8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
1/431
MINERA Y TERRITORIO EN EL PERC,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
2/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
3/431
MINERA Y TERRITORIO
EN EL PERC,
J E C.,R H
M P P()
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
4/431
MINERA Y TERRITORIO EN EL PERC,
L, 2009
P D T G A. 6 848, E, J M, L
T: (51) (1) 7153450 F: (51) (1) 7187526 .. -: @ .
C N C P A M J. H 1681, J M, L T: (51) (1) 717 5505
.. / @.
CA A S D B 1353, M. L - P T: (51-1) 4465385 / (51-1) 4440316 ...
F E F C S
U P UNMSMA. V /, C U, L T: 6197000, : 4003.... -: @..
C : MD: R HG: S P, P O M C D
ISBN:H B N P:
L copyle. L , , , , , () . L . T , , copyle.
I PPrinted in Peru
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
5/431
NDICE
P 11
I 13
Jos de Echave C., Raphael Hoetmer y Mario Palacios Panz
PaeI:
ACERCAMIENTOS TERICOS: DESARROLLO, TERRITORIOS Y
CONFLICTOS SOCIOAMBIENTALES
L : ,
33
Maristella Svampa
A : &
P 63
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
PaeII:
EL ESCENARIO NACIONAL: NEOLIBERALISMO, MINERA Y
COMUNIDADES EN EL PER
R E ,
85
Vladimir Pinto
M & P 105
Jos De Echave C.
U ,
. C
131
Mario Palacios Panz
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
6/431
Pae III:
EXPANSIN MINERA Y LA LUCHA POR EL TERRITORIO:
EL CASO DE CONACAMI
E CONACAMI 155
Csar Padilla
CONACAMI P 183
Luis Vior
Pae IV:
MINERA, IMPACTOS SOCIOAMBIENTALES Y RESISTENCIASEN EL PER: CASOS & PERSPECTIVAS
C , :
A 219
Marco Arana Zegarra
M, :
L S M H, C C 243
Mara Basdas Aliaga
C : L
285
Mario Tabra Guerrero
Pae V:
TERRITORIO, DEMOCRACIA Y DESARROLLO EN DISPUTA:
ENTREVISTAS CON PROTAGONISTAS
U G
. E
319
Entrevista con Francisco Ojeda Riofro de Tambogrande, Piura
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
7/431
I ,
. E
325Entrevista con Margarita Prez Anchiraico de San Mateo
de Huanchor, Lima
V
. P ,
, 333
Entrevista con Esteban Chacn Huaman de Espinar, Cusco
, , , 341
Entrevista con Rosa Maro de La Oroya, Junin
L A, ,
353
Entrevista con Magdiel Carrin Pintado de Ayavaca, Piura
D
,
. N . N
, 367
Entrevista con Martha Llave de Espinar, Cusco
E P,
, 371Entrevista con Miguel Palacn Quispe de Vicco, Cerro de Pasco
N ,
,
383
Entrevista con Carlos Marnez Solano de San Ignacio, Cajamarca
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
8/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
9/431
11
PREFACIO
Minera y territorio en el Per: conictos, resistencias y propuestasen empos de globalizacin CN C A M P, C- P D T G,
, , , P, .E - , .
E , M S, A B, D- H B, V P, C P, L V,M A Z, M B A, M T G P F - . C , - , , , - . L
. E F O R, MP A, E C H, M C P-, M L, M P Q, J A D, CM S, J T A R M , - .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
10/431
12
Prefacio
T C, C- P D T G,
, - , P F, . E , L P, - . MD, F R, E R, V P L V - , A B -
. P F . L V S I - ; , C D, YG, D S A A. L M ( ),R H ( ), S P ( ), P O M ( ) F Z ( ).
A . F, , . A . E
.
Jos De Echave C.Mario Palacios Panz
Raphael Hoetmer
L, 15 2009
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
11/431
13
INTRODUCCIN
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz & Raphael Hoetmer
E 1992 P, -
G A F.Sprograma de ajuste estructural ( ), - . L (: ) - ( ), .
L , , , A L P. E , - P, 2,26
1991, - 1997 ( A II).L F -
, , , - . Y -,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
12/431
14
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
P . E -,
, 6% 15% - .
E F, G A T. B G A G P- decre-tos legislavos, , 1015 1073
; 1064 - . E P , El Co-mercio, (G, 2007). A , G G P decretos legisla-vos E (A 2008). N , , , , , .
S Defensora del Pueblo, -
, , , ( A III)1. E
1 S 2009, 49% (116 238), . 92 . V: .../-.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
13/431
15
Introduccin
, -
, . E , .
D , , , , -
. D 5.680 -, 3.326 XX 2. S , - , .
E , , - . L , - , , -, , - . T , ,
.E , , Confederacin Nacional de Comunidades del Per Afectadas porla Minera(CONACAMI) 1999,
2 S CA 2001.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
14/431
16
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
. L C
, . E - .
E , , - , ,
- ( ). U E, - ( ), .
O, - , . N , - - , . L E , -
, . D , , , () , () , - .
J, .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
15/431
17
Introduccin
Sobre la publicacin
L , ( , ), - P, , , . A-, , ,
3(H 2002, 1), , , , .
S , .4N , Mi-nera y Territorio en el Per , - . L - - (L S 2008) . E , CA (ONG - ), C ( - ), P D T G ( - U N M S M).
E , -, , , . S
3 T .4 Q : B (2007), B (2007), D E (2008),
V (2008), P (2008), D E (2009).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
16/431
18
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
. E , -
.A ,
, S (2009). E , - - , , ONG, , . S , -
, . A , , ( , , ) - ( , ), . E - .
E , , , - , P. C, - , . D , , Otras polcas mineras para
el desarrollo , . E - P F, ( ), , - .
A , , ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
17/431
19
Introduccin
. E M F -
- , , - , - , (F 1973). S F, , , status quo . L - P ( E
B), , .
F (D S S 2006), Minera yTerritorio en el Per , - . E , , B S S sociologa de ausencias - , - .D , sociologa de emergencias , . D ,Minera y Territorio en el Per , P F, OF-B A E, .
D , - , -. P , , , . E , . C ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
18/431
20
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
Confederacin Nacional de Comunidades del Per Afectadaspor la Minera, ,
.
F, - ( ), - . N ,
-. C - .
A , , , : ? Q P? C P? C , ? D , - , P, , .
Puntos de partida
S -, , . S .
E , entendemos al neoliberalismo como un pro-yc csci y iilizci ss s-
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
19/431
21
Introduccin
ciedades. E , E-
N , FMI B M, , - - S E, , , , - , - .
D , -
, l cci gs lgls y plcs qfcili s igci ls s scils ivsi,pcci y cci, y gz s jicl ipsici l lgic c si ciss c-s glci ( , ) sb l lgic l -mocracia l icci ss scis ( - , ). E P, A L, .
