Ekonomski fakultet Podgorica

Evropske ekonomske integracije

Ekonomija Evropske unije

Njemačka

Seminarski rad

Mentor: Student:

Prof.dr. Nikola Milović Marina Dukić 570/09

Sadržaj:

1. Uvod....................................................................................................................................................3

2. Stvaranje SR Njemačke........................................................................................................................4

3. Mjesto Njemačke u Evropi...................................................................................................................5

4. Spoljna politika....................................................................................................................................6

5. Njemačka i evropske integracije..........................................................................................................6

6. Spoljna politika i globalizacija..............................................................................................................7

7. Prestižni međunarodni partner...........................................................................................................7

8. Konsolidacija I proširenje inicijative.....................................................................................................8

9. Ekonomija Njemačke...........................................................................................................................8

9.1. Snažan ekonomski centar globalnog tržišta.................................................................................8

9.2. Model Socijalno - tržišne ekonomije............................................................................................9

9.3. Restruktuiranje međunarodne finansijske arhitekture................................................................9

9.4. Inovacije za tržište budućnosti...................................................................................................10

9.5. Jaki sektori u industriji i pružanju usluga...................................................................................10

9.6. Kreativna industrija....................................................................................................................11

9.7. Štedljivi Njemci..........................................................................................................................11

10. Zaključak........................................................................................................................................13

11. Literatura.......................................................................................................................................14

1. Uvod

U ovom radu ću izložiti jednu od najrazvijenijih ekonomija na svijetu. Radi se o jednoj od osnivača Unije kakvu imamo danas, Njemačkoj, koja ima najveću populaciju u Evropi. Današnji izgled Njemačke uveliko se razlikuje od onog poslije Drugog svjetskog rata. Teritorija je bila podijeljena na Demokratski zapad i Komunistički istok a kao simbol ove podjele bio je Berlinski zid koji je porušen 1989.godine a konačno je i ujedinjena 1990 godine. Njemačka je savezna republika . Zakonodavci na nacionalnom nivou su Bundestag, čiji članovi se biraju na četiri godine na opštim izborima i Bundesrat, koji se sastoji od 69 predstavnika iz 16 država (Bundeslander) .Njemačka je drugi najveći proizvođač hmelja u svijetu a zemlja je zakođe poznata i po svom kvalitetu piva.

2. Stvaranje SR Njemačke

Na konferenciji u Potsdamu, jula 1945. godine određen je način upravljanja Njemačkom kroz plan 4D (denacifikacija, demokratizacija, decentralizacija i demilitarizacija njemačkog društva).

Hladni rat je pojačavao ideološki sukob između Istoka i Zapada što se odrazilo i na samu Njemačku. U to vrijeme SAD je glavni promoter procesa Evropskih integracija dok sa druge strane Uspješna Evropa traži doprinos jake i produktivne Njemačke.1 Proces ujedinjavanja zapadnih zona ove zemlje otpočet je Maršalovim planom čemu su se Sovjeti od početka oštro suprostavljali. Francuzi su uslovljavali stvaranje demokratske Zapadne Njemačke nizom ustupaka: Uspostavljanje Međunarodne uprave za Rur koja će formalno kontrolisati industriju uglja i čelika u toj oblasti. Početkom okupacije Francuska je stavila pod kontrolu i pokrajinu Sar, drugo industrijski važno područje Zapadne Njemačke. Prihvatanjem ovih zahtjeva Francuzi su pristali na spajanje Bizone( objedinjena britanska i američka okupaciona zona) i Francuske zone u jedinstveni ekonomski prostor. Ekonomsko ujedinjenje bilo je početak stvaranja njemačke demokratske države. Nastanak Demokratske Savezne Republike Njemačke bio je moguć zbog nulte tolerancije prema nacizmu kao i zbog potrebe izgradnje njemačke pripadnosti Evropi. Šira njemačka javnost je takođe bila svjesna da su evropske integracije od vitalnog ineresa za jačanje Njemačke.

