Lieve Ponnet Adviseur-generaal
Studiedag FOD WASO maandag 25 september 2017 en maandag 9 oktober 2017
1. Voorgeschiedenis
2. ARAB
3. Uitwerking codex
4. Coördinatie/codificatie
5. Structuur Codex over het welzijn op het werk
6. Hoe verwijzen naar de codex?
7. Wat blijft er over van het ARAB?
8. Uitdagingen 2
• Decreet
15/10/1810
•Wet
2/7/1899
Afzonderlijke
uit-
voeringsbesl
uiten
•KB
23/12/1937
gecoördineerde
wet
Besluit regent
11/2/1946 en
27/9/1947
ARAB
•Wet 10
juni 1952
Wijzigingen
ARAB
MO
5/10/1992
codex
•Welzijns-
wet
4/8/1996
Codex
welzijn op
het werk
28/4/2017
4
Titel I: Gevaarlijke en ongezonde inrichtingen = bepalingen inzake leefmilieu
= staatshervorming
Titel Ibis: Toepassingsgebied en voorkomingsprincipes
= omzetting van kaderrichtlijn 89/391 van 12 juni 1989
= overgenomen in welzijnswet en KB-welzijnsbeleid
6
Titel II: Algemene bepalingen betreffende de arbeidshygiëne alsmede de veiligheid en de gezondheid van de arbeiders
= arbeidsveiligheid (arbeidsplaatsen, brand, voorkomingsbeleid, veiligheidssignalering) = arbeidsgeneeskundige diensten en medisch toezicht = arbeidsklimaat, sanitair, werkkledij….
Titel III: Bijzondere bepalingen toepasselijk in zekere nijverheidstakken
= specifieke regels inzake leefmilieu = elektrische installaties, gevaarlijke stoffen = fabricage en gebruik van bepaalde toestellen: liften
7
Titel IV: Speciaal regime voor de stoomtoestellen en stoommachines
= fabricage van stoomtoestellen
= leefmilieu
Titel V: Eindbepalingen Hoofdstuk I: Erkende organismen
Hoofdstuk II: Organen voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing der werkplaatsen
Hoofdstuk III: Toezicht en bestatiging der overtredingen
8
10
Technologische evolutie = veroudering bv. Titel III en IV ARAB
Denken over preventie bv. Titel Ibis, II en V ARAB
Staatshervorming bv. Titel I, III en IV ARAB
Europese richtlijnen bv. Titel Ibis, II en III ARAB
11
Proloog ◦ Herstructurering van het ARAB
Vaststellen van een structuur ◦ Ministeriële omzendbrief van 28 september 1993
Uitwerking van aparte koninklijke besluiten ◦ Eerste KB: 12/8/1993 gebruik arbeidsmiddelen
◦ Laatste KB: KB 20/5/2016 elektromagnetische velden
12
Invoering van nieuwe regels ingevolge Europese richtlijnen Bv. Beeldschermen, manueel hanteren lasten, optische stralingen, elektromagnetische velden
Uitvoering welzijnswet Bv. welzijnsbeleid en organisatorische structuren
Modernisering ARAB Bv. gezondheidstoezicht, arbeidsplaatsen, brandpreventie, thermische omgevingsfactoren
14
Nieuw Koninklijk besluit = Er wordt een volledig nieuwe regelgeving uitgevaardigd die alle vorige aparte koninklijke besluiten vervangt
Gevolgen: ◦ Het gaat om een reglementair besluit ◦ De koning oefent volledige uitvoeringsbevoegdheid
uit ◦ Alle wettelijk gestelde vormvereisten moeten
nageleefd worden = geen discussie mogelijk over de waarde van de tekst!