Ls csccis scils, clls y bils gvsq s l h g, h pvc, sll y p-fiz, , sigicv cic-tos sociales. E ,
, - . D , , . D , , pc gizcis, s, lizgs y iscss vs vs bss cpsis lvs l sci,del desarrollo, de la democracia y del territorio. Estos procesos,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
20/431
22
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
q s v cscci, p bi psibilis czci l gizci iil y plc l ps.5
Y P, - - A F, G A T, A G P. U , , . U g p ss cics s iscib pcs hisic s-cuentros, confrontaciones entre el proyecto nacional de las elites
peruanas y las realidades de las comunidades y pueblos campesi-s, igs y vs l ps.
P , , q l pyc i-il y cscil l liblis, y s ilizci l xpsi cl ls isis xcvs (y l i spcil), s cl c pcs hisic lg -ci. L hisi l P s h cciz p is, - vils, islv y siil ls cis, , - ( ) , , , . E - , , , . E , -
, - -, . A , las resistencias contra
5 E A E.D : E (1992), , D E (2001). L A (2002) D S S (2004).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
21/431
23
Introduccin
ss plcs p p ls cis y ss gizcis l cli, s p lg ici lchs ls
pbls igs y cis cpsis , , .
E , q l igci l P l c glbl, c xp css ls, s ivci l liblis, y q h s psbj s gs plcs bi. A, , :
A L, G C W, E, B, V, B AC. Si bg, ls plcs q ss gbis pgsis-s ipl l cp ls isis xcvs, i- hicbs, j ch q s is -bientales, sociales y culturales. E , ( ) - E , . E E, G C , - .
C, ,
, - . A, G- , , , -, , tal comociz s s ls xpicis ls c-
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
22/431
24
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
is fcs y ss gizcis psvs. El picipl p lls s l ps, ls sgis sisci
c ls zs q s ps ss fs y pycs vi, sll bi spss plcs y pgcslvs.
E , , , - , . E -
, . Frente as gi s ps s scis psibls: l cci- iis l ipsici l cl l xcv cs, l ()sblcii l cl cc sbls cisis plcs y cics lcis c l f ss scis, s l ccii l ivsi ls vi ils y psibilis sll pss l P.
La estructura del libro
E -. E M S, A B D H B . S
A L- , , . A B DH B , P, P. S
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
23/431
25
Introduccin
, -
- .L
, , . E , V P - ; J E - -
: , , ONG E. A, - , - -. F, M P P , P, E .
L C, . C P C P -
. L V : P ? E P CONACAMI .
E , , - ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
24/431
26
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
. M B , -
, S M H, C C. E , .
E , M A , - , . P
. M T A. S - 2006, , , .
E - - , . E C, C M S, M CP, M P A, F O, M L-, M P Q R M, - . A , - . F,
, , E -. S J A D J T A, P: .
F, VI , P F ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
25/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
26/431
28
Jos De Echave C., Mario Palacios Panz Raphael Hoetmer
Bebbington, A, M Connarty, W Coxshall, HOShaughnessy M Williams
2007 Minera y desarrollo en el Per, con especial referencia al ProyectoRio Blanco, Piura. L.
Bebbington, A (.)2007 Minera, movimientos sociales y respuestas campesinas: una eco-
loga polca de transformaciones territoriales. IEP CEPES, L.
De Echave, J2008 Diez aos de minera en el Per. CA, L.
De Echave, J, A Diez, L Huber, B Revesz, X RicardLanata M Tanaka
2009 Minera y conicto social. IEP, CIPCA, CBC, CIES; L.
Garca Prez, A2007 E , : El Comercio (L,
28 ). V: ...//H/2007-10-28/_____..
Held, D A McGrew2002 Globalizaon/Anglobalizaon. O M.
Leyva, X S Speed2008 H : -
X L, A B S S (C-) Gobernar en la diversidad: experiencias indgenas des-de Amrica Lana. M D.F., . 33-56.
Palacn Quispe, M
2008 Respuesta comunitaria a la invasin minera y la crisis polca: Co-nacami para el mundo. L.
Sousa Santos, B (O.)2004 Democrazar la democracia. Los caminos de la democracia par-
cipava. M D.F.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
27/431
29
Introduccin
Sousa Santos, B 2006 Conocer desde el Sur. Para una cultura polica emancipatoria.
L.2003 Crca de la razn indolente. Contra el desperdicio de la experien-cia. B.
Vittor, L2008 Resistencias comunitarias a la minera: la experiencia de Conaca-
mi. L.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
28/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
29/431
Pae I
ACERCAMIENTOS TERICOS:DESARROLLO, TERRITORIOS Y CONFLICTOS
SOCIOAMBIENTALES
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
30/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
31/431
33
LA DISPUTA POR EL DESARROLLO:CONFLICTOS SOCIOAMBIENTALES, TERRITORIOS
Y LENGUAJES DE VALORACIN1
Maristella Svampa
L - . D CEPAL , R P C F, , , - . A, - , , - -, , , . A, - -, - , , .
E .P , ( ,
), , - . E , ,
1 E M. S, Cambio de poca. Movimientos sociales y poder polco, B A, SXXI, 2008, , L .T .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
32/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
33/431
35
La disputa por el desarrollo
- . T
D E , , R - , . N - ; , - , - .
E , A L, , , .N : -, 90, , , ( ), - ( ).C B S S (2007:37) - E, E - . E - , ,
-.2A, E -, G, , .
2 E C I A D R I (CIADI), B M.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
34/431
36
Maristella Svampa
E , , - -,
, , , - . L , -, IIRSA3 (), .
E D. H (2004),
,4 -, . L - , - .
N , , - , , - , - , , ( ), - ; ,
3 C , Iniciava parala Integracin de la Infraestructura Regional Suramericana(IIRSA). P , A, C M, (2007).
4 P H, , , . L ( M ) . E : A , Socialist Register, 2004: ...////.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
35/431
37
La disputa por el desarrollo
- .
Breve caracterizacin de los movimientos socioambientales
L AL, -, , , , ,
.E ,
- . E , 1999, A, G E, P, C A, , , - - .
E , -, -, , , , - . S ,
- , , . V, , .
E , , -, ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
36/431
38
Maristella Svampa
. E , autoorganizacin comunitaria,
A L, , , , / .
A, 80, el territorio , , , . S ,
, , , . L , E - ( ), , , , , . E , territorialidad ()- , - G .
S , len-guaje de valoracin5
-, . A, , A, ( G B A), - ,
5 T J. M A (2004).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
37/431
39
La disputa por el desarrollo
. L , ,
. E , - UAC (U AC), () , , - , -
. V , , ( -) , - .
L - accin directa , , . L , , , . L , , -, , , ,
. L T, 2002, E, P , 2003.6
6 E 2002, P A , E, C, M G. G
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
38/431
40
Maristella Svampa
L demo-cracia directa. L
, , , - . E , asamblea, -, .
