ea 1 ",r,.i, r.1n !la, n:L ,1 <"k '"flnl~" •
IDGP8:I'tGmen tv"m[' mr • 1\1 r'UI"8.ll r'''ill '1'er,j"mnl'l!,Yl',;Pr-o yejr Pengndaan Ki[;ob Suc L ,u-('ur' 8I1, IJ< pflg , J 11~<1,1')33, uea. 55.
6
j.e sn tx an di l'enr;ll.diltLll A{{DIna, I,Rror,a mmlClluh i01 1M'
lIr,l .lni "ell"/~aim[UlH :{[I.rlg di nt.ur- d£lJ.6ln dnaur-
ll\lkum d"tri komTJ<ltooDi PClnp,l~dl1an ."r:am"" o"llsluill ber
Itckllnya UUi'l, (Und,mg lJndung Per-nd i.Lan Nc[lTM) , ynitu
untuk ,'/i111..\'01\ "Cl'NEL dun ;~adurEl ELdf'~l:h Btl), 1[182 no,
l52 ro ~Jtb 103'1 .to, 116 Unn 61<1 PI~Bal 2 fI [lyat 1
)JG!'bUl1yi I
"f'ar",:a<1ilnrL 1l.!!;1lI'1s itu oB.J1l1rbn-w-,tn hunyn ber_Jm IlH (1. ,nomeL" ike u pe r- l' ,,1 i <J ihan-]J or [J 61.\ eLnnn ant til" u'lull'Ji istari yang be r-ngurnu Iillll~n elM nor-kuz-ro-perkur-u lain ten~H."g : ni1'rth, tf;l"q, rUjll)~,dll.rl perccarnian ant.er-e. (H'llTlg-'H'Hng bO!·L>r;wnn 1"lm" yang,m,r'16l'11lknl'l peX'llntnl'DrLfi lI>:tl';lm Jl.gn;lla, dM berlcu.:lsame rnu t u slcnn per-e ors r an dnn menyotLllwJ1. lmhwa aynrut llntllk jatuhn.Ya tCllR!l ,'8n/; digA.n1;lm[\"I~Eln suunhad",; nkun bFtn.pi ,'iul[illI pcr-cej.Lo Lhan ,."rGoliElihunp"rk[l.1'B-Jleri<RI':" ter,,"but ""'Ulla tuntut,Eln JlGlTlbn.ynrnn liLlng dflfl 'llamllGrirm hend,,-oeadD. nccu barf'..ngbAre-nl, YRIlg- tortbnhl, unr-uo dil'orilcan dun diT'U-eos o j ch hr,lUTIl h;.f/'·Hl., kocunt L uunru't en te"tflflg'm!1.,] IC"l'Iin (mflll"l') c an tentnng k oucr-Lunn k(lhidupun istri yang ,,.,"a,;adi tI.'J1r,r,ungD.n euamd (llu:fkf'...h)Yflflg D"l>ellClpnya Siper ilcll'" c en di P'ltUri oj.en pe_nf(Fldl1lill A!,:e.rnA.",
D. Metod!' D",n TohnH: Ponelitinn
MetO'le yenrr neour t.o p~rWmftknn dolfill\ T,llllolitillll-
ini ELdEllll.h denl';"flfl net c sc d<3skriptip dQkLl~l<mter, yaitl1
,-A.!IWQI" SitQlT1puJ.• S.H., K~WeIlltflgnn Dnn Tn'~1l CarEl Bar
pU"i..e-n di Per-A(Ula" ~rR,llELI DITtnt nimpWl':\rt R'u],iilh. ba:n=(1\1ll10g84, b"lumnIl 16.
7
ini dengo,n lUlny"taan
nak<m metode ln1 tU:jUWl PtIWll -I;ercapai.
pulk<m datEl ndalah d<JIl,:lln tehni!r ke,puBtalcnrul lion ,'10_
Iiokument"ai ,'fnnl': ad!'l. lcaitnnnya don/.(an per
U".t\II-; menrpcr-mudr.n men c apaf tllj'liHI dari penolit.J.:,
an ini, ]>00u118 r,wm;JUD.t SUfltli s Lnt.dmrrt Lka du:r'i skrip_
ini '~enjF:Ldi 1\ !lab dnn
bc oor-npa Sub Bnb 8"ha,<~,,-1 bal'llmt ;;'
'JAn T. mer-unnknn bab aWll.-l tP'[1e,mg Pendlll\\ll)l
1 rlI1 , Al"s"n dnn 'T''',1u.'ln Pen eLat Lnn Angl':arun Dp"r.r,Me-
tenj;E1r.g : FotultuEl.n Umuur
tGnt'illg 1":'),<>:,,"L1all 0.1 I)ldI1'1~5ia, Yl'lnl{ b",ri13il<ru' 1 ,To
JlL,,/'Jnc[lrn PMjl~a(jiJ.8n ,lL Ind'Hl"'~J:la, KOr<l1'8telHJi Fongadl
1,<11 f,,-;H:rl[l dan PengL,r',il[ll1 N~.g6ri, T![L.'lEl' liukutu PenIJRd11
an '1'['1l em'!!; f',u"fY!;an P",rlcC'winnn nuj.um MO/'lf1 I,ltl(1h,l'>ro[JfHJ
n.~n TTl, 'L'in:ii'i1:ln vorid i.n T~ntlLjlg KGp'ltllE.[J,l1 r,CI_
8
an da Larn nl~c" ldd'J.h ~':;ng elcan mangur-c j kon t en t ang : Lok,!!.
,,1 P"ll"Jditlan. data Y'Olll" terkuTILpul dan Anal1;;ill Data.
tllp.
Dan ,,'~hJr <::"'1;i1'51 1nl p enuLf s j mnpj r-Icen puLa f'sf-,1", nnya((
I'
", ,
BAB II
K)';'l'l':NTTgrl I) ,IUI'iI T~~Wj'!u"'G l'EN(,.ADILIlN
DI INDONESIA
A. J",nis-jpnia Pan:"[ldilnIl Di Indonesia
Se f ak da.lwlu l~nl;:,. tUT'L'Ouh subur- dElI! me te cbana di 'O!;!.
nt Nucarrt nr-n "an!!; '~G1'di1'i dari ber'Oal1ai Sulm dr,n Pulnu.
na xe anoka. r-no'runan "lenim'O,nlHm berbap:ai l-ehLdupannya
-l;e1'di1'i 'O<:'1''02,O"8.i suku clan hUbll1 ud[lt.
,iudjmn t a't a kehirh,l-p[1)1 ne,'SRrR
arnen, tcntrsill cea-t a -te r-t Lb , ~"tmfT, men jrumn t er-pal Lncc-anva
hubun,r'sn Y211{; oea-aeL, ,,('i"llmnr, eo rtn ecLar-as entre-e npa
r-a uur- Il<,{cC'xn. ilC'lli;GIl l1asy"rClkat.
1?70 ,~C,l ~-'1hf" Ke t enbuan Po kok Kekut~s:cu,m Kebakdtum , Lemba£
No. 14 T",?mIl 1910, Icojcuaaucn Kehl~ld.m=
,j:\ Ir"'nn~t;i8. dilf1lcs clIl ;1jn lIl oleh Pe nrtrtd i.Lun. d<Jl3'.~ 1inr:1(UJ)f'
= P"r,,(ilffil umor«, 'Perno i.j.au Ap:ama. 1'e1':'>.(l.i1[1)1 ihlii;er,
dan v':rnctHan 'l''!ta lJCJa}la Nor-ill'n.
KG emnnt lin"k\.mr:!Jn pez-ndt.Lnn ini m[lsirlr.:-~'rl~;irl",
",emr.UJ)~'o.i linr,-!nmf"on wewenanzt merlf:;~dili ~{ang j.cr terrtu ,
aer-t a ~e1iput1 badpn 1'€rl:uiil= Ting-lmt Per-t.ama rlrm
9
10
T-ing\cot Bf1nding.1)
ll1 te",A"k,;n pula bahwll Pel'ndilatl Ago.mu,Ml1itllr dnn
Per-ad Ll.en T"tn 1I11r,J1I1 Nagara mer-upnknn 1Hll'adillll1 Ylll1g Jehu.
[JUS eii'atnya. olah knr-enn itu yflJlg diadlli dnJ.am Pero_
dilan ln1 hfLJ1.Yl\lll.h Ilorkm·a_per!o"U>B. yang tertentu mar<gB_
ne,l g<>l"nl>nll lou!cynt t~rt"ntu .juga,
;;,Vl,'J1gl:an s e p nr-t L pengr,"olonp;lU1 per-ad Ll an yang bGrsif!l.t
UJrlU rn (Pilnr;n.ctil till Umum) , t cl'kr-<.Jl d llltg d 1 daJ.l1mnya nujcum pc..
~Jltlf. nntsu-u Lu'in 1 lIukjrrn Pidlll1a. lTulm.o r'er-det c., Hukum
nvn Ith1l8US,
J)C'.;,i U1Greka yru1g ~DrnJ(,"ma Kr-Lrrt en , Hindu, Dudho., Protoe.-
tll_'1 dcm [(rr-t,,1.1k, Ltru e onnm ur-uannnyn ke Cnto.tap . Sip!!
J'ad L pilon dunut-nyn Pm'udi] un ,11 Iodone e La nda cue mecum
1'0'/, "il:lfl, '1..!\tEU'n Lntn e
I. ]'or"iiil1JIl K)l"CJ'''' -' :U. Porf1dlltu1 UlIlum \
pcr-nd Lj.nn
yaitu f>H:'udi.1W'l yc.:ng h:ll\ya J.1(JnangfLni -s en-,
'ttl,'.'::: ':;6IlLilitiJr'WI, uL,mm~Hnyn piJnyalahr,lUlnun wewenang
l)~l\lchSQn, S.i1" }Jbl',l,lil,ffi flrlminiltrOfJt !1op;r,ra, Plln"r\,it 1,ib6I'tV, YCl,~:,'d:l'Ill 1, ]9'\1, hl\la.~lnn :n.
-~----
11
dllla-m konlilitsrCU1, ["~flU tel'1ndl bontrokr"rl orrner-c Be
B[lTIlll n.r1r;got,., mil,itol', jj,d.k lU1(:l<atnn D=(,\t n't"u Ud"
r-u oan Anr,kEttan TJEtut.
Pora.dilrm Tatu lJl][lI~f\ N6{~Elrfl. juga menan,,;un.1 I
1. 'I'u'l;a U<luh'J. N'c/,nro lHl1'11nh AdminiEJtrusi NQI':[fr'El
yonr; 0l"lfll,,,j,,111 [ung-si. Untuk menyslElng,,;urokan u_
r-n.sun l'um;rir,t"luUl baik di ]lU!3Ut mnupun di dne-,
r-un , (Ket,;"tuon Urrmm No. II).
2. noun» [ct.-,ll w'jEltwt T'.'Ltn Usnha N6gG\1'E\ sdBlah Bllo
u,gn utElLJ l'ojflDat y,ull;' rno'Lakounukan uz-u s an Perne-,
!'1nl;aho,n ue.r-onam-ken per-nndung-cundangun yang bs!:.
1 ''''m. (y.()t~nc\.1[1n Bnb I llr.do,ng- Undnng Tfltn (JEwa
I': ~(n,~l'l').
3. If,,!illtIW(lIi 'Ifltn l1d!1:1~, Nllr;ara udfllah nuntu Jl<:lnetf:.
pun t er-tuj In yang di1[slutu-kan oi en nat1M otuu Po
;lnbat 'l'ntl-l llD(lhll. H8gflt'E\ Yem[\" bOl'isi Tinilulmn Hu
ku.n ':':',,'I)rl llHllha 1'l'"r,~U"li. :rim" bf!rrtuE'l1rlcan porullll[,nK
nndnngflfl Yru1g oilrl(,ku, Yfmg l)erfllff\1; konlcrit, i!:!.
crrv.t doai , {lml ftnnl, ynng monLmbuLkrm rJcibDt hu
lvtun lJc,gi OClHt'orunr; rrt nu 'caetnn llukum pr,r<lutD. (u!:!.
<l111l?,-lIndnng 'l'itt!:, I!Ij"hu Nagarf! Bfl'" I) •
•~. ~'J{l;~k"i;"" 'i'Htu uocue NB!,urO EiQll.1flll oHngkstrl yang
CLlhul (I":L",,,, l1irl1;ng 'i'",ta il::":J.!lfl N"'i;(ira onncec-,
[Irnny, "tWI l!,',_l"ll Itutcum P'll'dutn atllll':[Jn Budun atlJ.1l
PojnLat ']'"I;;:r. HUHh" I-jp.<,:i\ra, IJftil[ ,11 Pll0l0t mou
nun dt df"~l'llh i)ol"'i':"i n,kill/l.t d.ll,~l\lr-.rkennyo. Ko
'plli;llfW.n 'l'rlt" llilllh,; Ne!;llrn, t~'·III,\t'lll:< s enrtke t n 1[0-
12
. p.;gawaian lJl'lrdfl",wkru'l pl'lruturun pi'rund R.fll(-unna"t5:
on yn:ng bI'lI'laku.
5. GU!"(l't",n adale.-lJ. ]Jermohonan Y'a:n.g berJQl tuntutan
chon diajukon lee l'enr:adilfln untu.k ffisndnl'lItkon Ita
putllBan.
