VAN DE REDACTIE 2COLOFON; 2GEBEURTENISSEN MET BETREKKING TOT VOORMALIGJOEGOSLAVIË VAN 20 FEBRUARI T/M 4 MAART 3

MILITAIREN UIT BOSNIË WORDEN GETRAMD IN IRAN 3KROATIË 3KLEIN-JOEGOSLAVTË 3KOSOVO 4BOSNJË-HERCEGOVINA POLITIEK 4BOSMË-HERCEGOVTNA MILITAIR 5IMPLEMENTATION FORCE (IFOR) NW B-H (US)-SECTOR 5ZUID-OOST BOSNTË-HERCEGOVTNA / IFOR (FR)-SECTOR 5NEDERLANDSE MILITAIREN 6VERENIGDE NATIES 6VN-TRIBUNAAL 6EUROPESE UNTE 7

GEBEURTENISSEN IN ANGOLA VAN 15 JANUARI TOT 27 FEBRUARI 1996 8VN ZET REGERING EN UNITA ONDER DRUK 8ONTWIKKELINGEN PER PROVINCIE 8UNITA HERVAT DE KANTONNERTNG 9UNITA LAAT KRIJGSGEVANGENEN VRIJ 9UNITA HOUDT HAAR 15E JAARLIJKSE PARTIJCONGRES 9R1P TREKT TERUG IN DE KAZERNES 10VEILIGHEIDSRAAD MAANT ANGOLA 10ONTMOETING TUSSEN DOS SANTOS EN SAVTMBI VOORLOPIG UITGE-STELD 10AKKOORD OVER GEZAMENLIJK LEGER OPNIEUW OP LOSSESCHROEVEN 10

OVERZICHT ISRAËL 18 FEBRUARI T/M 3 FEBRUARI 1996 11GEHEIM OVERLEG EN HAMAS BEÏNVLOEDEN'VOORSPRONG' PERES 11START VERKIEZINGSCAMPAGNE 11DRIE NIEUWE PARTIJEN 12LASTIGE OBSTAKELS 12EXTREMISTEN-DOEL: "VREDESPROCES" 13HOE MOET HET NU VERDER? 17

MFO-SPECIAL ALGERIJE 18LIAMINE ZEROUAL: ALGERIJE'S REDDENDE ENGEL? 1816 NOVEMBER ALS KEERPUNT IN DE ALGERIJNSE GESCHIEDENIS 18SINTEGIDIO 18DE PRESIDENTSVERKIEZINGEN 19OPNIEUW GEWELD 19EXITMOKDAD SIFI 20ALGERIJE IN DE NABIJE TOEKOMST: EEN PROGNOSE 20

'LESSONS LEARNED' 21

Scoop/nummer 05/7 maart 1996

VAN DE REDACTIE

Elnt P.W.T.S Menting

Allereerst, door een omissie van de redactie is de periode m.b. t. de gebeurtenissen in het "OVERZICHTISRAëL'onjuist vermeld. De periode zowel genoemd in de inhoudsopgave als waarvan in dit stuk sprake is moet zijn: jgfebruari t/'m 03 maart J996. Onze excuses hiervoor.Wat treft u aan in deze Info-Scoop? Zoals te doen gebruikelijk een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen inhel voormalige Joegoslavië gedurende de periode van 20 februari tot en met 04 maart. Een overzicht van de belang,rijkste gebeurtenissen in Angola en Israël. Een Info-Special over Algerije en last, but not least een overzicht vanongevallen/mijn incidenten in het voormalige Joegoslavië.Kroatië is druk bezig met het op gang brengen van het ioeristenverkeer voor de naderende zomer. Joegoslavië enFrankrijk hebben op 02 maart voor het eerst sinds 3 jaar hun betrekkingen hersteld. De Europese Unie geeft deBosnische vluchtelingen niet langer de vrije keus om terug te keren naar hun land. Sterker nog, zij moeten terug.In Angola vormt de rivier Chicapo de grens tussen UNITA en de FAA en ondanks de ideologische tegenstellingentussen de partijen zijn ze daar niet van toepassing. In dit gebied leven deze groeperingen broederlijk naast elkaar enzoeken daar naar diamanten. De diamantwinning is voor UNITA de enige bron van inkomsten nu zij niet meer doorAmerika en Zuid-Afrika worden gesteund.Het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen lijkt ondanks de recente aanvallen van extremistische groeperingenzoals de Islamitische Weerstand Beweging, beter bekend als Harnas, niet in gevaar te worden gebracht alhoewelpremier Peres, die rotsvast geloofd in eenlraëlitisch-Palestijnse samenhang tussen vrede, ontwikkeling en economie,mede met de verkiezingen voorde deur, hierdoor wel in een lastig parket wordt gebracht. Hij moet de kiezers wel eengevoel van veiligheid kunnen bieden.In de Info-special AI^GERIJE wordt onder meer een prognose gegeven over Algerije in de nabije toekomst. Hierinworden een aantal redenen genoemd om voorzichtig optimistisch te zijn over de toekomst van Algerije.Zoals aangegeven in de colofon is de Info-Scoop volledig samengesteld uit open bronnen. Indien er uwerzijds op- ofaanmerkingen zijn over de inhoud van deze publikatie, wordt u verzocht contact op te nemen met één van de redactie-leden van de Info-Scoop (zie colofon).

COLOFON;

INFO-SCOOP Is een tweewekelijkse uitgave van 101 MlpelAdres: Simon Stevinkazerne, MPC 41 A, Postbus 9012, 6710 HC EdeTelefoon: 0318-683055Redactie: maj H.J. Jacobs, elnt P.W.T.S. Menting, sgtl A. Wever

INFO-SCOOP wordt verzonden aan die instanties welke functioneel belang hebben bij actuele informatie

De inhoud van de INFO-SCOOP is volledig samengesteld uit open bronnen. Overname uit deze publikatie is toege- jstaan mits de bron wordt vermeld.

Info-Scoop/nummer 05/7 maart 1996

GEBEURTENISSEN MET BETREKKING TOT VOORMALIGJOEGOSLAVIË VAN 20 FEBRUARI T/M 4 MAART

MILITAIREN UIT BOSNIË WORDENGETRAIND IN IRAN

Smi M.G. Geusebroek enSffli G. Nieboer

fn deze samenvatting wordt de situa-tie van 20 februari t/m 4 maart 1996geschetst. Naast het optreden vanJFOR is de informatie als volgt on-derverdeeld:

KroatiëKlein-Joegoslavië (Servië enMontenegro)Bosnië-Hercegovina PolitiekEosnië-Hercegovina MilitairImplementation Force (IFOR)Nederlandse militairenVerenigde NatiesEuropese Unie

Voor dit overzicht is o.a. gebruik ge-maakt van de volgende periodieken:De Volkskrant, NRC Handelsblad, Al-gemeen Dagblad, De Telegraaf, Re-formatorisch Dagblad, Elsevier,TheInternational Herald Tribune,Frankfurter Allgemeine Zeitung enThe Times.

KROATIË

De oppositie in Kroatië beschuldigdpresident Franje Tudjman van het feit,dat zijn politiek het contact niet dewerkelijkheid verloren zou hebben. Ditconflict tussen de president en de oppo-sitie heeft de politieke verhoudingenverscherpt. Tudjman heeft tot twee-inaal toe de benoeming voor het burge-nieesterschap van Zagreb geblok-keerd. Sinds vorig jaar heeft de oppo-sitie een tweederde meerderheid in degoneenteraad, desondanks werden alleoppositiekandidaten tot dusver afge-wezen. Tudjman zegt dat het ondenk-baar is dat in het hart van Kroatië de°ppositie de dienst uitmaakt. Naastburgervader is de burgemeester ook°Qg "zupan'' (perfect) van het districtZagreb, hier woont ongeveer een kwartvan de Kroatische bevolking.

congres van de Socialistische PartijServië (SPS), een nieuw tijdperk vanvrede en welvaart aangekondigd. Hetverleden werd zonder omhaal vanwoorden terzijde geschoven. Sprekerna spreker hemelde het nieuwe Serviëop als een land met een economische

The walled town and harbour of Dubrovnik, now largely restored after the shelling and ready for tourists again j

The Times, februari 1996

Om het toeristenverkeer voor de na-derende zomer op gang te brengen,worden de nodige voorbereidingengetroffen, teneinde op deze manier de"oude" Kroatische inkomstenbronopnieuw te activeren. Zo zullen deeerste vluchten met toeristen vanuitGroot Brittannië naar Dubrovnikplaatsvinden. De omrnuurde stad, be-ter bekend als de, parel van deDalmatische kust, heeft met behulpvan UNESCO de beschadigingen (op-gelopen tijdens de beschietingen van1991-'92) gerestoreerd om zo de eer-ste stroom toeristen op te kunnen van-gen.

KLEIN-JOEGOSLAVIË(Servië en Montenegro)

Joegoslavië en Frankrijk hebben op 2maart hun betrekkingen voor het eerstsinds drie jaar hersteld op ambassa-deursniveau. Frankrijk is daarmee heteerste Europese land dat tot deze ac-tie overgaat.

De president van Servië, SlobodanMilosevic, heeft op 2 maart tijdens een

groei van l O procent, waarvoor buiten-landse investeerders in de rij staan, meteen gemiddeld maandloon van vier-duizjejul gulden, met nieuwe snelwe-gen en spoorlijnen, etnische verdraag-zaamheid en een vrije pers, Servië isechter als verh'ezer uil; de oorlog ge-komen. Het land is, bankroet. Twee-derde van de indu^tEJe staat stil, ruimveertig procent van de gezinnen leeftonder de armoedegrens? de 3ÜO.OOOvluchtelingen krijgen nauwelijks hulpen de misdaad is met sprongen toege-nomen. De kleine groep mafiose za-kenlieden en oorlogsprofiteurs, diede afgelopen jaren hun fortuinhebbengemaakt, steekt de bevolking de ogenuit. Buitenlandse investeringen, die devastgelopen economie weer op gangkunnen helpen, zija ook na het ophef-fen van de sancties uitgebleven. Lang-zamerhand dringt het tot de bevolking-door dat zij de oorlog niet alleen inmilitaire, maar ook in politieke enmorele zin hebben verloren. Milosevicbestuurt Servië nagenoeg zelfstandig.Het presidentiële gebouw in Belgradois op zijn kantoor. Het gebouw is ver-der, op de kantoren van een aantal

adviseurs na, vrij wel leeg. Hij houdtniet van de rijkdom en vleierij die bijzijn positie horen, alleen de machtschijnt hem te bekoren. Milosevic, diede Serviërs met zijn visioen van eenGroot-Servië verleidde tot de oorlog,vertrouwt nu op de gemeenschap zijnmacht te behouden.

KOSOVO

De aanslagen die op 20 februari wer-den gepleegd op de Servische vluchte-lingenkampen in Kosovo, zijn opgeëistdoor een onbekende Albanese organi-satie. Hoewel 90% van de inwonersvan Kosovo de Albanese nationaliteitheeft, wordt de provincie van voor-malig Joegoslavië met harde hand be-stuurd door de Servische minderheid.De Servische autoriteiten hebben hetafgelopen jaar elfduizend vluchtelin-gen uit Kroatië - vaak onder dwang -in Kosovo ondergebracht. Ook dit jaarblijft de Servische regering doorgaanmet de deportaties naar Kosovo. DeAlbanezen zijn nu bang dat de demo-grafische situatie in Kosovo in hetvoordeel van de Serviërs uit zal gaanvallen.

BOSNIË-HERCEGOVINA POLI-TIEK

Het overleg van Rome, dat op 18 fe-bruari werd afgesloten, heeft alle voor-malig strijdende partijen weer met de

neuzen in dezelfde richting gebracht.De drie presidenten (Tudjman,Izetbegovic en Milosevic) beloofdenstrikte naleving van het Dayton Agree-ment. De inwoners van Mostar moes-ten weer vrij kunnen bewegen in beidestadsdelen, de slagbomen die de stadin tweeën deelden moesten na een halfuur in verband met incidenten weerdicht. "Een verdrag in Rome is éénzaak, leven in Mostar een andere zaak.Wij kiezen voor het laatste", aldus deKroatische boodschap aan EU-burge-meester Koschnik. De schuld voor hetfiasco in Mostar kreeg de Kroatischepolitie orndat die te laat arriveerde.Volgens het plan zouden Kroaten,moslims en EU-agenten gezamenlijkpatrouilles vormen. Toen die niet kwa-men opdraven, grepen Kroatische rel-schoppers hun kans en ontstonden ervechtpartijen waarbij een Kroaat meteen Hitlermasker de nazi-groet brachten riep "fascisme is goed". Even laterverbrandde hij een portret van HansKoschnik.

Door de regering in Pale werd het be-richt verspreidt dat er een enormegeorganiseerde uittocht uit Sarajevozou gaan plaats vinden. Hierdoor zou-den acht duizend mensen in drie da-gen tijd de stad kunnen verlaten. Vooralternatieve woongelegenheid zouworden gezorgd in Pale, Brcko,Zvornik, Bratunac en Srebrenica.Door gebrek aan logistieke middelen

New York lïmes, februari 1996

vindt er nog steeds geen massale uit»tocht plaats. Pas op 19 maart valtS araj evo onder het bestuur van de doorhen zo gevreesde moslim-kroatische :federatie. •

De economische sancties tegen de*iBosnische Serviërs zijn op 27 februari -opgeschort (opheffen kan alleen mid-dels een resolutie die aangenomen';moet worden in de vergadering van deVN). De Russische president Jeltsinhad reeds op 23 februari éénzijdig de 'l-sanctiemaatregelen tegen de Bosnische "Serviërs opgeheven. Dit deed hij nog lvoordat de Veiligheidsraad hierover*een uitspraak had gedaan. Boris Jeltsin 'beriep zich op de VN-resolutie: 1022,van de Veiligheidsraad (november!'95), waarin staat dat de sancties wor- £den opgeheven zodra de Serviërs hun *troepen en wapens hebben terugge-trokken zoals overeengekomen inDayton akkoord. Tegelijkertijd met de:opheffing van de sanctiemaatregelenvan de VN is ook klein-Joegoslaviedaartoe overgegaan. Belgrado had|achttien maanden geleden de maafc!regelen ingesteld als straf voor de wemgering van de Bosnische Serviërshet vredesproces te aanvaarden*"Nikola Koljevic, tweede man na pre-sident Karadzic, zei dat de opschortingbelangrijk is voor het versterken van jde vrede.