L autonoma. E -,
, - ( ) . S , , ( , , ). E , : , memoria larga,
, E . S T, 2003 , 81% . E E , . F , , , C, 1994. S, .E , , , G , ( , ). A, , . P , S, S A B, L A. E E LA, S, M A, M. (.), Minera Transnacional, narravas deldesarrollo y resistencias sociales,B A, B-UNGS, 2009.
P , M. S A, , 2003-2008, Osal,C, N 24, 2008.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
39/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
40/431
42
Maristella Svampa
. E , ( ,
) ( -) : , . S E, . P , , -
/ , . L , , .
E , - , , - , - , D G. E A L- P, - , , .
E , , , - . P ,
, - N , - -. P , , G -,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
41/431
43
La disputa por el desarrollo
, .
Ecologa, lenguajes de valoracin y territorialidades en pugna
E E , , J M A (2004), - : , - . L ; - ,
. D - . G , , .S , D T, P , E I ( ), , .
L , ONG G P M, -, - . S , , ,
, . E , - 80, N , 1987, C R, 1992. L . D , -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
42/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
43/431
45
La disputa por el desarrollo
.E ,
, , - : , , , , ; , , . E , , -
. U , -, , , , .
U ()- , , G ( ), . E , , ( ), (C. P G, 2001). E , - G, , -/, : ,
; , .D . E - , 90, G - , - E. E , ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
44/431
46
Maristella Svampa
. C ,
.
E , , , . E R.S (1986), - ,
. L , , : -, -, . A, , .
E A, , - P, - E-, - . E ,
, -. F G - , , , . E
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
45/431
47
La disputa por el desarrollo
P - , , ,
.D , -
, , , - , , . L , ,
locus .
Responsabilidad social empresarial y gobernanza
E , . E . V .
L (RSE) , , - - . L , E -. E ,
F E D, 1999, , , , , - . N R- S E, , , -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
46/431
48
Maristella Svampa
, , - -
. L RSE P G, 2000, PI, P N U D (PNUD), C E A L C (CEPAL) O I T (OIT), , - (. ..).
E A,
2001 . C M. A (2007) 2002 M M- & S D (MMSD) . A, , - .
C, , . H , , U , , , . E A L, , OLAMI (O
L M), 1997, -, E A G S G S Z O F, . 8H ,
8 E Minera Bajo La Alumbrera, , P V (Barrick Gold, SJ) , E Minera In Raymi S. A. (Emirsa), Newmont Gold, B, . L
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
47/431
49
La disputa por el desarrollo
, -, -
, . A, ( - , , ; ), actor social total. E , , -, , ;
, - , . E , RSE, , , , . E L A, - A, 1997, , , - .
E , aggiorna-mento , - , -, - ,
, , , - .9 ). C B SS (2007:36), -
OLAMI (A: 2008).
9 R F (2002). A, D S S (2007) A (2007).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
48/431
50
Maristella Svampa
. L , , - ,
- , . S , , .
D , go-bernanza A L -. L ,
, - , - - . E , , , , - , , (R G 2005,S, 2007). E , , - , , , , - , , - ,
, , - .
La ilusin desarrollista y el nuevo escenario polticolatinoamericano
L - IIRSA, -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
49/431
51
La disputa por el desarrollo
, , 90,
(), - . E , . E , G , .10
C - E, - G . I , -, , G .S , ilusin desarro-llista G , - .
U (- ) E, -
, 11
. C, , G C P N D, - , ,
10 A, G .
11 F. R A. M, E E. L , Revista OSAL 22,CLACSO, B A, 2007.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
50/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
51/431
53
La disputa por el desarrollo
18 -
, . E , M U (2008) , , E ( - E N M). F, , 2009,
, .A, -, G C , .
P B, , . A , 2006, MAS (M S) P N D ( ), .A, E, ( , , ). C , - , , .
S , -
, E M E, , -, - ( - ). C S, G -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
52/431
54
Maristella Svampa
, , ,
E - .13
F, , G K, . E G -, , -. P . E , A-,
- ( ), , - , - 18 . E , , . P A P C, - , , - . A, , , , U A C (UAC).
C , ,
G - , , , ,
13 L E M, Bolivia: Memoria, Insurgencia yMovimientos Sociales. M. S P.S, E EC-O (C), 2007.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
53/431
55
La disputa por el desarrollo
, .14P ,
, 90, - -, , - , . A, , , - ; , .
Q G - ( -, , - , , , ), , , , E, , G .
P , A, , , G, 2005 2006,
14 E , 2007, , C F K(2007-) , . E 2008, , 44%. E G , . D , , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
54/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
55/431
57
La disputa por el desarrollo
, , ), - ,
- . D - , , ; , , , . A - , E. D -
, -, .
E , - . C .P , , . V 90, , , . A, A B, - , , - - , , , -
, . E , - A L - , , , .S ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
56/431
58
Maristella Svampa
, .
P , A L, . A, , , , - , , ,
.
Referencias bibliogrficas
Aguilar, P.; Cecea, A E.; Motto C.2007 Territorialidad de la dominacin: La Integracin de la Infraestruc-
tura Regional Sudamericana (IIRSA). T O L G. B A, A-
.
Antonelli, M.2007 E -
: , Revista AlFilo. F. F H, U- N C, 2007.
2008 L U , U N- C, .
Bebbington, A2007 Minera,Movimientos sociales y respuestas campesinas().
L: IEP.
Bottaro, L. Alvarez M. A.2008 Desiertos de piedra, Territorios de vida: Conictos socioambienta-
les en torno a la explotacin minera en Argenna. B A,.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
57/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
58/431
60
Maristella Svampa
Ruano De La Fuente2002 L
, VI C I CLAD R E P, L, P, . 2002
Rodrguez Garavito, C.2005 G L R. C C A-
S. S G A F M G, Polics & Society, . 33, N 2, 2005, 203-233.
Sack, R.1986 Human territoriality: Its Theory and history; C U
P. E 1: T 2: T ()
Santos, M.2005 O retorno do territorio. E R
A L, , OSAL,O S A L, A VI N 16 -2005. CLACSO
Sousa Santos, B 2007 Ms all de la gobernanza neoliberal: El Foro Social Mundial como
legalidad y polca cosmopolitas subalternas. E S G(E) E . H - ; M: A .
Sassen, S1999 La ciudad global. Nueva York, Londres, Tokio; B A: E.
Svampa, M Pereyra, S.
2003 Entre la ruta y el barrio. La experiencia de las organizaciones pi-queteras, B A: B.
Svampa, M La sociedad excluyente. La Argenna bajo el signo del neoliberalis-
mo. B A: T.2008 Cambio de poca. Movimientos sociales y poder polco. B
A: S XXI-C.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
59/431
61
La disputa por el desarrollo
2008 A: , 2003-2008, R- Osal, C, 24.
Svampa M Antonelli, M.2009 Minera Transnacional, narravas del desarrollo y resistencias so-
ciales, (.), B A: E B-UNGS.
