Bouw Informatie Model (BIM)Samen bouwen aan een virtueel model!
Eindhoven, 9 april 2013
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
BIM – Dick van de Merwe & Joeri Koehof
Bouwcontracten en BIM / IE – Jacob Henriquez
Aansprakelijkheid – Leonie Mundt
Agenda
2
De nieuwe werkelijkheid & BIM
Dick van de MerweArchitect
© 2013 AKD & Van den Berg Groep4
© 2013 AKD & Van den Berg Groep5
© 2013 AKD & Van den Berg Groep6
© 2013 AKD & Van den Berg Groep7
© 2013 AKD & Van den Berg Groep8
Optimaal virtueel gebouw
Virtueel bouwen Echt bouwen
1. Ontwerp
3. Uitvoering
op de bouw
Samenwerken +
Kennisdeling +
Vakmanschap =
beter gebouw en bouwproces!
2. Technische uitwerking
© 2013 AKD & Van den Berg Groep9
Optimaal virtueel gebouw
Echt bouwen
3. Uitvoering
op de bouw
Samenwerken +
Kennisdeling +
Vakmanschap =
beter gebouw en bouwproces!
2. Technische uitwerking
1. Ontwerp
© 2013 AKD & Van den Berg Groep10
Van initiatief tot ontwerp
Transparant samenwerken geeft ons de mogelijkheid optimaal tegemoet te komen aan de belangen van alle partijen – opdrachtgevers, uitvoerders en gebruikers
© 2013 AKD & Van den Berg Groep11
BIM - Haalbaarheidsstudies types
© 2013 AKD & Van den Berg Groep12
BIM - Haalbaarheidsstudie plangebied
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
BIM - Voorlopig ontwerp
13
© 2013 AKD & Van den Berg Groep14
BIM - Doorsneden & renderen
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
BIM - Definitief ontwerp
15
© 2013 AKD & Van den Berg Groep16
BIM - Plattegronden & maatvoering
© 2013 AKD & Van den Berg Groep17
Optimaal virtueel gebouw
Echt bouwen
3. Uitvoering
op de bouw
Samenwerken +
Kennisdeling +
Vakmanschap =
beter gebouw en bouwproces!
1. Ontwerp
2. Technische uitwerking
© 2013 AKD & Van den Berg Groep18
Van ontwerp tot technische uitwerking
In de samenwerking tussen opdrachtgever, ontwerpers, adviseurs en uitvoerders moeten vormgeving en bouwkunde gekoppeld worden aan het bouwproces (efficiënter bouwen), beheer en gebruik (life cycle cost)
© 2013 AKD & Van den Berg Groep19
BIM - Samenwerken in 1 model
© 2013 AKD & Van den Berg Groep20
BIM - Bouwkundig
Installatie
Constructie
© 2013 AKD & Van den Berg Groep21
BIM - Constructie
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
BIM - Installaties
22
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
BIM - Complete model
23
© 2013 AKD & Van den Berg Groep24
BIM - Schil
© 2013 AKD & Van den Berg Groep25
BIM - Clashdetectie
DEMO Samenwerken in het virtuele gebouw
Joeri KoehofBIM Coördinator
Bouwcontracten en BIM / IE
Jacob HenriquezAdvocaat-medewerker Bouw en Vastgoed
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Bouwcontracten en BIM
Intellectuele eigendom
Agenda
28
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Bouwproces kenmerkte zich lange tijd door scheiding van ontwerpfunctie en uitvoeringsfunctie (‘klassieke driehoek’)
Verschuiving naar geïntegreerde contracten, zoals UAV-GC
Ontwerpwerkzaamheden eerder in het proces
Veranderende rollen(?)
Ontwikkelingen in het bouwproces
29
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Voorbereiding van de realisering van een bouwwerk vindt gezamenlijk en in real time plaats
Informatie wordt in één keer ingevoerd en door de bouwpartners hergebruikt werken met 1 model
BIM is ‘werktuig’
“BIM is de motor om beter samen te werken” (Cobouw 23
november 2012)
BIM
30
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Ontwerpwerkzaamheden worden naar voren gehaald
Ontwerpfase zal wellicht langer duren, maar mogelijke fouten tijdens uitvoering reeds in BIM-fase ontdekt
Aannemer en ontwerper, constructeur zullen tegelijkertijd aan het ontwerp werken maar zal dit leiden tot meer geïntegreerde contractvormen?
BIM (II)
31
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Intellectueel Eigendom
“Blijft het model van de Architect…zoals het negatief van de foto van de fotograaf blijft?”?
32
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Art. 1 Auteurswet (“Aw”):
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst (…) om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen bij de wet gesteld.”