U to vrijeme Demohrišćanske stranke su imale ključnu ulogu u stabilizaciji demokratskih sistema i promociji ideje evropske integracije. Decembra 1945. Godine počela su okupljanja u cilju stvaranja jedinstvene političke stranke, buduće Hrišćanske Demokratske unije. Konrad Adenauer, tadašnji gradonačelnik Kelna, bio je ključna osoba u procesu stvaranja SR Njemačke kao i evropske integracije.

Na prijedlog direktora Ekonomskog vijeća Ludwiga Erharta, zapadni saveznici donijeli su odluku o uvođenju nove valute - Njemačke marke (DM). Uvođenjem nove valute ukinut je sistem racionalizacije prehrambenih prizvoda i sistem kontrole cijena.

Erhartov model privrednog razvoja podrazumjevao je tržišnu ekonomiju i državnu intervenciju u cilju osiguranja stabilne ekonomije i pravedne raspodjele novostvorene vrijednosti. Cilj modela je bilo ostvariti istovremeno optimalne ekonomske učinke: relativno visoku stopu rasta, nisku inflaciju, nadziranu nezaposlenost i socijalne učinke: partnerski odnos sa sindikatima, kvalitetne uslove rada, državnu brigu o nezaposlenim i nemoćnim, razvijeni osjećaj solidarnosti. Ekonomski model je izazvao optimalne ekonomske učinke u Njemačkoj i Austriji zbog čega je CDU prihvatila Erhartov model kao svoj ekonomski program. Erhart je poslije prvih parlamentarnih izbora postao ministar ekonomije u Adenauerovoj vladi, a kasnije i njemački kancelar.

1 Djurović Gordana, Evropska unija i Crna Gora: Politika proširenja , Ekonomski fakultet, Podgorica, 2012, str. 27.

Za prijedlog novog Njemačkog ustava – Osnovnog zakona postavljen je Konrad Adenauer.

Parlamentarno vijeće prihvatilo je Osnovni zakon 8 maja 1949.godine i on je stupio na snagu 23.maja 1949. godine čime je stvorena SR Njemačka.

Prvi kancelar SR Njemačke postao je Konrad Adenauer na osnovu rezultata nacionalnih demokratskih izbora održanih 14.avgusta 1949. godine. Prava i nadležnosti SRN u odnosu na okupacionu vlast su se proširila Sporazumom iz Petersberga čime je SRN postala pridruženi član Savjeta Evrope, član OEEC- a, Svjetske zdravstvene organizacije, pristupa Maršalovom planu, pristaje i na imenovanje svoja tri predstavnika u Međunarodnom tijelu za Rur, takođe se usaglasila sa prisutnošću okupacionih snaga na svojoj teritoriji.

3. Mjesto Njemačke u Evropi

Njemacka dijeli granice sa svojih 9 susjeda i smještena je u samom srcu današnje Evropske unije. Može se reći da uživa posebne koristi od života u miru i slozi sa svojim susjedima. Interes Njemačke je da Evropa bude živ continent u ekonomskom smislu a proces integracija je između ostalog bio jedan put ka obezbjeđenju mira, prosperiteta i sigurnosti. Da se podsjetimo u Rimu 1957.godine je otpočela priča o Evropskoj Ekonomskoj zajednici. Ona je bila usmjerena na razvoj ekonomije Zapadne Evrope putem jačanja i produbljivanja saradnje i promocije trgovine između naroda osnivača. Atraktivnost velikog tržišta je navela i druge države da pristupe. Ovo se odnosi na ulazak Velike Britanije, Danske i Irske 1970.godine; Grčke, Španije i Portugala 1980. godine; Austrije,Švedske i Finske 1990.godine.

