Autoreferat
Agnieszka Guzik (dorobek naukowy częściowo pod panieńskim nazwiskiem Depa)
Załącznik 2 do wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego w dziedzinie nauk o zdrowiu
Rzeszów 2019
Agnieszka Guzik autoreferat
Spis treści
l. Imię i Nazwisko ................................................................................................................................... 3
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe ................................................................................................. 3
3. Infonnacje o dotychczasowym zatrudnieniu ....................................................................................... 5
3.1. Dane biograficzne ......................................................................................................................... 5
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. 2016 r. poz. 882 ze
zm. wDz. U. z2016 r. poz. 1311.): ........................................................................................................ 8
4.1. Tytu1 osiągnięcia naukowego ....................................................................................................... 8
4.2. Wykaz publikacji wchodzących w sklad osiągnięcia naukowego w kolejności omawiania ........ 8
4.3. Omówienie celu naukowego wskazanego cyklu prac i otrzymanych wyników wraz
z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania .............................................................................. 10
4.3.1. Uzasadnienie podjęcia tematu oraz cel naukowy ................................................................ 10
4.3.2. Szczegółowa problematyka prac, składających się na osiągnięcie naukowe ...................... 14
4.3.3. Podsumowanie wyników badaó przedstawionych w cyklu publikacji, zastosowanie
praktyczne i wnioski ...................................................................................................................... 28
4.3.4. Piśmiennictwo ..................................................................................................................... 30
5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych .............................................................. 34
5.1. Główne obszary naukowo - badawcze ....................................................................................... 34
5 .2. Udział w proj ektach badawczych ............................................................................................... 44
5.3 . Współpraca międzynarodowa .................................................................................................... 47
5.4. Prezentacje na międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych ............................. 47
5.5. Otrzymane nagrody i wyróżnienia ............................................................................................. 48
5.6. Recenzowanie publikacji w czasopismach naukowych międzynarodowych i krajowych ......... 48
6. Omówienie pracy dydaktycznej, organizacyjnej i popularyzatorskiej .............................................. 49
2
Agnieszka Guzik autoreferat
1. Imię i Nazwisko
Agnieszka Guzik
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe - z podaniem nazwy, miejsca i roku ich
nzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej
2002 - Świadectwo dojrzałości - I Liceum Ogólnokształcące Im. Ks. St. Konarskiego
w Rzeszowie, profil biologiczno - chemiczny
2007 - magister fizjoterapii z wyróżnieniem - Instytut Fizjoterapii, Wydział
Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
2014 - doktor nauk o zdrowiu z wyróżnieniem - Wydział Medyczny, Uniwersytet
Rzeszowski
Temat rozprawy doktorskiej: Ocena skuteczności treningu na bieżni ruchomej
w połqczeniu z biologicznym sprzężeniem zwrotnym u pacjentów z niedowładem
połowiczym po udarze mózgu
Promotor: prof. dr hab. n. med. Andrzej Kwolek
Najważniejsze kursy i szkolenia podyplomowe:
kurs "HEG-Biofeedback" - Wrocław 27.04.2018r.
kurs ,,PNF w Pediatrii" - Warszawa 07-09.12.2013r.- 29-30.03.2014r.
kurs "Integracji Sensorycznej II Stopnia" - uzyskany tytuł Terapeuty Integracji
Sensorycznej - Warszawa 1-15.07.2012r.
kurs "Halliwick" - Kraków 15-18.12.2011r.
kurs "Zastosowanie Nowoczesnych Metod Kształcenia Podczas Nauki Terapii TIcanek
Miękkich" - Kraków 09.12.2011r.
kurs "Medica1 Taping Concept for Physiotherapists - Taping Medyczny" - Kraków
08-09.12.20 lIr.
kurs "Taping w Urazach Sportowych i Innych" - Kraków 26-27.11.2011r.
kurs "Zintegrowane Techniki Terapeutyczne na Tkanki Miękkie - Punkty Spustowe,
Ból i Napięcie mięśni cz. II" - Kraków 22-23.10.2011r.
kurs "Funkcjonalna Diagnostyka i Terapia Manualna Pacjentów w Dysfunkcjach
i Urazach Ogólnych i Sportowych" - Kraków 08-09.1O.2011r.
3
Agnieszka Guzik autoreferat
kurs "Zintegrowane Techniki Terapeutyczne na Tkanki Miękkie - Punkty Spustowe,
Ból i Napięcie mięśni cz. I - Trigger Points, Pain And Muscle Tone" - Kraków 24-
25.09.2011r.
kurs "PNF - Rozwijający - Proprioceptive Neuromuscular Facilitation Advanced"
uzyskany tytuł Dyplomowanego Terapeuty PNF - Kraków 2l-26.06.2011r.
kurs "Integracji Sensorycznej I Stopnia" - Warszawa 12-l5.05.20Ilr.
kurs "Kwalifikacyjny Pedagogiczny dla Nauczycieli Przedmiotów
Ogólnokształcących" - Krakowski Instytut Rozwoju Edukacji - Kraków 29.09.20l0r.-
07.05.2011r.
kurs "Funkcjonalnej Terapii Manualnej wg Koncepcji Briana Mulligana część III/C" -
Kraków 26-27.02.20llr.
kurs "Funkcjonalnej Terapii Manualnej wg Koncepcji Briana Mulligana część IIIB" -
Kraków 20-21.01.20llr.
kurs "Funkcjonalnej Terapii Manualnej wg Koncepcji Briana Mulligana część I/A" -
Kraków 09-10 .11.20 l Or.
kurs polsko-holenderski "Diagnostyka i Współczesne Metody Leczenia Dzieci
z Mózgowym Porażeniem"- Rzeszów l4-l6.06.201Or.
kurs "McKenzie A - Diagnozowanie i Leczenie Zespołów Bólowych Kręgosłupa
i Kończyn" - Nowy Targ 19-22.11.2009r.
kurs polsko-holenderski "New Development in the Treatment of Cerebral Palsy" -
Rzeszów l7-l9.03.2008r., 11-13.05.2009r.
kurs "PNF - Podstawowy - Proprioceptive Neuromuscular Facilitation" - Wrocław 11-
lS.08.2008r.,14-l8.10.2008r.
kurs "Podstawowe Założenia, Zasady i Metodyka Wieloprofilowego Usprawniania
Dzieci z Wczesnym Uszkodzeniem Mózgu w Systemie Nauczania Kierowanego" -
Zamość 26-30.05.2008r.
kurs "Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherbome" - Rzeszów 1O-13.04.2008r.
kurs "Mózgowe Porażenie Dziecięce. Rozpoznawanie, Profilaktyka, Leczenie
Bezoperacyjne i Operacyjne. Metoda RAO" - Lublin 05-08.l1.2007r.
kurs o Specjalności Masażu Leczniczego III Stopnia - Masaż Limfatyczny, Elementy
Mobilizacji i Manipulacji Stawów - Rzeszów 02.03.2006r-30.03.2006r.
kurs o Specjalności Masażu Leczniczego II Stopnia - Masaż Segmentamy, Punktowy,
Refleksoterapia Stopy - Rzeszów 08.11.2005r-15.l2.2005r.
4
Agnieszka Guzik autoreferat
kurs języka angielskiego na poziomie upper-intermediate z elementami fizjoterapii.
Target - Rzeszów 03-06.2006r.
kurs języka angielskiego na poziomie upper-intermediate A. Promar -Rzeszów
24.09 .2005r.-15.0 1.2006r.
kurs języka angielskiego na poziomie upper-intermediate B. Promar -Rzeszów
16.10.2004r.-18.06.2005r.
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu
2007-2008 - stażysta na stanowisku asystenta, Katedra Rehabilitacji, Instytut
Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
2008-2015 - asystent, Katedra Rehabilitacji, Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny,
Uniwersytet Rzeszowski
2016 - 2018 - adiunkt, Katedra Rehabilitacji, Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny,
Uniwersytet Rzeszowski
od 2018 - adiunkt, Katedra Fizjoterapii w Różnych Specjalnościach, Instytut
Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
2010-2011 - wykładowca, kierunek technik masażysta, Niepubliczna Szkoła Biznesu,
Rzeszów
2011-2012 - fizjoterapeuta, gabinet Ars Medica, Krasne
2012-2013 - fizjoterapeuta, Przedszkole Publiczne Nr 8, Przedszkole Prywatne
"Akademia Małych Odkrywców", Rzeszów
2013-2014 - fizjoterapeuta, Ośrodek Wczesnej Interwencji OWI, Rzeszów
3.1. Dane biograficzne
W 2002 roku ukończyłam I Liceum Ogólnokształcące Im. Ks. St. Konarskiego
w Rzeszowie ze świadectwem z wyróżnieniem. Po zdaniu egzaminu dojrzałości rozpoczęłam
edukację na kierunku fizjoterapia Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W roku 2007 ukończyłam studia z oceną bardzo dobrą, z wyróżnieniem uzyskując tytuł
magistra. Otrzymałam Wyróżnienie Dziekana i Rady Wydziału Medycznego Uniwersytetu
Rzeszowskiego oraz Dyplom Uznania Rektora. Od września 2007 roku do września 2008
roku odbyłam staż na stanowisku asystenta w Instytucie Fizjoterapii Wydziału Medycznego
5
Agnieszka Guzik autoreferat
Uniwersytetu Rzeszowskiego. Etatowym pracownikiem na stanowisku asystenta w Katedrze
Rehabilitacji Instytutu Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
byłam w latach 2008-2016. W okresie tym sumiennie realizowałam swoje obowiązki zarówno
w pracy dydaktycznej, jak i organizacyjnej, będąc członkiem Komisji Rekrutacyjnej (2008-
2011), Komisji ds. Jakości Kształcenia na Wydziale Medycznym (2012-2014), Komisji
Rewizyjnej Stowarzyszenia Przyjaciół Instytutu Fizjoterapii (2008-2015), Wydziałowego
Zespołu ds. Pozyskiwania Funduszy Unijnych (2010-2012), Zespołu ds. Wolontariatu na
Wydziale Medycznym (od 2011), komitetu organizacyjnego Małego Uniwersytetu
Rzeszowskiego na Wydziale Medycznym (2013-2014), koordynatorem do spraw ECTS
(2011-2014), przedstawicielem Instytutu Fizjoterapii na Podkarpackich Targach
Edukacyjnych (2011) oraz biorąc udział w organizacji kursu polsko-holenderskiego "New
Development in !he Treatment of Cerebral Palsy" (20 I O). W tym czasie byłam również
opiekunem studenckiego koła naukowego "Peto" przy Instytucie Fizjoterapii Uniwersytetu
Rzeszowsldego (2008-2012), jak również opiekunem studentów studiów stacjonarnych
i niestacjonamych I stopnia (2008-2011).
W okresie od września 2009 roku do grudnia 2012 roku zajmowałam stanowisko
koordynatora kursów specjalistycznych dla osób spoza społeczności akademickiej w ramach
Uniwersyteckiego Centrum Kształcenia Ustawicznego na Wydziale Medycznym. W ramach
tej działalności zorganizowałam, a następnie koordynowałam 30 edycji szkoleń z zakresu:
"Zintegrowanych technik diagnostyki i terapii manualnej w oparciu o techniki
chiropraktyczne i techniki tkanek miękkich", "Specjalistycznych technik diagnostyczno
terapeutycznych w rehabilitacji osób starszych", "Zintegrowanych technik diagnostyczno
terapeutycznych w rehabilitacji dzieci" oraz "Specjalistycznych technik korelccyjno
kompensacyjnych w leczeniu i profilaktyce wad postawy ciała". Za zaangażowanie jalco
koordynatora szkoleń oraz poniesiony wkład w realizację projektu Budowa potencjału
dydaktycznego Uniwersytetu Rzeszowsldego na poziomie europejskim otrzymałam
podziękowania Rektora Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W ramach pracy nankowej brałam i nadal biorę udział w licznych projektach
związanych z oceną chodu pacjentów z niedowładem połowiczym po uszkodzeniu
ośrodkowego nkładu nerwowego oraz związanych z wykorzystaniem metod biologicznego
sprzężenia zwrotnego w rehabilitacji neurologicznej. W latach 2010-2013 byłam członkiem
zespołu realizującego grant ministerialny związany z badaniem skuteczności rehabilitacji
chorych z niedowładem połowiczym po udarze mózgu leczonych w późnym okresie
z wykorzystaniem metod biofidbeku. Część wyników powyższych badań posłużyła mi do
6
Agnieszka Guzik autoreferat
rozprawy doktorskiej na temat "Oceny skuteczności treningu na bieżni ruchomej
w połączeniu z biologicznym sprzężeniem zwrotnym u pacjentów z niedowładem
połowiczym po udarze mózgu". Wyniki realizowanego grantu zostały przedstawione na
licznych międzynarodowych konferencjach m.in. podczas 1st European Neurorehabilitation
Congress, 20-22 October 2011r. Merano Italy, podczas światowego kongresu World Congress
of International Society of Physical and Rehabilitation Medicine (ISPRM 2013), Beijing,
China 16-20 czerwca, 2013r., jak również na VIII Międzynarodowym Kongresie Polskiego
Towarzystwa Rehabilitacji "Współczesne kierunki rehabilitacji po urazach
wielonarządowych", Poznań, 5-7 września 2013 r.
Od września 2016 roku do września 2018 roku byłam zatrudniona na stanowisku
adiunkta w Katedrze Rehabilitacji Instytutu Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu
Rzeszowskiego. Obecnie kontynuuję pracę na stanowisku adiunkta w Katedrze Fizjoterapii
w Różnych Specjalnościach. W ramach obowiązków dydalctycznych realizuję zajęcia na
studiach stacjonarnych, niestacjonamych pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych
studiach magisterskich. Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora zostałam członkiem
Wydziałowej Komisji Egzaminacyjnej oraz zostałam powołana w skład komisji
opracowującej raport samooceny dla Polskiej Komisji Akredytacyjnej na potrzeby oceny
instytucjonalnej Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego. Byłam również
członkiem Komitetu reprezentującego Instytut Fizjoterapii Wydziału Medycznego
Uniwersytetu Rzeszowskiego na "Festiwalu Zdrowia w Sercu Miasta" oraz prowadziłam
wykłady i ćwiczenia dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W latach 2012-2014 oraz
od 2016 do chwili obecnej jestem członkiem Wydziałowej Komisji Dydaktycznej, a od 2016
roku Rady Instytutu Fizjoterapii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W 2017 roku zostałam powołana w skład zespołu ds. Ankietyzacji Wydziału Medycznego
Uniwersytetu Rzeszowskiego, a od 2018 roku jestem także członkiem Rady Programowej
Instytutu Fizjoterapii.
Jednocześnie od 2011 roku zdobywałam doświadczenie w zawodzie fizjoterapeuty,
pracując z pacjentami w różnym wieku i z różnymi dysfunkcjami w gabinecie Ars Medica
w Krasnem, a w latach 2013-2014 w Ośrodku Wczesnej Interwencji OWI w Rzeszowie.
7
Agnieszka Guzik autoreferat
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 nst. 2 nstawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. 2016 r. poz. 882 ze zm. w Dz. U. z 2016 r. poz. 1311.):
4.1. Tytnł osiągnięcia nankowego
Do jednotematycznego osiągnięcia naukowego włączono 5 publikacji oryginalnych pod
wspólnym tytułem:
Analiza zgodności wynikn oceny klinicznej i laboratoryjnej chodn osób z niedowładem
połowiczym po nszkodzenin mózgowia
4.2. Wykaz publikacji wchodzących w sklad osiągnięcia naukowego w kolejności
omawiania
Łączua punktacja jednotematyczuego cyklu publikacji zgłoszonych w postępowaniu
habilitacyjnym: 10,482 IF; MNiSW: 150
1. Guzik A, Drużbicki M, Przysada G, Kwolek A, Brzozowska-Magoń A, Wolan
Nieroda A. Analysis oj compatibility spatio-temporal parameters with the gait
assessment using Wisconsin Gait Scale among patients after stroke. Neurologia
i Neurochirurgia Polska 2017;51(1):60-65 (IF: 0,817; MNiSW:15)
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na tworzeniu koncepcji badań, zaplanowaniu doświadczenia,
wyborze metodyki badań, przeprowadzeniu badania, analizie statystycznej i interpretacji wyników,
przeprowadzeniu dyslrusji, zbieraniu piśmiermictwa, przygotowaniu manuskryptu, ostatecznej korekcie
przed i po złożeniu do redakcji, byłam również autorem korespondujqcym. Mój udział w powstaniu
pracy szacuję na 75 %
2. Guzik A, Drużbicki M, Przysada G, Brzozowska-Magoń A, Wolan-Nieroda A,
Kwolek A. An assessment oj the relationship between the items oj the observational
Wisconsin Gait Scale and the 3-dimensional spatiotemporal and kinematic parameters
in post-stroke gait. Gait & Ppsture 2018;62:75-79 (IF: 2,273; MNiSW:30)
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na tworzeniu koncepcji badań, zaplanowaniu doświadczenia,
wyborze metodyld badań, przeprowadzeniu badania, analizie statystycznej i interpretacji wyników,
przeprowadzeniu dyskusji, zbieraniu piśmiennictwa, przygotowaniu manuskryptu, ostatecznej korekcie
przed i po złożeniu do redakcji, byłam również autorem korespondujqcym. Mój udział w powstaniu
pracy szacuję na 75 %
8
Agnieszka Guzik autoreferat
3. Guzik A, Drużbicki M, Maistrello L, Turolla A, Agostini M, Kiper P. Relationship
between observational Wiseonsin Gait Scale, Gait Deviation Index and Gait
Variability Index in individuals after stroke. Archives of Physical Medicine and
Rehabilitation 2019; in press, Jan 25. pii: S0003-9993(19)30015-2 (lF: 3,077;
MNiSW:45)
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na tworzeniu koncepcji badań, zaplanowaniu doświadczenia,
wyborze metodyld badań, zbieraniu materiału i stworzeniu bazy danych, przeprowadzeniu badania,
analizie statystycznej, przeprowadzeniu dyskusji, zbieraniu piśmiennictwa, przygotowaniu manuskryptu,
ostatecznej korekcie przed i po złożeniu do redakcji, byłam również autorem korespondującym. Mój
udział w powstaniu pracy szacuję na 75 %
4. Guzik A, Drużbicki M, Wolan-Nieroda A, Przysada G, Kwolek A. The Wisconsin
Gait Scale - the minimai clinieally important difference. Gait & Posture 2019;68: 453-
457 (IF: 2,273; MNiSW:30)
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na tworzeniu koncepcji badań, zaplanowaniu doświadczenia,
wyborze metodyki badań, zbieraniu materiału i stworzeniu bazy danych, przeprowadzeniu badania,
analizie statystycznej i interpretacji wyników, przeprowadzeniu dyskusji, zbieraniu piśmiennictwa,
przygotowaniu manuskryptu, ostatecznej korekcie przed i po złożeniu do redakcji, byłam również
autorem korespondującym. Mój udział w powstaniu pracy szacuję na 80 %
5. Guzik A, Drużbicki M, Kwolek A, Przysada G, Bazarnik-Mucha K, Szczepanilc M,
Wolan-Nieroda A, Sobolewski M. The paediatric version oj Wisconsin gait scale,
adaptation jor ehildren with hemiplegie eerebral palsy: a prospective observational
study. BMC Pediatrics 2018;15;18(1):301 (lF: 2,042; MNiSW:30)
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na tworzeniu koncepcji badań, zaplanowaniu doświadczenia,
wyborze metodyki badań, przeprowadzeniu badania, analizie statystycznej i interpretacji wyników,
przeprowadzeniu dyskusji, zbieraniu piśmiennictwa, przygotowaniu manuskryptu, ostatecznej korekcie
przed i po złożeniu do redakcji, byłam również autorem korespondującym, Mój udział w powstaniu
pracy szacuję na 70 %
• załqczono oświadczenia wszystkich współautorów, określające indywidualny wldad każdego z nich
w powstanie każdej publikacji.
