Jak psychologia społeczna Jak psychologia społeczna wyjaśnia zachowanie i wyjaśnia zachowanie i
preferencje użytkowników preferencje użytkowników serwisów społecznościowych?serwisów społecznościowych?serwisów społecznościowych?serwisów społecznościowych?
Jan Zając (Wydział Psychologii UW)[email protected]
Rewolucja w Komunikacji VIII, 14.10.2008
Nie wierzcie bezkrytycznie w mity!Nie wierzcie bezkrytycznie w mity!
� Internetowe społeczności…
� Społeczności internetowe jak każda społeczność…
� Przyjaciele w serwisie…
� Sieci społeczne powstające w internecie…� Sieci społeczne powstające w internecie…
� Serwisy społecznościowe wypierają inne narzędzia komunikacji…
� Przeciętny użytkownik serwisu…
WnioskiWnioski
� Zróżnicowanie pomiędzy serwisami i w ich obrębie
� Zbyt łatwo uogólnień – a my nie wiemy co się tam dzieje:
� Jaka jest struktura sieci relacji?
� Jakie jest ich znaczenie?
• Znajomości czy przyjaźnie?
• Zaufanie?
� Różnica między przekazywaniem plotek a wpływem na ważne � Różnica między przekazywaniem plotek a wpływem na ważne decyzje, opinie i postawy
� Różne modele zachowań – prezentacja Hypermedia i Dominika Batorskiego
� Wpływ społeczny to nie wirus!
Serwisy społecznościowe są fajne i warto z nich korzystać, także w marketingu…Ale najpierw się zastanów!
Internetowe społecznościInternetowe społeczności
• Nie każdy serwis określający się społecznościowym jest prawdziwą społecznością…
• A raczej zdecydowana większość to nie są żadne społeczności
• „Internetowa społeczność…” to dobrze brzmi, ale zastanówmy się co tak naprawdę łączy użytkowników
Społeczności (???)Społeczności (???)
� Internetowa społeczność…
� Klientów
� Fanów
� Profesjonalistów
� Ekspertów
� Fajnych ludzi
� Ale co ich łączy? � Ale co ich łączy?
� Silne więzi interpersonalne
� Wspólny cel, obszar zainteresowań
� Język, którym się posługują; wspólny kod komunikacji
� Poczucie przynależności, przywiązanie do tej zbiorowości
� Czy tylko fakt, że kiedyś zarejestrowali się na stronie i zapomnieli się dotąd wyrejestrować?
� Bardzo często powtarzają się różne rodzaje relacji
Serwisy jak każda społecznośćSerwisy jak każda społeczność
• Nie, bo serwisy, jak wszystkie społeczności, bardzo różnią się między sobą
• Zróżnicowanie jest też dobrze widoczne w obrębie 1 serwisu
• Jakie relacje między użytkownikami?
Serwisy jak każda społeczność… (???)Serwisy jak każda społeczność… (???)
� Inicjowanie akcji społecznych
� Ale co te akcje mają tak naprawdę oznaczać?
• Moda, rozrywka, czy wpływanie na rzeczywistość?
� Czy te działania przeniosą się offline?
• Rzadko…
Jaki tak naprawdę rodzaj więzi?� Jaki tak naprawdę rodzaj więzi?
� Wymiana wiedzy, informacji, porad, doświadczeń
� Wymiana wsparcia emocjonalnego
� Wymiana pomocy
� Wizytówka, rozrywka
� Czasem są to znaczące i głębokie interakcje – ale ZAZWYCZAJ
wcale tak nie jest
3 typy blogów 3 typy blogów (ankieta, analiza skupień; współautor: K. (ankieta, analiza skupień; współautor: K. RakocyRakocy))C
zy p
isze
o ż
yci
u o
sob
isty
m?
TA
KPamiętnikarskie• Motywuje wyra żenie
emocji• Piszą o życiu
osobistym
Wielotematyczne• Motywacje: wyrażenie emocji; zachowanie pomysłów; relacje
•O: życiu osobistym; zainteresowaniach i hobby; bieżących tematach; własnej
twórczości; życiu zawodowym
Czy pisze o świecie, zainteresowaniach?
Czy
pis
ze o
życi
u o
sob
isty
m?