6. Tern;u/38,t eduj.uh Bnttcn "trill pe j abtrt T",-tu ueone N,2,
i,rJ'r:'. y«ng :riGnl~"l'\(,rkn.!t 1,,,putl16on bGrdasarkan wa-
dll inglrunr,arI
iI. lTr.\!~l'~I, m1ll2'lh hfl..l:ir< j,,.,tn Pr,n,";:'ldil,m '1'n1;B tlannu -
Penr;lld.i,lun Tlng(:l vu~ -
) ~
"
II. FCl'<1'.\11n.n HrnurJ
l'at'u,1ttJ.."1. rf'TIllffi ,Vl",it" pCd'ndil,.,y, eli mnnn d1 dnlumn;ra
v.u-u 1"_L'.1' : 11',kuM Pfdunu, 'ilul';um 1'6L'ilatu,HukuJ11 TfI'tll
1. l'anl~"dilan Nageri
Pet-nd Ljan Ari;UTnlJ. tL,l",ilUb
.".\k.'l P6''!e:r:Lntah Ko1QnirC.
da Sept emoer- 'l''"lhu.n aeoe d L kllllHH')nm l'oI"a't\lrnn Pumo-,
"T"'l'l'lldap IlJ:'u:;JQJ1·-uruflan A"E>WfL. orfUl9; ,T[l.wa t1<:1a.1<ano» uiJ.i\Jculcru', !(arliWllllfl-·ge..nnJ';'·.lWl, :;,,,,,lane i'!,uoU plllIlo](i·,-pe"TLll,a ~.r;iw,a moreka dl btf11"kM untujr. memuuuelocm euntu )lOll'I"i\1"h-psrkHr", 'l;(Ol·t"'h~'.'.. dBl~,r.l b1dMg=proT"!(fiw,ln"n d.".11 ~(,"w,,:~i"''''.\1 den!!:"," n"i;r.-l;a~l tidn]c d1b,,:Lah !pll1iJn'.Il,. D",'~t"- l"lnl';W'ip.nn 'blin"in" dBfl"-t 6.1m:tntr, un'l a TI,l!'l.ln Bonding".] .:
mtllnlu1
wo.j1b
mLHWfLl'ukat (1.ar-ta
pO'nI..l':,,- A<>;arna, Bupll:rn hi",,, 1liOlflkulc"n ynng !3BB\Js1 d_
ungLnn ll'lahl' ~r'lnl" SBjon1oo don{;till atu,
tgl. 3 Jlmi 1023 No. 12 dengM d ar-e srni kan P8nl":A.tlil-
8.1l /lr~'H1na P(l.18mb'ffig,ycmg tli Jcetuai oleh Pllnp;erll.f\,PO_
nguju , []edn~r: plmgndililIl bnndin/S di minta o16h Sul
WBWenEL!1,g P~nf(edil8.1l IIp;am,,,- P.iLLelilbl'l.!le :
>-.. 1:, 'L . _",",]
t.u urnnn 1~.,JrJ
15
1'6mhflynI'rirl ~rf1ng timblll dr'r'i lr epu't uann THlrEi pemuka A-
f{HIMl rtu , nnr-ue ('.imEl,julwn ke pada pongru.1.ilan-'Pf>ngadl;t_
rlll bLnraa!",
Pnnnl, 7[1 r,et~ering[3r!lf\'1enHlnt (RR) 1854 ( stbl.
).855 No, 2 l!lenentukFm bl3-tEl:'l_h;>,ta9 kfJwenangan Porad1l
a , 1'I,r,,611,,11 A.'l:wna tid[]k bcr-wermng dfllfl1ll P6l"kr.ro. Pi-
lE,I~l'. ).,U'i"U"Cl .ttL.>. hr.l.'us d1ll\ltu8k£ll1 oleh mllreko. ('Pf:.
P"Il;>;hl.llU). PerElt'<i~lan Agruna).~) .:
Ol'<JJ1g
<it R:08.o;.
4)T1Jj.cl" h0J~,;'M'';·1 ;1,
16
S,"dang- untulr pen,o;adilan M>;::t'na .Inwa 'dan ~!l.durEl.
pnnFl mEtSa f;Ul':m" Le bdh 1832 1tu ter,iadi Jlllda e aat.
berkem.ban{':n,r['t pcndnpa't di J:.s>,ll.Ul!'(p.1l 'Jnmg Belonda
'lGnniri bnjiwa bukurn :'8nl'; berlalcu bLVd orwie- orang
Indonc"h, n[Jli BnaJ,ah Undanl!:-Undanr,: M.,nma ,r.eroku,
yalm1 llukum M,(J,ffirt r sj.am, rner.,;k(' menp,llruti teor'L
Jrflnr; terkenaJ. nc.n":'",l teori Recc-ptio in comple::m,yang
"cj'll{ tf'.hu.rl IG,,~ t.vLnh memptlroleh IfU10,['.:'fln par-atau--
nn "Pt'r\JndG,nl"_un~ru~,<;",.n Hin,liE Belande. moLa'LuL paeui.
75. 78 ;l:<n l(HJ nn H)5~ (Stb1 IllS5 No.2). Surnenvu-,
r-a i'hu UI '",Lm(':cm 13elDIJda ",enrliri '\;u",huh keinp;in<ln
un-tulc ill("'rLberl~,u"",m lto d LfLktre L l-IUkU!1 Pc r-da't a di Hin
di~ Eelonda Y8n~ t~r1acti di ne~eri Belanda JlEl.da Ta
nun ).1'1]8 \,erda(',2r]~,"L'l nzna lcor-dononanad , !lfere!rf!. pu-
flO'a =r;i'f.lpnn b,,)I',','a Hnkum ErOT,ll' , .jnuh LebLh baik drr
rip ada hukur,] ','fIll," t(\l~Lh rrdn di Indon6[;i,,-.
1,11'. "ehol ten \[".n Dnd ucoej.om, be1.1llu men.1adi
k0T1isilJen:I11Sll.np,n hukum '.:ndElTI{';-undn.-,,-g Bej.anda de-
bltrlh r~oto kepr't'lf! p0'lerintah, riru,~m mo-te itu dikBto.
"''..:1 bClhWfI I "1Jn-tui~ l";ncBgsh ko adaen ~';m,n; tidek me
l1,iennnglnm, lrtLl.llP;Jcin ju..c: P po.r'Lawannn jik,.c di.:tdakell
lJGlnnl.:[':"l"clll t.e r- rad8.D _~,~mnrr. ,~rcml'; 13u'llinut",rn,JnWt3, h2.
rUB di i:,,,ti;:lrlwll 5c,df'-pat-dapatn;'1:1 C',";AI' merelra itu
tin/,p,-eJ. 'b et ap d,~_:ua litlp;1nm"2.1l (H,Jrnm) A!':8ua. oe r-ra
~"jRi; intindrlt []0r.,I::',.
17
l"Od8Vii;,k Wll1em C"L,tlun von dan J:!llI'&; 1>{Jl'p"'!:!.
ilal)l,t b[~llw!J. hulW;I] 1r.,;nGikll~i /It;Ol1lfl Yfl11g dianut OQtl.!l..
or-ung , j:Lka 1)~'''l1g i-ta lJera!(",aa lo1fun, mnjcn ffuku'n 1<1
:LlLlill')J :n:ng Lec-Luku bugil'l:,!u. h'llnurut Von nen Dllrg,
()r'>11{( t aj am ill ItJ(lonel.'i[~ telah ILlelok"k~n r-eoepe a Hit
\(um l;;luHl thllam kes o'l.nr-uhunnyu dun e auaga L kaeubuen
:oe<:!.fffir( TJ',WknllL dt'-.l'.t rjor-noj fu von VoJ.ll"lnho\'ol"\ ku
rcmA Leb Lh 11Ij(J;,j tllhull 1G7-\-1.9]l, .tf.u rnllJr,! 1r1\1ng!'i-
pnenl ci') tlnn 1.O~J HR 31;]:,) lfl')') ]I~" ;:; .i.~\.l.. Cor-ne'l Lfe-,
Vun VUl.l<on!lr,v"I' 'If..l'bruu'rlyr, ilia -"lnlnh nhl.l. Itukum A
dl1t In'lf'J1f,fdll. 1)"" },,);<,h t<l~·lc"~nl. l!v"i. I~("jlonp:(ln ill!
Ei'lfl,ld1 (1hr)-'ll,i~'\l o't'''''.d, '1.:n';;:r~lnnY0 "'1'-""\(" ~ enLh P(\
ctn t,,:,:~\ 1(;::7 .. 19.3", llt>l !l(lu·l.n~l "r>"n,·~.'~h!\t; Pemez-Ln-,
t"h \IlL«iJFl IlGl.r.:!lr'fl. t",.n1."'rl,r. "01:1.1..~(.,•.",\ '[,,1"".1 a"n 0.-
r.nlc "",,.\, j > ,~,'J "l"!ntl ai. ''-hr.,:"i npn"""']-W.t »ee-t anu 'Pfl
d,. 1.1l..h'_1Il 1:1~~l,. )'J 'c :"".1,,:,,1 p:--,j, '\,,It\\''1 '\>~:''-"H\ 1,"1",nl ~';'-l.ll"
nda -it In<1'Hl,,~ 1[1 -rc car-. kllUfI'-"..S.
8ni:"n" Ctu-tut.Lnn ~'r.'''')'.\c.h :·]e"'f';T'C1nn,'". d.~. l-enn'l.
olr!' h',l"".'.,r,n 1.;'U1:'.t 10;.1<,:;\ ,~1.1 TrJ,i""'fC'l.H :nll1,'>;Rt IUl-tJ._
t10 .l.ncoLnT,l.exn. """u"h [I,'.<J cd c;.en!J'Rn. J,,1."!1
liN'!!: ""'rl,'.wec'1."rl fldrs11., '-,,,nr:: ken"'.di.nn 'P""dn,pot Inl
,')1 I\",·,,-,} ~l-flI1.". iLp-DI-T= "ehu'tWl tenr.l -,"~.""p.,i. PBnS!:!:.
nut tc''-'I' I '-"""T"'.1. men,-,e.'~L>"[,khn ''''.il''',,- .y~rjg b"r~8ku
di Endoneaau 1Ju]r,lfI Hukum I~lR.l'l me'Lef.nkun llukum lI.rlat.
Keadnan !lukar.1 AJEr~ msrnr.nll' muaujc HuklllLl Iollllll,Hulmrn Is
Lnm uar-u IMHnpunyul kckua.t un hl,1kum l,[uuu uudah ditor,!.
ma uebfigoi l!ukum ndut ,
Oleh Jcai-enr, itt! politik llukum llit\l'ill Belunda
nnnya :oemfltu-matf.l menvubur-knn ullvideitemllenfl. duri pe
Ij<,l'l'l,<;"Ii unyu ull"yn ~1[U'1 'G()l'L',[J nonor-no ue occ-e,
crnjnru jlWiCll '[l~ (~) HP. ;itbl. le~5 tr".2 Ylllll( 1;:~[JlUdian
19
1.1" ,li JnWLL ;L.,m ~_~!J.(.lU.l.',~ o Leh l'(l'lHirintn), f[.L~di(l. ni~llll!aa
a i jJ'.)l"j,:"cil uer uu el1 bnt an i. ete.Lu.Lu L pu.tlW 2".. orddnan
si 2u! ndj Lnri h",w[l"~~r,,]u:rll still. J.937 no , 116, yni"tul
l,nnyn ''''(l;',tH''li ""''':ll'l"] pe.r-lcnw'in nn :l1:1,1a. S""i~l'lg perle!!
r-a '.'IfJTi" :I,'11(\" ",~l_""R uer·u.bll~_[11JD.d in! rnen j ud I "'''',,",'''_
n"ng Pengo.dilE'Il ,l'~3r,h1 iii ¢ab~l-i'; olell P!l,1I6l"1ntah Hindia
1~'\}.".n'lEi ,.!.c'.,., r!j,,~r'ill\irWl Ir8TJa.cl~" P~.n;.';·JdiLUJ UJnl1m, DGmi_
!,::li'l~ pn1.'< di ;("J,l.'M'll'ofU1, 'wl;cJll~l~ .:!idiril;:= g cr-.nprrt an
(!"dU.• "j,;!,!' rl,'~.":,,,,- ;';ljb1.• lti}'! No. Ii.\? li~l N'1.G39
:,' ('.' i ,~' ;':'~'.'."".1 ",np:ny" '; 0_'"1:'tl. '~ ,,!-, .'n! "'- D. :"~'. .~.- amc ,T ::1\".'[,-.Madu
l'P, V",l'I,_~,.:,.,,, '''''_''1." I", (1.•.\" ,h'.~:[':," .ir,i ,'li"r.,l'Clhl.nill 1." Po
n',c,dj11\7 i/,oUIrI. N.','m.tIC ..,,,.[l-.~ :1".!WJ1 ,Te!'8rL,,: tj<'"l' \:Ol-';ludi
"'}('''O·'''''I'W.) kel.l""l ~ ';'-"1.,'.'n narcn "'''.j" ','nji;\l I Kflil,yo')
Knoi;n H"tl'.
'.:,,~;p.1_!t11 Iw1"ll0":i.fJ I!OI".l'Jlrr. ~.~-'I-!,ko;h yn't'1.!,1a ¥fl1lg
r:\.t.t"mnnJl oLnh P'H"Q,'iQi;"ll in:!."h )'l['ny,'l'ah~wn ~Jernbirlll.lm
Per::rr:\.n,<1.D .',1",'':':-, cl:'\!] ~("~,,,n'I;,,rj,·C1 \((lJwk-L"l[>Jl kepad:l. Ke
rIl~nl,r,r~~.'1 ~..,..._,r.t'_' ~!'.l:lnl'l! n'lrntUl'f>..n P()'"~rl11tah HOmQrl
;;/SJl!lQ46, V~"!lvli."'.r\ 1)"'(]". t".J1,Ull lC)~" ,'e'1/,:.'m voa uar-oye
TJf1o",rv:_1Jt>il"n., .no , 19 -t;",hl1p. 1.')~p" mp.k" P"'l'nI1Uan Mo>
IT\.. ni'l\.'·.flt11<\nm I(R P,,:r,,/1j.lf',n lr'""m. N!lm~,'l ~ebAi1:lI.imaTl.a
kItA k-~t"hl1.t. Lrnrr'!ln \lno.~n". Un!!"n,. tnr."Iebut tjctaJC ne
Bll",J oanf!Wl i-c ocn re-en h"j;um ,'nn"¥"_"tu,,,,-t II"I,jonOJ13:1.a f.lG!l
d:l.:r1 ,,~rnEll1 ili"¥l-l:tDJm_'1. h"rLaX1l.
"6tel~h ~J~nl'81\l11ill lC~U['.1]J_D,tM•. 'Je,1Plk tOl1F,liaJ. I
27 DesBml:",,-,l' L949 m"J."l".:1. lJ"~,,nl(_lJnc1A""; Dlll'Ul~at liD, ):
'l'lihun 19')1 POITl61'.lntl'll }iOOllblilc Irvdone u t o, mencguaknn
20
pend.I".t"ll.l'lyF. ur,tllk t,i1;ql mfPlpor'i; ...htmlran P"J'n(111J~ fogr'illll,
PeradilrJl "r,G.!~tL di Lunr- JeVln dan K1l11mantll!l Sollltan me-.
;1. ";;1.;:,Jrh
,. , ""', E,,-.'.'.'.i" ('n"l- -,;··1
I' fle]1
'0•.i~"l.• '",;;J'{ I'"~. (,}7 \1,). i;]:~ i:'".:'J9 S'''". H!,-,ngatur Per-n-.
. .".UJ-,...« S 61 a 1; f'<fi.
21
D~nean b~ru~~i daye upQO'El. ksberadaunnyn yang di
Endon en La in1, moxa tWi.o.r del'll tallFlP monglllomi perbaik
EU1_porbaikan yang e aeun.L d'jn;,;nn PEU1cunlla don Undang
UndlU'lg Duenr- 1945.
