Montessori opvoeding en onderwijs in de 21e eeuwMontessori opvoeding en onderwijs in de 21e eeuw
1907-2011
Drs. E. Westra-Mattijssen
www.montessori.nl
1907-2011
Drs. E. Westra-Mattijssen
www.montessori.nl
103 jaar montessorionderwijs103 jaar montessorionderwijs
IN NEDERLAND
44 peuterspeelzalen160 basisscholen24 voortgezetonderwijs9 opleidingen en begeleidingsdiensten
IN NEDERLAND
44 peuterspeelzalen160 basisscholen24 voortgezetonderwijs9 opleidingen en begeleidingsdiensten
SLEUTELBEGRIPPEN
Zelfstandigheid
zelfredzaamheid
zelfdiscipline / verantwoordelijkheid
SLEUTELBEGRIPPEN
Zelfstandigheid
zelfredzaamheid
zelfdiscipline / verantwoordelijkheid
UITGANGSPUNTEN MONTESSORI OPVOEDING
• Actief zoeken naar het potentieel van kinderen
• Maximale ontwikkeling stimuleren
Montessori sprak over: Perioden van groei
• 0 tot 6 jaar: periode van schepping0-3 jaar: de schepper: absorberende geest
3-6 jaar: de ontdekker: bewuste ordening
• 6-12 jaar: periode van verkenning
en van wetenschap6-9 jaar: de verkenner: stabiliteit, kennisverwerving
9-12 jaar: de wetenschapper: rust en helderheid
M. Montessori 1951
En over: Gevoelige perioden
• Voor het bewegen
• Voor het waarnemen
• Voor de taal
• Voor kennisverwerving
• Voor creativiteit
• Voor socialiteit
• Voor moraliteit
2010
Help mij het zelf te doen
• Hoe kun je kinderen helpen?
• Wat kunnen kinderen zelf?
Zelf 1: alle opvoeding is zelfopvoeding
• Kiezen op school
• Kiezen thuis
• Wat voor werk• Welk tempo• Hoelang• In welke volgorde• Waarmee speel ik• Wat doe ik aan• Welke taak doe ik• Waar zorg ik voor
Grenzen van de keuzevrijheid
• Het eigen belang/veiligheid wordt geschaad
• Het sociale belang/veiligheid wordt geschaad
“Een gedisciplineerd mens is meester over zichzelf”
Zelf 2: groeien van innerlijke naar uiterlijke orde
• Van onbewuste naar bewuste orde
Door:
Goed waarnemen
Veel bewegen
Veel spreken en luisteren
Verwerven van culturele vaardigheden
Verkeren in sociale en morele situaties
orde
• Innerlijke orde en coördinatie van de bewegingen: concentratie
• Het handelend kind bevrijdt zich: kan werken
• Het genormaliseerd kind: spontane disciplinevoortdurend werkzaamhedensociaal gevoel en gedrag
Zelf 3: zelfverantwoordelijke zelfbepaling
• Kind is van nature actief in onderzoek van zichzelf en de omgeving
• Leert om te gaan met grenzen• Zelfstandigheid als ‘vrijheid in
gebondenheid’• Verschillen bepaald door eigen
(endogene) factoren en exogene factoren
samengevat
• Zelf kiezen
• Zelf zorgen voor orde
• Zelf verantwoordelijk zijn
DE ‘HULP’
Montessori :
• Voorbereide omgeving
• Specifiek materiaal
• Speciaal gedrag van volwasenen
OUDERS/VERZORGERSaffectie
• Spontaan en gepland
stabiliteit• Zekerheid en ritme
eerlijkheid• Rolmodel zijn
DE ONTDEKKING VAN HET KIND: TOEN EN NU
TOEN: BEGIN 20e EEUW
Het kind had geen eigen status, men onderscheidde geen kindertijd
NU: BEGIN 21e EEUW
Het kind heeft zeer veel eigen status (rechten van het kind 1989) maar vaak als volwassene in zakformaat, kindertijd is kort
beiden :
RUIMTE GEVEN
• Geven we voldoende ruimte?1: kiezen van vrienden
2: kleding keuze3: haardracht4: hobby / clubs5: eten6: broodbeleg7: invullen van voor- en naschoolse tijd8: bedtijd9: besteding van het weekend10: speelplaatsen in huis11: honoreren van verlanglijst12: inrichting van eigen kamer13: zakgeldbesteding
Geef 0, 1 of 2 punten
• 0 - 12 13 punten: matige ruimte
• 12 - 20/21 punten: voldoende ruimte
• 21 - 25 / 26 punten: (te) veel ruimte
Beslissingen nemenleraren en ouders
• Signaleren• Gericht observeren• Diagnosticeren• Begeleiden• Afwachten• Inwijden/ingrijpen• Evalueren• Vragen stellen• Feedback geven• registreren
• Afwachten • Ingrijpen• Ik-boodschappen• Vertellen van gewenst
gedrag• Herinneren/controleren• Saamhorigheid en
waardering uitspreken• Afspraken en regels
bepalen en aanpassen
Montessori: belonen en straffen zijn uit den
boze
belonen en straffen zoveel mogelijk overbodig maken door op tijd juiste beslissingen te nemen
belonen en straffen wakkeren machtstrijd aan, vanuit een ongelijkwaardige situatie
nooit werk laten doen voor een beloning of niet ervoor straffen
wel altijd bemoedigen of indien nodig afzonderen
Het kind in het gezin
• Maakt deel uit van het gezin als systeem, dmv taken
• Leeft met afspraken en regels
• Heeft ruimte voor eigenheid van de ontwikkeling en prestaties
• Kan persoonlijke behoefen uiten en overlegt over uitzonderingen
Het kind op school
• Doet onderzoek
• Gaat op zoek naar verbanden
• Toont verbeeldingskracht
• Toets zijn eigen kennis
• Draagt verantwoordelijkheid voor de kennis (cognitief / sociaal / moreel)
DE OPBRENGST
CITAAT MARIA MONTESSORI:
“Aldus beschermd zal het kind uitgroeien tot een ethisch volwaardige volwassene die door zijn persoonlijkheid mee kan bouwen aan een nieuwe samenleving.
In het kind zelf liggen de potenties besloten”
VERWONDERING
NIEUWSGIERIGHEID EN EEN ONDERZOEKENDE HOUDING
Ik wens alle kinderen in het montessorionderwijs toe dat ze zo mogen groeien.
Els Westra
Top Related