MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ
I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK
Onderdeel Taalverandering en Taalcontact
2007-2008, 1e semester
4e college
(29-11-2007)
Leven en dood van talen
het ontstaan van talen
� taal = kennis (taalvermogen, I-language)
� ontwikkeling van taal < ontwikkeling van cognitie
toegenomen cognitief vermogen
niet-mens mens
� Hauser, Chomsky & Fitch (2002): beslissende stap = vermogen tot recursie
http://www.sciencemag.org/cgi/reprint/298/5598/1569.pdf
recursie
� zie ‘recursie’
� recursie: een eigenschap van een procedure P, zodanig dat een willekeurige stap vanP gelijk is aan (een eerdere stap van) P
� P : een zin maken P 1. zin = subject + predikaat2. predikaat = werkwoord + object3. object = zin
� recursie is het recept om met beperkte middelen oneindigheid te bereiken
Jan zeidat Piet dacht
dat Marie vond
etc. etc.
zie ook: http://en.wikipedia.org/wiki/Recursionhttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Kochsim.gif
verspreiding van mensen vs. verspreiding van talen
� reconstructie van proto-talen maar beperkt mogelijk
oudste bronnen: 3000 jaar
reconstructietechniek: - vergelijking van varianten- opstellen (klank)wetten- verhaal over historische omstandigheden
oudste gereconstrueerde stadium: 5000-7000 jaar
verreweg de meeste families: oudste bronnen 100-300 jaar
� alternatieve methode: lexicostatistiek
- overeenkomsten tussen (basic vocabulary) woorden: statistisch gegeven
- taalverandering: constant replacement rate
� schatting van het moment waarop 2 talen nog niet van elkaar verschilden
problemen: - methode is niet toetsbaar- overeenkomst kan toeval zijn (cf. Oudgrieks/Hawaiiaans)- overeenkomst kan onherkenbaar zijn (vijf/cinque/penta)- constant replacement rate negeert mechanisme van taalcontact
leidt tot de aanname van grotere taalfamilies
� reconstructie op basis van lexicostatistiek gekoppeld aan DNA-boom
(onderzoek van Luigi Luca Cavalli-Sforza):
probleem: stamboom-model negeert taalcontact
� indo-europees niger-congo
west-germaans west-atlantisch
insular continental akan yoruba
english frisian german dutch
negerhollands
� overeenkomst Engels-Fries: k > tsj kaas - tsiis/cheesekerk - tsjirke/church
verschil Engels-Fries: SVO vs. SVOV
palatalisatie OV
Engels + �
Fries + +
Nederlands/Duits � +
� verhaal: (Middel) Engels sterk veranderd door contact met Noors/Frans
FRIES
ENGELSDUITS
NEDERLANDS
ontstaan van talen
� afsplitsing (functie van variatie binnen een taalgemeenschap)
� vermenging (functie van taalcontact)
� introductie/revival (kunstmatig) vb. Modern Hebreeuws
bedreigde talen
� hoeveel talen zijn er momenteel?
6912 (Ethnologue 2005)
http://www.ethnologue.com/
� hoeveel talen zijn er over 100 jaar?
schatting: ca. 600-700 (M. Krauss, Language 68.1 [1992], p. 4-10)
http://www.jstor.org/cgi-bin/jstor/printpage/00978507/ap020274/02a00010/0.pdf?backcontext=table-of-contents&dowhat=Acrobat&config=jstor&[email protected]/01c0a8486a005073755&0.pdf
� 90 % zal verdwijnen
schatting gebaseerd op
� aantal talen met L1-sprekers (eerste taalverwervers)
� aantal talen met officiële status
� aantal talen met officiële status in meerdere landen
engels 45
frans 30
spaans 20
arabisch 20
portugees 6
� aantal sprekers
> 1.000.000 347
> 100.000 1239
< 100.000 ca. 4500
< 1.000 ca. 1000
http://www.ethnologue.com/ethno_docs/distribution.asp?by=size#2
http://sirio.deusto.es/abaitua/konzeptu/nlp/top100.htm
� het belang dat sprekers hebben bij het spreken van hun moedertaal
is het erg ?
� ja: verlies aan culturele diversiteit (globaal belang)
� nee: ontwikkelingskansen van de sprekers (individueel/groepsbelang)
noodzakelijk voor oplossing
� respect voor verscheidenheid binnen een gemeenschap
� besef dat multilingualisme normaal is en niet schadelijk
probleem
� bilingualisme kan begin van het einde zijn: mechanisme van taaldood
taaldood
� definitie: het verschijnsel dat alle sprekers van taal A (ineens of geleidelijk)communicatie in A opgeven ten gunste van communicatie in taal T
� taaldood is een keuze
� vast patroon
stadia
1. uitgangssituatie: multilingualisme (A en T gelijkwaardig)
2. verandering in sociaal-historische omstandigheden � differentiatie tussen A en T
kan leiden tot: complementaire distributie(gebruik van A en T in gescheiden domeinen)
3. ontstaan van negatieve attitude t.o.v. A (stigmatisering)
4. sprekers laten taal A in de steek (language abandonment) �
A krijgt geen nieuwe L1-sprekers
5. taaldood, taalritualisatie (bijv. Latijn in kerk/universiteit)
Top Related