Joris Van Puyenbroeck – Lector Psychosociale Gerontologie Annemie Van Echelpoel, Marleen Van Dessel
Studenten Gezinswetenschappen
Naar een beter begrip en werken aan
de overgang tussen thuis- en woonzorg
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
2
Ageing in place
• ‘Allowing the elder to remain in the living situation of their choice for as long as they wish and are able to’ (Bigby, 2004)
• Ouderen hebben verwachtingen qua plaats, aard van de zorg, en zorgverstrekker
• Hoe ruim is de ‘place’?: eigen woning/buurt/bekende relatie?
• Sommige mensen willen verhuizen
• Criterium = (individuele) keuze/kwaliteit van leven
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
3
Keuze en opties door vele factoren bepaald
• Woonkwaliteit• Sociale weefsel :familie/buurt• Dienst/zorgverlening in de
buurt• Zorgaanbod: intern en extern
• Individuele of familiale afweging
• Externe factoren niet onder controle
woning
buurt
familieZorg-
voorziening
mantelzorg
gezondheid
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
4
Voorbeelden
Push- en pullfactoren
• Slechte kwaliteit woning• Woning onaangepast aan beperkte fysieke
mobiliteit• Verloederde buurt• Financiële redenen, hoge kosten aan woning• Dichter bij kinderen, winkels en
zorgvoorzieningen• Psychologische aspecten: herinneringen,
gevoel van controle en continuïteit
Perspectief van de oudereFragment ‘Een nieuw hoofdstuk’
Victoria Deluxe ©
Perspectief van de professionele hulpverlener
Onderzoek studenten gezinswetenschappen Van Dessel & Van Echelpoel (2014)
Onderzoeksvraag: “wat zijn de motieven, volgens professionele hulpverleners (thuisverpleging), om de overstap te maken?”
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
7
Survey ‘Push- en Pull factoren thuiszorg naar woonzorg’ (Van Dessel & Van Echelpoel)
• Perspectief thuisverpleging (n=88)– Thuisverpleging Wit-Geel Kruis provincie Antwerpen– Oordeel vanuit professioneel standpunt over reële casus
• Steekproef: 65% V - 35 % M, 28% Stedelijk, 72% landelijk
1%
24%
58%
17% 60 j. of jonger
Tussen 60 – 69j.
Tussen 70 – 79 j.
Tussen 80 – 89 j.
90 j. of ouder
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
8
Woonsituatie steekproef (n=88)
49%
41%
7%
2% 1%
alleenwonend
samenwonend met partner
samenwonend met kind
samenwonend met partner en kind(eren)
samenwonend met ander familielid/ kennis/vriend(in)
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
9
Keuze(proces)88%
13%WZC/RVTService FlatAndere woonvormen
9%
36%
14%
38%
3%
Bewuste keuze: bejaarde heeft volledig zelfs-tandig beslist uit eigen initiatief
Eerder eigen keuze: samen met iemand van de kinderen en/of familie
Eerder geen eigen keuze: zonder inspraak van de bejaarde, op verzoek van de kinderen en/of familie
Eerder gedwongen: na een ziekenhuisopname, op aanraden van professional en/of dokter
Andere wijze
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
10
Tijdig plannen?
17%
59%
24% Eerder lang op voorhand gepland (reeds verschillende jaren op een wachtlijst in-geschreven)
Eerder minder lang op voorhand gepland (of na een ZH opname beslist)
Eerder een crisissituatie: plots en omwille van omstandigheden
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
11
Zelfredzaamheid, profielscore KATZ en mobiliteit
2%
18%
36%
43%
Volledig zelfredzaamGedeeltelijk zel-fredzaamGedeeltelijk afhankelijk van derdenVolledig afhankelijk van derden
10%
30%
37%
20%
2%
NomenclatuurForfait AForfait BForfait CPalliatief
1% 2% 2%
11%
54%
23%
7% Per fiets
Per auto
Openbaar vervoer
Stapt vlot te voet
Te voet met een rollator en/of krukken
Rolstoelpatiënt
Bedlegerig
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
12
Psychosociaal welbevinden
28%
26%22%
24%
Geheugenproblemen
Geen probleem
Af en toe een probleem
Regelmatig een probleem
Voortdurend een probleem
56%27%
14%
3%
Eenzaamheid bepalend
Neen In mindere mateIn meerdere mate Zeer veel
65%
23%
9%
3%
Behoefte sociale contacten
Neen
In mindere mate
In meerdere mate
Zeer veel
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
13
Kwaliteit van de woning
Werd de woning te groot voor de patiënt?