3

Op 22 februari is de Bosnische presi-dent Izetbegovic opgenomen in hetKosovo-ziekenhuis in Sarajevo. Zijntoestand is niet kritiek, maar stabiel.De presidentiële garde bewaakte dedeuren van de kliniek. Vice-president lGanic heeft de lopende zaken overge-nomen. Cardiologen uit Slovenië wa-ken over zijn medische toestand.

Het is van groot belang dat het vredes-proces in Bosnië wordt ondersteunddoor een proces van wederopbouw.Daarvoor is internationaal weliswaarhet nodige aan financiële middelen be- Jloofd, maar dat geld komt niet los. Als ]daarin geen veranderingen korndreigt het hele vredesproces een ge-weldige deuk op te lopen.

Iran traint soldaten en officieren voor]

Info-Scoop/nummer 05/7 maart 199éj

het leger van de Bosnische regering.pat hebben hoge westerse enBosnische regeringsfunctionarissenbevestigd tegenover The New YorkTimes. De Bosnische woordvoerdersweigeren aantallen te noemen, maarvolgens Europese diplomaten gaat hetwaarschijnlijk om enkele honderdenBosniërs, die zijn of worden getraindin lichte-mfantene tactieken. De trai-ning van Bosnische militairen in Iranis niet in strijd met de vredesakkoordenvan Dayton. Wel daarmee in strijd isde aanwezigheid van leden van deIraanse Revolutionaire Garde inBosnië Premier Hasan Muratovic vanBosnië was op 3 maart in Teheran omde Iraanse leiders om hulp te vragenbij de wederopbouw van Bosnië, zomeldt Associated Press. PresidentRafsanjani heeft welwillend gerea-geerd. Volgens NAVO-functionarissenvormt een intensieve training voorBosnische militairen in Iran een grootobstakel.

BOSNIË-HERCEGOVINA MILI-TAIR

De Bosnisch-Servische generaal ma-joor Zdravo Tolimir, die maandag 20februari deel zou nemen aan een over-leg aan boord van het in de Adriatischezee gestationeerde Amerikaansevliegdekschip, de George Washington,is niet op komen dagen. Naar zijn zeg-gen heeft hij van hogerhand nog geenfiat gekregen om de betrekkingen metIFOR te verbeteren. Hij is de tweedeman naast Ratco Mladic. Ook wordthij door het internationaal tribunaalvoor voormalig Joegoslavië gezocht.voor oorlogsmisdaden.

IMPLEMENTATION FORCE(IFOR) NW B-H (US)-SECTOR

Op 2 1 februari hebben de BosnischeServiërs de contacten met IFOR weerhersteld. Na eerst 48 uur uitstel te heb-ben verzocht wegens incidenten vanBosnisch-Servische kant, heeft IFOR-cotrtmandant Leighton Smith geadvi-seerd om de economische sancties te-gen hen op te heffen.

dat Radovan Karadzic zich op 2 l fe-bruari in hetzelfde gebouw in BanjaLuka ophield als Carl Bildt. Dit werdbevestigd door Westerse diplomaten.Bildt en ander IFOR-personeel wistenhier kennelijk niets van.De Bosnisch-Servische autoriteiten inde stad Doboj hebben arrestatiebeve-len uitgevaardigd tegen 461 moslims,die van oorlogsmisdaden worden ver-dacht. De Serviërs, die het internati-onaal tribunaal niet erkennen willen demoslims zelf berechten.

ZUID-OOST BOSNIË-HERCEGOVINA / IFOR (FR)-SECTOR

IFOR-Brigade generaal JohnSylvester meldt dat er in Sarajevo vol-gens de inlichtingendienst van IFORnog ongeveer 100 tot 150 buitenlandsemilitairen zijn die het Bosnische rege-ringsleger helpen. Dit is strijdig metde afspraken van het Dayton agree-ment. Sylvester vermoedt dat het aan-tal nog veel hoger is.

IFOR-militairen in Bosnië zijn in hogestaat van paraatheid gebracht nadatwelingelichte bronnen hadden verno-men dat Ratko Mladic, de Bosnisch-Servische militaire leider, opdrachtheeft gegeven om Amerikaanse en an-dere NAVO militairen te kidnappen.

De gretige wijze waarop de nieuwe

Bosnische burgemeester van Sarajevo,Mohammed Kozadra, op 24 februaride Servische opschriften van het ge-meentehuis heeft verwijderd, wakkertde angst onder de achtergeblevenServiërs alleen maar verder aan "Ergonverstandig" zei ook een boze hulp-verlener over het optreden; "als zewillen laten zien wie hier de baas is,zullen ook de laatste Serviërs Sarajevoverlaten".

Carl Bildt heeft actief deelgenomenaan het overreden van de BosnischeServiërs, door vlugschriften te ver-spreiden in het cyrillisch. Het pamfletbegint met een regel uit een bekendServisch gedicht: "blijf hier: onder eenvreemde lucht zal de zon nooit zowarm op u schijnen als nu". Bildt ver-wijt de Bosnische regering te weinigte hebben gedaan om de uittocht vande Serviërs uit Sarajevo tegen te gaan.De burgemeester van Sarajevo heeftvolgens Bildt de resterende Serviërsweliswaar opgeroepen om te blijven,maar de regering heeft er niets aangedaan om de Serviërs het gevoel tegeven dat zij ook veilig zijn. De doormoslims gedomineerde regering vanBosnië- Hercegovina, heeft de bewo-ners van de vijf buitenwijken opge-roepen geen gehoor te geven aan op-roepen op de vlucht te slaan.

Hoewel Izetbegovic door de BosnischeServiërs wordt gehaat, en hij volgens

U

,/Si-rhcn (lictien mit HahDmvdnitxciien f-'nfieriififH

•on Sarajevo gelegene Vorort wurde arn freisag der kroadsch-

een aantal bronnen is vernomen, Frankfurter Allgememe Zeitnng. februari 1996

Bfe-Scoon/niimmer 05/7 maart 1996

hen tot de gematigde moslims behoort,zullen de bewoners van de wijken geengehoor aan zijn oproep geven.InVogosca, een van de Servische wijkenin Sarajevo, is paniek uitgebrokenonder de Serviërs. Vogosca is de eer-ste wijk waar federale patrouillesplaats vinden. Naar schatting hebben14.500 van de 17.000 mensen de wij-ken verlaten. De Serviërs die zijn ge-bleven, worden door de moslims ver-baal bedreigd, aldus rapportages vande politie macht Tevens zijn in som-mige Servische huizen boobytrapsaangetroffen.

Op de eerste dag van de patrouillegangin Vogosca, kwamen van de eerste 44politiemensen al klachten over het op-treden van de federale politiemacht.Deze schendt volgens de UNHCR deafspraken, dat ze alleen in overleg metde internationale politiemacht zoudenopereren en dat er per patrouülehd tweeman van de VN politiemacht participe-ren. Tevens hebben ze tegen de afspra-ken in illegale roadblocks opgericht.

De uittocht, die feitelijk niet tot stil-stand kan worden gebracht, wordtmomenteel door IFOR-troepen bege-leid. Dit gebeurd om chaos en pro-blemen te voorkomen. De vluchtendeServiërs maken zelfs gebruik van mi-litaire voertuigen van het Bosnisch-Servische leger die bestuurd wordendoor ongewapende mannen in burger-kleding. Ondanks de IFOR-begelei-ding verloopt de vlucht chaotisch,omdat veel Serviërs bang zijn geenvervoer te kunnen bemachtigen endaarom op de vrachtwagens springenEn passant plunderden vluchtelingenuit Vogosca het gebouw van het Inter-nationale Rode kruis. De massavluchtzou volgens Bildt te maken hebben metetnische separatie en heeft grote ge-volgen voor de rest van het land. Deleiders van de Bosnische-Serviërs zijnvolgens een woordvoerder van de VN-politie in Sarajevo, meesters in hetmanipuleren.

Donderdag 29 februari is met de over-dracht van het Bosnisch- Servischestadsdeel Ilijas, formeel een einde ge-komen aan het beleg van Sarajevo. De

men om te bepalen of generaal Djuk|C

in vrijheid moet worden gesteld MochtDjukic worden vrijgelaten, dan zal hijworden overgedragen aan de Bos-

nische autori-,-'. , teiten. Zij ver-

lengden onlangszijn hechtenismet een maandom het onder-zoek naar moge-lijke oorlogs-misdaden voortte zetten. Ge-neraal Djukicweet niet waar-

voor hij door de moslims is opgepakt.Niemand heeft hem ooit een arrestatie- ,1bevel getoond. Naar eigen zeggen is 4hij ontvoerd. Volgens Goldstone is hij ]naar Den Haag gebracht op basis vanartikel 90. Daarin staat dat getuigen 3op verzoek voor het tribunaal, vast |kunnen worden gehouden en/of naar jDen Haag kunnen worden overge- lbracht.

mogelijkheid om van Sarajevo viaIlijas naar Visoko en terug te reizen,zonder aangehouden te worden doorcontroleposten is weer een feit. Vande oorspronkelijke 17.000 Serviërs inIlijas zijn er naar schatting nog drie-duizend over.In Ilijas, nu een verlaten spookstadje,worden in totaal negentig politieman-nen gestationeerd van wie vijftig mos-lims en de rest Kroaten en Serviërs.Op hun optreden wordt toegezien doorvijftig man VN-politie.

NEDERLANDSE MILITAIREN . GeneraalDjukic

De tweede Kamer hoeft niet bevreesdte zijn voor de veiligheid van de 50marechaussees die, in het kader vaneen VN politiemacht (UNIPTF) deplaatseli jke politie in Bosnië-Hercegovina gaan adviseren en con-troleren. Minister Voorhoeve heeft vande commandant van de NAVO-troe-pen, admiraal Leighton Smith, dui-delijke garanties gekregen voor de vei-ligheid van de Nederlandse mare-chaussees. Zelf zullen zij géén politie-taken uitvoeren. VN-secretaris gene-raal Boutros Ghali heeft nadrukkelijkbevolen de internationale VN-politie-waaraemers niet te bewapenen. Demarechaussees zijn op 5 maart, vanafhet vliegveld Eindhoven, naar Bosniëvertrokken.

VERENIGDE NATIES

Algemeen wordt aangenomen dat se-cretaris-generaal van de VN, BoutrosBoutros Ghali, zich kandidaat steltvoor een tweede ambtstermijn van vijfjaar. Zelf sprak hij dit bericht tegen.

De VN-vluchtelingenorganisatieUNHCR beschuldigde de Bosnisch-Servische leiders van een manipula-tie-campagne onder de inwoners vande Servische wijken van Sarajevo. Vol-gens woordvoerder Janowski trachtenzij een angstpsychose te kweken omde inwoners er toe te bewegen de stadte verlaten.

VN-TRIBUNAAL

Het tribunaal is in zitting bijeengeko-

Het VN-tribunaal voor oorlogsmisda-den wil de aanklacht tegen de-Kroatische Serviër Milan Martic be-'krachtigen door een hoorzitting te hou-den. De hoorzitting moet dan uitmon-den in een arrestatiebevel. MilanMartic was president van de in 1991uitgeroepen Servische republiekKrajina, een deel van Kroatië dat vo-rig jaar zomer grotendeels door deKroaten werd heroverd. In mei vongjaar heeft Martic tijdens een geslaagde iheroveringsactie van de Kroaten op deKrajina, opdracht gegeven om raket-ten voorzien van fragmentatiebommenaf te vuren op het centrum van Zagreb.Tijdens de zitting heeft het tribunaalbeelden bekeken waarin Martic ver-kondigde Zagreb te hebben beschoten."De opzet was om burgers te vermoor-den en de bevolking te terroriseren", -aldus aanklager Gregory Kehoe Opzijn verzoek om een internationaalopsporingsverzoek uit te laten gaan,komt het hof op 8 maart terug. On-langs werd Martic in Banja Luka ge-signaleerd.

De Canadese rechter Louise Arbour(49) zal de Zuidafnkaan, Goldstone

Info-Scoop/nummer 05/7 maart 1996j

opvolgen als aanklager van het VN-tribunaal voor oorlogsmisdaden. Perl oktober zal zij de taak overnemen.De advocaten van de twee hogeBosnisch-Servische officieren hebbenhun cliënten geadviseerd gebruik temaken van hun zwijgrecht, in afwach-ting van een formele beschuldiging.

EUROPESE UNIE

Hans Koschnik heeft aangekondigd opte willen stappen als EU burgemees-ter van Mostar. Mocht er op korte ter-mijn geen opvolger gevonden worden,dan is hij bereid om tot 22 juli aan teblijven, maar dan ook geen dag lan-ger. Op voorspraak van Koschnik isonlangs het EU mandaat met 6 maan-den verlengd. De voormalige burge-meester van Bremen heeft wel aange-

kondigd dat de ministers van buiten-landse zaken in Brussel meer geld enpolitiefunctionarissen beschikbaarmoeten stellen.

De Europese Unie geeft de Bosnischevluchtelingen niet langer de vrije keusom terug te keren naar hun door oor-log geteisterde land. Zij moeten terug,zij het onder humanitaire voor-waarden. Het besluit verenigt tweeuitersten: het Nederlandse standpunt,dat de vluchtelingen vrijwillig naarhun land zouden teruggaan en hetDuitse, dat de terugtocht van devluchtelingen al per l juli zou moetenbeginnen. Carl Bildt waarschuwdevoor een te grote haast om de vluchte-lingen terug te sturen. Om de huis-vesting van de tienduizenden vluchte-lingen te garanderen moet er gerepa-reerd en gebouwd worden. Maar deinternationale gemeenschap - metname de Verenigde Staten, Japan ende islamitische wereld - houdt de handop de knip. Alleen de Europese Uniekomt haar verplichtingen na.

Ausstellungseröffmmg in Bonn: Hans Koschnick berichtet

Frankfurter AUgemeine Zeitung, februari 1996Foto Reuter

:§coop/nummer 05/7 maart 1996

GEBEURTENISSEN IN ANGOLA VAN 15 JANUARI TOT27 FEBRUARI 1996

VN ZET REGERING EN UNITA ONDERDRUK

Elnt P.M. de Rooij

Met de beperkte verlenging van hetmandaat voor UNAVEM heeft de VNaangegeven dat het Iwar ernst is. Hetvredesproces gaat te langzaam en hetgeduld begint op te raken. De ontmoe-ting tussen VN-ambassadrice MadeleineAlbrighten UNITA-leider Savimbi ende interne onvrede binnen zijnpartij,zijn mogelijke redenen geweest voorSavimbi om de geplande ontmoetingmet president Dos Santos af te zeg-gen. Het UNITA-partijcongres biedthem een mogelijkheid eerst internorde op zaken te stellen maar zou ookkunnen worden gezien als onderdeelvan zijn onderhandelingstactiek. Deontevredenheid van de generaals t.a.v.het aantal voor hen gereserveerdeplaatsen binnen het nieuwe leger zouSavimbi kunnen uitbuiten tot hetverkrijgen van grotere concessies. HetVN-dreigement heeft inmiddels al welgeleid tot een versnelde kantonneringvan de UNITA-militairen, zij het dateen deel hiervan nauwelijks de kwa-lificatie van soldaat verdiend. Inmid-dels gaat de zuivering van de Lunda 'sgewoon door, ondanks protesten vanUNITA.