Njemačka Evropska politika je odigrala ključnu ulogu u potpisivanju Lisabonskog ugovora. Evropski savjet je pozvao 2006 godine Njemačku kao uticajnu članicu da izradi izvještaj o pravcima koji bi trebalo slijediti na relaksaciji institucionalnih aktivnosti i promjena. Ovaj proces je ponovo pokrenut kad je Njemačka preuzela ulogu predsjedavajućeg EU početkom 2007.godine. Usvojena je i Berlinska Deklaracija prilikom proslave 50 godina od potpisivanja Rimskog ugovora i prema njoj je trebalo koncipirati novi – reformisani ugovor Evropske unije. Visoki zvaničnici njemačke administracije, promišljali su o budućoj strukturi i sadržini ugovora koji treba da bude prihvatljiv s jedne strane za 18 zemalja koje su ratifikovale Ustav EU a sa druge strane ne samo za Francusku i Holandiju već i za preostale zemlje koje su zamrznule proces ratifikacije (Velika Britanija,Poljska i Češka ali i Irska, Danska, Portugal i Švedska). Odustalo se od ideje da se postojeći ugovori zamjene jednim potpuno novim dokumentom već se pristupilo izmjenama postojećih kao što je to bio slučaj i do sada (JEA, MASTRIHT, AMSTERDAM, NICA). Njemačka kao predsjedavajuća organizovala je čitav niz bilateralnih sastanaka sa svakom od država članica po pitanju posebnih zahtjeva ili prigovora.

Koncept Evropske Unije pokrenut od strane Njemačke je pored evropske ekonomske i monetarne unije imao svoj cilj i Političku uniju koja bi bila sposobna da djeluje. Jedan od ciljeva koji su vodili u tom pravcu je svakako bio i ugovor iz Mastrihta koji je dao viziju kako bi ta politička unija trebalo da izgleda. Poslije ugovora iz Mastrihta stupaju na snagu ugovori iz

Amsterdama i Nice gdje su se borili za prilagođavanje institucionalne strukture kao i za širenje demokratskog kvaliteta EU odluke.2

2 http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/en/home1.html

4. Spoljna politika

U doba globalizacije države , društva i ekonomske zone postaju umreženi. Kraj sukoba između istoka i zapada je otvorio Njemačkoj nove mogućnosti u pogledu spoljne politike- I iz Evrope i iz svijeta. Prihvatila je međunarodnu odgovornost i u pogledu dramatičnih promjena u odnosu na svjetske politike. Zajedno sa partnerima iz cijelog svijeta duboko je posvećena uzrocima demokratije, ljudskih prava kao i dijalogu između kultura. Glavni cilj njemačke spoljnje politike je održavanje mira i sigurnosti u svijetu.

Krajem 60- ih godine, osnove Njemačke spoljne politike su dopunjene i napredovale su ka politici pomirenja sa Poljskom i ostalim zemljama srednje i istočne Evrope. Temelj Njemačke spoljne politike stvarane od različitih saveznih vlada bile su konačno integracije zasnovane na multilateralnoj saradnji. Iskustvo dva svjetska rata je potaknulo Njemce da su mir, prosperitet demokratija, sigurnost i integracija jedan od temelja za ujedinjenje. 1990 počinju izazovi za ujedinjenu Njemačku: S jedne strane trebalo je savladati stanje na nacionalnom nivou a sa druge Njemci su bili suočeni sa novom ulogom u spoljnoj politici. Ujedinjenje Njemačkih suprotnosti u to vrijeme bile su praćene opštim trendom prestanka rada, propadanja i uništenja u svijetu. Kraj Jugoslavije, Sovjetskog saveza i Čehoslovačke dovelo je do naglog povećanja broja igrača i u isto vrijeme brzog rasta složenih problemskih situacija. Javljaju se dosad nezastupljeni izazovi kao što su: etnički i vjerski sukobi, granična pitanja i resursi, hrana i higijena hitnim slučajevima često su povezani i složeni te se ne mogu riješiti bez spoljne pomoći. U Africi recimo ima 16 miliona izbjeglica i interno raseljenih osoba gdje Njemci doniraju 14 milijardi dolara godišnje i drugi su najveći donator iza SAD a iza nje su Velika Britanija, Francuska i Japan.

5. Njemačka i evropske integracije

Savezna republika Njemačka je od samog početka pokretačka snaga za evropske integracije, što je jedna od uspješnih priča iz poslijeratnog razdoblja. Ono što je započelo 1951.godine kao Ekonomska zajednica za ugalj i čelik danas je Evropska unija sa 27 članova.