Stefanoni, P2007 L G E M, Bolivia:
Memoria,Insurgencia y Movimientos Sociales, M. S P.S (.), E-
E C-O (C).
UNDA2008 E, E G
, E www.diablouma.net/web/gobierno.doc, 2008.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
60/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
61/431
63
ACTORES Y AMBIENTALISMOS:CONTINUIDADES & CAMBIOS EN LOS CONFLICTOS
SOCIOAMBIENTALES EN EL PER1
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
E P. S- - - . D , , , - , . P , - () . N - . P , -
, .
1 E . R C S 2009 . A F R .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
62/431
64
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
C - ,
, . E , . S , . E ( ) -
-. E , - , ( ) - .
En qu consiste un conflicto...?
E P , -. L P C M ; D P . L ONG CA-, G F O C M P, O C M A L (..) . Y ,
( - , , ). C - , , , , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
63/431
65
Actores y ambientalismos
E, -? L (
D)?L - ( ), ( - D)? O , - ( )?
C - , - 2 ? C , ?
L . U , , .E , , - - , . E , - A E (2005: 17-31), - , . E
- , , - . D , -?
2 E .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
64/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
65/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
66/431
68
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
. E :
. E , - C Q C T. A, - . D , -
, .
E juscia socioam-biental. E -. S ( , , -) , ( ) .A, . D, - - (
). E -, -. E , ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
67/431
69
Actores y ambientalismos
. E , , -
, , , . U L O. A, - .
F, ecologis-
mo profundo.3E , , - . D , . E , ( ; ; .) . C , , . E - .H , P, . P , , A E4 -
.5
E . P ,
3 V, ://../4 S A E
.5 E
N.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
68/431
70
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
(
). Y , - , . S , . P, . P , - , , , ,
, . E , -. M ( ), . A . D , ( ) . P , - . D , . L M Y- C Q
. M , A E, - , E. M A E , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
69/431
71
Actores y ambientalismos
T -
. D , - , . S , . E , , - , ,
.
Conflictos socioambientales: un problema de compensacin ode justicia?
H . D , - - . E , - . A - / E
, . P , - - (, , E)/ - . F,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
70/431
72
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
- . E -
( G P, ). D , Q .6
L , (- - E
). D , - , , ( , -). S , G . S , , , ( ). D , ,
. N -, .
6 H ecologismo de los pobres, - (. , , .). E .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
71/431
73
Actores y ambientalismos
D - ,
: , (N, 1989)7 , , , - .8M , - . E
, - .
S - ( ) , . E , , - . E . P , - .
A ,
- . P , G , -
7 L , .8 P , N, A. 1989. Ecology, Community and Lifestyle: Outline of an
Ecosophy.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
72/431
74
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
. D , - . P ambienta-
lismo de juscia social, - , . Y ecologismo profundo - - .E - , ,
, E .
E - . L , ( ) : . E, - -: ( - ) . E , ( -) ,
. E ( E, , ) . R .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
73/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
74/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
75/431
77
Actores y ambientalismos
A , -
(B B, 2008: 44-51 F, 2003).10U sociodemocrcas . F , , -, .; ,
, .E , , ( ) .
A, P . E . E G D M, - , - L Z ( C ). A , L Z, B Y , G D. E G N C -
, C . A , M M A ,
10 T : A B M B 2008 C: . 44-51. V : GF, 2003. El Precio del Petrleo: Conictos Socio-Ambientales y Gobernabilidad enla Region Amaznica.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
76/431
78
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
, TLC C-2/P LNG.
O , . S , - - E - . E , . P , - E ( ,
), , . E M M A, E, G P - ( , , E, D P, ).
O , - , E - .11E E .L , , . D , E- . D ,
, D P . N , - ( ), P , - -
11 A G F, .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
77/431
79
Actores y ambientalismos
. L , G
( ) ( ).
E , . E , , , - . A , - . O,
, - . S , E - . F , , .12U .E , , ONG , . M , - , , . L , , . P . L
, . Y , , .
12 E, , , J H.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
78/431
80
Anthony Bebbington y Denise Humphreys Bebbington
Q . L -
, - .D , G , . P ? C ? Q? L ? F
, .
P ? P .
Referencias bibliogrficas
Bebbington, A Burneo, M L
2008 C : O GB (.) Pobreza, Desigualdad y Desarrollo en el Per.Informe Anual: 2007-8. L: O.
Escobar, A2005 E . E D
M (.), Polcas de economa, ambiente y sociedad enempos de globalizacin. C: F C E- S, U C V. D
: ://../~///E%20-%20%20.
Fontaine, G2003 El Precio del Petrleo: Conictos Spcio-Ambientales y Gobernabili-
dad en la Regin Amaznica. Q: FLACSO, SEDE A E.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
79/431
81
Actores y ambientalismos
Martnez-Alier, J2002 El ecologismo de los pobres: conictos ambientales y lenguajes de
valoracin. I. B. E : J M-A 2002The Environmentalism of the Poor, E E, C,E.
Naess, A1989 Ecology, Community and Lifestyle: Outline of an EcosophyT-
D. R. C: C U P.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
80/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
81/431
Pae II
EL ESCENARIO NACIONAL:NEOLIBERALISMO, MINERA Y
COMUNIDADES EN EL PER
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
82/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
83/431
85
REESTRUCTURACIN NEOLIBERAL DEL ESTADO PERUANO,INDUSTRIAS EXTRACTIVAS Y DERECHOS SOBRE EL
TERRITORIO
Vladimir Pinto
I. Reforma neoliberal y promocin del desarrollo minero
D , ; -- 1 , - .
L E XX XXI; 90, . E , - 2 G A F, , -
, .E 05 1992 , , G . P
1 Per, Pas Minero, .2 L , ,
, (, , , , ).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
84/431
86
Vladimir Pinto
- -
; , ( -, , ), - E .
E . A - ( 2 1991 15 1999). L
A, C,L L, C, A - . S 2002 2006, 11 3; , 60% ;
D -, , 13% 2004 70% 2008. S H C, P ; .
E - E .
L ;
- . E . N . E
3 F: S N M, P E (...)
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
85/431
87
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
.
E , G P : F
.
D ; -
R - ; -.
S G, .
II. La flexibilizacin de los territorios comunales: ley detierras o tierras sin ley?
U .D PETT4, 13316.574 5 ( 6). S -
4 P E T T.5 I
. S R C ( ), 15297.975 .
6 F L C N (DL 22175) , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
86/431
88
Vladimir Pinto
, . S C NA 1994, 40%
C- C, 14171.968 7. E ; , .
U , - . C G H (C
G H, 2007), - - -. N , , - , , , .