Fudu tangg-al 2 Jnnuo:ri 1971\ dlln[':Ol1 llndmlg-Undailg
namor 1 'bb , 1974 makn lnhir Undong-Undllllg
yung 'buangkan meinlui xcpuuusnn P:reBiden No. I pnsal
l E1ld PflSal 67 yang t6'-"diri dar! 1<\ (emp[)t bsl!l9) bab.
Ksmudian dijublJ.rkrU1 dong>Ul I'llraturnn I'emerlntuh No.9
'L'h. 1975 vn Ltiu tentang plllpJmMflO!'\ UIJ No. 1 Th.197~.Sll
lanjutnyo pud a -t ehun 1917 0.1 kolunrlwn p er-ntur-nn peme-,
rLrrt ah 110. 28 'l'h , 1977. HEll in! 1'16n/1f<tur perihnl !'lIrwa
knfnn.
SSdilJ1i', pfld[l l'h. 1983 (1'.1'. J,O Th. 198J) y a i t u.
nl';ndakrln Per~.eraiBn fltllll mnu manilHth lobih dar! 136_
":l."nnl;': (J'a 111':<11'11) •
hld", to;U1f~l,;al 2') uo eembcr- 1989 di kallHU'ltl'lIl Un-
fl. :itbl. 100] Nn• 152 j.o. eno.. 1937 No. 116 dan 610
b. seio., 1931 No. G]7 No. 6)8 dan 639 Yll11g Ul6ngatur-
poredilan AC"l!\a KBl1mll11tan So10,tan.
c. Pernturan Pomerirl~ah No. 45 Th. 19,57 YB.llg mongatur
p or-ad Lj.an Avamn <1.1 JURI" J"flwa don Kal1mEU1ten SelatanS)
5)Ib1d., hal. 8.
22
Adopun kewenRag,~ ~engudl1Dn Agarnn BDSUn! dengun
Th. 1989 - 49 I'UElnl 49 Und""g_llnllaTIr: No.7 Tho 1989
yang berbunyi 8eb~~Eli b~rikut f
1. I'engadilan .~I'1Una bertugilEl wewenBng mlllJleri.kea, menouus , dan menyelsBaikall per-kru-n-cp er-knr-a ditingkat pertl;t.mn nnb ur-a oTong-Orl\ng yallg ber-ugunm Is_lam (11 lJidang, Ia. 1'entnng Perknwinan.b. 'rentang Kewnr-Laan , 'o'/asio.t, dun hibah. yang d1
], BlmlllW l)ord(l'larkElll H"kllm Iol"m.c. Tent~ng wakaf nan Bodaqoh.
2. Dlllnng P~rlt,,-winEill ne bugnLmanu yang dimakoud da_Lnm H.VF3-t (1) hurnf R illiah hEll ynng rt L atur deIfLI<I nunu uer-o asnr-kan pndn undung_unrl.an~ mBng<'_nnL 1'in'!mwinan y=g uer-j axu ,
3. Din.ang lievmrisan ssbQ,',nimlllto. yrulg d Lmakeud dalo.m8,Vllt (I) Imruf b lnlah penontuan a Lape-ce Lupa. ynn~ msnjudi ahli wurl(J. r-enenbunn meng enuI hartil psninggfllnn, p enerruunn bl'l@:ion lJID.sing - mue Lngcm i. wor ae , <iun melifBannknn pembnP,inn hargs pe-niner:fIlnn t eioeou I;. "
n. Kop at erreL P cr-na.trcn U'llum/p erflr1 i 1.nn Na[';eri
xooe t ene r l'dL'ildilnn ulllum/l'eradi1.nn Nageri Bab_
J. PonnfjEl(li1.an "lialRll PBn!~f1.di1.nn lJar-or! dun Pen,gad!lclll 'ring"t di1.inr;\mnr:u.n l'eradilnn tjmum ,
2. Il~u,im n,lwLUl lJakim paac Punp."adilu.n Negari rtun Hll1,1", pada Pallf(l'd.Unn Tingg1.\1'<19$11. lJnd<U1g-11n<iBIlP': no. 2 RI. Th. 19116)pnr-act j j.nn U",urn ~,dD.1.ilh ']fllM sutu re1akSlffia kelouQhfltll1 kahnk Lmun bagi r~kYll.t pefJcor! koadi1.nn pt,-da\llmlITmyCl. (Pf'.l3al 2 ).l{elc'Ul.BBfln k eh akiman dil1n!iI,UfJgan PorBo111ct1 Urnum'l.ilalcBill1al\an oloh Ia , POnl';l~(li.lnn Nei,er!.
6) !.l2.Y!., hill. 6J-64.
IJ. l's'M;ndiJ.Bll Tinggi.J. Kcuunauan lulhRltillinn nil inljkWl"un p ar-nd LLun Umum
'oer-punculc lH'Hi" Muhlmllwh JI.gWl/.j uebMfli Pongfldil-en Nel'orri t<;rtiflggi. 7)(lindun,:_TlndfU1['; N/). :2 ru , 1':.18:2 unan), n ,
Pfld" pr-n.ne Lpnyu Pe r ndi.Lnn ini ditBr:"I[I~an "t"u dilalm
kHI1 he.rd(J~l('1'kan d em.L ke nd LLnn \)til'dflBar~flJ1 tee Tuhanun_
Yung ~\[1ha Esu dfU1 Undang_lJl1d!lf\l: DfJ.:3(U' Th. 19~5 • .8tirta.
untELk Inencnri ke>benlJl'(ln, lcupna t Lnn hal("u, yong
mer-upajc an jBm,i.nun HlBeynr:-I.!tut, blmgllfi dan n agru-n ,
:;e1ain ,1"1'1 lJndn. itu, "alar,l hal YR11g pokojc mal'U
nuknn IIIDE:alah Ylm{i ~nngllt lJrinaip dami mawujudkan sua
eana 1H1r1 Jco;hid\llJnn yon", stlj~htel'[\, fll1Lun 't en'br-am dan
dawn1. ~Clrta tortib GepDrti YDIL~ di gnr Leknn oleh GB!-j
N (r;lU'ill_r.rcris neecr- HElJ.utln NegorB).
Untuk itu d,i hutuhkunnYfl lsmbRgn yan€l monyoleng
gtlruken keadUnn dong-an baik, dsmi kopne-t Lan uuxum,
Sal>n.gttimanu dim"kllu,lkan dal ...m Undru1I~_Undt1llg No. 14 th
1970 tontang lCtltBntUAJ1 pokok kekunauun koh£\l(imM,Yf1l1jJ
m"sinp,_mflsing mempllnyu1 runng lingkup kewenungnn mOOIng
fldili porltlll'a rrtnu sengloatH di bidMg tartentu. B)
UP'''~T£\ adnny... paradi1nn yang sadarhnnu, "tep ...t,oapn"t
d ert "dn denr;fU1 bLnyu aedikit.
D,d_ELm hfll ini teJ.o11 dito!"flfllcan mO].R111i 1Jl'da.nrr
\lndan[l" No. 14 Th. J.970 rnuk!! :,rnng e e'Lrunn .l.nL di po.ka.i
7)undEUl~ U[lil~l(1g Tentfll\jj ParfldilEUl Umll.1Il No.2 Th.Penorbi~ Sfllm' Wijn.,V'I, SU1'abn.,VIl, h ul . 5_B)~., hnk, 27.
ber-daanr-lcan lJnrJ.nn[;-lJndBng No • .} Th. 1965 1lI1111gellui ke.
duduknn, susunan orgElI\isasl, lceku",sl!-m ]{,)rja,tatu ker
je dun arJ.ministr","1i )1sngadi1an di 11ngJeungnn Perndl1_
an Umum, /.la_!:a dl gent! c1fl11 tHssmpurnll.ks.n ds.n dlseoual
lean dellf;on Ilndfl11g-Unclnng No. 14 Th. 197D.
D~nl,an dem!\c!fl11, Undnne-Unclung tontlVlg PeradllEl1"l- ursum
inl merupDl(D.I\ net.ckeuncen xe't antruen afl11 az",s yung te~"
currtum d n'Lam Itndong_undnng no. :1.4 Th. 1970 (LelTlb!U"an_
NSp,"srl!- I 2951).9)
2. KD)1GtenEJi keh[]kimF.Jl P"r"clllflll Umulll d at nra Undf\n g_UnrJ.ang
in! dllnksunDlcun or en pi;rf\dllnn Nagar! dan Pengud Ll.«
WI 'ringgi yon..,: e emuenyu b"rp11110e.le pudu Ml:Jh1.;:umnh Agung
yaltu Y'lllf; e auunL deng'lll l,,,t'liltuM tJeng-en Undung_ Un-
dEln/} No. 14 en. 1970.
Di du.Lnm Undfl11p:_llndilllg in! di aucun c1",n d! atur
admi.n t atr-naL pee a PdllgC,d.UB.\l. Neg-ari dr<n pada Pangadll
m1 'fingni.
l'engadilr-ill NOp;eri "daluh mor-upcjcnn Pengndilfl11 ting\mt
per-b"ma un-tuk nLeLnUl"ikeD.. ,na'rtLltull perkoro., drlll r"enya _
J.".,,,i1t!U1 parkar,,- pbl'dota d nn p ar-kaz-e, p Ld nn n bl:l(:! rak-
y"t yang I'.'lJcy'nt moncar-I keadi1'1l1 p nd n u~lUnn'Yll..ltecue.li
nc1u ]1;fJ 1:; ent\H1l1 l <J. in •
peradilan
put.uuicun oj.cn Penr,n,till1ft Nagari, dfl!l mor-upnjmn Pongad;l
1['J). Tingkat PortamB. dnn Tin,,:I;:[).t Terakhir perihBl llenp:_
xe't n kewonnnelV' menrr ed i.Lf BIltllru ner;eri -i1 daerah hu-,
kumnya , Di sH.lllping itu di EBBuaikon dEml!1l1l prins!p
prlnaip d Lr er-ena Lau L Vomfl; d Lc antiumkan pedu pnaaj, 10 Un
dBng_UnllMg nomor 14 tah",n 1970, make pengadLl un d1
11ngkungan Penr-edLf un Ulnurn eexru rzue mcr-upakun pengo.
cUl<U\ untuk perk['lru tindnk Pidona Ekonomi. perkorB. tin
d..'l: pidanlJ. Elnnk, p ..rkoru pel(l.!'1.ggvron l.D1u lintaa jBlan
an, aen per-ksc-u Ladnnyn ynnp; dltsntuknn olah UnlllJlg_Un
dnng ~ll'lhJr[1m",h aebng<li PenGurUlnn NS{';iJr.'l tortinB'gi dt
utw' denGan Undung_l]nc(ltl1g teraelldiri.
3. TU::lls r(llnng Llnglcup YBng begitu her-srt poker;\mm yong _
her-liB d t l nlcaanalcan or en l'onl~udilon Negeri, msJm. perlu
adanya pee-hut Len ~/llng besHr tar\\r,dup tata car-e dan 1'e
l:ll[[Jfl!lflan peng oLahun udnu.n i.uur ae L penrcud L'len , Hol ini
~angat penting, aebfl\"> \I\lll::nn oe f e lllenyaneJmt nepok 1,,,,_
't er-b Lbnn dn.Larn peny(}lon;UJiU'lJ.un adminia'trasi balk dibi_
dang p er-rcrc-e mau.pu.n di ]lidang kep""f>l.'lws.:Lan, r,aji,\:r)J'Bng
lcutE\n, 116r,'Llnt,m tcan r or- d nn lain-ln.il'-.llya molflinkEln ju
;en 11Iemp"n,,",lll'uhi )( ~l RLl,'''l"lln loen;,.,l enggurllon
i ttl "end-irio
Mo.l'll ocal, sebab itu, pcn,-"lenggarn adminiatrne i
pllnglldllull drliQlll lJnrlang-Undlln,r; ctilJsd,,1au'l menur-uf jeni"
nyc s.ertll dipia".h1(un menur-u-b p6nlln"I~·LIU\n"a,wa'Lnupun d~_
InITl r~J'_,rI[n ]((}ordina.oi T",rtUl1F:l;un.<'; jawuban tP.tup diper
26
lmLg,o,unc; jn'lallko.lt 01911 S(;OX'£ll1g IJ<ljebnt, yaitu Pllllitllra,
Purgailon r,llJrnngkup £lolLort&ril:l.
Soloku l'!l.I1itaru if'! ruonf\ngani adrni{listx'mli per-kur-u dl:!;
l,!m hol [,dl~h.i:JtI'QEJi lain ym.g- boroiful; taknis pl!l'uQ1
lD.Il (Yustisill1.). un tujc l1<;lakO'lW1aon tur,ao poniterl3. di
bantiu oleh [Joorrmg w.'<i;1l Pe.nltera aer-t a bebez-upu llI'Dng
Panitora MUdn.
Adapun aeker-t er-s.e m~n.l!1i'Wll ndminlEltraDi Unnrrn , Gontohl
Admini~tr[lsi kepB~awaian dru~ seboga1nye.
Sed=g pe'Lakaunnnn tUgG.B d1 bunt.u olob. EHlorung Wal~il
Eok ez-t nr-La ,
KalDU nud ah demikian t.ugaenyu kepan Luer-zmn dDpat lsbih
oonuna Iknn tU/,:ElfJnya eer-t a fungsinya. mernbantU hek Lm du
lam bidlIDe p()r~,dnan. sedong tugD8 udl"inlEJtrusl Inin-
1\. P"'ll"Hngkfl't!lll hnkim dlUl p~m\)"rhentinn dilalCllanakan oloh
l'r""idsn a cj.ajcu Kep<Uu NBf';[1l·A. ot ce u euj. raent er-i. Keha.
kimatl barctaEJw'kun IJeI'Botu~unn Ketufi Mrl'kl3.rnah Agung.
Dilillrn hili ini oe eue i dOn({B!l Undang Undang nnccr- 1945
pmml 2~ d nn puanj, 25 EiJrtf1. p enj e Laa annya , dlln lJndang-
UndlUlg No. 1.4 Tnh,m 1970.
KelmflElllfln lcel"u,ii'latl [,duloh l(6kuIl96,rn1 negur-a Y1U,Ij ll\Brd~
lefl untulc rn,my61&ni"ii,,;,,-ukw, 'P~r[1.di1an gun" menegnkkan hu
knm dim kecJlilOU"l \,U'dfl,'j[,r,',lIl l'o110,"-8i10, deurt. tors61llng
{';2,r"ny,~ ne.nc-a llulcurn Hapu't:;'1ik tnnonee re ,
Agu:r kG('Hlll,ffi b6bas arliU"1 mornllel'ilrOl'\ put,"~unnya. perlu
nd anyu j<""inmt. uahwe bui), povud t Lnn r.uurpun hakfm dn
Lnm m,\lfll:" ..nnklUl tl.\g~B terl"pu" c1Dri punr;aruh Parnerin_
t"h dun p"nf~[\ruh :r>U1g J_l~in. 1Jn'~uk pr-o oedur- pllnr:ungkat_
an IlELI,im, dan pBm\;~rhentilln hn!(im, fI1uta:oi, utn.U xenuttc
knn tiar;!(llt/tindfll<un nukurn ntau hulmmlln udminiBtl'nei _
t"''']lP.dsll h uk t m Pe r-o.dIj nn unum pBrl" udnnylt kerja.lJum1l.