NIE
TAKNIE
Puste, bez treści
Hobbystyczne•Zainteresowania i hobby –
temat i motywacja• Względy zawodowe, naukowe i edukacyjne
Ile blogów jakich rodzajów?Ile blogów jakich rodzajów?
38%
29%
33%
37%
33%
30%
Analiza treści Ankieta
�Zbieżne wyniki 2 metod potwierdzają zasadność typologii� Podstawa procentowania: blogi niepuste
Wielotematyczne Hobbystyczne Pamiętnikarskie
Sieci społeczne tworzone w Sieci społeczne tworzone w internecieinternecieSerwisy wypierają inne formy komunikacjiSerwisy wypierają inne formy komunikacji
• Nie, bo internet od dawna służy przede wszystkim do kontaktów z osobami poznanymi poza internetem
• Co więcej, najczęściej jest używany równolegle z • Co więcej, najczęściej jest używany równolegle z innymi kanałami komunikacji (telefon, sms, spotkanie)…
• Także internetowymi (e-mail, komunikator)
• Nie wypiera innych sposobów komunikacji, ale występuje obok nich
• Choć rzeczywiście projektanci serwisów starają się przyciągnąć użytkowników właśnie przez komunikację
Z kim kontaktujemy się przez Internet?Z kim kontaktujemy się przez Internet?(D. Batorski: Diagnoza Społeczna, 2003(D. Batorski: Diagnoza Społeczna, 2003--2007)2007)
11
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Źródło: Badanie blogosfery, Blox.pl i Gemius S.A., lato 2007, N=1573
Kto znajduje się w blogrollu Twojego bloga? (wielokrotny wybór)
0%
10%
20%
30%
40%
blogi bliskichosób
blogi znajomychpoznanych w
internecie
blogi znajomychpoznanych poza
internetem
blogi osóbznanych, z
którymi nigdy niekontaktowałem
się osobiście
blogi, któreczytam
regularnie
blogi związane ztematem mojego
bloga
blogi osób, któreuważam zaautorytety
Różne rodzaje relacji – to przekłada się na procesy społeczne
Jaką strukturę ma sieć użytkowników?Jaką strukturę ma sieć użytkowników?
• Grupa czy rzadka sieć?
• Ma to wpływ na procesy społeczne:
• Rozprzestrzenianie się plotek i informacji,• Rozprzestrzenianie się plotek i informacji,
• Czy wpływ społeczny, wpływanie na zachowania i podejmowane decyzje?
• Czy na pewno wszyscy są w sieci?
• W jakiej sieci?
Rzadka sieć czy grupa?Rzadka sieć czy grupa?
Rzadka sieć Grupa
Rzadka siećRzadka sieć
�Rozległa, rzadka, nieokreślone granice
� „Nie znam znajomych moich znajomych”
�Słabe relacje: znajomi, „znamy się tylko z widzenia”
�Bliskie relacje: przyjaźń, rodzina
�Struktura jest typowa dla sieci w serwisach społecznościowych
� Informacje, zwłaszcza plotki, rozprzestrzeniają się bardzo szybko…
�Ale zmiana opinii, postaw i zachowań - niekoniecznie
GrupaGrupa
�Bliskie relacje: przyjaźń, rodzina
�Przyjaciele moich przyjaciół są moimi przyjaciółmi
�Zwarta, spójna, jasno określone graniceokreślone granice
�Większa możliwość zmian opinii, postaw i zachowań -jeśli wiele osób z otoczenia…
�Natomiast informacje, zwłaszcza plotki, nie rozprzestrzeniają się tak szybko
Wpływ społeczny i zmiana zachowańWpływ społeczny i zmiana zachowań
�To nie to samo co rozprzestrzenianie się plotek i innych informacji
�Więcej w kolejnej prezentacji
�Czy wpływamy na postawy, znajomości marki, czy na decyzje zakupowe?