9
Agnieszka Guzik autoreferat
4.3. Omówienie celu naukowego wskazanego cyklu prac i otrzymanych wyników wraz
z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania.
4.3.1. Uzasadnieuie podjęcia tematu oraz cel naukowy
Pierwszym, ważnym aspektem w planowaniu procesu reedukacji chodu u pacjentów
z niedowładem połowiczym po uszkodzeniu mózgowia jest przeprowadzenie prawidłowej
oceny wzorca chodu, co jest zadaniem dość trudnym, ponieważ deficyty neuromotoryczne
u osób z niedowładem połowiczym różnią się znacznie pod względem nasilenia
i występowania objawów towarzyszących, co dodatkowo skutkuje zróżnicowaniem obrazu
klinicznego [1,2].
Analiza chodu jest powszechnie stosowana w praktyce klinicznej w celu
rozpoznawania zaburzeń chodu oraz określenia odpowiednio dostosowanego, prawidłowo
ukierunkowanego i skutecznego programu leczenia. Dokładna ocena wzorca chodu jest
również pomocna w prognozowaniu stopnia poprawy, możliwej do osiągnięcia przez pacjenta
sprawności funkcjonalnej, jak również planowania i monitorowania efektów rehabilitacji [3-
5]. Głównym problem w analizie chodu, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych
z niedowładem połowiczym po uszkodzeniu mózgowia, jest brak standardowych narzędzi
badawczych służących do oceny wyników procesu rehabilitacji. Opracowanych zostało wiele
metod oceny jakości ruchu, wzorców ruchowych czy zmian napięcia mięśniowego. Wśród
metod oceny chodu wyróżnia się metody kliniczne, obserwacyjne polegające na opisie chodu
w odniesieniu do wzorca prawidłowego oraz metody ilościowe, obiektywne polegające na
pomiarze, opisie i analizie wybranych parametrów charakteryzujących chód człowieka [4-6].
Nie podlega wątpliwości, iż nowoczesna, skomputeryzowana, trójpłaszczyznowa
aualiza chodu (3D) stanowi złoty standard w tej dziedzinie, dostarczając rzetelnych danych
liczbowych dotyczących nie tylko kinematycznych, ale również czasowych i przestrzennych
parametrów chodu, jak również umożliwiając pełną ocenę asymetrii wzorca chodu
u pacjentów z niedowładem połowiczym po uszkodzeniu mózgowia [6-8]. ilościową
postępową metodą analizy 3D są optoelektroniczne systemy komputerowe, składające się
z kamer emitujących promieniowanie podczerwone, rejestrujące ruch pasywnych lub
aktywnych markerów naklejonych w wybranych punktach anatomicznych na ciele pacjenta.
Dane ze wszystkich kamer przesyłane są do komputera, gdzie rekonstruowana jest trajektoria
ruchu markerów i obliczane są zmiany kątów pomiędzy segmentami ciała pacjenta. Systemy
zaopatrwne są również w kamery cyfrowe rejestrujące chód w płaszczyźnie czołowej
10
Agnieszka Guzik autoreferat
i strzałkowej. Poza oceną czasowo-przestrzenną, kinetyczną i kinematyczną chodu systemy
pozwalają na rejestrację aktywności bioelektrycznej mięśni, dostarczając bardzo dużo
rozmaitych informacji [9,10]. Jednakże dane te są często zbyt skomplikowane dla klinicystów
do interpretacji i do powiązania z deficytami neurologicznymi, dostarczając więcej
informacji, niż zwykle jest potrzebne do oceny wyników leczenia. Ponadto ilościowe
zaawansowane systemy oceny chodu nie są powszechnie dostępne w praktyce ldinicznej,
posiadając pewne ograniczenia, mianowicie są dość kosztowne i wymagające pod kątem
wiedzy technicznej, czasu i oprzyrządowania [6,7,10-12]. To sprawia, że rutynowo
wykorzystywane w praktyce klinicznej są proste, szybkie i niedrogie skale i testy. W związku
z tym obserwacyjna analiza chodu pozostaje najbardziej wspólnym podejściem, w zakresie
oceny chodu pacjentów neurologicznych. Obejmuje ocenę wizualną ruchomości stawów oraz
parametrów czasowo-przestrzennych chodu i może być wspomagana rejestracją wideo, przy
użyciu kamer, co daje możliwość wielokrotnego odtwarzania obrazu oraz zatrzymania
w dowolnym momencie [4,13]. Rzetelna, zrozumiała, prosta w użyciu, a zarazem wrażliwa na
zmiany stanu fizycznego pacjenta skala, może stanowić odpowiednie narzędzie badawcze do
oceny i optymalizacji wyników rehabilitacji. Oczywiście, pomimo wielu zalet, obserwacyjna
analiza chodu posiada pewne ograniczenia. Mianowicie jest metodą subiektywną, a co z tym
związane obciążoną pewnym marginesem błędu. Co więcej, ze względu na brak zgodnych
standardów w obserwacyjnej analizie chodu, konfrontacja wyników uzyskanych przez
różnych badaczy jest problemowa. Ponadto, liczba badań nad rzetelnością i wiarygodnością
w obserwacyjnej analizie chodu jest ograniczona [4,14-17].
W celu dokładnej oceny obserwowanych zmian motorycznych i monitorowania
efektów rehabilitacji istnieje potrzeba dostępu do skal o dużej specyficzności
i szczegółowości. Jednakże, jak dotąd istnieje ograniczona ilość narzędzi badawczych
przeznaczonych typowo do analizy wzorca chodu pacjentów z niedowładem połowiczym po
udarze mózgu [13,14,16].
Charakterystyczne parametry chodu, które ulegają zmianie wskutek udaru mózgu to
wydłużenie czasu trwania fazy podporu na kończynie nieporażonej, skrócenie długości kroku
po stronie porażonej, obwodzenie kończyny dolnej porażonej w fazie przenoszenia
z ustawieniem stopy w zgięciu podeszwowym i odwróceniu oraz brakiem lub zbyt małym
zakresem zgięcia w stawie kolanowym. W fazie podporowej często obserwuje się brak
pierwszego kontaktu z podłożem kończyny porażonej poprzez pietę, przeprost w stawie
kolanowym w okresie pełnego obciążenia z jednoczesnym zgięciem w stawie biodrowym
oraz brak przeniesienia ciężaru ciała na kończynę podporową [1,18,19]. Wszystkie powyższe
11
Agnieszka Guzik autoreferat
zaburzenia prowadzą do asymetrycznego chodu, który towarzyszy pacjentom nawet w okresie
późnym po udarze mózgu [18,20].
Spośród dostępnych skal obserwacyjnej analizy chodu, obiecującym narzędziem
pozwalającym na opisową, wie1oczynnikową ocenę wyżej wymienionych zaburzeń, a tym
samym szeroko pojętej asymetrii chodu hemiparetycznego osób po udarze mózgu, jest
Wisconsin Gate Scale (WGS), opracowana przez Rodriquez i współautorów [21]. Skala
obejmuje czternaście obserwowalnych parametrów chodu podzielonych na cztery podskale,
dotyczące poszczególnych faz chodu: fazy podporu, fazy odbicia, fazy przenoszenia oraz
kontaktu pięty z podłożem kończyny porażonej. Pierwsza podskala opisuje składowe cyklu
chodu w zakresie cech czasowo-przestrzennych (asymetrii czasu trwania fazy podporu,
asymetrii długości kroku, szerokości podstawy) oraz przenoszenia ciężaru na kończynę
porażoną i użycia ręcznych pomocy podczas chodu. Druga, trzecia i czwarta część skali WGS
obejmuje obserwację w zakresie asymetrii cech kinematycznych tj. ostrożność przed
odbiciem i wyprost stawu biodrowego w kończynie porażonej, rotację zewnętrzną podczas
przyśpieszenia, obwodzenie i wędrówkę biodra podczas przenoszenia właściwego, zgięcie
stawu kolanowego od odbicia do przenoszenia właściwego, zachowanie palucha, rotację
miednicy podczas hamowania oraz kontakt pięty z podłożem kończyny porażonej [17,21].
Badania wskazują, iż jest to wartościowa skala cechująca się doskonałą powtarzalnością,
rzetelnością, łatwością użycia, tym samym stanowiąc wiarygodne narzędzie do
dokumentowania wyników z obserwacyjnej analizy chodu, jak również umożliwiając ocenę
postępów reedukacji chodu pacjentów z niedowładem połowiczym po udarze mózgu
[13,15,17,21]. Ponadto większość skal obserwacyjnych stosowanych w ocenie chodu osób po
udarze mózgu jest skalami funkcjonalnymi, natomiast WGS jest skalą ukierunkowaną na
ocenę jakości chodu [21].
Pomimo faktu, iż obserwacyjna analiza chodu pozostaje najbardziej wspólnym
podejściem w zakresie oceny wzorca chodu pacjentów po udarze mózgu w literaturze
dostępne są nieliczne doniesienia poświęcone ocenie jakości, przydatności czy użyteczności
narzędzi badawczych związanych z analizą chodu tej grupy pacjentów [4,14,17,22].
Szczególny deficyty dotyczy badań związanych z oceną spójności obserwacyjnych skal oceny
chodu z obiektywnymi danymi, dostarczonymi z analizy 3D, a autorzy podkreślają znaczenie
tych porównań [14]. To spostrzeżenie stało się inspiracją do podjęcia badań prowadzonych
w zakresie pierwszego etapu głównego tematu badawczego.
Drugim etapem badań była ocena chodu dzieci z postacią hemiplegii spastycznej
mózgowego porażenia dziecięcego z wykorzystaniem skali WGS. Podobnie jak w przypadku
12
Agnieszka Guzik autoreferat
dorosłych z niedowładem połowiczym po udarze mózgu tak i wśród dzieci z postacią
hemiplegii spastycznej mózgowego porażenia dziecięcego, obserwacyjna analiza chodu, ze
względu na nislde koszty, łatwość i szybkość użycia, stanowi podstawowe narzędzie oceny
chodu [23-25]. Dostępne skale oceny chodu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym
koncentrują się jedynie na analizie kinematycznych parametrów chodu [26-29]. Brak jest
prostego, użytecznego narzędzia, pozwalającego na opisową, wieloczynnikową analizę
zarówno w zakresie asymetrii parametrów czasowo-przestrzennych (fazy podporu, długości
kroku), jak i kinematycznych stawu biodrowego, kolanowego, skokowego oraz miednicy,
w różnych płaszczyznach: strzałkowej, czołowej i poprzecznej. Chód dzieci z postacią
hemiplegii spastycznej mózgowego porażenia dziecięcego jest bardzo zbliżony do chodu osób
dorosłych z hemiplegią po udarze mózgu. Również charakteryzuje się znmiej szeniem
prędkości chodu, wydłużeniem fazy podporu i skróceniem fazy przenoszenia kończyny dolnej
nieporażonej , asymetrią długości kroku, zaburzeniem koordynacji ruchowej i stabilności
w trakcie chodu, ponadto występują znaczące różnice w zakresie parametrów kinematycznych
stawów biodrowych, kolanowych i skokowych w porównaniu do dzieci zdrowych [30,31]. To
spostrzeżenie stało się motywacją do podjęcia kolejnego etapu badań i tym samym próby
adaptacji skali WGS dla dzieci z postacią hemiplegii spastycznej mózgowego porażenia
dziecięcego. Ponadto w literaturze można znaleźć doniesienia, w których badacze zachęcają
do tego, aby dokładniej analizować psychometryczne właściwości skali WGS u pacjentów
z zaburzeniami neurologicznymi, innymi niż udar mózgu [14].
Głównymi celami prezentowanego cyklu publikacji było: l) porównanie zgodności
obserwacyjnej skali oceny chodu WGS z metodą obiektywną, jaką stanowi analiza chodu 3D,
a tym samym odpowiedź na pytanie, czy prosta, niekosztowana, łatwa w użyciu,
obserwacyjna ocena chodu przy użyciu dwóch kamer wideo może stanowić alternatywę dla
drogich i czasochłonnych systemów analizy 3D oraz 2) adaptacja i stworzenie polskiej,
pediatrycznej wersji obserwacyjnej skali chodu WGS, której pierwotna wersja stosowana jest
w ocenie osób dorosłych po udarze mózgu. Wersja polska ma służyć ocenie chodu dzieci
z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego.
W celu zapewnienia jak najwyższej jakości badania uzyskano rejestrację
w międzynarodowym rejestrze badań klinicznych (rejestracja prospektywna, Australian New
Zealand Clinical Triais Registry, numer rejestracyjny projektu: Trial Id:
ACTRN12618000494235). Badanie uzyskało zgodę Komisji Bioetycznej Uniwersytetu
Rzeszowskiego, a uczestnicy zgodnie z deklaracją Helsińską byli doldadnie poinformowani
o celu i przebiegu badania oraz wyrazili zgodę na udział.
13
Agnieszka Guzik autoreferat
4.3.2. Szczegółowa problematyka prac, składających się na osiągnięcie naukowe
Biorąc pod uwagę pewną ciągłość chronologiczną, publikacja pt. "Analysis of
consistency between temporospatial gait parameters and gait assessment with the use of
Wisconsin Gait Scale in post-stroke patients" (Neurologia i Neurochirurgia Polska
2017;51 (1):60-65), stanowi wprowadzenie do cyklu prac. Było to badanie obserwacyjue,
dotyczące oceny zgodności pomiędzy czasowo-przestrzennymi parametrami chodu
dostarczonymi z analizy chodu 3D a globalnym wynikiem oceny chodu przy użyciu
obserwacyjnej skali was u pacjentów z niedowładem połowiczym po udarze mózgu.
Badanie przeprowadzono w grupie 30 pacjentów w okresie chronicznym, powyżej 6 miesięcy
od przebytego niedokrwiennego udaru mózgu, samodzielnie chodzących. Nie kwalifikowano
osób z zaburzeniami funkcji poznawczych utrudniających rozumienie i postępowanie zgodne
z instrukcjami, niestabilnym stanem medycznym, przykurczami oraz z chorobami
ortopedycznymi kończyn dolnych. Oceniono chód pacjentów z wykorzystaniem skali was oraz przeprowadzono ocenę parametrów czasowo-przestrzennych w laboratorium chodu
z wykorzystaniem systemu BTS Smart (BTS Bioengineering, Mediolan, Włochy). Pasywne
markery zostały ustawione zgodnie z wewnętrznym protokołem systemu (Helen Hayes
Davis). Badani podczas oceny chodzili z dowolną prędkością i mogli korzystać ze sprzętu
pomocniczego takiego jak laski, kule łokciowe lub trójnogi. Analizowano prędkość chodu,
szerokość kroku, częstość kroków, czas trwania fazy przenoszenia i czas trwania fazy
podporowej kończyny porażonej i nieporażonej , długość cyklu chodu, prędkość fazy
przenoszenia oraz prędkość cyklu chodu. W trakcie rejestracji chodu z wykorzystanie systemu
3D jednoczasowo przeprowadzono nagranie za pomocą 2 kamer wideo ustawionych tak, aby
rejestrować obraz w płaszczyźnie czołowej i płaszczyźnie strzałkowej. Kamera wideo
rejestrująca obraz w płaszczyźnie strzałkowej umieszczona została w połowie wyznaczonego
dystansu w odległości 2 metrów od drogi przejścia badanego. Kamera rejestrująca obraz
w płaszczyźoie czołowej umieszczono w linii wyznaczającej drogę przejścia. Rejestrowano
6 przejść, z co najmniej 3 pełnych cykli chodu. Badający miał do dyspozycji zapisy
pozwalające na ocenę chodu z obrazem pacjenta z prawej i lewej strony oraz z przodu i tyłu.
Badani zostali poinstruowani, aby przejść wyznaczony dystans z własną (komfortową)
prędkością, przy użyciu stosowanego na co dzień zaopatrzenia ortopedycznego. Interpretacja
nagrania i ocena chodu przy użyciu was została dokonana przez doświadczonego
fizjoterapeutę, przeszkolonego w zakresie zaburzeń chodu u pacjentów z niedowładem
połowiczym po udarze mózgu i zapoznanego z kryteriami oceny was.
14
Agnieszka Guzik autoreferat
Analizując korelacje globalnych wartości skali WGS z parametrami czasowo
przestrzennymi wykazano istotne statystycznie zależności. Co ciekawe, korelacje te były
wyraźniejsze dla wartości parametrów czasowo-przestrzennych po stronie nieporażonej.
Wykazano umiarkowaną korelację między oceną chodu z wykorzystaniem WGS a prędkością
chodu oraz długością cyku chodu. Wyższy poziom korelacji wykazano dla fazy podporu
i fazy przenoszenia oraz globalnego wyniku WGS.
Wstępne wyniki badań pozwoliły na wyciągnięcie wniosków, że czasowe
i przestrzenne parametry chodu uzyskane w badaniu 3D posiadają umiarkowany i dobry
poziom zgodności z oceną chodu wykonaną za pomocą obserwacyjnej skali WSG. Uzyskane
wyniki pozwoliły także na potwierdzenie, że WGS jest użytecznym i prostym narzędziem do
oceny jakości chodu pacjentów z niedowładem połowiczym po udarze mózgu.