Predanost Njemačkih kancelara je pripomogla potpisivanju ugovora u Nici i Lisabonu. Gerhard Šreder i Angela Merkel su dosta uspješno zagovarali odgovarajuću zastupljenost istočnoevropskih država, posebno susjedne Poljske u odborima Evropske unije. Razmišljalo se i o saradnji između Njemačke i Rusije, potkovanu dobrim istorijskim razlozima. Jezgro partnerstva se takođe zasniva i na energetskim odnosima. Njemačka je slaba u pogledu prirodnih resursa i nabavlja 41% prirodnog plina, 34% nafte i 21% uglja iz Rusije a takođe je i tranzitna zemlja. Čak i za vrijeme Hladnog rata Njemačko- Sovjetski odnosi su se odvijali bez prekida što je naznaka da postoje solidne osnove za strateško partnerstvo. Slično strateško partnerstvo Njemačka ima u energetskim odnosima i sa Centralnom Azijom.

6. Spoljna politika i globalizacija

Njemačka je bila previše zavisna od Američki sigurnosnih garancija što je promjenila u poslednjih 20 godina. Sve odluke koje se odnose na njemačku naciju donose se u Berlinu. To pokazuje kako Berlin očekuje da će se poslovanje među partnerima odvijati. Savezna vlada sastavljena od CDU/CSU i FDP je zasnovana na kulturi suzdržanosti što ne podrazumjeva povlačenje iz međunarodnih i vojnih obaveza već se približava ograničenjima što više može.

Ipak, budući da na prelazu stoljeća do 10.000 vojnika Bundeswehra su razmještene po svijetu a od 1999 u borbenim misijama protiv agresora, terorista i gusara, Njemačka direktno učestvuje kao dio EU-a i NATO-a u (UN) mirovnim misijama. U slučaju NATO-a i EU operacijama pod mandatom UN-a u fokusu vojne i policijske uključivanja na Balkanu (KFOR-a, EUFOR-a, ALTHEA, EULEX) i u Afganistanu kao dio teškoj misiji ISAF. Kao treći najveći finansijski doprinos mirovnim proračunima Njemačka takođe igra značajnu ulogu u finansiranju "Plava kaciga" misije.3

7. Prestižni međunarodni partner

Njemačka je sve jasnija u svojim naporima da prevaziđe globalne izazove kao što su: klimatske promjene, oskudni resursi i svijet bez atomskog oružja. Njemci su bili domaćini i Heilegendamm Summita koji je postavio nove standarde sa povećanjem broja učesnika. Na njemu je donesena odluka da se ne može ići unaprijed bez zemalja kao što su Brazil, Kina, Indija, Meksiko i Južna Afrika.

Njemački ministar spoljnih poslova takođe podstiče širenje struktura civilnog društva, pomaže da se savladaju prirodne katastrofe i štiti demokratska i ljudska prava.

Današnja Njemačka politika ne mjeri se destruktivnim aparatima Trećeg rajha nego svojim postignućima u razvoju i integraciji. Ujedinjena Njemačka je pokazala da se može nositi sa međunarodnom odgovornosti i otvoriti za druge perspektive.

Države i narodi na zemlji se nakon 20 godina od raspada sovjetskog poretka počinju prilagođavati novom globalizovanom svijetu. Ovo se postiže jedino ako se vide međusobno kao partneri. Dobar primjer za to su Njemci koji su uključeni u brojne međunarodne organizacije i prilično su svjesni kakve sve mogućnosti partnerstvo nudi.

3 http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/en/foreign-policy/main-content-05/foreign-policy-in-the-age-of-globalization.html

8. Konsolidacija I proširenje inicijative

Paralelno sa ovom, jednom od središnjih tačaka njemačkog napora i inicijativa, bila je i formulacija spoljne, sigurnosne i odbrambene politike u okviru ugovora o Evropskoj uniji kao i povećanja saradnje u području pravosuđa i unutrašnjih poslova kao i unutrašnje sigurnosti. Postignut je značajan napredak u oba područja iako to nije slijedio klasičan način communitization integracije.

