Yayn No: UED / 004
MEVZUATI
SVL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜÜ YAYINLARI
Yayn No: UED/004 Yayn Türü: Hukuki Konu: Türk Sivil Havaclk Kanun
çerii lgili Birim: Uçua Elverililik Dairesi
1. Basm Tarihi Ekim 2015, Ankara
© 2015 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü Telif Haklar Sivil Havaclk
Genel Müdürlüü’ne aittir. Her hakk sakldr. Sivil Havaclk Genel
Müdürlüü tarafndan özel olarak izin verilmedikçe bu yaynn
kopyalanarak çoaltlmas, datlmas ve kullanlmas yasaktr.
lk yaymlanma tarihi Ekim 2015’tir.
Bu yayn bilgilendirme amacyla hazrlanmtr.
www.shgm.gov.tr
Bu yaynn basl hâli Sivil Havaclk Genel Müdürlüü, Uçua Elverililik
Dairesinden temin edilebilir.
E-Posta:
[email protected]
Gazi Mustafa Kemal Bulvar No:128/A 06570 Maltepe / ANKARA Tel: +90
312 203 60 00 Fax: +90 312 212 46 84 www.shgm.gov.tr
Tasarm - Bask Art Ofset Matbaaclk Ltd. ti. Tel : 0312 284 41 25
Fax: 0312 284 29 89
[email protected]
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
vçindekiler
BRNC KISIM: Amaç, Kapsam ve Tanmlar
.......................................................................................
1
KNC KISIM: Hava Seyrüseferinin Genel Hükümleri
....................................................................
2
BRNC BÖLÜM: Türk Hava Egemenlii Hükümleri
.......................................................................
2
KNC BÖLÜM: Sivil Hava Arac Kazalar
...........................................................................................
3
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Ticari Hava letmeleri
........................................................................................
5
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Havaalanlar ve
Tesisleri................................................................................
9
YEDNC BÖLÜM: Sivil Havaclk Personeli
.....................................................................................21
ÜÇÜNCÜ KISIM: Havayolu ile Tamalar
..........................................................................................23
BRNC BÖLÜM: ç Hat Tama Sözlemesi
....................................................................................23
KNC BÖLÜM: Hava Araçlar Kullanma Sözlemeleri
................................................................27
DÖRDÜNCÜ KISIM: Tama Sözlemesinden Doan Sorumluluk
............................................27
BRNC BÖLÜM: Sorumluluk Halleri
.................................................................................................27
BENC KISIM: Ceza Hükümleri
.........................................................................................................31
ALTINCI KISIM: Çeitli Hükümler
........................................................................................................32
YEDNC KISIM: Son Hükümler
............................................................................................................33
KNC BÖLÜM: Tekilat, Görevler ve Yetkiler
.................................................................................36
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Ana Hizmet Birimleri
...........................................................................................39
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Danma Birimleri
..........................................................................................46
ALTINCI BÖLÜM: Sorumluluk, Yetki Devri, Atama ve Düzenleme Yapma
..............................48
YEDNC BÖLÜM: Teknik Denetçilie Görevlendirme, Havaclk Uzmanl,
Personelin Statüsü
...................................................................................................................................49
SEKZNC BÖLÜM: Gelirler, Anlamalarla Hizmet Yapma ve Anlamazlklarn
Halli .......50
DOKUZUNCU BÖLÜM: Deitirilen ve Yürürlükten Kaldrlan Hükümler
.............................52
ONUNCU BÖLÜM: Geçici ve Son Hükümler
....................................................................................53
HAVA ARACI BAKIM PERSONEL LSANS YÖNETMEL (SHY-66)
............................................ 60 BRNC BÖLÜM: Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanmlar
...............................................................60
KNC BÖLÜM: Lisans lemleri
..........................................................................................................62
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Lisansn mtiyazlar
.............................................................................................64
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Lisans Alma ve Tip Yetkisi çin Gerekli artlar
....................................65
vi Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
BENC BÖLÜM: Snrlamalar, Lisansn braz ve SHY-66 Lisansna Uyum
Koullar ......69
ALTINCI BÖLÜM: Sorumluluklar ve dari Yaptrmlar
...................................................................70
YEDNC BÖLÜM: Çeitli ve Son Hükümler
.....................................................................................71
HAVA ARACI BAKIM PERSONEL LSANSI TALMATI (SHT-66)
................................................... 74 BRNC BÖLÜM:
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar
...............................................................74
KNC BÖLÜM: Lisans lemleri
..........................................................................................................76
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Lisans Alma ve Tip Yetkisi çin Gerekli artlar
....................................77
BENC BÖLÜM: Snrlamalar ve SHY-66 Lisansna Uyum Koullar
....................................78
ALTINCI BÖLÜM: Genel Müdürlük Yetkileri
.....................................................................................79
YEDNC BÖLÜM: dari Yaptrmlar
.....................................................................................................80
SEKZNC BÖLÜM: Son Hükümler
.....................................................................................................81
EK-1: SHT 66 TALMATININ YÜRÜTÜLMESNE YÖNELK AÇIKLAMALAR
.................................. 84 Tablo-1: Bavuru
.......................................................................................................................................84
Tablo-2: Lisansn mtiyazlar
................................................................................................................85
Tablo-6: Snrlamalar
............................................................................................................................
101
Tablo-11: Hava Arac Bakm Lisansnn SHY-145 Onayl Bir Bakm Kuruluu
Aracl ile Tanzim Edilmesi
.....................................................................................................................................
104
Tablo-12: Hava Arac Bakm Lisansna Kategori lavesi
...........................................................
104
Tablo-13: Grup Snrlamas Kaldrma veya Tip lavesinden Dolay Hava Arac
Bakm Lisansnn Deitirilmesi
....................................................................................................................
105
Tablo-14: Hava Arac Bakm Lisansnn Süresinin Uzatlmas veya
Yenilenmesi ............ 107
Tablo-15: Hava Arac Tip Eitiminin Dorudan Onaylanmas
............................................... 107
Tablo-16: Snavlar
.................................................................................................................................
108
MODÜL 1. MATEMATK
........................................................................................................................
114
MODÜL 2. FZK
......................................................................................................................................
114
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
viiçindekiler
MODÜL 5. DJTAL TEKNKLER/ ELEKTRONK ALET SSTEMLER
......................................... 121
MODÜL 6. MALZEME VE
DONANIM.................................................................................................
124
MODÜL 11A. TÜRBN MOTORLU UÇAK AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER
............... 137
MODÜL 11B. PSTON MOTORLU UÇAK AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER
................ 143
MODÜL 11C. PSTON MOTORLU UÇAK AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER
................ 147
MODÜL 12. HELKOPTER AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER
......................................... 150
MODÜL 13. HAVA ARACI AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER
............................................ 154
MODÜL 14. TAHRK (TME GÜCÜ)
....................................................................................................
160
MODÜL 15. GAZ TÜRBN MOTORLAR
.............................................................................................
160
MODÜL 16. PSTON MOTOR
..............................................................................................................
163
MODÜL 17A. PERVANE
.........................................................................................................................
164
EK-1.D: SHY-66 HAVA ARACI BAKIM LSANSI KAPSAMININ GENLETLMESNE LKN
DENEYM GEREKLLKLER
..........................................................................................................
168
EK-1.E: HAVA ARACI TP ETM VE SINAV STANDARDI LE BAI ETM
........................ 170 Hava Arac Tip Eitimleri çerik Tablosu
(1)
................................................................................
176
Hava Arac Tip Eitimleri çerik Tablosu (2)
.................................................................................
178
Tip Pratik Eitim Klavuz Task Tablosu (1)
....................................................................................
182
Tip Pratik Eitim Klavuz Task Tablosu (2)
....................................................................................
185
EK-1.G: TEMEL MODÜL SINAVLARI STANDARDI
.......................................................................
196 Kategorilere Göre Toplam Soru Dalmlar Listesi
...................................................................
200
Modül Snavlar Soru Say ve Süreleri Tablosu
...........................................................................
201
EK-3: DÖNÜÜM LEMLER
.......................................................................................................
268 BRNC BÖLÜM: Amaç ve Kazanlm Haklar
..............................................................................
268
KNC BÖLÜM: Dönüüm çin Bavuru, Dönüüm çin Gerekli Belgeler ve
Dönüümlerin Yaplmas
..................................................................................................................................................
269
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Dönüüm Snrlamalar ve Kaldrlmas
..................................................... 272
EK-4: SINAV MERKEZ LEMLER
..............................................................................................
284
TÜRK SVL HAVACILIK KANUNU
12920 Sayl Kanun
Kanun Numaras : 2920 Kabul Tarihi : 14/10/1983 Yaymland R.Gazete :
Tarih : 19/10/1983 Say : 18196 Yaymland Düstur : Tertip : 5 Cilt :
22 Sayfa : 736
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Karar ile yürürlüe giren
yönetmelik için, “Yönetmelikler Külliyat”nn kanunlara göre
düzenlenen
nümerik fihristine baknz.
BRNC KISIM Amaç, Kapsam ve Tanmlar
Amaç Madde 1 – Bu Kanunun amac; devaml ve hzl bir gelime gösteren,
ileri teknolo- jinin uyguland, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük
önem tad sivil havaclk sahasndaki faaliyetlerin ulusal çkarlarmz ve
uluslararas ilikilerimize uygun bir ekilde düzenlenmesini
salamaktr.
Kapsam Madde 2 – Bu Kanun, kamu kurum ve kurulular ile gerçek ve
özel hukuk tüzelkii- lerinin havaclk sahasndaki faaliyetlerini
kapsar.
Devlet hava araçlar, açk hüküm bulunmayan hallerde bu Kanunun
kapsam dn- dadr.
Tanmlar Madde 3 – Bu Kanunda geçen;
a) “Türk Hava Sahas” terimi: Türkiye Cumhuriyetinin egemenlii
altndaki ülke ile Türk karasular üzerindeki sahay,
b) “Hava Arac” terimi: havalanabilen ve havada seyredebilme
kabiliyetine sa- hip her türlü arac,
c) “Devlet Hava Arac” terimi: Devletin askerlik, güvenlik ve gümrük
hizmetle- rinde kulland araçlar,
1 Genel Uçak letme Yönetmelii (SHY-6B), 14/6/1984 tarih ve 18431
sayl Resmi Gazete’de yaynlanarak yürürlüe girmitir.
2 Bu Kanunla Sigorta hizmetleri ile ilgili olarak Sanayi ve Ticaret
Bakanlna ve Sanayi ve Ticaret Bakanna verilmi olan her türlü görev,
yetki, sorumluluk, hak ve muafiyetten ilgili olanlarn dorudan
doruya Babakana, Babakann görevlendirecei Devlet Bakanna, Hazine
Müstearlna ve Hazine Müstearna intikal edecei 9.12.1994 tarih ve
4059 sayl Kanunun 8 inci maddesi ile hükme balanmtr.
2 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
d) “Türk Sivil Hava Arac” terimi: Devlet hava araçlar tanm dnda
kalan ve mülkiyeti Türk Devletine veya kamu tüzelkiilerine veya
Türk vatandalarna ait araçlar,
e) “Havaalan” terimi: Karada ve su üzerinde hava araçlarnn kalkmas
ve in- mesi için özel olarak hazrlanm, hava araçlarnn bakm ve dier
ihtiyaçlar- nn karlanmasna, yolcu ve yük alnmasna ve verilmesine
elverili tesisleri bulunan yerleri,
f) “Ferry Uçu” terimi: Bir hava aracnn yolcu ve yük tamakszn; satn
aln- mas veya kiralanmasnda tescil ilemleri yaplmadan yurda
getirilmesi maksadyla yaplan uçular ile, uçua elverililiine halel
getirmeyen ksmi arzal olarak yaplan uçular;
fade eder.