Het auteursrecht is een uitsluitend recht
Het auteursrecht is een vermogensrecht (3:6 BW)
Intellectueel Eigendom
33
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Auteursrecht ontstaat door de loutere scheppingsdaad (staat niet in Aw, wel in BC)
− Uiting− Voldoende oorspronkelijk werk (HR 4 januari 1991, NJ
1991, 608)
Onderscheid in:
− Exploitatierechten (economische belangen, overdraagbaar)− Persoonlijkheidsrechten (morele belangen, niet
overdraagbaar)
Auteursrecht
34
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
“Indien een werk tot stand is gebracht naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht, wordt deze als de maker van dat werk aangemerkt.” (6 Aw)
VB: ontwerp architect A uitvoering door B− (Auteursrecht bij A)
VB: ontwerp architect A berekeningen door B− (Auteursrecht bij A)
Model I
35
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Er is sprake van teamwork (co-auteurschap), wie heeft dan het auteursrecht?
2 mogelijkheden:
− Gemeenschappelijk werk (bijdragen zijn niet scheidbaar)− Combinatie van werken (bijdragen zijn wél scheidbaar)
Model II
36
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Gemeenschappelijk werk:
− Exploitatierecht komt toe aan alle auteurs gezamenlijk
− Exploitatie behoeft de instemming van alle auteurs (26 Aw, 3:166 BW)
Combinatie van werken:
− Iedere auteur mag op zijn onderdeel zelfstandig auteursrecht uitoefenen
Model II – Wat zijn de juridische gevolgen?
37
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Hoe is het resultaat van de samenwerking te kwalificeren dat tot stand komt na BIM?
− Is er sprake van een voldoende oorspronkelijk werk?− Wat was de samenwerkingsvorm?− Zijn de bijdragen wel of niet te scheiden?
Wie komt het resultaat toe
38
Aansprakelijkheid en aandachtpunten voor de praktijk
Leonie MundtAdvocaat Bouw & Vastgoed
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Aansprakelijkheid
Aandachtspunten voor de praktijk
Agenda
40
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Samenwerken
Informatie uitwisseling
Visualiseren
Clashdetectie
Hoeveelheden bepaling
Tekeningen genereren
BIM =
41
© 2013 AKD & Van den Berg Groep42
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Zorgplicht van de adviseur
Vereiste vakkennis en middelen
Had een zorgvuldig handelend adviseur/architect de fout mogen maken?
State of the art
Verantwoordelijkheid van architect/adviseur
43
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
In meer gevallen aansprakelijkheid voor ontwerpfouten?
“Wat als de clashdetectie niet alle fouten vindt?”
Praktijk: reductie van faalkosten, snellere oplevering
Aansprakelijkheid
44
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Waarschuwingsplicht
Zal aannemer door gebruik van BIM sneller aansprakelijk zijn?
Verantwoordelijkheden uitvoerende partijen
45
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Bij gebruik van BIM zullen fouten in het ontwerp eerder zichtbaar zijn, eerder ‘klaarblijkelijk’
Maar: wellicht wel eerder aanleiding tot verdeling van schade?
Aansprakelijkheid
46
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Afspraken maken vooraf is noodzakelijk
Hoe? BIM Protocol (www.bimguide.nl)
Opdrachtgever moet duidelijk maken wat zijn eisen en verwachtingen zijn ten aanzien van het BIM
Hoe? bijv. RGD BIM norm (www.rgd.nl)
Afspraken maken
47
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Voorwaarden voor effectief samenwerken formuleren en (technische) afspraken maken over hoe het BIM (de database) wordt opgebouwd (BIM Protocol)
Welke gegevens moeten vanuit het BIM uiteindelijk worden aangeleverd aan de opdrachtgever? (BIM norm)
BIM Protocol en BIM norm onderdeel maken van de contracten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer(s)
Aandachtspunten voor de praktijk
48
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Wat staat er in het BIM protocol?
Wat staat er in de BIM norm?
Aandachtspunten voor de praktijk
49
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Wie coördineert het BIM?
De partij die de rol van BIM manager op zich neemt kan gedurende het bouwproces wijzigen
Daarnaast een interne BIM manager per partij
Aandachtspunten voor de praktijk
50
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
“Tot waar gaat de verantwoordelijkheid van degene die coördineert?”?
51
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Afspraak: geen wijzigingen aanbrengen in informatie die is aangeleverd door andere partners
Verantwoordelijkheden daar laten waar ze horen
Aandachtspunten voor de praktijk
52
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Vooraf duidelijke afspraken maken met de opdrachtgever en andere betrokken partijen en die schriftelijk vastleggen
Aanstellen van een coördinator
Afspraken maken over de IE rechten op het model
Kortom
53
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Op juridisch gebied niet, zolang er maar heldere afspraken worden gemaakt
Het op een goede manier maken van die afspraken heeft aandacht nodig
Is er nu echt iets wezenlijk veranderd?
54
© 2013 AKD & Van den Berg Groep55
Disclaimer Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend.Het copyright op teksten en beeldmateriaal in dit document berusten bij AKD en Van den Berg Groep.
Wees scherp, denk aan het milieu voordat u deze presentatie print.
© 2013 AKD & Van den Berg Groep
Top Related