15
Toepassing van principes van coördinatie/codificatie ◦ Nieuwe structuur ◦ Hernummering en verwijzing naar nieuwe artikelen ◦ Aandacht voor eenvormigheid in de terminologie ◦ Aanpassing van verwijzingen naar andere wetteksten
en besluiten die niet behoren tot de codex ◦ Geen fundamentele wijzigingen aan de inhoud van
de besluiten, behalve waar dit noodzakelijk is voor de eenheid van de tekst Bv. vereenvoudiging formulering toepassingsgebied
regelgeving ernstige arbeidsongevallen
16
Integratie van meerdere teksten a) Ernstige arbeidsongevallen ◦ Artikel 26 tot 28 KB 27 maart 1998
welzijnsbeleid ◦ KB 28 mei 2003 (deskundigen) ◦ MB 31 mei 2006 (model van lastenboek, verslag
en termijn) b) Vorming preventieadviseurs ◦ KB 17 mei 2007 vorming PA interne dienst PBW ◦ KB 5 december 2003 vorming PA externe dienst
PBW
17
Integratie van meerdere teksten c) Toevoeging aan de codex van teksten die zich buiten de codex bevonden
◦ Laboratoria: KB 31 maart 1992
◦ Erkenning asbestverwijderaars: KB 28 maart 2007
Schrappen van overgangsbepalingen waarvan de termijn verstreken is
18
Recente besluiten tegenover oudere besluiten Bv. arbeidsmiddelen Afstemmen van specifieke besluiten op de algemene
bepalingen betreffende de arbeidsmiddelen Bv. ioniserende stralingen Aanpassen van verouderde verwijzingen (artikel 28bis
ARAB) Aanpassen terminologie (arbeidsgeneeskundige dienst) Aanpassen bevoegde administratie (arbeidshygiëne en –
geneeskunde)
Aandacht voor toepassingsgebied ◦ Artikel I.1-2: Algemeen toepassingsgebied ◦ Specifiek in bepaalde boeken bv. jongeren,
zwangere werkneemsters….
19
streven naar eenvormig begrippenkader ◦ Begrippen in verband met preventie
Gevaar, risico, risicoanalyse, risicobeoordeling, preventie, gezondheidstoezicht, eerste hulp
◦ Begrippen in verband met veel gebruikte termen
Psychosociale risico’s op het werk
Dynamisch risicobeheersingssysteem, globaal preventieplan en jaaractieplan
Werkpost en sociale voorzieningen
Chemisch en biologisch agens
Arbeidsmiddel, CBM, PBM, werkkledij, veiligheids- en gezondheidssignalering
20
streven naar eenvormig begrippenkader ◦ Begrippen in verband met actoren
Hiërarchische lijn = Alle door de werkgever aangeduide werknemers die een gedeelte van het gezag van de werkgever over de werknemers uitvoeren
Preventieadviseur Algemeen = de natuurlijke persoon die vanuit de interne of externe dienst PBW de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bijstaat in de uitvoering van het welzijnsbeleid en die voldoet aan de reglementaire voorwaarden voor de uitoefening van zijn functie in functie van discipline
Preventieadviseur psychosociale aspecten, arbeidsgeneesheer, arbeidsveiligheid
Vertrouwenspersoon
21
streven naar eenvormig begrippenkader ◦ Begrippen in verband met actoren
Bevoegd persoon
= Een persoon die aangeduid is door de werkgever en die door middel van een opleiding de vereiste kennis heeft verworven om specifieke door de codex bepaalde handelingen te stellen, inzonderheid in verband met de toepassing van bepaalde preventiemaatregelen of het uitvoeren van controles
Andere aanwezige personen
22
Oneigenlijke definities/Verkorte citeerwijzen ◦ Wetteksten:
