Integracja Systemów Informatycznych
Modelowanie procesów biznesowych za pomocą BPMN
Zanim zaczniemy cokolwiek integrować
Pojęcia podstawowe• Notacja to określony zestaw symboli oraz zasad
ich użycia, służący wizualizacji przebiegu procesu i związanych z nim elementów.
• Modelowanie procesów biznesowych to transformacja wiedzy o funkcjonowaniu wybranego przedsiębiorstwa w modele odwzorowujące procesy w nim realizowane za pomocą wybranej notacji.
Nosowski A., Modelowanie procesów - wyzwania, zasady, pułapki
Czym jest proces?• Proces to ustrukturyzowane i mierzalne działania zaprojektowane do
produkcji określonego produktu dla szczególnego klienta lub rynku [Davenport].
• Proces to ciąg powiązanych ze sobą działań, prowadzących do przekształcenia wszelkich nakładów w produkt pracy [Managenelli, Klein].
• Proces to łańcuch działań zmierzających do wytworzenia wartości odpowiadających wymaganiom klientów [MülIer, Rupper].
• Proces jest sekwencją czynności wykonywanych w celu otrzymania określonego efektu finalnego [Armisted, Rowland].
• Proces to powiązana grupa zadań, których wspólny rezultat stanowi wartość dla klienta [Hammer].
Dwa najważniejsze pytania
• Co?
• Po co?
Cele modelowania procesów
• Walidacja - ustalenia zgodności modelu z rzeczywistością
• Weryfikacja - ustalenie poprawności modelu
• Czy w przepływie pracy mogą wystąpić zakleszczenia? • Czy działa poprawnie w konkretnych przypadkach? Jak
obsługiwane są sytuacje wyjątkowe?• Czy dla wszystkich przypadków wystąpienia procesów
zostaną zakończone? • Czy jest możliwa zmiana kolejności wykonywania zadań? • Jakie są obszary uprawnień i odpowiedzialności?
Cele modelowania procesów
• Analiza wydajności ilościowego ustalenia jakości • Jak wiele wystąpień procesu można zrealizować w jednostce
czasu?
• Jaki jest średni czas wykonania wystąpienia procesu?
• Ile zasobów jest potrzebnych do wykonania procesu?
• Implementacja - budowa systemu informatycznego, który będzie realizował, zarządzał i monitorował przebieg procesów
• Identyfikacja możliwej automatyzacji
Identyfikacja procesów
• Identyfikacja procesów może być realizowana za pomocą dwóch podejść:
• Top-down
• Bottom-up
Identyfikacja bottom-up• Podejście bottom-up umożliwia bardziej
szczegółową identyfikację czynności w procesie oraz kosztów ich realizacji.
• Wymaga większego zaangażowania zasobów w analizę procesów, zwiększa czas i koszty analizy.
• Analiza procesów od szczegółu do ogółu w mniejszym stopniu angażuje kadrę kierowniczą w modelowanie procesów.
Identyfikacja top-down• Podejście top-down koncentruje się w większym stopniu
na samych procesach, a nie na czynnościach w realizowanych w procesie.
• W rezultacie na etapie analizy nie jest możliwe dokładne oszacowanie kosztów procesów. Podejście to odznacza się mniejszym zaangażowaniem zasobów.
• Zaangażowanie kadry zarządzającej jest większe niż w przypadku analizy bottom-up. Skutkuje to pełniejszym powiązaniem analizy procesów ze strategią przedsiębiorstwa
Zasady tworzenia modeli procesów
• Każdy proces ma swój początek i koniec – wyodrębnienie procesu i ustalenie jego granic
• W każdym procesie jest przetwarzany (wytwarzany) jeden obiekt – przedmiot procesu
• Dla każdego procesu powinien zostać określony jego właściciel – osoba odpowiedzialna za proces
• Działania nie tworzące wartości powinny być z procesu eliminowane
Różne notacje• Business Process Model and Notation (BPMN)
• Business Process Execution Language (BPEL)
• Yet Another Workflow Language (YAWL)
• Architecture of Integrated Information Systems (ARIS)
• Web Services Choreography Description Language (WS-CDL)
• XML Process Definition Language (XPDL)
• Java Process Definition Language (JBPM)
Różne notacje • Event-driven process chain (EPC)
• UML
• diagram aktywności
• diagram sekwencji
• diagram przypadków użycia
• Własne oznaczenia
UML - diagram aktywnościnazwa
aktywnościAktywność czynność wykonywana w danym momencie
przejście sterowaniaprzejście obiektu
romb rozdzielający (if-else)
sztabka synchronizująca (fork, join)
aktywność początkowa aktywność końcowa
PrzykładPodanie danych
uwierzytelniajacych
Weryfikacja danych
Odmowa dostępu
Pobieranie danychy
Rejestracja zdarzenia
Wprowadzenie ekspertyzy do systemu
zapisanie ekspertyzy
rejestracja zdarzenia
wylogowanie
BPMN
• Business Process Modeling Notation
• Graficzne narzędzie dedykowane do modelowania procesów biznesowych.