Zachęcające wyniki omówionych badań skłoniły mnie do ich kontynuowania
i przeprowadzenia dalszej, bardziej szczegółowej analizy, obejmującej rozbicie na
poszczególne składowe i oddzielne porównanie elementów skali WGS z odpowiednio
dobranymi parametrami analizy 3D. Dlatego drugą w kolejności publikację zatytułowałam
"An assessment of the relationship between the items of the observational Wisconsin
Gait Scale and the 3-dimensional spatiotemporal and kinematic parameters in post
stroke gait" (Gait &Posture 2018;62:75-79).
Jak wspomniano powyżej, chód pacjentów z niedowładem połowiczym po udarze
mózgu cechuje się wieloma zaburzeniami obejmującymi asymetrię zarówno w zakresie
parametrów czasowych, przestrzennych jak i kinematycznych chodu, a skala WGS jest
narzędziem pozwalającym na opisową, wieloczynnikową ocenę wymienionych wyżej
parametrów (poszczególne podskale). W związku z tym celem kolejnej analizy stało się
oddzielne porównanie zgodności parametrów czasowo-przestrzennych dostarczonych
z analizy 3D z parametrami czasowo-przestrzennymi ocenianymi w pierwszej części skali
WGS oraz parametrów kinematycznych 3D z parametrami kinematycznymi pierwszej,
drugiej, trzeciej i czwartej części skali WGS, a tym samym odpowiedź na pytanie, czy skala
WGS może być alternatywną metodą oceny chodu osób po udarze mózgu w odniesieniu do
kosztownych analiz aparaturowych.
Liczebność grupy zwiększono do 50 pacjentów będących w okresie chronicznym po
udarze mózgu. W rekrutacji pacjentów korzystano z bazy danych Kliniki Rehabilitacji.
Zastosowano następujące kryteria kwalifikacji: pojedynczy udar niedokrwienny potwierdzony
za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, wiek 30-75 lat, czas od
udaru co najmniej 6 miesięcy, jednostronna hemiplegia, samodzielny chód - bez pomocy
15
Agnieszka Guzik autoreferat
drugiej osoby (dozwolone było użycie laski lub kuli, oraz ortezy AFO), zdolność
samodzielnego przejścia minimum 10 metrów, poziom kontroli motorycznej kończyny dolnej
ocenionym na 3 do 4 według okresów zdrowienia Brunnstrom. Kryteria wykluczenia
obejmowały drugi lub kolejny incydent udaru, deficyty funkcji poznawczych, upośledzające
zdolność rozumienia poleceń, niestabilny stan medyczny, przykurcze kończyn dolnych oraz
dodatkowe choroby ortopedyczne, reumatologiczne i neurologiczne upośledzające chód.
Chód uczestników badania oceniano za pomocą WGS, czasowo-przestrzenne i kinematyczne
parametry chodu zostały zbadane w Laboratorium Biomechaniki Instytutu Fizjoterapii
Uniwersytetu Rzeszowskiego. Uczestnicy zostali poproszeni o chód z komfortową
prędkością, podczas testu mogli korzystać z urządzeń pomocniczych. Podczas badania
rejestrowano minimum 6 przejść na dystansie 10 metrów dla każdego uczestnika. Na
podstawie kompletnych zapisów obliczono średnie wartości parametrów czasowo
przestrzennych i kinematycznych przy użyciu programu Tracker and Analyzer (BTS
Bioengineering). Dalsze analizy uwzględniały następujące parametry: l) czasowo
przestrzenne: czas trwania fazy podporu, różnica czasu trwania fazy podporu pomiędzy
kończyną dolną nieporażoną i porażoną, długość cyklu chodu, długość kroku i szerokość
kroku, 2) kinematyczne stawu biodrowego, kolanowego, skokowego i miednicy. Nagranie
wideo wykonano równocześnie z rejestracją 3D. Wykorzystano 2 kamery wideo
(umieszczone w sposób, który umożliwił uzyskanie obrazów zarówno w płaszczyźnie
czołowej, jak i płaszczyźnie strzałkowej) zsynchronizowane z sobą. Zapis wideo wykonano
co najmniej 6 krotnie w tym minimum 3 przejścia stroną porażoną i 3 przejścia stroną
nieporażoną. Interpretacja nagrań i ocena chodu na podstawie WGS wykonał fizjoterapeuta
z ponad 10- letnim doświadczeniem w pracy z pacjentami po udarze mózgu. Fizjoterapeuta
oceniający był przeszkolony w zakresie stosowania i interpretacji WGS oraz uczestniczył
w wcześniej opublikowanych badaniach. Fizjoterapeuta, który oceniał chód przy użyciu WGS
nie uczestniczył w badaniu i analizie chodu 3D.
W pierwszym etapie, w celu określenia liczby wymiarów w zbiorze danych,
przeprowadzono analizę regresji wieloczynnikowej pomiędzy czasowo-przestrzennymi
i kinematycznymi parametrami 3D a zmienną zależną - całkowitą liczbą punłctów WGS.
W drugim etapie obliczono korelacje pomiędzy czasowo-przestrzennymi i kinematycznymi
parametrami 3D a składowymi WGS. Zaplanowano przeprowadzenie analizy korelacji
pomiędzy odpowiedziami na wybrane pytania WGS a dopasowanymi czasowo
przestrzennymi i kinematycznymi parametnuni ocenionymi przy użyciu analizy 3D, które
istotnie statystycznie korelowały z globalnym wynikiem WGS. Tworzenie par pomiędzy
16
Agnieszka Guzik autoreferat
parametrami 3D a składowymi skali WGS wykonano dobierając parametr 3D do najbardziej
zbliżonego parametrn ocenianego w skali WGS - pary zmiennych przedstawiono w poniższej
tabeli.
Tabela l. Dopasowane pary zmiennych z analizy 3D i obserwacyjnej skali WGS.
Wisconsin Gait Scale Parametry 3D
FAZA PODPORU KONCZ\'NY PORAŻONEJ l) Różnica w czasie trwania fazy podporu pomiędzy 2-Czas obciążenia kończyny porażonej kończyną nieporażonej i porażoną [%; s]
2) Faza podporu kończyna porażona - Stance Time [s] 3-Długość kroku strony nieporażonej Długość cyklu i kroku kończyua nieporażona - Stride Time
[s], Stride lengtb [m], Step Length [m] 4-Przenoszenie ciężaru na kończynę porażoną Nachylenie miednicy w płaszczyźnie czolowej kończyna
porażona (pelvic ROM ObI) 5-Szerokość podstawy Szerokość kroku [m]
FAZA ODBICIA KONCZYNY PORAŻONEJ Faza podporu kończyna porażona [s] - Stance Time [s] 6-0strożność/wahanie (przed odbiciem kończyny porażonej)
7-Wyprost stawu biodrowego w kończynie 1) Różnica w zakresie ruchu stawu biodrowego w porażonej płaszczyźnie strzałkowej pomiędzy kończyną nieporażoną
i porażoną 2) Zakres ruchu stawu biodrowego w płaszczyźnie strzałkowej kończyna porażona (Hip FE ROM)
FAZA PRZENIESIENIA KONCZ\'NY Zakres ruchu stawu biodrowego w płaszczyźnie poprzecznej PORAŻONEJ kończyna porażona (Hip IE ROM) 8-Rotacja zewnętrzna podczas przyśpieszenia 9- Obwodzenia podczas przenoszenia właściwego Zakres ruchów w stawie biodrowym w płaszczyźnie
czołowej kończyna porażona (Hip AA ROM) 10-W ędr6wka biodra podczas przenoszenia I) Zakres ruchu stawu biodrowego w płaszczyźnie właściwego strzałkowej kończyna porażona (Hip FE ROM)
2) Nachylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej kończyna porażona (Pelvic ROM Obi)
li-Zgięcie stawu kolanowego od odbicia do l) Różnica w zakresie ruchu stawu kolanowego przenoszenia właściwego w płaszczyźnie strzałkowej pomiędzy kończyną nieporażoną
i porażoną 2) Zakres ruchu stawu kolanowego w płaszczyźnie strzałkowej kończyna porażona (!<nee FE ROM)
12-Zachowanie palucha Suma pomiędzy ustawieniem stopy w momencie kontaktu z podłożem (w fazie Initial Contact) i w momencie oderwania palców (w fazie Toe Oft) kończyna porażona (Ankle Flex rc + Ankle Flex TO)
l3-Rotacja miednicy podczas hamowania Nachylenie miednicy w płaszczyźnie poprzecznej kończyna porażona (pelvic ROM Rot)
KONTAKT PIĘTY Z PODŁOŻEM Ustawienie stopy w momencie kontaktu z podłożem 14-Kontakt pięty kończyny porażonej z podłożem kończyna porażona (Ankle Flex IC)
Jak można zauważyć, poza porównaniem poszczególnych składowych skali WGS do
odpowiednio dobranych pojedynczych parametrów analizy 3D, dokonano także porównania
pozycji 2, 7, 11 skali WGS do różnicy wartości odpowiednio dobranych czasowo
przestrzennych i kinematycznych parametrów analizy 3D pomiędzy kończyną nieporażoną
17
Agnieszka Guzik autoreferat
i porażoną, odejmując odpowiednio od wartości większej mniejszą. Dokonanie powyższych
porównań wynikało z faktu, iż skala WGS w pozycjach 2,7, 11 obejmuje ocenę czasu trwania
fazy podporu, wyprostu stawu biodrowego i zgięcia stawu kolanowego porównując kończynę
porażoną do nieporażonej. W związku z tym założono, że im mniejsza różnica w czasie
trwania fazy podporu (w procentach i sekundach) i zakresu ruchu w stawie biodrowym
i kolanowym w płaszczyźnie strzałkowej pomiędzy stroną nieporażoną i porażoną w analizie
3D, tym chód bardziej symetryczny i zbliżony do prawidłowego. Powyższe założenie
potwierdziło się z wysoce istotną statystycznie zależnością we wszystkich przypadkach.
Podobne założenie przyjęto także w zakresie porównania pozycji 12 w skali WGS
(zachowanie palucha kończyny porażonej) do sumy zakresu ruchu pomiędzy ustawieniem
stopy w momencie kontaktu z podłożem - w fazie Initial Contact (Anki e Flex IC) kończyny
porażonej i ustawieniem stopy w momencie oderwania palców - w fazie Toe Off (Anki e Flex
TO) kończyny porażonej z analizy 3D. Zastosowanie sumy zamiast różnicy w tym przypadku
wynikało z faktu, iż w zakresie parametru Ankle Flex IC, większość badanych posiadała
wartości ujemne, co uniemożliwiło obliczenie różnicy, jednocześnie świadcząc o tym, iż
w fazie Initial Contact posiadali oni ustawienie stopy w zgięciu podeszwowym zamiast
zgięcia grzbietowego do neutralnego (norma dla tego parametru wynosi zero stopni, więc im
wartości bliższe zeru tym ustawienie stopy bardziej zbliżone do prawidłowego) [19].
Zsumowanie tych dwóch parametrów 3D wynikało talcże z tego, iż w analizie 3D nie ma
parametru charakteryzującego ustawienie palucha, do którego można porównać pozycję 12
WGS. W związku z tym założono, że im większa suma w zakresie Ankle Flex IC i Ankle
Flex TO pacjent posiada lepszą kontrolę nad stopą i w fazie przenoszenia nie zaczepia
paluchem o podłoże, a staw skokowy jest w zgięciu grzbietowym do ustawienia neutralnego.
Powyższe założenie talcże potwierdziło się z wysoce istotną statystycznie zależnością,
wskazując, iż gorszej ocenie w skali WGS odpowiada mniejsza wartość sumy zakresu ruchu
pomiędzy Ankle Flex IC and Ankle Flex TO kończyny porażonej, czyli gorsza kontrola nad
stopą·
W analizie wieloczynnikowej zarówno w zakresie czasowo-przestrzennych, jalc
i kinematycznych parametrów 3D uzyskano istotny statystycznie model regresji. Najwyższy
wynik korelacji cząstkowej uzyskano dla zmiennych: różnica w czasie trwania fazy podporu
pomiędzy kończyną nieporażoną i porażoną oraz długość cyklu kończyny nieporażonej .
W przypadku parametrów kinematycznych istotne statystyczne były współczynniki dla
zmiennych: zakres ruchu stawu biodrowego w płaszczyźnie strzałkowej, czołowej
18
Agnieszka Guzik autoreferat
i poprzecznej kończyny porażonej oraz zakres ruchu stawu kolanowego w płaszczyźnie
strzałkowej kończyny porażonej. Przeprowadzona analiza regresji określiła czasowo
przestrzenne i kinematyczne parametry 3D, które znacząco wpłynęły na globalny wynik
WGS. Kolejno analiza korelacji między poszczególnymi składowymi WGS i odpowiednio
dobranymi parametrami 3D, w większości przypadków wykazała silną lub bardzo silną
korelację
Na podstawie uzyskanych wyników wyciągnięto wnioski, iż WGS jest użytecznym
narzędziem diagnostycznym w prowadzeniu obserwacyjnych analiz chodu u pacjentów
z niedowładem połowiczym po udarze mózgu, a w sytuacjach, gdy kosztowne, obiektywne
metody oceny chodu nie mogą być stosowane z różnych powodów, skala może być
skutecznym narzędziem umożliwiającym ocenę chodu w tej grupie pacjentów. Wysnuto także
spostrzeżenie, iż WGS może być szczególnie przydatna w okresie podostrym udaru mózgu,
ponieważ rejestracja wideo chodu trwa znacznie krócej w porównaniu do badania 3D.
Kontynuacją powyższych badań było porównanie wyników uzyskanych w skali WGS
z globalnymi wskaźnikami chodu talcimijak Gait Deviation Index (GDI) oraz Gait Variability
Index (GVI), stanowiących nową, obiektywną metodę oceny chodu, uzyskaną z wybranych
parametrów analizy 3D. Wyniki te zostały przedstawione w trzeciej pracy pt. "Relationship
befween observational Wisconsin Gait Scale, Gait Deviation Index and Gait Variability
Index in individnals after stroke" (Archives oj Physical Medicine and Rehabilitation 2019,
inpress).
Ze względu na dużą ilość i złożoność danych uzyskanych za pomocą analizy 3D
naukowcy stworzyli nową, wieloczynnikową miarę ogólnej patologii chodu, określaną jako
indeksy chodu. Obliczenie wskaźników chodu umożliwia posługiwanie się pojedynczą
wartością liczbową, globalnie odzwierciedlającą badany chód i ukazującą, w jaki sposób
odbiega od średniej prawidłowego chodu. Co stanowi bardzo duże ułatwienie w interpretacji
skomplikowanych danych liczbowych uzyskanych z analizy 3D, a następnie w powiązaniu
ich z zaburzeniami chodu [32-36]. Nie zmienia to jednak faktu, że aby obliczyć indeksy
chodu, konieczne jest przeprowadzenie analizy 3D, która wymaga wykwalifikowanych
zasobów ludzkich i specyficznego, kosztownego sprzętu, co sprawia, że dla wielu ośrodków
jest nieosiągalna. Dlatego też zainspirowana wyciągniętymi z wcześniejszych analiz
wnioskami postanowiłam porównać indeksy chodu ze skalą WGS w celu dostarczenia
alternatywnej metody oceny, która jest zarówno mniej czasochłonna, jak i mniej kosztowna
przy porównywalnej wrażliwości w zalcresie oceny chodu. Kolejną motywacją stały się fakt,
19
Agnieszka Guzik autoreferat
iż w literaturze nieliczne są badania dotyczące porównania ilościowych indeksów chodu do
skal obserwacyjnej oceny chodu, i ograniczają się w szczególności do Gillette Gait Index
(GGI) wśród dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym [37-40]. W przypadku oceny
spójności obserwacyjnych skal oceny chodu u osób po udarze mózgu z obiektywnymi
wskaźnikami GDI i GVI, brak było jakichkolwiek wyników badań naukowych. W związku
z powyższym niniejsze badanie stanowi pierwsze doniesienie w tym zakresie.
Znaczenie i przydatność indeksów GDI i GVI w ocenie chodu osób po udarze mózgn
została udowodniona w trzech dostępnych na chwilę obecną badaniach. Dwa doniesienia
związane z wykorzystaniem GDI u osób po udarze mózgn, dostarczają sprzecznych
informacji. A1cantara i wsp. [36] wskazują na przydatność indeksu, natomiast Correa i wsp.
[34] stwierdzają, że znaczenie kliniczne przydatności GDI u osób po udarze mózgu jest
wątpliwe. Przydatność GVI udowodniona została w pierwszym dotyczącym użycia tego
indeksu u osób po udarze mózgu, własnym badaniu (Guzik i wsp., Acta Bioeng Biomech
2018). Wykazano w nim, że GVI jest pomocnym narzędziem do ilościowego określenia
zmian w zakresie wzorca chodu osób po udarze mózgn [41].
Badanie przeprowadzono w grupie 100 osób: 50 pacjentów z hemiplegią po udarze
mózgn oraz 50 osób zdrowych bez zaburzeń chodu (dopasowanych pod względem wieku
i płci) w celu obliczenia wskaźników GDI, GVI, które wymagają wartości normatywnych
uzyskanych na podstawie analizy chodu zdrowych osób. Podobnie jak w poprzednim badaniu
kwalifIkowano pacjentów w okresie późnym od udaru niedokrwiennego mózgn. Kryteria
wykluczenia obejmowały drugi lub kolejny incydent udaru, udar móżdżku lub pnia mózgn,
defIcyty funkcji poznawczych, upośledzające zdolność rozumienia poleceń, niestabilny stan
medyczny, przykurcze kończyn dolnych, różnicę w długości kończyn dolnych większą niż
2 centymetry, ból kręgosłupa i/lub kończyn dolnych oraz dodatkowe choroby ortopedyczne,
reumatologiczne i neurologiczne upośledzające chód. Minimalną wielkość próby obliczono,
biorąc pod uwagę liczbę osób po udarze mózgu hospitalizowanych rocznie na oddziale
rehabilitacji, 1j. około 200 pacjentów, z czego osoby w okresie późnym od udaru stanowią
około 40%. Założono, że 80% pacjentów będzie miało minimalną prędkość chodu większą
niż 0,4 m/s, oraz że w naszej grupie 80% pacjentów osiągnie poprawę o ponad 0,06 m/s -
MCID - minimalna klinicznie istotna różnica dla prędkości chodu u pacjentów po udarze
mózgn, Perera i wsp., Stroke 2006 [42]. Zastosowano wielkość fralccji 0,8, przy
maksymalnym błędzie wynoszącym 5%, uzyskano próbę o wielkości 45 pacjentów. Badani
byli rekrutowani spośród pacjentów leczonych w Klinice Rehabilitacji w okresie od marca
2014 r. do maja 2016 r. Do badania, z grupy 57 pacjentów w okresie późnym po udarze
20
Agnieszka Guzik autoreferat
mózgu zakwalifikowano 50 osób (5 osób nie zgłosiło się na badanie, 1 zrezygnowała
w trakcie badania, w 1 przypadku pełna ocena chodu skalą WGS była niemożliwa z powodu
złej jakości nagrania).