1,C>T1RllltI\E,1 dun !:oordinW'.t «nurc-e Mll.hl.omuh M;ung dnn P6
'7Ler.tntllll,
PElI~8riI11:nll Eudl'ili oehar-uanvn nl6mpClrh8tikon sdnnyo pEll'a
uur-en tDl'''endl.ri yml[! 1~(JIl,catur mengennl tunjsnc:un ha.
!dm dEln ]le.1l1hnt perR<Hlan khlHII'/ilnYR.
~uPRY[l. hrli.lm t.\.dok mudnh tel'penl':llT'Uh lldano'a. keduniaan_
(Bterts) aer em msnnrtuatrnn eun t u per-xrc-c , i18i!~ per-dnt n
muupun PidlUl'l..
Demi menjDr:a k8Wibll..'Isan llBkim, 8ert n pen!,:8dillUl, moxc
,lOrlu c]ij!1{':A mutu k s nhl.Lan pAdEl hukim, dengon mcn srrtu-,
xen tlyarst-syE'lI'At yanc: telah dl.tentukEln oleh hllkim(Un
dnn!,:-Undtu1g) den .1Uf':1l. ditldakM pula larangEUl penghfU"rrEl
an j[].bfltflI1 bfl{';i p an.t.ner-n d,VI juru sita.
Supa;ya peT1'.dJl~.n b~rjaL'\n dcnp;EUl lflncnr/ofekt1f, melee.
Pene~diJ.rul "rin",--;J. rtib~ri tU(I'SI3 untuk 1!lcnr,8.w8.ai terhl'. _
llB.p Pe.llr::"rtl1rul ,it ct".BTGh hukumnyn. Hal ini wean mcning
l'llti,an !<;oordinn9i rcrt nr-n Peni~r,d'lan Ner;eri di dOBl'Wl
h\lkum "Juatn pflni';B.'I.tl.[U1 t.1nggi YflIli:\" hermnnfl'.at 1m"i rBk
yat ~'~LUfI menc[lri kl\[]d11h.ll, ne tinb P'lJ'1lZa(Ulun Tinr,gJ. m(l
l,,!wl<An p("nl~8\'o'fLf)ll!l 1;ar".11mt dRl"at roemoor-Lkun 'j1etunjuk
tegol'f\D, d~ll l'GringE,tun.
D"np;aIl ponj e'l.eonn t er-nebut d1 «tae kcpetunef Pengudf.Lun
"
PUl1gadn"n 11.,,,(;1'1 b<l.rtugfl[; llD.ll blJrW5111.lng m6~16I'ikFll1. ma
r,llltll!l 'lun lOl<lnyfllesElik!trl perk~;l ptdnnr.L dnn pElrknra por-
datu di tingka-t; per-t ame.,
pr,n{;,f.ldilfffi T.i.nt1~i j'(lrtllp;C1S dan berwCl'1n,n!\, mengudili ller-
d L dn.eruhny". lJila"'(U1U di mintrl.,
Selain tllglHl dun !,ewononr,lJn tElro6but d[1-Lfl(n pasel 50 dOll
J'fl8Lll 51 l'''Il.,~"dj]lU1 dal's.t d.i c er-uh I t!ip":,,, dan kewenen(\"arl
1a1.n OL011 ..,tau berdr"'(\l'kan UndMr._nnd6l'1[J.10)
dilrm 'J'tnl.~i>i ell dA.61'Bll liukumnyn me.1DI~"IUJ.ll psngaWf.lBBI1_
l[))!..£!.1., h~l. 21.
v
T'llill •
11)(lTndfillg-U;,\(\=,! 1?e~·l1rliJ.(tn H,'[Um No.2 Tahun 19(16).
Duso:I' Hukum Pon/l"aiiilnn '1'entang" -(~ug[l.t[\Tl l'orkuwinan Da-
lam anen Idrlall.
Per[(awinEl.I1 pfLdr, uuaanya iulllh tleorung prio h[J{lya
r;lcltnjlunya.l I-l1JDl"\illg illtr!. JJIIl' 13EoDr>1nL: l'I[l.ni'~8. hMYIl T~em-
punyili 19110rnng E\lllml.
P"llr;E1dilan ctflPllt rnember-L Lz Ln kd'l,.,dn seoran/(, so
Qrnng auu"li t>ntll!' j-,erifll,ri 1 [,\llli dr;ri seor[in/l". /-lpabilu
rl.ilcBh,mc1l<ki "loll lliht'k_pilloJ, y"n~~ burslu:lglmtcn (Undang
llntlM!j' FarkawiuB%1. panal ] uynt I '\l'.n "l'au I:I).lZ) I,:"
S~clnng l,rirls:!.p till],1'J)l p~rk1l.Yiin_(l..'l ~llndirJ. laJ.nh
1",
Fa{;uh3!'lon YrL!lff ~lalltl. see , HUllUUi dCU/l"fill rtr-mnn '-!'uhlUl y"ng
ll)Ibl' h'1 2212)p~d~;~'~Lll ~~~.N: Pr-oyek Pe mb.i.nunn Sro-nnn Ker,galnD,
(In tui om th.. 1:)82/198), nei , 116.
f;.'GlnyCl l '" dlUI di Ell1tBI'a i;ru~[Ill kskuusullllNya Din te1ah men j nd Llcun diri_Jirimu sllntliri pll.sanganl".'niu, UglU' L,[\1~11 t,Lhq, tstHUlg ull"El~uen;1a den!JiB jll.di.kflt> l'[WIl. ksBin Bll-,yeng S8SIl.<na kumu.Sa'''Ui!l1'~\1iln))'(\ JdU(,l ak e'l. it\~ mQllj,~di Ve1a.jsI'unbogi kl'lT~l yoni( bll.rfiltir"(Q.:'i •.lp-lIw,j '\yII-~ 21). ",-~:j
Di delam pel-'lnlWinan IIIGI'lUrut Hukum IslUJ1! i tu san
d:!.:,.i ''iy:;,·,ra l[1in
]]i1,1 e eue or-nng :fdTlg '1lldnn drW!tl'la bt:l:\.)t pr.in INl\lpun
wnnita ("1.<l1:1. bnJ_ig) l;i,lnk ])i"a "'cllnel.ihw!\ nlll's~ll"lYB
"'i'-'Plllg.¥oru....,,_,. ".'H,! 6udgh mompu )(,'.",.'L'1 dAn ta
It'lt dir!nvct ricUl agamtV:1.ytt, .1f"d.L rl1sri,k, BodlUlg
1"lk ,,-do. jliLBl1 untuk men.y"lllmatl<:un diri,klloua
1.1. denl':U!1 kawin, tllfika tok- Bdfl per-c ej.Le Luen -
1 J) ~Jyayid 31,1>' 'c , ,1 .iili7-IlSUI1:3Jl J~§.,Per. E;r'bi'~ JU-I.lE!
'EU"if, hal. '
nyu ,
nyn,
,,,edangluUl ia "talc JnF.U11pU m~lnl)6~anj(,i 1:;t6rl_
lII,,-.I-;a nr...nti Al~ah alcan m~lllpanp,Ic:[\n r1j:dn~£.l
S8i)d·tinya d.Laebu'blran dnj.am l'irmw1 1111011 I
f • {! ~-' r-\.(.,~~ J
(-c ...
kaw1n,
'!19njE,ga dir':l.r,ya o:J6hing@;a lllloh nene i. menculrup_
h,m 1T'l',rekn denjrnn k·ELX'"Uni",.nyao (Sural1 An-Nur ayat
33),14)
Dicnritfo,',wn dar:\. Abu 11l\l""r Bin ::;""fl\\nh don Abu wae Lr- ber
k",ta, di()(\l"ito.lcNl dur-L i\bu !\In'll.\'Iiyuh dur-L Ansa dan UlI\r,ro
ua bin unar dnr-L Abdurohman 'oil'. <lll.od dw-'i Abdiluh berlra
to. l'loeul I
")-Illi "olonGan pellludu, bill', diantara knnm ads yang rnnmpu
lcawjn hso.dflk1rYl la kcwt.n , kar-enu nnrrt L l'Iatanya nken 10-
bih terjc;r:a dan k()m[l,lt\fJ1n;'T~'- flkan LabLh tsrpelihorll.. Dan
1,lilfl 'IINlIl in b<31,I],rn 1~!lr~p1t '~':l'I'ir., hnJ".r:'.r.J:l,\h in
is) /It,, i'lIr<..·<:~t I'"nl"elJld.-""
'oar-puana ,
lluleum Y-flllg 1<:<1<l(lEl (2)
bee-,
uunu- 1'1 ~,,'11lL'1 H8dwl!.~ TJlJT8'~p"en bsrur.ll.U' 16 tnlmn ( Udong_
Unctang Pc,J';:uwlnM 110. 1/19"14 pusBl "I) ,llJ':I
h(1.tl ,Ii.'i dari PB1''bI""tan "in~l., mLl1~" 101. ounoll huJ<o,llnnya un
33
Hulrum yong lr e t.Lg a. (3)
~ 7)uma~),u".L
lIukum JI"ro"l. y~,itub1Jgi lo.ki-Inlei mnupun per-ernpuan
.vang t ej sn men~1ld8..kan porniknhru1, uken teto:pi t Ldnjc -
bi<lU memonuhf kE'butL.1bonn~'e., l.JnHc rokhani mnupun juama.
I'll (lo.hir waupun btltin).
Kcu'en[J terselulJurlg alb ynn.; ditutupinyu »cea w[Jktu·,
memingng, e e't o'Lah dikotahui o1.o~. keduB. heloh pihak da
~D.m aib 11m, terjllt\Hv.h penyosEilan dt kemudinn har1.
l'ernah diriwB..yatkf'!l dtUB.nl hadits.
«Ka'l Lan OBTlC',,<V;J!'Hng-OI'l1l1i; D",11 B(12/ndl1ah)
l8',mi'ngicuh 3H~""'" '
Lenah ;caLr"i,t dar. jll/(C t:i{',E]C lIJ~,nF',l urrtuk member I naf'kah
l".Tsi,\~,.". \,/<.] '\"1"'''' ;';.l'aL i?1it:'i ~'l<llltp'l ,1::- dul.nm nor-ee ka
ir ny Ol(ltUJ.1a "
i~\ii""llitl!", y,;llg ke J,i,n(\. (;i)
Hojcum .nubnh d~ c1!ll(~n j.er-nLkahnn yaitu ueor-nng laki_ 1a
)'1 }!i1:;.lg Lilta]{ tord;;sul< d~ng[..n ulaaan_EL:-B.l:l!.Ut yang meng
{""n.,,,,:,;," 11,,1:\11.: l,,,,,v,'lll, f"d,,~ j",dilal, n.~'u"";, ,1iui'UWll pill;'ni
){hh,HILlY n
lJi't.illik m·I;.1ur. LOl',,,,Lllt <\.~ nbau tidol, :'.U(Jllt juf.B. buhwa
m"n"lllfL h~dL'ro u.t.~eld\"·l,,;l.oh 'I\(l<'~'nl'<u-,,,t ),'ELne bet'$ll"kl!._
(;(llJHmt lil'L~1 ,c:adt'.D.fl :rnnl' l.lTuC11:nya 1'1l(\El. t.iE,p-tlap manv... ia
i uD i v :. Uunl. ''"'AllIAm J: ,;J~ i').l,nr ,1,: ami [.TH.\-l I.e i ,1 i mfln" I''' f.1ntmya
!,HIIlJf'(.t:'UIGI·' b)l;"'l;'-"-e"oj. 1:~lJt\{l.n:vmU1. bUl"I;It :ynnl~ Mannk dd ka
I"" J,,,1 ,\. '·.u>ok, :. (,.<J I c'''' :: ""!.~ ':I(ll ,,: r, Ell' n.'/'-' <ll, (I o1. Ill'e b u%u n 1Ir;!\l!lEl
t:!.<:lak I'i.Jk"h,;n(b.k~. nn.uon ,It.""t"n :"'-'1l[~ ,3.lb<lJ'r'yUtD,n "t!:'.u k e
lih"t
d"1;,,, ~ e:ce'" L» I; il-; (1., f"·(.ll'1 L-'H' uzucnn !lga.,uA. Kacumn'b an noltut'a
den p.,da t srhun <1alJGltJrIl ;;ndAJ1((·_lIndurlJ,; N,). 1 'fahun 1989.
/citr:, jw,',", ,-",,·n.1.,r'--""oJ.ll t,,,r'n lJlltu t.eL-hun dn-t;ang lee KUll (BP4)
.-, i n t.::;. [' c·n '._' (ohut an oJaUl me1 (,n,",':wl,,,;Ja,n/m eTl dafterteen pOr_
OG1',dw; '''.tlll< ~'olRlc,
11',"1.\:, ,ii<'\ I,,",-k~. ',','CWllll I~.l['f1\ jug" '"""n,<:Eltu!' t/lntw'-e f1da
rJYl, 11\1 :\1:" ,';,,".Hj·: :·ITdl, C~l"fi.i.
?en5(1r~in.n TGl"J' ;o."u·,nl1; Pl~11{U3L" ynitu' I "rnanin/jr:[J.llcatJ"
n t rm mcl'HIQ,,\urr,.
'ral nk uonurut t{(HHIg "meLepnekan Lkrrt nn porkawinnn a-
35
i"L1ru Y'anl'; dib<ilnci il110h ,,~,zn Vlfl", ....l1..!, ial",h Tf11"'1".
(HR. A~II n,wlUd d"" H~ld.'!l (1= ,'!l.:'l2.h!nm r.:ttl;mya) ,1'9)
nya, nucmn eli b,;111: hul[\lIfi lIrU[,~ flo')llnn~·,\yn di'tf:]101 oleh
~;"ren" \"'1'\)"r.>',1 do.nqwJ( ""['utti' uld.hut i:l'llafj, rnB'"-1.Ituslcan
lea {\"1J.oh 110rfil'''llll1 I
"~'(lJ~l:;' Luu dra !:lcti, kar-ana ltll r.6gHng]n.h bail__
L,;,i]c ~.ltl~·c: ,::u'O\il,GJ:u:cfl .ien"<<ll baile_bailC". 2D)
~J' U../~I 0 L~. L.r. ....!.-,u\__ Lr.~"" ~ d.' bY
L0P Y J\::. ,L~~~U\1"' -t-U\J~~Jj\ -L.--L\!I
Jj.:P Yj',.';
DW'i .'< '.;i ~;Lj.W bin .'110,1 11~ tin Sinno." j\~_Cbud~iy1r.fl.
x i c c s1l1ulcn orang I'llElm dill'1.rnng lLlembu"t madlorEl.t buik
crrtujc d Lri nyn eenc tr t , ap"JE>g1 lfepnda ornng leilt.