• Standard BPMN został opracowany przez Business Process Management Initiative (BPMI), która w połączyła się z Object Management Group (OMG)
BPMN - krótko i na temat
• Pierwsza wersja w 2004
• Aktualną wersją jest 2.0.2 (styczeń 2014)
• Jednoznaczna notacja skoncentrowana na definiowaniu procesów i komunikatów wymienianych w trakcie ich działania
BPMN vs UML• Jeden diagram
• BPMN jest dedykowany do budowania modeli procesów biznesowych
• BPMN pozwala lepiej uwidocznić logikę procesu biznesowego
• UML jest dedykowany do obiektowego modelowania systemów informatycznych
Fragment procesu obsługi wniosku kredytowego
Podstawowe elementyElementy aktywne procesów • Zdarzenia • Działania
Przepływy • Bramki • Przepływ pracy • Przepływ komunikatu • Powiązanie/asocjacja
Wykonawcy zadań • Jednostki organizacyjne
(pule) • Jednostki składowe
(tory)
Artefakty• Dane • Grupy • Adnotacje
CO?
JAK?
KTO?
CZYM?
BPMN - podstawowe symbole
Zdarzenia
początek
zdarzenie pośrednie
koniec
Zdarzenia szczegółowelink
kompensacja
anulowanie
wiadomość
wyjątek
licznik czasu
reguła
Różne zdarzenia początkowe
Zdarzenia pośrednie
Działania
Podprocesy
Typy podprocesów
• podproces z wewnętrzną pętlą • wiele-wystąpień podprocesu • podproces typu ad-hoc • podproces kompensacyjny•
Podstawowe działania• service – zadanie realizowane jako usługa systemu
• receive – oczekiwanie na komunikat
• send – wysłanie komunikatu
• user – zadanie wykonywane przez człowieka
• manual – zadanie wykonywane ręcznie
• script – zadanie zautomatyzowane
• reference – odwołanie do już zdefiniowanych zadań
Zdarzenie krawędziowe• Oznaczają bezpośrednie następstwo w wyniku
pewnego działania
• Mogą być rozumiane jako wyzwalacze lub wyjątki
Transakcje
• Działania oznaczone podwójna linią
• Wykorzystują kompensację
Bramki
• Bramki (ang. gateways) w notacji BPMN służą do prezentowania logiki przepływów w procesach biznesowych.
• Bramki przekładając je na języki programowania są wyrażeniami sterującymi
BramkiXOR (oparty o dane)
XOR (oparty o zdarzenia)
OR
bramka złożona
rozgałęzienie (AND)
Bramka wykluczająca• Bramka wykluczająca jest operatorem
umożliwiającym wybór tylko jednej z wielu ścieżek.
• W przełożeniu na operatory logiczne bramka wykluczająca reprezentuje operator XOR
Bramka wykluczająca• W notacji BPMN bramka symbolizuje wyłącznie
rozgałęzienie, natomiast wyrażenia warunkowe określone są na wyjściach z bramki.
Bramka niewykluczająca
• Bramka niewykluczająca stosowana jeśli możliwe jest jednoczesne wybranie kilku ścieżek rozgałęzienia
• Uruchamiana jest każda ścieżka dla której warunek jest prawdziwy.
Bramka niewykluczająca
Bramka równoległa• Stosowana gdy należy zrównoleglić czynności
realizowane w procesie.
• Nie oznacza to, że czynności będą realizowane jednocześnie równoległość w BPMN należy traktować jako niezależność.
• Bramkę równoległą stosuje się do synchronizacji niezależnych fragmentów procesu.
Bramka równoległa
Bramka zdarzeniowa
Bramka złożona
Pule i tory• Pula w notacji BMPN reprezentuje uczestników
procesu.
• Między uczestnikami (pulami) nigdy nie ma przepływów sekwencji — mogą występować przepływy komunikatów.
Fragment procesu obsługi wniosku kredytowego
Pule i tory• Pule mogą być podzielone na tory w celu
uszczegółowienia uczestników procesu i wskazania które czynności są realizowane przez którego uczestnika
Elementy dodatkowe
Obiekty danych
Choreografia
• Dotychczas prezentowane modele procesów opisywały jakie czynności wykonują uczestnicy procesu biznesowego.
• Choreografia natomiast opisuje tylko interakcje zachodzące między uczestnikami
Choreografia Business Process BPMN 2.0 Business Process View
«Poo
l» A
«Poo
l» B
Wysłaniezamówienia
Zamówienie
Odebraniezamówienia
Choreography BPMN 2.0 Choreography View
Przekazanie zamówienia
A
B
Zamówienie Business Process BPMN 2.0 Business Process View
«Poo
l» A
«Poo
l» B
Wysłaniezamówienia
Zamówienie
Odebraniezamówienia
Choreography BPMN 2.0 Choreography View
Przekazanie zamówienia
A
B
Zamówienie
Choreografia Business Process BPMN 2.0 Business Process View
«Poo
l» A
«Poo
l» B
Wysłaniezamówienia
Zamówienie
Odebraniezamówienia
Wysłaniepotwierdzenia
Potwierdzenie
Odebraniepotwierdzenia
Choreography BPMN 2.0 Choreography View
Przekazanie zamówienia
A
B
Zamówienie
Potwierdzenie zamówienia
Co dalej?
Pytania?
Top Related