1Pagina
MOZAÏEKBRABANT
Helmond
MOZAÏEKBRABANT
Helmond: zusje van Eindhoven of Poort naar de Peel?
Pagina 3
Pagina 7
Pagina 2
#3
She’s the ONE
Go Nuts! Scharrelbossen in De Peel
www.mozaiekbrabant.com
januari 2015
Samenwerkende partijen
Provincie Noord-Brabant, bkkc, gemeenten ‘s-Hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg, IABR-2014,
Architectuurcentrum Eindhoven, BAI, CAST, Groen4life, Designhuis, Cacaofabriek, Willem II Fabriek, Stadskantoor Breda,
de Brabantse waterschappen, LOLA Landscape Architects, Floris Alkemade Architects en Architecture Workroom Brussels
Deze krant geeft een impressie van de ideeën die we tijdens de expositie MozaïekBrabant ophalen. Het geeft een beeld van de activiteiten uit de expositie, interes-sante projecten die nu in Brabant plaatsvinden en korte blogs door onze coolhunters, een groep enthousiaste Brabanders die schrijven over vernieuwende ontwikke-lingen binnen en buiten Brabant. De blogs zijn gerela-teerd aan de vier thema’s van MozaiekBrabant: water, wonen, energie en voedsel.
Van 9 oktober 2014 tot en met 28 februari 2015 reist een imposant wandtapijt van 12 bij 3 meter door Bra-bant met daarop een (toekomst)beeld van de provin-cie. De expositie, met werkateliers, debatten en diverse andere activiteiten over de vernieuwing van de ruimte-lijke inrichting van Brabant, trekt rond onder de naam #mozaiekbrabant.
Foto: Anne Lennartz
2Pagina MozaïekBrabant
Helmond: zusje van Eindhoven of Poort naar de Peel?
Afgelopen december streek MozaïekBrabant neer bij de Cacaofabriek en Groen4Life in Hel-mond. Op laatstgenoemde locatie organiseerde de gemeente Helmond op 16 december een discussieavond over de toekomst van Helmond. Moet die zich focussen op de metropolitane regio Eindhoven, of juist op de Peel?
De kracht van Brabant
Peelnetwerk-voorzitter Jan Kerkhof gaf aan dat de
kracht van Brabant volgens hem ligt in de som der
delen. “Groene zones en water zijn ongeloofliijk goed
verbonden in het Brabantse mozaïek. Samenwerken
is één van de historische krachten van de provincie.
Het zoeken en verbinden van ideeën en initiatieven
maakt Brabant sterk. Helmond moet zich daarbij op
de Peel en het sterke agrifoodcluster richten.” Het feit
dat de discussie ook na aflioop van de bijeenkomst
nog even doorging, bewijst wel dat het laatste woord
over de ruimtelijke toekomst van Helmond nog niet
is gezegd.
Door Jeroen Beekmans #wATER #iNNOvATiE
#lANDSchAp
Brabant is een mozaïek van vele steden en dorpen, intensieve land-bouw en veel kleine industrie, en met veel natuur en water. Een divers landschap met uitdagingen voor de toekomst. Nieuwe, cre-atieve ideeën zijn nodig om wonen, waterhuishouding, energie en voedselvoorzieningen met elkaar te verbinden in een nieuw ruim-telijk beleid. Bijna 20.000 bezoekers hebben inmiddels het Brabant tapijt van twaalf bij drie meter bezocht en ideeën en tips gegeven voor Brabant over de thema’s water, wonen, energie en voedsel! Denk je met ons mee? Kom dan langs tijdens één van de activitei-ten en bezoek de expositie. Kijk op www.mozaiekbrabant.com voor actuele informatie. Wij zijn ook te vinden op Facebook(MozaïekBrabant) en Twitter (@mozaiekbrabant).
Vijfendertig personen kwamen naar de bijeenkomst,
die werd geleid door wethouder Stedelijke Ont-
wikkeling Frans Stienen. Vertegenwoordigers van
gemeenten (waaronder Helmond, Asten, Gemert
en Laarbeek), bedrijfsleven, stichtingen, onderwijs,
waterschappen, provincie en particulieren waren
aanwezig. Spreker Carel Nobbe van Waterschap Aa
en Maas vertelde over water in stedelijk en buitenge-
bied en het slim combineren van verschillende opga-
ven. Netty van de Kamp van bkkc liet vervolgens op
inspirerende wijze zien hoe kunstprojecten in het Bra-
bantse landschap verbeelding oproepen, verbindin-
gen aangaan en problemen oplossen.
vraagstukken
Tijdens enkele workshops en een discussie stonden
vier vragen centraal. Welke rol/ambitie pakt de Peel
in de keten van agrifood? Welke nieuwe economi-
sche dragers kunnen bijdragen aan de invulling van
de stad-land-verbindingen? Is water een zegen of
kwelling voor Helmond? En hoe kun je denk- en ont-
werpkracht van kunstenaars inzetten in het nieuwe
ontwerp van Brabant? Daaropvolgend barstte een
discussie los over de positionering van Helmond.
“Helmond móet deel willen uitmaken van de regio
Eindhoven”, stelt een deelnemer. “Grote Eindhovense
evenementen als de Dutch Design Week en Glow
zouden daarom ook in Helmond een plek moeten
krijgen.” In een reactie daarop verweet een deelne-
mer Helmond Calimerogedrag. “Als men in Amster-
dam praat over de Brabantse automotive-sector
gaat het over Eindhoven en niet over Helmond. Maar
is dat erg?” Met andere woorden: je bent één regio
en accepteer dat.