Dulam hUJltlL1l l3;tariat ·tentlll1g ke j edf an talnq den (Jerei rna
ka alc nn menLmbuxkrm SU"-:~U alcilJat hukum, f>1\tEU'U lain I
MaClln>-nIUCW<l Itukum 'i.'al"q
'_"'.lU L,,}ah pihlli\ t 0.1 n}, mGnl.::-.J.·iL.'ll~ml dGJ.(jf~n[Ji. urruuk
2l~) '.-!ll;1'i'l ~lhl:;j.l!; jll:<: G, lor,."it, x.c • -116,
21) ",:,1 II ",t·, t_ \',.:\.<J. n"hl:c..' ,'.1' .,"11 11",.;"0·,.1. R~.V • Al_M.'l·Elrif, lJ"!I.l",,o::, hal. ~e.
"1
mencame.t.kun , 1;'JI'nyni;a tiitl'.J< b15['\ nQ.ffiai ElBbu{';fllmunE' tor
.. "., ",,_, ,,_, ,_ 22)'_'_') (\'" '1",1,,_, 1,1" l"l__ '-~;Ilh,'~_ .' .... , .., ,..lene, <d ,J .•
IAXN.nJ II II '''I''ji'fl. - "nO' ". [l
Bo.nllung. 1.(11. IJ.
· ,C\.-JI, - '
"~'i(lt,;\. udu ::JOfJl)"tU. :,',m;; ditlll]"lkllJ) .nl,.,"', t.",to.pi ill
\)H,-,,"~ny[1. tJ;'\lain dsrr-Lpada 'rhaJn.q".2J)
m<Ula aecr-ang istr:l me1'll':ab!ltkan FlYflrillt 'ruunnj dukem 1:J~
lpjClJo.nr,J'ill1 IOlJw"-Jiburw,YL k"'lJudfl. All(lh jeWl lain fl,ehr.,glli
r,l'll.. P",ill. hill a I suamt. eud ah WemlJerini,atkon, bez-u.Lung
k~.1.1 t.--ta]'! ,,1 lai:r1 t"-tlnp tidtUC m"U nef.utce anujcannya ,
(monj Hltmkan) kown j iVclTIny" •
.indikan I'u'rtmg Imeui Ir e pudn Alloh dBh tlenjm'likan r-usnk
cc.taur ,nen;f;llmllil Ulnhurn:rn lllltUl: rn"lRIrEnnflkun l,,,~·oorn
" \L_'-·\, \ )
, ,.~,I'\:;~'.'i{l j"I)1", L'J~:cit, lll'.l. 13. jUl';. (J.
"nun hW(':f\r1E\h !<"mu (0\""111) l1\Bnl)n'l1l.lI1gi »ec-exa -.'
(ifJtri_1,d,;ri) ko;lr~n" IHallU inr,in men(';ombi2 kee-
kern".l t l<:c,_lo.u r"~r,,Ic<\ J::>er-bu"t l{ajl dClnr:"" \;e>=-i\fiP.:
i;~rwl~"n". 24)
e, ":'a1Llq :u"",,,,i."Lm (rd".i,n-r"u.~.rJ)
t
",- '-",<
loc.ait., hill. 119.---11, lo,;.oit., h!.l1. 19.
40
"Ke curd.L orang_ortlrlg yang dipaksl1, oedcngtcun he
tinya tatap reln nenr:nn Irc Lmnn env,
26)(An_Nahl I 106).
b. Tll1aqnya orang ~n.U1g sedB,l1-{{ 1'ltlbUk dalam llT'ti lups.
diri dari Agamo." hukum dnn Elaba,(';t1inya, mfll<a tll1/lil.
nyu tidak o ah , tccr-enc r-uenlc al<ru.nya Beb"galmflJlB.
"Ha! Ol"(>llg-orang ynng he'r Lman !Janganlah
dr.I([ltl 3holfl.t fJfi,de.hal Irnmu l3edfll1g C'lHbuk,S(lhing_
,".f' kmnu ttlhu cpa yEtn,~ kEilllU lcatnkfill. 2rt )
c. Per-n.viucn , d L <Jll.lB.!I1 taiuk permainafl 'par[1. FuqohFLbo"l'
bedtl p8ndupe.t. :30b~1{';I.illluna e eper-t L 1..1 BuqLr, ~ldiq
dun ncc rr-, DemLk Lnn ;lug'a pBndupat Imum Ahmad bin
11o:1lILbnl dun Mallie, veico I a nhrtya euntiu taluq h[U"us
<1J. 1\'1'o.knn, ",erta d i ecaer-r., Tunps. udenya pakauan
Jlk:t, niflt tldak adn malca dianggup mu Irs-ma.Ln • .'leba
2GlSyuyid Sabin Juz 8, l<:>r.cit. hal. 19
27')'1'1b., I I 20., l[J"..
••• :1ika rner8lce. 'uerllZilm (bBrtntap helti) thflla.k,
",sica. sB",'lf"':((U1UlYD Ailsh Molla MSfldongar 1.ar;i Irfa
21)\ha Tahn". '
d. Taluq m,,:ra.h, yrt.ttu parbuEL't[ill -I:tlnla<l ,VfJ~ dil.lCaplmn
c<'lI!tpfl.i tii1alc ","nyadr:3."t'i, maka hnJ. YEll'.r; demilcian t.1.
dek r;sh, o e'oau \<:Bw"'nll.J1gann~,.a enmpuf hiln!lg', <Jab",
fJiriwu,'{atj[r.,n Ahmad , Abu D~wud, I't.nu MnjBh,HDkim
.v[illr; ni(]uhkm'n:rn dari A!eYr>.h, bsrkfrtll,be.hI·/ll NIl-
hi efiW ber-nnudu I
"l'ldalc adl'l tale'l d1H' t\.5",k llemerdel,(],m budak bi39 )
La tartutu)) ekruoyov.
~. TnJ.e.'l Lup a (lalei)
Kala" dipaIld[ll1i: uuri p",ngudl1an tall'l'I 11'T's ntau 1.0.
f. Tala!c y,,,,£!.' tidal< eeeec- ~liri ee cu LnL 8anJl'. tnJ.a.qnYfi
t1 ol'[ill{;gil"" El.tan j"tnh )[FU"ane m\lsih"lI, aohinggu
billaI'f1 tal-ole kopac a ietrL-1,YB tidBk aan ,
---2£i')nrs.H.M.lJtjo: Djneln:nl. Pen<>rbit IAIN,Balldun~loe.cit, rwl.l .
- 39)"yoyid Sllbill,jU~ 8, loc.nit.hal.~l.
42
DGll&arl menznrr a fkan tentang t ai oq , maka -tLd.ak nkan
Lepas reen je'l eekan pcrvrez-t Lnn mace menunggt,J (idd:'lh) seh!!
bis 131 i~tri di t~ln(j 016h 8lmminya.
111 drtLam e.rti i ddah itu "endiri yaitu fl.,,""i kp-ta bahaar,
Ar"b. ktrt n iC:df'h ~"l'Jl1': nr-t Lnyn "'l1Bnp;hitunr;". YfUlg dim:>Jc-
lee W8]{tU, ccmont-c-a i[1 :>.Gdan" 'lIpn~rU_anknn haid,untuk me
Adnpun pfll.,-,L'l'tirrn Lddah d::;J.am Leu.i'l.ah M'flm2. Islam
:.',,1 tu
c.Leh Gll[,111n,'('01 ['tnu di tlliRC' ot eu ouaudnv a.ZdL cer-a i fJU3-
hobis maeu Lddahnya,
Di (l.~ll'.,n pen,o:ertil'm id<1[\h itu 'Jsndiri nudah d ikonnl. ee-.
1'0iduh \\StU. fiqih "C' i tu :"/ ,/ "/
L~
Lah dfl'JO;I' r'nbi Ibr.,J,i,n, qur-ban (idul ':\<1.ho.) dnn lain
";~_ ha,n;ninya • .10)
crwrtu:u ,nrQt Al B(::r~h ~~ \) t;;;; ~}t£~j
JO)Pr.'J.:l.n'-LCI1"8t S,.'iU'i'i Q.il,tflt 'nn.a en \ISm. ['leiIll ,'ElUAlJ?HWAN, 'fnhun l'l138/l9139.
"T"l.E."l (,.'<lng d"fk,t dieu,ju].) Ltu "de. duo kali"
Aynt 229. J1.
Y"itu tfilnq b"in Imlll:o llo"~sl(lq bain Ilhu::hl'o. Pengertian
uuj nq bnt un Imhro ,.'"itu I rn"'ml1;\\91'ntl ikntnn \1er]mwinan.So
drmg diti.n,jsu d"ri. "''',,1 hu)wmnY8 hflik huin Allin Shur,hro -
rn'\\lptm um.n Kubr-o sums. yuitn h[\.ln1, 't np L dill'mei oLah Alloh
T[llaq yong <,mdul> ai.18tu~J,Cln tlp;a l,ci1 ke ocac, istrinyu dan
sudf'JI aidlltllll, 'nnitn hr,rnID 01ntlcnh k(lmho.li oe bej.um ada hfl'
T1111 fill I
"Maka jilm (sunmi) telnh IIIentalrumys. (tigu kali),ma
ka t1dak halal bo,ginya untuk kembsli .• seaud ah itu
koeueli soaudah \Jerempuon torsebut !cawin dong-un In
ki-lakl lain". (Ill-Baro),: B.yrrt 230).32)
Penr;ertinn tclrrq Bal'ri Snugju-o memmuuknn tali per-Jc a
winan ant81'a ouaou, dan iot"'i yAnp," diunflpkAn oleh ffilsmi.
AI,ilJ"t d[11'1 putusnyn ik[,ton perl,uwinan j.tu, mekn iElteri
IU,II\\-,,,11 r1,mjadi orang lain, SedtUlg t nj.nq Jlrrrtlll Shughl'o ini
31) .juz, e, Syuyid S",b1q, loe.cit., huj, , 66.
·i\;:'JDap~,R.I, 1;4, 10e.e;t.lla.1. 56.
44
d Lucupunn l;i{\"3 kuli.
Di cuj cm t.ujeq l1,".iln Shug-hro inl moe a iddafl, bornr~i muau
( ( (1\ c~\ .;~\ )
"Dan uuumf-ceunmf.nyn '!:>(lrhnlc nlorujt.lkinyfJ. dfliam meeu
mOfllUlti itn, jika Joo""ke (para ouamd.) itu
lelah. (Al EU'lQrQh I 220) ,j)l
hondllk
UntuH: hill :tnl nllu:" ]"'''!~[ldil,m AgUll1n membua't an<tlop,"ie( Pe
nat s Lr un ) llPlcLJila. tlLLat! roji'i bekaa nunml, t:l.dnk balch
n11mh dOll"N1 orMff lain e oboLum mendapzrtkan 1.11n dn.ri Po
ngo.dilan Ar:anla. SIl"1lL11 dengan ke-b erruunn Yru1g dikolun.r]'Qr'
oi en Bimbl>gA..
Du""r Gllr;fl.t PorkawinElll "[)llJ.[\111 Muse Iddah
I. Dirolc'topnt Jondrf!,l Peml,inRan l\ol'lmbui;aun Agama Islom.
~Ut'Elt Ecl[1r/ill No. n.IV/Ed/17!1979. TerltRIl,1 l'oligami ds.
10m Iddah.
aenun jurc KlllllltU[l/lJ1. rape\1; ninClQ D1)"Bktorat J'lllnbinn6D- _
Bnn an Pe.r-nd f.Lnn AVarnn Tel. 27 o/d. 28 Mei 1976 di T,,_
gll EogQl' Larflr,i.n,n IV p<1in: G.3, per-onnj oo oor-t i buri
kut l'ud[\ pukotc '.:\lrnl,. metra dang-an ini lcnmi lJarit<ilill _
lc~.n pen,1elR"RJ1 flobnr,ll.i rl"rilrut I
".CT".~---
J3 JD['-I,t,,.;.H.r. f3~, 1\\jL, hrt'l , 55.
45
1. B~i ABEleD,'"n,": ."\1(1)01 Y[lllf' toloh monc~l'[likW1 Lnbr-L
nO'" denl1"" tnJ.£L'l. {''),11'1 dan mau rnen Lk ab ID.gi dll_
ng-t'U"I wanitn 1,,10 'jct,elum htlhis maJla Ld d e.h bek,,"
iat'rinyu, mal<n din hal'u£] manr:",julu.\n ijin IJ"li~wnl
tee 1'6nglldilWl Agamu.
2. Sel)(3.f~ai pertinlbflIlr;s11 huk=yu'panllt'f1iran hnhwn P!l
d n lmlcelrE\tnYil eueru i~1'rl yong ['./lalnh meo tn daJ.um
l.](>lton [larkuwinnn e ei exe, b'lluro habis mann iddnh.
K,,,rpl1[1. "ilu Elll[uni t e r-e ebu t aknn men Llceh 1.~i de-,
n,;~OJ" wun iltu l.r_in, l'''-da hctcekuunyn DOg! !rawajiball
hll~:UI,l don rntL llllltuJn ude'l.uh hori[]'~ri lebih d a'r L
Sildl'Cnr, ("oligami)
Oloh ]r!U'anl1. itu nc r-1\[\O",P k2.S113 tfrflo;but dnpat d1
t(lI'rLplWIl paSfl-l 4 don 5 Undanl~-UndarJ6 No.l/1974.
3. Sel'lap;al pr-oduk Pani;f1.dilnn. peno Lnjrun "tf\U izin pOl'
mohonan b er-e e'out , IHU'Ull dituangknn daJ.[llIl bcmtulc pe
netnpsn P6ng~r.L1nn ~~oma.
Kotontuan 1l;1.mbol!a .11 utus adaJ.nh merUIlakart tindall
lnn,1ut dur-L pEleal III j.o. vosaJ. 55 pur-ntau-nn Men
t"ri ~gamll no. J 'CE\hun 1975. Pec-ubur-nn Pamo e Lrtt ah
no. 'J 'l'uhun 1975 paoaJ. '1'1 j.o. T'nElaJ. 45 Dub IX.
D. pr-o a eo PBnYBlnsaian por-knr-n L.ll/!:Q.1:o.n pc,rlre.win~,n Daj am Ma
S"I. Idd,,}],
pr-ouoa p er-knr-u r.i m(lll[l adu oaj.ch e enr-ang mengar-u
ngi l'ehidupart rll,~Ie.h tungga, lneroka be-rdomiaili o.i dOSE!