Podobnie jak we wcześniejszych badaniu chód uczestników oceniono za pomocą skali
WGS oraz analizy 3D. Procedurę rozszerzono o obliczenie globalnych indeksów chodu GDI
i GVI, na podstawie wartości parametrów zidentyfikowanych podczas analizy 3D. Wskaźnik
ODr obliczony został na podstawie 9 parametrów kinematycznych (zalaesy ruchu miednicy
i stawu biodrowego we wszystkich trzech płaszczyznach, zgięcie i wyprost stawu
kolanowego, zgięcie grzbietowe i podeszwowe stopy oraz kąt progresji stopy), natomiast
wskaźnik GVI na podstawie 9 parametrów czasowo-przestrzennych (długość kroku (cm),
długość cyklu (cm), czas trwania kroku (s), czas trwania cyklu (s), czas trwania fazy
przenoszenia i fazy podporu (s), czas trwania podwójnego i pojedynczego podporu (s),
prędkość chodu (cm/s) i odchylenie standardowe (SD) dla każdego parametru). Wyliczając
indeksy, postępowano zgodnie z metodologią i wzorem matematycznym zaproponowanym
przez autorów indeksów Schwartz & Rozumalski [33] oraz Gouelle i wsp. [32]. Wynik GDI
i GVI równy 100 lub więcej wskazuje na prawidłowy wzorzec chodu, zbliżony do chodu
osoby zdrowej. Każde zmniejszenie wskaźników o 10 poniżej 100 oznacza jedno odchylenie
standardowe od średniej chodu prawidłowego.
W pierwszym etapie GDI i GVr dla kończyny porażonej i nieporażonej zbadano pod
kątem korelacji z całkowitą liczbą punktów w skali WGS. W drugim etapie analizie poddano
korelacje pomiędzy GVr kończyny porażonej i nieporażonej a całkowitą punktacją w ocenie
parametrów czasowo-przestrzennych skali WGS (pozycja 2,3,5,6) oraz pomiędzy GDr
kończyny porażonej i nieporażonej a całkowitą pnnktacją w ocenie parametrów
kinematycznych skali WGS (pozycje: 4,7-14).
Porównanie wskaźników GDr i GVr między osobami zdrowymi a pacjentami po
udarze mózgu wykazało istotne statystycznie różnice. Wskaźniki GDVGVr były niższe u osób
po udarze mózgu dla prawej/lewej kończyny dolnej. Zarówno analiza korelacji pomiędzy
GDI/GVI kończyny porażonejlnieporażonej a całkowitym wynikiem skali WGS, jak
i w osobnym porównaniu dla punktacji parametrów czasowo-przestrzennych
i kinematycznych WGS, wykazała istotne statystycznie zależności. Wszystkie korelacje były
silne lub bardzo siłne. Dodatkowo wyznaczono krzywą ROC w celu analizy poziomu odcięcia
dla każdej niezależnej zmiennej (tj. GDI i GVI), ustalając w ten sposób potencjalną wartość,
która może różnicować wydajność osób zdrowych i po udarze mózgu. Na koniec
wykorzystano model regresji w celu określenia potencjałnej zależności między zmiennymi
21
Agnieszka Guzik autoreferat
zależnymi i niezależnymi. Model regresji wykazał, że zarówno cechy demograficzne, jak
i kliniczne (tj. wiek, płeć, czas od udaru, strona niedowładu) nie były statystycznie powiązane
z WGS. Ponadto, oszacowane współczynniki regresji pokazały, że czas od wystąpienia udaru
wpłynął negatywnie na wynik GD! i może wpływać negatywnie na wynik GVI.
Wyniki uzyskane w pracy wskakują, że zastępczo w ocenie klinicznej jakości chodu
można wykorzystać WGS, która jest prostym, i nieskomplikowany narzędziem. Wymiarem
praktycznym uzyskanych wyników, z klinicznego punktu widzenia, jest dostarczenie łatwego
w obsłudze narzędzia do oceny chodu porównywalnego do indeksów GDI i GVł, obliczanych
przy użyciu rozwiniętych systemów aparaturowych.
Celem kolejne części badań było określenie minimalnej klinicznie istotnej różnicy dla
skali WGS za pomocą czterech metod: postrzegania przez pacjentów zmiany funkcji chodu,
określania standardowego błędu pomiaru, określania krzywej ROC (ang. Receiver Operating
Characteristic) i analizy korelacji z indeksem BartheL Warto podkreślić, iż jest to pielwsze
doniesienie naukowe w tym zakresie, którego wyniki przedstawiono w czwartej publikacji pt.
"The Wisconsin Gait Scale - the minimal clinically important difference" (Gait & Posture
2019;68: 453-457).
Minimalną klinicznie istotną różnicę (ang. minimai clinically important difference
MCID) można zdefiniować jako zmianę wyniku punktowego odpowiadającą zmianie stanu
klinicznego, subiektywnie potwierdzonego przez pacjenta [43]. MCID ma duże znaczenie
kliniczne, pozwala ocenić rzeczywistą wartość poprawy lub jej brak w odniesienie do
prowadzonego procesu rehabilitacji. Mocną stroną tego badania było zastosowanie aż cztery
metody wyznaczanie MCID dla WGS (badanie: anchor-based, distribution-based, analizę
regresji liniowej oraz wyznaczenie krzywej ROC), a na koniec wybrano największy
z uzyskanych wyników. Połączenie czterech metod zapewnia, że określona wartość MCID
jest wynildem subiektywnego postrzegania przez pacjentów zmian funkcji chodu, korelacji
z indeksem Barthel, wykracza poza standardowy błąd pomiaru w zakresie WGS i jest
najlepszym kompromisem pomiędzy czułością i specyficznością. Co więcej, do wszystkich
metod wykorzystano tą sarną, jednolitą grupę pacjentów, w jednakowym okresie zdrowienia
(okres późny), na tym samym poziomie kontroli motorycznej (3-4 wg Brunnstriim),
samodzielnie chodzących (prędkość chodu> 0,4 mis).
Chód badanych rejestrowano dwukrotnie za pomocą dwóch zsynchronizowanych
kamer wideo, przy prZY.ięciu pacjenta do oddziału rehabilitacji (ocena podstawowa) oraz przy
wypisie (ocena kontrolna). W metodzie l (badanie anchor-based), w oparciu o własną
percepcję uzyskanej poprawy lub brak poprawy mechanizmu chodu, pacjentów podzielono na
22
Agnieszka Guzik autoreferat
trzy grupy: "bez zmian", "grupy MCID" ("gmpy pozytywnej zmiany"), "gmpy negatywnej
zmiany". Przy przyjęciu pacjentów do oddziału rehabilitacji oceniono chód pacjentów za
pomocą WGS, następnie przy wypisie, fizjoterapeuta wykonał kolejną ocenę WGS
i sprawdził, w jaki sposób pacjenci postrzegają zmianę funkcji chodu od momentu przyjęcia.
W metodzie 2 (badanie distribution-based) wybrani pacjenci prezentowali stabilną funkcję
chodu i byli zakwalifikowani do gmpy "bez zmian", obliczono standardowy błąd pomiam dla
zmiany u tych pacjentów. Aby upewnić się, że chód pacjenta był stabilny podczas okresu
badania, przyjęto, że każdy pacjent, u którego rozwinie się dodatkowe schorzenie,
potencjalnie zaburzające chód, w tym nawrót udaru, zostanie wykluczony z badania.
W metodzie 3 (analiza regresji liniowej) zmiana WGS została porównana z klinicznie istotną
zmianą dla indeksu Barthel tj. zmianą o 1,85 punktu, podaną w literaturze jako MCID dla
indeksu Barthel, Hsieh i wsp. Neurorehabil. Neural. Repair. 2007 [44]. Natomiast w metodzie
4 wyznaczono krzywą ROC. W badaniu uwzględniono dwie grupy pacjentów: "grupę bez
zmian" i "gmpę zmian pozytywnych", a analizy zaprojektowano w celu określenia
optymalnego punktu odcięcia dla wartości zmiany WGS, która najbardziej skutecznie
oddzieliła te dwie grupy. Czułość i specyficzność zostały obliczone dla każdego punktu
odcięcia.
W badaniu anchor-based, 50 pacjentów podzielono tylko na 2 grupy na podstawie
postrzegania zmiany w chodzie (39 osób zakwalifikowano do gmpy MCID/pozytywna
zmiana i 11 do grupy bez zmian), ponieważ żaden pacjent nie zgłosił, że chód pogorszył się
podczas okresu badania. Średnia zmiana wyniku WGS w grupie MCID wyniosła 1,9 punktu,
95% CI [1,56-2,24], co stanowiło pierwszy szacunek MCID dla WGS. W badaniu
distribution-based standardowy błąd pomiaru dla grupy bez zmian wynosił 0,3 95% CI [0,21-
0,53], co stanowiło drugi szacunek MCID dla WGS. W trzeciej metodzie wykazano, iż
zmiana WGS korelowała ze zmianą w indeksie Barthel (R2 = 0,63, P <0,001). Nachylenie
linii regresji wynosiło 1,21, co oznacza, że zmiana l-punktowa w indeksie Barthel wiąże się
ze zmianą 1,21 punktu w WGS 95% CI [0,95-1,49]. Przekłada się to na zmianę o 2,25 punktu
w WGS 95% CI [1,75-2,79] z 1,85 punktu zmiany w indeksie Barthel, co stanowi trzeci
szacunek MCID dla WGS; Czwartą metodą użytą do określenia MCID dla WGS było
wykreślenie krzywej ROC. Wykazano, iż najlepszym punktem odcięcia, określonym za
pomocą krzywej ROC, okazała się wartość równa l punkt zmiany WGS. Należy również
podkreślić, że w drugiej metodzie (określenie standardowego błędu pomiaru) oszacowanie
MCID dla WGS jest niższe niż oszacowanie z pierwszej metody (postrzeganie zmian chodu
przez pacjentów) - odpowiednio 0,3; 1,9. Przyjmuje się, że jeśli oceny pacjentów są niższe niż
23
Agnieszka Guzik autoreferat
standardowy błąd pomiaru, to narzędzie nie jest wiarygodne w wykrywaniu spostrzeżeń
pacjentów, a MCID jest zatem wątpliwy [45]. W związku z tym można stwierdzić, że
uzyskany w niniejszych badaniach szacunek MCID dla WGS jest właściwy.
Na podstawie uzyskanych wyników wyciągnięto wnioski, że MCID dla WGS
u pacjentów po udarze mózgu wynosi 2,25 punktu, w oparciu o największy z czterech
szacunków. Wartość MCID - 2,25 może pomóc klinicystom i badaczom określić, czy wyniki
zmian w WGS osiągnęły znaczenie kliniczne. Co oznacza, że jeśli pacjenci po udarze mózgu
osiągnął średnio 2,25 punktu poprawy w skali WGS, z dużym prawdopodobieństwem
przełoży się to na klinicznie istotną zmianę w funkcji chodu, i odwrotnie, jeśli średnia
poprawa jest mniejsza niż 2,25 punktu, zmiana ta może nie mieć znaczenia klinicznego.
Drugim nurtem badań prowadzonych w zakresie głównego tematu badawczego była
adaptacja i stworzenie polskiej, pediatrycznej wersji skali WGS przeznaczonej dla dzieci
z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego. Wyniki opublikowano w pracy pt.
"The paediatric version of Wiseonsin gait seale, adaptation for ehildren with hemiplegie
eerebral palsy: a prospective observational study" (BMC Pediatrics 2018;15;18(1):301).
Motywacją do podjęcia drugiego etapu badań stał się fakt, iż w literaturze dostępne są liczne
skale oceniające uczestnictwo w życiu społecznym, aktywność, funkcje ręki czy powstałe
zmiany wtórne wśród dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym [46-51], natomiast
nieliczne są narzędzia badawcze skoncentrowane na ocenie asymetrii wzorca chodu dzieci
z mózgowym porażeniem dziecięcym [24,26-29], co więcej brak jest specyficznej skali
pozwalającej na opisową, wieloczynnikową ocenę asymetrii zarówno w zakresie parametrów
czasowo-przestrzennych, jak i kinematycznych chodu, przeznaczonej typowo dla dzieci
z postacią hemiplegii spastycznej mózgowego porażenia dziecięcego.
Celem pracy było porównanie zgodności zewnętrznej i wewnętrznej skali WGS
w obserwacyjnej analizie chodu na podstawie analizy zapisu wideo u dzieci i młodzieży
z hemiplegią spastyczną oraz przedstawienie możliwości wykorzystania tej skali
w codziennej praktyce u pacjentów z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego.
Badanie przeprowadzono wśród dzieci z hemiplegią spastyczną w przebiegu mózgowego
porażenia dziecięcego, w wieku 6-18 lat, niezależnie chodzących. Nie kwalifikowano dzieci
z zaburzeniami funkcji poznawczych, niestabilnym stanem medycznym, różnicą w długości
kończyn dolnych powyżej dwóch centymetrów, przebytym leczeniem chirurgicznym
w obrębie kończyn dolnych w okresie krótszym niż 6 miesięcy od badania, oraz leczeniem
z wykorzystaniem toksyny botn1inowej w okresie krótszym niż 6 miesięcy od badania.
Minimalna wielkość próby została obliczona z uwzględnieniem liczby dzieci z postacią
24
Agnieszka Guzik autoreferat
połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego leczonych w Klinice Rehabilitacji
Wojewódzkiego Szpitala nr 2 w Rzeszowie w latach 2014-2016. Zastosowano frakcję 0,8,
przy maksymalnym błędzie wynoszącym 5%, uzyskano próbę o wielkości 30 pacjentów.
Spośród 120 pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym, wybrano 56 osób
spełniających kryteria kwalifIkacji. Po kontakcie telefonicznym 40 opiekunów wyraziło
zgodę na uczestnictwo ich dzieci w analizie chodu, jednakże 2 dzieci nie przyjechało na
badanie, l dziecko zrezygnowało w trakcie badania, a w 3 przypadkach nagrania okazały się
nieczytelne, uniemożliwiając pełną ocenę chodu w skali WGS. Finalnie, analizę chodu
wykonano dla 34 dzieci.
W pierwszym etapie badań zastosowano oryginalną wersję WGS do oceny chodu
dzieci z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego, na podstawie nagrań wideo
uzyskanych w trakcie rejestracji chodu zsynchronizowanej z systemem 3D. Interpretacja
nagrania i ocena chodu przy użyciu WGS została dokonana niezależnie, przez trzech
doświadczonych fizjoterapeutów, przeszkolonych w zakresie zaburzeń chodu u pacjentów
z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego i zapoznanych z kryteriami oceny
WGS. Wszyscy trzej fIzjoterapeuci, oceniając zapisy wideo nie mogli przeprowadzić pełnej
oceny oryginalną wersją skali WGS u wszystkich dzieci, a tym samym uzyskać wyniku
końcowego, ponieważ w dwóch punktach skali WGS (punkt 4 - przenoszenie ciężaru na
kończynę porażoną z lub bez pomocy ułatwiających chód w fazie podporu kończyny
porażonej i punkt 11 - zgięcie stawu kolanowego od odbicia do przenoszenia właściwego
kończyny porażonej) nie można było przyporządkować wzorca chodu do żadnej odpowiedzi.
Z całej grupy 34 dzieci u 16 nie udało się w pełni ocenić chodu w punkcie 4 i 11 skali WGS.
Wynikało to z tego, iż w punkcie 4 skali WGS część badanych posiadała zmniejszone lub
bardzo ograniczone przeniesienie, ale nie nad stopę kończyny porażonej tylko nad stopę
kończyny nieporażonej, ponieważ głowa i tułów przez część czasu trwania fazy podporu lub
przez cały czas trwania fazy podporu pozostawały pochylone na stronę porażoną.
Niemożność oceny w pozycji 11 skali WGS wynikała z tego, iż u części badanych zamiast
zmniejszonego lub minimalnego zgięcia w stawie kolanowym kończyny porażonej w fazie
przenoszenia odnotowano zwiększone, lub maksymalne zgięcie w stawie kolanowym
kończyny porażonej w porównaniu do kończyny nieporażonej.
W związku z tym, iż w pierwszym etapie badań nie można było dokonać pełnej oceny
wzorca chodu skalą WGS w punkcie 4 i 11, każdy punkt bardzo szczegółowo
przedyskutowano, a następnie rozszerzono i uzgodniono wspólne stanowisko,' dotyczące
obselwowanych wzorców chodu u badanych. W drugim etapie badań wprowadzono
25
Agnieszka Guzik autoreferat
zmodyfikowaną skalę WGS i po dwóch tygodniach przeprowadzono powtórną ocenę tych
samych nagrań, przez tych samych 3 fizjoterapeutów z użyciem nowej, zmodyfikowanej,
pediatrycznej wersji skali WGS (tabela 2).