� Jedno i drugie jest powiązane, ale NIE TOŻSAME� Jedno i drugie jest powiązane, ale NIE TOŻSAME
Sieć blogów i „Nowa Zelandia”Sieć blogów i „Nowa Zelandia”-- to nie jest mały świat…to nie jest mały świat…
1113
1553
1024
1055
1001
1043
1220
1289
1352
1166 1252
1285
1342
1266
1425
1588
12291273
1477
2128
1030
15611412
1515
1625
1488
14551193
1634
1449
1077
1443
1620
1603
1398
1526
1580
1188
1160
2077
2342
2506
2233
2790
1490
1987
1254
2111
1890
2543
1770
1544
2723
2485
1668
1331
2675 2853
2327
2626
2127
2047
4140
3081
3931
2916
2081
20662551
1386
2878
1801
4319
3933
1609
2235
1282
21074172
3495
1683
4422
4577
3973
1920
2239
2601
2668
5888
4833
38595554
3664
1654
2731
4611
2835
1499
49301692
1700
2670
6855
41694014
38811152
2466
1416
40022592
4925 1246
2059
2937
6600
3227
1894
3084
3268
3642
2810
532847762941
267218022989
2525
3596
6057
4704
2942
6194
7179
5545
3328
5384
52127386
2010
4602
4313
3074
3558
4251 8192
6583
5876 6304
548721834614
5665
7043
7038
5193
1025
1259
1235
1364
1343
10341104
2023
1291
1271
1614
1734
1990
1646
14092415
1823
1871
1613
2096
1748
1813
2773
2460
22851717
1824
1452
402819891637
1975
1578
4206
13321519
1653
1642
2211
2331
1939
192911382086 3867
2390
14681550
1450
2145
144023472509
17695926
1856
2054
30262546
75822755
16693315
2977
2470
2208
18063337
3097
2387
26073617
2002
2885
32952761
5320
2542 3924
2475
6487
8000
2379
2645
33092776
2563
2999
2604
3100
3658
23851447
2195
1751
4779
5741
63703028 45403874
4204
4209
6454
345520723103
3509
3680
8273
64822108
616333701334
3260
3511
6025
5944
3824
20683553
70107650
728768925932
43742597
2685
3243
4103
46616167
7645
3990
8381
369014572769
6877
5717373253676102
13295355
4809
6719
3523
5807
8017
579026812714
6919
3038
3618
279939692222
7182
6730
3574
3750
2219
6544
1010
1072
1002 1048
1101
1076
1094
1071
1402
1095
1198 1299
1004 1116
1075
1413
13531157
1197
10661059
1041
1301
1229
1073
1281
2295
1007
2128
1961
1725
1795
1276
2051
1310
1531
1016
2158
1789
1720
5998
2550
2506
4338
2215
1445
1151
2790
1723
2648
1521
18902309
1844
2173
1822
2370
20111816
1925
2530
1247
19703216
3688
2838
2102
2747229435032849
1782
2223
1537
24681599
4398
11703148 1861
22492232
27513367
19274830
7364
239639821732
4850
1322
3363
2057
39571860
2262
3656
1904
3218 24782412
3093
6113
2366
4669
4659
2490
5248
2157
2486
2202
37273600
3652302170732571
2917
4577
1738
2535
7907
2239 5888
2463
4822
26446120
3424
21393020
3928
271359633564
1797
5273
2377
2388
4268
4018
5533
3735
25742732
3586
1858
4002
3937 5475
4925
1867
2688
1246
5966
397633416888
5123
2132
2507
3187
4971
24302596
7096
2659 2153
6532
1847
4067
546951843909
1504
4036
6398
1250
7902
52614988
3812
2847
2897
4553
5695
3084
5477
5422
2095
83222712
4100
2642
396338155726
18022989
4238
4727 2186
58613420
1571
3470
7683
7025
69305971
3760
6668
43863907
54156396
5263
71964565
6373
5113
3433
6823
7428
2623
5877
6311
6565
3720
7753
4081
2695
48295860
5348
3865
73705667
677656626269
7551
38253338
2221
3749
8263
2794
47485906
52313950
5508
7776814453536303
65356530
3083
46006743
1035
1080
1014
1300
1158
4407
1084
1496
1259
1487
1433
20901689
1458
1632
25646710
2071
1587
1290
3916
1470
2756 2274
1826
12151852
11221357
6201
3008
1360
1370
2001
2473
2474
2009
2159
1787
2398
2879 2106
3354
3307
2567
2121
6999
31973399
5625
2973 17996993
4116
2131
4700
209737763155
4293
4676
5119
3779
30714689
6032
1660
6453
8000
1760
1436
2999
7307
545028834199
26295918
4204
6031
8431
38396457
3765
3509
7286
4681
3499
3049
4769
64846013
5448
3308
2680
29713346
3460
4132
55936226
4860
4134
58032887
29442332
5143
4661
73055277
7965
6029
4129
6690
2286
5293
6195
3901
5313
8224
Nie każda sieć jest małym światemNie każda sieć jest małym światem
�Nawet jeśli rozważamy tylko plotki – nie możemy być pewni, że dotrą do wszystkich
�W serwisie:
�Sieć kontaktów – kogo masz na liście kontaktów
�Sieć komunikacji – z kim się komunikujesz
�Sieć wpływu – kto rzeczywiście może na Ciebie �Sieć wpływu – kto rzeczywiście może na Ciebie wpłynąć?