KNC KISIM Hava Seyrüseferinin Genel Hükümleri
BRNC BÖLÜM Türk Hava Egemenlii Hükümleri
Türk hava egemenlii Madde 4 – Türkiye Cumhuriyeti Türk hava
sahasnda tam ve münhasr egemenlii haizdir.
Türk hava sahasnn kullanlmas Madde 5 – Türk hava sahas hava araçlar
tarafndan bu Kanun ve ilgili dier mevzuat hükümleri çerçevesinde
kullanlr.
Türk hava sahasndan yararlanacak hava araçlar Madde 6 – Uçua
elverili olmak artyla aada saylan hava araçlar Türk hava sahasnda
uçu yapabilirler.
a) Türk Devlet hava araçlar,
b) Türk uçak siciline kaytl Türk sivil hava araçlar,
c) Türkiye’nin taraf olduu anlamalar uyarnca Türk Hava Sahasnda
uçmalar- na müsaade edilen hava araçlar,
Yukarda belirtilenler dnda kalan her türlü hava aracnn Türk Hava
Sahasn kul- lanmas Ulatrma Bakanlnn iznine tabidir. Ulatrma Bakanl
gerekli izni ver- meden önce Genelkurmay Bakanl ve Dileri Bakanlnn
görüünü alr.
Uçu yasaklar ve snrlamalar Madde 7 – Bakanlar Kurulu, Genelkurmay
Bakanlnn olumlu görüü üzerine; kamu düzeni ve emniyet mülahazalar
ile veya askeri sebeplerle geçici veya devaml
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
32920 Sayl Kanun
bir tedbir olarak, Türk hava sahasnn tamamn veya belirli bölümünün
kullanlma- sn veya muayyen bölgeler üzerinden uçuu yasak edebilir
veya snrlayabilir. Uçu güvenliini salamak amac ile Genelkurmay
Bakanl ve Ulatrma Bakanlnca konulacak dier tahditler, bu hükme tabi
olmakszn Ulatrma Bakanlnca uygu- lanabilir.
Hava yollar ve havaalanlarna ait snrlamalar Madde 8 – Türk hava
sahasnda uçu yapmak hakkn haiz hava araçlar ile dier hava araçlarnn
izleyecekleri uçu yollar ve kullanacaklar hava alanlar, Genelkur-
may Bakanl ile gerekli koordinasyon yaplmak suretiyle, Ulatrma
Bakanlnca belirlenir.
Gümrüklü havaalanlarnn kullanm Madde 9 – Yabanc ülkelere giden veya
yabanc ülkelerden gelen hava araçlar, an- cak gümrüklü
havaalanlarndan kalkmaya ve inmeye mecburdur.
stisnai hallerde, Ulatrma Bakanl, Gümrük ve Tekel Bakanl ve çileri
Bakanl- nn mütereken verecei karar dairesinde, gümrüksüz bir
havaalannn da kullanl- masna izin verilebilir.
Belirlenmi bulunan gümrüklü hava alanlarndan baka bir yere
zorunluluk nedeniy- le ini yapld takdirde, hava arac sorumlu
pilotu, durumu derhal varsa havaalan yöneticisine, yoksa en yakn
mülki amire veya zabta yetkilisine duyurmak ve yetkili makamlar el
koyuncaya kadar hava aracn, yolcular ve yükü ile birlikte güvence
altna almakla yükümlüdür.
KNC BÖLÜM Sivil Hava Arac Kazalar
Hava arac kazalarnn bildirilmesi Madde 10 – Hertürlü sivil hava
arac kazas, sorumlu pilot veya mümkün olmad hallerde mürettebattan
biri, ileten ve mahalli yetkililer tarafndan en seri vasta ile
Ulatrma Bakanlna bildirilir.
lk tedbirler Madde 11 – Zorunlu kurtarmaya yardm ilemleri ile can
ve mal güvenliini koru- maya yönelik tedbirler dnda, aratrma ve
soruturmann selametle yürütülmesini engelleyecek iler yaplmaz ve
delillerin aynen muhafazas salanr. Bu konuda ma- halli mülki
amirler gereken tedbirleri alrlar.
Kaza nedenleri hakknda aratrma ve inceleme yaplmas3
Madde 12 – (Deiik: 23/1/2008-5728/427 md.)
3 Bu madde bal “Kaza nedenleri hakknda soruturma” iken, 23/1/2008
tarihli ve 5728 sayl Kanunun 427 nci maddesiyle metne ilendii
ekilde deitirilmitir.
4 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Kazann nedenlerini ve olu eklini açkla kavuturmak ve sivil
havaclkta can ve mal güvenliinin salanmas bakmndan tekrara engel
olmak amacna yönelik ola- rak her sivil hava arac kazas ile ilgili
olarak teknik bakmdan aratrma ve inceleme yaplr.
Aratrma ve nceleme Kurulu 4
Madde 13 – (Deiik: 23/1/2008-5728/428 md.) Ulatrma Bakanl, havaclk
alannda uzmanl kabul edilmi kiilerden seçilecek bir kurulu, kazann
sebeplerini aratrmas için görevlendirir. Bu Kurul, yukardaki
maddede belirtilen amaç dairesinde her türlü aratrma ve incelemeyi
yapar, soru- turma ilemlerini yürütmekle görevli Cumhuriyet savcs
ile ibirlii yaparak, delille- rin toplanmasna yardmc olur.
Kurul, yapt aratrma ve inceleme faaliyeti srasnda ilgili kiileri
dinleyebilir; açk- lama yapmaktan kaçnan kiilerin Cumhuriyet
savcsna bavurarak ifadesinin aln- masn salayabilir; bu ifade alma
srasnda hazr bulunarak, açkla kavuturulmas istenen hususlarla
ilgili olarak ifadesi alnan kiiye sorular sorulmasn
isteyebilir.
Kurul, aratrma ve inceleme faaliyeti srasnda teknik ve uzmanl
gerektiren sair hususlarla ilgili olarak baka uzman kiiler
görevlendirebilir.
Aratrma ve nceleme Kurulunun oluturulmas, aratrma ve incelemenin
yürütül- mesi, yetki ve sorumluluklar, hava arac kazalarnda
yaplacak kurtarma ve yardm i- leri Ulatrma Bakanlnca bir
yönetmelikle düzenlenir. Bu yönetmelikte Türkiye’nin taraf olduu
uluslararas anlamalar gözönünde tutulur.
Aratrma ve inceleme raporu 5
Madde 14 – (Deiik: 23/1/2008-5728/429 md.) Aratrma ve nceleme
Kurulu; tespit ettii hususlar, vard sonucu, tekrarlara en- gel
olunmas bakmndan alnmasn uygun bulduu önlemleri, önerileri ile
birlikte ayrntl ve gerekçeli bir rapor hâlinde Ulatrma Bakanlna
verir.
Raporda yer alan hususlara ksmen veya tamamen katlmayan üyeler,
kiisel görü- lerini ek bir raporda belirtebilirler.
Ulatrma Bakanl raporun bir suretini ilgililere verir ve raporun
tekemmül etmi olduunu Resmi Gazete ile üçüncü ahslara duyurur.
Resmi Gazete ile yaplan du- yuruda raporun ilgililerce nerede ve ne
suretle incelenebilecei belirtilir. Rapor, ge- rektiinde ksmen veya
tamamen uygun bulunacak vastalar ile yaynlanr. Ancak, meydana gelen
kaza ile ilgili olarak soruturma balatlmas hâlinde, Ulatrma
Ba-
4 Bu madde bal “Soruturma kurulu” iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728
sayl Kanunun 428 inci maddesiyle metne ilendii ekilde
deitirilmitir.
5 Bu madde bal “Soruturma raporu” iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728
sayl Kanunun 429 uncu maddesiyle metne ilendii ekilde
deitirilmitir.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
52920 Sayl Kanun
kanl hazrlanan raporun bir örneini yaplan soruturma veya kovuturma
kapsa- mnda deerlendirilmek üzere, sadece ilgili Cumhuriyet
basavclna verir.
Kyasen uygulama Madde 15 – Bir kaza, ölüm veya yaralanma ile
sonuçlanmasa dahi, sivil havaclkta can ve mal güvenliinin korunmas
bakmndan önem tayan olaylar hakknda da Ulatrma Bakanl bu bölümde
yer alan esaslar dairesinde kyasen ilem yapmaya yetkilidir.
Enkaz Madde 16 – Kaza sonucu hava arac enkaz haline gelmi ise;
maliki 90 gün içinde muhafaza masraflarn vererek enkaz
alabilir.
Kaybolma Madde 17 – Kendisinden alnan son haberden itibaren 90 gün
geçen hava arac- nn kaybolduuna mahkemece karar verilebilir,
Yetkili mahkeme bu aracn siciline kaytl olduu yer mahkemesidir.
Kaybolma kararn veren mahkeme durumu re’sen Ulatrma Bakanlna
bildirir. Hava aracnda bulunanlar hakknda Medeni Kanun hükümleri ve
5/6/1945 Tarih ve 4749 sayl Kanun ile onaylanm olan Uluslararas
Sivil Havaclk Anlamasnn25 inci maddesi hükmü sakldr.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ticari Hava letmeleri 6
zin 7
Madde 18 – Gerçek ve tüzelkiilerin ticari amaçla, ücret karlnda
hava araçlaryla yolcu veya yük veya yolcu ve yük tamalar ile ticari
amaçla dier faaliyetlerde bu- lunmalar için Ulatrma Bakanlndan izin
almalar ön arttr.
(Deiik ikinci fkra: 23/1/2008-5728/430 md.) zin belirli artlara ve
süreye ba- lanabilir. zin belgesi,
a) Milli güvenliin veya kamu düzeninin tehlikeye girebilecei
durumlarda,
b) Gerçek kiilerin veya tüzel kiilerin kurucu ortaklar ile temsile
yetkili yöne- ticilerinin; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde
belirtilen süreler geç- mi olsa bile, bankaclk, sermaye piyasas ve
kaçakçlk mevzuatnda tanm- lanan ve hapis cezasn gerektiren suçlar
ile hrszlk, yama, güveni kötüye kullanma, dolandrclk, hileli iflâs,
parada, paraya eit saylan deerlerde,
6 Ticari Hava letmeleri Yönetmelii ve mezkur yönetmeliin
16.maddesinin deitirilmesine dair yönetmelik 16/6/1984 tarih ve
18433 sayl ve 21/3/1985 tarih ve 18701 sayl Resmi Gazetelerde
yaynlanarak yürürlüe girmitir.
7 Bu maddenin ikinci fkrasnn (b) bendinde yer alan “… milli
savunmaya kar suçlar, devlet srlarna kar suçlar veya casusluk
suçlarndan … ” bölümü, Anayasa Mahkemesi’nin 25/2/2010 tarihli ve
E.: 2008/17, K.: 2010/44 sayl Karar ile iptal edilmitir.
6 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
kymetli damgada, mühürde, resmi belgede, özel belgede sahtecilik,
ihaleye fesat kartrma, edimin ifasna fesat kartrma, tefecilik,
zimmet, irtikâp, rü- vet, suçtan kaynaklanan mal varl deerlerini
aklama, devletin güvenliine kar suçlar, anayasal düzene ve bu
düzenin ileyiine kar suçlar, (…)(2) suç- larndan ya da ulam
araçlarnn kaçrlmas veya alkonulmas suçlarndan dolay mahkûm edilmi
olmas hâlinde,
verilmez.
letme ruhsat Madde 19 – Hava araçlaryla ticari amaçla, belirli
hatlar üzerinde, ücret karlnda yolcu veya yük veya yolcu ve yük
tamas yapacak olan gerçek veya tüzelkiilerin 18 inci maddede
belirtilen izinden baka, Ulatrma Bakanlndan iletme ruhsat almalar
arttr.