Table 2. Porównanie oryginalnej i zmodyfikowanej Wisconsin Gait Scale w punktach 4 i 11
Orginalna Wisconsin Gate Scale Zmodl1jkowana Wisconsin Gait Scale
4. Przenoszenie ciężaru na kończynę porażoną, z lub 4. Przenoszenie ciężaru na kończynę podporową, bez pomocy nłatwiających chód z lub bez pomocy ułatwiających chód l - Pełne przeniesienie 1- Pełne przeniesienie 2- Zmniejszone przeniesienie (głowa i tułów 2a- Zmniejszone przeniesienie (głowa i tułów przekraczają środek, ale nie są nad stopą kończyny przekraczają środek, ale nie są nad stopą kończyny porażonej) porażonej)
3- Bardzo ograniczone przeniesienie (głowa i tułów nie 2b- Zmniejszone przeniesienie (głowa i tułów przekraczają linii środkowej, minimalne przeniesienie przekraczają środek, ale nie są nad stopą kończyny ciężaru ciała w kierunku kończyny porażonej) nieporażonej , głowa i tułów przez część czasu trwania
fazy podporu pochylone na stronę porażoną) 3a= Bardzo ograniczone przeniesienie (głowa i tułów nie przekraczają linii środkowej, minimalne przeniesienie ciężaru ciała w kierunku kończyny porażonej) 3b- Bardzo ograniczone przeniesienie (głowa i tułów nie przekraczają linii środkowej, minimalne przeniesienie ciężaru ciała w kierunku kończyny nieporażonej, głowa i tułów przez całą część czasu trwania fazy podporu pochylone na stronę porażoną)
11. Zgięcie stawu kolanowego od odbicia do 11. Zgięcie stawu kolanowego od odbicia do przenoszenia właściwego przenoszenia ·właściwego 1- Prawidłowe (takie j ak w kończynie nieporażonej) 1- Prawidłowe (talcie jak w kończynie nieporażonej) 2- Zbliżone (zgięcie kończyny porażonej lekko 2a- Zbliżone (zgięcie kończyny porażonej lekko zmniej szone w stosunku do zgięcia kończyny zmniej szone w stosunku do zgięcia kończyny nieporażonej) nieporażonej)
3- Minimalne zgięcie w stawie kolanowym kończyny 2b- Zbliżone (zgięcie kończyny porażonej lekko porażonej (słabo widoczne) zwiększone w stosunku do zgięcia kończyny
nieporażonej)
3a- Minimalne zgięcie w stawie kolanowym kończyny porażonej j (słabo widoczne) 3b- Maksymalne zgięcie w stawie kolanowym kończyny porażonej (bardzo widoczne)
4- Brak zgięcia (staw kolanowy pozostaje w wyproście 4- Brak zgięcia (staw kolanowy pozostaje w wyproście podczas fazy przenoszenia) podczas fazy przenoszenia)
Ocena zgodności zewnętrznej skali WGS w ocenie dzieci z hemiplegią spastyczną
zostala wykonana przez 3 niezależnych badaczy osobno analizujących zapis wideo, wyniki
oceny zostały porównane pomiędzy badaczami. Zgodność wewnętrzna skali WGS została
wykonana przez 3 niezależnych badaczy osobno, dwukrotnie (w odstępie dwóch tygodni)
analizując zapis wideo, wyniki oceny zostały porównane pomiędzy badaniem l i 2 (badanie
test-retest). Ocenę zgodność wyników test-retest niezależnie dla każdego z fizjoterapeutów
26
I ;
Agnieszka Guzik autoreferat
oraz pomiędzy poszczególnymi fizjoterapeutami dokonano za pomocą współczynnika
korelacji wewnątrzk:lasowej (ang. intraclass correlation coefficient ICC) oraz wartości
współczynnika zmienności (ang. intra-subjet coefficient of variation CV), który jest
wyliczany jako iloraz odchylenia standardowego przez wartość średnią obu pomiarów
i pokazuje relatywne zróżnicowanie pomiędzy wynikiem uzyskanym w obu badaniach.
W celu wykazania jaka różnica w dwóch pomiarach WGS może być uznana za
nieprzypadkową, obliczono wartość minimalnej wykrywalnej zmiany (ang. minimai
detectable change MDC). Powtarzalność wyników obliczona za pomocą metody Bland
Altrnan.
Wskaźnik WGS wyznaczano dla każdego pacjenta sześciokrotnie - dwukrotnie przez
trzech różnych fizjoterapeutów. Przeciętny poziom wskaźnika WGS w poszczególnych
seriach pomiarów był bardzo zbliżony - średnio różnice pomiędzy pomiarami nie
przekraczały 0,5 pkt. Wykazano, bardzo dobrą zgodność wewnętrzną nowej, zmodyfikowanej
skali WGS (zgodności wyników test-retest niezależnie dla każdego z fizjoterapeutów).
O czym świadczy brak systematycznie ukierunkowanych różnic pomiędzy badaniem test
retest (nieistotny wynik testu Wilcoxona), bardzo wysoka wartość współczynnika korelacji
rang Spearmana 0,9 5: IRI < l, bardzo wysoka wartość lee> 0,9, niska wartość ev< 2,5% dla
poszczególnych fizjoterapeutów oraz wartość MDe do 2 punktów. Wykazano także, bardzo
dobrą zgodność zewnętrzną polskiej, pediatrycznej wersji WGS (zgodności wyników
pomiędzy poszczególnymi fizjoterapeutami w badaniu test i w badaniu retest). O czym
również świadczy brak systematycznie ukierunkowanych różnic pomiędzy wartościami WGS
przypisanymi pacjentom przez różnych fizjoterapeutów (nieistotny wynik testu Wilcoxona),
bardzo wysoka wartość współczynnika korelacji rang Spearrnana. Ponadto wartości
wyznaczonych współczynników lee i ev również potwierdziły bardzo dużą zgodności
wyników pomiędzy poszczególnymi fizjoterapeutami.
Uzyskane wyniki badań własnych wskazują, że podjęta próba zastosowania skali
WGS, pierwotnie przeznaczanej do oceny chodu osób dorosłych po udarze mózgu, w grupie
dzieci z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego, zakończyła się powodzeniem.
Na tej podstawie wprowadzono zmodyfikowaną, pediatryczną, polską wersję obserwacyjnej
skali chodu WGS. Wersja polska służy ocenie chodu dzieci z postacią połowiczą mózgowego
porażenia dziecięcego i uwzględnia dwa nowo zaobserwowane elementy wzorca chodu,
pozwalając dokonywać adekwatnej do chodu dziecka, opisowej oceny asymetrii wzorca.
Nowa, porządkowa, pediatryczna wersja WGS, jest propozycją dodatkowego narzędzia, które
27
Agnieszka Guzik autoreferat
może być wykorzystywane w jakościowej ocenie chodu dzieci z postacią połowiczą
mózgowego porażenia dziecięcego.
4.3.3. Podsumowanie wyników badań przedstawionych w cyklu publikacji, zastosowanie
praktyczne i wniosld
Cykl powyższych prac koncentruje się na poszukiwaniu optymalnego narzędzia do
systematycznej oceny chodu pacjentów z niedowładem połowiczym po uszkodzeniu
mózgowia. was pozwala na uchwycenie podstawowych zaburzeń wzorca chodu talach jak
asymetria długości kroku, czasu trwania faz chodu, przenoszenia ciężaru ciała oraz zaburzenia
ruchomości w stawach kończyny dolnej porażonej. W efekcie was opisuje jakość chodu
oraz pozwala na śledzenie efektów rehabilitacji, oraz zamian wzorca chodu. Problemem,
z którym stykają się klinicyści nieposiadający systemów analizy 3D lub innych jest brak
możliwości obiektywnej oceny wzorca chodu. W związku z tym, głównym celem badań było
potwierdzenie, iż tania, szybka i prosta ocena chodu przy użyciu dwóch kamer wideo może
stanowić alternatywę dla drogich i czasochłonnych systemów analizy chodu 3D. Wykazano,
iż skala was jest obiektywnym i zgodnym z instrumentalnymi systemami, narzędziem oceny
chodu osób po udarze mózgu w okresie przewlekłym i może być rekomendowana do
powszechnego użycia. Wyniki niniejszej pracy nie podważają znaczenia obiektywnych metod
oceny chodu, które stanowią złoty standard w tej dziedzinie, jedynie wskazują, że was umożliwia trafną ocenę chodu, która odpowiada obiektywnemu pomiarowi parametrów chodu
3D. Analizowane w badaniu narzędzie klinimetryczne, jako skala obserwacyjna, może shrżyć
do niezawodnej oceny stanu funkcjonalnego osób z niedowładem połowiczym oraz
umożliwić monitorowanie efektów procesu rehabilitacji. Łatwość użycia oraz znikome koszty
wprowadzonego narzędzia pozwolą na powszechne stosowanie w codziennej praktyce
fizjoterapeutycznej.
Ponadto jak dotąd, brakowało specyficznej, pediatrycznej skali pozwalającej na
wieloczynnikową, opisową ocenę zarówno w zakresie parametrów czasowo-przestrzennych,
jak i kinematycznych chodu dzieci z postacią hemiplegii spastycznej mózgowego porażenia
dziecięcego. Podjęta próba zastosowania skali was, pierwotnie przeznaczanej do oceny
chodu osób dorosłych po udarze mózgu, w grupie dzieci z postacią połowiczą mózgowego
porażenia dziecięcego, zakończyła się powodzeniem. Co oznacza, że wprowadzona, nowa,
pediatryczna wersja skali was stanowi obiecujące, dodatkowe narzędzie jakościowej,
obserwacyjnej analizy chodu, typowo przeznaczone dla tej grupy dzieci. Stwierdzony falct ma
28
Agnieszka Guzik autoreferat
duże znaczenie dla zastosowania klinicznego skali, jednakże konieczne są dalsze badania,
w celu walidacji zmodyfikowanej wersji skali WGS poprzez porównanie z innymi skalami
obserwacyjnymi oraz obiektywnymi parametrami 3D.
Efekt badań posiada wymiar praktyczny, wprowadzając narzędzie, które jest
porównywalne do metod obiektywnych, ale tańsze, łatwe w użyciu i możliwe do
wykorzystania w codziennej praktyce klinicznej zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych
z uszkodzeniem mózgowia. Uzyskane wyniki pozwoliły jednoznacznie odpowiedzieć na
postawione w celu pracy pytanie i potwierdzić, iż skala WGS jest użytecznym narzędziem
jakościowej analizy chodu, które w razie potrzeby może zastąpić kosztowną, wymagającą
znacznej wiedzy i nowoczesnego oprzyrządowania technikę 3D. Co więcej, zdefiniowana
wartości minimalnej klinicznie istotnej różnicy dla skali WGS, może pomóc klinicystom
i badaczom w ocenie, czy uzyskana przez pacjenta zmiana wyniku wsicali WGS osiągnęła
znaczenie kliniczne.
Uzyskane wyniki badań mogą umożliwić w przyszłości rozwój nowych i bardziej
skutecznych metod oceny chodu dzieci i dorosłych z uszkodzeniem ośrodkowego układu
nerwowego. Dlatego też zwieńczeniem powyższego cyklu prac, stanowią badania,
ukierunkowane na opracowanie aplikacji stanowiącej graficznie rozwiązanie, które pozwoli
ze znacznie większą pewnością i w powtarzalny sposób interpretować rzetelną,
charakteryzująca się wysoką zgodnością wewnętrzna i zewnętrzną skalę WGS. W ramach
niniejszych badań został złożony grant badawczo-rozwojowy Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Podkarpackiego, w którym pełnię funkcję kierownika (projekt
zakwalifikowany do II etapu oceny merytorycznej). Zakładam, iż opracowana aplikacja
będzie zastępstwem dla kosztownej analizy 3D. Obecnie na świecie dysponuje się
narzędziami, które jedynie rejestrują chód pacjentów, a opracowana aplikacja może stanowić
rozwiązanie praktyczne, pozwalające na rejestrację i łatwą interpretację w zakresie asymetrii
chodu, a więc połączenie tych dwóch nieodzownych składowych analizy chodu w tani, prosty
sposób.
Moje aktualne badania będące w trakcie realizacji, ukierunkowane są na ocenę chodu
osób z postacią hemiplegii spastycznej stwardnienia rozsianego, mózgowego porażenia
dziecięcego oraz pacjentów z hemiplegią po udarze mózgu z różnym stopieniem
niepełnosprawności i kontroli motorycznej. Oczekiwanym efektem praktycznym jest
znalezienie na tyle protego narzędzia diagnostycznego, aby mogło być wykorzystywane
w praktyce klinicznej zarówno przez doświadczonych fizjoterapeutów, jak
29
Agnieszka Guzik autoreferat
i niedoświadczonych będących na początku kariery zawodowej (badanie zarejestrowane
w Australian New Zealand Clinical Trials Registry, numer rejestracyjny projektu:
ACTRNI2618000494235).
Wnioski
l. Czasowe i przestrzenne parametry chodu uzyskane w badaniu 3D posiadają
umiarkowany i dobry poziom zgodności z globalnym wynikiem oceny chodu
wykonanej za pomocą obserwacyjnej skali WSG.
2. Wykazano silną lub bardzo silną korelację pomiędzy poszczególnymi składowymi
skali WGS i odpowiednio dopasowanymi czasowo-przestrzennymi i kinematycznymi
parametrami 3D u osób w okresie późnym po udarze mózgu.
3. Wyniki WGS silnie lub bardzo silnie korelują z globalnymi iudeksami chodu GDI
i GVI, stanowiącymi obiektywną metodę oceny chodu, uzyskaną z wybranych
parametrów analizy 3D.
4. WGS jest użytecznym i prostym narzędziem do oceny jakości chodu pacjentów
z niedowładem połowiczym po udarze mózgu, a w sytuacjach, gdy kosztowne,
obiektywne metody oceny chodu nie mogą być stosowane z różnych powodów, skala
może być zastępczym i skutecznym narzędziem oceny chodu w tej grupie pacjentów.
5. Wykazano, że minimalna klinicznie istotna różnica dla skali WGS u pacjentów po
udarze mózgu wynosi 2,25 punktu, w oparciu o największy z czterech szacunków.
6. Wykazano bardzo dobrą zgodność zewnętrzną i wewnętrzną zmodyfikowanej,
pediatrycznej wersji skali WGS.
7. Nowa, porządkowa, pediatryczna wersja WGS, jest propozycją dodatkowego
narzędzia, które może być wykorzystywane w jakościowej ocenie chodu dzieci
z postacią połowiczą mózgowego porażenia dziecięcego. Efekt badań posiada wymiar
praktyczny, wprowadzając proste, łatwe w użyciu narzędzie do globalnej oceny chodu
tej grupy dzieci.
4.3.4. Piśmiennictwo:
1. Belda-Lois 1M, Mena-del Homo S, Bermejo-Bosch l, Moreno JC, Pons JL, Farina D, et al.
Rehabilitation of gait after stroke: a review towards a top-down. J Neuroeng Rehabil20 11: 13(8):66.
2. Qi Y, Soh CB, Gunawan E, Low KS, Thomas R. Estimation of spatial-temporal gait parameters using a
low-cost ultrasonic motion analysis system. Sensors (Basel) 2014;14(8):15434-57.
30
Agnieszka Guzik autoreferat
3. Wikstrom J, Georgoulas G, Moutsopoulos T, Seferiadis A. Intelligent data analysis of iustrumented gait
data in stroke patients-a systematic review. Comput. Biol. Med 2014;51:61-72.
4. Ferrarello F, Bianchi V A, Baecini M, Rubbieri G, Mossello B, Cavallini MC, et al. Tools for
observational gait analysis in patients with stroke: asystemalie review. Phys Ther 2013;93(12):1673-
85.
5. Nadeau S, Betschart M, Betboux F. Gait aualysis for poststroke rehabilitation: the relevanee of
biomeehanieal analysis and the impaet of gait speed. Phys Med Rehabi. Clin. N Am 2013;24:265-276.
6. MeGinley JL, Baker R, Wolfe R, Morris ME. The reliability of three-dimensiona! kinematie gait
measurements: A systematie review. Gait Posture 2009;29(3):360--9.
7. Geroin C, Mazzoleni S, Smania N, Gandolfi M, Bonaiuti D, Gasperini G, et al; ltalian Robotie
Neurorehabilitation Research Group. Systematic review of outcome measures af walking trainmg using
electromechanical and robotic deviees in patients with stroke. J Rehabil Med 2013;45:987-96.
8. Balaban B, Tok F. Gait disturbances in patienls witb stroke. PM R 2014;6(7):635-42.
9. Kim CM, Bng JJ. Magnitude and paltem of 3D kinematie and kinetie gait profiles in persons witb
stroke: relationship to walking speed. Gait Posture 2004;20:140--{).
10. Baker R. Gait analysis methods in rehabilitation. J Neuroeng Rehabil2006;3(4):I-l0.
11. Mudge S, Stutt N. Outcome measures to assess walking ability following stroke: a systematie review of
the literature. Physiotberapy 2007;93: 189-200.
12. Tenore N, Fortugno F, Viola F, Galli M, Giaquinto S. Gait Analysis as a Reliable Tool for
Rehabilitation of Chronie Hemiplegie Patients. Clin Bxp Hypertens 2006;28(3-4):349-55.
13. Lu X, Hu N, Deng S, Li J, Qi S, Bi S. The reliability, validity and eorrelation oftwo observational gait
scales assessed by videc tape for Chinese subjects witb hemiplegia. J Phys Ther Sci 2015;27(12):3717-
21.
14. Gor-Garcia-Fogeda MD, Cano de la Cuerda R, Carratal!i Tej ada M, Algnaeil-Diego IM, Molina-Rueda
F. Observational Gait Assessments in People With Neurologieal Disorders: ASystemalie Review. Areh
Phys Med RehabiI2016;97(1):131-40.
15. Yaliman A, Kesiktas N, Ozkaya M, Bskiyurt N, Brkan O, Yilmaz E. Bvaluation of intrarater and
interrater reliability of tbe Wisconsin Gait Seale witb using tbe video taped stroke patients in a Turkish
sample. NeuroRehabilitation20 14;34(2):253-8.
16. Wren TA, Gorton GB, Ounpuu S, Tucker CA. Bffieacy of elinieal gait analysis: A systematic review.
Gait Posture 2011;34(2):149-53.
17. Wel1mon R, Degano A, Rubertune JA, Campbell S, Russo KA. Interrater and intrarater reliability and
minimai deteetab1e change of the Wisconsin Gait Seale when used to examine videotaped gait in
individuals post-stroke. Areh Phys 2011;5: 11.
18. Burpee JL, Lewek MD. Biomechanieal gait eharacteristies of naturally oceurring unsuecessfuI foot
clearance during swing in individuals witb ehronie stroke. Clin Biomech (Bristol, Avon)
2015;30(10):1102-7.
19. Perry J, Garret M, Gronley JK, Mulroy SJ. Classifieation ofwalking haudicap in tbe stroke population.
Stroke 1995;26:982-9.
31
Agnieszka Guzik autoreferat
20. Patlerson KK, Mansfield A, Biasin L, Brunton K, Inness EL, McIlroy WE. Longitudinal changes in
poststrolce spaliotemporal gait asymmetry over inpalient rehabilitation. Neurorehabil Neural Repair
2015;29(2): 153-62.
21. Rodriquez AA, Blaclc PO, Kile KA, Shermau J, StelIberg B, McCormniclc J, et al. Gait training efficacy
using a home-based practice model in chronic hemiplegia. Arch Phys Med RehabiI1996;77:80I--05.
