Languages
Pages
Legal
LITERATURA1) Milovan Mitrović, Sociologija sela , Beograd,
1998.2) Cvetko Kostić, Sociologija sela ,
Beograd,1975.3) Henri Mendras, Seljačka društva, Zagreb,
1986. 4) Krstan Malešević, Kuda ide naše selo?,
Beograd, 2004.
Provera znanja – kriteriji
Kriteriji Maks. bodova Potrebno za prolaz
Pohađanje nastave 10 6
Angažman na nastavi 10 6
Testovi tokom semestra 30 (2x15) 18
Seminarski rad 20 11
Završni ispit 30 19
UKUPNO 100 60
Globalni odnos ruralno-urbanoPolovina globalne populacije živeće do kraja
2008. godine u gradovima, prvi put u istoriji, procenjuje UN u najnovijem izveštaju.
Do sredine XXI veka u gradovima će živeti 6,4 milijarde ljudi u poređenju sa 3,3 milijarde koliko ih je sada, a svetska populacija će do 2050. narasti na 9,2 milijarde sa trenutno 6,7 milijardi, prognozira se u izveštaju.
U najrazvijenijim regionima - Evropi, Severnoj Americi i Okeaniji, daleko više ljudi živeće u urbanim sredinama, kao i u Latinskoj Americi i na Karibima. Izuzetak u tom trendu su Afrika i Azija, ali na tim kontinentima živi najveći deo svetske populacije.
Azija i Afrika još imaju veću ruralnu od urbane populacije. Sada na tim kontinentima u gradovima živi 40 odsto populacije.
Sa ubrzanom urbanizacijom, svetska ruralna populacija, očekuju u UN, počeće da opada za desetak godina i mogla bi da se spusti na 2,8 milijardi ljudi u 2050. sa 3,4 milijarde koliko je sada.
Pokazatelji za Republiku Srpsku
1996.
2001.
2006.
2011 2015
RS Grad 39,0%
45,0 47,4 49,2 53,0
Selo 61,0 55,0 52,6 50,8 47,0
BL Grad 42,0 50,0 52,8 56,3 59,5
Selo 58,0 50,0 47,2 43,7 40,1
Metafora Svet je globalno selo
Nastanak i razvoj sociologije selaSociologija kao naučna disciplinaSociologija sela (Ruralna sociologija) kao
posebna sociološka disciplinaMesto sociologije sela u sistemu socioloških
disciplinaŠta proučava sociologija sela? Selo kao društvena grupaSelo kao životna i radna zajednicaSeljaštvo kao klasa (sloj) društva
Način života na seluDruštveni odnosi na seluDruštvene pojave, procesi i tvorevine na seluOdnos selo - gradSpecifičnosti rada na seluPoljoprivreda kao zanimanje Promene u poljoprivredi i transformacija selaSeoska ekonomijaPromene u društvu i njihov uticaj na selo
Demografska kretanja na seluEkologija i seloSeoska kulturaSistem vrednosi na seluBudućnost selaSociologija sela je nauka koja se bavi
proučavanjem nastanka i razvoja sela, društvenih odnosa, oblika rada i načina života na selu, te odnosa selo-grad i položaja sela u društvu.
Izvori sociologije selaAntička misao o selu (Ilijada i Odiseja, Platon,
Aristotel)Stari Rim i seloFeudalizam i vezanost za zemljuFrancuska revolucija i ubzanje prvobitne
akumulacije kapitalaIndustrijalizacija i ruralni egzodusEkonomska učenja i problemi selaMarksizam i seljačko pitanje
“...Razvitak kapitalističkog oblika proizvodnje presekao je životni nerv sitnog gazdinstva u poljoprivredi; ono neodoljivo nazaduje i propada. (F. Engels)
Emil Dirkem i francuska sociologija Razvoj sociologije sela između dva Sv. Rata -
SSSR, Poljska, Italija, Rumunija, ČehoslovačkaVuk Karadžić, Jovan Cvijić, Valtazar Bogišić,
Sreten Vukosavljević,
Odnos sociologije sela i srodnih naulaSoc. sela i nauka o poljoprivrediSoc. sela i soc. gradaSoc. sela i ekonomijaSoc. sela i soc. radaSoc. sela, antropologija i etnologijaSociologija sela i socijalna psihologija
SOCIOLOŠKI METODznačaj metoda za naukumetod i metodologijapored naučnog, postoje i drugi oblici saznanjaveza predmeta i metoda sociologijeznačaj analitičkog postupka (analiza,
apstrakcija,specijalizacija,klasifikacija i dedukcija)
i sintetičkog postupka u naučnom istraživanju (sinteza, generalizacija, konkretizacija, spajanje, indukcija)
Faze naučnog istraživanjaizbor teme – formulisanje problema
istraživanjaodređenje predmeta istraživanja (teorijsko,
operacionalno)Ciljevi istraživanja: a)naučni
(deskripcija,klasif. i tipologija‚ naučno otkriće, naučno objašnjenje i naučna prognoza
b) praktični ciljevi (praktična primena, razvojno istraživanje, akciona osnova za izradu strategije)
hipotetički okvirprikupljanje naučne građe
Naučni opis pojave koja se istražujeNaučno objašnjenje istražene pojaveUključenje dobijenih rezultata u naučnu teoriju i
sistem nauke
Instrumenti i tehnike sociološkog istraživanjaposmatranjerazgovor i upitnikklasifikacija i merenjestatistička analiza
eksperimentuporedna analizaanaliza sadržajastudija slučaja (case study) Faze istraživačkog projekta
uvodni deoformulisanje problema istraživanjaodređenje predmeta istraživanja (teorijsko,
opertacionalno)
cilj istraživanja (naučni, praktični)postavljanje hipotezavarijable tehnike prikupljanja podatakauzorakanaliza dobijenih rezultatazaključakliteratura i izvori
Osnovni elementi projektaNaziv projektaNaručilac“izvođač” projektaRezime projektaOsnovni podaci o organizaciji koja izvodi
projekat
Pozadina, Okruženje (obrazloženje teme istraživanja)
Cilj (evi) projektaPlan projekta (aktivnosti: radionice, okrugli
stolovi, prezentacije, promocije)Metodi i instrumenti istraživanjaKalendar aktivnostiImplementacija projektaVrednovanje projektaProjektni timBudžet projekta
Elementi seminarskog rada ili esejaObim: 4000 – 5000 rečiSamostalni izbor ili zadata temaIzbor teme (oblast, interesovanje, namere,
aktuelnost, mogućnosti istraživanja, primena svih faza metodološkog postupka)
Skica rada A) uvod (šta se želi istraživati) B) okvir istraživanja (pojmovi, teme, kategorije
koje treba objasniti) C) osnovni rezultati rada (šta je dokazano ovom
analzom) D) dostupnost literature, izvora, podataka
PRIMERUzroci depopulacije sela u RS
A. Uvod: zašto je ova tema značajnaB. Okvir istraživanja: pojam depopulacije, uzroci depopulacije:
prirodni, ekonomski, socijalni, kulturni; položaj sela, strategija razvoja sela.....