E . E C 169-OIT 8. L C I D H 9 D N U D P I -
7 S G V (1997), 4 , .
8 C 169-OIT, 139 C A T N: :Para las comunidades indgenas la relacin con la erra
no es meramente una cuesn de posesin y produccin sino un elemento material yespiritual del que deben gozar plenamente, inclusive para preservar su legado cultural ytransmirlo a las generaciones futuras.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
87/431
89
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
, ; .
A , C V, E, B C - ( E E ) .
E P, - . S , - C 1993,
, . S 192010, .
E 1995, - L T11, E . E R , D S 017-96-AG, - - , - M H 1992 1993,12
E . A,
10 E C 1920 . E C 1933 , C 1979.
11 L 26505, L I P A E T T N C C N.
12 E , T O (TUO) L G M, D.S. 014-92 R P M, D.S. 018-92-EM.S H, L O H, 26221, R, D.S. 055-93-EM
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
88/431
90
Vladimir Pinto
, L 26505 50% -
, , .
D A T - ; , (, , -); , . E G- P P L 28259, -
( ) , que no han cumplido con los nes producvos paralos cuales se adjudic. O , -13 E , .
C , (L 28667) - (L 28685).
El spi s ss s l Gbi lis s ql Es cp s ss sps l g yls hg pci. E C FC .
A (2003), C R- , .I G V A.
13 D.S. 035-2004-AG
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
89/431
91
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
Y A G, E -
, . E - TLC.
E D L 1015 , D L- 1073, ,
- (, , , .).
M D L 1064; 14( , - ), , , . E . E D- 1064 (, , -, ) .E L 1015 .
A,
D L 1089; - COFOPRI, , . P - . S , COFOPRI
14 A 7
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
90/431
92
Vladimir Pinto
, ,
- D L 1020.
A que apunta la reversin de la propiedad comunal?
L - . E , . L L 28054 2007
E - , G ( , -) .
A, - -; - . E D L 994, .
E, , , -
15
.E A G
15 U D L 1020, , . L .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
91/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
92/431
94
Vladimir Pinto
, :
E D L 653 (01/08/91), - .
E D L 655, - 72 . T E I A- (EIA) -
. E D L N. 757 (13/11/91). E -
EIA (A. 8) - (A. 56 57), C M, A. A, A. 107 M S - . D , - XXI D P XXII S N A.
E D L 708 (14/11/91) (A. 53); (A. 70), -
.
E : E 1993 L O H, L
26221. E , D S 046-93-EM, E I A- . S , - ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
93/431
95
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
-, P A M A (PAMA),
, 199516 , - .
L , PAMA. M D S 028-2003-EM P A C-
(PAC), 4 .
D ( PAMA - PAC) - - - 17, 2006 - .
C , - ; - , - . L
, ; M E M - .
16 P D.S. 05-95-EM (4)17 E L 1-AB, P P
P T; PAC MINEM 2010.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
94/431
96
Vladimir Pinto
P L G A (L 28611); -
C, T, ; 1990. F C; : S ; -
. S
. A - , - ; .
L . E F .
L , E C A- L M P, - - (OMS, ). L - T .
A M M A MINAM
(D L 1013), - . S , - D P . E , . L - EIA, ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
95/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
96/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
97/431
99
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
;
- , 27015.
A , . M- L N 27560, 24/11/2001, L27015 l clqi ibci sb l pliccil sll b y ls cvis is ls gbis is-tritales,
, - I N C- C M.
P, L O M-, L 27972, - .
Cerro Quillish: ms reglamentos, menos gobierno local
E C Q, - C P C C Q Q, P G, O M 012-2000-CMPC ( 2000).
E M Y, - . L , .22
22 F, Y , - T C , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
98/431
100
Vladimir Pinto
S , M P C
65 L 23853, - la conservacin de la ora y fauna1ocales y promover las acciones necesarias para el desarrollo, apro-vechamiento racional y recuperacin de los recursos naturales ubi-cados en sus circunscripciones territoriales; 191 C , , .
E 78 D S NC 038-
2001-AG, R L N P, , - , - , -; N P. E , , T C- .
E , E ; , R : En todos los casos lainscripcin de un rea de Conservacin Municipal debe respetar losderechos adquiridos previos a su establecimiento.C - - , D038-2001-AG L N P -
, , .
C , L M - , proponer la creacin
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
99/431
101
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
de reas de conservacin. C
P A A- (A. 79).
Cordillera Escalera: ni los gobiernos regionales se salvan
E T C C C R C- E, D.S 045-2005-AG G
R S M. E , T - , P M .
D , - P M. S , M A -23 D S SERNANP24 PM N P. A - : La aprobacin de los Planes Maes-tros de las reas de Conservacin Regional requieren la opinin pre-via vinculante del SERNANP. E
.E . A :
23 ...24 S N N P E.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
100/431
102
Vladimir Pinto
, ;
, ;
, MINAM - .
A modo de conclusin
H -
: G- 1990.
S , , , - .
E - E . E -, -; - .
E
. L - . E ( ) ; .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
101/431
103
Reestructuracin neoliberal del Estado peruano
E : Q
? P - -? P - ?
S Q ? E
( )? O ?
Referencias bibliogrficas
Chirif, A Garca Hierro, PMarcando territorio. C: IWGIA.
conacami, aidesep, ccp, cna, paz esperanza
2008 Informe Alternavo sobre el Cumplimiento del Convenio 169-OITen el Per.
De Echave, J2008 10 aos de Minera en el Per. L:C APRODEH.2002 Transnacionales, Estados Nacin y Derechos de los Pueblos.
Hoetmer, R; Palacios, M Pinto, V2008 M T, C L T
P. C, Guaraguao (G), 24-34.
Pinto, V2006 Informe sobre los Derechos Econmicos Sociales y Cuturales en la
Amazona P.
Valera, G Las Comunidades campesinas en el Per, una aproximacin esta-
dsca. L: IRP.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
102/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
103/431
105
MINERA Y CONFLICTOS SOCIALES EN EL PER
Jos De Echave C.
I. Algunos antecedentes
L 90 , . P, - : - , .
O 90 - , S1. P , A L, , 12% , 28% , 33%. E A L, C, M, P B2; A, E V A S, H G, A C. E .
L : , - 90
1 A L, A.2 R .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
104/431
106
Jos De Echave C.
. T .
S , - S. E 90, - C W.
E - ,
. E B M - , : D ,
, , . U BM , 90, - .
A -. N 1993 2001
B M, , , AL 27 . A, - B M .
I, B M, - , C F I-
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
105/431
107
Minera y conflictos sociales en el Per
, .
E P . E (1991), -: . A , , - , . T L G M3 C P
1993, .
E , 18 , 50 . E , - 90, - . L - : E, , , . L - , - .
T 18 , D P - P
50% . E , , , P, , , ; -
3 P 4 1992.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
106/431
108
Jos De Echave C.
,
2008, - .