22. Cimolin V, Gaili M. Summary measures for clinical gait analy,i,: a literature review. Gait Posture
2014;39:1005-10.
23. Rathinam C, Bateman A, Peirson J, Skinner J. Observational gait a"e"ment tool, in paediatrics- a
systematic review. Gait Po,ture 2014;40(2):279-85.
24. Bella GP, Rodrigues NB, Valenciano PI, Silva LM, Souza RC. Correlation among the Visual Gait
Asse"ment Scale, Edinburgh Visual Gait Scale and Observalional Gait Scale in children with 'paslic
diplegic cerebral palsy. Rev Bras Fisioler 2012; 16(2): 134-40.
25. Borel S, Schneider P, Newman CJ. Video analysis software increases the interraler reliability of video
gait assessments in children with cerebral palsy. Gait Posture 2011;33(4):727-9
26. Boyd R., Graham K. Objeclive measurement of clinical findings in the use of Botulinum toxin type A
for !he management of children with cerebral palsy. European Journal ofNeurology 1999;6:23-35.
27. Dickens WE, Smith MF. Validation of a visual gait asse"ment scale for children with hemiplegie
cerebral palsy. Gait Posture 2006;23(1):78-82.
28. Toro B, Nester CJ, Farren Pc. The development and validity of the Salford Gait Tool: an observalion
based clinical gait assessment tool. Arch Phys Med Rehabil. 2007;88(3):321-7.
29. Harvey A, Gorler JW. Video gait analysis for ambulatory children with cerebral palsy Why, when,
where and how! Gait Posture 2011;33(3):501-3.
30. W.ng X, Wang Y. Gait analysis of children with spaslic hemiplegie cerebral palsy. Neural
Regeneration Research 2012;7(20): 1578-84.
31. Dobson F, Morris ME, Baker R, Graham HK. Gait classificalion in children with cerebral palsy: a
systematic review. Gait Posture 2007;25(1): 140-52.
32. Gouelle A, Megrot F, Presedo A, Husson l, Yelnik A, Penneyot GF. The gait variability index: a new
way to quanlify fluctualion magnitnde of spaliotemporal paramelers during gail. Gait Posture 2013;
38(3):461-5.
33. Schwartz MB, Rozumalski A. The gait devialion index: a new comprehensive index of gait pathology.
Gait Posture 2008;28:351-7.
34. Correa KP, Devetak GF, Marlello SK, de Almeida JC, Paulelo AC, Manffr. EF. Reliability and
Minimum Detectable Change of the Gait Devialion lndex (GDI) in post-stroke patients. Gait Posture
2017;53:29-34.
35. Balasubramanian CK, Clark DJ, Gouelle A. Validity ofthe Gait Variability lndex in older adult,: Effect
of aging and mobility impairrnents. Gait Posture 2015;41(4):941-6.
36. Alcantara CC, Alonso AC, Speciali DS. The use of the Gait Deviation Index for the evaluation Post
stroke Hemiparetic Subjects. MedicalExpress 2017,4,3:MI70305.
32
Agnieszka Guzik autoreferat
37. HiIlman SJ, Hazlewood ME, Schwartz MH, van der Linden ML, Robb JE. Correlation ofthe Edinburgh
Gait Score with fue Gillette Gait Index, the Gillette Functional Assessment Questionnaire, and
dimensionless speed. J Pediatr Orthop 2007;27(1):7-11.
38. Wren TA, Do KP, Hara R, Dorey FJ, Kay RM, Otsulea NY. Gilletle Gait Index as a gait analysi.
summary measure: comparison wifu qualitative visual asse .. ments of overall gai!. J Pediatr Orthop
2007;27(7):765-8.
39. Viehweger E, Ziircher Pfund L, Helix M, Rahon MA, Jacquemier M, Scavarda D, et al. Influence of
clinical and gait analysis experience on reliability of o bservational gait analysis (Edinburgh Gait Score
Reliability). Ann Phys Rehabil Med 2010; 53(9):535-46.
40. Oug AM, Hillman SJ, Robb JE. Reliability and validity offue Edinburgh Visual Gait Score for cerebral
palsy when used by inexperienced observers. Gait Poslure 2008;28(2):323-6.
41. Guzik A, Drużbicki M, Przysada G, Szczepanik M, Bazamik-Mucha K, Kwolek A. The use of the Gait
Variability Index for fue evaluation of individuals after a stroke. Acta Bioeng Biomech 2018;20: 171-7.
42. Perera S, Mody SH, Woodman RC, Studenski SA. Meaningful change and responsiveness in common
physical performance measures in older adults. JAm Geriatr Soc 2006;54(5):743-9.
43. Guyatt GH, Osoba D, Wu AW, Wyrwich KW, Norman GR Clinical Significance Consensus Meeting
G. Methods lo explain the dinical significance of health status measures. Mayo Clin Proc
2002;77(4):371-83.
44. Hsieh YW, Wang CH, Wn SC, Chen PC, Sheu CF, Hsieh CL. Establishing fue minimal clinically
important difference of fue Barthel Index in stroke patients. Neurorehabil Neural RepaiI.
2007;21(3):233-8.
45. Hagg O, Fritzell P, Nordwall A. The clinical importance of chaoges in oulcome scores after treaturent
for chronic low back pain. Eur Spine J 2003;12:12-20.
46. Strączyńska A, Radzimińska A, Weber-Rajek M, Strojek K, Goch A. Functional assessment of children
wifu cerebral palsy - current report. Advances in Rehabilitation 2015;3:43-9.
47. Liptak GS, Accardo PJ. Health and social outcomes of children with cerebral palsy. J Pediatr 2004;145:
36-41.
48. Dickinsen HO, Parkinson KN, Ravens-Sieberer U, Schirripa G, Thyen U, Amaud C et al.: Self-reported
gnality of life of 8-12-year-old children with cerebral palsy: a cross-sectional European study. The
Lancet, 2007:369,2172-8.
49. Berg M, Jahnsen R, Frey Ff0'slie K, Hussain A. Reliability of the Pediatric Evaluation of Disability
Inventory (PEDI). Phys Occup Ther Pediatr 2004;24(3):61-77.
50. Rosa-Rizzotto M, Visom Dalla Pozza L, Corlatli A, Luparia A, Marchi A, Molteni F, et al.; GIPCI
Study Group. A new scale for the asse .. ment of performance and capacity of hand function in children
with hemiplegic cerebral palsy: reliahility and validity studies. Eur J Phys Rehabil Med
2014;50(5):543-56.
51. Wallen M, Bundy A, Pont K, Ziviani J. Psychometric properties ofthe Pediatric Molor Activity Log
used for children wifu cerebral palsy. Dev Med Child Neurol2009;51(3):200-8.
33
Agnieszka Guzik autoreferat
5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych
5. 1. Główne obszary naukowo - badawcze
Mój dorobek naukowy po uzyskaniu stopnia naukowego doktora składa się z 35
pełnotekstowych publikacji: 24 prac oryginalnych (11 publikacji zagranicznych i 13
krajowych), 3 prace poglądowe, 2 prace kazuistyczne, 3 rozdziały w monografiach polskich,
3 rozdziały w monografiach zagranicznych. W 19 pracach jestem pierwszym autorem, w 6
drugim autorem, a w pozostałych na kolejnych miejscach. Łączny Impact Factor wszystkich
prac pełnotekstowych wynosi 26,343 (poza cyklem 15,861), a punktacja MNiSW wynosi 478
(poza cyklem 328). Index cytowaó moich prac według bazy Web of Science wynosi: liczba
cytowaó - 32 (bez autocytowaó 24), index Hirsha - 3; według bazy Scopus: liczba cytowaó-
35 (bez autocytowaó 25), index Hirsha _ 3.28.02.2019
Pierwszy etap pracy naukowej, przed uzyskaniem stopnia doktora, obejmował głównie
problematykę neurorehabilitacji, w tym epidemiologię i rehabilitację w zakresie zespołów
bólowych kręgosłupa, zaburzenia chodu osób z niedowładem połowiczym po udarze mózgu
oraz wykorzystanie nowych metod w rehabilitacji poudarowej. Dodatkowo zajmowałam się
oceną wad postawy ciała u dzieci z niepełnosprawnością intelektualną.
Wyniki badań dotyczących częstości występowania zespołów bólowych kręgosłupa
i efektów rehabilitacji pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa w odcinku szyjnym
i lędźwiowym przedstawiono w czterech publikacjach:
- Agnieszka Depa. Mariusz Drużbicki, "Ocena częstości występowania zespołów bólowych
lędźwiowego odcinka kręgosłupa w zależności od charakteru wykonywanej pracy", Przeglqd
Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2008;6,1:34-41,
- Agnieszka Depa, Andżelina Wolan, Grzegorz Przysada, "Wpływ rehabilitacji na zmianę
ruchomości kręgosłupa oraz subiektywnego odczuwania bólu u chorych z zespołem bólowym
w odcinku lędźwiowym" Przeglqd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2008;6,2: 116-124
- Agnieszka Depa, Grzegorz Przysada, Andżelina Wolan "Wykorzystanie kwestionariusza
Oswestry do oceny stopnia upośledzenia aktywności funkcjonalnej u chorych z zespołem
bólowym dolnego odcinka kręgosłupa" Postępy Rehabilitacji 2010;24,2:5-13
- Andżelina Wolan-Nieroda, Agnieszka Depa, Grzegorz Przysada, Teresa Pop "Ocena
efektów rehabilitacji pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa w odcinku szyjnym" Young
Sports Science ofUkraine 2011;3:75-81
Drugim nurtem badań była analiza czynników determinujących funkcję chodu po udarze
mózgu. Analizowano zależność pomiędzy prędkością i dystansem chodu, równowagą ciała
34
Agnieszka Guzik autoreferat
oraz sprawnością funkcjonalną pacjentów po udarze mózgu. Wyniki przedstawiono w dwóch
pracach:
- Mariusz Drużbieki, Andrzej Kwolek, Grzegorz Przysada, Teresa Pop, Agnieszka Depa.
Ocena funkcji chodu chorych z niedowładem połowiczym po udarze mózgu w okresie
przewlekłym. Przeglqd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2010;8,2: 145-151
- Mariusz Drużbieki, Grzegorz Przysada, Justyna Rykała, Justyna Podgórska, Agnieszka
Guzik, Krzysztof Kołodziej "Ocena przydatności wybranych skal i metod stosowanych
w ocenie chodu i równowagi osób po udarze mózgu" Przegląd Medyczny Uniwersytetu
Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie 2013; 11, 1 :21-31
Kolejnym obszarem zainteresowań, przed uzyskaniem stopnia doktora, było
wykorzystanie nowych metod stosowanych w rehabilitacji poudarowej. Pierwsze doniesienie
w tym zakresie przedstawiono w pracy redakcyjnej Agnieszka Guzik "New directions in
physiotherapy for patients after stroke" Przeglqd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego
i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie 2010;4:401-409, stanowiącej przegląd literatury
oparty na badaniach, opublikowanych w latach 2001-2010. W pracy podkreślono znaczenie
metod opartych o zjawisko biologicznego sprzężenia zwrotnego z wykorzystaniem urządzeń
takich jak platformy dynamometryczne, rotory do ćwiczeń biernych i czynnych kończyn
dolnych, kule sygnalizacyjne oraz bieżnia ruchoma. Następnie opublikowano badanie
pilotażowe Drużbicki Mariusz, Andrzej Kwolek, Agnieszka Depa, Grzegorz Przysada" The
use of a treadmill with biofeedback function in assessment of relearning walking skilts in
post-stroke hemiplegie patients - a preliminary report" Polish Journal of Neurology and
Neurosurgery 2010;44, 6:567-573, którego celem była ocena efektów nauki chodu na bieżni
ruchomej z funkcją biofeedback, wśród pacjentów w okresie późnym po udarze mózgu
leczonych w oddziale rehabilitacji. Wykazano, iż osoby trenując chód na bieżni z funkcją
biofeedback, uzyskały istotnie większy wzrost prędkości i dystansu chodu w porównaniu do
grupy kontrolnej realizującej program rehabilitacji bez dodatkowych ćwiczeń na bieżni.
Po uzyskaniu stopnia doktora obszar prowadzonych badań nadal koncentrował się
w zakresie problematyki rehabilitacji neurologicznej oraz wad postawy ciała u dzieci
z niepełnosprawnością intelektualną. Wśród zagadnień z zalcresu rehabilitacji neurologicznej
tematyka moich prac dotyczyła zespołów bólowych kręgosłupa, reedukacji chodu osób po
udarze mózgu z wykorzystaniem metod biofeedback, oceny chodu i równowagi osób po
udarze mózgu oraz osób starszych, walidacji metod klinicznych i laboratoryjnych w ocenie
chodu osób po udarze mózgu, oraz urazów kręgosłupa szyjnego.
* wykaz wszystkich moich publikacji zm:ifduje się w Załqczniku nr 5.
35
Agnieszka Guzik autoreferat
Zespoły bólowe kręgosłupa
Rozwinięciem badania pilotażowego z 2008 roku (Agnieszka Depa, Mariusz Drużbicki,
"Ocena częstości występowania zespołów bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa
w zależności od charakteru wykonywanej pracy'') był kolejny projekt, którego wyniki
opublikowano w pracy Drużbicki Mariusz, Przysada Grzegorz, Guzik Agnieszka, Kwolek
Andrzej, Snela Sławomir, Opalińska Iwona, Matłosz Piotr, "Evaluation oj incidence
.frequency and analysis oj risk jactors jor the occurrence oj back pain in a randomly-chosen
group in the Podkarpackie Region oj southeastern Poland", Annais oj Agricultural and
Environmental Medicine 2016;23,2:335-340. Celem badań była ocena częstości
występowania zespołów bólowych kręgosłupa w losowo dobranej grupie 2000 mieszkańców
woj. podkarpackiego w wieku 30-50 lat z uwzględnieniem środowiska zamieszkania, Celem
było również określenie czynników wpływających na częstość występowania zespołów
bólowych kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Wykazano, iż częstość występowania
zespołów bólowych kręgosłupa wyniosła 71,5%, w tym 61 % dotyczyło odcinaka lędźwiowo
krzyżowego kręgosłupa. Głównymi czynnikami wpływającymi na częstość występowania
zespołów bólowych był fizyczny charakter pracy, przeciążenia wynikające z podnoszenia
ciężkich przedmiotów, długotrwała praca w jednej pozycji z powtarzaniem tych samych
ruchów. Niemal dwie trzecie badanych preferowało wypoczynek bierny w pozycji leżącej lub
siedzącej. Miejsce zamieszkania oraz budowa ciała nie detenninowały częstości
występowania zespołów bólowych kręgosłupa. Kolejna praca Grzegorz Przysada, Agnieszka
Guzik. Izabela Rosak-Matuszewska, Mariusz Drużbieki, Andżelina Wolan-Nieroda, Marek
Sobolewski, Justyna Podgórska-Bednarz, Andrzej Maciejczak "Posture controi in patients
with herniated nucleus pulposus in cervical and lumbosacral spine subjected to operative
treatment" Journal oj Back and Musculoskeletal Rehabilitation 2018;31,5: 795-802, dotyczyła
kontroli postawy u osób z przepukliną jądra miażdżystego w odcinku szyjnym lub
lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa leczonych operacyjnie. Zbadano równowagę statyczną
podczas stania obunóż z oczami otwartymi i zamkniętymi. Oceniono obszar pola, długość
ścieżki oraz prędkość przemieszczania się środka pola podparcia (CaP). Badanych oceniono
przed zabiegiem operacyjnym, w dniu wypisu z oddziału oraz po miesiącu od wypisu
z oddziału. Wykazano, że osoby z dyskopatią w odcinku szyjnym i lędźwiowo-krzyżowym
kręgosłupa charakteryzują się istotnie statystycznie gorszą kontrolą postawy w porównaniu do
osób zdrowych. Po leczeniu operacyjnym w obu grupach pacjentów z dyskopatią wykazano
36
Agnieszka Guzik autoreferat
istotną poprawę równowagi zarówno we wczesnym okresie pooperacyjnym, jak i po miesiącu
od wypisu z oddziału.
Reedukacja chodu osób po udarze mózgu z wykorzystaniem metody biofeedback
Problematykę rehabilitacji poudarowej z wykorzystaniem metod biofeedback ujęto
w cyklu czterech publikacji. Wyniki opublikowanego, przed uzyskaniem stopnia doktora,
badania pilotażowego (Drużbicki Mariusz, Andrzej Kwolek, Agnieszka Depa, Grzegorz
Przysada "The use oj a treadmill with biofeedbaek function in assessment of relearning
wal/ring skilIs in post-stroke hemiplegie patients - a preliminary report" Polish Journal of
Neurology and Neurosurgery 2010;44, 6:567-573) nie pozwoliły uzyskać odpowiedzi na
pytanie, czy zastosowane w ćwiczeniach na bieżni biologiczne sprzężenie zwrotne miało
istotny wpływ na efekt badania. Można było jedynie przypuszczać, że dostarczona pacjentowi
informacja wzrokowa i akustyczna o prawidłowości wykonywanego zadania przyniosła
korzystne efekty. W związku z tym przeprowadzono dalsze badanie, którego wyniki
opublikowano w pracy Mariusz Drużbieki, Agnieszka Guzik, Grzegorz Przysada, Andrzej
Kwolek, Agnieszka Brzozowska-Magoń "Efficacy of gait training using a treadmill with and
without visual biofeedbaek in patients after stroke: A randomized study" Journal of
Rehabilitation Medicine 2015;47,00-00:1-7. Po uwzględnieniu kryteriów kwalifikacji badani
zostali przydzieleni na zasadzie dobom losowego, do dwóch gmp: gmpa badana- realizująca
program rehabilitacji z treningiem na bieżni mchomej z funkcją biologicznego sprzężenia
zwrotnego, gmpa kontrolna- realizująca program rehabilitacji z treningiem na bieżni
mchomej bez funkcji biologicznego sprzężenia zwrotnego. W zakresie oceny pacjentów
wykorzystano obiektywną analizę chodu 3D oraz testy kliniczne (test drogi na dystansie 10
metrów, 2 minutowa próbę marszową, test Up&Go). Wykazano, iż trening chodu na bieżni
mchomej z funkcją biofeedback daje lepsze efekty w zakresie poprawy długość cyklu chodu,
czasu trwania faz chodu, prędkości fazy przenoszenia, w porównaniu do ćwiczeń na bieżni
bez wykorzystania biologicznego sprzężenia zwrotnego. Uzyskane wyniki wskazują, że
trening chodu na bieżni mchomej z funkcją biofeedback jest przydatny w reedukacji funkcji
lokomocyjnych u chorych z niedowładem połowiczym nawet w późnym okresie od
wystąpienia udaru i jest skuteczną formę uzupełnienia programu rehabilitacji.