Voor dit artikel is o.a. gebruik ge-maakt van de volgende periodieken:Volkskrant, NRC-Handelsblad,Trouw, International Herald Tribune,SWB (Summary of World Broad-casts), Angola Peace Monitor, AfricaConfldential, Southern Africa Report.Le Monde en Ie Nouvel Afrique Asie.

ONTWIKKELINGEN PER PRO-VINCIE

PROVINCIE CABINDAOp 22 januari zijn een viertal buiten-landers vrijgelaten die op 19 januaridoor leden van de FLEC-FAC zijnontvoerd. Drie van hen, twee Zuid-afrikanen en een Sao-Tomees, werken

voor de mijnmaatschappij BranchEnergy Company in Buco Zau, diezich bezig houdt met goudwinning inNoord-Cabinda. Recentelijk heeft deFLEC-FAC ook geprobeerd economi-sche doelen te saboteren en regerings-vertegenwoordigers aan te vallen.Op 25 januari zijn de Angolese rege-ring en de FLEC R(Renovada) inBrazzaville (Congo) overeengekomende vijandelijkheden te zullen stoppenom het vredesproces te versnellen.Beide partijen verschillen nog steedsvan mening over de wijze waarop hetoverleg gevoerd moet worden.

PROVINCIE ZAÏREIn de provincie Zaïre zijn de regerings-eenheden, die gedurende het offensiefin de regio Soyo de UNITA-positiesin Quinzau, Sumba en Manga Grandehebben ingenomen, nog niet geheel te-ruggetrokken. Zij zullen hun gebiedpas ontruimen indien UNAVEM be-reidt is de plaatsen te bezetten. Inmid-dels zijn enkele Zimbabwaanse blauw-helmen naar het gebied gedirigeerdhetgeen hun posities elders weer doetverzwakken.Ook UNITA wil zijn gebied niet prijs-geven, bang dat het regeringsleger hetgebied zal innemen. Bovendien zegtUNITA meer tijd nodig te hebben voorhet terugtrekken dan het regerings-leger. UNITA is immers een guer-rillaleger en is meer verspreid.

LUNDA NORTEVolgens UNÏTA zijn er in Saurimo,Lucapa en Andrada zo'n 2000 com-mando's uit Cabo Ledo ontplooid.Mogelijk zou het gaan om de zgn.Alpfa-5 eenheden die gefinancierdworden door de Angolese diamant-maatschappij ENDIAMA. Zij zijn uit-gerust met een groot aantal Zuidafri-kaanse voertuigen en ontplooid in ge-bieden die voor UNAVEM niet toegan-kelijk zijn. Vanuit Lucapa is metartillerie UNITA-posities in de regio

Mafuto beschoten. Ook wil deLarica innemen.De regering wil zo snel mogelijk de Jdiamantwinning in die regio hervatten '">en heeft derhalve maatregelen geno-1men die een einde moeten maken de /lucratieve sector van de economie die"1

in dat gebied veel spanning veroor-lzaakt. Het gaat om het gebied vanafCalonda 40 kilometer in noordelijkerichting langs de rivier Chicapa. Er

zijn daar veel illegale nederzettingen]ontstaan, die bevolkt worden doorgarimpeiros, illegale diamantzoekers, '\r wordt er gedolven door de SML

(Sociedade Mineira de Lucapa) en debeide militaire groeperingen.De rivier Chicapa vormt de grens tus-sen UNITA en de FAA die echter irjdat gebied broederlijk naast elkaarnaar diamanten zoeken. Ideologischetegenstellingen tussen de partijendaar niet van toepassing, zolangelkaar maar met rust laten. DoorUNITA, het regeringsleger en enkeleduistere bedrijfjes worden daar enorme,bedragen verdiend. Geschat wordt dalde diamanten, die jaarlijks iiïegaaveelal via Zaïre het land verlatenwaarde vertegenwoordigen van ca.400 miljoen dollar.De operatie van het regeringsleger is1

gestart in november 1995 onder denaam PROESDA en heeft tot doel dregio te stabiliseren. Het aantal civielvluchten naar Lunda Norte en LSul moet worden teruggebracht en illegale diamantzoekers in de regio moe-ten worden verwijderd.De strijd tegen de garimpeiros isgewelddadig daar zij slechts de wet1van de sterkste kennen en bovendien;zeer goed bewapend zijn. Bovendi'wordt het regeringsleger ook beschul-digd van onnodig geweld tegen on-Jschuldige burgers, waarbij metKatangese gendarmes die lang doorAngolese leger werden ingezet voolspeciale operaties, buitensporig veefgeweld gebruiken. \e operatie ondervindt ook veel weer!

stand van UNITA. Zij is er fel opgen dat de FAA haar gebied gaat zui|veren van illegale gelukzoekers omds|zij bang is dat het regeringsleger ove|zal gaan tot bezetting. De diamanfjwinning is voor UNITA, nu zij nief

jneer door Amerika en Zuid-Afrikawordt gesteund, de enige bron van in-komsten. Nog op 27 februari is eenvliegtuig boven UNITA-gecontroleerdgebied neergeschoten waarbij zevenmensen om het leven kwamen.Maar ook generaals in de top vullenvia tussenpersonen hun eigen zakkenen zijn derhalve helemaal niet gebaatbij een verstoring van de huidige "re-geling".

PROVINCIE MALANJAIn de ochtend van 19 januari hebbeneenheden van de FAA gedurende drieuur Mundungue, op 29 km vanCaconzo, aangevallen. Op de wegMalanje-Caculama hebben zij road-blocks opgericht en confisceren daargoederen van burgers die de road-blocks willen passeren.

UNITA HERVAT DE KANTON-NERING

Op 13 januari heeft de Joint Com-mission haar 29ste bijeenkomst gehou-den waarbij een nieuw tijdschema is•besproken ter uitvoering van hetLusaka-protocol. Hierbij gaat het metname over de demobilisatie van deruim 60.000 UNITA-rebellen.De uitvoering hiervan is inmiddels achtmaanden achter op schema. Savimbi

,-heeft onder druk van de VN inmiddelsnieuwe toezeggingen gedaan m.b.t. dekantonnering. Tijdens een ontmoetingmet Madeleine Albright heeft hij be-loofd voor 8 februari, 16.500 van zijnsoldaten in de quartering-areas onderte brengen. Op 8 februari moest de_VN-veiligheidsraad namelijk het man-daat weer met zes maanden verlengen.Savimbi heeft toegezegd 800 man perdag te kantonneren, verdeeld over devier kampen Vila Nova, Londuimbaü,Quibaxe en N'gage. Ieder kamp kan200 man per dag legeren. "Volgens hem'aat de militaire situatie de hervattingvan de troepenkantonnering weer toe."B uitvoering van zijn belofte kwamSehter maar langzaam op gang, mededoor het meningsverschil met de rege-^g over de toekomstige positie vandeUNlTA-generaals. Volgens UNITA*aren er echter nog veel logistieke pro-««etnen te overwinnen zoals het trans-

port. Bovendien is het UNITA-legereen guerrilla-leger en daardoor veelmeer verspreid dan een regulier leger.De UNITA-vertegenwoordiger inAmerika, Jardo Muekalia, beweertzelfs dat de vertraging wordt veroor-zaakt door het brandstoftekort als ge-volg van de VN-sancties tegenUNITA, die niet langer zouden zijn ge-rechtvaardigd.In Londuimbali bijv, hebben zich op29 januari nog maar 72 UNITA-militairen gemeld. Op 7 februari is hettotaal aantal nog maar ca. 5100, min-der dan een derde wat Savimbi heefttoegezegd. In een gesprek tussenMadeleine Albright en Savimbi zegthij dat er nog veel soldaten onder wegzijn en dat er geen reden voor ongerust-heid is.Om de VN-zorg over de trage voort-gang van het vredesproces kenbaar temaken en om Savimbi nog meer on-der druk te zetten wordt het mandaatop 8 februari maar met drie maandenverlengd.Inmiddels hebben zich op 16 februariruim 14.000 UNITA-militairen ge-meld. Onder hen bevinden zich echteropvallend veel jonge soldaten en oudemannen met verouderde inferieure be-wapening of helemaal geen.UNAVEM heeft een deel van hen detoegang tot de quartering-areas ont-zegd, tot grote onvrede van UNITA.In Quibaxe b v. waren er van de 221soldaten, die zich daar op 3 februarihebben gemeld, slechts 84 gewapend.Er rijst het vermoeden dat Savimbi hetmeest strijdbare deel van zijn leger bui-ten de quartering-areas houdt.

Savimbi spreekt de hoop uit datUNAVEM de soldaten, in de quarte-ring-areas bezig kan houden zodat zijer niet vandoor gaan, wat inmiddelsook al is voorgekomen. Bovendienklaagt UNTTA over de slechte levens-omstandigheden in de kampen. In VilaNova zou volgens haar zeggen al en-kelen van hen zijn overleden als ge-volg van de erbarmelijke hygiënischelevensomstandigheden die daar heer-sen. Volgens de VN is UNITA zelf ookschuldig aan de slechte organisatie. Zoheeft zij in het verleden de inrichtingvan de kampen meerdere malen gefrus-

treerd zodat de tijdschema's zeer krapwerden. Zo zal de quartering-areaAndulo niet voldoende kunnen wordeningericht alvorens UNITA de weg naarKuito opensteld. Andulo is het eerst-volgende kamp wat zal worden geo-pend.

UNITA LAAT KRIJGSGEVAN-GENEN VRIJ.

Het internationale comité van het RodeKruis (ICRC) heeft bekendgemaaktdat de regering tot zover 492 enUNITA 139 krijgsgevangenen heeftvrijgelaten sinds de ondertekening vanhet Lusaka-protocol. Het ICRC moni-toort de vrijlatingen en transporteertde voormalige gevangenen naar hunwoonplaatsen.

UNITA HOUDT HAAR 15EJAARLIJKSE PARTIJCON-GRES.

Op 17 januari is in Bailundo de jaar-lijkse conferentie van start gegaanonder leiding van Savimbi. De confe-rentie werd bijgewoond door 700verschillende afgevaardigden zowel uitAngola als daarbuiten en heeft tweedagen geduurd. Er is voornamelijk ge-sproken over de uitvoering van hetLusaka-protocol, zoals de demobilisa-tie van de troepen en de integratie vanUNTTA in het FAA-regeringsleger. Inde loop van de conferentie werden ervier commissies geïnstalleerd; een po-litieke, een diplomatiek-informatieve,een militaire en een economische.

Savimbi herinnerde zijn generaals ernogmaals aan dat de oorlog is geëin-digd en dat er moed voor nodig is omdat te accepteren. Zij die aan de oor-log verdienen of er aanzien uit verkrij-gen, moeten ontwapend worden.Savimbi toonde zijn bezorgdheid overde toekomst van de partij nu de oor-log is afgelopen. Het mag niet tot heteinde van de partij leiden. Hij sprakten gunste van een verenigd Angolaen waarschuwde voor het gevaar vantribale oorlogen, interne verdeeldheiden een blinde strijd om de macht. Ookde deelname aan de regering mag geenopsplitsing zijn in etnische groepen.

P/nummer 05/7:

Voordat hij de zaal verliet gaf Savimbiaan dat er slechts 24 uur beschikbaarwaren om deze problemen op te los-sen.

Binnen UNITA krijgt Savimbi weer-stand van een ontevreden groep vanmilitairen die een onzekere toekomsttegemoet zien. Allereerst het probleemvan de vele generaals die mogelijk nietworden opgenomen in de nieuw op terichten FAA, ondermijnen zijn gezag.Daarbuiten is er ook een groep diegeen belang heeft bij een vrede daarzij hun positie aan de oorlog te dan-ken hebben en er veel geld aan verdie-nen. Voor een derde van de FALA(UNITA-leger) is er geen plaats in hetnieuwe leger. Zij hebben nooit ietsanders gekend dan oorlog en zijn ermee opgegroeid. Een sociaal herinte-gratieprogramma (opleiding) is voordeze groep een vereiste, vvil deze groepniet buiten de boot vallen en terugke-ren naar het enige wat zij wel hebbengeleerd.De conferentie moet Savimbi ook dui-delijkheid geven inzake zijn onder-handelingspositie tijdens de komendeontmoeting met Dos Santos. Savimbi wflUNITA erkend hebben als legale poli-tieke partij en hij wil algehele amnestievoor alle geïntegreerde en gedemo-biliseerde militairen. Dit geldt ook voorde UNTTA-leden die mogelijk een postin de regering gaan bezetten.

De conferentie werd afgesloten meteen aantal resoluties. De conferentiegaat akkoord met een nieuwe bijeen-komst tussen Savimbi en Dos Santos,het versnellen van de demobilisatie ende steun tot de integratie in de FAA.Zij zegt volledige medewerking toezolang UNITA niet gediscrimineerdzal worden. Zij doen een beroep op dedonorlanden om steun te verlenen aande te demobiliseren soldaten om voorhen een waardige herintegratie in deAngolese samenwerking te verkrijgen.

De conferentie heeft grote reservest.a.v. de teruggestuurde huurlingen enwil graag een organisatie die de wer-kelijke aantallen registreert en degoede wil van de regering in dat pro-ces. In een interview met de pers, on-middelijk na het vertrek van MadeleineAlbright, heeft Savimbi de regeringwederom van het laatste beschuldigden probeert daarmee zijn vertragings-politiek te rechtvaardigen.

RIP TREKT TERUG IN DE KA-ZERNES

Op 17 januari zijn door de regering235 man van de RIP (RapidIntervention Police) in U1GE gekazer-neerd. Hun wapens zijn opgeslagen enonder controle van de VN geplaatst.

VEILIGHEIDSRAAD MAANTANGOLA

De Amerikaanse VN-ambassadrice,Madeleine Albright, heeft op 18 ja-nuari tijdens een ontmoeting met DosSantos en Savimbi, hen een brief vande veiligheidsraad overhandigd. Daar-in worden zij aangespoord tot een gro-tere betrokkenheid bij het vredespro-ces. De raad is bezorgd om de lang-zame vordering van het vredesprocesen de vele schendingen van het staakthet vuren.Zij sprak ook als afgevaardigde vanpresident Clinton. Amerika betaalt aanAngola 190 miljoen dollar over tweejaar verdeeld aan humanitaire hulp enneemt een kwart van de VN-kosten,een miljoen dollar per dag, voor haarrekening. Het geduld van de VN in-zake de voortgang van het vredes-proces raakt, langzaam op.