Bavuru ve belgeler Madde 20 – Ticari amaçla ücret karlnda hava
araçlaryla yolcu veya yük veya yolcu ve yük tamak için Ulatrma
Bakanlndan izin ve ruhsat almak üzere ba- vuracak gerçek ve
tüzelkiilerin bavurularna ekleyecekleri belgeler ve bavuruda
aranacak artlar Ulatrma Bakanlnca hazrlanacak yönetmelik ile
belirlenir.
nceleme Madde 21 – Bavuru, Ulatrma Bakanlnca uygunluk ve ülke
yararlar açsndan incelenir. Bu inceleme srasnda, kurulmak istenen
iletmenin ülke ekonomisi, ulusal güvenlik, ulusal ulatrma
politikas, planl kalknma ilkeleri bakmndan, deerlen- dirilmesi de
yaplr. Bu amaçla, gerektiinde, Ulatrma Bakanl ilgili bakanlklarn ve
Devlet Planlama Müstearlnn görüünü de alr.
Ruhsatn verilmesi Madde 22 – 18 inci maddede yazl izni alm gerçek
ve tüzelkiiler izin bavurusuna ekli projelerini
gerçekletirdiklerini bildirerek iletme ruhsat almak için Ulatrma
Bakanlna bavururlar.
Ulatrma Bakanl gerekli inceleme ve denetlemeleri yaparak,
projelerin gerçek- letiini tespit etmesi halinde, iletme ruhsat
verir. letme ruhsat devredilemez.
Ruhsatta özellikle; ruhsat sahibinin ticari unvan, tama türü,
iletme yaplacak böl- ge veya hatlar, izin belgesinde belirtilen
snrlama ve kstlamalar yazlr.
Ruhsatn aslmas Madde 23 – Ruhsat sahibi,ruhsatn örneklerini,
iletmesinde, müteri ve i çevreleri- nin kolaylkla görüp
okuyabilecekleri yerlere asmaya mecburdur.
Ruhsata uyma zorunluluu Madde 24 – Ruhsat sahibi, iletme
faaliyetlerini ruhsatn artlarna aynen uyarak yü- rütmek zorundadr.
Tama ve sefer yapma zorunluluu, izin artlarna göre tespit
edilir.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
72920 Sayl Kanun
Tarifeler Madde 25 – (Deiik: 19/4/2001 - 4647/1 md.) Ruhsat sahibi;
ücret tarifeleri ile birlikte uygulama tarihini ticari, mali ve
ekonomik koullara uygun olarak belirler ve yürürlüe koymadan üç gün
önce üçüncü kiilere duyurur.
Uçu tarifeleri, ruhsat sahibi tarafndan belirlenir ve Ulatrma
Bakanlnca onay- landktan yedi gün sonra yürürlüe girer.
Posta tamas Madde 26 – Tarifeli olarak hava ulatrma hizmeti yapmak
için ruhsat alm bulunan iletmeler; talep edildiinde tarife
içerisinde yaplan her uçuta, ücret karln- da posta tamakla
yükümlüdürler. Ödenecek ücretler 5584 sayl Posta Kanunu ile Dünya
Posta Birlii sözlemeleriyle saptanan kurallar dairesinde
belirlenir.
Denetleme Madde 27 – Türk sivil hava araçlar ile faaliyette bulunan
tüm kamu kurum ve ku- rulular ve gerçek ve özel hukuk tüzelkiileri
Sivil Havaclk Genel Müdürlüünün hava seyrüsefer güvenliini salamak
amacyla yapaca veya yaptraca teknik de- netime tabidirler. 8
Yaplacak denetimin esaslar, denetleme elemanlarnn seçimi ile yetki
ve sorumlu- luklar Sivil Havaclk Genel Müdürlüünce hazrlanacak
yönetmelikle belirlenir. 8- 9
(Ek fkra: 10/11/2005 - 5431/31 md.) Sivil havaclk alannda faaliyet
gösteren tüm iletmeler ve yeterlik belgesine sahip olmas gereken
personel, Sivil Havaclk Genel Müdürlüü tarafndan yürürlüe konulan
düzenlemeleri takip etmek, Genel Müdür- lüün verdii talimatlara
uymak, Genel Müdürlük yetkililerince talep edilen her türlü bilgi
ve belgeyi vermek ve istenen ekipmana her zaman eriebilmelerini
salamakla yükümlüdür.
(Ek fkra: 10/11/2005 - 5431/32 md.) Genel Müdürlük tarafndan
görevlendirilen teknik denetçiler, denetimlerde;
a) Hava aracnn uçua elverili olmamas, b) Mürettebatn o hava arac
tipi için gerekli nitelikleri tamamas veya uçuu
yürütecek fiziksel ya da zihinsel kapasiteye sahip olmamas, c)
Operasyonun can ve mal emniyeti için tehlike oluturmas, d) Tespit
edilen eksiklik veya bulgularn can ve mal emniyeti ile uçu
emniye-
tini dorudan ilgilendirmesi,
8 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayl Kanunun 31 inci maddesiyle; bu
maddenin birinci fkrasnda yer alan “Ulatrma Bakanlnn” ibaresi
“Sivil Havaclk Genel Müdürlüünün”, ikinci fkrasnda yer alan
“Ulatrma Bakanlnca” iba- resi “Sivil Havaclk Genel Müdürlüünce”
olarak deitirilmi ve metne ilenmitir.
9 Bu maddede sözü edilen yönetmelik 14/6/1984 tarih ve 18431 sayl
Resmi Gazete’de yaynlanarak yürürlüe gir- mitir.
8 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Durumlarnda iletmecinin ya da yeterlik belgesi gerektiren
personelin uçu operas- yonunu ve/veya iletmecinin faaliyetini
durdurmaya yetkilidir.
Bilgi ve belge verilmesi Madde 28 – Ruhsat sahipleri, denetim için
istenilen bütün teknik ve ekonomik bilgi- leri vermeye
mecburdurlar.
Deiikliklerin bildirilmesi ve tasdiki Madde 29 – Tamay ilgilendiren
genel artlar ve tarifelerde izin verilmesinden sonra yaplacak
deiiklikleri, ilgilinin Ulatrma Bakanlna tasdik ettirmesi zorun-
ludur.
Ruhsatn iptali Madde 30 – Ruhsat sahibinin bu bölümde yer alan
hükümlere aykr davranmas ha- linde; Ulatrma Bakanl tarafndan
kendisine aykrln giderilmesi için yaplacak gerekçeli tebligat ve
verilecek süre üzerine ruhsat sahibi aykrlklar gidermez ise,
verilmi sürenin sonunda iletilen hatlarn bazlarna veya tümüne
ilikin izin, geçici olarak geri alnabilir veya ruhsat derhal iptal
edilir.
Kabotaj Madde 31 – Türkiye Cumhuriyeti ülkesi içinde, iki nokta
arasnda havayolu ile ticari amaçla yolcu, posta ve yük tamalar Türk
hava araçlar ile yaplr.
Gösteriler Madde 32 – Sivil hava araçlar ve askeri hava araçlarnn
dnda Devlet hava araçla- rnn ve paraütçülerin katld yarmalarn
vesair gösterilerin yaplmas, Ulatrma Bakanl tarafndan verilecek
izne baldr.
Askeri hava araçlarnn ve paraütçülerin katld, yar vesair
gösterilerde yetki, Ge- nelkurmay Bakanlna aittir. Ancak keyfiyet,
uçu güvenliinin salanmas maksad ile Ulatrma Bakanlna
bildirilir.
Yabanc havayolu iletmeleri Madde 33 – Yabanc ülkeler ile Türkiye
arasnda hava ulatrma hizmeti görecek yabanc uyruklu iletmelere
uygulanacak hükümler, Türkiye’nin taraf olduu ikili ve çok tarafl
anlamalar uyarnca ve karlkllk ilkesi gözönünde tutularak Ulatrma
Bakanlnca saptanr.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
92920 Sayl Kanun
Kurulu ve iletme Madde 34 – Havaalanlar, Devlet veya kamu
tüzelkiileri tarafndan kurulur ve iletilir.
Sivil amaçla havaalan, pist, hangar, hizmet ve iletme tesisleri,
bunlarla ilgili sistem ve kolaylklarn yeniden inas ve
gelitirilmesinde ihtiyaç ve standartlar, Genelkurmay Bakanl ile
yaplacak koordinasyon sonucu Ulatrma Bakanl tarafndan saptanr. Bu
hizmetlerle ilgili kamulatrma, etüd, proje, aplikasyon, onarm ve
inaat ileri Bayndrlk Bakanlnca yaplr. Faaliyetlerin yürütülmesinde
Bayndrlk Bakanl ile Ulatrma Bakanl koordinasyon ve ibirlii
yapar.
Gerçek kiilerin ve tüzelkiilerin havaalan ve ini eritleri ina
etmesi ve iletmesi Genelkurmay Bakanlnn olumlu mütalaas üzerine
Ulatrma Bakanl iznine baldr.
zin, süreye ve yükümlülüklere balanabilir. Milli güvenliin, kamu
düzeninin ve saln tehlikeye girebilecei kanaatini hakl klacak
nedenlerin varl halinde izin verilmez; verilen iznin kapsam dnda
bir kullanm durumunda izin iptal edilir. Gerektiinde havaalan veya
ini eridi kamulatrlr.
5/6/1945 tarih ve 4749 sayl Kanunla onaylanan Uluslararas Sivil
Havaclk Anla- mas hükümleri sakldr.
Uluslararas hava trafiine açk havaalan Madde 35 – Uygun teknik
özelliklere sahip; gümrük, pasaport, salk ve bunlara ben- zer
ilemlerin yaplmas için kolaylklar bulunan havaalanlar, uluslararas
hava tra- fiine açlabilir.
Kstlayc tedbirler Madde 36 – Havaalanlarndaki hava trafii veya
üzerindeki hava sahas gerektirdii takdirde veya kamu düzenine
ilikin nedenlerle hava trafiine açk bir havaalannn kullanlmasna her
zaman tahditler konabilir veya havaalan geçici olarak kapatla-
bilir. Alnan kararlar Ulatrma Bakanl tarafndan uygun görülecek ekil
ve surette ilgililere duyurulur.
Ayn bölgede birden fazla hava trafiine açk havaalannn bulunmas
halinde, Ulatrma Bakanl kamu yararna ilikin nedenlerle bunlarn
kullanlmasn düzenleyebilir ve özellikle bu alanlardan herbirine
belirli hava arac tiplerine, hava faaliyetlerinin veya ticari
faaliyetlerinin belirli bir bölümüne tahsis edebilir.
Ücret tarifeleri Madde 37 – Havaalanlarnn kullanlmas ve
tesislerinden faydalanlmas ve veri- len hizmetlerin karlnda alnacak
ücretler, yaplacak tarifelerle saptanr. Yaplm olan tarifeler,
Ulatrma Bakanlnn onay ile yürürlüe girer.
10 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
5/6/1945 tarih ve 4749 sayl Kanunla onaylanan Uluslararas Sivil
Havaclk Anla- mas hükümleri sakldr.
Havaalan yöneticisi Madde 38 – Her sivil havaalanna hizmetlerin bir
uyum içerisinde yürütülmesini salamakla görevli bir yönetici
atanr.
10/6/1982 tarih ve 2677 sayl Sivil Hava Meydanlar, Limanlar ve Snr
Kaplarnda Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakknda Kanun hükümleri
sakldr.