Was de woning verouderd?
Was het noodzakelijk dat de woning werd aangepast?
Waren er hoogoplopende financiële kosten aan de woning?
Werden er reeds aanpassingen gedaan aan de woning?
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
ja neen geen idee
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
14
Woomgeving
77%
9%
10%
3%
Woonafstand kinderen bepalend?
Neen Eerder niet
Eerder wel Heel zeker
80%
20%
Voelde de oudere zich veilig?
Veilig Onveilig
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
15
Ondersteuning thuis vlak voor verhuis
Thuisverpleging
Gezinshulp
Familie
Buren
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
SporadischPartieel ("wekelijks)Intensief ("dagelijks")Heel intensief (>dagelijks)nvt
Selectie-effect
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
16
Mantelzorger vindt zorg opnemen…
16%
29%
34%
22%helemaal niet zwaar (niet overbelast)
soms wel zwaar
geregeld zwaar
voortdurend te zwaar (overbelast)
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
17
Reden belasting mantelzorger (n=70)
Reden belasting mantelzorger N %
mantelzorger kampt zelf met gezondheidsproblemen 40 57%
geen goed netwerk 34 49%fysiek te zwaar door vb. bijkomende
complicaties van de hulpbehoevende bejaarde
17 24%
emotioneel te zwaar voor de mantelzorger 6 9%
door het overlijden of achteruitgang van de eventueel nog aanwezige
partner10 14%
andere 23 33%
Faciliteren van de overgang
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
19
Zorgvragen en –verstrekker tijdig ondersteunen in de afweging
• Bewustwording mogelijkheden en grenzen aan ‘ageing in place’
• Samen nieuwe zorgomgeving zoeken:– Er zijn alternatieven… maar bewuste keuze of
crisissituatie?– Zorggroep : gedeelde zorg in regie– Vraaggestuurd proces (cf. PMH, Maes e.a. , 2001)
• Vertrekken vanuit vraagverduidelijking• Betrouwbare beeldvorming en indicatiestelling• Een transparant en gediversifieerd aanbod• Persoonlijke aanpassingen i.f.v. kwaliteit van leven• Participatie in evaluatie
Zorgregie/case management
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
20
Voorbeeld vraagverduidelijking en beeldvorming
• Perspectief mantelzorg: Vraagverduidelijking en handelingsgericht: Zicht op Mantelzorg
• Beeldvorming:– Gezondheid en welzijn: BEL-RAI– Draaglastmeting (NL: EDIZ)
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
21
Voorbeeld ‘person-centered planning’ voor ouderen (Bowers, 2008)
• Appreciatie voor de persoon• Relaties?• Wat is belangrijk?• Communicatie• Geschiedenis• Wensen• Goede en slechte dagen
Colloquium 'focus op mantelzorg' 8 mei '14
22
Vragen
• Zie videofragment: de tussengroep zorgbehoevende ouderen wordt nog te weinig bediend op het continuüm van woon-zorgvormen. – Deze mensen hebben niet altijd voldoende mantel/vrijwillige
zorg. Kunnen we de sociale netwerken voldoende versterken, en/of professioneel aanbod vergroten?
– Hoe oudere met mantelzorger beter ondersteunen? Meer respijtzorg? Meer hulpmiddelen? Meer innovatieve (woon)(zorg)vormen?
– In het woonzorgcentrum loopt de ‘gedeelde zorg’ door?
• Verschillende perspectieven: hoe verenigen in vraaggestuurde zorg? Welke klemtonen? Welke werkwijzes? Zijn de huidige ‘intakes’ voldoende?
Magda: MAntelzorgers Geprand tussen
Draaglast en Autonomie
Liesbet Lommelen
Top Related