ONTMOETING TUSSEN DOSSANTOS EN SAVIMBI VOOR-LOPIG UITGESTELD.

De ontmoeting tussen Dos Santos en

Savimbi, die gepland stond op 20 ja.nuari, is op 18 januari op verzoek vanUNITA uitgesteld. Mogelijk heeftSavimbi de ontmoeting verschovenomdat hij tijdens de conferentie inBailundo eerst met zijn achterbanwilde overleggen. Daarbij komt nogde ontevredenheid binnen het leger ende waarschuwing van de VN. Deontmoeting is verzet en zal waarschijn-lijk in Libreville (Gabon) plaatsvinden.De partij heeft Savimbi toestemminggegeven voor een nieuwe ontmoetingmet Dos Santos. UNITA-ambassadeurAbel Chivukuvuku zal naar Luandaafreizen om de bijeenkomst voor tebereiden m.b.t. plaats en tijdstip.

AKKOORD OVER GEZAMEN-LIJK LEGER OPNIEUW OPLOSSE SCHROEVEN

Het eerder bereikte akkoord over desamenstelling van een door FAA enUNITA geïntegreerd leger is eind ja-nuari opnieuw op losse schroeven ko-men staan. Nadat eerder een akkoord •was bereikt over het UNITA-aandeel(26.300) in het nieuw te vormenregeringsleger van 90.000 man, is ernu verschil van mening ontstaan overhet aantal generaals wat de FAA moetovernemen. UNITA eist een plaats inhet regeringsleger voor haar 40 gene-raals. De FAA biedt slechts zes plaat- \, die al vervuld worden door de

UNITA-generaals die in 1992 reedseen plaats in het regeringsleger kre-gen. De demobilisatie- en integratie- -;regeling van 1994 is een voortzettingvan die van 1992 (Bicesse-akkoord).Toen de vijandelijkheden echter in sep-tember 1992 opnieuw tussen de par-tijen uitbraken, is aan de zes generaals •gevraagd hun post te behouden. Dechef van de generale staf van de FAA,Gen Higino Carneiro, verwerpt de eis ivan UNITA als onacceptabel.

10. Info-Scoop/nummer 05/7

ATLA

NTI

SCH

E O

CEA

AN•o

>•

•33 o

o

l l

m

«9z

g

Q> (0 3

O ca o

O o o o

O z m m

\ V

o ^X

o i § o CD > O o

^ • <z CO £

J S

1 (

1 ;

°r-

~-^

. ,-'

\™

/

^ ^

w ^

ff o

6-

P ̂

-^

<= \

x \^

-^x.

.ir

g i

} 4

BV •!

^-1

g .;s

I4

'v

"g

^-|

1

te 1

> s

g J- 1

xx

\ -r

*

\8f»

g

s \i

g

"—

v.^.„.j_

.f-^^/^

V--*r

£

>

^

r(

•\0

£

\.

&N

^>-~

>

/

^X

^ '\

/ *-̂7 ^

s

J §.y

<;"̂

"•? <

v "'-

r^.

_r'

\

r §>.

g

c^^—

c_ f'/^

'-A

\

\i

y

-\.^.s-^/

£

^i \

\ r

0 30

1

,_

j V

-m

)i 8

c (t) 3 o

r'

30o o

OVERZICHT ISRAËL 18 FEBRUARI T/M 3 FEBRUARI 1996

GEHEIM OVERLEG EN HAMASBEÏNVLOEDEN 'VOORSPRONG'

PERES.£lnt D.A. van Amerom

JSER VOOR ISRAëL NOG EEN VEI-JJGE TOEKOMST ?Dat is de vraag die velen in Israëlzichzelf nu stellen. Het leek er beginfebruari zo goed uit te zien. De af-spraak voor hernieuwd overleg met,fynè' was gemaakt. De Arbeiders-partij Awoda en premier Peres ston-den in de opiniepeilingen op ruimevoorsprong. Dus werd besloten deoktober-verkiezingen naar voren tehalen en al in mei te houden. Kortom,alles zag er gunstig uit en men konzich volledig op de verkiezings-cam-pagnes concentreren, tenzij...?

East International, 16 feb '96

in dit overzicht komen de volgendeonderwerpen aan de orde, getiteld:-START VERKIEZINGSCAM-PAGNE;'DRIE NIEUWE PARTIJEN;-LASTIGE OBSTAKELS-,•EXTREMISTEN-DOEL: VREDES-

-HOE MOET HET NU VERDER

Voor dit overzicht is o. a. gebruik ge-maakt van de volgende periodieken:De Volkskrant, de Telegraaf, het NRC-Handelsblad, het Algemeen Dagblad,Trouw, Frankfurter AllgemeineZeitung, Le Monde, The Times, TheInternational Herald Tribune, MiddleEast International en The Middle EastObserver.

START VERKIEZINGSCAM-PAGNE

De voorbereidingen voor het samen-stellen van het verkiezingsprogrammavan Peres' AWODA (Arbeiderspartij)hebben binnen de partij zelf nu al totonenigheid geleid. De premier is grotevoorstander van het schrappen van debelangrijke paragraaf uit het huidigeprogramma, waarin de stichting vaneen onafhankelijke Palestijnse staatwordt uitgesloten. Peres is voorstan-der van een Palestijnse staat, indiende Jordaanse koning Hussein daargeen bezwaar tegen maakt. De weste-lijke Jordaanoever (West-Bank) wasimmers Jordaans gebied toen Israël hetin 1967 veroverde. Onlangs zei deJordaanse vorst, staande naast YasserArafat, voor een Palestijnse staat tezijn. Indirect gaf hij hiermee aan datJordanië van aanspraak op de West-Bank afzag.

DUIVEN EN HAVIKENBinnen de Awoda ontstond bierdooreen splitsing tussen de zg. haviken,onder leiding van minister Ehud Ba-rak (buitenlandse zaken) en de duiven,mn. de ministers Jossi Beilin (vredes-aangelegenheden), Chaim Ramon(buitenlandse zaken) en de NissimZwili (secretaris-generaal vanAwoda). De duiven zijn evenals depremier voor een Palestijnse staat, ter-wijl de haviken een, eerder afgespro-ken, confederatie tussen Jordanië ende Palestijnen bepleiten. Eind april,tijdens het verkiezingscongres van de

Awoda, zal dit onderwerp ongetwijfeldtot heftige discussies leiden.

29 MEI, VERKIEZINGSDATUMNadat in eerste instantie 28 mei als devervroegde verkiezingsdatum was ge-noemd, ontstond over deze datum eenfelle strijd tussen Awoda en het hui-dige rechtse blok Likud-Tzomet.Awoda wilde het onderste uit de kan,14 mei. Likud en de religieuze partijenstonden er op dat op 4 juni zou wor-den gestemd. Peres zelf mikte op 21mei. Na lang touwtrekken zijn degrootste Israëlische partijen het uit-eindelijk eens geworden. De ver-vroegde algemene verkiezingen, waar-in tevens voor het eerst ook de pre-mier rechtstreeks wordt gekozen, zalnu op 29 mei worden gehouden.

LIKUD OPENT DE AANVALOmdat Peres en zijn Arbeiderspartij,volgens de laatste opiniepeiling opvoorsprong stonden, opende Likud alop 19 februari 'de aanval' onder hetmotto: de eerste klap is een daalderwaard. In paginagrote advertenties enop enorme reclameborden wordt Peresbeschuldigd de hoofdstad Jeruzalem tewillen verdelen in een Palestijns enIsraëlisch deel. Peres sprak hierop van'een persoonlijke hetze' en wees eropdat in het Awoda-programma staat datJeruzalem voor altijd Israëls ondeel-bare hoofdstad moet blijven.

The Times, 19 februari 1996

«o-Scoop/nummer 05/7 maart 1996 11

The Times, 19 februari 1996

De praktijk wees echter anders uit. Opwoensdag 21 februari besloot het Is-raëlisch parlement (de Knesset) met 55tegen 52 stemmen, dat de status vanJeruzalem met een gewone meerder-heid kan worden gewijzigd. De oppo-sitie, onder aanvoering van Likud,wilde een tweederde meerderheid ten-einde het amenderen van de status on-mogelijk te kunnen maken. De premierbehaalde dus op het nippertje eenPeres' overwinning.

TWEEDE AANVALOp 22 februari volgde de tweedeLikud-aanval. De krant Ha'aretz ont-hulde dat in geheime onderhandelin-gen de Palestijnen is beloofd dat zijeen eigen, onafhankelijke staat kunnenkrijgen, mogelijk in een federatie metJordanië. "Weer zo'n krantenkop",was Peres' commentaar. Maar minis-ter Beilin erkende dat er in het geheimbesprekingen zijn geweest, Hij noemdedeze echter niet meer dan 'uitwisselin-gen van ideeën, ontwerpvoorstellen' engeen onderhandelingen'. Van een over-eenkomst was volgens hem in het ge-heel geen sprake. Dat de Likud-aan-val succesvol is geweest, werd al snelduidelijk. Een snel uitgevoerde opinie-peiling leerde Peres dat de Awoda-voorsprong op Likud, in één klap van20% tot 10% was gedaald.

Het geheime document met 'ontwerp-voorstellen', zou al drie dagen voorde moord op Rabin zijn gereed geko-men. Maar toen het later aan Pereswerd voorgelegd, weigerde hij het teaanvaarden. Dat de in het documentneergelegde definitieve status vanJeruzalem vaag was gehouden, wasvoor Peres ook een reden om het do-cument te weigeren als basis voor ver-der onderhandelen met de Palestijnen.Hij zou het document voorlopig terzijde hebben gelegd. Ook YassirArafat heeft, naar verluidt, het docu-ment gezien. Arafat zou bedenkingenhebben over de haalbaarheid van eenakkoord, gebaseerd op de uitgelekteontwerpvoorstellen. Op talrijke pun-ten zou het document te veel Palestijnsverzet oproepen.

DERDE AANVALLikud-Ieider Netanyahu heeft op 28februari zijn kansen in de komendeverkiezingen aanzienlijk vergroot dooreen lijstverbinding aan te gaan met de'Gesher'-partij vanDavidLevy. Met denieuwe alliantie wordt Natanyahu deenige uitdager voor de zittende premierPeres, met betrekking tot de strijd omhet nieuwe premierschap op 29 mei as.

nieuwe politieke partijen. Eldersdeze bladzijde worden de nieuwe par-tijen ingekaderd weergegeven.

de Telegraaf, 22 februari 1996

DRIE NIEUWE PARTIJEN

Dat er nogal wat onvrede heerst overde machtspositie van de twee groteIsraëlische partijen (AWODA enLIKUD), getuige het feit dat Israël deverkiezingscampagne ingaat met drie

L-GESHER ('Brug').* Partijleider David Levy.Levy, in 1995 uit de Likud getreden?was minister van buitenlandse zaketjZijn gloednieuwe partij houdt het mididen tossen de (rechtse) Lttcud en(linkse) Awoda. Verwacht wordtGesher veel steun krijgt van: voor;Israëliërs, afkomstig uit Noord-,ent andere Arabische: landenzoalszelf, die geboren Marokkaan is. Davi|Levy schat in dat hij; in mei jtien zetels: zal veroveren' en, is be;met elke partij samen te werken,zijn* principes onderschrijven, Zo Hhet of hij nu al verzekert Is van deelname in de nieuwe regering. Le-wordt, m-n,,; gesteund door- teleu

2.-DE DERDE WEG.. .In het bestuur zitten voormaligentairer^ die vóór compromissen zijn iSyrië en de Palestijnen, maar vrndenfdat de militair-strategische belameer in het oog moeten worden geho^deo. In geval van twijfel zullen-7Likud steunen. De 'derde weg! is epartij vaa.teleuigestelde Awoda-ahangers,, ' :

3.- ISTRAëL.ba-Alyah (Israël Imigratie/Opkomst). •* Partijleider Naton Sharanski.Sharanskir een voormalige Russiidissident, vecht vooral voor de beigen; van de 500,000 Russisch-joodseJimmigranten. Ia zijn verfciezi;programma staan de punteajaver Jliteit van de samenleving, hef dttsch gehalte en dé icentraal;

LASTIGE OBSTAKELS

VERDELING JERUZALEMHet hierboven beschreven 'uitgelekte'raamwerk van de Israëlisch'Palestijnse vredesvoorstellen heeft ui- «teraardveel commotie opgeroepen. D6!subparagraaf over de mogelijke ver-deling van Jeruzalem is door

jjkud aangegrepen als hoofdwapenom premier Peres en zijn Awoda te be-strijden. Over de verdeling van Groot-jeruzalem (de oostelijke Oude stad, devoornamelijk westelijke gelegenNieuwe stad en de overige buitenwij-Jcen) is in het raamwerk slechts gedeel-telijk overeenstemming bereikt. Destadsgrenzen zullen aanzienlijk wor-den uitgebreid en er moet een over-koepelend gemeentebestuur voor heelGroot-Jeruzalem komen.

zeeaaaj

Palestijnse deel wordt het ooste-jijk gedeelte van Jeruzalem, genaamdAl Quds. Het omvat de plaatsen al-Azanya, Abu Dis en een enclave inde oude stad: de Tempelberg, inclu-sief de Al Aqsa (de gouden rotskoepel)^n de Omar-moskeeën).Het Israëlische deel omvat de rest vangroot-Jeruzalem en wordt Israëls'hoofdstad Yerushalayim, inclusief hetingelijfde plaatsje Maalei Edomim. De

.beroemde Grafkerk blijft binnenYerushalayim, maar zal wel doorPalestijnen worden beheerd. Men is het

:er niet eens geworden over de sta-van de rest van de oude, ommuurde. Dit punt nu was een van de be-

^waren waardoor Peres het ontwerp-akkoord voorlopig ter zijde heeft ge-

RIEMT HOUSErer het, in noord-oostelijk Jeruzalemlegen, 'Oriënt-house' is al veel ge-

ijègd en geschreven (zie ook Infoscoop

ORIËNT HOUSET

nr 02/24 januari 1996). Toch duikt dit'obstakel' regelmatig in het nieuws op.Het blijft Israël irriteren dat Palestijnsevertegenwoordigers, officiële buiten-landse delegaties in dit monumentalepand wensen te ontvangen. In Israëlworden deze bezoeken steevast uitge-legd als ondersteuning van dePalestijnse aanspraken op Jeruzalem.De hierdoor verkregen status van"Palestijns ministerie van buitenland-se zaken' is Israël en vooral de burge-meester van Jeruzalem, Ehud Olmert,een doorn in het oog. Officieel fun-geert 'Oriënt-house' als Palestijns cul-tureel centrum, in feite is het een be-langrijk PLO-hoofdkwartier.