Wet, codex, ARAB, AREI, algemeen reglement ioniserende stralingen, verordening 1272/2008, verordening 1907/2006
◦ Actoren op niveau van overheid: Minister, diensten en ambtenaren van FOD
WASO, Hoge Raad, vaste operationele commissie
◦ Actoren op niveau van onderneming: Interne en externe dienst, EDTC, erkend
laboratorium, comité
23
Er wordt voorzien in een termijn van twee jaar vanaf de inwerkingtreding van de codex om de documenten waarin verwezen wordt naar bepalingen van de “oude” codex aan te passen aan de nieuwe nummering opgenomen in de “nieuwe” codex
10 boeken in plaats van 8 titels
Enkele wijzigingen in samenstelling boeken
BOEK: bepaalt het eerste cijfer van het artikelnummer, dat een Romeins cijfer is
TITEL: bepaalt het tweede cijfer van het artikelnummer dat een Arabisch cijfer is, waarna een doorlopende nummering volgt na een plat streepje
HOOFDSTUK
AFDELING
ONDERAFDELING
25
26
VOORBEELD
Boek VIII ergonomische belasting
Titel 1 werkzitplaatsen en rustzitplaatsen Artikel VIII.1-1 tot VIII.1-4
Titel 2 Beeldschemen Artikel VIII.2-1 tot VIII.2-6
Titel 3 Manueel hanteren van lasten Artikel VIII.3-1 tot VIII.3-10
27
Bijlagen worden gevoegd bij elk boek ◦ Romeins cijfer verwijst naar het boek ◦ Arabisch cijfer verwijst naar de titel ◦ Arabisch cijfer na plat streepje (= nummer van
bijlage) ◦ Bv. bijlage VIII.2-1 is de eerste bijlage bij titel
2 van boek VIII
Boek I Algemene beginselen
Titel 1: inleidende bepalingen ◦ Oorsprong van de bepalingen
= verwijzing naar de Europese richtlijnen die omgezet worden in Belgisch recht
◦ Toepassingsgebied = Algemene bepaling betreffende de personen op wie de
codex van toepassing is – in specifieke boeken is een afwijking mogelijk
◦ Definities = definities die gelden voor de hele codex
Bv. gevaar, risico, chemisch agens, werkkledij…
= definities die verkorte citeerwijze zijn = de codex, de minister
28
Boek I Algemene beginselen Titel 2 Algemene beginselen betreffende het welzijnsbeleid
Titel 3 Preventie van psychosociale risico’s
Titel 4 Maatregelen in verband met het gezondheidstoezicht op de werknemers
Titel 5 Eerste hulp
Titel 6 Maatregelen in geval van arbeidsongeval
Integratie van alle bepalingen i.v.m. ernstige arbeidsongevallen: definities, voorwaarden voor deskundige, honorarium, model verslag en lastenboek, termijn voor indiening verslag 29
Boek II Organisatorische structuren Titel 1 Interne dienst PBW Titel 2 Gemeenschappelijke interne dienst PBW Titel 3 Externe dienst PBW Titel 4 Vorming en bijscholing van preventieadviseurs - organisatie van de vorming - inhoud vorming preventieadviseurs intern en extern
Titel 5 Externe dienst technische controles op de werkplaats Titel 6 Laboratoria Titel 7 Comités voor preventie en bescherming op het werk Titel 8 Rechtstreekse participatie Titel 9 Hoge raad voor preventie en bescherming op het werk
30
Boek III Arbeidsplaatsen Titel 1 Basiseisen betreffende arbeidsplaatsen Titel 2 Elektrische installaties Titel 3 Brandpreventie op de arbeidsplaatsen Titel 4 Ruimten met risico’s voor explosieve atmosfeer Titel 5 Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen Titel 6 Veiligheids- en gezondheidssignalering Titel 7 Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen
Nog toe te voegen!
