K thut chn nui cu Phan RangK thut chn nui cu Phan Rang Ging cu Phan Rang l mt ging cu c hnh thnh hn 100 nm nay. Tri qua nhng iu kin kh hu nng nng gn nh quanh nm, di s tc ng ca chn lc t nhin v nhn to, ging cu Phan Rang thch nghi cao vi iu kin sinh thi ca Ninh Thun, l ging cu duy nht Vit Nam hin nay. Tui trng thnh bnh qun con ci nng 39 kg, con c 43 kg. Khong cch la 8 thng (3 la trong 2 nm). Hin nay tnh Ninh Thun cng nhp v 2 ging cu t c l Dorper v White Suffolk. L nhng ging c kh nng khng bnh cao v chu nng hn tt, tng trng nhanh, c tm vc ln, cho tht nhiu, t m. Thch nghi tt vi kh hu Ninh Thun. Trng lng trng thnh con ci 75 kg, con c 110kg. A. CCH CHN GING 1. Chn cu ci ging: a. Ngoi hnh: - V mt linh hot. - Hm di, khe - C di, mm mi, lng di - C mt hm pha trc xng chu, th hin kh nng tiu ha tt - Hng rng, c bu v gn cht vo phn bng. - C nhng tnh mch ln ni r bu v, tnh mch gp khc th cu nhiu sa. Cu ci t tnh mch thng ln di da, phi ly tay s mi thy. - Chn trc thng, cn i. b. Dng ging: Chn con ging t nhng b m c l lch r rng. L con ca b m cho nng sut cao. 2. Chn cu c ging: a. ngoi hnh: Cu c c u ngn, rng, tai to v dycp xung, thn hnh cn i, c to, ngc n, t chi khe mnh, cng cp, chc chn, hai tinh hon to u n, sn chc. b. Dng ging: Chn cu c ging t cu m l cu tt, t la th hai n la th t. Chn cu c l con mt, v con mt bao gi cng c th trng cao. Cch xem rng nh tui cu T s sinh n mt nm tui :rng sa Mt nm ri: thay 2 rng ca gia Hai nm tui: thay 2 rng ca bn Hai nm 9 thng :thay 2 rng p gc Ba nm 9 thng: thay 2 rng gc Gn 6 nm tui: Chn rng h B/ C IM SINH SN 1. Tui sinh sn: Yu t kh hu, dinh dng nh hng n tui thnh thc sinh dc. Thnh thc sinh dc lc 6 thng, tui phi ging 8- 9 thng. Cu c thnh thc sinh dc lc 160 ngy. Tui phi ging 2- 6 nm tui. cu mang thai 150 ngy. Cu ci s dng t 6-7 nm tui th loi thi. 2. ng dc: - Chu k ng dc16- 17 ngy. Thi gian ng dc 24 ting. Nhng biu hin ng dc: Cu ci tr nn lo lng, s hi, km n, hay ku, ui ve vy lin tc, m h sng . Nhiu trng hp c cht nhn mu trng hay hng chy ra, lc u nhiu v trong sut, sau t hn v keo dnh li. - Mt cu c c th ph trch phi ging cho n 25-30 cu ci. - Tuyt i khng cho cu c giao phi cng cu ci ng huyt, phi thng xuyn c k hoch thay i c ging. (T 1,5- 2nm thay mt ln) - S con trn la : 1 con (91%), 2 con (7%), 3 con (0,99%) C/ CHUNG TRI 1. Chung sn: Cu a cao ro, a nh sng, s m, khng kh t hm v kh c. Chung tri phi chc chn v ng k thut. * Yu cu c th: Hng chung: Hng ng hay ng nam Din tch: c ging: 1,5-2 m2, ci sinh sn: 0,8 m2, cu ci t, cu tht: 0,6 m2, cu ci sa: 1,3 m2. Sn chung: mt sn cch mt t chng 60-100 cm thun tin cho vic qut dn phn. Sn chung c th lm bng g hay bng tre, c khe h rng 1,5-1,8cm cho phn lt qua d dng, khe h khng qu rng cu d b lt chn gy thng tch. Sn chung phi bo nhn nc tiu v phn d tri lt v khng gy kh chu cho cu khi phi nm trn sn nhp nhp. Vch chung: Lm bng tre hay bng g, cao trn 1m, chc chn. Vch chia chung thnh nhiu ngn dng nht ring tng loi cu. Ngn nui cu c, cu mi , cu cha sp , cu hu b. Mi lp: C nhiu kiu mi lp, 1 mi, 2 mi u nhau. Vt liu lm chung c th l bng l, ngi. chung cch ly: Nu s lng cu nui ln nn lm mt vi chung t cch xa chung cu nht cu m. 2. Mng n, mng ung: Mng n: Bng g c kch tht: y 20-30 cm, thnh ngoi 30-40 