Askeri havaalanlarndan yararlanma Madde 39 – Türk Silahl
Kuvvetlerine ait havaalanlarnn sivil hava araçlar tarafn- dan
kullanlmas Genelkurmay Bakanl ile Ulatrma Bakanl arasnda, Devlet
hava araçlarnn sivil havaalanlarndan istifade edebilmeleri ise
Devlet hava araç- larna sahip bakanlklar ile Ulatrma Bakanl arasnda
yaplacak protokollerle düzenlenir. Yabanc hava tamaclarnn askeri
meydanlardan yararlanmalar; ilgili Kuvvet Komutanl, Dileri, çileri,
Gümrük ve Tekel bakanlklar koordinasyonu sonunda Genelkurmay Bakanl
onay ile belirlenir.
Güvenlik tedbirleri Madde 40 – Ulatrma Bakanl, kamu ve özel
havaalanlarnda can ve mal güvenli- inin salanmas, yolcu ve eya
trafiinin güvenlik içinde yürütülmesi, yangn vesair tehlikelere kar
korunmas amac ile gereken önlemleri alr, aldrr ve denetler.
Bu görevin yerine getirilmesinde; çileri, Gümrük ve Tekel, Salk ve
Sosyal Yardm bakanlklar, Ulatrma Bakanlna gereken destei salar ve
ibirliinde bulunur.
10/6/1982 tarih ve 2677 sayl Sivil Hava Meydanlar, Limanlar ve Snr
Kaplarnda Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakknda Kanun hükümleri
sakldr.
Uçu güvenlii Madde 41 – Ulatrma Bakanl uçu güvenliinin salanmas
amac ile havaalan- larnda hava trafik kontrolü, haberleme,
seyrüsefer tesisleri ve kolaylklar, meteo- roloji hizmetleri,
klandrma, engellerin ortadan kaldrlmas gibi hizmetlerin plan-
lanmasn, programlanmasn ve prensiplerini tespit ve temin eder. Bu
hizmetlere ilikin tesis ve sistemlerin çada teknolojiye uygun
ekilde Bakanla bal veya ilgili kurulu vastasiyla tesisini
salar.
Kurtarma ve yardm Madde 42 – Ulatrma Bakanl, uçu güvenlii ile can
ve mal emniyetinin salan- mas için ehil personelden oluan kurtarma
yardm tekilat kurulmasn ve bunlarn emrine, yeterli say ve nitelikte
araç ve gereç verilmesini salar.
Kurtarma ve yardm ekibinin görevini yapmasna, kazaya uram olan ve
tehlike içinde bulunan hava arac personeli ile yerel kolluk
kuvvetleri ve dier yetkililer, yardmc olmakla yükümlüdürler.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
112920 Sayl Kanun
Kurtarma ve yardm tekilatnn kuruluu, görev ve yetkileri ve çalma
esaslar yö- netmelikle belirlenir.
Hizmetler Madde 43 – Ulatrma Bakanl; sivil havaclk faaliyetlerinin
güvenli, düzenli ve süratli bir biçimde yürütülmesini salamak amac
ile, havaalanlarnda ve gerekli gö- recei dier yerlerde, Türk hava
sahas ile sorumluluu Türkiye’ye ait olan hava sa- halarna ilikin,
meteoroloji, hava trafik ve uçu bilgilerini doru ve hassas bir
ekilde toplayp ilgililere datlmas için gerekli önlemleri alr.
Hizmetin yürütülmesi ve hizmetten yararlanma ekil ve artlar
yönetmelikle belirlenir.
Yer hizmetleri Madde 44 – Ulatrma Bakanl, havaalanlarnda, yolcu ve
yük trafiinin ve her türlü hizmetlerin çada sivil havaclk
ilkelerine ve ülke çkarlarna uygun bir biçimde yürütülmesi amac ile
gereken önlemleri almaya veya aldrmaya yetkilidir.
Uçu ve haberleme hizmetleri Madde 45 – Ulatrma Bakanl,
havaalanlarnda, sivil havacln güvenli, süratli ve düzenli bir
biçimde yürütülmesini salamak amac ile çada teknolojiye uygun ola-
rak, her türlü trafik, haberleme, iaret sistemlerini ve tesislerini
dorudan doruya veya bal veya ilgili kurulular vastasyla kurmakla
veya kurdurmakla yükümlüdür.
Türk hava sahasnda gerekli tedbirlerin alnmas Madde 46 – Ulatrma
Bakanl, Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalarn hükümlerine
de uymak art ile, Türk hava sahasnda hava trafiinin güvenli,
süratli ve düzenli bir ekilde yürütülmesi, haberlemenin ve bilgi
aknn salanmas, me- teoroloji hizmetlerinin yürütülmesi amac ile ve
çada teknolojiye uygun olarak gereken önlemleri alr ve iletilmesini
salar.
naat snrlamalar Madde 47 – Havaalanlarnn ve ilgili tesis ve
teçhizatn çevresinde, Ulatrma Bakan- lnca belirlenecek esaslar
içinde ve saptanacak bir alan dahilinde izin alnmadkça hava trafii,
uçu güvenlii ve haberlemeyi engelleyecek, seyrüseferi ve meydan
güvenliini tehlikeye düürecek nitelikte ve yükseklikte bina, yap,
inaat yaplmas, aaç ve direk dikilmesi, tesis kurulmas
yasaktr.
Ulatrma Bakanl, havaalanlar ve uçu emniyeti tesisleri etrafnda uçu
emniyeti- ni tehlikeye düürebilecek yap, bina, aaç, direk gibi
tesisleri kaldrtabilir.
Ulatrma Bakanl belirli manialara veya yerlere, hava seyrüseferi
yapan kiilerce görülebilmesi ve tannabilmesi için gözle görülebilir
iaretler veya radyo veya elekt- rik iaretlerinin konulmasn istemeye
yetkilidir. lgililer de istem dairesinde ilem yapmakla
yükümlüdür.
12 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Ulatrma Bakanl, ilgili kurulularn da görüünü alarak havaalanlar
için yukarda deinilen hususlar kapsayan planlar ve kurallar hazrlar
ve yaynlar.
(Deiik beinci fkra: 23/1/2008-5728/431 md.) Ulatrma Bakanlnn
yukardaki fkralar hükümlerine göre verdii emir ve koyduu yasaklara
aykr hareket eden ki- ilere, ilgili valilik tarafndan Kabahatler
Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezas verilir.
Valilik ayrca ilgili kiiye emir veya yasan gereinin yerine
getirilmesini salamaya yönelik azami bir süre verir. Bu süre
yazsnda, emir ve yasa- n gereinin ilgilisince yerine
getirilmemesinin hukukî sonuçlar açkça belirtilir. Bu süre zarfnda
emir veya yasan gereinin yerine getirilmemesi hâlinde, masraflar
yüzde yirmi zammyla birlikte ilgilisinden tahsil edilmek üzere,
kamu gücü kullan- larak yerine getirilir.
Madde 48 – 47 nci maddede konulan snrlamalar, 5/6/1945 tarih ve
4749 sayl Kanunla onaylanan Uluslararas Sivil Havaclk Anlamasnn
eklerinde zikredilen standart ve tavsiyelerin altnda olamaz.
BENC BÖLÜM Hava Araçlar ve Sicillerin Tutulmas
Türk sivil hava arac Madde 49 – Bir sivil hava arac aada belirtilen
durumlarda da Türk sivil hava arac saylr.
Türk kanunlar uyarnca kurulup da;
a) Kamu kurumu niteliindeki mesleki kurulular, dernekler, siyasi
partiler, sen- dikalar veya vakflarn mülkiyetinde bulunan hava
araçlar, idari organn oluturan kiilerin çounluunun Türk vatanda
olmas,
b) Türk Ticaret Siciline kaydedilmi ticari irketler, kooperatifler
ve bunlarn birliklerinin mülkiyetinde bulunan hava araçlar, irketi
idare ve temsil et- meye yetkili olanlarn çounluunun Türk vatanda
olmas ve irket anasöz- lemesine göre oy çounluunun Türk ortaklarda
bulunmas.
Hava araçlarnn sicilinin tutulmas Madde 50 – Türk sivil hava
araçlarnn tescili için Ulatrma Bakanlnca bir sicil tutulur. Bu
sicile “Uçak sicili” ad verilir.
Medeni Kanunun 917 nci maddesi hükümleri, sivil uçak sicilleri
hakknda da kyasen uygulanr.
Sicilin aleniyeti Madde 51 – Uçak sicili alenidir. stemle ilgili
olduunu ispatlayan kiiler, bir kaydn tamamlanmas için sicile ait
olan belgeleri, henüz sonuçlanmam tescil ilemlerini
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
132920 Sayl Kanun
ve sicil dosyalarn da incelemeye ve masrafn ödemek art ile, sözü
edilen belge- lerin örneklerini almaya mezundur.
Sicil kaytlarnn geçerlilii Madde 52 – Uçak sicilindeki bir kayda
iyi niyete dayanarak mülkiyet, ipotek veya dier bir ayni hakk
iktisap eden kiinin bu iktisab geçerli olur.
Sicilde lehine bir hak tescil edilmi olan kiiye bu hakk sebebi ile
bir edada bulu- nulmas veya bu kiinin üçüncü kiiler ile tescilli
hak üzerinde bir tasarruf muamele- sinde bulunmas hallerinde de,
yukardaki fkra hükmü uygulanr.
Hakkn iktisab için tescil art olan durumlarda, tescili isteme
tarihi iyiniyete esas tutulur.
Sicil kaytlarna itiraz Madde 53 – Sicilin muhtevasnn gerçek hukuki
duruma uygun bulunmad yolun- daki itirazlar sicile erh
olunabilir.
Bu itirazlar, bir ihtiyati tedbir kararna veya sicilin tadili
sonucunda hakk muhtel olacak kiinin rizasna dayanlarak erh olunur.
htiyati tedbir kararnn verilmesinde hakkn tehlikede olduunun
kuvvetle muhtemel bulunduunun ispat aranmaz.
Türk sivil hava araçlarnn tescili Madde 54 – Türk sivil uçak
siciline tescil edilen hava aracnn, evvelce kaytl bulun- duu
sicilden sildirilmesi mecburidir.
Geçici tescil Madde 55 – lgili mevzuata uygun olarak yurda sokulmu
olan bir sivil hava arac; Türk Devletine veya kamu tüzelkiilerine
veya Türk vatandalarna veya 49 uncu maddede yazl niteliklere sahip
tüzelkiilere, en az alt ay süre ile yalnz bunlar adna iletilmek
üzere braklrsa, sicile geçici olarak tescil olunabilir.
Tescil talebi ve ekli Madde 56 – Sivil hava aracnn tescili için,
malikin bu Kanunda gösterilen kayt ve artlara uymas ve bir dilekçe
ile Ulatrma Bakanlna bavurmas gereklidir.
stemde bulunann mülkiyet hakkna veya tescil için gerekli artlarn
gerçekleme- diine dair belgelere dayanan bir itiraz yaplrsa, hukuki
durum kesinlik kazanmadan tescil yaplamaz. Ancak bavuru ve itiraz
bir tutanak ile belirlenip, sicil dairesinde saklanr. Sicile
kaydedilen sivil hava araçlarna tescil belgesi verilir.
Sicilin muhtevas Madde 57 – Sivil uçak sicilinde ve verilecek
tescil belgesinde en az aadaki kayt- lar yer alr.
14 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
(a) Sivil hava aracnn;
(3) Yapmcnn sivil hava arac için belirledii tip, model,
marka.
(b) Malikin;
(1) Gerçek kii ise, ad ve soyad, adresi, varsa ticaret unvan ve
kaytl bulunduu ticaret sicili ile sicil numaras.
(2) Ticaret ortakl ise, ortakln nevi, ticaret unvan, kaytl bulunduu
ticaret sicili ile sicil numaras.
(3) Dier tüzelkiilerden ise; ad ve merkezi.
(c) ktisap ekli.
(d) Verilen tescil iareti.