Njemačka evropska politika podržala je bezuslovno integracioni proces, njeno proširenje na sjever, jug i istok kao i osnivanje nadležnih institucija. Jačina njemačke spoljne politike vidi se u sledećem: snažni njemačko- francusko odnosi su bili čvrsto usklađeni s politikom EU s jedne strane i bliske veze s manjim zemljama članicama s druge strane.4

Njemci žele Evropu koja je sposobna da djeluje demokratski i transparentno s ojačanim Evropskim parlamentom i jasno definisanim područjima odgovornosti. Između ostalog udio Njemačke u budžetu EU iznosi 20 % .

9. Ekonomija Njemačke

Jedan od simbola njemačke ekonomije su svakako njihove kompanije koje imaju odličnu reputaciju u cijelom svijetu. One predstavljaju ,,Made in Germany”, izraz kvaliteta u cijelom svijetu. Inovacija, savremena tehnologija i kvalitet su obilježja četvrte ekonomije u svijetu. Njemačka ekonomija se ne sastoji isključivo od globalnih igrača već i od malih i srednjih preduzetnika. Svi oni imaju koristi od dobrih ekonomskih uslova, uključujući odlične kvalifikacije radne snage što strani investitori posebno cijene.

9.1. Snažan ekonomski centar globalnog tržišta

Njemačka je jedna od najrazvijenijih i najefikasnijih industrijskih nacija i takodje ima najvecu nacionalnu ekonomiju posle SAD- a, Japana i Kine. Sa populacijom od 82 miliona Njemačka je štaviše najveće i najvažnije tržiste u Evropskoj Uniji. Njemačka ekonomija se fokusira na idustriju, industrijsku proizvodnju, industrijska dobra i usluge. Naročito su visoko vrednovani na globalnom tržištu njemacki mehaničko inžinjerski proizvodi, vozila i hemikalije. Od jednog eura zarade se četiri od izvoza i više od svakog petog posla zavisi dirketno ili indirektno od trgovina u inostranstvu . Bili su da kazemo “svjetski šampioni u izvozu” šest puta za redom izmedju 2003. ,2008. I u 2009., sa izvozom vrijednim 1,121 biliona US$, oko jedne trećine od bruto nacionalong dohotka. Njemačka je bila druga najveća zemlja sa stopom izvoza dobara poslije Kine (US$ 1,202 biliona). Njemački udio ukupne svjetske trgovine čini oko 9%. 5

4 http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/en/foreign-policy/main-content-05/consolidation-and-expansion-initiatives.html5 http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/en/economy/main-content-06/strong-economic-hub-in-the-global-market.html

S obzirom da Njemačka daje tako visok značaj izvozu, skoro da ni jedna druga zemlja osim nje toliko nije upletena u svjetsku ekonomiju i zainteresovana za otvorena tržista. Najvažniji trgovinski partneri su joj Francuska, Holandija, USA i Velika Britanija. U 2009. godini dobra i usluge vrijedne 82 biliona evra su izvezene za Francusku, 54 biliona prema Holandiji i prema USA a 53 biliona prema Velikoj Britaniji. Osim trgovine sa originalnim članicama Evropske Unije, proširenjem EU na istočni dio (u 2004 and 2007) došlo je do do znatnog porasta trgovine sa centralnim i istočnim članicama EU. Dobrih 10% izvoza ide prema tim državama dok sveukupni udio čitavog Njemačkog izvoza prema drzavama Evropske Unije iznosi 63%.

Važnost trgovinskih i ekonomskih odnosa sa državama u razvoju u Aziji raste kontinuirano. Azija je za sada drugo najvažnije tržiste za dobra iz Njemacke. U 2009 14% njemačkog izvoza je završilo u oblasti Azije što čini Kinu njihovim najvažnijim partnerom. Od 1999. Njemačka je takodje bila najveći evropski investitor u Kini gdje je oko 2500 njemackih kompanija investiralo u njihovu drzavu.