C. Rezultati istraživanja: demografska slika sela u RS, natalitrt, prirodni priraštaj, napuštanje sela; istoriski uzroci i sistem vrednosti; socijalni uzroci, infrastruktura; ekonomsko stanje sela; zdravstvo; obrazovanje, kultura, uloga institucija....
D. Zaključak E. Izbor literature (15 referenci)
Pojmovno – kategorijalni aparat Sociologije selaSeloSeljaštvo (zajednica, socijalni sloj-klasa)Seljačko društvo – sporna teorijska kategorijaSeoski (seljački) način života: rad, izvori
egzistencije, uticaj tržišta, stanovanje, komunikacija, uticaj prirodnih procesa, odnosi na selu, porodica, domaćinstvo, susedstvo.
Naselja, transformacija poljoprivrede, seoska ekonomija, lokalni uticaji i organizacije, seoski identitet, tehnološki napredak, međuljudski odnosi.
Tradicija, kulturni obrasci, modernizacija sela, sterotipi o selu i seljaštvu.
Ruralna struktura: prirodni uslovi, stanovništvo, svojinski odnosi, seljakov rad, tehnička sredstava, organizacija rada u poljoprivredi, državna agrarna politika.
Funkcije selaProizvodna, ekonomska funkcijaDemografska funkcijaSocijalna funkcijaEkološka funkcijaAntropološko-kulturna funkcija
Tipovi seoskih naseljaPrema geografskom položaju: a) brtska,
b)planinska, c)ravničarska sela, d)sela u dolinama
Prema gustini naselja (J.Cvijić): a)sela razbijenog tipa, b) sela zbijenog tipa
Prema veličini: a)mala sela-do 500 stanovnika, b) srednja sela-500-1000, c)velika sela, sa pratećim objektima – preko 1000 stanovnika
Prema tipu gazdinstva: a)poljoprivredna, b)mešovita, c)nepoljoprivredna, specijalizovana (rudarska,banjska)
Prema udaljenosti od saobraćajnica: a)sela blizu puteva, b) sela udaljena od glvnih komunikacija
Prema blizini grdskog naselja: a) prigradska,b) manja udaljenost od grada, c)veća udaljenost o grada
Karakteristike agrarne i ruralne društvene struktureAgrarna struktura – skup elemenata
poljoprivredne proizvodnje i njihov uticaj na seosku zajednicu i šire društvene delove
1.Prirodni uslovi2.Stanovništvo3.Svojinski odnosi i veličina poseda4.Seljakov rad5.Tehnička opremljenost6.Organizacija rada i usmerenost proizvodnje7.Državna agrarna politika
Ruralna društvena struktura 1.Karakter naselja, veličina, stanovništvo2.Lokalna organizacija (grupe, ustanove)3.Starosedeoci i imigranti (doseljenici)4.Vezanost za seosku ekonomiju5.Seoska kultura6.Ukupan odnos moderno - tradicionalno
Poljoprivreda kao oslonac agrarne i ruralne struktureIstorijski razvoj poljoprivredeKarakteristike zemljišta :1.Klima2.Vlaga3.Pedološki sastav4.Stepen degradacije hemijskim sredstvima5.Tipologija zemljišta (ravničarsko, brežuljkasto,
brdsko-planinsko, planinsko)6.Namena (oranice, voćnaci, vinogradi, livade,
pašnjaci)
7. Arondacije, komasacije, melioracije8. Ekologija (priroda, šume, reke, opšti
ambijent, ekološka ravnoteža)9. Održivi razvoj10.Biotehnologija 11.Zdrava hrana
Seosko gazdinstvoTradicionalno poimanjeProblemi i mogućnosti u vreme socijalizmaVeličina i struktura (poljoprivredno, mešovito,
nepoljoprivrednoUlaganja u razvoj (napredakili stagnacija,
nagli pad)Tempo i putevi transformacije Dopuna seoskom gazdinstvuMogućnosti agrobiznisa
Agrarna politikaNovi svojinski odnosi (nestanak PK i zadružne
svojine)Tržište i otkup poljoprivrednih proizvodaKapital i finansiranje (krediti)Mere podsticaja u poljoprivredi (stimulisanje ,
nagrade i fondovi)Cene i paritetiPoreziZdravstvo, osiguranje, penzije
Top Related