Bu kaytlarda deiiklik olduu takdirde, ilgilinin, en geç onbe gün
içinde bavura- rak, yeni durumu sicile ve kayt belgesine iletmesi
zorunludur.
Tescilin ortak hükümleri Madde 58 – Sicile tescil edilmi bulunan
Türk sivil hava arac, ilgili yönetmelik hü- kümlerine göre
belirlenmi milliyet ve tescil iaretlerinden bakasn tayamaz ve baka
bir devletin siciline tescil olunamaz.
Türk uçak siciline tescil edilen hava arac, Türk tabiiyet ve tescil
iaretini tar.
stisna Madde 59 – Uçak sicilinde alacakl haklarna ilikin ipotek,
haciz ve buna benzer erh ve kaytlar bulunmamas artyla sicile kaytl
bir Türk sivil hava arac, Ulatrma Bakanlnca, Genelkurmay Bakanl ile
Dileri Bakanlnn görüü alnmak suretiyle yabanc gerçek veya
tüzelkiilere veya 49 uncu maddede yazl niteliklere sahip olmayan
kiilere, yalnz bunlar adna iletmek üzere braklabilir. Bu takdirde
hava aracnn Türk uçak sicilindeki kayd silinir.
Tescilin genel artlar Madde 60 – Bir sivil hava aracnn tescil
edilebilmesi için, aadaki hususlar ge- reklidir.
a) 49 uncu madde uyarnca hava aracnn Türk sivil hava arac
saylmas.
b) Baka bir memlekette tescil edilmemi olmas ve eer tescil edilmi
ise ora- dan kaydnn silindiine dair belge getirilmi olmas.
c) Hava aracnn uçua elverili bulunduuna dair Ulatrma Bakanlnca ve-
rilmi belgeyi haiz olmas.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
152920 Sayl Kanun
Re’sen terkin Madde 61 – Bir Türk sivil hava arac;
a) 49 uncu madde uyarnca Türk sivil hava arac saylmas için bulunmas
ge- reken nitelikler ortadan kalkarsa veya bu nitelikleri haiz
olmayan bir kiinin mülkiyetine geçerse,
b) Yabanc bir devletin siciline kaydedilirse veya Türk siciline
kaydedildii hal- de, yabanc sicildeki kayd terkin edilmemi
olursa.
Ulatrma Bakanl tarafndan re’sen sicilden terkin olunur.
Bu madde hükmü 55 inci maddede gösterilen hava araçlar hakknda da
iletme süresinin sona ermesi üzerine uygulanr.
Talep üzerine terkin Madde 62 – Bir Türk Sivil hava aracnn fiilen
veya itibari olarak harabiyeti veya tam ziyaa uramas hallerinde
malikin bavurusu üzerine sicilden kayd silinir ve tescil belgesi
iptal olunur.
Sicil kaydnn terkini ve ipotek hakknn korunmas Madde 63 – Bir Türk
sivil hava aracnn sicilden terkin edilmesinden önce durum,sicilde
kaytl ipotek hakk sahiplerine re’sen tebli edilir. Adresi
bilinmeyen- lere tabligat ilan yoluyla yaplr ve her iki durumda da
itirazlarn bildirmeleri için ipotek hakk sahiplerine 30 günlük süre
tannr.Herhangi bir itiraz bildirilmemi ise veya itirazn hakl olmad
mahkemece hükme balanr ise kayt terkin olunur.
Aksi takdirde ipotekli alacaklarn haklarnn sakl bulunduuna dair
meruhat verile- rek sicildeki kayt terkin olunur.
Uçak sicili tüzüü Madde 64 – Hava araçlarnn snflandrlmas,tescile
tabi olmayanlarnn belirlen- mesi, uçak sicilinin tesisi ve nasl
tutulaca, personelin nitelikleri, hukuki ilikilerin nasl
belgelenecei ve tescil olunacaklar, kaytlarn düzeltilmesi,
deitirilmesi ve silinmesine ilikin kurallar ile 55 inci maddenin
tatbiki halinde uygulanacak kurallar bir tüzük ile
belirlenir.
Hava araçlarnn hukuki nitelii Madde 65 – Bu Kanunda aksine bir
hüküm bulunmadkça, hava araçlar menkul mal hükümlerine
tabidir.
Mülkiyet ve dier ayni haklarn tesisi Madde 66 – Hava aracnn tamam
veya bir paynn üzerinde mülkiyet ve dier ayni haklarn tesisi, devri
ve temlik için yazl sözleme yaplmas lazm ve kafidir. Temlike ilikin
sözlemeler yazl ekilde yaplmadkça muteber deildir.
16 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Sözlemeler uçak siciline tescil edilmeden üçüncü ahslar bakmndan
hüküm ifade etmez.
Tescile tabi olmayan hava arac mülkiyetinin iktisab Madde 67 –
Tescile tabi olmayan hava arac veya paynn temlikinde akitler mülki-
yetin temellük edene teslimden önce intikalini
kararlatrabilirler.
Teferruat ve mütemmim cüzüler Madde 68 – Hava aracnn teferruat ve
mütemmim cüzüleri hokknda Medeni Kanu- nun 619 ve 621 inci
maddeleri uygulanr.
Öncelikle uygulanacak hüküm Madde 68/A– (Ek: 4/7/2012-6353/15
md.)
Türkiye Cumhuriyeti adna 16/11/2001 tarihinde Cape Town’da
imzalanan ve 10/3/2011 tarihli ve 6192 sayl Kanunla onaylanmas
uygun bulunan “Tanr Do- nanm Üzerindeki Uluslararas Teminatlar
Hakknda Sözleme” ve “Tanr Donanm Üzerindeki Uluslararas Teminatlar
Hakknda Sözlemeye likin Hava Arac Dona- nmna Özgü Konulara Dair
Protokol” ile kanunlarn ayn konuda farkl hükümler içermesi
nedeniyle çkabilecek uyumazlklarda “Tanr Donanm Üzerindeki Ulus-
lararas Teminatlar Hakknda Sözleme” ve “Tanr Donanm Üzerindeki
Uluslararas Teminatlar Hakknda Sözlemeye likin Hava Arac Donanmna
Özgü Konulara Dair Protokol” hükümleri esas alnr.
Hava arac ipotei Madde 69 – Bir alacan temini için hava arac
üzerinde ipotek tesis olunabilir. Hava arac ipotei, alacaklya hava
arac bedelinden alacan alma yetkisini verir. Müstak- bel alacaklar
veya arta bal olan bir alacak için dahi ipotek tesis
edilebilir.
Akdi ipotek Madde 70 – Hava araçlar üzerinde malik ile alacakllarn
anlamalar ve sicile tescil ile ipotek tesis olunabilir.
potek tesisine ait anlamalarn yazl ekilde yaplmas ve imzalarn
noterce onan- m olmas arttr.
Kanuni ipotek Madde 71 – Hava araçlarnn yapm ve onarmndan doan
alacaklar için yapmc veya onarmc, hava arac üzerinde kanuni bir
ipotein tescilini isteyebilir.
Bu kanuni ipotein tesisi hakknda Medeni Kanunun 809, 810 ve 811
inci maddeleri uygulanr.
Birlikte ipotek Madde 72 – Bir alacak için birden çok hava arac
ipotek edilmi bulunursa, aksine bir
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
172920 Sayl Kanun
anlamaya dayanlarak sorumluluk miktarlar sicilde belirtilmedikçe,
bunlardan her biri borcun tamamndan sorumludur.
Yabanc para esasna göre ipotek Madde 73 – Yabanc para ile ödenecek
olan borçlar için, Maliye Bakanlnn izni ile yabanc para esasna göre
ipotek tesis olunabilir. Bu iznin sicile kayd lazmdr.
potek tescilin içerii Madde 74 – Sivil hava arac ipoteinin
tescilinde:
a) Alacaklnn ad, soyad ve adresi;
b) Alacan tutar ve faiz oran;
c) Alacan tutar kesin deil veya deitirilebilir ise faizler dahil,
ipotegin te- min ettii azami tutar;
d) Nama veya hamiline yazl tahvillerin ipotek ile temini durumunda
ipotek borcun tamam için kurulacaksa, alacakl yerine,borçlu ile
alacakllarn tü- münü birden temsil edecek bir temsilci; ihrac
üstlenen iletme için kurula- caksa, ipotek üzerinde tahvil
sahipleri lehine bir rehin hakk da;
Tescil olunur.
Salanan alacak Madde 75 – potekli sivil hava araçlarnn karlayaca
alacaklar hakknda, Medeni Kanunun 790 nc maddesinin 1 inci fkras
ile 791 inci maddesi hükümleri uygulanr.
potein kapsam Madde 76 – potein kapsam hakknda Medeni Kanunun 777
ve 778 inci maddeleri uygulanr.
Sigorta Madde 77 – Bir hava aracnn maliki veya onun hesabna bir
bakas tarafndan si- gorta ettirilmi olmas durumunda, ipotek sigorta
tazminatna da amil olur. Sigorta- c, sicile kaytl bir hava arac
ipoteini bilmediini ileri süremez.
Sigorta bedeli Madde 78 – Bir hava aracnn kayb veya kaza sonucu
hasara uramas veya poliçede yer alan ve sigorta teminatna dahil
artlarn tahakkuku halinde; aksine bir anlama olmadkça ipotek hakk
sahibi, sigortal hava arac üzerindeki ipotek tutar kadar sigortac
tarafndan ödenecek tazminata müstehak olur. Herhangi bir ödeme
yapl- mazdan önce sigortac, tescil edilmi ipoteklerin tespitini
talep etmekle yükümlüdür.
potekli alacakllarn haklar göz önünde tutulmadan yaplan ödemeler
borçtan kur- tarmaz.
18 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Sigortacnn halefiyeti Madde 79 – Sigortac, alaca ödedii nispette
ipotekli alacaklnn haklarna kanu- nen halef olur. u kadar ki;
halefiyet, alacaklnn zararna olarak ileri sürülemeyecei gibi,
sigortacnn kendilerine kar sorumluluu devam eden ve derecesi ayn
olan veya sonra gelen ipotekli alacakllarn zararna olarak da
dermeyan edilemez.
Malikin defi hakk Madde 80 – potekli hava arac maliki, borçlunun
alacaklya kar haiz bulunduu defi ve itirazlar ipotekli alacaklya
kar ileri sürebilecei gibi, borçlu borcuna esas olan hukuki ilemi
feshedebildii sürece, alacaklnn hakkn hava aracndan salan- masna
engel olabilir.
Alacakl borçlusunun muaccel bir alaca ile takas imkanna sahip
bulundukça, malik de ayn yetkiye sahiptir.
Borçlunun bir defi veya itirazdan feragat malikin hakkna halel
getirmez.
Ödeme hakk Madde 81 – Alacak malike kar muacceliyet kazanr veya
borçlu borcunu ödemek hakkn haiz olursa, malik borcu
ödeyebilir.
Malik, tevdi veya takas yolu ile de alacaklnn hakkn yerine
getirebilir.
Halefiyet Madde 82 – Malik ayn zamanda borçlu deilse, alaca ödedii
oranda alacaklnn yerine geçer. Halefiyet alacaklnn zararna ileri
sürülemez.
potek alacann tahsili Madde 83 – Alacakl, ipotein kapsamna giren
mamelek unsurlar üzerinden alaca- n, ancak cebri icra yolu ile
alabilir.
Borçlu, borcunu ödemedii takdirde, alacaklya hava aracnn temellük
etmek yetki- sini veren her türlü anlama geçersizdir.
potein devri ve dümesi Madde 84 – potekle temin edilmi olan alacan
temliki ile, ipotek de yeni alacakl- ya geçer. Alacak ipotekden ve
ipotek de alacaktan ayr olarak devredilemez. Alacan temliki yazl
ekilde ve sicile tescil ile olur.