Nadat het Israëlisch-Palestijns ont-werpakkoord in de openbaarheid wasgekomen, daagde Olmert op 18 fe-bruari Peres uit om dezelfde maandnog 'Oriënt-house' te sluiten, teneindete bewijzen dat het de regering ernstwas om Jeruzalem onverdeeld te la-ten. En Lilcudleider Netanyahu vuldehem aan door te verklaren dat de ko-mende verkiezingen moeten wordenbeschouwd als een referendum overJeruzalem. Deze rechtse aanvallen lietde regering met onberoerd. Om Likudde wind uit de zeilen te nemen ver-klaarde minister Moshe Shahal (bin-nenlandse veiligheid) al op 19 februaridat, tot nader order, buitenlandse be-windslieden geen bezoek meer moch-ten brengen aan 'Oriënt-house'. Des-noods, zo werd medegedeeld, 'zal detoegang met politiegeweld wordenverhinderd'. Ook minister ChaimRamon (binnenlandse zaken) deed eenduit in het zakje, door zijn verbod inte trekken om een paar duizend flatste bouwen in Oost-Jeruzalem.

De eerste internationale reactie liet nietlang op zich wachten. Op 22 februarideelde Klaus Kinkel, de Duitse minis-ter van buitenlandse zaken, mee dathij zijn geplande bezoek aan Israël totna de verkiezingen van 29 mei haduitgesteld. Als eerste EU-bewindsmanzou Kinkel op 3 en 4 maart niet alleenin Israël zijn, maar ook een bezoekbrengen aan Onënt-house.

EXTREMISTEN-DOEL:"VREDESPROCES"

Indien de objectieve lezer, boven-staande titel lezend, om zijn reactiewordt verzocht, is de kans groot dathet antwoord zal zijn: "De Harnas wiltot het uiterste gaan om het lopendevredesproces tussen Israël en dePalestijnen te saboteren". En dat islogisch, immers 'Harnas haalt de pers'om het maar eens sarcastisch te stel-len. Helaas ligt de zaak voor deIsraëlische regenng wat gecompliceer-der. De voornaamste groeperingen, dietot het uiterste zullen gaan om hetvredesproces te verstoren, zijn:1. -Ultra-rechtse joden,2. -Hezballah,3. -Harnas en4. -Jihad .Daarnaast kent Israël nog meer terro-ristische groepen, met name splinter-groeperingen van Jihad en Harnas. Devier genoemden waren binnen deverslagperiode in het nieuws. Eenkorte uitleg en hun meest recente 'da-den' worden hierna achtereenvolgenskort weergegeven.

andelsblad, 10 januari J996

SrScoon/nummer 05/7 maart 1996

The Times, 26 februari 1996

ULTRA-RECHTSE JODENDe ultra-rechtse joden moeten voor-namelijk worden gezocht onder dejonge kolonisten van de West-Bank.Onvrede met hun toekomstige positiebinnen autonoom Palestijns gebied, deonzekerheid met betrekking tot de vei-ligheid in en rond hun kibboetsen, hetgevoel van ' in de steek gelaten te wor-den7, maar vooral het 'verkwanselen'van hun heilige hoofdstad Jeruzalem

is voor de (onge Israëlische fundamen-talisten de reden voor hun woede te-gen de veroorzakers van alle ellende,de Israëlische regering.

Hun gewelddadige reacties op dePalestijnse Intifadah, de regelmatigeprotesten bij en tegen de regering -zo-als de blokkade van de grensovergang'Allenby Bridge' en het bezetten vanheuveltoppen rond hun nederzettingenmedio vorig jaar, gericht tegen debestuuroverdracht aan de PA(Palestijnse Autoriteiten)-, resulteerdeuiteindelijk in de moord op hun toen-malige premier Rabin. Leek het eerstop een éénmans-actie van Yigal Amir(25), later bleek dat hij niet alleen ver-antwoordelijk was voor de moord enwerd ook zijn broer Hagai en vriendDror Adam 'samenzwering tot moord'ten laste gelegd.

Pas vanaf die datum, 4 november,realiseerde de Isralische regering zichpas goed dat de ultra-rechtse joden eendreiging van belang zijn en voorlopigwel zullen blijven. Voor de Israëlischeradio gaf de rechtse activist AvigdorRuskin toe, dat hij Amir had voor-gesteld lijsttrekker te worden van eennieuwe extreem-rechtse partij, Nieuw-Rechts. Amir was wijzer, hij weiger-de. Dat Ruskin een 'vreemde' maargevaarlijke figuur is, getuige het feitdat hij vóór de moord op Rabin eenvervloekingsceremonie tegen de pre-mier had georganiseerd.

INCIDENTEN:* Premier Peres heeft op 20 februarirechts-radicale tegenstanders van hetvredesproces beschuldigd met plannenrond te lopen hem en andere ministerste vermoorden. Via zijn dochter zoude premier telefonisch zijn bedreigd.

* Toen Peres in de middag van 25 fe-bruari op de plaats van de zelfmoord-aanslag in Jeruzalem kwam kijken,werd hij door tegenstanders van hetvredesproces uitgescholden. Woe-dende omstanders riepen: "Peres, jijbent als volgende aan de beurt". Na-dat hij was vertrokken staken funda-mentalistische joden bladzijden van deKoran als protest in brand. De pre-

mier zei later dat Israël doorgaat ophet pad van de vrede

ÜEZEALLAHDe Hezballah (Partij van God), staatvoor de grote Islamitische groeperingin voornamelijk Zuid-Libanon. Hunleider, sheik Hasan Nasrallah die bin-nen de partij de functie van secretaris-generaal heeft, tracht op democrati-sche wijze van Libanon een Islamiti-sche republiek naar Iraans voorbeeldte maken. De militaire arm van deHezballah wordt door de Libanese re-gering gedoogd omdat zij de enigegroepering in Libanon is die Israëldaadwerkelijk bestrijdt. IDF (IsraëlDefence Force) immers houdt nogsteeds een groot stuk Libanons grond-gebied als veiligheidszone bezet. Naarverluidt zou een kleine groep met denaam Hezballah-Palestina in Israëlzelf actief zijn of zijn geweest.

INCIDENTEN:* Op 21 februari werd in de pers ge-meld dat een Hezballah-terrorist wasomgekomen, toen hij probeerde meteen deltavlieger Israëlische stellingenin Zuid-Libanon of Noord-Israël aante vallen.

* Hezballah-leider Nasrallah heeft op23 februari Israël aangeboden de stof-felijke resten van twee Israëlische sol-daten te ruilen tegen twee nog levendeLibanese guerrillaleiders die Israël in1989 (sheik Abdulkarim) en 1994(Mustapha Dirani) uit Libanon ont-voerden. De namen van de tweeIsraëlische soldaten maakte hij nietbekend.

* The Times meldde op 26 februaridat diverse Islamitische guerilla-groe-pen in Damascus en Beirut hun dankhebben betuigd over het succes van deHarnas-aanslagen in Jeruzalem enAshqelon. Hezballah-woordvoerderNaeem Qassem zei onder meer:'1...erzal geen wede en stabiliteit komenvoor Israël, enkel verhoogde politiekeen militaire maatregelen vanwege deJihad (Heilige oorlog)-mentaliteit vanzulke strijders".

In the mind

of the terrorist

the econimist, 2 maart 1996

HAMAS

De Islamitische Weerstand Beweging,beter bekend als Harnas, is in 1988ontstaan als onderafdeling van deMoslim Broederschap. Zij voeren de'heilige bevrijdingsoorlog' tegen Israëlen zijn tegen de rol die de PNA(Palestinian National Authority) opzich heeft genomen. Hun leider isSheik Ahmed Yassin, terwijl als hoofdvan de politieke vleugel Mousa AbuMarzouk optreedt. De laatste is in juli1995 in Amerika gevangen genomen.Financieel gesteund door Iran enSudan, heeft de politieke poot vanHarnas d.m.v. een groot sociaal net-werk, brede steun onder de Palestijnsebevolking in de West Bank en de Gaza-strook verkregen. De steun aan mos-keeën, ziekenhuizen en vooral scho-len, stelde Harnas in staat de Intifadaheffectief te leiden.

Door het grote verkiezingssucces van -JArafat, besloot Harnas eind januari tot -~politieke samenwerking met de PLO.Er werd een Hamas-bureau in Gazageopend en een eigen blad mocht wor-den gepubliceerd. Zelfs enige ledenvan Harnas werden in het, nog tebeëdigen, 'parlement' van Arafat op-genomen. Als tegenprestatie zouHarnas zich van activiteiten onthou-den, die de PNA in verlegenheid zou

14 Info-Scoop/nummer 05/7 maart 1996

kunnen brengen Zoals wel meer voor-komt binnen extreme organisaties.Keeft de politieke leiding wel contac-ten maar in de praktijk weinig zeggen-schap over hun gewapende 'arm\oliggen de zaken ook met Harnas.

De Izzedme al-Qassam Brigades, of-tewel de militaire strijdgroepen vanHarnas, zijn intern goed georganiseerd.De brigades worden totaal op ca. 100man geschat, in de leeftijdsgroep van10 tot 30 jaar. Sinds 1993 hebben de"brigades meer dan 150 Israëliërs ver-moord. Eén van de meest bekende enberuchte brigade-leden was YehyaAyyash ('de ingenieur"), die op 5 ja-nuari op zijn schuiladres in BeitLahiya om het leven kwam toen zijndraagbare telefoon in zijn handen ont-plofte. Veel al-Qassam leiders verblij-ven in het buitenland, m.n. Jordanië,Egypte, Iran en Syrië. Mocht politiek-Hamas grip krijgen op al-Qassam, ishet zeer waarschijnlijk dat een nieuwesplintergroep de terreur weer voortzet.

Mohjeddinal-Sjarif

YehiyaAyash ...organisator...„geliquideerd.

de Telegraaf, 27februari 1996

kolonist Baruch Goldstem in Hebron29 biddende moslims in de Ibrahim-moskee doodschoot. In een telefoon-gesprek met radio Israël stelde Harnaszich verantwoordelijk voor beide aan-slagen, als vergelding voor de liqui-datie van meester- bommenmakerYehiya Ayyash. Israëlische veilig-heidskringen achten twee Hamas-lei-ders verantwoordelijk. Beiden wordenbeschouwd als opvolgers van Ayyash.

ZELFMOORDAANSLAGEN IN JERUZALEM EN ASHKELON

Jeruzalem, 6.46 uurbomaanslag op bus,23 mensen gedood

Ashkelon, 7.35 uurbus opgeblazen bi|liftplaats soldaten,2 mensen gedood

Bij twee zelfmoordacties van de radicale Palesti jnse Hamas-beweging zijn gisterenten minste 25 mensen gedood en 84 verwond, exclusief de twee daders. Daarmeewas het de ergste dag wat het aantal slachtoffers van terrorisme betreft in Israël,sinds de ondertekening van het autonomie-akkoord tussen Israël en de PLO in 1993.

VOORNAAMSTE ZELFMOORD-AANSLAGEN* SINDS HET AKKOORD IN 1993:

1994

6 april: 8 doden bij busaanslag in Afula, Noord-lsrael13 april: 5 doden bij explosie in busstation in Hadera19 oktober: 22 doden bij busaanslag in Te! Aviv25 december: 13 gewonden bij aanslag op bushalte voor militairen in Jeruzalem

199522 januari: 20 Israëlische soldaten en een burger gedood bij bushalte bij

Netanya, Midden-lsrael24 juli: 7 doden bij aanslag op bus in voorstad van Tel Aviv

199625 februari: bij twee zelfmoordaanslagen vallen ten minste 25 doden en 84

gewonden

* zelfmoordenaars niet inbegrepen in aantal slachtoffers . : •-.NRC Handelsblad 260296 / Bron: Reuters

NRC Handelsblad, 26 februari J 996

INCIDENTEN:* 25 februari: Twee, als Israëlisch sol-daat verklede Palestijnen, pleegdenzelfmoordaanslagen in Jeruzalem enAshqelon. Bij de aanslagen kwamen25 omstanders om het leven en raak-ten ruim tachtig mensen ernstig en lichtgewond. In west-Jeruzalem blies dedader zichzelf op in een stadsbus vlakbij het busstation. De dader inAshqelon deed hetzelfde aan de randvan de stad, nadat hij zich tussen eengroep lifters had opgesteld. Volgens deislamitische tijdrekening was het pre-cies twee jaar geleden dat de joodse

Het betreft de 30-jarige extremistMohammad Dif (of Deif), de andereis de 28-jarige Palestijn MohieddineAl-Sharif. Nadat de Gazastrook en deWestelijke Jordaanoever, voor de zo-veelste keer waren afgegrendeld, werdYassar Arafat door Peres onder grotedruk gezet om tegen Harnas op te tre-den.

* De Palestijnse politie heeft inmid-dels twintig Harnas leden opgepakt, zowerd op 26 februari bekendgemaakt.Onder hen waren enkele leden vanIzzedine al-Qassam. Peres eiste 's och

tends in de Knesset van Arafat dat hijalle Palestijnse extremisten ontwapent,"... of zijn gezag komt in gevaar".Hiermee voerde hij de druk op Arafatnog verder op. Gelukkig maandeLikud-leider Netanyahu zijn rechtseaanhang tot kalmte aan. Op dezelfdedag begroeven de, mentaal aangesla-gen en tot het uiterste gespannen, Is-raëliërs de slachtoffers. Shin Beet, deIsraëlische veiligheidsdienst, jaagt in-middels op de uit Hebron afkomstigeAl-Sharif en keert Oost-Jeruzalemonderste-boven, om hem te vinden.

In de middag van 26 februari schotenomstanders bij een verkeersongeluk inJeruzalem de dader dood. Het betrofhier de Amerikaans-Palestijnse be-stuurder Ahmed Abdel Hamideh, diein volle vaart met een huurauto op eengroep mensen bij een bushalte wasingereden. Het trieste resultaat was:twee doden en tweeëntwintig gewon-den.