Thuiskoks delen hun maaltijden bij Ando’s Slow Food CornerIn de winterse maanden, wanneer je het aan-tal zonuren op één hand kunt tellen, stijgt de behoefte aan gezelschap. Bij Ando's Slow Food Corner in Helmond is iedereen welkom om gezelschap op te zoeken onder het genot van een zelfgemaakte maaltijd. Want Samen Eten = Samen Delen.
Door Anne lennartz #vOEDSEl
In het duurzaamheidscentrum Groen4Life in Helmond
is sinds 1 oktober de Slow Food Corner van Ando Alting
Siberg open voor een biologische lunch of een kop thee
of koffie. In december en januari is Ando ook een ontmoe-
tingsplek voor sociale eters die graag hun maaltijd delen
met nieuw gezelschap. Het idee is eenvoudig: je bereidt
zelf een maaltijd voor die je bij Ando’s Slow Food Corner
kunt opwarmen en onbekenden kunnen zich aanmelden
om deze samen met jou te nuttigen. Tijdens de maaltijden
komen sprekers vertellen over duurzame ontwikkelingen in
Helmond en omgeving.
Nasi
Tijdens de eerste editie van Samen Eten = Samen Delen
op 5 december heb ik het genoegen om met Ando zelf te
eten. Ik mag kiezen uit boerenkool, hachee en nasi. Omdat
Ando van Indische afkomst is, gaat mijn voorkeur vanzelf-
sprekend uit naar de nasi. “Nasi is van origine een gerecht
van restjes”, vertelt Ando. Bij hem thuis gaat bijna niets
zomaar de prullenbak in. “Ik vind het belangrijk om men-
sen bewust te maken van verspilling en de herkomst van
eten”, zegt hij. “Daarom zien we erop toe dat wat we hier bij
Groen4Life serveren lokaal en duurzaam is geproduceerd.”
Niet alleen de productie, maar ook de consumptie van de
geserveerde maaltijden is duurzaam — sociaal duurzaam
welteverstaan. “Want een maaltijd blijkt het perfecte mid-
del om nieuwe mensen te leren kennen!”
Meer info groen4life.nl/food/slow-food-corner/
OpENiNg ExpOSiTiE MOZAÏEKBRABANT
Datum 14 januari, 14:00-16:00 uur
Locatie willem ii Fabriek, Boschveldweg 471,
’s-hertogenbosch
Info www.bai-denbosch.nl
Opening van de expositie en een interview met Yves
de Boer, Gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling
en Wonen en Geert Snijders, Wethouder Ruimtelijke
Ordening (o.v.) door Xander Vermeulen Windsant, BAI
iNSpiRATiEBijEENKOMST REgiO’S iN TRANSiTiE
Datum 16 januari, 10:30-12:00 uur
Locatie verkadefabriek, Boschdijkstraat 45,
’s-hertogenbosch
Info www.brabant.nl/organisatie
De Praktijkschool Brabant ontvangt Jo Coenen,
architectstedenbouwkundige en directeur van IBA
Parkstad. Onder zijn leiding wordt gewerkt aan de
transformatie van de voormalige Oostelijke Mijn-
streek in Zuid-Limburg. Coenen ver telt over de
IBA-aanpak in Parkstad en gaat met de zaal in gesprek
over de overeenkomsten en verschillen met Brabant.
SyMpOSiuM ‘NETwERKEN MET KERNKRAchT’
Datum 22 januari, 8:30-14:00 uur
Locatie willem ii Fabriek, Boschveldweg 471,
’s-hertogenbosch
Info www.hetgroenewoud.com
Samenwerken hoort bij Brabant. In de kleinere ker-
nen van de Brabantse Mozaïek Metropool ontvouwt
zich momenteel de doe-democratie en wordt de par-
ticipatiesamenleving in praktijk gebracht. Tijdens de
bijeenkomst ‘Netwerken met Kernkracht’, nemen de
streeknetwerken van Het Groene Woud en het Huis
van de Brabantse Kempen het voortouw om een
Op 11 december 2014 vond in het kader van Mozaïek-Brabant Go Nuts! plaats: een kennis- en debatbijeenkomst over de ruimtelijke en maatschappelijke impact van de industriële landbouw in De Peel. Tijdens de avond inspireerden Wie-teke Brocken (FoodLabPeel), Rob Maessen (PURE Hubs) en Inge Vleemingh (masterplan Go Nuts!) met hun verhalen en ideeën voor de toekomst.
Door Anne Reijnders #lANDBOuw
Het plan Go Nuts! staat boeren toe om tot twintig keer zo groot te worden
zonder daarbij het historische landschap, dierenwelzijn en leefbaarheid
te bedreigen. “De grootschaligheid van de nieuwe industriële landbouw
moet niet ontkend worden, maar juist benut”, aldus Vleemingh. Haar plan
biedt een gewaagd perspectief voor een gebied dat nu op slot lijkt te zit-
ten. Ook Wieteke Brocken van Aarde en FoodlabPeel vindt het belangrijk
dat de afkomst van het voedsel weer ervaren wordt. “Via hun voeding zijn
mensen onderdeel van de natuur en daardoor zijn stad en platteland ver-
bonden.”