31
Boek IV Arbeidsmiddelen Titel 1 Definities
Titel 2 Bepalingen van toepassing op alle arbeidsmiddelen
Titel 3 Mobiele arbeidsmiddelen al dan niet met eigen aandrijving
Titel 4 Arbeidsmiddelen voor hijsen of heffen van lasten
Titel 5 Arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte
32
Boek V Omgevingsfactoren en fysische agentia
Titel 1 Thermische omgevingsfactoren
Titel 2 Lawaai
Titel 3 Trillingen
Titel 4 Werkzaamheden in hyperbare omgeving*
Titel 5 Ioniserende stralingen
Titel 6 Kunstmatige optische straling
Titel 7 Elektromagnetische velden
* Vroeger bij arbeidsplaatsen 33
Boek VI Chemische, kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia
Titel 1 Chemische agentia
Titel 2 Kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia
Titel 3 Asbest
Titel 4 Erkenning van asbestverwijderaars
Boek VII Biologische agentia Titel 1 Algemene bepalingen
34
Boek VIII Ergonomische belasting (nieuw boek)
Titel 1 Werkzitplaatsen en rustzitplaatsen (ex-arbeidsplaatsen)
Titel 2 Beeldschermen (ex-arbeidsmiddelen)
Titel 3 Manueel hanteren van lasten (ex bijzondere werksituaties)
Boek IX Collectieve en individuele uitrusting Titel 1 Collectieve beschermingsmiddelen
Titel 2 Persoonlijke beschermingsmiddelen
Titel 3 Werkkledij 35
Boek X Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën
Titel 1 Nachtarbeiders en werknemers in ploegendienst
Titel 2 Uitzendarbeid
Titel 3 Jongeren op het werk
Titel 4 Stagiairs
Titel 5 Moederschapsbescherming
36
38
Codex= wetboek ◦ Dus: codex over het welzijn op het werk
En niet codex over het welzijn op het werk van 28 april 2017
Verwijzing naar boek, titel, hoofdstuk, afdeling en onderafdeling telkens met kleine letter en dus geen hoofdletters
Bij verwijzing naar een onderdeel van de codex citeren van de hoogste indeling naar de laagste indeling
Dus afdeling 3 van boek IX, titel 2, hoofdstuk I
En niet afdeling 3 van hoofdstuk I van titel 2 van boek IX
Uitzondering: titel 2 van boek IX, want op een na hoogste niveau
39
Verwijzing naar een onderdeel met vermelding van de inhoud: ◦ Men verwijst naar het boek, titel, hoofdstuk met
vermelding van het opschrift van het onderdeel
◦ Bv. Hoofdstuk X betreffende de grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling van boek VI, titel 1 van de codex
Verwijzing naar een artikel: ◦ Men verwijst naar de codex in zijn geheel en niet
naar het onderdeel van de codex waarin zich het artikel bevindt
◦ Bv. artikel X.3-2 van de codex en niet artikel X.3-2 van boek X, titel 3 van de codex
41
Artikel onderwerp
28 Toepassingsgebied van het ARAB
44ter1 en 2 Verbod zich onder een bepaalde last te begeven
en stabiliteit van toestellen
51 Voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van ongevallen
door gevaarlijke stoffen
52 Constructievoorschriften ter voorkoming van brand
53 Werkzaamheden op plaatsen met gevaarlijke gassen
(maatregelen ter voorkoming van verstikking en
reddingsmaatregelen)
54 Verbod om een rustpauze te nemen op gevaarlijke
plaatsen
54ter Afgezonderd tewerkgestelde werknemers
148decies1 Maatregelen ter voorkoming van hinder (onder meer
beroep op erkend laboratorium)
42
Artikel onderwerp
280 – 281
quater
Keuring bij ontvangst en periodieke keuring
282 - 283 Kabelbanen
323.1 en
323.2
Controles van centrifuges
341bis - 348 Aanbrengen van verf of van een bedekking