Ko.rongduren, Kooe.rll"tE'..n Salcare.ju, KubupR.tell nonyuIlH!B
45
i}un«rko I unmr- 35 th, ]Joklll".1mm C£ll'ik dafl~l, iotri bo!:
)1[l.m~ ~\lj Inuh, telilpa't, 'binggnl di dlHlll ~ckarfljEl WetlUl
lIeCflmatlJ.n :,okm'uje, KalJull!lten J3(LJ1'"UffiD.E!.
selama r,l&ngBl'llllt;i hidull rUIntlh trmg"n t: 10 tuhu."l., ti(l'lk
dikoTunla.t nnalr. Sr,l,inb~[l. 0.1 rlalan rUl!1ah ta.nl;';[,,,- DorinE:
terjarli p ar-e o'Li.a Lha.n Sf\I1If!u.1. ~.I<hirn~ril m~nr;ajulcun pe r-ce-,
rai~n 0.1 l''Olngadilan Ap;amu, dt mnna. 1!lorekl\ bsrdomJoili -
dnex'uh llukum wUayahnyEl, Yfl!tu ue Pengud I'Lnn J\gama Iln
nyumua , ~nmptli T'lendnputlH'n Surnt xopuboacn tull3.q (SK'r )
0.01'1 P~ngad_nan A(\[l1!l[l punn t~l. 27 Ok t ober- 191)3 dClngan
n cuer- 304/SKT.3/83 uun rUcatflt 0.1 Kantor UrusW1 Agum!l
Ketltlruatan Soknr-a ju , Di dfllfllll Katl~an Bulcu Pondnf'b ar-nn
1'I'IJak no , 51/2/Xr/Th. 1983 hnadI l(eI1utu~~ PGn{\f\dilan A
g!lllla B[llIywn""" d'Jnr.ffi1 tw.ruc eatu yllil;u t nj.eq I'o,ii'i.
Se t e'l uh tSl'jadi j.er e ei-af.an Rntro:'lJ. []D.UdO~'fl Sunur-kn dan
,i"nda nt oe nutLla 'Sll;jJ.nEl~, I.o.:!\\fl!lya []nling borpiaf'h untuk
I'lsnont,ulc811 keh i dupannyn lI1i19ing_rtlElsing (sendiI'i_oend.1.r-i)
D1 ll"lfllll maeu iidfih itu, (Judn atEl8 nnmn Sunarko
mu t "VI )-;0.t LU'Rdo n , Ku 1)'-1P Ht ell Bnnyurnne ,
"ehul)llngm~ oec.on tDtri yang osc-u i'I;Ll ,,1 (JSOrL KWaJ1I:ma _
nl'lLl. dc-til k"betul ..n jIll.;" H&OI'ang :landa, ynng bor-n cma Su-
nr,t·ti., \iriLlll' ',,"l trlll\1n Binti Re't[1(\.,.irRo.ji. ;landn 'lori !\-
t,w n£\10[\ GUhy<'l'lO, kedll!l er-ring tiu'Aebllt -h o'l nn nlsnGadnlqlll
perceraJrul cli P~ng[).di1fm Agao", r-uewoker-so , dengan nor~or
SK'r pacta tr;"t, 24 lIIei 198J dan dfl.-lurn HukU Ollt"tnn
47
K"Jl1ior lIrlHlllll A/,nr-Ia ]("C~lmf\t= HntIJrf<d!l1l dBnp.:nn nomoI' buku
pcnd ur't nr-an 1.6/9/V/l~I3J.
SElltdsra Sunar-kc leur-en a l><.r[l....'l'~gRrHl.n tidtUc LUerB8.s. m6!l!
pllnyal mae a iiddoh, ",,,r,,,j'a m"nguruo ptlrs.vnratD.11 p er-n Llcah-,
nn 0.1 d e e a ,~"tBmpll.t. nlU1 mint", raJlOn,endaoi d nr-L Kan'tor U_
r-unuri Agama ke cumat.un ~:oluU"!lja. K!\pe..la Knntor KUA KeQamnt
'ill (Bp. Moh. HoghilJ) m~\mJ'Grirll'"ntkM oupsy" mflnun!':gu renee
idctah!1YB putiua , llf1ITJUn nll!rokr-. to"tnp pue a r,andiriannyll. oxen
JOOlf\ngDllllr,-kEUl pernil':Fll,,-.n Baja, aebnb <Ilia ooornng 8alcdsB _
loi-Um min t n (Ii ket::elmi oj.eh So arpo L KBbupRton BtmY\UnnB,d!1l"i
3cClpol .i'J,':" m~.lrp~rin';lltlct'll1 afi= 1'1llpa.yU <11 tunda dahulu,me
n'~nr:~ m~"fl. iddQ,hnya plltus (jHnd'Bnya). mer-ekn juga tetnp
"~lJ",,,:,,ir1~n(1 [j<lndirir...rulya., uko:n me1nnl!~mnf':"kan p er-n Lknnun _
cti IWA xeca.necen Batrur-aden ,
se c e'ien p enrtur-uenn sUI'nt_Elur"t terpenuhi,lnukEi men-,
i!oi't[,rkfJ'1 d.il'i bee ar-t n cnj.on J.stri ynng- bnr-u YEll1" bllrnl:Ulla
Survnr t L ,'\1 dean Karmwr.1:mgu He cuma'han Be'lmr-nden JCabupaten
B',U"l)'\;.IlLlleJ. D=e-i ctG8D. ct,U6n~kflpi d engnn 9\U'flt-ElUI'Ut dlll"i de
13(\ K,.r:llll;'.llmc:;u untuk pihnY. pu'ur-L,
}{GC!uf._d'lr.li'.j'l1 o:.YBrnt_nYIll"Rt "'UdMI lonp;kflp, d Lb arunkan pen
Gai'turml ;>'lrl"l11<~,h<tn ctilaiconnnkElI1 peutn xerruor- ur-ueen llgnmn
}(8\lUmatlU) nonueuuen , 'jotoluh rtLndnlcan pono1iti/111 oeoutcun
nye dan dioatrtt jlf\ctf\ 1;1;1. (3 NQllcH"~ber 19(33 eort£l di umum
kon pf\du llUJlfill pengurnun'[Ul, b:.\hw['. [JerniknkulIl Men di1nng_
"'\lfi~k= iU KEl!itor Urns,," Ar:Hmn Kename.tnn' BRt\U'udan pada
tfL'1ggCll 2J. Ilnpemb"r 19B3. S,)l,,'nEl jllnj"I1!.: pfjngumumnn,tidoJ,
ndn pGn/tad\1?U1, MakEi t epae pnd u W,~l{tLln~'fL, ynLtu nad n tg1.
21 t/"pembel' 19fJ). Alrad. n Lkn'h diJ.a!mct!1['\.ksn di l'\lO,'~l wall v n. -itu Ep. Ralc8D.wlrl'.dj1 ,H 1i681". Krcr8111;msngu Kecumtrt nn jJl1tnrru
don "eltit"l' j nm 15 • .30 W.ib, yung liicQtut oloh Kelmla J(antor'
N,;r"'lJ1 r.nJ' "~l"~"g,, ='0-0,,1.,,11 'l,~rniktlht-m 11Br,i;<\lcn kU"Dl'lg 101)lh
s at.u b\11[-]11 , f nnan b8kfllJ ietr:L 8HUdur!l Sunar-Ieo YfJl1/.i herntl.lll~
hat. cl.i rlesa Karungrllengu J(ocarn"tan nct.ur-na eo, UN"'I. rninta ke
pudu PBngadill".n Ag!.\Hll1 eup ayn dituntut den ditind~t eceuna
ilenr;lli1 hllktlln yomg 'oe.r-Leku ,
P enrl""d:l1 an lI[',rullll B"nyumm, Hlongudnkan pOlloll 't Lnn dan
p enge cekun pODr;llrIuan uta.!j uruna gds-, ncb , Suyu't L dengon 101
p erntuduun itu ~ob'l;.;111 bor-Lku t I
SokflTaju Knbullu'~en BDl'l,VU.r,Wil.
P [-l !ll1{':f, ,,,' "n rrn,\ !lllg-Un (l,mg P eric f1W1n8n •
3. 'Jc'llnVIl t e ;',Io"l'1,11'Ult/;lwn Sunru-ko , umur- 35 t suun , pBl<erjaM
Ca.11, Dorm K>lr'1.ill.~d\u'en, KecfUuutl1.n SOkRl'lljCl-, Kabupfl.tEon
l1anyulnA!l 't e Lnh ",sl"kB('ltllllran pBrn1k[lhan YDng d1 dEIi'-tOUO_
r,fldu Knntcr L!41''lUn A.;."",.. Kea".rn"tnn DElturadon d1 Pul'wo _
kor-t o , di.1flkElatl~i.kt1,Il olt>h Tt-ll. K"pa).a KUA Keanmu-tanrYCl-itu
Bp. Subekt1, menikRh d,')I,,'''.)1 f]iJQl"'.:mlr jtnr-empuan yang ber_
n amu Sumu-t L, bertGlilpl1.t 1;ino_~nJ" <11 doe a KfU'RIlgmf')lgu,Ke_
Cflmata.'l Hnturaden p nda 1;unr:RI'l.l, 21 No pember- 1983.
t,. l1s,hWEl po<'nilcRll,m 'tGl'BC,but d11wcBunakun oloh suerc-iec de
I1V1l.Tl Sunsu-t L ,lffill~ r,lcL.!1.l:L belcE.D iotri Sunar-ko y",1tu Suj1
nWl, tJ"1"t"(,LrJ>l~ L,i.ll;';(:oJ. <11 de n a SolmrBja wet an, Kecarnflt
ru1 S"J,w'R,iH KalHlj)Oltlln unnyunme memLh du'Laru InElllB 1dt1a11.-
ae-onRh ,11[:""ai oLe h aunor-xo di Pon(\'Rdilun Ar,'evnB llonyu
mae 1)'~L1E' '1:."'\1;1,';1..11 27 Ok1;ober 19B) No. SK'l'l 130J\/:;K'l.'.)/l')
d en.t an talD[l l"oji'l.
5. B[lhwa S\.\n,\~'ti e eoz-nng jorlda 0(\1'u1 oloh eu emfnyn ber-nama
Cnhyono di Pen(\'udilan 1l/,UlniB Pur-woke r-uc ,
<>. DWlWfl. jlen,c(eldu mohon E1gW' I(OD1l3 LnL ol<lh PengB,dl1an A{:'B"
r.\U Banyumee ctnpllt <11 t~ll1l';~,ni ,,1):'",,1 den!~[il'1 ke t enuu an _
hulmrn yan[, b5rlBku.
'T. en!1wl1. pen.rauu bar-ue dLn mel el'l;k£<pi 1nformafli keene tel"
"c..lJ'",t <1emi lcsjlllflsan"
KetuR Pan i t er-a P<lIl!:l1.dJ,lan 1l1\1lml1. DunyuJJ\s.s,e~telah JJ\a
na.nggllpl pell:'"c.U(\f\ t ill'S GllUt , m",ka mG1angounglcB!I pel1l':l1.ilu
annye kepaun };"[JA1R KGj~ll:Elflll!:l H'6gori l'urwokerto,puilo tgl.
15 Dea nmbe r- 19[>3.
,]nJ1;; r'r-r-Icawtnnn.
n~""dUfJiU'i'<:'!I GlJ"R.t 1"'II.'.,'''''\['nn:\,n: hnhwn. t oJ, .j., d i.L at-n [1,
:'-'.nn1{['l'J"J'o, rQI'nik8hc:n olch ::tl".Slmnrl.w ,1,'.1; Sunar-l.L eli jl\JA
l;~'>l.m,,-tiln D".turndcon p-vta t8ni.':r'Il ::'1 NOI'''''.1Jer 191'_': c.','''Jl{c E13-~
D'1. ,ic.nda scc-, 0'mnrlco ~','1ttl1 S·it'i 8u'jinah :;['I'I'; ".lCf)L·L oi,
l'''n!,:(,-''U.·~n N;Clm'l :':)'UlyLJ.'":''-'' p'ldfL tr:l. ?? OJ ro oo r- J(IG.] ;·le,"H):":
r.0 1!/,]!S. 3/198 J.
!'IJQlL-,in~;,t po.c o.L 4; :nrl':O'_ 5 d rut 'p",-i:cJ_ 9 m! [in.} t~'Jl\1n
J."711 ;1.". Svrnt Edar an :DirjeD l'imbtJ{';A, -'-c>Jnm Depr'-F:~ Nomor
D.llI/FrJ.j17/1 t I7 9 pr-z-bunt rm t0I'GSr'llt ,.d8.l8h me'r'l'.T'pL:'J) ",(0
P"""ClII"",-'8 di TuI'\""'! c-r-t o ,
PrTihfll .i ci. SUI'nt pol ip:.~mi rtaj.ern i[ldal, don !<:('I,nQ.tan_
Di. dn Lam iSl p en j e Lo rs an. fJllrn·t 1;':,rG<Jhut ndnj.nh 8ck"c:-r,i ber-L
hl'l; e
1. D:,hl'lLl Snn\t J.;:dLITt'n Di.,ol"J"8n Lnj.nn G'I Dirjcn TIaI'(';rni~ t"r
tnlJF>'''J. 10 I'~b',,')ri 1919 llo.D.IV/l'rl/L?/J.979 8CblfJh DCI'll
pakon r.or-o tur-nn ,."g"wlah n i.knh dnj nm m-io a .iddn1·,. 71·'ng be
1111"1 ada 1''CTn.'\;nrrmn'/n cln.lnm l'''ratuTPn P" .... ,md"nc:-lTn':ln!l&'cl!l
]'~'r][awi.nn1\, cc ouu i. ,ll'n~lllil kf":iG".~!1!UU1 ber,in.s".T'l',~t, T.'l-:l',H:_
L,rAGtT".3/197';i, tnlt"ll!~ k~" ..a,iib~Ul Pe,,,DYIBi l'enc"tnt Niknh
51
dEm TI".t£'. c rwn ieer:J". Pen;":[1,dilon A"an'll d af.nm rne·1E'.kEJOIl!1\n·n
Tl!lL"lmdl"n,'I'-qnCl_<U1":~.n per-knwdrizn b[l,~i ynng mer-elcn bGra,i";lllna
Islnm.