• I w jakiej sprawie?
�Te sieci mają różne właściwości
Przeciętny użytkownik serwisuPrzeciętny użytkownik serwisu
• Wynik powtarzany w KAŻDYM badaniu: wielkie zróżnicowanie znaczenia, aktywności i czasu korzystania przez użytkownikówkorzystania przez użytkowników
• Mówienie o przeciętnym użytkowniku serwisu nie ma sensu
• Stała konfiguracja: gwiazdy i długi ogon
• Popularność szybko zmienia się w czasie
Przeciętny użytkownik Przeciętny użytkownik Blox.plBlox.pl (???)(???)
�Ile odsłon wykonał użytkownik w ciągu miesiąca?
�Tysiące użytkowników robi 1 czy kilka odsłon, ale nieliczni robią tysiące odsłon
�Ile blogów oglądał użytkownik w ciągu miesiąca?
�Setki tysięcy użytkowników ogląda jeden czy kilka blogów, ale nieliczni oglądają po kilkasetblogów, ale nieliczni oglądają po kilkaset
�Czy oglądali wielokrotnie te same blogi?
�Setki tysięcy użytkowników oglądają każdy blog raz, ale niektórzy oglądają ponad tysiąc razy
• Autorzy, automaty?
Liczba linków z innych stronLiczba linków z innych stron
(blogroll w Blox.pl, czerwiec 2007)
�125 tys. blogów
�11 412 ma przynajmniej 1 link przychodzący z Blox.pl
�Spośród tych 11 412:
1. 675
2. 5983. 3014. 2795. 279
�46% ma dokładnie 1 link
�21% ma 5 lub więcej linków
�11,5% ma 10 lub więcej linków
�5% ma 21 lub więcej linków
�1% ma 73 lub więcej linków
�Top Ten -
5. 2796. 2407. 1988. 1929. 19010. 182
Liczba linków Liczba linków –– gwiazdy i długi ogon gwiazdy i długi ogon
• Nieliczne gwiazdy są bardzo widoczne w blogosferze
• Zdecydowana większość blogów jest słabo widoczna – mało linków z innych słabo widoczna – mało linków z innych blogów
• Analogicznie wygląda struktura popularności - czytelnictwa
Linki a ruch użytkownikówLinki a ruch użytkowników
Tylko 10% wszystkich blogów ma przynajmniej 1 link przychodzący z innych blogów z Blox.pl…
… i tylko 1% wszystkich blogów ma przynajmniej 10 linków przychodzących z innych blogów z Blox.pl…linków przychodzących z innych blogów z Blox.pl…
Ale blogi z minimum 10 linkami przychodzącymi generują aż 56% ruchu
Zróżnicowanie popularnościZróżnicowanie popularności
�Nieliczne blogi – setki tysięcy czytelników, linki z setek stron
�Zdecydowana większość – znikoma liczba czytelników i linków…
�Ale razem przyciągają wiele osób – grubość długiego ogona:
�Wszystkie blogi mające nie więcej 100 czytelników (unique users) tygodniowo czyta łącznie ok. 300 tys. osób tygodniowo,
�A te mające do 10 czytelników – ok. 50 tys. osób
�W dodatku to zróżnicowanie bardzo szybko zmienia się w czasie
Nagłe wzrosty popularnościNagłe wzrosty popularności
� Wykres Peaks of activity• Szczyty popularności: momentalny wzrost, nieco wolniejszy spadek
Liczba czytelników bloga w kolejnych Liczba czytelników bloga w kolejnych tygodniach tygodniach –– casecase studystudy
234000
150000
200000
250000
65
71500
35000
50000
100000
tydzień 0 tydzień 1 tydzień 2 tydzień 3
Reakcja otoczeniaReakcja otoczenia
• Jak inni nas postrzegają?