Alacan sona ermesi, alacaklnn feragat ve ipotekle mülkiyetin ayn
kiide birle- mesi ile ipotek düer.
potein dümesi üzerine, kayt sicilden terkin olunur. Malik ipotein
dermeyannn daimi olarak imkansz klan bir defie sahip bulunduu
takdirde, alacakldan, ipotek- den feragat etmesini
isteyebilir.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
192920 Sayl Kanun
ALTINCI BÖLÜM Hava Araçlarna likin Uçu Kurallar
Hava araçlarnn muayene ve kontrolü Madde 85 – Sivil hava araçlar;
Türk uçak siciline tescil edilmeden önce ve tescilden sonra da
belirlenmi bulunan hallerde, uçua elverililik yönünden muayene ve
kont- rol edilir. Bu husus Ulatrma Bakanlnca hazrlanacak
yönetmelikle düzenlenir.
Uçua elverililik belgesi Madde 86 – Türk sivil hava araçlarna uçua
elverililik belgesinin verilmesi, belge- nin geri alnmas veya
iptaline ilikin artlar ile bu ilemlere ait yetki ve sorumluluk-
lar. Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalarn hükümleri sakl
kalmak art ile, Ulatrma Bakanl tarafndan hazrlanacak yönetmelikler
ile belirlenir.
stisnai durumlar Madde 87 – Sivil hava araçlar, geçerli uçua
elverililik belgesi olmakszn, Türk hava sahasnda, Ulatrma Bakanlnn
izni ile deneme, muayene ve ferry uçuu yapabilir.
Kyasen uygulama Madde 88 – Türk sivil hava araçlar için yabanc
devletlerin yetkili makamlar ta- rafndan verilmi uçua elverililik
belgelerinin geçerliliine ve yabanc sivil hava araçlar için
Türkiye’de uçua elverililik belgesi verilmesine ilikin artlar,
yukarda- ki maddelerde yer alan esaslar dairesinde Ulatrma Bakanl
tarafndan saptanr.
Hava arac belgeleri Madde 89 – Türk hava sahasnda uçu yapacak bütün
hava araçlarnn, uçu srasn- da bal bulunduklar devletin geçerli
kurallar uyarnca:
a) Bir merkezi sicile kaytl olmalar ve tescil belgesini
tamalar,
b) Milliyet ve tescil iaretlerini tamalar,
c) Uçua elverililik belgesini tamalar,
d) Mürettebata ait belgeleri bulundurmalar,
e) Telsiz tesisat ruhsatnamesini tamalar,
f) Sigorta poliçesini bulundurmalar,
g) Kanun ve tüzükler gereince tayin olunan sair belgelerin
bulundurulmas,
Ve yetkili makamlar tarafndan yaplacak kontrollerde gösterilmesi
zorunludur.
Türkiye’nin taraf olduu anlamalarn hükümleri sakldr.
Devlet hava araçlar: Madde 90 – Türk hava sahasnda uçu yapacak
yabanc devlet hava araçlar; Türk kanunlarna ve bunlara bal
kurallara uymak zorundadrlar. Türk Devlet hava araçla-
20 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
rnn, Türk hava sahasnda ve uluslararas hava sahasnda yapacaklar
uçularla ilgili kurallar koyma yetkisi Türkiye Cumhuriyeti
Hükümetine aittir. ikago Sözlemesi 3 üncü maddesi hükümleri
sakldr.
Kalk ve ini Madde 91 – Sivil hava araçlarnn ini ve kalklar, bu
Kanunun öngördüü esaslar dairesinde saptanm bulunan havaalanlarndan
baka yerlerde yaplamaz.
Can ve mal güvenliinin korunmas amac ile bavurularak önlemler ile
Ulatrma Bakanlnca önceden alnm izine dayanan ini ve kalklar
yukardaki hükümden müstesnadr.
Havayolu Madde 92 – Sivil hava araçlar, bu Kanunun öngördüü esaslar
dairesinde saptanm bulunan havayolunu izlemeye ve uçu srasnda hava
trafik kontrol yetkililerinin, talimatna aynen uymaya
mecburdur.
Can ve mal güvenliinin korunmas amac ile verilen talimatn dna
çkarlmasn gerekli klan durumlarda, sorumlu kaptan pilot durumu
derhal yetkili hava trafik kontrol ünitesine, bildirir ve alaca
talimata göre hareket eder.
Olaanüstü durumlarda, sorumluluu kendisine ait olmak üzere, sorumlu
kaptan pi- lot gereken önlemlere bavurabilir,bu durumda dahi
yetkili hava trafik kontrol üni- tesinin en ksa zamanda haberdar
edilmesi zorunludur.
Yasaklar Madde 93 – Uçu srasnda;
a) Tehlike ve zorunlu durumlar hariç paraütle atlamak,
b) Akrobatik Uçu veya benzeri hava gösterileri yapmak,
c) Zirai mücadele dnda yere herhangi bir madde atmak, dökmek veya
boalt- mak, yangnla mücadele uçaklar hariç yerden herhangi bir
madde almak,
d) Fotoraf çekme yasa olan yerlerin fotorafn çekmek,
e) Herhangi bir madde veya nesneyi çekmek veya uçan nizami
kullanlma eklinin dnda tamak,
f) Her türlü reklam ve propaganda niteliinde faaliyette
bulunmak,
g) Silah, cephane, her nevi harp malzemeleri, patlayc, yanc, tahrip
edici ve andrc madde, zehirli gaz, nükleer yakt, radyoaktif madde,
can ve mal güvenlii yönünden tehlikeli olduu saptanm her nevi kat,
sv ve gaz ha- linde madde tamak,
h) Görülen hizmetin ve içinde bulunulan durumun gerektirdiinin dnda
ya- yn ve haberleme yapmak,
Yasaktr.
212920 Sayl Kanun
Yukardaki yasaklara istisna getirmek üzere, özel veya genel
nitelikte izin vermeye, Ulatrma Bakanl yetkilidir.
Bu izni vermeden önce, Ulatrma Bakanl gerektiinde, ilgili
bakanlklar ve Genel- kurmay Bakanlnn görüünü alr.
nme mecburiyeti Madde 94 – Can ve mal güvenlii veya kamu düzeni
veya yurt güvenlii gerekçesi ile, yetkili makamlardan vaki olacak
talimat karsnda hava aracnn bildirilecek ha- vaalanna inmesi
zorunludur.
Birinci fkra hükmünün uygulanmasnda, Ulatrma Bakanl gerektiinde;
Genel- kurmay Bakanl, çileri, Dileri ve Gümrük ve Tekel bakanlklar
ile ibirlii yapar.
YEDNC BÖLÜM Sivil Havaclk Personeli
Yeterlik belgesi Madde 95 – Pilotlar ile hava aracnn sevk ve
idaresi bakmndan gerekli personelin, faaliyette bulunabilmeleri
için, Ulatrma Bakanlndan yeterlik belgesi almalar ve bu belgeleri
belirli süreler içinde yenilemeleri zorunludur.
Ulatrma Bakanl yeterlik belgesi almalar gereken birinci fkrada
belirtilen per- sonel ve dier havaclk personelinin kategorilerinin
saptanmas, belge verilmesi, geçerlilii, yenilenmesi, geri alnmas ve
sicillerin tutulmas kurallarn yönetmelikle düzenler.
Yabanc devletler tarafndan verilmi yeterlik belgeleri Madde 96 –
Yabanc bir devletin yetkili makamlar tarafndan usulüne uygun suret-
te düzenlenmi veya geçerlilii onanm yeterlik belgeleri, Türkiye’nin
taraf olduu uluslararas anlamalar çerçevesinde bu Kanunun uygulamas
bakmndan da geçerli olarak kabul edilir.
Yeterlik belgesini düzenlemi veya onam bulunan devletin veya belge
sahibinin vatanda olduu devletin, Türk Sivil hava araçlarna veya bu
Kanun hükümleri uya- rnca verilmi yeterlik belgelerine veya
sahiplerine kar kastl ilem yapmalar du- rumunda, birinci fkra hükmü
uygulanmaz.
Yabanc bir devlet tarafndan Türk vatandalarna verilmi yeterlik
belgelerinin, han- gi koullar altnda geçerli saylaca yönetmelikle
belirlenir.
Yeterlik belgesinin iptali ve geri alnmas Madde 97 – Yeterlik
belgesinin verilmesi için zorunlu bulunan asgari koullarn or- tadan
kalkmas durumunda, belge iptal edilir.
22 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Yeterlik belgesinin verilmesi için aranan niteliklerde geçici
olarak deiiklik meyda- na gelenlerin belgeleri, durumlarnn düzeldii
saptanncaya kadar geri alnr.
dari önlem Madde 98 – (Deiik: 23/1/2008-5728/432 md.) Gerek bu
Kanunda ve gerekse ilgili tüzük ve yönetmeliklerde yer alan ve can
ve mal güvenliinin korunmasna yönelik kurallara aykr davrandklar
iddiasyla hak- larnda soruturma veya kovuturma balatlm bulunan
sivil havaclk personelinin yeterlik belgelerini, soruturma veya
kovuturma sonuçlanncaya kadar geri almaya, Ulatrma Bakanl
yetkilidir.
Ceza Muhakemesi Kanununda yer alan koruma tedbirlerine ilikin
hükümler sakldr.
Eitim ve öretim Madde 99 – Sivil havaclk sahasnda eleman yetitirmek
veya bu sahada örencileri yüksek öretime hazrlamak amacyla; Ulatrma
Bakanlna bal lise veya dengi okullar 1739 sayl Milli Eitim Temel
Kanununun 58 inci maddesine uygun olarak açlabilir. Gerçek ve
tüzelkiiler de ayn amaçla 625 sayl Özel Eitim Kurumlar Ka- nunu
esaslarna göre özel okullar açabilirler.
Sivil havaclk sahasnda meslek eleman yetitirmek üzere 2547 sayl
Yükseköre- tim Kanunundaki esaslara uygun olarak yüksekokullar
kurulabilir.
Kaptan pilotun genel yetki ve sorumluluklar Madde 100 – Sorumlu
kaptan pilot hava aracnn, can ve mal güvenliini salayacak surette
sevk ve idaresinden birinci derecede sorumlu olup, olaanüstü
durumlarda gereken önlemleri almaya yetkilidir.
Kaptan pilotun idari yetki ve sorumluluklar Madde 101 – Sorumlu
kaptan pilot, hava aracnda emniyet ve düzenin salanmas için önlem
almaya ve bu amaçla, yolculara, personele ve hava aracnda bulunan
dier kiilere emir ve talimat vermeye ve gerektiinde bunlar hava
aracndan çkar- maya yetkilidir.
Sorumlu kaptan pilot, uçu srasnda gerçekleen doum ve ölüm olaylarn
bir tuta- nakla saptar ve inilen ilk havaalannda mahalli
yetkililere, yurt dnda ise Türk kon- solosluuna bildirir veya
bildirilmesini salar. Yurda dönüünde ayrntl rapor verir.
Sorumlu kaptan pilot Kanun, tüzük veya yönetmelik uyarnca hava
aracnda uçu srasnda tutulmas veya bulundurulmas gereken tüm defter,
kayt ve belgelerin bu- lundurulmasndan ve usulü dairesinde
tutulmasndan sorumludur.