Go Nuts! Scharrelbossen in De Peel
Nuts
“Boeren vertolken van oudsher een nutsfunctie en die moet weer herken-
baar worden.” Daarom stelt Vleemingh voor om de veeteelt niet langer te
verbergen in grote megastallen, maar te combineren met de vrije natuur.
In haar plannen scharrelen varkens in de bossen, zijn de boerderijen toe-
gankelijk en zorgen rietvloeivelden voor de afscheiding en grondwater-
zuivering. “Een radicale aanpak die niet uitgaat van uitputten, maar van
benutten”, aldus de landschapsarchitect.
Scharrelbossen
Het idee leidt tot een fundamentele herindeling van het leefgebied en
zorgt ervoor dat de herkomst van het vlees op ieders bord weer zichtbaar
is in het landschap. De grootschalige veeteelt wordt op een duurzame
manier gekoppeld aan bodem, omgeving en recreatie. Bewoners kunnen
er fietsen en wandelen in de zogenaamde scharrelbossen of een bezoekje
brengen aan de boeren zelf. De dorpsrand maakt zich daardoor vrij van
veeteelt.
Of het plan er daadwerkelijk komt, blijft de vraag. In elk geval plaatst het
veel aannames over veeteelt en indeling van landschap in een ander dag-
licht en brengt het een fundamentele dialoog over de toekomst van De
Peel op gang.
Meer info purehubs.eu, ru-e.nl, ingevleemingh.wordpress.com
Helmond 3Pagina
podium te bieden aan deze stille kracht van lokale
gemeenschappen met presentaties van initiatiefne-
mers en coöperaties die ingrijpende veranderingen
bewerkstelligen rond thema’s zoals zorg, leefbaar-
heid, lokale energie en voedsel.
ExpEDiTiE NAAR DE TOEKOMST vAN hET wATER
iN EN OM DEN BOSch
Datum 22 januari, 13:00-17:00 uur
Locatie willem ii Fabriek, Boschveldweg 471,
’s-hertogenbosch
Info www.bai-denbosch.nl
Bai organiseert een bustoer langs de rand van de
stad, waarbij specifiek wordt gekeken naar waterpro-
jecten uit het verleden en heden. Na aflioop van de
toer wordt in de Willem II fabriek gesproken over de
toekomst van het water in en om Den Bosch.
DE ROl vAN ‘DE STAD’ iN hET BRABANT-
MOZAÏEK vAN DE TOEKOMST
Datum 27 januari, 16:00-19:00 uur
Locatie willem ii Fabriek, Boschveldweg 471,
’s-hertogenbosch
Info www.mozaiekbrabant.com
Symposium over de rol van de stad in het Brabantse
mozaïeklandschap. Hoe zorgen we ervoor dat Bra-
bant in de toekomst optimaal profiteert van haar bij-
zondere structuur én de mondiale concurrentie aan-
kan?
wATERwERKSESSiE vOOR DE wATERSchAppEN
Datum 28 januari, 14:00-17:00 uur
Locatie willem ii Fabriek, Boschveldweg 471,
s-hertogenbosch
Bijeenkomst op uitnodiging
Activiteitenkalender MozaïekBrabant Januari 2015
Foto: Inge Vleemingh
4 MozaïekBrabant Pagina
Door Anne Reijnders #ENERgiE
wat was de aanleiding voor het burgercollectief?
“Een economisch motief vormde de basis voor HSLnet.
Een groep ondernemers stapte naar de gemeente met de
vraag of er niet sneller internet aangelegd kon worden. De
gemeente vond dat zoiets vanuit de mensen zelf geregeld
kon worden en faciliteerde de oprichting van een burger-
collectief. Hierna heeft ze zich teruggetrokken. Momenteel
be-kleedt de gemeente nog een aansturende rol.”
wat is de kracht van uw burgercollectief?
“De kracht voor ontwikkelingen komt van onderop. Door
de energie die hierbij los komt is een breed en sterk draag-
vlak gecreëerd.”
wat betekent glasvezel voor de gemeente?
“Glasvezel brengt veel mogelijkheden met zich mee en
dient daarmee een maatschap-pelijk nut: inwoners, bedrij-
ven en instellingen profiteren hiervan, ook economisch
ge-zien. Tenslotte past het bij de trend van de overheid die
zich terug trekt. Dat zie je bij-voorbeeld in de zorg. Ons
project gaat een succes worden, omdat de burgers zelf de
stakeholders zijn. Ze hebben eigen vermogen in kunnen
brengen om obligaties te ko-pen, met een hoog rende-
ment.”
Om succesverhalen zoals dat van HSLnet te ondersteunen
heeft de provincie een Breedbandfonds Brabant opge-
richt. Hiermee probeert ze de aanleg van Breedband in
de buitengebieden en op bedrijventerreinen mogelijk te
maken.
Meer info hslnet.nl, brabant.nl/digitaleagenda
Suytkade Helmond wordt ontwikkeld tot een bruisende centrumwijk. Tot het zover is, zijn de nog onbestemde bouwterreinen langs het kanaal onder de naam Soet op Suyt voorzien van thematuinen met bloemenvelden, bijenkas-ten, plukfruit, vlinderzones, een vogelkastbosje en een uitkijkheuvel. Vooral het idee van een ‘eetbare tuin’ op het dak van de nabijgelegen Groene Campus spreekt tot de verbeelding.