• Informacja zwrotna i konstruowanie obrazu
ma bardzo duże znaczenie!ma bardzo duże znaczenie!
• Informacja zwrotna i konstruowanie obrazu własnej osoby
• Nie tylko blogi, ale też inne serwisy – wchodzi się po to, żeby sprawdzić, kto skomentował, dodał do znajomych, zaakceptował zaproszenie, itd. – i twórcy serwisów jak najbardziej to wykorzystują
• Przykład blogów – wielkie znaczenie komentarza pod 1. wpisem
Znaczenie komentarza pod 1. wpisemZnaczenie komentarza pod 1. wpisem
�Jeśli 1. wpis na blogu został przynajmniej raz skomentowany, to:
�Blog będzie dłużej prowadzony
�Częstsze są komentarze pod kolejnymi wpisami
�Więcej będzie linków z innych stron�Więcej będzie linków z innych stron
�Więcej będzie linków do innych blogów
�Ale nie ma różnic ze względu na linki do innych stron!
�Szansa na otrzymanie komentarza nie zależy od typu bloga
Reakcja otoczenia a typ bloga Reakcja otoczenia a typ bloga (ankieta)(ankieta)
96%
80%
96%
65%
93%
82%
93%
63%
87%
75%
87%
53%
Wielotematyczne Hobbystyczne Pamiętnikarskie
Źródło: Badanie blogosfery, Blox.pl i Gemius S.A., lato 2007, N=1573
� Blogerzy są zainteresowani reakcją otoczenia
� ale prowadzący blogi wielotematyczne i hobbystyczne w większym stopniu niż autorzy blogów pamiętnikarskich
Umożliwiają komentarze
Sprawdzają statystyki odwiedzin
Sprawdzają linki z innych blogów
Mają blogroll
Aktywność blogerówAktywność blogerów
Starając się, wywołują reakcję czytelników – która motywuje ich do
kolejnych starań
Kto częściej umieszcza nowe wpisy i poświęca więcej czasu na pisanie?
�Ci, którzy dostają więcej komentarzy
�Ci, którzy mają więcej czytelników
�Ci, którzy krócej prowadzą bloga
�Ci, którzy prowadzą blogi inne niż pamiętnikarskie,
zwłaszcza wielotematyczne
Podsumowanie: Podsumowanie: Nie Nie wierzcie bezkrytycznie w mity!wierzcie bezkrytycznie w mity!
� Internetowe społeczności…
� Społeczności internetowe jak każda społeczność…
� Przyjaciele w serwisie…
� Sieci społeczne powstające w internecie…� Sieci społeczne powstające w internecie…
� Serwisy społecznościowe wypierają inne narzędzia komunikacji…
� Przeciętny użytkownik serwisu…
WnioskiWnioski
� Zróżnicowanie pomiędzy serwisami i w ich obrębie
� Zbyt łatwo uogólnień – a my nie wiemy co się tam dzieje:
� Jaka jest struktura sieci relacji?
� Jakie jest ich znaczenie?
• Znajomości czy przyjaźnie?
• Zaufanie?
� Różnica między przekazywaniem plotek a wpływem na ważne � Różnica między przekazywaniem plotek a wpływem na ważne decyzje, opinie i postawy
� Różne modele zachowań – prezentacja Hypermedia i Dominika Batorskiego
� Wpływ społeczny to nie wirus!
Serwisy społecznościowe są fajne i warto z nich korzystać, także w marketingu…Ale najpierw się zastanów!
Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!
W prezentacji wykorzystano wyniki badań prowadzonych na UW w ramach projektu „Badanie blogów z serwisu Blox.pl”
Współpraca: Kamil Rakocy (UW)Prof. Andrzej Nowak (UW, SWPS)Lev Muchnik (Bar-Ilan University)
UW w ramach projektu „Badanie blogów z serwisu Blox.pl”
Top Related