* Radio Israël meldde in de ochtendvan 27 februari dat de dader, de 37-jarige Amerikaanse Palestijn, tegenbekenden had gezegd dat ze hem "... 'savonds op de TV zouden zien". Ver-der onderzoek wees ook in de richtingvan opzet en niet op een ongeluk. De-zelfde avond nog had C-IDF, AmnonSjahak, Arafat een eisenpakket over-handigd. Naast een namenlijst mettwaalf gezochte terroristen werdgeëist, dat de infrastructuur vanHarnas wordt opgerold en alle extre-misten worden ontwapend.

* Op 28 februari dreigde Peres publie-kelijk dat, als Arafat met aan deIsraëlische eisen tegemoet komt,".. .weveel dingen in heroverweging moetennemen, misschien met inbegrip vanHebron". Hij doelde hiermee op deovereengekomen overdracht van Heb-ron aan de PNA. Verder kondigdePeres aan dat de afgrendeling van dePalestijnse gebieden nog voor onbe-paalde tijd zal voortduren. Tevenswerd een speciale commissie in hetleven geroepen die zich bezig moetgaan houden met de beveiliging vande meer dan vierduizend bussen in Is-raël, terwijl de politiemacht van Jeai-

zalem met vijfhonderd man wordt uit-gebreid. Ook de grens met Palestijnsgebied zal met hekwerk worden ver-sterkt, terwijl de grensposten meermankracht krijgen toegewezen.

Onder zware Israëlische druk heeftArafat zijn Palestijnse politie inder-daad opdracht gegeven extra acties teondernemen. Nadat het ultimatum (24februari) om illegale wapens in te le-veren was verstreken, volgde huiszoe-kingen en arrestaties. 28 Februariwerd gemeld dat inmiddels 250Harnas- en Jihadleden waren opge-pakt. Via woordvoerder MarwanKanafani liet Arafat echter weten, datHarnas niet met geweld kan wordengeneutraliseerd. "We moeten pratenom het probleem op te lossen", deeldedeze mee.

niet snel op zich wachten. In een com-muniqué liet Harnas weten Israël een'gouden kans' te bieden haar cam-pagne 'tegen joodse burgers' op teschorten. De eisen die gesteld warenluidden als volgt:1.- Het georganiseerde 'terrorisme'tegen Harnas en haar militaireQassam-brigades stopzetten.2.-Een einde maken aan elk agressiefgedrag tegen Palestijnse burgers in debezette gebieden.3.-Alle Hamas-leden vrijlaten die ge-vangen zitten.4.- Israël krijgt tot 8 maart 18.00 uurde tijd om op het aanbod in te gaan.Opvallend was dat Harnas nooit eer-der voorstellen deed samen met haar'gewapende arm'.

* Voor de radio maakte minister Ba-rak (buitenlandse zaken) op l maartbekend dat het aanbod voor een be-stand is afgewezen. 'Israël onderhan-delt niet met Harnas, omdat het over-leg met Palestijnen 'in principe' uit-sluitend gevoerd wordt via de doorArafat geleide Hoge Autoriteit in deGaza-strook en de westelijkeJordaanoever', aldus de bewindsman.In een reactie op de afwijzing noemdeHarnas minister Barak 'een dwaas'.'Afwijzing zal de joodse staat betreu-ren'. Verder werd bekend dat deplegers van de zelfmoordaanslagenvan 25 februari hun instructies had-den gekregen van Hamas-leiders uitSyrië. Beide plegers stamden uit hetPalestijnse kamp Fatwa bij Hebron.

Arafat: sent condolences to Mr Peresand to the families of the victims

The Times, 26 februari 1996

Op dezelfde dag eiste Harnas, middelseen in Syrië uitgegeven communiqué,de verantwoordelijkheid op voor deaanslag met de huurauto in Jeruzalem.Harnas liet weten dat 'deze heldendaaddiende ter herdenking van de moordop secretaris-generaal Fathi Shkaki, inoktober op Malta vorig jaar.

* Op donderdag 29 februari maaktehet ANP bekend dat de Palestijnsepolitie het gros van de legale en ille-gale radiozenders had ontmanteld.

Het volgende nieuws over Harnas liet Le Monde, 27 februari 1996

* Zondag 3 maart: Precies een weeklater, exact op hetzelfde tijdstip, in eenbus van dezelfde lijn 18 en nagenoegop de zelfde plaats in Jeruzalem, blieseen uit Hebron afkomstige 24-jarigePalestijn zich op. Ondanks alle ver-scherpte maatregelen sleepte de daderopnieuw 25 onschuldige slachtoffersmet zich mee de dood in. Ezzedine al-Qassam, de militaire arm van Harnas,heeft zich ook nu weer verantwoor-delijk gesteld voor de aanslag. In deverklaring zei Harnas met deze aan-slag zijn wraakcampagne voor de doodvan 'meesterbommenrnaker' Ayyashvoorlopig te hebben beëindigd. In eenfax werd een bestand van drie maan-den aangeboden, waarin Israël via dePA met Harnas kan onderhandelenover een wapenstilstand. Het wasoverduidelijk dat Harnas met dezedaad Israëls onmacht aan de kaakwilde stellen.

's Middags kondigde Peres de 'totaleoorlog' tegen Harnas aan. In Gazaveroordeelde de Palestijnse presidentArafat de aanslag. Hij verklaarde te-gelijkertijd dat Harnas met onmid-dellijke ingang illegaal was en heeftalle gewapende groepen in Palestijnsgebied verboden. "Het is oorlog", ver-klaarde ook Israëls president EzerWeizman, nadat hij met premier Peresen oppositie-leider Natanjahu spoed-overleg had gevoerd. "Ik stel voor datde regering de vredesonderhandelingennu opschort, het kan zo niet langerdoorgaan".

16 Infb-Scoop/nurnmer 05/7 maart 1996_

T

; name na de laatste aanslag werd,i van afschuw vervuld, het Hamas-op-

treden wereldwijd afgekeurd. De/utierikaanse president Clinton riep op'vooral meer te doen om de vrede teredden'. Minister van Mierlo zei telopen dat 'de aanslagen niet zulleneiden tot vertragingen in het vredes-proces'. De adviseur van Arafat, dr.Ahmed Tibi, riep de Palestijnen in deGaza op massaal tegen het geweld tedemonstreren. De geestelijk leider vande moslims in Israël, sheik Abdallah

Darwish, riep alle islamitischeleiders in de wereld op een religieuswetsbesluit uit te vaardigen, waarin hetplegen van terreuraanslagen wordtverboden.

JIHADDe Jihad in Israël, ook wel Islamiti-sche Jihad genoemd, schijnt een vrijkleine fanatieke groepering te zijn, diefel tegen elke Arabisch-Israëlischevredesovereenkomst is. Hun veer-tigjarige leider is de Palestijnse eco-noom Ramdan Abdallah Shalah. Veel,in de PLO teleurgestelde, Palestijnsejongeren zouden actief lid van Jihad4Jn. De grootste aanhang heeft Jihadin de Gazastrook en in Hebron. In deinternationale pers worden Harnas enJihad nogal eens door elkaar gehaald,dan wel in één adem genoemd. Tochbetreft het hier een aparte Islamitisch-extremistische organisatie, die naar hetschijnt door Iran meer gesteund wordtdan Harnas.

Vorig jaar is Jihad een aantal malen inhet nieuws geweest. Twee bloedigetanslagen op Israëlische bussen, waar-fiij 30 mensen omkwamen, haalden dewereldpers. Vooral de liquidatie vande 'uitvinder' van de Palestijnse zelf-moordacties, Fathi Shkaki (26 okto-ber) op Malta, heeft voor flink watopschudding gezorgd. AlgemeenWordt aangenomen dat de 43-jarigekinderarts door de Mossad (Israëlischeveiligheidsdienst buitenland)is omge-bracht. Met name voor deze 'Mossad-3ctie' had Jihad bloedige wraak ge-zworen.

'NCIDENTEN:" La Monde meldde op 21 februari dat

de Palestijnse politie in de Gaza-strookop 17 februari het dagblad van deIslamitische Jihad in Gaza, voor 3dagen had gesloten en de chef redac-tie voor onderzoek in hechtenis hadgenomen.

* Vier dagen later, op 25 februari,meldde de Volkskrant dat de krant vande Islamitische Jihad 'al IstiqlaT doorArafat was gesloten en zijn hoofdre-dacteur was gearresteerd.

* Het ziet er naar uit dat de aanslagmet de huurauto, op 26 februari inJeruzalem, toch door een Jihad-lid isgepleegd. Op 28 februari werd bekend-gemaakt dat bij nader onderzoek vande auto een pamflet van de Islamiti-sche Jihad was aangetroffen. Daarbijkomt dat het comminuqué van deHarnas uit Syrië op diezelfde dag, ge-wag maakte van wraak voor de moordop Fathi Shkaki, -de secretaris-gene-raal van de Islamitische Jihad. DatHarnas de verantwoordelijkheid op-eiste geeft mogelijk aan dat Jihad perséniet in de openbaarheid wil treden.

HOE MOET HET NU VERDER?

Premier Peres, die juist rotsvast ge-loofde in een Israëlisch-Palestijnse sa-menhang tussen vrede, ontwikkelingen economie, zit nu in een lastig par-

ket. Hij wil de Palestijnse economie,die opnieuw een klap krijgt door derecente afgrendeling van de autonomegebieden, niet de das om doen. Maarwil Peres op 29 mei herkozen worden,dan moet hij de Israëlische kiezers weleen zeker gevoel van veiligheid kun-nen bieden.

Mocht Likud eind mei aan de machtkomen, en die kans wordt steeds gro-ter, dan heeft het vredesproces met dePalestijnen het eindstation bereikt.Likud-leiderNatanjahu verklaarde op28 februari nog nadrukkelijk: "Wijzullen doorgaan met het vredesproces,ook met Syrië". Hij voegde er echteraan toe dat Arafat van hem "...geeneigen staat of een opdeling van Jeru-zalem" kan venvachten.

En Arafat? De Palestijnse leider zitevenals Peres in een lastig parket. Leekhij na zijn grote verkiezingsoverwin-ning grip te hebben op de gematigdevoormannen van politiek-Hamas,thans wordt hij door Peres gedwon-gen hen van zich af te stoten. Pereswas in zijn eis aan de Palestijnse lei-der, afgelopen zondag na de laatstezelfmoordactie van Harnas, héél dui-delijk. Als het Arafat niet lukt Hamas-acties te voorkomen en de bewegingte neutraliseren, dan zal Israël dat voorhem doen.

"Strange how yoitcanfvaitagesforone, thenthey all comealong togetber..."

The Times, 27februari 1996

icoop/nummer 05/7

INFO-SPECIAL ALGERIJE

LIAMINE ZEROUAL: ALGERIJE'SREDDENDE ENGEL?

Vdg. Dokter

16 NOVEMBER ALS KEER-PUNT IN DE ALGERIJNSE GE-SCHIEDENIS.

Aandachtige lezers hebben in de Info-scoop van 29 november 1995 een re-torisch getinte vraag kunnen bespeu-ren. Deze vraag - Komt Algerije totrust na de verkiezing van LiamineZeroual? - kan helaas alleen ontken-nend -worden beantwoord. De presi-dentsverkiezingen van 16 november1995 - de eerste vrije verkiezingensinds de voor de Algerijnse gevestigdeorde zo desastreus verlopen verkie-zingenvan december 1991 - resulteer-den in een overwinning voor kandi-daat Liamine Zeroual. Volgens offi-ciële berichten kreeg Zeroual 61 %van de stemmen bij een voorAlgerijnse, begrippen spectaculairhoge opkomst van 50 tot 60 % van de16 miljoen geregistreerde stemmers.

16 NOVEMBER: DE VOORGE-SCHIEDENIS.

Zeroual, generaal buiten dienst envoormalig minister van defensie, werdin januari 1994 door de Hoge Veilig-heidsraad benoemd tot president. Inoktober van dat jaar nam bij de crucia-le beslising om vóór het einde van hetjaar 1995 presidentsverkiezingen uitte schrijven.Tussen de verkiezingenvan december 1991 en van november1995 liggen vier jaren, die in het te-ken staan van geweld en onder-drukking.Sinds januari 1992, toen de geplandetweede ronde van de parlementsver-kiezingen op de valreep door de auto-riteiten werd afgelast, heerst in Alge-rije de noodtoestand. Tijdens de verkie-zingen in december 1991 leek het Is-lamitisch Heilsfront (FIS) af testevenen op een stembuszege. DeAlgerijnse strijdkrachten reageerdenop deze gebeurtenis met het afzettenvan president Chadli Benjedid.

Benjedid werd beschuldigd van een temeegaande houding ten opzichte vande moshmfundamentalisten, wier do-minantie in de Nationale Staatsraadwerd gevreesd.Begin 1992 werd het FIS verboden.De leiders van deze organisatie wer-den gevangen gezet of verkozen vrij-willige ballingschap .De periode vanbegin 1992 tot eind 1995 werd geken-merkt door repressiemaatregelen vanregeringszijde en bloedige terreur vanmosHmfundamentalistische zijde. Vol-gens officieuze berichten vonden hier-bij tenminste 30.000 mensen de dood.Het Algerijnse conflict wordt niet al-leen beheerst door een strijd tussenautoriteiten enerzijds en moslimfunda-mentalisten anderzijds, maar ook dooreen diepgaand meningsverschil tussenverscheidene facties binnen de afzon-derlijke strijdende partijen. De keuzetussen onderhandelingen met moslim-fundamentalisten of doorgaan met re-pressieve maatregelen veroorzaakttweespalt binnen de autoriteiten. Hetopvoeren van terroristische activitei-ten of het beginnen van een dialoogmet de machthebbers is de vraag, diede moslimfundamentalisten onderlingverdeelt.In oktober 1994 raakte het conflict ineen impasse. Binnen de autoriteitenkregen de aanhangers van de politiekvan Ie tout securitaire, het eliminerenvan de moslimfundamentalistische in-vloed op de Algerijnse samenleving,de overhand. Tegenstanders van dezepolitiek kwamen niet alleen voor bin-nen de zeven grote oppositiepartijen,waaronder het Front van SocialistischeKrachten (FFS), maar ook aan rege-ringszijde. Toelating van moslimfun-damentalisten tot de politieke arenazou volgens de tegenstanders van Ietout securitaire deze extremistischegroeperingen dwingen zich te houdenaan de regels van het democratischespel.Voorstanders van Ie tout securitairewaren daarentegen van mening, dat deambivalente houding ten overstaan van

de moslimfundamentalisten de voor- j

naamste oorzaak was van de ontstanepatstelling.Het moslimfundamentalistische frontviel uiteen in onder meer het FIS, demilitaire afdeling van het FIS, het Is-lamitisch Heilsleger (AIS), en deGewapende Islamitische Groep (GIA)een radicale afsplitsing van de AIS.De GIA kon verantwoordelijk worden "gesteld voor het merendeel van debloedige aanslagen, die Algerije teis-terden gedurende vier jaar burgeroor-log.Zeroual probeerde de impasse te door-breken door aan te kondigen, dat vóórhet. einde van 1995 presidents- Jverkiezingen gehouden zouden wor-den. Deze verkiezingen zouden vrijzijn en bijgewoond worden door waar-nemers van de VN, de Arabische Liga, >en de Organisatie van Afrikaanse Een- fbeid. Bovendien beloofde Zeroual, datna de presidentsverkiezingen parle-ments - en lokale verkiezingen zouden |worden gehouden.De oppositiepartijen reageerden meteen oproep om de verkiezingen teboycotten,terwijl moslimfundamen-talisten iedereen, die van plan was tegaan stemmen, met de dood bedreig-den.