Door Edwin en louis van Onna #vOEDSEl
Tegen de entree van De Groene Campus pronkt een verti-
cale tuin met arctische planten. Binnen verwijzen namen als
Thermolab, Mycolab, Sciencelab en Food & Fresh Lab naar
het innovatieve karakter van de Campus, waarin onderwijs,
bedrijfsleven en onderzoekscentra samenwerken. Hier
worden bijzondere producten ontwikkeld: van bodywar-
mers voor pasgeboren biggen die ondervoed dreigen te
raken tot kalverdekjes met citroengeranium om insecten
te verdrijven. “Bedrijven komen met een onderzoeksvraag
naar ons toe en wij gaan ermee aan de slag; dubbel voor-
deel”, vertelt Ton Vermaesen, docent Science.
voedsel op daken
Op het dak van De Groene Campus staat een kas waarin
een eetbare tuin is gemaakt. Het is onderdeel van een
breed voorbeeldstellend project over het produceren
van voedsel op daken. Binnen staan behalve planten ook
geavanceerde apparaten, zoals een composteermachine,
een DNA-scanner, een hypermoderne microscoop en een
machine die waterdamp uit de lucht recyclet in schoon
water.
“De kas is een leeromgeving waar we dagelijks met groen-
ten experimenteren.” Met een schaaltje cherrytomaatjes in
de hand wijst Ton Vermaesen naar een rij hangende silo’s.
“Daaruit groeien tomatenplanten naar beneden. Heel han-
dig om zoiets te ontwikkelen voor mensen die alleen een
balkon hebben en toch gezond willen eten.” Achterin wor-
den verschillende grondmengsels voor komkommers en
pepers getest. “We proberen peperplanten wortel te laten
schieten op steenwol, dan heb je geen last van de ziektes
die in tuinaarde voorkomen. Met de komkommers is dat
afgelopen jaar goed gelukt.”
Meer info degroenecampus-eu.nl
Glasvezel aanleggen doen burgers zelf in Heeze-Leende
Eetbaar dak op De Groene Campus
Buiten het stedelijk gebied en de grotere dorpen is het aanleggen van een glasve-zel-netwerk voor marktpartijen vaak niet rendabel. In Heeze-Leende nam een bur-gercol-lectief het heft in eigen handen. Ik sprak met Ed Heuts van HSLnet en stel-de hem drie korte vragen.
Foto
: Ed
win
van
Onn
a
Foto: HSLNet
Helmond
Duurzame initiatieven verdubbelen energie
wormen doen het werk
Bij een compostbak zie je toch snel een
vieze donkergroene plastic bak voor je die
achter in de tuin staat en stinkt. Maar dat
hoeft niet zo te zijn. De compostbak van
Hornn en Ngo is juist bedoeld om binnen
te zetten en sluit aan bij de esthetische
eisen die daaraan worden gesteld. Het
ontwerp van de bamboo compostbak is
stijlvol, slim en laat wormen het werk doen.
Pagina 5
De worm: het huisdier van de toekomst?Een compostbak gevuld met wormen voor in je keuken of op kantoor. Klinkt mis-schien vies, maar productontwerper Claire Hornn en architect My My Ngo zien het als de beste manier om van voedselresten vruchtbare compost te maken.
Door Anne Reijnders #vOEDSEl #wONEN
Brabant is van oudsher een provincie van coö-peraties. Na een tijd van het toneel te zijn ver-dwenen, is de coöperatie weer springlevend. In de vorige edities van deze krant schreven we al over een voedselcoörperatie en over het coöpe-ratieve wonen. Nu is het de beurt aan energie-coöperatie.
Door Fabiënne van grunsven #ENERgiE
De grote energiebedrijven lijken langzaam terrein te ver-
liezen aan kleine lokale energiecoöperaties, die gemeen-
schappelijk duurzame energie inkopen en als het even
kan ook opwekken. Op deze manier krijgen de leden een
betere prijs, helpen ze het milieu en zijn ze bovendien geza-
menlijk eigenaar van de energieleverancier. Ook in Brabant
verrijzen dergelijke initiatieven, bijvoorbeeld in Uden.
Energie uden
Energie Uden wil “schone Udense stroom” leveren aan alle
bewoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen bin-
nen de gemeentegrenzen. Het gaat hierbij niet alleen om
het inkopen van goedkopere duurzame energie, maar ook
om het energieneutraal maken van de hele gemeente. Als
het aan Energie Uden ligt, is de gemeente vanaf 2035 niet
meer afhankelijk van de steeds duurder wordende ener-
giebronnen, maar wordt alles lokaal opgewekt vanuit zon,
wind, water, mest, of zelfs onze eigen poep.
gemeenschapszin
Vooralsnog houdt de nieuwerwetse coöperatie in Uden
zich voornamelijk bezig met het verlagen van de energie-
vraag in de gemeente en het verhogen van de toepassin-
gen van duurzame bronnen, zoals zonnepanelen. Naast het
effect dat het initiatief heeft op de planeet, is er ook een
lokaal voordeel. De coöperatieve insteek zorgt voor sociale
verbinding binnen de gemeenschap, doordat het gemeen-
schappelijk belang in organisatievorm is uitgedrukt.
Regionale aanpak
Energie Uden is niet het enige voorbeeld van een lokale
energiecoöperatie. Morgen Groene Energie is een coöpe-
ratie die momenteel al in acht Brabantse plaatsen, waar-
onder Helmond en Nuenen, energie levert. Met hun regio-
nale aanpak hopen ze maar liefst 20.000 leden te werven in
de komende vijf jaar.