II. Los escenarios de conflictos y la reaccin de lascomunidades y sus aliados
L : , (, ,
, , .), ( ),. U , - , .
C , . P , , , , - . S - , , - . E P, Y J,
, - L J, J P, ; E C, T, X.
U - -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
107/431
109
Minera y conflictos sociales en el Per
. C T P R B H A
P, . L .
Las estrategias de las comunidades
H 90, -
, . G - -: V P, E B4; T C; L O-, Y J C, .
L - , - . N C C P C NA - .
E 1998 L -
5
. L , . E
4 E S G.5 L , CA, 23 24
1998.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
108/431
110
Jos De Echave C.
, -
.E
, 1999 400 . E - -: C N C A M (CONACAMI).
C M P Q, -
V C P, - : C, Y L O, P, C,H, L A. E CONACAMI 90.
L CONA-CAMI. L - , - . CONACAMI 6 -; .
L CONACAMI , -
, . L 7 .
6 P , OXFAM A, 11.11.11.
7 L C R (CORECAMI).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
109/431
111
Minera y conflictos sociales en el Per
E - , -
. E T- P, - A L 2002 M M 8.
L T - . P -
, - - . P M E M, .
E T -. E E, C P- , 2003 M G. E S, S M, G, 18 2005, M E-, G G.
L - ,
- . E
8 E NO 25 381 , 93,95% , . L 26,8%, 2001 15% . RIGHTS AND DEMOCRACY C: I T, P.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
110/431
112
Jos De Echave C.
,
.A ,
, 2003, - . L .
E , C Q-, C, T M-R
B L B.E C T -
: - , - , , , - .
E M .P , P , , -
, , . A , , , - : , -, E, , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
111/431
113
Minera y conflictos sociales en el Per
O - -
. D T,C, M, L B, L O, - , , , .
E - . A
, , CONACAMI - / . N - , L : , , , .
C - - CONACAMI, -. P , - , , -
, .
La labor de las organizaciones no gubernamentales
U - . I,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
112/431
114
Jos De Echave C.
1996/1999, ,
. E , G I- E ECO, A C L9, CEPES, SP D A CA10.
C , CONA-CAMI. A - ,
, .
L CONACAMI. E -, : -, , , .
U - T.E , 2000, , I C P11 C E A S(CEAS).
L M T T
. S , -
9 H 90, LABOR I, M.
10 F 1997.11 I O P D J
P.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
113/431
115
Minera y conflictos sociales en el Per
- .
E T - , D P, C- N D H, F A, M T .
L M T - T : , -
, , , ,, , .
L M T T - : L O-, C , , M.
P, , - , R M 2004. B - CEAS - , L ,
.L R M - - 12. D -,
12 P E R M 2004.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
114/431
116
Jos De Echave C.
.
C , R M , . L R - : , - , , .
L R -
. L -; , , - , G D M , .
E 2006, , R M - una agenda para una minera que aporte al desarrollosostenible. E , - , . L R M .
E R M F - APRODEH, G, CEAS CA.
III. Las empresas y el rol del Estado
Las estrategias de las empresas
S C T 1992, 90 -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
115/431
117
Minera y conflictos sociales en el Per
. E
.H , -
P - , , . L CONACAMI, 1999, P. L :
S N M, P E C A S .
P , - P , , . E 1999, - IG M, , -, S C T R 10 - 2002- : M, M D S- (MMSD).
E , P - -
. E , G D M , T, E C, BHP B . E -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
116/431
118
Jos De Echave C.
.S , -
- S N M. E , , -, CONACAMI . U
T, - junior M, S N M - .
E - - CONACAMI. P , CONACAMI, , 2003. E G : E, . L CONACAMI -. F, , .
U
- A, BHP B-, C C S N M P-13, T - A;
13 Q 2003.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
117/431
119
Minera y conflictos sociales en el Per
.
P , C Q C T14, . S CQ, - , , - , .; .M Y ,
, 15.
E T, 21 2005 .S , S N M, BHPB - - - .
D ?U ? E - . A , .
Las incoherencias desde el Estado
L , - 90,
14 E 2004 2005.15 C 4
2004.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
118/431
120
Jos De Echave C.
,
. C , E , .
U . V- - P; , ,
, - - .
L . U L G A, - 2004, -: , OM S, .
O . E 2007, L N28964, -
(OSINERG), . E OSINERGMIN.
E D P-16: , -
16 I E: L P. D P. A 2007.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
119/431
121
Minera y conflictos sociales en el Per
OSINERGMIN, ,
. E , M E M, , E I A.
E M M A 2008. E , : - -
. E , M- A - .
S E - .D E - -. E E .
IV. Las presiones del nuevo escenario
U P . N - -, - . A , , -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
120/431
122
Jos De Echave C.
90: , , . P ,
G : 16 - 90.
S , EU : , N U E-
C I, , 2008, . L , : -38.62% ; -38.91% ; -36.67%% ;-31.87%; ; -30.45% ; -18.26% . E , .
L ? H - , , , ( 2002) US$ 70,49 US$ 270 . P , - .
C ? V . E - , -
2003, 2008. S . P , - , junior- - -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
121/431
123
Minera y conflictos sociales en el Per
.P , ,
-, , 1997 .
P , - -. L P, 2012,
16 - , , . S , ( P ) .
E , - , C I, - , . C , C commodi-es, 25% : , , , . B C - , . T
, .E ,
, . A , .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
122/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
123/431
125
Minera y conflictos sociales en el Per
1AB 1 000 1 500 )
L B .E .
L - .L : ; ,
.S , , / -
. L - ; , , .
E , , , 17: G - , : , / . E , ,
.E , ; , - , -
17 A : M C S: J D E, A D, LH, M T B R. IEP, CIPCA, CBC. 2009.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
124/431
126
Jos De Echave C.
. P
, , , , ; .
N , . E , , gobernabilidad democrca. E
- .
E - . E , . E E / .
L - - . E , M A . U , -
, .
S , . N - , PE TLC E U,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
125/431
127
Minera y conflictos sociales en el Per
, , , .
E , -, - . A - - , 1064 , . E -
R L 26253, C N 169 OIT, 6 G : consultar a los pueblos interesados, medianteprocedimientos apropiados y en parcular a travs de sus instucio-nes representavas, cada vez que se prevean medidas legislavas oadministravas suscepbles de afectarles directamente.
P , - - .
E , ; , -
. P , , , , - ; P.
L
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
126/431
128
Jos De Echave C.
? U
, .E -: .
H 90. D : E
; - .
S , T, T, L O M,, - . P - - : ,, , . S , - , - .
P , , -
-. S , - , , D P, , -, .
P -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
127/431
129
Minera y conflictos sociales en el Per
. H -
, .
L . S, . S - - -
, . E , , .
E ; - , , statu quo, , , . P , - , .
A ; - - , ,
, - .