Pr-."(J! 1 :-5 e,-,'('t (1) ,'Em/,: b~rbunyi I I{lll ttu o.tllmn psre_
tur-un Ln L .'(OIE'. 1,1<lmF.I'lukp'll p er-utrur-nn 16hjh Ifln;lut,dit\tur
oj.eh T!~,.!,.~"n nimbn"(\ j ej.em,
J)~I1f:rul ill'l"ltl-J!Il'1 l1ut'nt l~fJ_Elt'N1 tOI'E'"bilt -~idnl, dnpt\t diJli
p p, hl'~ nn rj ~ T' !.: nn p ar- ['.1;vu-en per' [mdRlll!._llnd arl"An pllI'kawmon ,
EJOI'tn T'lp.f'J',i.ni,nt, ~PT(I"n pllh~_k. but-an E"'-~(\ mor-okn ¥iUI!': l't
1"0'1" l'len:!l(Elh tRtal]i e er-mo.oux .11l1~[l l'enITfl'l.l.J.IUl A(!.(lJ11n. mnu
pl'.n PPN/IUJA Ke.cnmf\t,m.'
2. Bnhw[\ SUT'a-t per-adnr-un '!;eT'oebut r,l{Ii~rJI[( tJ.n"ic r1<l.'rlllfltil1yn
nlf'nr;atur flE'.[\\~f):t Pidann. oloh lrnr-enn ttll k~1;(>J11;\lM FidA_
Ill'. t",J.Rh IE",:;,'.!' cl.r-2m!! )J,wrJ. 11-5 PPA(l97." JTr)Otlni~l:M n~_
mHli oClGl"'[Jn 't er-eclnrt lwnya mnn[':cltll.l" r,il[:".1 l'c-non.tnnyll DO
,11'., ;,,,i1:u t'ln·~nnp'" prof)Gdl\l' p er-r-otionoe ~_j~.\l rt,..,'.om I1nl
m"nikeh anJ.nT!! mann :l.d,4ah.
J. flnhwn ~J\n',-,I; l:~dnr"n 'tc,J:"f)t,lJ\\t nunn clnrJ['.): )lonrlf,]irCUl une
Lov.Le 1'.lH1Gntnk[1.t\ "i ccrnu-anvn h"h,m lloJ.i{;ami d6np;on me
n.ilr~'), (l.i'llam naen in.-'",,, ,=,elJ.ln(;"l";n d:l.tornpknnnya ko'b enbunn
"QIlGl 1\ dr,n 5 uu rio. 1-/'1974.
4. Ikh1'la O'_t ns. rJ'1""1" I'.n,·c]. ,1;: c'." I; or- : 0 uu t; ',;"J(;!1 I; 5rhfltl[l.p si pf-
l['ng{';f',l" i~[lP[>'l; c'. ~t":lt\lt aun ,1:1. 1':\.;:1.(,';111 :jeb[lg[!!mnna di_
P"rmenag_
110. 3/1975.
5. nenwe t"rh".'l"'Tl fJUJ'[d, K",'.I''.\nw:l.l J)BPD,3 J-'rOpJ.I\ll:l. J".WB. Tenr;"h
tDnt'l'[-L!. ~~':J .J!Ltltwr:l. 1~\B-1 !l1).Wk/I•.b/141/84 E!pCt\r::lh dnppt
sa
diahlbil ",,,,bur,f11 ;;,,r:JtiBiHl, hUI'ualah dl1thllt ita.ri £Iegi
kewennngnn '~('stin~r6cht (menguji dun montl",! peratur_
fill peI'undc.ng-ullua.ngon lii hll.l~Hh tin~kllt U11dnng_undung),
yt.mg b"n"Jenung Inolakukrul -tu e t o tng.re ch't , eeouco, d llnr;on
rll~al 26 lru. No. 14/\970, tentung ketentuan pokok_po_
6. Ilongan ~r'~~tLl~)\lllln LlTEtion dt at8.B. oej.amc. Mnhkamah A_
[;Ung ,tirtr<j, mcnyr<tRI[on Sm'nt Edornn t~l'",obut tidak eah,
ecc-ue 1)"'.1"11 lJ.\mlwga Inlrun tiduk 'lI"l'lunbatnYll, millen su-,
l'l1.t Ed~Ll°[;n t6r8elJut uo-t np mempUJ1~'[li 111111.1 dnn kekurrt un
l\IJJ(IJm ynllg mmgJJcnt 'l<lf"\;([l p1.hnk dan nnr-ua iliborlulmkan
eeb(\p;lUUlUlR reoobmyc , f1Elbinf:ga kepudu .,1 pe1.nnggAr du
pat diktnukan oanl;Eli p Ldarrn !:loou,'ll del1({G.I1 TH\eW 4~ P.P
9/l975 :J.o, T"lSul 54 l)Bj,I.r;l~AG no • .3/1975. Snrtn <1Hump:L
1'1 SUl'fitIHmu~fl dar-L lhrjon B.lmLJagEl AirHmfi I:alWll.
llirektu!','t PG"ILJinElElll neuan Porud11(11l IlgElJllU La'Lum ,
86tela11 Kom'u,dan aecor-b K6)JoliEl1an aeecr-t
1'1oJ'l.',,,,m[l" monnr-Lmn eui-nt. diU'1 Pen"ad1lun ll!':anlu Ilonvumll.El,i;~
1'\1.<3 rnGngll.dQJam llGnyirli.y.AJl .~(,cllkU1JnYEl. k e'pndn Kepl1.1u Knrrtor
IJruo[\n Ag[;Jnu Ke oruun't nn ntl'\;'\I'll.don yuLfiu 3[ludn:r" SUbekti,sar
-tn tilel',,"~lri?:iJ_ltaIl ii0n{t;AJl no'-0,'1' Surat pan/(I(Jll'1l, tortunggal I
12 ~,\rLl·"t 19lH ~"'. rol.4/J5J/3P/l~()3/SeraQ, "upnyll. r.:tonghn
19a4.
1984
,3
do neeor-t Ke]loJ_isif1n Banyuana padn tr,-l. 31 .ranuer-I
Den:~nn nom'lr mtr'at ]1!.U1I'glJ.rul tertflng(\"ll1 7 JBl1uarl
Nornor- I Pol. 354/SP/UI/1984 ~Brao.
Dan terdrurwa sar. Sunartl 8el~cu 1str! buru Sdr.Sunarko,
jUp;1l diplll1l."gil ok eh ¥.<jmHndo Resort Ke uoLd n Lan Banyumue
untujc dimintai pen~",lflErumYB dengBl1 Nonmr Eur-ut; jlBl1ggil_
an No sPoL •Y/J,02/~/1/1 qA f,/:o>orBe tart fJlld(>:ll1 27 Jnnuuri
19f1~. Bllpno'a ffie.nghAflf'-j) po dn tr:1. J1 J.-murlri 1984, aer-t.e
pihnlc J1"np;"',I{"nt jngR diT'ong,');il oJ.oh R<,,~ort Kepoliaian ll§l.
nyumne lli'tnlr di.mil1taJ. port[l,l1l':",~\1nl': jl\\·",'tllm oolfllcu lleng-
p:11flnt s eo-t.n l'sb'3nfLY."'L'lY"-J c1"n,oc::ln prmrr:i1nn 1h1.I'Ol.Y/36/SP
/I!L984/SerDo tr:l. n . .r"n1,w:d 1984 nupaya mmvrhrtdap pada
t(':l. 14 J"muari 2984 ,1 mi, O.g.OO ya1l-r: dJ.pF.1ngBi~/pQn,ggugat
"btl." nama Sdri Su11n"h.
Yr,,,!! In~~IGJli,(dl OPfmr:-·Ol'fW!!. +;sl','lel-'J.t d L ,;.t;'<ll untu.\c dimin
tat !<P.t".rMl!'''flll;rF. ['n,,,,l$h SGr]rll- rlcrJhrn"n. Un'tuk dimintai _
lcetSJ'DJlgeIlI1J'f1. ,,~h(]{"().l ,1;du".l ilrtlnr:l l~ork['W-r... TJ<ll"l1.r;S-llT£lIl U~,.
rl""f:-TTnfl[>/7{o' P'"rj"",,,,jl'\l)I1. 801''''C1,\i,1l,ma, :ranr; dirr.c-irc,uIT paaaJ.
"', lm;,n} 5 cluJ) TiH00.l 9 UI:.I!".J.,"1974 j.o. Surat EdorM
:J1ir~"" P',1"\bf![;'~ Tslnm Jlepnpt~r.L~n fIr-':I'!JT\lJ,11 0.D.IV/lID!l7/19'/9
'{,mf'. mnn a fl8lll.1[1} BnlcBt p~lR!\f':l':r,ro.n Tr.ll.P. ,1<;11'. :'Jerka Raoh
mJlTl r,1"ni~·'\mbil. ir'lnimpulNl ",ta8 lr"psrt.r.rf'I1 r c r-nndup pelang
I!f'"t"arl Un(\8J'.<?" Hr.<Janl?; i;CrE'0blJt """mpai nwnp,-rdak£l1l panyidik_
nn ksdu,,,. \rn).:I" ,"<r:" hnrJll "'arM, untu.lr 1ni r1r,}::n knl:luanya
,,__tR0rflhJr.fU1 )G'l'A.f1(1 )..'f;jr)rf1r,an l1'''''flri Pt.Lt"woksrta,dimnno. ~I"-
roka wilayAh i'.(\or,~.h hllk12'W'yt"
Ke~"j'rJnn(,.fm ~j(1i'erj. I'm"lmJ,,,rt,, lJ<,t,'ll"h mener-t.nn pBngllduntl.
un t uk Lbu d BIl,;~~J ~H\rclt dnkwnnn TJ 'lr}; [\1' 1;1 lJ !.rIg\: ntH0 • J •94/fJ4
Da\:w>:l. I ,f;!JI'l];:[CTI
unur- .tJ5/U-l~/1<]:i9
Joni", kolur.,in :Lfllti-lo};:L.
K(JlI'lu·[;llnN~[\I'Ul.ll1. I Irl'loncoiu
~:O"II"~ 1;in!S1~t1l Duuu ,\;j:,lllc"',cllC; nT.7/Rk.III
!C(\,;. fLj-tl;a:l'rtht:, Kuwph'l;tlr\ Bu..nyumas,
II ~;Ul~:i 18ng1ml' I c;ULI :UlKQ
trnnu- I 30 i'11/J,.1··7-194!J
,1urdH l'i01"r.llH ll'lJd-luki
raJ!!_
llj,tlllir,n l'"l.clJi (;(ljnl' I ]'"1',, t ei-dajcwu ti
ctfll, llh"J"cI"J.
1l,-llr.waWl I "IUL"'l1 i[\ 1, ..hll1kw(l :JUblil[ti pa.Ia Hru-L 3abtll, tgo1.
10 rjC)'IJ~dJ"t' 1933 "bki\;LU-' j[!J~ 15.00 I'lib ""t;idak_
tid!JuJ'Y1l Gi wuktu'1,uln YEm" i,i['.I<,!\: <'Io.\1r.1; ditentu
\wu l,~i dmw,,,, IICl"1<i di dulam 1,1:. l']O] di ru,_
'nL,h wlcli :v~n@; nar'nectna. G.clmnwi!'ouji di d~BCl Ieu._
~'lmg rnarll':\.l ;("' c ""li,t lLU But Ltro;l<l cn , "e tid C'knyCl d 1t e m
~Jt,t ".I.foln ,LL li.:.:l"'J'I 1'/ilf.yU, Huku-n Pnng'ildJlan N61~«)
r-L t-o.rwo'cor-t.o , ill t,er~_Elkwa deJv;r.lTI 0"'1\[';"-.1"'- melokll
lrnn l'on.C(lt,)i;,m Pork<1l'1!n!'U1. []oorflll6 imam! yang et
kiln bel'!sbri Lebfh dw! £Je<lr!'U1.l~ t<>.n;Js, ll-dfU1.Yll !
jin d.~i P6ngudi~un, iu terdrurwu 8ubekti Bob8e,Qi
'!,[·.;,,·,·!ai 'r~I1Cfl-t"t ni!<:ll]' Yi'lnr; ~/fll[tu !tu lJrJrtul,ao
rli l:;1.nt.or Ur-ueun M':Elmll J{')aamlltfU1. 13uturuden tolrul.
;I,'.:;.~iit"lLkllJ tc,nJtuv.\'tl II yc<itu S'U1(lJ'ko !lotl(;an ee...
<ll'[')li( h'L'.lliti\. :/l',JJ,'; bl~rr''''111l SWlfl,rti, d Lmuna 16 tel'
dilb'lJ, r""'ll!utrthui holll'lu t01"ilRJ:ws, II (SunnrkQ) m!l.-
!'C,!,(1.LJ1".11I,\ \,"II'Jl1 ';.lr,;; llQ1U b';l'jalan 2] huri,IlQr·tl1.
.i n " c,r'·.J ;!;;Ia :"':'\;"LlcU'n.:ro. ~,''-''U.ll 1TI~rl,:;'etuh'li bshwo bi
1" <lGo1',~n:, "'.;1''';' ,"c'n,:': l"J,lt «enc.u-o Iju.n !stt·iIlYLt
,-'-c:!, I.'''U rlG.ni!;"h :lc".,..l .J"llli;n.'-1 wfJnitl' LaLn l.leb(J1um...
!J(luJ.'-l :r,:'.:J,' i,L,-Ll'~;y:, "l~icail i"trl, n"lrJl in 1I1'.I'UIJ
',IU'1,<:1,juJ,an iji'l pJli,;:ami tee l'l"lr,ad.illul Allams,. Te_
t,l.:,! l~ILl ~(H·tJlll'Llt t.ii[ ....:~ diinuuhlrCUI o:L8h '~ord[L.kw(l
(Cw·, [;"t,·;,-" tGJ.Lth lIIl'niku]lJ,rm!IIIOI1Cetst IJet'kawinun
nnt"'-"'L ·t,,,Y·Q,,kwr; II (~Ulllil·jro dan[';W1. Sunnr-tL) °
,.!::·,-,AHCil~l'l\l ; l'8B,iL ; 11-4 j.O.pl'lflCU. 11-5 (I) Il P.P.No
9 to-hun 1975, j.o. BE :UiJ'je.n Dimbnga
1811UlI No. D. IV/BD/J." /1979 ,taIlglin1 10
Pe tu-unr-L 19'19 j.a. puecc, :>':i POl'ntur
an h""ntel'i .Agarna No. 3 'j'Bliun 1975.
t GDU.A I Untuk -tcr-dnlcwa II StUlsrko
Imhvla .1:" t,"l'iinkwa Sll!lEUoko THIda waktu
wnk'\;\l dun t'jn1lmt [JebEl(,ainlanl1. tel.'86but -
wwctu i-ar",obllt di doJ.um doknm9rl Pertumu d1atufl
is. tel'dulcwa sonor-ico tMpa menr;ajulran pez-mo horcen
e e oar-a tGrtuliS,1 epndn POr1~l1dilnn J\c,-rlffiS. telnli
mo.Lan.eeungknn ]l{)rl~rtViinBl1 1ng1, donl':~ wnn Ltn "is.
in, ad al.nh tord[Lkw" La nlenr-otRtlui hahwl;l mneu
Ldduh beknn iol;orin,va ,vang terduhu.lu 'IMg bur-tt
o cr-s i b()lu"1 ~:flhiA ynkn i, t.nr-u bBrjull311. 23 h[lri.