Meer info energieuden.nl, morgengroeneenergie.nl
Mooi design
De wormen in de compostbak verteren
voedselresten tot vruchtbare compost.
Dit proces is geurloos, redt voedsel uit
de stroom van restafval en verrijkt je keu-
ken met een mooi design-object. De bak
betrekt mensen op eenvoudige wijze bij de
cyclus van ons voedsel, ook op zes hoog
midden in de stad. Het ontwerp is nog niet
op de markt, omdat het nog vol in ontwik-
keling is.
Meer info studioclairehornn.nl
Trenddag 2014: inspiratie & innovatieDe Commissaris van de Koning die een virtual reality bril test, je eigen hoofd laten 3D-printen, jongeren die innovatieve ideeën pitchen en Rutger Bregman van de Correspondent die ons leert dat vroe-ger alles slechter was. Dit zijn slechts een paar dingen die naar voren kwamen op de Trenddag 2014 in de Spoorzone in Tilburg.
Door Michelle vleugels
Het is de tweede editie van de Trenddag die vorig jaar
door BrabantKennis gelanceerd werd. Joks Janssen,
directeur BrabantKennis, vertelt tijdens de opening
dat deze dag ontstaan is uit de politiek-bestuurlijke
behoefte om vooruit te kijken. Volgens Janssen geven
we samen de toekomst vorm en gaan burgers steeds
meer meedoen. Denk bijvoorbeeld aan de interactie
die ontstaat met sociale media. Maar er wordt ook
gesteld dat de overheid deze wisdom of the crowd
nog onvoldoende benut. Tijdens de dag is volop te
zien hoe Brabant nu al innovatief bezig is. Ook wordt
vooruit gekeken naar ontwikkelingen voor de toe-
komst.Met een ontzettend uitgebreid programma is
het moeilijk om overal aanwezig te zijn. Maar gelukkig
hebben we Twitter en werd #Trend-
dag2014 trending topic! We hebben
de leukste tweets van de dag voor je
geselecteerd.
@Tinevandeweyer:
Cool sociaal-cultureel initiatief: brei-
ende oma’s verbonden met jonge
ontwerpers: Granny’s Finest #trend-
dag2014 grannysfinest.com
@heidiBuijtels:
Niet technologische maar sociale
innovatie brengt de grootste ver-
anderingen @rcbregman. Andere
moraal zorgt voor dynamiek #Trend-
dag2014
@carlyjansen64:
Smart cities, over innovaties in de
gebouwde omgeving. Hier is nog
een hele wereld te ontwikkelen. The
sky is the limit. #Trenddag2014
@AnneMarieD66:
Burgerinitiatief in #Brabant: geen
toestemming vragen, gewoon doen:
'heeft ooit iemand voor een kerk
vergunning aangevraagd?’ #Trend-
dag2014
@simondewijs:
Follow the fun! Cruciaal ingrediënt
bij veel innovaties van nu. #Trend-
dag2014 Dus @nhtv koester spel,
creativiteit, beleving, imagineering
Foto
: Stu
dio
Cla
ire H
ornn
MozaïekBrabant 6Pagina
Slimme energiemeters, denkende koelkasten en zelfstu-rende auto’s: steeds meer dingen staan via internet in ver-binding met elkaar. De Bijenkorf opende onlangs drie Bcon-nect stores, waar de nieuwste producten op het gebied van de Internet of Things worden verkocht. Door Anne de Rooij #wONEN #ENERgiE
Niet alleen wijzelf, maar ook onze spullen zijn steeds vaker op het inter-
net te vinden. Objecten zoals machines, huishoudelijke apparaten, auto’s,
kleding en sieraden zijn voorzien van een chip of zender waarmee zij ver-
bonden zijn met internet en dus met elkaar. Hiermee kunnen zij efficiënter
werken en dat levert gemak en besparing van bijvoorbeeld energie op.
Bconnect-stores
Als het gaat om wonen en energie bieden al deze met elkaar verbonden
apparaten vele voordelen. Dat is precies wat de Bconnect-stores in drie
Bijenkorf-filialen, waaronder in Eindhoven, laten zien. Hier kun je ontdek-
ken hoe slimme apparaten in huis werken en hoe ze op de meest efficiënte
manier bediend en op elkaar afgestemd kunnen worden.
wonen
Grote merken spelen steeds meer in op slimme technologie. Zo is het
mogelijk om je hele huis op een groene wijze te verwarmen met spaare-
lementen van Essent, een persoonlijk lichtprogramma te installeren met
innovatieve toepassingen van Philips, of gebruik te maken van de slimme
thermostaat Nest van Google.
Smart cities
Al deze woongadgets zijn echter een topje van de ijsberg vergeleken met
de verandering waar de stad mee te maken krijgt als gevolg van al deze
zelfdenkende objecten. Als ook auto’s, wegen, straatlantaarns, stoplichten,
telefoons en kleding met elkaar kunnen communiceren zonder tussen-
komst van de mens, ontstaan nieuwe informatienetwerken die stad, plat-
teland en de verbindingen daartussen op een efficiëntere manier kunnen
laten werken.