Kaptan pilotun cezai yetki ve sorumluluklar Madde 102 – (Deiik
birinci fkra: 23/1/2008-5728/433 md.) Sorumlu kaptan pilot, hava
aracnda ilenen suç veya kabahatlerle ilgili delilleri toplamak ve
saklamakla
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
232920 Sayl Kanun
yükümlü olduu gibi; can ve mal güvenliini tehdit eden veya
gecikilmesinde zarar doabilecek durumlarda gerekli tedbirleri
almaya; kolluk görevlileri olaya elkoyun- caya kadar kiileri
gözaltnda tutmaya, kiilerin üzerini veya eyasn aramaya, suçun
ilenmesinde kullanlan veya kullanlmasna teebbüs edilen ya da
bulundurulmas suç veya kabahat oluturan eyay alkoymaya, bizzat veya
emrindeki dier mürette- bat ile birlikte yetkilidir.
u kadar ki; kaptan pilot gereken kanuni tedbirlerin alnmasn salamak
amac ile durumu en ksa zamanda yetkili makamlara intikal ettirmek
ve yurt dnda ise, Türk konsolosluuna bildirmek veya bildirilmesini
salamak ve her iki halde de, ayrntl bir rapor vermek
mecburiyetindedir.
Özel düzenlemeler Madde 103 – Türk sivil hava araçlaryla faaliyette
bulunan kamu kurum ve kurulu- lar ile gerçek ve özel hukuk
tüzelkiiler, bu Kanunun hükümlerine aykr olmamak art ile, kaptan
pilotun görev, yetki ve sorumluluklarn belirleyen talimatlar ha-
zrlayabilirler. Ancak, bu gibi talimatlara uyulmas, kaptan pilotun
kanuni kurallar karsndaki sorumluluunu etkilemez.
Yolcularn yükümlülükleri Madde 104 – Yolcular, Türkiye’nin taraf
olduu uluslararas anlamalar ile bu Kanun hükümlerine; meydan
otoritesi ve tayann talimatna uymak zorunda olup, can ve mal
güvenliini ve yolculuun disiplin ve intizamn bozacak her türlü
eylem ve dav- rantan kaçnmakla yükümlüdür.
Uluslararas sözleme hükümleri Madde 105 – Bu bölümde yer alan
konularda Türkiye’nin de katlm olduu 1963 ta- rihli Tokyo, 1970
tarihli Lahey ve 1971 tarihli Montreal sözlemeleri hükümleri
sakldr.
ÜÇÜNCÜ KISIM Havayolu ile Tamalar
BRNC BÖLÜM ç Hat Tama Sözlemesi
Uygulanacak hükümler Madde 106 – Havayolu ile yurt içinde yaplacak
tamalarda; bu Kanunda hüküm bulunmadkça, Türkiye’nin taraf olduu
uluslararas anlamalarn hükümleri ve bu anlamalarda da hüküm
bulunmad hallerde, Türk Ticaret Kanunu hükümleri uy- gulanr.
Yolcu tama sözlemesi - bilet Madde 107 – Yolcu tama sözlemesinde,
tayc, yolcuya aadaki kaytlar içeren ve uluslararas standartlara
uygun olan bir bilet vermekle yükümlüdür;
24 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
a) Taycnn ad veya ticaret unvan ve adresi,
b) Yolcunun ad ve soyad,
c) Biletin numaras ile düzenlendii gün ve yeri,
d) Tama ücreti; bilet ücretsiz verilmise buna dair kayt,
e) Kalk, var ve varsa aktarma yerleri,
f) Tamann bu Kanunda gösterilen sorumluluun snrlandrlmasna ilikin
hükümlere bal olduu.
Tayc, yolcuyu biletsiz veya yukarda yazl kaytlar içeren bir bilet
vermeden kabul etmi ise, tama sözlemesinin varl veya geçerlilii
etkilenmez, ancak tayc bu Kanunun sorumluluu kaldran veya snrlayan
hükümlerinden yararlanamaz.
Bagaj ve kiisel eya Madde 108 – Tayc; yolcunun bagajlarn ve
beraberindeki kiisel eyasn tama sözlemesinde belirlenen artlar
dairesinde, ücretsiz olarak tamaya mecburdur.
Bagaj kuponu Madde 109 – Taycya teslim edilen her bir parça bagaj
için, yolcuya aadaki ka- ytlar içeren bir bagaj kuponu
verilir.
a) Taycnn ad veya ticaret unvan ve adresi,
b) Yolcunun ad ve soyad veya yolcu biletinin tarih ve
numaras,
c) Bagaj kuponunun tarih ve numaras,
d) Bagajn arl,
e) Teslim yeri,
f) Yolcu tarafndan özel olarak beyan edildii takdirde, bagajn
içerii ve deeri,
g) Tamann bu Kanunda gösterilen sorumluluun snrlandrlmasna ilikin
hükümlere bal olduu.
Tayc; bagaj kuponsuz veya yukarda yazl kaytlar içeren bir kupon
vermeden kabul etmi ise; tama sözlemesinin varl veya geçerlii
etkilenmez; ancak ta- yc bu Kanunun sorumluluu kaldran veya
snrlayan hükümlerinden yararlanamaz.
Bagaj kuponu biri yolcuda kalmak ve dieri bagaja taklmak üzere iki
nüsha olarak düzenlenir ve bagajn ibraz edene teslim edilecei kaydn
içerir.
Birinci ve ikinci fkralarn hükmü sakl kalmak art ile, tayc bagaj
kuponuna ko- nulmas gereken bilgilerden yolcu biletinde zaten
mevcut bilgileri bagaj kuponuna yazmayabilir veya biletle
birletirmek kaydyla sadece bir bagaj tehis kuponu ve-
rebilir.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
252920 Sayl Kanun
Yük tama sözlemesi - hava yük senedi Madde 110 – Yük tama
sözlemesinde, tayc yükletene aadaki kaytlar içeren bir hava yük
senedi vermekle yükümlüdür.
a) Hava yük senedinin numaras ile, düzenlendii gün ve yer,
b) Taycnn ad veya ticaret ünvan ve adresi,
c) Yükletenin ad, soyad veya varsa ticaret unvan ve adresi,
d) Gönderilenin ad, soyad veya varsa ticaret ünvan ve adresi,
e) Kalk, var ve varsa aktarma yerleri,
f) Yükün türü, says, miktar ve arl,
g) Özel olarak beyan edildii takdirde deeri,
h) Tama ücreti ve ödeme artlar, ücretsiz tamalarda buna dair
kayt,
i) Gereinde, yük senedine eklenmesi zorunlu olan belgeler,
j) Tamann bu Kanunda gösterilen sorumluluunun snrlandrlmasna ili-
kin hükümlere bal olduu.
Taycnn, yükü, yük senetsiz veya yukarda yazl kaytlar içeren bir yük
senedi ver- meden kabul etmi olmas, tama sözlemesinin varln veya
geçerliliini etkile- mez. Ancak tayc bu Kanunun sorumluluu kaldran
veya snrlayan hükümlerin- den yararlanamaz.
Birden çok parça için, yükletenin istei üzerine tayan her bir
parçaya ayr yük sene- di düzenlemekle yükümlüdür.
Hava yük senedi üç nüsha olarak düzenlenir. Birinci nüshaya “Tayc
için” yazlr ve yükleten tarafndan imzalanr. kinci nüshaya
“Gönderilen için” yazlr ve tayc ile yükleten tarafndan imzalanr.
Üçüncü nüsha, tayc tarafndan imzalanarak, yükün teslim alnmasndan
sonra, yükletene verilir.
Yükletenin beyanlar Madde 111 – Yükleten yükle ilgili olarak hava
yük senedine yazlacak kayt ve be- yanlar ile yükün gönderilene
teslimi için gereken tüm bilgi ve belgelerin tam ve doru
verilmesinden sorumlu olup, bu yüzden taycnn ve üçüncü ahslarn ura-
yacaklar zararlar tazmin ile yükümlüdür.
Tayc personeli ve temsilcilerine kusur isnad hariç olmak üzere;
tayc, verilen bilgi ve belgelerin doruluunu ve yeterliliini
aratrmaya mecbur deildir.
Yük senedinin ispat kuvveti Madde 112 – Hava yük senedi, aksi
kantlanncaya kadar, sözlemenin varl, artlar ve yükün teslim alnd
hakknda karine tekil eder.
26 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Hava yük senedinde yükün arlna, boyutlarna, ambalajna ve parça
saysna ili- kin kaytlar aksi ispat edilinceye kadar doru saylr;
yükün miktarna, hacmine ve bulunduu hale veya yükün belirgin
durumuna ilikin kaytlar, ancak yükletenin de katlmas ile tayc
tarafndan muayene edilmesi ve sonuçlarn hava yük senedine yazlmas
art ile tayc aleyhine delil tekil eder.
Yükletenin tasarruf yetkisi Madde 113 – Yükleten, tama
sözlemesinden doan tüm borçlarn yerine getir- mek art ile;
gönderilenin, bir sonraki madde uyarnca hakkn kullanmaya bala- d
ana kadar yük üzerinde tam bir tasarruf hakkna sahiptir.
Gönderilen, hava yük senedini veya yükü kabulden kaçnrsa veya
kendisine gereken ihbarn yaplmas mümkün olmaz ise, yükleten
tasarruf hakkna tekrar sahip olur.
Yükleten bu hakkn taycya veya dier yükletenlere zarar vermeyecek
ekilde kul- lanmaya mecbur olup, bu tasarruf hakknn kullanlmasndan
doan masraflardan sorumludur.
Yükletenin verdii talimatn yerine getirilmesi mümkün olmaz ise,
tayc, durumu derhal kendisine bildirmekle yükümlüdür.
Tayc, yükletenin talimatn hava yük senedinin yükletene verilmi olan
nüshasnn iadesini istemeden yerine getirirse, bu hava yük senedi
nüshasnn zilyedinin, bu yüzden urayabilecei herhangi bir zarardan,
yükletene rücu hakk sakl kalmak art ile sorumlu olur.
Gönderilenin haklar Madde 114 – Yükletenin bir önceki madde uyarnca
sahip olduu hakk kullanmam olmas halinde, gönderilen yükün varma
yerine ulamas üzerine, sözleme artlar- na uymas kayd ile, taycdan,
yükün kendisine teslimini istemek hakkna sahiptir.
Aksi kararlatrlm olmadkça, yükün varma yerine ulat, tayc tarafndan
en ksa zamanda gönderilene ihbar edilir.
Tayc, yükün kayp olduunu ikrar ederse veya yük varmas gereken
günden itiba- ren yedi gün geçmi olmasna ramen varamam olursa,
gönderilen, tama sözle- mesinden doan haklar taycya kar ileri
sürmek yetkisine sahip olur.
Haklarn kullanlmas Madde 115 – Yükleten veya gönderilen, tama
sözlemesinden doan yükümlülük- lerini yerine getirmek art ile 113
üncü ve 114 üncü maddelerin tand haklar, müstakilen kendilerinin
veya bakalarnn adna ileri sürebilir.
Yükleten ile gönderilenin ilikileri Madde 116 – 113 üncü, 114 üncü
ve 115 inci maddeler yükleten ile gönderilenin ilikilerini veya
haklarn yükleten veya gönderilenden devren kazanm olan üçüncü
kiilerin karlkl ilikilerini etkilemez.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
272920 Sayl Kanun
113 üncü, 114 üncü ve 115 inci maddelerin hükümleri, ancak hava yük
senedine konacak açk kaytlar ile deitirilebilir.
Ücretsiz tamalar Madde 117 – Taycnn kendi yetkili organnca saptanan
kurallarna göre ücretsiz olarak yapaca yolcu ve yük tamalar dnda;
görev maksadyla veya özel neden- lerle Türk tescilli hava araçlar
ile ücretsiz yaplacak yolcu ve yük tamalarna ilikin kurallar,
Ulatrma Bakanlnca yönetmelikle düzenlenir.
KNC BÖLÜM Hava Araçlar Kullanma Sözlemeleri
Kira ve Carter sözlemeleri Madde 118 – Uçu personeli almadan sadece
hava aracnn kiralanmas halinde Borçlar Kanununun ilgili hükümleri,
uçu personeli ile birlikte bir hava aracnn ta- mamnn veya bir ksmnn
yahut muayyen bir mahallinin kiralanmas veya Carter Sözlemesi
halinde Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanr.