cm, thnh trong 20-30 cm, chiu di tu thuc kiu chung. Mng n nn c ngoi chung c song tha cch nhau khong 20 cm cho cu th u ra n. Mng ung: C th dng x, chu gn cht vo vch chung hoc sn chi. D/ THC N Cu c th n c nhiu lai thc n nh: Cc lai c, l ti v kh, rm, cc lai c, qu. Mi ngy cu c th n mt lng thc n t 12,5 n 15% th trng tng ng 5-6 kg c. Ngai ra cn mt lng thc n tinh t 0,1-0,3 kg con/ngy. i vi cu nui bn thm canh, hay vo ma kh hn cn phi b sung thm cc lai vitamin c bit l vitamin A phng bnh v mt. Nn treo tng lim trong chung b sung cc lai khang cht. Lun c nc sch cu ung ti chung. Khng nn cho cu ung nc t, ng d b nhim giun sn. E/ CHM SC, NUI DNG 1. Cu cha: - Cu ci sau khi giao phi 16-17ngy m khng c biu hin ng dc li, khng chu c na l triu chng c cha. - Khong 1 thng trc khi nn nht cu cha chung ring, c rm, i chn gn v trnh i dc cao, trnh b x y d gy ra hin tng sy thai. Bi dng thm thc n tinh v rau c non cho cu nhng tuyt i trnh thc n hi, mc. - Trnh cu b lnh - ng cu mp qu v cu qu mp thng sinh sn km - Cn chm sc c bit 2 thng cha cui - Khi c du hiu sp , lt bng rm, c kh sch trong chung p v c k hoch trc Thc n: Cho n thc n tinh hn hp 0,1-0,3 Kg, thc n c, qu 0,4Kg, thc n th xanh 3-6 Kg /Con/ngy. 2. Cu : Khi cu sp bu sa tr nn to ra, m h sng mng c cht ly nhy chy ra. Cu hay i i, nc i sm v c hn. Khi cu , m h bng nc i li ra, khi bc nc i v, 2 chn trc cu s sinh li ra, ri n mm, u, sau n ngc, bng v chn sau. C trng hp chn sau ra trc, chn trc v u ra sau. Cn li nhng trng hp khc ta phi can thip v cu kh. Thi gian t khi au n khi l 2 ting. Sau khi 20-30 pht n 1-2 gi th nhau ra. Nhng iu lu khi gii quyt cc trng hp kh: - Phi v sinh tay sch s bng x phng - Bi trn bn tay thao tc thun li bng du n v vaslin - Phi xc nh chnh xc v tr hin ti ca thai c phng n x l ng n khi xoay thai, chnh li v tr cho thai thun v ko ra ngoi nh nhng theo nhp rn ca cu m Chm sc cu sau khi : - Khi cu con lt lng m, dng khn sch lau nc nhy mi v ming cho cu, ly dy sch tht cch rn 5 6 cm, nh li 3-4 cm tnh t im tht, vut cho mu t im tht ra ngoi ht, ct rn ri st trng bng thuc hoc cn It. Bc lp mng mng bn chn cu s sinh. Sau khi cu m xong, kht nc d di, cho cu m ung nc thai mi (nc c pha ng 1% hoc mui 0,5%). Trong 4-5 ngy u 1 phn do cu m mt, 1 phn v ham con, nn khng mun n. Cho cu m n thc n d tiu nh c non, thc n tinh (cho bp, khoai) sc kho mau hi phc. Sau cho n thc n xanh non, ht ng cc, c qu. Cn phng bnh bi lit cho cu m bng cch tim canxigluconat. 3. Cu s sinh: - Cu con mi cha ro lng ng ln c v bt u b m. Nhng trng hp cu con qu yu cha th t b m th phi vt ngay sa u cho chng ung chm nht l na gi sau khi . Sa u l thc n khng th thay th i vi cu con mi , do cu con cng b c nhiu sa u cng mau ln, kho mnh v chng c nhiu bnh tt. Nhiu cu con mi cha c thi quen t tm v m Ta c th tp cho cu con b bng cch, trong mt vi ngy u, n nh ming cu con vo nm v cu m, thm ch vch ming cu con n ngm c v cu m, c th bp vo nm v cu m cho sa chy ra cu con tp b, trong qu trnh cu con b, ta phi gi cu m sao cho cu con c b no. Trong 10 ngy u cu con chung vi cu m v chng c b t do, tp cho chng b u c 2 nm v. T ngy th 11 phi tch n con ra khi m v nui trong ngn chung ring, hng ngy a con n b, tp cho cu con n c, n 90-120 ngy cai sa cho cu con.