363bis Laden en lossen van tankwagens
433bis - 438 Bouw- en onderhoudswerken
452 - 453 Bepalingen van toepassing op werkbakken opgehangen
aan een hijskraan
453bis Gebruik van bepaalde stellingen enkel door bekwame
werknemers
455 Hefwerktuig gebruikt op een stelling
43
Artikel onderwerp
457 - 458 Platformen en bruggetjes
462 Werken op daken
462bis –
462duodecies
Fabrieksschoorstenen
463 Gewelfbogen
464 Slopingswerken
466 - 468 Algemene voorzorgen bij bouwwerken waaronder de
verplichting voor bedieners van een torenbouwkraan om
over een getuigschrift te beschikken (art 467bis) en
redding bij verdrinkingsrisico (art 468)
525 - 550 Vervoernijverheid
565 -574ter Garages met uitzondering van artikel 570 dat een
overgangsbepaling bevat voor dommekrachten die op
de markt werden gebracht en in gebruik genomen voor
31 december 1994
723bis15 Verbodsbepalingen gebruik van bepaalde gevaarlijke
stoffen (benzeen, PCB)
44
Elektrische installaties: ◦ Artikel 184 tot 266bis van toepassing op elektrische
installaties die op 31 december 2016 eventueel verlengd tot 31 december 2018 niet beantwoorden aan de artikelen III.2-7 en III.2-8 van de codex
Ladders: ◦ Artikel 43bis en 459: ladders ter beschikking van de
werknemers voor 25/9/2005 en nog niet vervangen of aangepast
Stellingen: ◦ Artikel 440 tot 451, 454, 454bis en 456: stellingen ter
beschikking van werknemers voor 25/9/2005 en nog niet vervangen of aangepast
45
Fabricage van persoonlijke beschermingsmiddelen die voor 30 juni 1995 werden op de markt gebracht ◦ Art. 160 en 161
Hefbruggen voor voertuigen voor 31/12/1994 op de markt gebracht ◦ Artikel 283bis ◦ Bepalingen betreffende controles blijven van kracht
Centrifuges voor 31/12/1994 op de markt gebracht ◦ Art. 320 en 323 ◦ Bepalingen betreffende controles blijven van kracht
46
Recipiënten voor samengeperst, vloeibaar gemaakt of opgelost gas ◦ Flessen, cilinders en cryogene recipiënten voor
1/7/2001 op de markt gebracht (art. 349 tot 359) ◦ Drukvaten, flessenbatterijen en tanks voor
1/7/2003 op de markt gebracht (art. 349 tot 363) ◦ Draagbare brandblussers en flessen voor
ademhalingsapparatuur voor 29/11/1999 op de markt gebracht (art 349 tot 363) Deels overgangsbepalingen
Deels bepalingen betreffende controles
Deels preventiemaatregelen
47
Artikel Hefwerktuigen en liften
267 Toepassingsgebied blijft van kracht
268 Overgangsbepaling voor hefwerktuigen op de markt voor 31/12/1994
269 Overgangsbepaling voor hijswerktuigen op de markt voor 31/12/ 1994
269bis Overgangsbepaling voor toestellenen op de markt voor 31/12/1996
volledig van toepassing op werkbakken opgehangen aan een hijskraan
270 Overgangsbepaling voor nieuwe elektrische goederenliften op de markt en
voor 31/12/1994, voor nieuwe elektrische personen- en fabrieksliften op
de markt voor 30/06/1999 en voor bestaande liften voor vervoer van
personen of personen en goederen op de makt en in gebruik voor
5/5/2003, onder de voorwaarden bepaald in het KB 9/3/2003 beveiliging
van liften.
271 Overgangsbepaling voor nieuwe hydraulische goederenliften op de markt
voor 31/12/1994, nieuwe hydraulische personen- en fabrieksliften op de
markt voor 30/06/1999 en voor bestaande liften voor vervoer van
personen of personen en goederen op de makt voor 5/5/2003, onder de
voorwaarden bepaald in het KB van 9/3/2003 beveiliging van liften.