Meer info bconnect.nl
De winkel voor slimme spullen
Door Anne de Rooij #vOEDSEl
Het oplossen van het verspillingsprobleem
staat hoog op de politieke agenda van Den
Haag. Nederland wil bijvoorbeeld 20%
minder voedsel verspillen in 2015. “Toch
blijkt het moeilijk om concreet iets te doen”,
aldus de makers van de app. “Veel men-
sen willen hun verantwoordelijkheid wel
nemen, maar weten niet waar te beginnen.”
De eenzame afgeprijsde kip
August de Vocht van NoFoodWasted kwam
op het idee voor de app via een eenzame
afgeprijsde kip in de supermarkt. “Een
hele kip die dezelfde dag nog opgegeten
moet worden, terwijl ik net besloten had
om die avond geen kip te eten,” legt hij uit
aan Bright. “Waarom wijzen supermarkten
alleen in de winkel zelf op afgeprijsde arti-
kelen en niet online?”
Brabant
Inmiddels werken verschillende super-
markten, zoals C1000, Albert Heijn en Plus,
verspreid over de hele provincie mee aan
Afgeprijsd. Aan de hand van je locatiege-
gevens vindt de app de dichtstbijzijnde
supermarkt. De app informeert je over de
afgeprijsde producten. Dit levert voordeel
op: voor klant én supermarkt!
groei
De app is nu twee maanden in gebruik en
ondanks het ontbreken van cijfers laten
deelnemende supermarkten weten, dat er
minder voedsel in de vuilcontainers ver-
dwijnt. Afgeprijsd breidt ondertussen uit
naar de rest Nederland en heeft concrete
plannen voor Duitsland, België en andere
Europese landen.
Meer info nfdwstd.com
Ieder jaar wordt wereldwijd een derde van het voedsel weggegooid. Alleen al de Nederlandse supermarkten gooien jaarlijks levensmiddelen ter waarde van ruim €400 miljoen weg. De in Brabant ontwikkelde app ‘Afgeprijsd’ helpt dit probleem op te lossen.
Strijd tegen voed-selverspilling is Afgeprijsd
Door Jeroen Beekmans #ENERgiE #DuuRZAAM #iNNOvATiE
hergebruik
Voor het maken van beton is cement nodig, dat wordt gefabriceerd met mergel. Het ver-
werken van mergel tot cement vereist grote hoeveelheden Calcium Carbonaat (CaCO3)
en energie. Dit heeft een fliinke impact op milieu, natuur en landschap. Wanneer een
gebouw gesloopt wordt, ontstaat er betonpuin. Traditionele breekmachines verontreini-
gen het cementsteen waardoor het ongeschikt wordt voor het maken van nieuw cement.
Bij gebruik van de SmartCrusher van Koos Schenk is er geen sprake van verontreiniging
waardoor betonpuin bruikbaar bouwmateriaal wordt!
circulaire economie
De innovatieve breekmachine levert een bijdrage aan de circulaire economie; dit systeem
gaat uit van het maximaal herbenutten van grondstoffen en materialen, en daarmee het
minimaliseren van waardevernietiging. “Nederland kan het eerste land worden met een
cementindustrie zonder cementgroeven”, zegt Schenk in een interview met de Volkskrant.
Afgelopen jaar won hij de ASN Bank Wereldprijs met zijn duurzame idee. Neem een kijkje
op scc-oss.nl voor meer info over de techniek achter de SmartCrusher.
Meer info css-oss.nl
SmartCrusher verandert puin in nieuw bouw-materiaalBetonproductie is verantwoordelijk voor ruim 6% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Ossenaar en chemisch technoloog Koos Schenk bedacht een machine die ervoor zorgt dat betonpuin opnieuw gebruikt kan wor-den als bouwmateriaal.
De Kempenaar Wilmar. Foto: Mijn Mooi Brabant
Helmond 7Pagina
Door Niels hansen #vOEDSEl
helix Aspersa gros gris
Wat in 1990 als hobby begon, is anno 2015 serious business
voor Stappaerts. Zijn Slakkentuin is de enige slakkenkweke-
rij van Noord-Brabant. Stappaerts legt zich toe op de kweek
van de Helix Aspersa Gros Gris, een smaakvolle slakken-
soort die van origine te vinden is in landen rond de Middel-
landse Zee.
insecten eten
De Nederlandse slakkenconsumptie blijft vooralsnog ach-
ter bij die in Zuid-Europese landen, maar de aandacht voor
het eten van nieuwe diersoorten neemt toe. Zo gaf toenma-
lig minister van landbouw Gerda Verburg in 2010 maar liefst
1 miljoen euro aan de Wageningen Universiteit voor onder-
zoek naar de mogelijkheden om insecten voor consumptie
te kunnen eten.
Nieuwe landbouw
Bij de slakkenkwekerij in Reusel wordt een heus streekpro-
duct gemaakt dat niet alleen een ware lekkernij is, maar
ook bijdraagt aan het oplossen van voedselschaarste en
innovatie in de landbouw. Zin gekregen in een overheer-
lijke slak? De Slakkentuin bezorgt haar potjes slakken in
heel Nederland.
Meer info slakkentuin.nl
Vanaf deze maand liggen bij Jumbo-supermark-ten in het hele land insecten in de schappen. Het eten van insecten is vrij nieuw voor de Bra-bander. Waar buurprovincie Zeeland al sinds mensenheugenis bekend staat om haar mossel-vangst, legt Ad Stappaerts uit Reusel zich toe op een ander weekdier: de slak.