SINT EGIDIO.

In januari 1995 kwamen acht JAlgerijnse oppositiepartijen in Romebijeen op uitnodiging van de SintEgidio Gemeenschap, een katholiekeorganisatie die bemiddelt in conflic-1ten in Noord - Afrika en het Midden -Oosten. Aan de bijeenkomst namendrie fronten deel die in de eerste ronde .,van de afgelaste verkiezingen van J1991 samen 80 % van de stemmen '"behaalden. Naast het verboden FISwaren de vroegere eenheidspartij, het ;Nationale Bevrijdingsfront (FLN) en jhet Berberse Front van SocialistischeKrachten (FFS) aanwezig. Ook deGIA zei bijgedragen te hebben aan de ;bijeenkomst in Rome door middel van fcontacten met FIS - leider AbassiMadani, die in een bewaakte villa inAlgiers verbleef, en de in ballingschapin het buitenland wonende FIS - lei-der Anwar Haddam, die wel in Rome

18 Info-Scoop/nummer 05/7 maart 1996

aanwezig was. Twee andere partijen,vaaronder de gematigd islamitische-Jarnas, deden niet mee aan het aver-

ee'3e oppositiegroeperingen tekendeneen nationaal contract om een einde temaken aan de bloedige burgeroorlog.Zij erkenden impliciet de legitimiteitvan de gewapende strijd tegen het ré-gime, maar veroordeelden het terro-risme. De partijen riepen op tot eennationale conferentie die een overgangmoest voorbereiden naar vrije verkie-zingen. Hiermee deed het FIS offici-eel afstand van zijn overwinning in deeerste ronde van de geannuleerde par-lementsverkiezingen in 1991. Verderwerd er gepleit voor een herstel vanpolitieke vrijheden en een algehelepolitieke amnestie.De machthebbers in Algiers bleven

desalniettemin volharden in een onver-zoenlijke houding tegen het oppositie-beraad in Rome. Toen Frankrijk infebruari voorstelde een conferentieover Algerije te beleggen om zo eendialoog tussen de Algerijnse regeringén de oppositie op gang te brengen,wezen de machthebbers het initiatiefresoluut van de hand. Het bewind inAlgerije had definitief gekozen voorde harde lijn tegen de moslimfun-damentalisten, terwijl het de legaleoppositiepartijen voor zich probeerdete winnen met vervroegde presidents-verkiezingen.

DE PRESIDENTS-VERKIEZINGEN.

Op 16 november 1995 hadden deAlgerijnse stemgerechtigden de keuze'uit vier kandidaten. Naast Zeroualhadden Mahfbud Nahnah, leider vande onder de naam HAMAS bekendstaande, gematigd moslimfunda-mentalistische partij MSI; Said Sadi,leider van de seculiere Demonstratievoor Democratie en Cultuur RCD; enNourredine Boukrouh, leider van dePartij voor Algerijnse VernieuwingPRA, zich als presidentskandidaatopgegeven.Op deze zestiende november wonLiamine Zeroual glansrijk de verkie-zingen. De enige kandidaat, die nog^ redelijk aantal stemmen had gekre-

Üfo-Scoop/nummer 05/7 maart 1996

gen, was Mahfoud Nahnah van degematigd moslimfundamentalistischepartij MSI. Hij eindigde als een goedetweede met 26 % van de stemmen.Naar alle waarschijnlijkheid kreegNahnah een groot aantal stemmen vangematigde moslimfundamentalisten,die normaal gesproken hun stem op hetFIS zouden hebben uitgebracht. Deverkiezingen vonden plaats tegen eenachtergrond van vrijwel dagelijkse ter-reur van de GIA of andere extremisti-sche splintergroeperingen, oproepentot een verkiezmgsboycot van een aan-tal oppositiepartijen, en een volledigingestorte economie. Ondanks het fun-damentalistische geweld en de boy-cotacties van de oppositie vormden deverkiezingen een mijlpaal in deAlgerijnse geschiedenis. Voor het eerstsinds de onafhankelijkheid in 1962, nabijna dertig jaar alleenheerschappijvan het Front van Nationale Bevrij-ding (FLN) en een aantal jaren mili-tair bewind, vonden er vrije verkiezin-gen plaats. Na vier jaar noodtoestanden terreur hoopten vele Algerijnen, dathun land in rustiger vaarwater terechtzou komen. Liamine Zeroual deed alsnieuwgekozen president vrijwel on-middellijk een aantal beloftes. De doorhem al eerder uitgesproken belofte omparlements - en lokale verkiezingen uitte schrijven werd in zijn inauguratie-toespraak herhaald. Verder werdenvoorspelbare uitspraken gedaan overbeëindiging van de gewelddadighedenen economische hervormingen.

«1-4-0

Le Monde, 29 november J 995

Twee weken na de ambtsaanvaardingvan Zeroual schreef Rabah Kebir, lei-der in ballingschap van het verboden

FIS, een open brief aan de president,vvaann hij diens legitimiteit erkende envroeg om een hernieuwde dialoog tus-sen de Algerijnse machthebbers envertegenwoordigers van het FIS. Bo-vendien deed het Algerijnse dagbladLM Tribune melding van een telefoon-gesprek met Youssef Boubras, één vande bestuursleden van het FIS die nogondergedoken in Algerije leven.Boubras, die naar eigen zeggen ingezelschap was van de ondergrondseleiding van het FIS in Algerije,Abderrazak Redjam en MohamedSaid, meldde een eenzijdig bestand "mits het goede vertrouwen niet be-schaamd wordt dat president Zeroualmet zijn jongste verklaringen heeftgewekt." De grote onderlinge ver-deeldheid binnen de leiding van hetverboden FIS bleek enige dagen later,toen Anwar Haddam, een in de VS inballingschap levende voormalig leidervan het FIS, Rabah Kebir beschul-digde van " verraad, dat nooit zalworden vergeten door het collectievegeweten van ons volk."

OPNIEUW GEWELD.

Op 27 november wordt generaalMohamed Boutighane, directeur vande kustwacht van het Algerijnse leger,in de buurt van zijn woning in één vande best bewaakte villawijken vanAlgiers doodgeschoten. Deze specta-culaire moordaanslag kwam nog geentwee weken nadat president Zeroualin zijn inauguratierede had beloofd eeneinde te zullen maken aan het geweld.Hoewel de aanslag door niemand werdopgeëist was het vrijwel zeker een ac-tie uit de hoek van het GIA of een an-dere extremistische splintergroepering.De directe implicatie van de aanslagwas het feit, dat Zeroual zijn belofte,om een einde te maken aan het geweld,al niet meer waar kon maken. Na dedag van de aanslag, 27 november, ginghet geweld onverminderd door. Vooraljournalisten, buitenlanders en onge-sluierde vrouwen vormen het doelwit.Op 18 februari werden twaalf mensengedood en zeker dertig gewond bij eenbijna gelijktijdige explosie van tweeautobommen in de wijken Aïn Naadjaen Aïn Taya van de hoofdstad Algiers.

De beslissing van de autoriteiten, omna een bloedige Ramadan op 19 fe-bruari 1996. op de feestdag Eid al -Fitr die het einde van de Ramadanaangeeft, de avondklok in tien provin-cies gedeeltelijk op te heffen, getuigtdan ook van een zeker optimisme. Ditopmerkelijke besluit kan tevens dui-den op een propagandistische maatre-gel van de regering om aan te geven,dat men de veiligheidssituatie nu vol-ledig in de hand heeft.

EXIT MOKDAD SIFI.

Op 2 januari 1996 benoemde presi-dent Zeroual de jonge carrière diplo-maat Ahmed Ouyahia tot premier. Hijvolgde daarmee Mokdad Sifi op, diena 20 maanden premierschap zijn ont-slag had aangeboden. De premier iskrachtens de Algerijnse grondwet nade president de belangrijkste macht-hebber; de premier voert de politiekvan de president uit. Diplomaten enwaarnemers meenden dat Ouyahia'sbenoeming is bedoeld om Zeroualsvastbeslotenheid te onderstrepen na degeslaagde presidentsverkiezingen ditjaar ook parlements- en lokale verkie-zingen te organiseren en de contactenmet de oppositie - ook de gevangenleiders van het FIS - voort te zetten.Ouyahia heeft een naam als kundigonderhandelaar. Hij was volgens po-litieke bronnen ook betrokken bij dedialoog tussen de regering en de te-genpartijen, met inbegrip van de mos-limfundamentalistische oppositie.

ALGERIJE IN DE NABIJE TOE-KOMST: EEN PROGNOSE.

Niet alleen het vrijwel dagelijks terug-kerende geweld baart presidentZeroual cum suis zorgen, maar ook deeconomische malaise, die het land inzijn greep houdt. Premier Ouyahiamaakte op 11 februari bekend, dat allewerknemers in overheidsdienst met eensalaris van meer dan 6000 dinar (on-geveer 200 gulden) één tot zeven da-gen loon dienden in te leveren. Daar-mee wil de staat de lonen betalen vande bijna 200.000 werknemers die tweemaanden lang in het geheel geen inko-men hebben ontvangen, VolgensOuyahia maakte het tekort op de be-groting van bijna drie miljard guldenhet voor de regering onmogelijk omnog langer de tekorten van staatson-dernemingen aan te vullen. Op 12 fe-bruari reageerde de overkoepelendevakcentrale UGTA met de oproep toteen tweedaagse, algemene staking.Naast geweld als bepalende factorvoor het politieke klimaat werd de re-gering nu ook geconfronteerd metarbeidsonrust.Één van de positieve gevolgen van deverkiezingsoverwinning van presidentZeroual was het besluit van groteWesterse oliemaatschappijen om deAlgerijnse markt op te gaan. Zowel hetBritse BP als het Franse Total sloteneind december vorig jaar een miljar-dencontract met het olie - en gasbedrijfSonatrach, dat in handen is van deoverheid. De exploratie, produktie en

export van olie en gas vormen de be-langrijkste pijlers van de Algcrijnsc

economie. Algerije haalt bijna 9,v>/van zijn exportinkomsten binnen metde uitvoer van deze fossiele brandstof-fen.Er zijn een aantal redenen om voor-zichtig optimistisch te zijn over de toe-komst van Algerije. Zeroual heeft doorzijn verkiezingszege zowel nationaalals internationaal zijn positie gecon-solideerd en gelegitimeerd. Deze po-sitie kan alleen worden aangetast doorde uitoefening van geweld en andererepressieve maatregelen van regerings-zijde. Een toename van het geweld vanregeringszijde lijkt echter onwaar-schijnlijk, omdat men zich terdege be-wust is van het effect hiervan op denationale en internationale publiekeopinie. Bovendien hebben een aantalkopstukken van het FIS en andere op-positiepartijen aangegeven een betererelatie te willen met de machthebbers.Het is duidelijk, dat de crisis niet eeu-wig kan voortduren; men heeft genoegvan het dagelijks terugkerende gewelden de economische malaise. De groot-ste uitdaging voor Zeroual is het vol-tooien van het democratische proces,dat hij op gang heeft gebracht. Hetontbreken van democratische spelre-gels vormt immers de voedingsbodemvoor niet alleen het huidige extremismein Algerije, maar voor alle gewelds-excessen in islamitische samenlevin-gen. De beloofde en lang verwachteparlements - en lokale verkiezingenzullen daarom de ultieme test zijn voorzowel de positie van Zeroual als deprille Algerijnse democratie.

G R I M END TO R A M A D A N — A sccurity guard walching over a ccmetery in Algiers on Monday. Theyovcrnnit-nf ai;am vowed to crush rebellious Islamic fundamentalist groups after two weekend car bombingskilled 12 peoplt and woundecl at leasl 30 others in the Algerian capital as the Muslim holv month ended.

International Herald Tribune, 20 februari 1996 Le Monde, 13 februari J996

20 Info-Scoop/nummcr 05/7 maart 1996.

'LESSONS LEARNED'

Door smi van Hoom

overzicht van incidenten die in januari en februaril<)96 in het voormalige Joegoslavië hebben plaats ge-vonden. Vele ongelukken hadden door oplettendheid endoortastend optreden voorkomen kunnen worden. Mijnenzijn en blijven levensgevaarlijk. Ze discrimineren niet,en wachten geduldig op hun slachtoffer. Als ze van slechtekwaliteit zijn kunnen ze door weersinvloeden gevaarlijkerworden. De houten ondersteuning kan weg rotten; hetomhulsel kan weg/door roesten; het rubber kan verwe-ren. Hierdoor kunnen ze bij het minste of geringste af-gaan.BLUF OVERAL AF EN WAARSCHUW SPECIALISTENOP DIT GEBIED.

VALSTRIKKENEen patrouille kwam een verlaten huis tegen. Voordat hethuis via de deur werd betreden, bekeken ze het interieurvia het raam. De patrouille zag een draad van de deurknopnaar handgranaten boven de deur lopen. Het gebouw werdniet betreden, maar de EOD werd gewaarschuwd.DIT IS DE JUISTE WIJZE VAN HANDELEN VOOR-DAT EEN GEBOUW IN EEN ONBEKEND GEBIEDWORDT BETREDEN.

wisseld.CONSTANT OP JE HOEDE ZIJN EN BLIJVEN IN EENBEMIJND GEBIED IS VAN LEVENSBELANG

Handgraroat In gku enhandgranaat verbonden met de deur

MIJN INCIDENTrEen pantser voertuig van IFOR reed op een anti-tank mijnop een van te voren geruimde weg. Het voertuig had schadeaan een rupsband en loopwielen. Het ruim-team dat deweg had geruimd rapporteerde dat ze twee mijnen, door demodder op de weg, niet hadden gevonden. De weg wasniet onderzocht of geruimd door IFOR. Tijdens een lateronderzoek bleven de chauffeurs in hun voertuigspoor. Netvoor vertrek stapte een officier achterwaarts uit het voer-tuigspoor. Hij activeerde een PMA-3 anti-personeelsmijn,en viel op een scherpe TMM-1 anti-tankmijn die niet afging. Gewondenverzorgers en andere helpers voorkwamenverdere schade en organiseerde een snelle afvoer.Zekerheid over het geruimde door één van de partijen isgeen garantie voor veiligheid, met name in de buurt van deconfrontatielijn, waar het gebied vaak van eigenaar is ge-

ONGELUKKEN MET KINDERENKinderen zijn vaak geïnteresseerd in militaire konvooien.Deze interesse wordt versterkt als militairen van deze kon-vooien eten en drinken uitdelen. UN-statistieken laten ziendat er diverse kinderen gedood of gewond zijn geraakt omdit eten en drinken te bemachtigen.ONDANKS DAT MILITAIREN EEN SLECHT GE-VOEL OVERHOUDEN DOOR ZE NIETS TE GEVEN,MOET HET UITDELEN ACHTERWEGE BLIJVENVOOR DE VEILIGHEID VAN DEZE KINDEREN.