272 Personenbouwliften blijft van kracht
273 Overgangsbepaling voor materiaalliften op de markt voor 31/12/1994
278 Ophaaltoestellen in openluchtgroeven blijft van kracht
48
Artikel Hefwerktuigen en liften
280 Overgangsbepaling voor personen- en fabrieksliften op de markt voor
30/6/1999
281 Overgangsbepaling voor liften op de markt en in gebruik voor 4 juni 2005
282 - 283 Kabelbanen: blijft volledig van kracht
452 Beweegbare hangstellingen worden gelijkgesteld met een heftoestel. Met
uitzondering van artikel 452.2 en 452.16 dat van kracht blijft, is artikel
452 een overgangsbepaling voor toestellen die op de markt werden
gebracht en in gebruik genomen voor 31 december 1996;
453 Toestellen voor verplaatsen van werknemers en het uitvoeren van werken
van korte duur worden gelijkgesteld met een heftoestel. Met uitzondering
van artikel 453.2 en 453.15 dat van kracht blijft, is artikel 453 een
overgangsbepaling voor toestellen die op de markt werden gebracht en in
gebruik genomen voor 31 december 1996
Noodzaak tot modernisering van het ARAB
= herschrijving van de regelgeving verschillende golven
Vanaf 1993: technische bepalingen
Beeldschermen, arbeidsmiddelen, manueel hanteren van lasten, chemische, fysische en biologische agentia
1998 -1999: welzijnsbeleid en structuren
2003: gezondheidstoezicht
2010: eerste hulp
2012: thermische omgevingsfactoren, elektrische installaties en arbeidsplaatsen
2014: brandpreventie
50
Rekening houden met sociaal overleg = sociaal overleg is een langdurig proces
Bv. KB thermische omgevingsfactoren: 2008 tot 2011
Bv. KB brandpreventie: 2008 tot 2011
Bv. KB arbeidsplaatsen: 2007 tot 2010
Rekening houden met het hele wetgevingsproces ◦ Technische, juridische en administratieve
voorbereiding en opvolging m.i.v. raad van state, publicatie BS, toelichtingen
◦ Politieke beslissingen
51
Can legislation help? ◦ Momentopname:
Oplossing voor een bepaald probleem
Algemeen aanvaard door de maatschappij
Statisch
Bv. Verantwoordelijkheid werkgever
◦ Evolutief:
Wet leidt eigen leven
Interpretatie
Noodzaak om lacunes op te vullen
52
Can legislation help? ◦ Impuls voor nieuwe oplossingen in veranderende
samenleving
Nieuwe technologieën: nanomaterialen
Blootstelling aan kankerverwekkende en reprotoxische stoffen
Vergrijzing
Nieuwe arbeidsvormen: onderaanneming
Migratie
…….
53
Recht in beweging ◦ Recht wil inspelen op nieuwe behoeften ◦ Gebrek aan stabiele wetgeving om tot codificatie
over te gaan Psychosociale risico’s
Ernstige arbeidsongevallen
Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers
Complexiteit van het proces ◦ Voortdurend wijzigende regels ◦ Omvang van de codex ◦ Aandacht voor detail ◦ Nood aan gekwalificeerde medewerkers ◦ Tijd om ononderbroken te werken en tijd voor
reflectie
54
RECHT IS MENSENWERK
= nooit perfect en nooit af
= hangt af van de goede wil van mensen
= hangt af van machtsverhoudingen
= weerspiegeling van maatschappij
HET BOUWWERK VAN DE CODEX IS NOOIT AF
DE UITDAGING IS WAT BESTAAT TOE TE PASSEN
EN WAAR NODIG OF MOGELIJK TE VERBETEREN!
ELK EINDE VERWACHT EEN
NIEUW BEGIN!
55
Hâtez-vous lentement, et sans perdre courage,
Vingt fois sur le métier remettez votre ouvrage,
Polissez-le sans cesse, et le repolissez,
Ajoutez quelquefois, et souvent effacez.
(Nicola Boileau)
That which has been done well
has been done quickly enough
(Suetonius)
56
Top Related