Brabant gaat aan de slak
Ook buiten Brabant zijn lokale overheden, ondernemers en burgers op zoek naar nieuwe manieren om het land-schap intact te houden en op een goede wijze te gebrui-ken. We kijken in deze rubriek over de grenzen van de provincie heen.
She’s the ONEHet Brabantse bouwbedrijf Heijmans introduceert een nieuw tijdelijke en flexibel woonconcept voor een gene-ratie die het anders wil: de Heijmans One.
Door Nick van den Broek #wONEN
Starterswoning
Het is een droom voor veel starters. Een mooi, eigen huisje dat van
alle gemakken is voorzien. De meeste starters zitten vaak tussen wal
en schip: ze komen vaak niet in aanmerking voor een sociale (huur)
woning, omdat ze te veel verdienen. Tegelijkertijd verdienen ze net
te weinig voor iets leuks in de vrije sector. Het bouwbedrijf Heijmans
ontwikkelde een huis dat zich richt op deze groeiende groep hoog-
opgeleiden.
Eenpersoonshuis
Het Heijmans ONE concept is een éénpersoonshuis dat slim en effi-
ciënt is ingedeeld en is toegespitst op de wensen van de starter op
de woningmarkt. Het huis wordt in één dag geplaatst en is daarmee
uitermate fliexibel in te zetten op een steeds fliegmatieker woning-
markt voor eenpersoons huishoudens. Het bouwbedrijf uit Rosmalen
wil met de prefabriceerde woningen, die zowel van binnen als van
buiten uit FSC hout bestaan, een groeiende vraag naar goede tijde-
lijk (huur)woningen bedienen. Daarnaast biedt het concept de moge-
lijkheid om leegstaande gebieden zoals bouwterreinen en braaklig-
gende kavels tijdelijk te benutten.
proef in Amsterdam
Een gemeubileerde ONE-woning is voor ongeveer 800 euro per
maand te huur. Momenteel wordt het concept op het Amsterdamse
Zeeburgereiland getest en wonen er twee proefbewoners in de twee
eerste ONE-woningen.
Meer info heijmans-one.nl
Buiten BrabantDe Kempenaar Wilmar vaart de juiste koers!Op de Zuid-Willemsvaart in Helmond meert deze zomer het historisch bedrijfsvaartuig de ‘Kempenaar Wilmar’ definitief aan. Het schip dat gebouwd is in 1927 is zo’n duizend keer naar Helmond gevaren en speelde een belang-rijke rol in de economische ontwikkelingen van de regio. Nu wordt er een pannenkoekenrestau-rant in gebouwd, een museum ingericht en aan de kade ernaast komt een mooi terras. Op die manier blijft de historie behouden en wordt het water verbonden met het centrum. Wij vroegen Dries Onclin, adviseur van scheepswerf Talsma, naar dit bijzondere initiatief.
Door Britt werner #wATER
wat maakt het historisch bedrijfsvaartuig zo’n uniek
en bijzonder initiatief?
“Het project is gekoppeld aan ‘Mijn Mooi Brabant’: Onder-
wijs, ondernemers, maatschappelijke organisaties en
overheden werken hierin actief samen aan bijzondere
initiatieven. Het doel: het versterken van de ruimtelijke
kwaliteit van Brabant. In het schip komt een wisselende
tentoonstelling. Deze draagt bij aan bewustwording van
de Helmondse industriële ontwikkelingen. De Zuid-Wil-
lemsvaart heeft de regio enorm veel economie gebracht
maar dat heeft onvoldoende aandacht. In het schip zal een
wisselende tentoonstelling worden ingericht. De tentoon-
stelling draagt bij aan bewustwording van de Helmondse
industriële ontwikkelingen. Om hier vorm aan te geven is
er een goede samenwerking met het museum Het Indus-
trieel Atrium. Daarnaast betrekken we mensen met een
beperking of afstand tot de arbeidsmarkt in het initiatief,
door hen in te zetten in het restaurant. Dus naast aandacht
voor historie en ruimtelijke kwaliteit, krijgt participatie ook
een plaats. Dat is de verbindende kracht van dit initiatief.”
wat valt er nu al te beleven en wat zijn de plannen voor
de toekomst?
“Op dit moment wordt het schip ontmanteld in Heeg
(Friesland) en halen ze motoren, pompen en aggregaten
uit het schip. Hierdoor ontstaat een prachtige ruimte voor
het pannenkoekrestaurant en het museum waar men de
historie opnieuw kan beleven.“
Eén van de doelen is om de relatie van het centrum van
helmond met het water te versterken. waarom is dit
van belang?
“De Zuid-Willemsvaart is voor Helmond erg belangrijk
geweest. Door gesloten bruggen is het op dit moment
onmogelijk met een jacht de stad binnen te varen. Er
gebeurt nu niks op het water en dat moet veranderen.
Fluisterboten en kano’s moeten weer welkom zijn. Het is
een ultieme wens om de pleziervaart op de Zuid-Willems-
vaart in de stad weer mogelijk te maken. Hierdoor ontstaat
meer waterrecreatie. Dit verlevendigt de binnenstad, naast
het prachtige kasteel en het mooie centrum.”
wanneer kunnen we een pannenkoek komen eten en
welke pannenkoek raadt u uw gasten aan?