Uluslararas anlamalarn hükümleri sakldr.
Yazl ekil Madde 119 – Kira ve Carter sözlemeleri yazl ekilde
yaplmadkça muteber deildir.
Kira sözlemesinin üçüncü kiilere dermeyan edilebilmesi için uçak
siciline erh ve- rilmesi gereklidir.
DÖRDÜNCÜ KISIM Tama Sözlemesinden Doan Sorumluluk
BRNC BÖLÜM Sorumluluk Halleri
Yolcunun urad zarardan sorumluluk Madde 120 – Yolcunun ölümü veya
herhangi bir cismani zarara uramas halinde, bu zarara sebebiyet
veren kaza hava aracnda veya ini veya bini srasnda meydana geldii
takdirde, tayc sorumludur.
Bagaj veya yükün urad zarar Madde 121 – Tescil ettirilmi bagaj veya
yükün kayb veya zarara uramas halinde, zarara sebebiyet veren olay,
havayolu ile tama srasnda meydana gelmi ise zarar- dan tayc
sorumludur.
Birinci fkra anlamnda havayolu ile tama; bagaj veya yükün bir
havaalannda veya bir hava aracnda veya havaalan dna inilmesi
halinde o yerde taycnn muha-
28 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
faza ve nezareti altnda bulunduklar süreyi kapsar. Yük için Türk
Ticaret Kanununun 781 inci madde hükmü uygulanr.
Havayolu ile tama müddeti, bir havaalan dnda olmak üzere karada,
denizde veya iç sularda yaplan tamay içine almaz. Belirtilen
tamalar havayolu tama sözle- mesinin ifas zmnnda yükleme, teslim
veya aktarma amacyla yaplm ise meydana gelen her türlü zarar, aksi
sabit olmadkça havayolu ile tama süresinde meydana gelmi kabul
olunur.
Gecikmeden doan zarar Madde 122 – Tayc, havayolu ile yolcu, bagaj
veya yükün tanmasndaki gecikme- den doan zarardan sorumludur.
Taycnn sorumluluktan kurtulmas Madde 123 – Tayc, kendisinin ve
adamlarnn zarar önlemek için gerekli olan bütün tedbirleri aldklarn
veya bu tedbirleri alma olana bulunmadn ispatlarsa sorumlu
deildir.
Sorumluluun snrlandrlmas Madde 124 – Taycnn sorumluluunun
snrlandrlmas, 12 Ekim 1929 tarihinde Varova’da imzalanan ve
Uluslararas Hava Tamalarna likin Baz Kurullarn Bir- letirilmesi
Hakkndaki Sözleme ve bu Sözlemeyi deitiren Türkiye’nin katld
sözleme ve protokollerin hükümlerine göre tayin olunur.
Tayc, birinci fkrada anlan sözleme ve protokoller ile öngörülmü
bulunan snr- larn yükseltilmesine ilikin özel anlamalar yapmak veya
bu nitelikteki anlamalara katlmak yetkisini haizdir.
Para kymetinin deimesi halinde, birinci fkrada öngörülen sorumluluk
snrlarnn yeniden belirlenmesine Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Geçersiz saylan hükümler Madde 125 – Taycnn sorumluluunu tamamen
veya ksmen kaldran veya 124 üncü maddede sözü geçen Sözleme veya
onu deitiren protokolde belirtilmi olan sorumluluk snrn indirmeyi
amaçlayan her art hükümsüzdür. Bu artlarn hüküm- süzlüü tama
sözlemesinin de hükümsüzlüünü icabettirmez.
u kadar ki, yükün nitelii, özürü veya gizli aybndan doacak zararlar
düzenleyen hükümlere birinci fkra uygulanmaz.
Snrsz sorumluluk Madde 126 – Zararn, taycnn veya adamlarnn zarar
vermek kast ile veya zara- rn domas ihtimali olduunu bilerek
dikkatsizce yaptklar bir hareket veya ihmal sonucunda meydana
geldii ispat edildii takdirde; bu Kanunda öngörülen sorum- luluk
snrlar uygulanmaz. Ancak, taycnn içileri veya temsilcileri gibi
yardmc
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
292920 Sayl Kanun
kiilerinin meydana getirdii snrsz sorumluluk talebine mevzu olan
zarar hakknda Borçlar Kanununun 55 inci madde hükümleri
sakldr.
Taycnn adamlar Madde 127 – Bu Kanunda öngörülen bir zarardan dolay,
taycnn adamlar aleyhi- ne dava açld takdirde; taycnn adam kendi
görevi çerçevesinde hareket etti- ini ispat ederse, taycnn bu
Kanuna göre yararlanabilecei hususlardan istifade etmeye hak
kazanr.
Bu gibi hallerde taycdan ve taycnn adamlarndan alnabilecek
tazminatn top- lam miktar, bahse konu snrlar aamaz.
Hasarn ihbar Madde 128 – Yolcu bagajnn veya yükün, bunlar teslim
almaya yetkili kii tarafn- dan itiraz edilmeden kabulü, tama
belgesine uygun olarak ve iyi durumda teslim edildiklerine karine
tekil eder.
Hasar halinde, teslim almaya yetkili kii tarafndan hasarn
örenilmesinde derhal ve teslimlerinden itibaren yolcu bagaj için en
geç yedi gün içinde ve yük için en geç ondört gün içinde tayana
ihbarda bulunulmas gerekir. Gecikme halinde ihbar, bagajn veya
yükün tesliminden itibaren en geç yirmibir gün içinde
yaplmaldr.
hbarn yazl olarak veya durumun tama belgesinin üstünde gösterilmesi
sureti ile yaplmas gerekir.
kinci fkrada belirtilen sürelere uyulmamas halinde, hileli
davranmas hali hariç, tayc aleyhine dava açlamaz.
Birden çok tayan tarafndan yaplan tamalar: Madde 129 – Tamann
birbiri ardnca deiik tayclar tarafndan yaplmas halin- de; yolcu
bagaj veya yükü kabul etmi olan her tayc, bu Kanun hükümlerine tabi
olur ve tamann kendi denetiminde yaplan bölümü ile ilgili olduu
ölçüde, tama sözlemesinin taraflarndan biri saylr.
Böyle bir tama halinde; ilk tayc, tamann tümü için sorumluluu açkça
yük- lenmi olmadkça, yolcu veya yük sahipleri, sadece kaza veya
gecikmenin meydana geldii tamay yapan taycya kar talep hakkna sahip
olabilirler.
Bagaj veya yük tamalarnda yolcu veya göndericinin ilk taycya, yolcu
veya teslim almaya yetkili alcnn ise son taycya kar talepte bulunma
haklar vardr. Ayrca, bunlardan herbiri zararn, ziyann veya
gecikmenin meydana geldii tamay yapan taycya kar da talepte
bulunabilirler. Bu tayclar, yolcu, gönderici ve alcya kar mütereken
ve müteselsilen sorumludur.
30 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
Karma tamalar Madde 130 – Ksmen havayolu, ksmen de baka herhangi
bir suretle yaplan birleik tamalar halinde, bu Kanun hükümleri
sadece havayolu ile yaplan tama ksmna uygulanr.
Birleik tama hallerinde taraflar, tama belgelerine tamann havayolu
ile yapl- mayan ksmlarna ilikin hükümler koyabilirler.
Dava açma süresi Madde 131 – Sorumlulua ilikin dava, hava aracnn
varma yerine geldii veya gelmesi gerektii tarihten veya tamann
durduu tarihten itibaren iki yl içinde açlmazsa tazminat talep hakk
düer. Ancak, ondördüncü madde gereince rapor tanzimi gereken
hallerde, iki yllk süre ondördüncü madde gereince Resmi Gazete ile
yaplacak duyuru tarihinden itibaren ilemeye balar.
Sigorta yükümlülüü Madde 132 – Yurt içi veya yurt d yolcu, yük ve
posta tamalar yapmaya yetkili klnan tayclar, tama sözlemelerinden
doabilecek zararlardan dolay tazminat taleplerinin teminat olmak
üzere, asgari 124 üncü madde esaslarna göre saptanan sorumluluk
snrlar içerisinde mali mesuliyet sigortalar yapmakla
yükümlüdürler.
Sigorta, taycnn adamlarnn bu Kanunda öngörülen sorumluluunu da
kapsar.
Yurt içi veya yurt d tama yapan tayclarn yaptracaklar sigorta ve
teminat artlar; uluslararas standartlar gözönünde bulundurularak ve
Ulatrma Bakanl- nn görüü de alnarak Ticaret Bakanlnca
onaylanr.
Bu maddede belirtilen sigorta yükümlülüü yerine getirilmeyen hava
araçlar Ulatrma Bakanlnca uçutan men edilir.
KNC BÖLÜM Üçüncü Kiilere Kar Sorumluluk
letmenin tanm Madde 133 – leten, sivil hava aracn kendi adna bizzat
kullanan veya yardmclar marifeti ile kullanlmasn salayan gerçek ve
tüzelkiilerdir.
Bir sivil hava aracnn kullanma hakk dorudan veya dolayl olarak
kendisinden elde edilmi gerçek veya tüzelkii, seferlerin kontrolünü
elinde tutmakta ise, bu kii ileten saylr.
Hava arac maliki olarak sicile tescil edilmi bulunan gerçek veya
tüzelkii, aksini ispat etmedikçe ileten saylr.
letenin sorumluluu Madde 134 – Sivil hava aracnn üçüncü kiilere
verdii zarardan, sivil hava aracnn ileteni sorumludur.
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
312920 Sayl Kanun
letenin rzas olmakszn kullanma Madde 135 – Sivil hava aracnn,
iletenin rzas dnda kullanlmas halinde, ileten bunda bir kusuru
bulunmadn ispat edemedii takdirde, doacak zarardan kulla- nan ile
birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Müteselsil sorumluluk Madde 136 – ki veya daha fazla sivil hava
aracnn birlikte sebebiyet verdikleri za- rarlarda, her hava aracnn
ileteni, müteselsilen sorumlu olur.
Müterafk kusur Madde 137 – leten, zararn domasna veya artmasna,
zarara urayann veya adamlarnn kusurlu davranlarnn yol açtn ispat
ettii takdirde, tazminat bor- cundan tamamen veya ksmen
kurtulur.
Üçüncü ahslara verilecek zarara kar sigorta yükümlülüü Madde 138 –
Türk hava sahasnda uçu yapacak Türk ve yabanc sivil hava araçlar
için; üçüncü ahslara verilecek zararn teminat olarak ileten
tarafndan mali me- suliyet sigortas yaptrlmas zorunludur.
Bu maddede belirtilen sigorta yükümlülüü yerine getirilmeyen hava
tat araçlar Ulatrma Bakanlnca uçutan men edilir.
Ek sigorta yükümlülüü Madde 139 – Uluslararas hatlarda iletilecek
Türk sivil hava araçlarn gerektiinde tabi olacaklar ek sigorta veya
teminat artlarn saptamaya Türkiye’nin taraf olduu uluslararas
anlamalar uyarnca Ulatrma Bakanl yetkilidir.
Üçüncü ahslara verilecek zarara kar sigorta artlarnn tespiti
Madde 140 – Üçüncü ahslara kar verilecek zararn teminat olarak
ileten tara- fndan yaplacak mali mesuliyet sigortasnn artlar
uluslararas standartlar gözö- nünde bulundurularak Ticaret ve
Ulatrma bakanlklarnca mütereken tespit edilir.
BENC KISIM Ceza Hükümleri
Suç oluturan davranlar 10
Madde 141 – (Deiik: 23/1/2008-5728/434 md.)
Bu Kanunun 7, 36, 91, 92 ve 94