9.2. Model Socijalno - tržišne ekonomije

Ono što karakteriše Njemačku kao socio tržišnu ekonomiju jeste da država omogućava slobodno preduzetništvo a u isto vrijeme teži da održi socijalnu ravnotežu. Još od poslijeratnog Ministra ekonomije Ludwiga Erharta i u ekonomski teškim vremenima je postizala društveni sklad što se ogleda u činjenici da su radni sporovi bili izrazito rijetki. U kolektivnom radnom pravu navodi se da su socijalno partnerstvo sindikata i udruženje poslodavaca sadržani u institucionalnom rješavanju sukoba. Ono što je još karakteristično jeste da temeljni zakon garantuje poslodavcima i sindikatima nezavisnost u pregovorima o plati dok oni sami imaju pravo da odaberu radne uslove.

Kao što nije ni sve ostale industrijalizovane zemlje pa tako nije ni Njemačku od 2008.godine izbjegla Bankarska, ekonomska i finansijska kriza na tržištu. Kao odgovor na sistemsku krizu u finansijskom sektoru kao i za spašavanje finansijskog tržišta u zimu 2008 - 2009 Savezna vlada je pripremila dva paketa za spašavanje banki vrijedna milijarde.

Državni program za popravak cesta, škola i drugih javnih objekata pokazao se uspješnim. Zakon koji se odnosi na ubrzanje rasta donio je daljnje smanjenje poreza i stimulisao je domaću potražnju.

9.3. Restruktuiranje međunarodne finansijske arhitekture

Kao odbranu od finansijske krize Njemačka je slijedila reformu Međunarodne finansijske strukture na više nivoa: Njim se predviđa proširenje obuhvata finansijske regulacije tržišta za sve igrače, proizvoda i tržišta kao i osiguranje da se mjere sprovode na dosljedan način.

U bankarskom sektoru Njemačka se nada strožijim kapitalnim i likvidnosnim propisima, međunarodno važećim računovodstvenim pravilima i finansijskom nadzornom tijelu da stroži u svojim kontrolama. Istovremeno se osiguravajuća društva moraju regulisati strožije kao i neprimjereni visoki bonusi za menadžere bi se trebali zabranjivati. Savezna vlada će težiti da savlada zastoj u razvoju čime bi osigurala da Njemačka izađe iz krize jača. Čak i prije krize Savezna vlada je poboljšala opšte uslove za kompanije tako što im je smanjila popratne troškove u vezi plata što je tržište rada učinilo znarno fleksibilnijim i smanjilo birokratiju. Korporativna poreska reforma 2008. godine je smanjila poresko opterećenje kompanija.

9.4. Inovacije za tržište budućnosti

Inovativna sposobnost njemačkog biznisa je dokazala još jednom da može da bude vodeća snaga u ekonomskom oporavku. Njemačka trenutno troši oko 2,6% bruto domaćeg proizvoda, preko prosjeka EU od 1,9% (2008), a troši ih na istraživanja i razvoj (R&D). Zajedno sa saveznim državama i sa biznisom Savezna Vlada planira da poveća potrosnju na istrazivanja i razvoj na 3% bruto domaćeg prozvoda do 2015 godine. 49 biliona US$ je potrošeno na finansiranje kompanija za R&D, sto opet stavlja njemačku na top poziciju. Inovativni duh je takođe jači nego ikad: u 2009 investitori kompanija iz njemačke registrovali su oko 11% svjetskih patenata – što cini treće mjesto na svjetskom rangiranju.6

Iz ovog razloga Njemačka nastavlja da bude jedna od vodećih nacija u nekoliko obecavajucih tehnologija. Ovo ukljucuje biotehniku/biotehnologiju, nanotehnologiju i kompjutersku nauku, kao i (high – tech) oblasti kao sto su biometrija, vazdušni prostor, električno inženjerstvo i logistika. Njemački tehnološki sektor zaštite životne sredine (vazdušna energija, solarna energija, biomasa) je jako dobro pozicioniran na internacionalnim tržistima, sa proizvodjačem vjetroelektrana imaju udio na svjetskom tržištu od skoro 28%. Uz konstrukciju vozila, inžinjerskih fabrika, električne industrije, informaciona i telekomunikaciona tehnologija im je jedna od najvećih grana industrije (ICT). ICT sektor očigledno se razvija mnogo jace i bolje od same ekonomije. U biotehnologiji i genetskom inženjeringu Njemačka je već godinama zauzima vodeću poziciju u Evropi, dok u oblasti nanotehnologije imaju ogromno znanje i potencijal.

