—–——–———
2—–——–——––
© 2006 CRDP académie de MontpellierCentre régional de documentation pédagogiqueAllée de la Citadelle — 34064 MONTPELLIER CEDEX 2Tous droits de reproduction et d’adaptation réservés pour tous pays.
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 2
© CRDP académie de Montpellier
—–——–———
3—–——–——––
PrefaciAl mes de mai de 2005, dins l’encastre de la « Prima de la Poësia », la comuna de Montpelhièr ela Direccion dels Afars Culturals comandèron als estudiants d’occitan de l’Universitat Paul Valeryun montatge poëtic. Coma trabalhàvem, en tresena annada de licéncia, sus lo tèma del Bestiari,demandèrem a la comediana Myriam François, de nos ajudar a metre en scèna una lectura poëtica del corpus. Aquò agradèt als estudiants e lo trabalh sus la lectura oralizada los faguèt dintrar d’un biais mai personal dins los tèxtes. L’espectacle teatral agradèt e inspirèt l’idèa d’unenregistrament.Sul tèma del Bestiari s’estructurèt tanben lo projècte academic del segond gra per 2005-2006 ed’autres tèxtes venguèron augmentar la causida iniciala, dins l’amira d’una utilizacion pedagogicaen collègi e licèu.La lenga occitana a de tresaurs per dire las bèstias. Los animals son pertot presents dins la tradi-cion orala, provèrbis, comptinas, faulas, sornetas, coma o son dins la poësia contemporanèa deRenat Nelli e Carles Camprós a Max Roqueta. L’inspiracion animalièra es una sòrga poëtica inagotabla. En epigrafa de son Bestiari, Carles Camprós cita aquesta frasa de Claudel : « Le but dela poésie n’est pas, comme dit Baudelaire, de plonger au fond de l’Infini pour trouver du nouveau, mais au fond du défini pour y trouver de l’inépuisable. » Lo bestialum qu’inspira nòstrespoëtas es tan comun coma es umil, e pròche. Son d’angròlas, de pregadieus, de cigalas, de galinetas o de gats… Compausan, coma ditz Felip Gardy1 « une galerie de figures animales cahotante et joyeuse », retraches brèus que revèrtan l’uman e que son d’en primièr de ritmes, decadéncias, de sons e de ressons, dins una granda varietat d’estils e de registres ont lo cant a saplaça. D’aquesta diversitat avèm ensajat de donar idèa dins nòstra causida.
Clara TORREILLES, Maria-Joana VERNY
1. Au plus près des mots, Charles Camproux écrivain d’oc, Lengas, 53, 2003.
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 3
© CRDP académie de Montpellier
—–——–———
4—–——–——––
Lo corbatàs La nèu fai bramar lo corbatàs Lo corbatàs fai cantar la nèu
Reprovèrbi «chinés» porgit a la China per son autor occitanMax ROUQUETTE, Bestiaire II
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 4
© CRDP académie de Montpellier
SomariAi vist lo lop, lo rainal e la lebre, traditionnel 1’04 . . . . . . . . .9(cantat per Choeur occitan Rosamonda, dir. Gérard Zuchetto)
Carles Camprós, BestiariLo letre 0’36 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10Lo dieudama 0’53 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11Sorneta nècia de la forniga 0’42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12La machòta 1’07 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14Lo pregadieu 1’20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Renat Nelli, Per una nuèit d’estiuLa luseta 0’23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18Lo grilh 0’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19La vèspa 0’23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19La cigala 0’28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Lo gat 0’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Lo gos 0’21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21Las cabras 0’24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21Lo pol 0’23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22La vipèra 0’25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22L’escorpion 0’20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23L’unicòrn 0’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23Lo papagai 0’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24La cabeca 0’20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
1.
2.3.4.5.6.
7.8.9.
10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.
—–——–———
5—–——–——––
Pistes
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 5
© CRDP académie de Montpellier
—–——–———
6—–——–——––
Joan-Maria Petit, Bestiaris, aubres, vinhasAranha 0’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25Galineta 1 0’20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26Galineta 2 0’18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26L’ase (cantat per Patric) 2’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
Max Roqueta, BestiariLo rabàs 1’42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28Los estornèls 0’53 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30Lo secret de las arondas 0’52 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31Setembre 0’14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32Dire de l’aranha 0’29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32Cançon de l’aranha 0’45 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33Lo pregadieu 0’42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34Lo papachrós 0’38 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36Lo cocut 0’34 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37La cavala blanca 1’01 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Lo mèrle, traditionnel 0’47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39(cantat per Choeur occitan Rosamonda, dir. Gérard Zuchetto)
Jean-Henri Fabre, Fables et poésiesLa cigalo 0’22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40Cacalausoun 0’16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
Jan-Bernat Vaselhas, Lo cabrièr de las paraulasUn jorn d’ivèrn 2’09 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
20.21.22.23.
24.25.26.27.28.29.30.31.32.33.
34.
35.36.
37.