“Volgens de planning zal de Kempenaar in mei/juni 2015
definitief aanmeren. Dan plaatsen we de laatste zaken,
richten we het museum in en kan het restaurant worden
ingewijd. Ik heb in Leeuwarden pannenkoeken met Indo-
nesische rijsttafel gegeten. Maar een lekkere pannenkoek
met spek is ook heerlijk!”
Foto: Heijmans
8Pagina MozaïekBrabant colofon
Redactie
Jeroen Beekmans
Joop de Boer
coolhunters
Nick van den Broek
Lieke Dols
Fabiënne van Grunsven
Niels Hansen
Dirk Hens
Anne Lennartz
Edwin van Onna
Louisiana van Onna
Anne de Rooij
Joam de Stoppelaar
Michelle Vleugels
Frank Vloet
Barbel van Zanten
Ontwerp
HOAX
Druk
Kampert-Nauta
MOZAÏEKBRABANT
www.mozaiekbrabant.com
Skyscrapers in het groen
Door Edwin en louis van Onna #wERKEN #NATuuR
Uitkijktorens dienden vroeger vaak als brandtoren in bosrijk gebied, zoals
de stijlvolle klassieker op landgoed De Utrecht bij Esbeek. Tegenwoordig
hebben de torens vooral een toeristisch-recreatieve functie voor kinderen
en natuurliefhebbers. In de Kempen-streek zijn de laatste jaren enkele uit-
kijktorens verschenen. Met name rond Reusel, Lage Mierde en Moergestel
kun je op grote hoogte panoramisch uitkijken over vennen, bos en hei.
Recent zijn daar twee torens in de omgeving van Biest-Houtakker bij geko-
men.
Reuselhoeve
Een heuse attractie is de uitkijktoren bij buitenplaats De Reuselhoeve, ont-
worpen door architect Ad Roefs. Van deze uitkijktoren kun je abseilen via
een mega-tokkelbaan van 120 meter. Ook bedrijven komen aan hun trek-
ken. Bovenin de toren bevindt zich een inspirerende panoramakamer die
als vergaderruimte wordt verhuurd.
uitzicht
Opgetrokken uit hout of staal bieden de torens stuk voor stuk indrukwek-
kende uitzichten en een compleet nieuw perspectief op de omliggende
natuur. Daarnaast zijn de uitkijk-torens een nieuw ijkpunt in het landschap
dat als begin- of eindpunt van een wandeling kan dienen.
Meer info reuselhoeve.nl
In de Brabantse natuurgebieden verrijzen de laatste jaren de meest wonderlijke uitkijktorens. Deze hedendaagse belvédères vormen de paradepaardjes van het natuurbeheer in de provincie. De uitdagende vorm en avontuurlijke extraatjes, zoals een klimwand of kabelbaan, zorgen voor een aantrekkingskracht van jong tot oud.
Door Fabienne van grunsven #vOEDSEl
Vergeten groenten vormen een heuse culinaire trend. De pastinaak, schor-
seneren en aardpeer zijn inmiddels weer volop in de schappen van de
supermarkt te vinden. Maar we hebben het hier niet over deze inmiddels
zo succesvol gereïntegreerde groenten, maar over raszuivere inheemse en
uitheemse oergroenten.
Tomaat
Er bestaan wel 7.500 soorten tomaten, maar daar liggen er wereldwijd vol-
gens Sennema slechts een paar van in de supermarkt. Omdat de super-
markten toch vooral de populaire en bekende soorten blijven verkopen,
richt Sennema zich op de enthousiaste ‘vensterdaktuinierder’.
Zaadbanken
De zaden van bijvoorbeeld de zwarte tomaten, paarse rapen, little Indian
corn en de gele peer dateren van vóór de opkomst van genetische mani-
pulatie. “Ze zijn eeuwenlang bewaard gebleven dankzij zaadbanken en
enthousiaste kwekers die dit agrarische erfgoed hebben weten te bewa-
ren. Voor het behouden van de diversiteit en de balans van ecosystemen is
het behouden van deze soorten van groot belang”, stelt Sennema.
community
Elke starterskit bestaat naast verschillende soorten zaden
uit een bamboe schepje, kokos zaaibakje, bodem en
opschroefbare gieterdop die iedere PET-flies tot gieter
transformeert. De kopers van een Seed Savour kit kunnen
bovendien via een online gemeenschap ervaringen en
zaden met elkaar uitwisselen.
Zelf aan de slag!
Door dit alles op eigentijdse wijze te verpakken en te pro-
moten wil Studio Harvest een nieuwe generatie aanzetten
om zelf aan de slag te gaan met het verbouwen van ‘erf-
goed’-groenten. Wil je graag zelf de handen uit de mou-
wen steken? Dat kan! Je kunt een starterskit aanschaffen
via de website, maar je kunt hem ook kopen bij duurzaam-
heidscentrum Groen4Life in Helmond.
Meer info seedsavour.nl
Een starterskit voor het kweken van ras-zuivere oergroenteSeed Savour is een door Studio Harvest ontwikkelde starter kit voor de teelt van oeroude vergeten groenten. Met het project wil initiatiefnemer Sebastiaan Sennema met uitsterven bedreigde groenterassen opnieuw introduceren in onze natuur.
Foto: Studio Harvest
Uitkijktoren Moergestel door architect Ad Roefs. Foto: Edwin van Onna
Uitkijktoren Reusel door Ateliereen Architecten. Foto: Edwin van Onna
Top Related