Ocenę długoterminowych efektów treningu na bieżni z funkcją biofeedback podjęto
w kolejnym badaniu, którego wyniki przedstawiono w publikacji Mariusz Drużbieki,
Agnieszka Guzik, Grzegorz Przysada, Andrzej Kwolek, Agnieszka Brzozowska-Magoń, Marek
37
Agnieszka Guzik autoreferat
Sabolewski "Changes in Gait Symmetry Ajter Training on a Treadmill with Biojeedback in
Chronic Stroke Patients: A 6-Month Follow-Up From a Randomized Controlled Trial"
Medical Science Monitor 2016;22:4859-4868. Do badania, z grupy 97 osób w okresie
późnym po udrze mózgu, zakwalifikowano 30 pacjentów, których losowo przydzielono do
grupy badanej realizującej program nauki chodu na bieżni z funkcją biofeedback lub do grupy
kontrolnej ćwiczącej na bieżni bez funkcji biofeedback. Metodykę rozszerzono o badanie
kontrolne po 6 miesiącach od zakończenia ćwiczeń na bieżni oraz dodatkowo obliczono
wskaźnik symetryczności dla czasu trwania fazy podporowej, fazy przeniesienia, długości
kroku oraz stosunku czasu trwania fazy podporowej i fazy przeniesienia dla każdej z kończyn.
Wykazano, iż średnia wielkość poprawy wskaźników symetryczności była większa w grupie
badanej, jednakże różnica pomiędzy grupami nie była istotna statystycznie. Trwałą poprawę
po 6 miesiącach wykazano tylko w grupie badanej w zakresie długości kroku. W obu
grupach, a szczególnie w grupie badanej, wykazano wyraźną tendencję do poprawy
w zakresie symetrii chodu. Uzyskane wyniki potwierdzają skuteczności reedukacji chodu na
bieżni ruchomej z biologicznym sprzężeniem zwrotnym oraz wskazują na trwałości
uzyskanych efektów. W kolejnej pracy Mariusz Drużbicki, Grzegorz Przysada, Agnieszka
Guzik, Andrzej Kwolek, Agnieszka Brzozowska-Magoń, Marek Sobolewski "Evaluation ojthe
impact oj e:xercise oj gait on a treadmill on balance oj people who suffered !rom cerebral
stroke" Acta oj Bioengineering and Biomechanics 20161';18,4:41-48, analizowano wpływ
treningu na bieżni ruchomej z funkcją biofeedback na równowagę dynamiczną oraz statyczną
osób po udarze mózgu. Podobnie jak w poprzednich badaniach, po uwzględnieniu kryteriów
kwalifikacji, 46 pacjentów na zasadzie doboru losowego przydzielono do grupy badanej
realizującej program nauki chodu na bieżni z funkcją biofeedback (23 osoby) lub do grupy
kontrolnej ćwiczącej na bieżni bez funkcji biofeedback (23 osoby). Nie wykazano istotnej
statystycznie zmiany parametrów równowagi statycznej zarówno w grupie badanej, jak
i w grupie kontrolnej. Jednakże w grupie badanej wykazano zwiększenie wychwiań środka
pola powierzchni w kierunku boczno-przyśrodkowym, co może wskazywać na przenoszenie
ciężaru ciała w kierunku kończyny porażonej. Niniejsze spostrzeżenie znalazło także
potwierdzenie w zmniejszeniu asymetrii obciążenia kończyn dolnych w staniu w grupie
badanej. W grupie kontrolnej asymetria obciążenia kończyn dolnych nie uległa istotnej
zmianie, a wykazane zmniejszenie wychwiań środka pola podparcia może sugerować
kompensacyjną poprawę równowagi w staniu na kończynie nieporażonej .
Ostatnie w prezentowanym cyklu prac badanie dotyczyło pacjentów w okresie wczesnym
po udarze mózgu i zostało zaprojektowane w celu uzyskania odpowiedzi na pytanie: czy
38
{1gnieszka Guzik autoreferat
trening chodu na bieżni z wizualnym biofeedbackiem i odciążeniem masy ciała przynosi
lepsze efekty u pacjentów po udarze mózgu w porównaniu do treningu na bieżni
z odciążeniem masy ciała, lecz bez wizualnego biofeedbacku? Wyniki przedstawiono
w publikacji Mariusz Druzbicki, Grzegorz Przysada, Agnieszka Guzik. Agnieszka
Brzozowska-Magon, Krzysztoj Kołodziej, Andzelina Wolan - Nieroda, Joanna Majewska,
Andrzej Kwolek "The ejJicacy oj gait training using a body weight support treadmill and
visual biojeedback in patients with subacute stroke: a randomized controlled trial" BioMed
Research International 2018;3812602:10. Badanie przeprowadzono w grupie 30 pacjentów
w okresie wczesnym po udarze mózgu losowo przydzielonych do dwóch grup. Chód
badanych oceniano za pomocą analizy 3D (czasowo-przestrzenne parametry chodu
i wskaźniki symetrii) oraz przy użyciu testów klinicznych. Uczestnicy obu grup uczestniczyli
w 15 sesjach treningowych na bieżni, po 30 minut. Pacjenci z obu grup osiągnęli statystycznie
istotną poprawę w zakresie analizowanych parametrów. Średnia zmiana w grupie trenujących
na bieżni z funkcją biofeedback po zakończeniu programu nie różniła się istotnie
w porównaniu ze zmianą w grupie kontrolnej. W związku z tym uzyskane wyniki nie
potwierdziły, że trening na bieżni z odciążeniem masy ciała i z funkcją biofeedback prowadzi
do większej poprawy chodu w porównaniu do treningu na bieżni z odciążeniem masy ciała
lecz bez wizualnego biofeedbacku we wczesnym okresie po udarze mózgu.
Ocena chodu i równowagi osób po udarze mózgn oraz osób starszych
Celem kolejnej grupy badaó była analiza funkcji chodu i równowagi oraz metod ich oceny
wśród osób w okresie późnym po udarze mózgu i osób starszych. Celem pracy, Agnieszka
Guzik, Andżelina Wolan-Nieroda, Katarzyna Walicka-Cupryś "Gait in patients with stroke
related hemiparesis and methods oj gai! assessment" Medical Review 2016;14,2: 220-224,
była charakterystyka mechanizmu zaburzeń chodu u osób z niedowładem połowiczym po
udarze mózgu oraz omówienie metod stosowanych w ocenie patologicznego wzorca chodu tej
grupy pacjentów. W publikacji Agnieszka Guzik, Mariusz Drużbieki, Andrzej Kwolek,
Grzegorz Przysada, Agnieszka Brzozowska-Magoń "Gait velocity as a tool jor evaluating the
ejJects oj gait training in patients with chronic stroke". Medical Review 2016,14,2:183-192,
analizowano prędkość chodu, prędkości cyklu chodu oraz prędkości fazy przenoszenia osób
w okresie późnym po udarze mózgu realizujących program reedukacji chodu na bieżni
ruchomej. W badaniach wykazano, że trening na bieżni ruchomej wpłynął na istotną poprawę
prędkości chodu ocenionej zarówno metodą jakościową w teście lO-metrowym, jak i metodą
39
Agnieszka Guzik auta referat
ilościową, obiektywną z wykorzystaniem analizy 3D. Przeprowadzone badanie potwierdziło,
że prędkość chodu jest użytecznym narzędziem pomiarowym w monitorowaniu postępów
reedukacji chodu u pacjentów w okresie późnym po udarze mózgu. W kolejnej publikacji
Agnieszka Guzik. Mariusz Drużbieki, Grzegorz Przysada, Andrzej Kwolek, Agnieszka
Brzozowska-Magoń, Marek Sobolewski "Relationships between walking velocity and distanee
and the symmetry oj temporospatial parameters in ehronie post-stroke subjeets" Aeta oj
Bioengineering and Biomeehanics 2017;19,3:147-154, analizowano związek pomiędzy
asymetrią w zakresie parametrów czasowych, przestrzennych i kinematycznych chodu
a prędkością, dystansem chodu oraz równowagą dynamiczną ciała osób w późnym okresie po
udarze mózgu. Wykazano, związek pomiędzy symetrią w zakresie fazy podporu
i przenoszenia a prędkością i dystansem chodu. Nie wykazano jednak zależności prędkości,
wydolności chodu i równowagi dynamicznej od symetrii długości kroku czy symetrii
parametrów kinematycznymi. Nie wykazano również, aby symetria analizowanych
parametrów czasowo-przestrzennych i kinematycznych zmieniała się wraz z wiekiem
i z czasem jaki upłyną od udaru. W związku z tym symetria chodu może być uznana za ważny
element oceny chodu pacjentów po udarze mózgu, ponieważ umożliwia unikalną ocenę,
niezależnie od innych parametrów.
Analiza przydatności wybranych testów i metod ilościowych stosowanych w ocerue
mobilność i równowagi seniorów została przedstawiona w trzech pracach. W badaniu
pilotażowym Agnieszka Ćwirlej-Sozańska, Anna Wilmowska Pietruszyńska, Agnieszka Guzik,
Agnieszka Wiśniowska, Mariusz Drużbicki "Evaluation oj the usefolness oj selected scales
and methods used in the assessment oj balance and physical fitness in seniors - a pilot study"
Przeglqd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie
2015;1:8-18, analizie poddano grupę 25 osób w wieku 60-77 lat. Do oceny seniorów
wykorzystano testy: Fullerton Functionał Fitness, Up&Go, Functional Reach, Tandem Stance,
Walk, Pivot 1800 oraz pomiary na platformie stabilometrycznej Cosmogamma. Na podstawie
przeprowadzonych badań wykazano istotne zależności pomiędzy wynikami wykorzystanych
testów klinicznych. Wykazano również, iż stabilometryczna ocena równowagi korelowała
z metodami klinicznymi. W celu potwierdzenia wiarygodności uzyskanych wyników
przeprowadzono dalsze badania obejmujące grupę 200 losowo wybranych osób, w wieku 50-
80 lat, z południowo-wschodniego regionu Polski. Wyniki przedstawiono w pracy Agnieszka
Ćwirlej-Sozańska, Anna Wilmowska-Pietruszyńska, Agnieszka Wiśniowska, Agnieszka Guzik.
Mariusz Drużbicki, Bernard Sozański "Ocena mobilności, równowagi ciała oraz ryzyka
złamania u osób starszych" Medical Review 2016;14,2:134-147. Do oceny mobilności,
40 .
Agnieszka Guzik autoreferat
równowagi statycznej i dynamicznej wykorzystano testy kliniczne, dodatkowo oceniono
ryzyko złamań kalkulatorem FRAX. Wykazano, iż test Up&Go w połączeniu z Tandem Pivot
oraz Functional Reach, mogą być rekomendowane jako narzędzia do wstępnej diagnostyki
w zalcresie równowagi i ryzyka upadku seniorów. Zaobserwowano także, iż w grupie osób
w wieku 66-80 lat, obniża się sprawność w zakresie mobilności i równowagi, średnio u 30%
badanych, zależnie od rodzaju przeprowadzanego testu klinicznego (od 20% do 60%),
w stosunku do osób, których wiek nie przekraczał 65 lat. Ocenę równowagi i mobilności
seniorów przedstawiono również w pracy Agnieszka Ćwirlej-Sozańska; Agnieszka
Wiśniowska-Szurlej; Anna Wilmowska-Pietruszyńska; Mariusz Drużbieki; Bernard Sozański;
Natalia Wołoszyn; Agnieszka Guzik "Evaluation oj the EjJect oj 16 Weeks oj Multifactorial
Exercises on the Functional Fitness and Posturai Stability oj a Low-Income Elderly
Population" Topics in Geriatrie Rehabilitation 2018;34,4:251-261. Po uwzględnieniu
kryteriów kwalifikacji spośród 138 osób wybrano 50 i na zasadzie doboru losowego
przydzielono do dwóch grup: badanej (16-tygodniowy program ćwiczeń połączonych
z edukacją zdrowotną) oraz kontrolnej (edukacja zdrowotna). Wykazano, znaczącą poprawę
w wynikach testów klinicznych oceniających równowagę, mobilność i sprawność
funkcjonalną w grupie badanej. Uzyskane wyniki potwierdzają korzyści stosowania
wieloczynnikowych programów ćwiczeń połączonych z edukacją zdrowotną, w zakresie
poprawy stanu funkcjonalnego osób starszych.
Walidacja metod klinicznych i laboratoryjnych w ocenie chodu osób po ndarze mózgn
Kolejne badania wpisują się również w obszar analizy chodu osób po udarze mózgu.
Celem pracy Agnieszka Guzik, Mariusz Drużbieki, Grzegorz Przysada, Andrzej Kwolek,
Agnieszka Brzozowska-Magoń, Justyna Wyszyńska, Justyna Podgórska-Bednarz "Assessment
oj test-retest reliability and internal consistency oj the Wisconsin Gait Scale in hemiparetic
poststroke patients" Postępy Rehabilitacji 2016;30,3:41-54, była ocena powtarzaluości
i zgodności wewnętrznej skali Wisconsin Gait Scale (WGS) u pacjentów z niedowładem
połowiczym po udarze mózgu oraz zbadanie zależności pomiędzy oceną dokonaną za pomocą
WGS a prędkością chodu, skalą Brunnstriim, Ashworth oraz wskaźnikiem Barthel.
W badaniach wykazano, że skala WGS cechuje się wysoką zgodnością wewnętrzną
i powtarzalnością. Wykazano istotną statystycznie zależności pomiędzy oceną chodu,
wykonaną przy użyciu WGS a prędkością chodu, poziomem kontroli motorycznej i napięciem
mięśniowym kończyny dolnej porazonej. Wyniki badań mają duże znaczenie dla
41
Agnieszka Guzik autoreferat
zastosowania klinicznego skali. Skala dobrze ilustruje zaburzenia wzorca chodu osób
z niedowładem połowiczym po udarze mózgu oraz umożliwia prawidłowe planowanie,
monitorowanie i ocenę efektów rehabilitacji.
Walidację w zakresie globalnego indeksu chodu uzyskanego z wybranych parametrów
analizy laboratoryjnej 3D przedstawiono w dwóch pracach. W pracy Agnieszka Guzik.
Mariusz Drużbieki, Grzegorz Przysada, Magdalena Szezepanik, Katarzyna Bazarnik-Mueha,
Andrzej Kwolek "The use of the Gai( Variability Index for the evaluation of individuals after
a stroke" Acta of Bioengineering and Biomeehanies 2018;20:171-177, opublikowano
wstępne wyniki badania, którego celem było użycie wskaźnika Gait Variability Index (GVI),
obliczanego na podstawie czasowo-przestrzennych parametrów 3D, do oceny zaburzeń chodu
osób z niedowładem połowiczym po udarze mózgu w porównaniu do grupy kontrolnej osób
zdrowych. Było to pierwsze doniesienie naukowe w tym zakresie, ponieważ jak dotąd indeks
GVI nie był wykorzystywany u pacjentów po udarze mózgu. Obliczenie GVI umożliwia
posługiwanie się pojedynczą wartością liczbową odzwierciedlającą badany chód i ukazującą,
w jaki sposób odbiega ona od średniej prawidłowego chodu, co stanowi bardzo duże
ułatwienie w zakresie interpretacji mnogości danych uzyskanych z analizy 3D. Uzyskane
w badaniach zmniejszenie wyniku GVI w analizie chodu osób po udarze mózgu
w porównaniu do osób zdrowych sugeruje, że indeks ten jest przydatnym narzędziem,
pozwaląjącym na wykrycie zmiany w zakresie czasowo-przestrzennych parametrów chodu.
Rozwinięciem, a zarazem kontynuacją badania pilotażowego z 2018 roku była druga praca
Agnieszka Guzik, Mariusz Drużbieki, Grzegorz Przysada, Andżelina Wolan-Nieroda,
Magdalena Szczepanik, Katarzyna Bazarnik-Mueha, Andrzej Kwolek "Validity of the gait
variability index for individuals after a stroke in achranie stage of recovery" Gai( and
Posture 2019;14;68:63-67, w której walidację indeksu GVI przeprowadzono poprzez
korelację z miarami klinicznej analizy chodu. Oceniono prędkość i wydolność chodu, liczbę
kroków oraz niezależną mobilność. Obliczono wskaźnik GVI dla nogi prawej i lewej oraz
wartość uśrednioną określanąjako mean GVI, zarówno dla osób po udarze mózgu, jak i grupy
kontrolnej ludzi zdrowych dobranych pod kątem wieku i płci. W przeprowadzonych
badaniach wykazano, że u pacjentów po udarze mózgu wartość indeksu GVI była niższa
zarówno dla nogi porażonej, nieporażonej jaki i dla mean GVI, w porównaniu do grupy
kontrolnej. Ponadto wykazano, iż wskaźnik GVI istotnie koreluje z wszystkimi miarami
klinicznymi w zakresie mobilności funkcjonalnej. Na podstawie uzyskanych wyników
potwierdzono walidację indeksu GVI dla osób po udarze mózgu. Stosowanie GVI w praktyce
42
Agnieszka Guzik autoreferat
klinicznej pozwoli na znaczne ułatwienie oceny zaburzeń chodu osób po udarze mózgu,
w porównaniu do interpretacji mnogości danych uzyskanych z analizy 3D.