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 6
© CRDP académie de Montpellier
Bernard Lesfargues, Cap de l’aigaLos quatre aucèls de la nuèch 0’35 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
Ives Roqueta, L’escriveire publicTu país animal 1’02 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Robert Allan, Cants dau deluviLa galineta 0’49 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
L’anonim de Nimes, Mòts de jòcsCagaraula 1’00 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50Cats aquí 1’18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
La nòstra cabrideta, traditionnel 1’37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54(cantat per La Talvera)
Antòni Bigòt, Li BourgadièiroLa tartuga 0’34 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56Lo cat 0’29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
Eugène Garcin, Poésies provençales, fables et contesLo gau 0’44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
La Fare-Alais, Las castagnadosLa romèca 1’15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
—–——–———
7—–——–——––
38.
39.
40.
41.42.
43.
44.45.
46.
47.
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 7
© CRDP académie de Montpellier
La fourmi
nigue, nigue
la fourmi
niguera
la fourmi
est une amie
la fourmi
mie, mie
la fourmi
amiera
La fourmi
apostolique
la fourmi
nique, nique
la fourmi niquera
La fourmi
Sorneta nècia de la fornigaLa forniganiga, nigala forniganigaràla fornigaes una amigala forniganiga, nigala fornigaamigarà.La fornigaapostolicala forniganica, nicala forniga nicarà.La forniga
—–——–———
12—–——–——––
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 12
© CRDP académie de Montpellier
dessus la figue
la fourmi
figue, figue
la fourmi enfiguera.
La fourmi
nigue, nigue
la fourmi
niguera.
Le monde rague-rigue
drague-drigue
le monde s’achèvera
et la fourmi héroïque
la fourmi fourmiera
La fourmi,
nigue, nigue la fourmi
niguera
dessús la figala fornigafiga, figala forniga enfigaràLa forniganiga nigala forniganigarà.Lo monde raga-riga,draga-drigalo monde s’acabaràe la forniga eroïcala forniga fornigaràLa forniga,niga, niga, la forniganigarà.
FFoollllee ssoorrnneettttee ddee llaa ffoouurrmmii
—–——–———
13—–——–——––
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 13
© CRDP académie de Montpellier
—–——–———
37—–——–——––
De còps, a la prima, reculhissiá las pèrlas d’aur dau cocut quelos espandís als quatre cantons de l’espaci, mas degús l’a pasvist cantar de tant qu’es solitari, mesfisent e cargat de mistèri.Ela sola, Goteta, amb sas sòrres, lo vegèron cantar. E nedemorèron piveladas. Que sens saupre coma, i semblètlo cant, lo dire, la paraula d’una prima etèrna.
Max Rouquette, Goteta o los camins de la vida,CDDP de Lozère, 1987, CRDP de Montpellier, 2006.
Parfois, au printemps, elle recueillait les perles d’or du coucou
qui les sème aux quatre coins de l’espace, mais que nul n’a vu chanter.
Et elles en restèrent fascinées. Car, sans savoir comment, cela leur apparut
comme le chant, l’expression, la parole d’un printemps éternel.
Traduction de l’auteur.
Lo cocutLLee ccoouuccoouu
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:47 Page 37
© CRDP académie de Montpellier
—–——–———
63—–——–——––
Poèmes dits par :Gilles ARBOUSSET, Valentin BELHOMME, Maguelonne DARGENT-BIZOT, Aude MARCON,Olitiana MARTIN, Marie TESTUD, Claire TORREILLES, Elsa VERNHETTE, Marie-JeanneVERNY, Marie-José VILLENEUVE.
Chansons : Occitan ROSAMONDA dirigé par Gérard ZUCHETTO, PATRIC, La Talvera, Cardabella.
Remerciements aux Éditions Gallo, à Occitània Produccions, à CORDAE/La Talvera, à Ventadorn pour leurs aimables autorisations de reproductions, au CIRDOC pour leur aide technique.
Suivi éditorial : Marie-Christine AUDOUY, Claire TORREILLES, Marie-Jeanne VERNYSuivi de fabrication : Séverine CHEVÉMaquette, illustrations et PAO : Dominique POUPEAUEnregistrement : Joachim MARTINETTI
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:48 Page 63
© CRDP académie de Montpellier
—–——–———
64—–——–——––
PRIX : 14 eurosISBN 13 : 978-2-86626-234-1
RÉF : 340PB855
Réimpression juin 2008 Jouve ImprimerieDépôt légal février 2006
Directeur du CRDP de l’académie de Montpellier : Jean-Marie PUSLECKI
livret bestiaire_L145 x H130_2008NB.qxd 10/07/2008 15:48 Page 64
© CRDP académie de Montpellier
© CRDP académie de Montpellier
flo
rilè
gi
oc
cit
an
PRIX : 14 €
RÉF : 340PB855ISBN 13 : 978-2-86626-234-1
Carles CamprósRenat Nelli
Joan-Maria PetitMax Roqueta
Jean-Henri FabreJan-Bernat Vaselhas
Bernat LesfarguesIves Roqueta
Robert AllanL’anonim de Nimes
Antòni BigòtEugène Garcin
La Fare-Alais
Bes
tia
ri
fl
ori
lèg
i o
ccit
an BestiariBestiari
couv bestiaire L145 x H130.qxd 03/06/2008 12:26 Page 1
CouverturePrefaciSomariSorneta nècia de la fornigaLo cocut4e de couv
Top Related