Di millin "QI'[<l"-''''wn JnBttr:"jllkan 1:Jin k a Pengad:tl_
on .~.n:flmfl hTJIlbi1a mao n Jd<'uh be kne ifJterin:'l"El be
1um hnb:tI3, tBl;(lp:t hill 1'ilrflBbut tidalc d:tporhati_
non (I1eh ia tord(lkwfl dan tetep flRja per'kawdnun-.
o t t ercsanejcen deng-ue wanH'n Snr1Rl"ti ,,1 Kua Ko_
c aent nn nat,u-aden yrutg d1l.akoE\11nknn oleh ee r-dalt
ws. I, rlr,dp, tel. 19 NU!'N,'ber 1933.
M6L.GNGGAfl l 1'"-,,.,,1 ·W j,J. '.",'.Ie:' 45 (1) ~" :f'.P. No. ~ triliun
197'> j,G. s.», T.)\lj--,r.B.l,T>b"'.:1c, 1:0;1",,,, NQ, D. rt/
BD!t7!l97') tg1, l'l '!>e'bruE>!'i 1979 ,1.II.p[1lsal 55.
Prra tur-un '~en~~rl )1.(')'-"110. "1o,] tc'.J,',m 1975.
Dital'blii :ii"t"~",[;1ci;rl l,,"'J,~ t!lrl,'!.j:U. 15_9_19S4.Do_
H/;::>.r. ,1",1l':J!' 'J't:...1t;ut~m PidlUll\ No.J.'J4/J.91l4 •
.J:d\·>;d 1;\;"",.l,ul; v,-,!Unl Xej:l.ktl[J,CJ1 NG{',tlr.i. Purwokerto
::lOd[~'.'J1 ;":".L~. ~l'L ct.i.ICUJl ~i.,',.l:;il IJ',"'d'iJrElbJJ!l ,,'laM,;; -
In~lt)]j,"siu
Ul'Il\!'
,'. r: 11. "' "
l'"I,f1rjw111
57
IBlo.m
KtlpD].a KUA Ke onnmtmn pekurmon
SlLnn1'lf.O
e .1rJ -l;ahun
: neld-laJd.
IndonElf'lia
, D,1,';'l. K3!'Qnrrr'l\1retl, KilC. SoltfTI"u
jlt WAt"ln.
'! ." 1. n IT!
Cat"1.k i!.f3fla
tor_
t>l.l.g.gaJ. 10 JulJ. 1':)8'1 !-'lti'., tOl'dD-''''Ifl. tlillldnpkcn kll Tllll'lJi,la_
neatl ll.,Utl'lc"hlll 1>;,'e1\:: j'ord.I'Li, w'l I Suhclrt L L1ellmgl";or jlUOtU 44,
J.o. p,,8a1 ~'j (.1.)<:.. 1'.1'.110.9 t asam 19'19 ;I.D.GE DirjOrl,
jlimb'l,f(r~ L,J.H',1 i'l,J.l'J.IV/riJ/l7/1~j·19 t n..'"I,ggal 10 Pe bcuui-L 1979
j,o. 1"'l:.J,1l ~) l'lil',r];:il'[>J"\,,\,j;l"!::tJl',i ,\gltl'UJ. tlu.] t,;]lWl 1975 [Jan
untutc -.;, cll]];-,'"L 11 3i11HOJ'l[o ",,"l~np;l~lU' paonl '10.j.l>.pLlLJaJ. 115
(1) I,. P.I'.i~o.9 'r anun 1975, J,D. sB,Dirj6n Dim
l;oga I.ol'L·,l Ilf).D.IV/Ed/l"(/1979 i;ru1gf';Gl 10 Pubr-unu-f In') jo
11":.101.1 55 l'"n·,tuToJl Il<en'~eri Agf.illla No.3 'i'uhun 1975.
I~Cl'cl~~'ark,U1 al,at-o..lllt buk t L y"n,"; lcuml ajulrfU1 de.Latn
,j,l<trl,! mH,",'" lain Lot o copy "u..cnt 'kuall u;;;ngan no mor- se-.
1'1 I bC:;i\B.::u. lJ'1r, kut Lpnn. i'likoli', dGne:ll.ll uomor- • J91!J.9/ XI/
83 eer r 1.1, I d6rta Sur-rrt Ed"r"n "'uri. Db',;lttornt aendes-af-,
(Dirjen) IJilniJaga Iol"m No. D.I'{/F:d!J.7!J.979 tanll'gs110 Pa
lli'lHU'i 1979, .ceu am.aa hlJ;;ti oj en j,~tl~(; t",r2fJ(~IB.
Se t e'Lah blT.li keroulullnlTI faktn_fElktl.l. yang k~ml per-oLeh duri
hllSi1 Jl(,"",rik~aan nt eupun pemeaLlr aaan di dElpro1 pGrsidang_
nn , yaitu ber-upn Jcc ber-ungun-dt e t er-nngun salesi dun t cr-dukwn
oer-ua hill',mg-harnng bnlcti yang can, make don,;an di kalt _
ken Jl[ln[l doleumen l,aIili yorig' lmmi ds.kwll1l!l -t e r-nadap para te~
dukwu yaknf padB- t e r-dakwn I Sl.lbekti kami, dukwu me1nngg-ar
pasa" 44 j.o. pacol 45 (1) b. P.P. No.9/th.1975 j.o. Su
r[lt KG'[JUtlWC-ill llirjen Dj~,t1flg(\ Agur'la Isl8J!1 No.D.IV/Ed/17/79
tf,rtr-.TIf':I~j'JJ_ 10 Pebru«.. i 1979 j.e. pcacj, 55. Pcr-rrbur-en Mell-_
tori !:r:ElIDU No. 5/1975 dan tfJrtlHkwB- II uuncr-kc mo1anggnr
1'8:031 40 .1,0. Tlf',sal 45 '(1) B-o 1'.1'. NO.9 Th. 1975 j.o. SE
llirjen Jiimbfl.l\u Is18J!1 No . DoI V/ Ed/17/1 979 tan(;'gal 10 Pebru
nr-L 1919 j.ll. \1[1801 55 Pcr-atmr-nn Mentori Jli>nmn No.3 tohun
1975, m<J~8. IHlIil.1 (lap at member-Lkun k(\j)in,pu1flIl bahwn dojcnmen
yang l,nmi dekwaen l'f,pml.R b er-dnkwu I ;]llhOlcti, II Sunar-ko to
Lah lliaG. nWnlonll11i un~Ur-IUHJUr jJEI,:o:EIl :\'anl': d Lc akwelcan ya.i tu
terdE1Je.wa r Sublllrti t,nl"h m61f\lculean 1'<lnontEltan l'erk"w!nAn_
s e or-nng auanu, yWlI,: nlcun ['ClI'ifltri Leh i h dnr-L seorru-...g eeue
lum ndr- .t~in <'1"1'1 l'~n"(1<ii1.an lW:ama, jugEl- dilmitkan dengvn
Sllrr,t I:\lo';'lln d"ri Bj,r~b[l[';[1 I"lam, NO.1 D.IV/foJd/17/1979 tl~1
10 r'enruuz L J979 Y1l.flg r~Gny()b\ltkf'Jl hB-hwa eu em i. Yllne telflh
conc er-oneen istI'in:\'[I nan meu 1JGniknh 1<li',i dengun wanita
J.~.Ln c ouej.um llnhi" mnae iddnh 'c.'deus i,.trinYEl, umkll. hnr-ue
mengnjLLk"n ijin ]J1l1Jgfl.rTli lee r"6n("ndtll\n Af'!,uma. ,JugEl dileait
kun i!<lnglill )JI1"HU 55 PE'r[ltuT"n Iil"ntori ilr;nmll. no.3 th.1975.
YQtl.(, monynJtltl~11Il 1,[j)H'.'I'1 I j'yfl.t oeuunvc bc.l-hEll dalElm per-u
uur-nn 1n1 O'f1l'JV onmnr-Luknn ]IerE>,tllI'~m 1811ih l"njut di atur
59
nIGh D.l.l'j"lI. j,im"L)",[';a ,\g~ln"L I,.ll'lmjDi:c:len 8ifJI11.i.'-lgan ~h\8~r"r~
lwt i,'i].'I;', l)ul1~;"n j'''.!.ah b(;l'].aKlul,ya zenutareen r~e.nteri N;[l.
''"'/..1 Nil, Ij ;; ,1"'1l !.Cl7'J .t Lnann ,1j-l;wGnhu1. H"j)fU'a yang 6~."11l1H _
])[1\-"[1" D~_;; I'on 11:",,1"",.;.1 Tal.lll,l, 8sb3.;i,:c(irnVl1n tGl'S"",ut d Ld a'Larn
)C~r>1lt\L;,lln :1." 1>.11'1 ;\,:;> ..180 ~I;,.G t"lWll 1979 BEd..l II pne aj, ~24
Y"""{~ mon~';';',ui;JcCll1 ",t'.cl'l uo tn . G ,'h'f,lctol'at Pemb.i.nnnn Dodsn
hrol t,<,','o,'l;\l~, l\l·?~(-dOJ "bElj;'U,,'lJut 'Ii da1ru'l iJ~"lOJal 5:'; (1) l'el.'l1_
tl'.-.'r,n "\on'~I'J),'i Ai?:Ol;:l8; No_3 tG.h\U1 1']75 1H~"lane,llya l,ar'o:Lih l:~
]Jnda DJ.tj"n lFmuEI{;a IUJ.,')'I, m.ucn dBlllirtIl jl[~'. t.,l',-;el.Jut ju
1.ml].ah iluili.Lh i.l[:!llwn pei-bur-tnn t~I'llr.Lcfm. Sul''?kti '"'?lnh ucrc-
:,'," "-if ,~teld"" "Jd,'; [,),' ~..~.J, ion 'C i C;,lJ: H\C",,;;), j u!'co',;:-, ;' D',', v, :-,01l.lr, s e C~T'n
te;~tu1irJ kr'j',,,-,,,,\ T'GD..--:,..(1J~",n ,\r:'·J~1'l. mDl~l3uu "l(hn l)~,rigteri _
'_~l.Jill (l.f.i~'.i. {;.o<JJ:·81g.
I"c'L'(i'lC:',u'lr.!:u .tor.ne.on YDl,g JJlL~'<l.i:':u.\"l <!i avao , "IIl!<a oelcumen
.'ICJ1ii 1;:[,r,;1 2',]['."'W11 j;:,li-''''':::U k"dLlo. I c;ubuk1,i, II sunor-iro te
1[,]\ I~,l"h" \-,FII',i lAlldi!:;'--ll l",,<,;/,:"'l, ,--,,;.)1 Ju,t 'i";jI'/ud,nl,~nn rncmaeu
ld. 1j)'bUI'-',"-,,-cw' j'fl"':cl S;I]~<-' :';:u:.l ,:~cI,\'",j{(11l.
Denvan IOm'l:,I;:[n;/l1 ,~,l\'H.(;;l Lu''O.-,Lat, (,kll:ll ,~[J,v"aH Hnbekb L
,j",ll(]ln'11 leGm; '"G1l".,':tI,,',,-, :-,nl-,.,,'Iru·; L"'l",a,;, IJfU'S tel,ask
\'.':l :;,lr.;J\,lh(,lt~i. d::m :--:(:1',.;'111-a'-'lL,~. ",,\l'.~~ (,:c:.,"lll [;.\.p",r'~.\.mlJang_
k an I;nl-h,.l :(l1nl'; :r,~'ILeT"tllr,n dnn lull-hal yung Iiwrir,r;mUmn
uuae perbuHtan "!lsrD terdakwn
lfol ,'(«.Ill!; mllringuIllcan I
KaduD. t or-dalcwa di dSpM pOl'sid!ll){\"an beraikap copanj ke cuc
terd"k-..;n 'ne'Lum p ar-n ah d Lhukum ,
fI"l yang 1Il6mDercrtol<on I
Beriio.sarlwn ur-nt nn t.er-a e but di ub ue dnn segola Jl(jrt~mbo.
ngnnnyn YAnr; kurni keml.l!ffJ.lton, mnku .rracoo Penuntut umum 1
MENlm'l'U'l'
Sl.lpaya II rucLm PengudJj nn Nelieri Purwokertf.l Inomutl.lBkan I
1. MeJ1Y'lltukan tGl'dGl,wa Subelc't L bolllShlnh Inc;lnlni.knn palMS
gsrHl1 b8rister1 l~nih dari eucr-eng , aallllgailllllna di
",tur du'l am pasul <\~. j.o. paaal 45 (1) b.P.P.No.9 Ta..
hun 1979 j.o. s.K. Dll'jen Bimbngll. Islam No.D.IV!J.7/79
trulggal 10 pe br-uru-L 1979 j.o. pa"al 55 Per-atrur-an Men
't er-L AC:<lmll No. 3 talnm 1975 OM terdflk"u Sc1.I'.SLm!U"ko
ber-nal.nh nL21s1rukan p(Jlnnt>:f';llran heriatrl 1ebih dari sa
orru1~, sebngaimrulo di atLU' dnlam paaol 40. j.o. paea1.
as (1) a. P.P. No.9 Trillun 1975 j.o. S.K. Dirjen Bimbo
[:Cl t ej nm No. D.IV/17!J.979 tan~glU 10 l'<lbruarl 1979,:1"
patlnl 55 P~rnturlln Monteri lIgamo No.) 'l.'nhLm 1975.
2. ?~enjatuhlcM Pid>U1.a k ep ada terdakWa Sdl". Subekti baru_
pEl I 2 (dua) bu'Lan Icur-ung an dBlam mnea pec-ccoacn lO
(sepuluh) bll.lan k6prrda I;e,'dnk",u XI, (Slll~arlto) 1 (aatu)
fJUlM 15 nar-L po t ongan I{J~"fi j.cr-co buun 13 LdeLupan} bu
51
Ser1 l 86111'133 dan rcct apan Dl.ta n i.kuh uon Ed.dw-l nil'
jen Bimbr.go. La'Lnru No. n,IV/Ed!l1!;L979 tanggol lO Pt\-
hru~ri 1919 diDumplrknn.
4. MenYl1-tflkan 1'3.1'(1 't e r-dekwn membuyur- bla:yB per-lear-n rna.-
sing_m"gin" cebeenr- IIp. l.OOO,-
Jp);:UB Pcnunt.ut llt..\\Ln R.SUjonn SubagYQ BAPerluU'fI t[nd~lc pidana
~ II
I
I
Top Related