Urazy kręgosłupa szyjuego
Kolejny obszar prac badawczych stanowią urazy kręgosłupa szyjnego, a wyniki badań
w tym zakresie przedstawione zostaly w dwóch publikacjach. W pracy Andżelina Wolan
Nieroda, Andrzej Maciejczak, Agnieszka Guzik. Grzegorz Przysada, Justyna ffYszyńska, Ewa
Szeliga "Cervical spine injuries in Poland - epidemiology, divisions, and causes" European
Journal oj Clinical and Experimental Medicine 2017;15,1:66-70, dokonano przeglądu
piśmiennictwa dotyczącego częstości występowania urazów kręgosłupa szyjnego w Polsce
oraz przyczyny złamań, w zależności od poziomu uszkodzenia. Wykazano, iż urazy
kręgosłupa szyjnego w Polsce stanowią poważny problem, ktÓty najczęściej dotyka młodych
mężczyzn. Jako główne przyczyny urazów kręgosłupa szY.inego podano wypadki drogowe,
upadki z wysokości i urazy sportowe. Celem drugiej pracy Andżelina Wolan-Nieroda, Andrzej
Maciejczak, Grzegorz Przysada, Adrian Kużdżał, Grzegorz Magoń, Michalina Czarnota,
Mariusz Drużbieki, Agnieszka Guzik "Assessment oj cervical range ojmotion in patients after
axis jracture" Neurologia i Neurochirurgia Polska 2018;52,3:334-340, była ocena
ruchomości kręgosłupa szyjnego u pacjentów leczonych różnymi metodami chirurgicznymi
po złamaniu kręgu obrotowego. Do badania, z grupy 214 pacjentów hospitalizowanych na
oddziale neurochirurgii z powodu złamania kręgu obrotowego, zakwalifikowano 61 osób
poddanych leczeniu chirurgicznemu. Grupę kontrolną stanowiło 80 osób bez rozpoznanej
klinicznie choroby kręgosłupa szY,jnego. Badanie zakresu ruchu kręgosłupa w części szyjnej
przeprowadzono przy użyciu goniometru CROM. Uzyskane pomiary odniesiono do
standardów ISOM (International Standard Orthopedic Measurements). Stan funkcjonalny
badanych oceniano za pomocą kwestionariusza Neck Disability Index (NDI). Wykazano, iż
z wyjątkiem zgięcia i wyprostu pacjenci po złamaniach kręgu obrotowego posiadali istotnie
mniejszy zakres ruchów kręgosłupa szY,jnego we wszystkich płaszczyznach w porównaniu do
grupy kontrolnej i standardów ISOM. W związku z tym wysnuto wniosek, że złamania kręgu
obrotowego prowadzą do ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego, nawet po leczeniu
metodami, które teoretycznie powinny zachować mobilność w odcinku Cl/C2.
43
Agnieszka Guzik autoreferat
Wady postawy ciała dzieci z niepełnosprawnością intelektuałną
W kręgu moich zainteresowań naukowych znajduje się równie ocena postawy ciała
dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Ten obszar prac badawczych stanowi kontynuację
zainteresowań z okresu przed uzyskaniem stopnia doktora. Opublikowane w 2010 roku
wyniki wstępnego badania pt. "Wady stóp u dzieci z niepełnosprawnościq intelektualnq",
wykonanego za pomocą metody plantokonturograficznej, zachęciły do przeprowadzenia
dalszych, szczegółowych analiz, z wykorzystaniem obiektywnych metod aparaturowych.
Wyniki kolejnych badań opublikowano w 2018 roku w pracy, Andżelina Wolan - Nieroda,
Agnieszka Guzik, Katarzyna Bazarnik-Mucha, Maciej Rachwał, Justyna Drzał-Grabiec, Ewa
Szeliga, Katarzyna Walicka -Cupryś "Assessment oj joot shape in children and adolescents
with intellectual disability - a pilot study" Medical Science Monitor 2018;11,24:2149-2157.
Celem badań była ocena parametrów ukształtowania stóp u dzieci i młodzieży
z niepełnosprawnością intelektualną oraz ocena zależność pomiędzy stopniem
niepełnosprawności intelektualnej a ocenianymi parametrami stóp. Badaniem objęto grupę 90
dzieci i młodzieży w wieku 7-15 lat, w tym 45 osób ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością
intelektualną (grupa badana) i 45 osób dobranych pod kątem parametrów wiekowych
z prawidłowym rozwojem intelektualnym (grupa kontrolna). Każdy uczestnik został poddany
fotogrametrycznej ocenie uksztahowania stóp, opartej o efekt mory projekcY.inej. Wykazano
istotną zależność między stopniem niepełnosprawności intelektualnej a ocemanym!
parametrami uksztahowania stóp. Wykazano również istotne różnice w podstawowych
parametrach określających budowę stopy tj.: długości i szerokości stopy pomiędzy osobami
z niepełnosprawnością intelektualną a grupą kontrolną.
5.2. Udział w projektach badawczych
1. Projekt badawczy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Tytuł projektu: Badanie skuteczności rehabilitacji chorych z niedowładem połowiczym
po udarze mózgu leczonych w późnym okresie z wykorzystaniem metod biofldbeku (Nr
rej. N N 404249639)
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 20IOr.-2013r.
44
Agnieszka Guzik autoreferat
2. Projekty badawcze w ramach badań statutowych Instytutu Fizjoterapii Uniwersytetu
Rzeszowskiego
Tytuł projektu: Badanie skuteczności treningu na bieżni ruchomej z biofeedbackiem
wizualnym u pacjentów z niedowładem połowiczym po udarze mózgu leczonych we
wczesnym okresie (Obszar badawczy II, temat 3)
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2014r.-2015r.
Tytuł projektu: Analiza czynników wpływajqcych na chód osób z niedowładem
połowiczym po udarze mózgu (Obszar badawczy II, temat 2)
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2014r.-2015r.
Tytuł projektu: Sprawność, jakość życia i ryzyko upadków osób starszych (Obszar
badawczy II, temat 9)
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2014r.-2015r.
Tytuł projektu: Ocena efektów ćwiczeń chodu z wykorzystaniem zautomatyzowanej
ortezy EKSO GTw grupie osób z stwardnieniem rozsianym (Obszar badawczy IV)
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2016r.-2017r.
Tytuł projektu: Ocena wpływu krioterapii ogólnoustrojowej na równowagę i chód
osób chorych na stwardnienie rozsiane (Obszar badawczy IV)
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2016r.-2017r.
Tytuł projektu: Ocena zgodności składowych obserwacyjnej skali Wisconsin Gate
Scale z parametrycznymi czasowo-przestrzennymi i kinematycznymi 3-wymiarowej
analizy chodu oraz indeksu chodu Gai! Deviation Index, oraz Gait Variability Index
u osób po udarze mózgu i dzieci z MPDz (Obszar badawczy IV)
Funkcja: kierownik zadania badawczego
Okres realizacji: 2016r.-2017r.
Tytuł projektu: Ocena zgodności zewnętrznej i wewnętrznej metody pomiarowej
zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego CROM/Mu/ti Cervical Unit - MCU BTE
(Obszar badawczy IV)
45
Agnieszka Guzik autoreferat
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2016r.-2017r.
Tytuł projektu: Ocena wartości biometrycznej obserwacyjnej skali chodu Wisconsin
Gait Scalei i Gait Abnormality Rating Scale - modified oraz opracowanie nowego
obserwacyjnego narzędzia do oceny chodu dzieci i dorosłych z uszkodzeniem
ośrodkowego układu nerwowego.
Funkcja: kierownik zadania badawczego
Okres realizacji: 2018r.-2019r.
Tytuł projektu: Ocena równowagi, postawy ciała, zakresu ruchomości kręgosłupa
szyjnego oraz chodu z wykorzystaniem standardowych i nowoczesnych metod
pomiarowych u pacjentów po złamaniu kręgu obrotowego.
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2018r.-2019r.
Tytuł projekiu: Ocena efektów nauki chodu osób po udarze mózgu z wykorzystaniem
zautomatyzowanego chodzika.
Funkcja: członek zespołu badawczego
Okres realizacji: 2018r.-2019r.
3. W 2018 roku przygotowałam i zgłosiłam trzy wnioski o finansowanie badań do
Narodowego Centrum Nauki oraz do Urzędu Marszałkowskiego. W dwóch projektach
pełnię funkcję kierownika: projekt Narodowego Centrum Nauki MINIATURA 2 pt.
"Wzorzec chodu dzieci z postacią hemiparetyczną porażenia mózgowego - analiza
obserwacyjna", (Nr rej. 2018/02/XINZ7/02887, zakwalifikowany do II etapu oceny
merytorycznej), oraz projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Podkarpackiego pt. "Opracowanie innowacyjnej metody analizy chodu dla potrzeb
rehabilitacji medycznej z wykorzystaniem aplikacji do analizy obrazu" (Nr rej.
RPPK. 01. 02. 00-18-0040/18, zakwalifikowany do II etapu oceny merytorycznej).
W trzecim projekcie, złożonym w ramach konkurs Opus 16 Narodowego Centrum
Nauki pt. "Ocena zależności pomiędzy siłą mięśniową kończyn dolnych a równowagą
ciała i chodem osób ze stwardnieniem rozsianym" (Nr rej. 2018/31/B/NZ7/03722,
zakwalifikowany do II etapu oceny merytorycznej), jestem współwykonawcą.
46
Agnieszka Guzik autoreferat
5.3. Współpraca międzynarodowa/ staże zagraniczne
19-23.11.2012r. w ramach projektu "Budowa potencjału dydaktycznego Uniwersytetu
Rzeszowskiego na poziomie europejskim" odbyłam wizytę studyjną w Irlandii,
University of Dublin, Trinity College
29.01-02.02 2018r. w ramach program "Erasmus+" Teaching Staff Mobility, odbyłam
staż dydaktyczny w uczelni partnerskiej - Catholic University in RuZomberok,
od 2017 roku rozpoczęłam współpracę z naukowcami z Laboratory of Kinematics and
Robotics IRCCS San Camillo Hospita1, Venezia, Italy. Efektem tej współpracy była
prezentacja wyników wspólnych badań na 12th World Congress of the International
Society of Physical and Rehabilitation Medicine Paris, France 2018, a następnie
publikacja w wysoko punktowanym czasopiśmie Archives oj Physical Medicine and
Rehabilitation 2019, (MNiSW' 45, IF: 3.077) Agnieszka Guzik; Mariusz Drużbieki;
Lorenza Maistrello; Andrea Turolla; Michela Agostini; Paweł Kiper "Relationship
between observational Wisconsin Gait Scale, Gaił Deviation Index and Gait
Variability Index in individuals after stroke".
5.4. Prezentacje na międzynarodowych i krajowych konferencjach nankowych
Przez cały okres aktywności naukowej brałam czynny udział w 41 konferencjach: 26
konferencjach krajowych, 15 konferencjach zagranicznych (łączna liczba zaprezentowanych
doniesień: 69). Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora uczestniczyłam czynnie w 22
konferencjach naukowych, w tym: w 9 międzynarodowych konferencjach zagranicznych
(SłowacjalRuzomberok, Portugalia/Lizbona, ChorwacjalRovinj, Litwa/Wilno, FrancjalParyż)
oraz 13 międzynarodowych i ogólnopolskich konferencjach organizowanych w kraju. Łączna
liczba zaprezentowanych doniesień - 45, w tym 24 doniesienia na konferencjach
zagranicznych. Na szczególną uwagę zasługuje ustna prezentacja pracy pt. "Assessment ojthe
relationship between observational Wisconsin Gait Scale and gait indexes such as Gait
Deviation Index and Gait Variability Index in individuals after stroke" na XII światowym
kongresie ISPRM (International Society of Physical and Rehabilitation Medicine) Paris,
France July 8-12, 2018. Powyższa praca została wybrana przez komitet naukowy do
prezentacji ustnej z licznych doniesień zakwalifikowanych do sesji plakatowej.
Szczegółowy wykaz konferencji z moim czynnym udziałem, po uzyskaniu stopnia naukowego doktora,
przedstawiam w Załączniku nr 4.
47
Agnieszka Guzik autoreferat
5.5. Otrzymane nagrody i wyróżnienia
-Wyróżnienie za pracę "Wykorzystanie kwestionariusza Oswestry do oceny stopnia
upośledzenia aktywności funkcjonalnej u chorych z zespołem bólowym dolnego odcinka
kręgosłupa" na konferencji Międzynarodowe Dni Rehabilitacji "Potrzeby i standardy
rehabilitacji w chorobach i po urazach centralnego układu nerwowego" 26-27 luty 2009r.,
Rzeszów
-Wyróżnienie za pracę "Doskonalenie chodu chorych z niedowładem połowiczym po udarze
mózgu z wykorzystaniem bieżni ruchomej z funkcją biofeedback" na I Międzynarodowym
Kongresie "Rehabilitacja Polska" lO-B wrzesień 2009r., Warszawa
-Wyróżnienie za pracę "Analiza naj częstszych przyczyn upadków u chorych
rehabilitowanych w oddziale rehabilitacji" na I Międzynarodowym Kongresie" Rehabilitacja
Polska" lO-B wrzesień 2009r., Warszawa
-Nagroda Rektora Uniwersytetu Rzeszowskiego za działaloość naukową a w szczególoości
za uzyskanie stopnia doktora z wyróżnieniem (przed upływem 8 lat od chwili zatrudnienia na
stanowisku asystenta) - 9 czerwiec 2014r., Rzeszów
- Wyróżnienie za pracę "Ocena zależności ruchomości kręgosłupa szyjnego po złamaniu
zęba kręgu obrotowego od czasu noszenia kołnierza ortopedycznego, poziomu natężenia bólu
oraz wieku" na IX Międzynarodowych Dniach Rehabilitacji "Potrzeby i standardy
współczesnej rehabilitacji", 23-24 luty 2017r. Rzeszów
- Nagroda główna za pracę "Ocena zależności ruchomości kręgosłupa szyjnego po złamaniu
zęba kręgu obrotowego od czasu noszenia kołnierza ortopedycznego, poziomu natężenia bólu
oraz wieku" na IX Międzynarodowych Dniach Rehabilitacji "Potrzeby i standardy
współczesnej rehabilitacji", 23-24 luty 2017r. Rzeszów
5.6. Recenzowanie publikacji w czasopismach naukowych międzynarodowych
i krajowych
Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora wykonałam 13 recenzji, dla następujących
czasopism: Neuropsychiatrie Disease and Treatment (IF: 2.195), Clinical Interventions in
Aging (IF: 2.505) Pediatrie Rheumatology (IF: 2.543), Medical Science Monitor (IF: 1.894),
Acta of Bioengineeńng and Biomechanics (IF: 0.964), Journal of Pediatrie Neurology,
Eutopean Journal of CHnical and Experimental Medicine - dawna nazwa Medical Review
(MNiSW: 7).
48
Agnieszka Guzik autoreferat
6. Omówienie pracy dydaktycznej, organizacyjnej i popnlaryzatorskiej
W zakresie działalności dydaktycznej prowadziłam lub prowadzę wykłady, ćwiczenia,
laboratoria oraz konwersatoria z Fizjoterapii Klinicznej w Neurologii i Neurochirurgii,
Fizjoterapii Klinicznej w Neurologii i Neurologii Dziecięcej, Diagnostyki w Neurologii
i Neurochirurgii, Fizjoterapii Klinicznej w Geriatrii, Fizjoterapii Klinicznej w Reumatologii,
Fizykoterapii, Analizy Przypadku oraz Analizy Piśmiennictwa. Obecnie jestem
koordynatorem przedmiotów Fizjoterapia Kliniczna w Reumatologii oraz Diagnostyka
w Neurologii i Neurochirurgii.
Przed uzyskaniem tytułu doktora tj. w latach 2008-2013 intensywnie uczestniczyłam
w działalności organizacyjno-popularyzatorskiej, będąc między innymi koordynatorem
kilkudziesięciu edycji szkoleń z zakresu fizjoterapii, opiekunem studenckiego koła
naukowego Peto, oraz opieknnem roku studiów stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia,
o czym szerzej wspominam w podrozdziale 3.1.
Od 2011 do 2014 roku byłam kierunkowym koordynatorem do spraw ECTS, a od 2011
roku jestem opiekunem studentów działających w ramach wolontariatu Wydziału
Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego. W latach 2012-2014 oraz od 2016 do chwili
obecnej jestem członkiem Wydziałowej Komisji Dydaktycznej. Od 2014 roku jestem
członkiem Komisji Praktycznego Egzaminu Dyplomowego na kierunku fizjoterapia oraz
przewodniczącą Komisji Egzaminów Dyplomowych. W okresie tym prowadziłam również
wykłady i ćwiczenia dla studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz brałam czynny udział
w tworzeniu Przyrodniczo-Medycznego Centrum Badań Innowacyjnych Wydziału
Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, będąc koordynatorem w zakresie wyposażania
laboratoriów Instytutu Fizjoterapii. W 2014 roku uczestniczyłam w populamonaukowym
przedsięwzięciu, będąc członkiem Komitetu Reprezentującego Instytut Fizjoterapii Wydziału
Medycznego na "Festiwalu Zdrowia w Sercu Miasta". Za podjęte działania w zalcresie
edukacji zdrowotnej otrzymałam podziękowania Dyrekcji Instytutu Fizjoterapii Uniwersytetu
Rzeszowskiego. Byłam również członkiem Komisji Opracowującej Raport Samooceny dla
Polskiej Komisji Alcredytacyjnej na potrzeby oceny instytucjonalnej Wydziału Medycznego
Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Od 2016 roku jestem promotorem i recenzentem prac dyplomowych licencjackich
i magisterskich, jak również członkiem Rady Instytutu Fizjoterapii Wydziału Medycznego
Uniwersytetu Rzeszowskiego. W 2017 roku zostałam powołana w skład zespołu ds.
Ankietyzacji Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, a od 2018 roku jestem
49
Agnieszka Guzik autoreferat
członkiem Rady Programowej Instytutu Fizjoterapii. Sprawuję również opiekę nad
Studenckim Kołem Naukowym Fizjoterapii w Neurologii Dorosłych i Dzieci. Dodatkowo
pełnię funkcję promotora pomocniczego w przewodzie doktorskim otwartym na Wydziale
Medycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego.
W ramach działań ukierunkowanych na popularyzację nauki byłam członkiem
komitetu organizacyjnego Małego Uniwersytetu Rzeszowskiego na Wydziale Medycznym,
komitetu organizacyjnego XI Międzynarodowych Dni Rehabilitacji, komitetu nankowego
XIII Jesiennych Dni Fizjoterapii, organizowanych przez polskie Oddziały Podkarpacki,
Mazowiecki i Lubelski Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, moderatorem sesji pt. "Znaczenie
rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu" na zagranicznej konferencji "NeuroRehab 2 O l 5"
oraz moderatorem sesji doktoranckiej na XI Międzynarodowych Dniach Rehabilitacji.
Jestem członkiem International Society of Physical and Rehabilitation Medicine
(ISPRM), Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, oraz
Stowarzyszenia Przyjaciół Instytutu Fizjoterapii, w którym w latach 2008-2015 pełniłam
funkcję członka Komisji Rewizyjnej.
Szczegółowy wykaz dotychczasowej działalności naukowej, dydaktycznej organizacyjnej przedstawiam
w Załączniku nr 4.
Rzeszów dn. 28 luty 2019r.
RrL~~ crui
50