9.5. Jaki sektori u industriji i pružanju usluga

Ovdje ne ubrajamo samo 30 velikih korporacija kao što su Siemens, Volkswagen, Allianz, SAP i BASF navedene na German share index- u koje zemlju čine konkurentnom već i deset hiljada malih i srednjih preduzeća u oblasti proizvodnje,nano i biotehnologije koji često formiraju klastere. Mala i srednja preduzeća zapošljavaju dvadeset pet miliona ljudi što ih čini najvećim poslodavcem. Kao okosnica njemačke ekonomije oni osguravaju većinu pripravničkog staža za mlade ljude. Industrija kao važan stub međunarodne ekonomije ima široku osnovu sa 5 000 000 ljudi koji rade u industrijskim preduzećima.

6 http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/en/economy/main-content-06/innovations-for-the-markets-of-the-future.html

Njemačka je specijalizovana u razvoju i proizvodnji složenih industrijskih roba, prvenstveno kapitalnih dobara i inovativne proizvodne tehnologije. Najvažniji sektori industrije su: automobilska proizvodnja, mašinstvo, elektrotehnika i hemikalije i oni sami obezbjeđuju posao za 2,9 miliona ljudi. Njemačka automobilska proizvodnja sa 6 proizvođača: VW, AUDI, BMW, DAIMLER, PORSCHE i OPEL je pored Japana, Kine i SAD jedan od najvećih automobilskih proizvođača. Kriza je pogodila i njemačke proizvođače automobila te se sad oni baziraju na ekološki prihvatljivim pogonima, na novoj generaciji dizelskih motora, hibridnog pogona i daljnje elektrifikacije pogonskog.

Kao najveći poslodavac (965000 radnih mjesta), mašinska industrija ima ključnu poziciju u njemačkoj ekonomiji. Elektronska industrija je jedan od najjačih inovativnih sektora rasta. Više od 20% ulaganja industrije u istraživanje i razvoj je u elektronskoj industriji. Hemijska industrija nastala kao rezultat preuzimanja i spajanja djelimično je u vlasništvu stranih kompanija.

Bankarstvo i osiguranje su stub uslužnog sektora i smješteni su u Frankfurtu gdje su i Evropska Centralna banka i Njemačka Centralna banka(Bundesbank).

9.6. Kreativna industrija

Kulturna i kreativna industrija je sektor koji sve više privlači pažnju. Nudi iznadprosječne mogućnosti zapošljavanja, ima pionirsku ulogu u ekonomiji zasnovanoj na znanju i značajan je izvor originalne inovativne ideje.

Najvažnije ekonomsko središte u Njemačkoj su Rur područje, Metropolitan područja Minhena i Štutgarta, Rajna- Neckar (hemikalije), Frankfurt/ Main( finansije) , Koln,Hamburg( luka, Airbus- gradnja aviona, mediji)

Strani investitori ocjenjuju Njemačku kao jednu od najatraktivnijih centara. Direktne investicije iz inostranstva sad iznose 460 milijarde eura a uključuju se velika ulaganja iz General Electrica i AMD iz SAD- a. Pored dobrog geografskog položaja i stabilnosti zakona Njemačka se odlikuje i infrastrukturom, kvalitetom visokoškolskih ustanova, istraživanjem i razvojem, kvalifikacijama svojih zaposlenih.Više od tri četvtine odraslih su obučeni u struci a 13% njih ima i fakultetsku diplomu.

9.7. Štedljivi Njemci

Da novac čini ljude sretnim Njemci bi definitivno bili najsretniji narod na svijetu. Oni posjeduju na računima hiljade milijardi eura- više od sveukupnih dugova zemalja koje sad pretresa kriza.7

Još u poslijeratnom periodu se bilježi stalni rast vrijednosti vlasništva u rukama pojedinaca. 1960 godine ukupna ušteđevina je iznosila 80milijardi eura dok je Ujedinjenjem Njemačke narasla i do 1400 milijardi eura.