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
128/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
129/431
131
UN SIGLO DE MINERA TRANSNACIONAL,UNA MISMA CONDUCTA EMPRESARIAL
SIGLO DE RESISTENCIAS Y LUCHAS COMUNITARIASPOR LA MADRE TIERRA
Mario Palacios Panz
E ; - , ; , - , . L .
E P, - ; (M, 1993: 132). C - - , P.
L ,
.E I B M . E -, . L , -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
130/431
132
Mario Palacios Panz
-, ,
(A M P N 81)1.D , -
. C . C - , , . E, -, , - E ,
. I, - ; , - . L , .A -- , - . L - --- E. E C I R A. E C 1920 C I E-. C R A, 1969, - , C 1979.
La primera transnacional minera en el Per
E 1902 P: C P M C, - -
1 V: ://...///.?IA=0156&S=L
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
131/431
133
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
, . L
XX. E , - , , . E C P 567 (P, 2005: 15). E ; C P,
. E - , . C C PC , , . S - , , , (M, 2006: 287).
L C P R, Y-, Y, V, N, H P - , , J, H-
L. E 1901 640 000 2 . L, , 70 C P; P.L : 35 030 , - R.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
132/431
134
Mario Palacios Panz
E , D C. E 1956,
M, - . D M T, - - . P, C P, - S I - C P. D
, J , 29,08. M, M T A I - - , ; , , - (I: 289).
E H, P, - . C .T , , , ., . L - C P C T, C L Y (I.: 291) N : U
S J L C, (N,V J, O, P, V, C H) J P. C, - P. A , - UN SOL . H
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
133/431
135
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
.V O -
, 15 C P,T S 1907 1923, O. L , - . N - . E -
V, F B, 1940: C S, , - (K, 1975).
L O 1922, -. L O : -. P 1924, , H, HH, H Q -: , C P (K V, 1988: 23). P , . L
. H O 10 ; 90% ,, , , : DR P.
E 1924, C P C C , -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
134/431
136
Mario Palacios Panz
, - . P
, CPC - , 17 (I.: 24). E , 240 , - 90 000 , 2 600 - 900 (P, 2005). E ,
: T, A, J, J, Q;, T.
Segunda oleada minera: nuevas transnacionales, ms minera ynuevos conflictos
E , C M - . L S P C C- . S T . V , G R- (C); - G F . S M . S , , . L
M ; -; . A , . E 1996, , I, T M-, A F DL N 26631 ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
135/431
137
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
S, . E 2,
, P E.
L , : , , , , - , - ; : , -
, - ; : , ; , . E , ; ; , ; ; - .
M, , C P 1956, , C O; , S J. C
, C- V , .
P , , , - ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
136/431
138
Mario Palacios Panz
1958 1959 C. C P . D
, , , (K, 1977: 112). L .A 1960 -. E 1961 1963, . E 1961, - , Y Y . E 1962 R V P,
. E 40 .
T , . E P C I. L : E ; E . L - Y .L Y R V P , . L . N , . T - : Y P -
C S H. C , E - , - 30 , C P J ZONA DE REFORMAAGRARIA 1963 (K, 1987: 116). F, 1969, G V, - ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
137/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
138/431
140
Mario Palacios Panz
, , - ; ,
(A, 2007:16).
Imposicin y expropiaciones en Tintaya
L T E, . L - 1917, TA E M (EE UU) C P C C 1952.
E M P. E1981, E 2 368 C- C A C, T M-, .R 1993 M C BHP A, 1996 1 263 . E 2001, BHP B, .
C M T: T M, A B H, H- H A H. L , . L
(A, 2005).U I, CA, ; 1996 - ; L - . L . L . L
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
139/431
141
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
; - .
E , , - , M T. A , , . N . R . T A H ,
, .L (O A, CA)
. E M - -. P C ; - (V, 2008: 80). S , - , .
El valor de la tierra: Antamina y Las Bambas
A - P XX. S - BHP B PLC. E P C M A S.A. 1996, -. L 7 000 7 H B.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
140/431
142
Mario Palacios Panz
E , - , -
. L - , . M - . A C, H, H, A P, S M C. E Y-
.L
. L . L A - . E - . L . N - , , .
E B , 35 , , G C A-. E P P : C, F-, S C. V , -
, : . E A, . L 2002 2008, 19% 53,9% .
E 2004, X E US$ 121 , , US$ 91 -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
141/431
143
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
. E (US$ 45,5 -)
, F-. L PROINVERSION, M E M, (T), , -, , , , , , . S , -
.E 20 2008, X
F, C, C, . S , - Y Y, , C- 80% .P , . D , X .
Yanacocha: voracidad sin lmites
N P. E - . E 1960,N 10,25 % S P C
C, ASARCO (51,50%) C P C. 22,25% (H, 1967). H - . M Y S.A. L .M, P . N - 51,35% Y; 43,65% , B ( B), - B M. O C 1992
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
142/431
144
Mario Palacios Panz
: C (1993), M M(1994), S J (1996), Y (1997) L Q (2001).
L - . E 1992-1996 4 , ; , M Y -- 0,01 ( ) N S , 0,14 ( ) .S V S O C 1998, 87% -
12,2% (L J, 2002). L , - . E . P-, 1.400 N S . A, 26 200 . L Q, C. L - . E - Y Q.
E 2 2000, C, S J,L C, E T, C M (C), -
Y, , (C , 2008). D- -, C ( ) E U D, C, -,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
143/431
145
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
(I., 2008). E 20 .E 2009, -
N M C PO, C, - US$ 3 -. L N Y- C (E U), P ( ). E , C P
C , , P O. S , .
E , Y . H - , - 2. A 10 - C. S , . L N : ; C .
L P, -
, Y. E - N C. E FBI E U P. C 10 F-M. S -
2 T N Y T, M 8 2004, A12
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
144/431
146
Mario Palacios Panz
(SIN), R M,
N C., L T. K, 4 - V M. E A B, - F P3.
La dignidad de las comunidades: Yanta y Segunda y Cajas
C M C - 6 472 - S C Y H
A A P, ; R B-M S.A., - M M, - Z M G. T P; 30 , P , - P E, - ( MT G).
Poltica empresarial minera: del control social a la accinparamilitarPoltica de Estado: seguridad jurdica y social para latransnacional, criminalizar la defensa territorial y comunal
P G , : -
3 L M, P 3 2003
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
145/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
146/431
148
Mario Palacios Panz
B N, -,
T ; , M G , -, .
U FORZA S.A., C 18 . T -
, -. E M Y, NP L, S N M M P C S-, . S , W G- B, E C C- C B, .
Y, FORZA S.A., , ;, , , ONG, , M I. S N, , G , -
; . P . E 2006, M A G ( - ) , , () O D FORZA.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
147/431
149
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
Los sucesos criminales en Minera Ro Blanco Majaz
O 2005. C , 29 Y,S C; M G . A E , . D - , , , -, , ,
, . S . E F D V, A M A, MT G. P , M M T, , , . I M C P, Y F- P C C A, FEPROC-CA, E, M S.A. T 15 - D G, (CAOI, 2008).E .