MIJN INCIDENTEen IFOR tank reed een bemijnd gebied binnen. In eenpoging om rond te draaien, de tank maakte een grote boog,reed hij op twee anti-tank mijnen (één onder iedere rups-band). Twee dichtbij geplaatste mijnen detoneerde mee.Ondanks dat de tank zwaar was beschadigd, had de tankbemanning alleen een shock en de tankcommandant lichteverwondingen door scherven. De dichtbij geplaatste mij-nen detoneerden door sympatische detonatie. Een andereverklaring kan zijn dat door gebruikmaking van 'daisy-chaining' de mijnen detoneerden. Dit kan door de mijnenonderling met slagsnoer te verbinden. Het vereenvoudigdhet ruimen van mijnenvelden.Bij twijfel of er mijnen in het gebied liggen, moet menvoertuigen altijd over het eigen spoor het gebied laten verla-ten.ACHTERUIT RIJDEN OVER JE EIGEN SPOOR ISVEILIGER DAN KEREN

^ • o

KERENFOUT

STEKENFOUT

TERUG DOOR HET SPOORGOED

BRAND IN TENTENIn één maand zijn er diverse branden in tenten geweest. In

Srfo-Scpop/nummer 05/7 maart 1996 21

T-een aantal gevallen tijdens het bijvullen van een 'Cole-man" lantaarn in de tent. Dit gebeurde terwijl de lantaarnnog brandde of net uit was.Een aantal branden zijn door overbelasting van deelektriciteitsdraden veroorzaakt. Door gebruikmaking vanmagnetrons en haardrogers werd het circuit overbelast.In één geval was er sprake van kortsluiting.WACHT TOT APPARAAT IS AFGEKOELD, EN BUI-TEN DE TENT BIJVULLEN MET BRANDSTOF.PAS OP DAT HET ELEKTRISCH CIRCUIT NIETWORDT OVERBELAST. HET IS VOOR LAGEWATTAGES ONTWORPEN, EN NIET VOOR MOTO-REN EN VERWARMINGSELEMENTEN.

NIET BINNEN VULLEN MET BRANDEND VULLEN

AFGEKOELD ENBUITEN VULLEN

'FOUGASSE DEVICES'De 'BH' genisten definiëren de term 'fougasse' andersdan de 'US forces'. Een amerikaanse 'fougasse' is eenvoor vlammen geschikt wapen. De 'BIH' genisten om-schrijven het als een bus/trommel die geschikt is om pro-jectielen te lanceren.Een typische 'BIH fougasse' is een drum met 50 'gallon'brandbare stof die richting de vijandelijke naderingsroutein de heuvel is begraven. Een standaard blokje van 100gram TNT is verbonden met een TMA-4 anti-tank mijn.De ontsteking gebeurt electrisch op bevel. De rest van dedrum wordt met rotsen en stenen gevuld. Er wordt veronder-steld dat de 'BIH' fougasse' in staat is om verwondingentot op 200 meter te veroorzaken. De 'BIH' elektrischeontstekers zijn van slechte kwaliteit en bijzonder kwets-baar vanwege voortijdige ontsteking door statische elek-triciteit of zendende radio's. De 'BIH' genisten hebbenverklaard dat deze ontstekers voortijdig detoneerde tijdensde elektrische ontladingen bij onweer.HET AANWENDEN VAN UITERSTE VOORZICH-TIGHEID IS BIJ DEZE ONTSTEKERS GEBODEN.

VUUR INCIDENTTijdens het optreden als een patrouille te voet werd eenIFOR eenheid onder vuur genomen door een 'giftige'oudere man. De militairen zochten dekking achter een be-veiligend pantservoertuig. Het voertuig werd door diversepatronen van de AK-47 geraakt. Buren kwamen naar bui-ten en overmeesterde de man op de grond. De man werdontwapend en overgedragen aan de Croatische politie.Door de 'Rules of Engagement' was het toegestaan omterug te schieten. 'You may open fire against an individualwho fires or aims his weapon at you, frienly forces oppersons with designated special status under yourprotection'.De discipline en waakzaamheid van de patrouille reddedeze individualist van de dood.DOOR HET JUIST IN TE SCHATTEN VAN DE AAN-VAL EN INACHTNEMING VAN 'USE ONLY THEMINIMUM FORCE NECESSARY TO DEPENDYOURSELF' OOK UIT DE 'RULES OF ENGAGE-MENT' VOORKWAM DE PATROUILLE EEN TRA-GEDIE.

MIJN INCIDENTDe ruimploegen van de partijen gevolgd door IFOR ruim-ploegen hadden een route vanaf twee zijden geruimd, maarhadden een ongeruimd gat van 100 meter achter gelaten

22 Info-Scoop/ti

n M l -tank met mijnenroller reed door het gat naar denioslim zijde, en reed voorzichtig door zijn eigen sporenterug- Een pantservoertuig reed door de zelfde sporen naarde Servische zijde, maar raakte een anti-tank mijn.pe mijn beschadigde het pantservoertuig aan een rups-band en bumper; persoonlijke verwondingen zijn niet door-gegeven. De bemanning bleef in het voertuig tot de veiligeafvoer. Een daarop volgend onderzoek gaf aan dat dezemijn één van de drie diagonaal over de weg begraven mij-nen was (type 'TMA-4').De mijnenroller had tegen een van de ontstekers van demiddelste mijn gestoten. De andere mijn was vernield doorde twee passages van de M l -tank met roller. Er zijn daarnadrie M2's en drie MllS's zonder detonatie gepasseerd.LOOP EN/OF RIJ DOOR BESTAANDE SPOREN, DIEGEVEN DE MEESTE VEILIGHEID.

MIJN INCIDENTTijdens de derde passage over een harde platgereden aar-den oppervlakte detoneerde een anti-tank mijn door eenM l -tank met roller.De toestand van mijnen wordt slechter na verloop van tijd,hierdoor zijn ze onvoorspelbaar. Een pad 1 00% vrij vanmijnen maken is bijna niet uitvoerbaar. Dit komt door hetcomplexe onderzoek van de grond tot op de juiste diepteom daar de mijnen op te sporen.

INCIDENTEen gepantserd IFOR personeelsvoertuig raakte een anti-tank mijn. Deze detoneerde aan de linker zijde en ver-wondde zes soldaten, waarvan twee zwaar.Het voertuig reed op het oorspronkelijke pad van een ge-ruimde route.Enkele munitie delen in het voertuig detoneerden; de rups-band en enkele loopwielen werden vernield.De soldaten observeerden vanuit de open luiken. De 'UN'ervaringen gaven aan dat de overdruk en ander&negatievegevolgen beperkt bleven als de luiken open stonden.

GEÏMPROVISEERDE 'CLAYMORE MIJN'De 'MRUD' ziet er hetzelfde uit als de 'US Claymoremijn' zowel ontwerp, vorm als doel.De partijen hebben een andere 'Claymore-achtige' mijnontwikkeld. Hij is zilver van kleur, rechthoekig en onge-veer 30 x 45 x 25 cm van afmeting.Deze 'Claymore-achtige' mijn bestaat uit: een metalenplaat, projectielen (stenen, spijkers, stukken beton), ±3 cmstalen drukplaat en springstof.Veel bunkers worden beveiligd door één of meerdere vandit type 'Claymore-achtige' mijn.

MIJN INCIDENTEen IFOR 'Bradley' gevechtsvoertuig raakte een anti-personeelsmijn tijdens het controleren van een geruimderoute.De 'Bradley' onderzocht een gecoördineerde opgedragenroute achter een Servisch wielvoertuig.

De keuze voor een gepantserd voertuig om routes te con-troleren is een verstandige keus.Toen het voertuig op de mijn reed voelde de inzittendeneen lichte schok en zagen een kleine rook pluim.De voertuig bemanning hield zich in om onmiddellijk inpaniek het voertuig te verlaten. Dit vanwege het bedrijgendegebied waar ze in stonden. Ze bleven ingestegen en onder-zochten de schade niet eerder tot dat ze een veilig gebiedhadden bereikt.

DRAGEN VAN HERKENNINGSPLAATJEDe chauffeur zat meer dan 20 minuten vast toen zijn voer-tuig met 5 ton brandstof omrolde.Ondanks dat het verplicht is om het herkenningsplaatje tedragen, droeg deze chauffeur hem niet om zijn nek. Ge-lukkig bleef de chauffeur bij bewustzijn, en kon bij res-ponse geven aan het medisch personeel. Als hij niet bijbewustzijn was geweest kon hij zijn bloedgroep niet door-geven aan het medisch personeel.COMMANDANTEN MOETEN EROP TOEZIEN DATHET HERKENNINGSPLAATJES OP DE JUISTEWIJZE WORDT GEDRAGEN.

MIJNENVELDMARKERINGDe 'HVO' markeert mijnenvelden met een houten paal metgeel tape rond de top. Elk cluster mijnen bevat een basis-mijn (PMR2A, PMR3 of PROM) in het midden. Rond debasis-mijn zijn 3-5 PMA3's op ± 50cm geplaatst. Onge-veer 90% van de anti-personeelsmijnen zijn PMA3 's (zwartplastic; hockey puck vorm). De andere 10% anti-personeelsmijnen zijn PMA2A, PMR3 of PROM, ze zijnbegraven of met struikeldraden geplaatst. Er is geen pa-troon in het cluster van een anti-personeelsmijnenveld. De'HVO' militairen rapporteerden dat de meerderheid vande anti-personeelsmijnen die zij het laatste jaar hebbengeplaatst te velde zijn gemproviseerd.MIJNEN KUNNEN IN IEDERE VORM VOORKO-MEN.

MIJNENVELD MARKERINGMET GEEL TAPE

i "*

•b

VOORBEELD CLUSTERS

PMR2A, PMR3 OF PROM

PMA3 0

MIJNENVELD VOORBEELDDe 'HVO' anti-tankmijnen liggen op een onderlinge af-stand van 10 meter in een standaard patroon (een rij).De mijnenrijen liggen 10 meter verspringend uit elkaar.De voornaamste anti-tankmijn is de PMRP6 (knik-staaf).

Regelmatig breken de 'HVO' sappeurs de buiten breek-rand van de TMA1 anti-tankmijn om de mijn ook met devoet te kunnen activeren.

I O M E T E R

DE 'ZOS' BLIJFT EEN HOOG MIJNEN DRIJGEtMDGEBIED.

IOMETER

^1

-' MIJN INCIDENT

VERWONDINGEN DOOR ELEKTRICITEITTijdens de stop van een trein verplaatsing klom een mili-tair op zijn voertuig om de uitrusting vast te zetten. Hijkwam te dicht bij de hoogspanningsleidingen en werdgeèlektrokuteerd. Hij is in kritische toestand met 50% ver-brandingen aan het lichaam op de 'intensive care' in hetziekenhuis opgenomen.

MIJN INCIDENTMilitairen werden licht gewond toen een landmijn hun voer-tuig effectief vernielde. Ze waren licht gewond omdat zeKevlar vesten en helmen met kinbanden droegen. De sol-daten rapporteerden dat ze met geweld met hun hoofd te-gen het dashboard en wanden werden geslingerd. De krachtvan de explosie kneusde hun bovenlichaam. Doktoren ver-moeden dat hun Kevlar vesten en helmen de hoofdredenwaren dat er geen zwaardere verwondingen werden opge-lopen. Na dit incident hadden de militairen voldoende ver-trouwen in hun 'mine awareness training' dat ze in staatwaren om op de juiste wijze te reageren. Ze konden hetmijnenveld zonder verdere incidenten verlaten.

DREIGING IN DE 'ZOS'Een helikopter piloot landde op een weg in de 'ZOS' (zoneof separation) omdat er een waarschuwingslampje branddetoen hij daar boven vloog.De noodlanding was noodzakelijk, maar de 'ZOS' moetniet als een neutraal maar als relatief neutraal gebied wor-den gezien.

WAT GEBEURDE ER?Een IFOR voertuig reed op een landmijn in de buurt vande Sava rivier. Eén soldaat werd zwaar gewond door deexplosie onder het voertuig. De soldaat werd snel afge-voerd naar een hulppost ten noorden van de rivier en kreegonmiddellijk medische hulp.

WAAROM GEBEURDE HET?De patrouille raakte door desoriëntatie van de goedgekeurderoute. Ze controleerde hun positie niet met de kaart of'GPS'. De neven route waarop de patrouille reed wasbesneeuwd, en ze hadden geen kettingen om. De neven-route was smal met steile bermen die het onmogelijk maakteom te keren. De patrouille raakte het contact met hun ho-gere commando kwijt.

HOE KUNNEN WE HERHALING VOORKOMEN?Weten waar je je bevindt is van levensbelang, zeker als erzich mijnen bevinden. Op de hoogte zijn waar alle hinder-nissen zich bevinden is een eerste vereiste om in dichtbernijnde gebieden te verplaatsen. Onmiddellijk als je deweg kwijt bent stoppen, en je positie controleren (gebruik'GPS' in plaats van zoeken naar een bekend punt). Onder-houdt contact met je hoofdkwartier. Slecht bereden routes(geen sneeuw sporen) die niet pas bereden zijn vormen eenbedreiging omdat er mijnen op kunnen liggen.TERUGWAARTS ERUIT RIJDEN, WAT MOEILIJKERIS, IS BETER DAN VERDER HET MIJNEN GEBIEDIN, WANT DAAR IS DE DREIGING HOGER.

*•3

KEREN VERGEET HET MAAR!!!

24 Info-Scoop/nummer 05/7 maart 1996