7 http://www.dw.de/milijarde-na-ra%C4%8Dunima-%C5%A1tedljivih-nijemaca/a-15790057

Ukupna vrijednost ušteđevine od 8 biliona eura četiri puta je veća od sadašnjeg iznosa zaduženja njemačke države koji je trenutno 2100 milijardi eura. Ukupni dug 17 zemalja članica eurozone jednak je neto iznosu njemačke ušteđevine.

Kad se radi o načinu pohranjivanja svog imetka, Njemci preferiraju faktor sigurnosti. U zadnjih 20 godina se količina ušteđenog noca gotovo utrostručila s 1750 milijardi na početku 1991. godine ta je suma 2001 godine iznosila 4725 milijardi. Iz navedenog se može zaključiti da ih nikakvi finansijski poremećaji ne mogu omesti da jednako vrijedno štede kako danas tako i u prošlosti.

,,Za vecinu Njemaca štednja je nešto što je samo po sebi razumljivo. Svrha te privatne štednje je stvaranje finansijske rezerve za slucaj nepredviđenih događaja poput duže bolesti ili gubitka radnog mjesta. Osim toga, često se štedi i kako bi se finansirala neka veća kupovina ili skuplje turističko putovanje. Vrlo je važna i želja za posjedovanjem vlastita četiri zida, upravo su mlade porodice one koje često štede za kupovinu kuće ili stana. Takođe se štedi za stare dane, jer je sve većem broju građana jasno da im zakonska mirovina u starosti nece osigurati dovoljna sredstva za život. No, bez obzira na ekonomske i socijalne razloge štednje i dalje se najveca važnost pridaje sigurnosti i dugoročnosti ulaganja novca.

Štednja ne pogoduje samo povećanju osjećaja sigurnosti i nezavisnosti, nego i razvitku ekonomije. To se povremeno događa neposredno, recimo kupovinom novoizdanih dionica, ali većinom posredno i to onda kada preduzeće za svoje investicije podigne kredit, koji banka finansira iz vezane štednje. Osim toga, iz štednje se pokrivaju i gubici u javnim proračunima, što znaci da se time finansiraju i investicije na saveznom, pokrajinskom i lokalnom nivou. U načelu vrijedi pravilo da se u jednom nacionalnom gospodarstvu može ulagati samo onoliko koliko se štedi.

No, to se teoretsko učenje posljednjih godina relativizovalo zbog globalizacije finansijskih tržišta. Preduzetnici za velike investicije koriste medunarodna tržišta novca. I štediše su spremne otici dalje od banke iza ugla. Pri tome ulagači skloni riziku ponekad zanemare sigurnost ulaganja. Jer, svejedno radilo se o meksickoj, azijskoj ili argentinskoj krizi - niti jedna nije prošla bez njemackih ulagaca”.8

8 http://www.dw.de/za%C5%A1to-i-kako-%C5%A1tede-nijemci/a-2281331

10. Zaključak

Dok sam pisala ovaj rad najviše me zaintrigirala moć koju Njemačka ima u svijetu. Ovo nije ni čudno s obzirom da se radi o jednoj od najrazvijenijih ekonomija. Još poslije Drugog svjetskog rata iz kojeg je izašla kao zemlja gubitnik nije se pokolebala, krenula je stazama napretka u svim sferama života. Savim je sigurno da će se ona i ubuduće razvijati istim tokom jer Njemci nemaju vremena za gubljenje. Vjerovatno dok ja sad razmišljam o njihovoj državi oni usvajaju neku politiku, odlučuju o budućnosti Evropske unije ili smišljaju neki novi proizvod kojim će promijeniti svijet. Možda njihov model socijalno tržišne privrede ne bi mogao da se poistovjeti sa našim ekonomskim modelom ali jedno je sasvim sigurno: Jedino integracija sa drugim zemljama u političkom i ekonomskom smislu kako je to uradila Njemačka može biti put ka napretku.

11. Literatura

1. Djurović Gordana, ,, Evropska unija i Crna Gora: Politika proširenja” , Ekonomski fakultet, Podgorica, 2012

2. http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de

3. http://www.dw.de/za%C5%A1to-i-kako-%C5%A1tede-nijemci/a-2281331