E . E
, - , FORZA, P .T Y M A.
D - 1 3 2005,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
148/431
150
Mario Palacios Panz
M G, , , - . E
R B C ( M) - -. L M J, R F, R B C .
C N U , - , (S,2007). S
-, , , .
Organizacin como respuesta de las Comunidades - CONACAMI
L , - C N C P A M - CONACAMI P, 10 . CONACAMI - , . H - , , - - .
L , , -, P, G- E, , , P, .
E III C N CONACAMI ,
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
149/431
151
Un siglo de minera transnacional, una misma conducta empresarial
, , ,
, - B V, E P : , .
E , CONACAMI A AIDESEP A- , - , - . E
, , - . L I XXI.
Referencias bibliogrficas
Aid, C2005 Desenterrando la verdad. La minera en el Per. I F-
2005. E: ://..////.
Alayza Moncloa, A2007 No pero s. Comunidades y minera. L: CA.
CAOI/ Presos por defender la Madre Tierra. Criminalizacin del ejercicio
de derechos de los pueblos Indgenas. A P J.
L: CAOI.
Cooperaccin, Grufides, Fedepaz2008 Observatorio de conictos mineros en el Per. N 2008.
De la Vega Muoz, A2005 T: . A
D La Razn. L, 2005, . 9,10 11.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
150/431
152
Mario Palacios Panz
Hamilton, S1967 Produccin e inuencias de la minera en el Per 1940-1965. U-
W. T PD. 1967.
Kapsoli, W/ Movimientos campesinos en Cerro de Pasco 1800-1963. H-
: I E A.1977 Los movimientos campesinos en el Per, 1879-1965. L: D
E./ Los movimientos campesinos en el Per, 1879-1965. 3. E. L:
E A.
Krujit, D Vellinga, M1988 La Cerro de Pasco y el proletariado minero metalrgico. L: P-
M N 9.
Leyva, A Jahncke Benavente, J2002 Crnica de la presencia de Minera Yanacocha en Cajamarca. L:
FEDEPAZ, 2002.
Mendoza Villarreal I, Racines F, Baldivia J1993 Ajuste estructural en los Andes. Impactos sociales y desarrollo. Q-
, E: E ABYA-YALA; L P, B: CECI-ANDES.
Muasqui Hurtado, T2006 Goyllarisquizga. Explotacin del carbn y la voracidad del imperia-
lismo. L: E S M.
Pajuelo, R2005 Medioambiente y salud en La Oroya: sistemazacin de un progra-
ma de intervencin; L: C.
Stavenhagen, R2007 Informe al Consejo de Derechos Humanos de la ONU2007. ONU:
2007.
Vittor, L/ Resistencias comunitarias a la minera. La experiencia de CONACA-
MI. L: CONACAMI.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
151/431
Pae III
EXPANSIN MINERA Y LA LUCHA POR ELTERRITORIO: EL CASO DE CONACAMI
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
152/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
153/431
155
EL CASO CONACAMI EN EL CONTEXTO LATINOAMERICANO
Csar Padilla
I. Contexto minero regional y situacin en el Per
Amrica Lana minera?
L -. A , .
A 90, .1A - , - .2
L , , , - , . E
, A L - .3 L
1 V: ://..//__.?=27272 T
.3 V: C E S. M E G 2002-2004. E:
://../.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
154/431
156
Csar Padilla
. V ;
- - .4
E , - .5P , A L .
P , .L . L - , , .
Per pas minero?
L - -, . L P .
E
: , ,, , , , - . A , ? A , , , , ,, , . A
4 V: ://..//..5 D F, S 21 2008.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
155/431
157
El caso CONACAMI en el contexto latinoamericano
, , , , -
E - . E , P, - .
D , P . E - , - ,
. E , , - .
Nacimiento de la CONACAMI
E , C- C A M P, CO-NACAMI. Y 1999, - , .
C . L -
M, C P, L O, V, T - , - , , - , , (V, 2007).
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
156/431
158
Csar Padilla
Esfuerzos para arcular
L - , , . L - CONACAMI, CA,
. L (V, 2007).6
D CONACAMI . D , - . L - - C N A (CNA) CC P (CCP). E , CONACAMI .
E 2000. L E, - , . E
6 F E L V, 2007.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
157/431
159
El caso CONACAMI en el contexto latinoamericano
-,
(B , 2007).
L . U CONACAMI - . D - . R . L ,
,, , - , , E.
L CONACAMI - . L - . E C . E G- .
Desarrollo instucional, la metamorfosis: De Coordinadora aConfederacin
L , C - , . P, , , ONG , C -
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
158/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
159/431
161
El caso CONACAMI en el contexto latinoamericano
A C,
.7D : - .A - . L .
L -
, .
P , 2006 - - N, , , , - C , , - C.8E .
La opcin indgena originaria, otra metamorfosis?
P
, , - CONACAMI. I , B, ,
7 E CONACAMI , 2006.8 C N CONACAMI, 2006.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
160/431
162
Csar Padilla
, .9
E , . S , - N.
P, - , -
S N M G. E CONACAMI - . LONG -, . E ONG -. L ONG , -: ( ) CONACAMI . 10C - ONG - R M, CONACAMI
, (P, 2008).
L 700
9 W, - 2004.10 E ONG CONACAMI, 2006.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
161/431
163
El caso CONACAMI en el contexto latinoamericano
.11L E CONACAMI
. E , . S C A O I,CAOI, CONACAMI .
M P Q, CONACAMI . N , - , CAOI
. E , , (CAOI, 2008).
E . M . P , - .
Impactos en el Per: un nuevo actor entre actores
E CONACAMI . P G, -
. S , P E. L S N M, P- E (SNMPE) . E - ,
11 P CONACAMI. A, 16 2003.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
162/431
164
Csar Padilla
,
.E -
V , M P Q, , , ONG, . P , - , . V ,
, ONG, , - , CONACAMI , : .
E , .L - . U (V,2007). A , - L O, - - , T. Y ,
, - , , T. H , I, C P, .
D , - , . E
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
163/431
165
El caso CONACAMI en el contexto latinoamericano
CONACAMI. E
, E, .
Actor necesario
L . U -
; , . E G- . L . A , , , CONACAMI - .12
P , SNMPE - , CONACAMI; , - ,
13
; , , -,
12 E P CONACAMI 2006.13 I.
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
164/431
8/13/2019 Raphael Hoetmer - Mineria y Territorios en El Peru
165/431
167
El caso CONACAMI en el contexto latinoamericano
E , , - ,
. A, - , , , CONACAMI .
II. Impacto de los movimientos crticos a la mineraen Amrica Latina
El modelo CONACAMI
M - . L - - . L . 14E -. A -
Top Related