Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodern Architecture
1
ARCHITECTURAL DESIGN CONCEPT DESIGN CONCEPT, PHILOSOPHY AND THEORY Chapter 4: Postmodern Architecture
Postmodern Architecture
สถาปตยกรรมหลงสมยใหม (Postmodern architecture) มลกษณะเฉพาะทแตกตางกบงานสถาปตยกรรมสมยใหม โดยเฉพาะในเรองของความหมาย และการสอความหมาย (Signification and meaning) ซงไดรบการพฒนามาจากแนวคดดานภาษาแบบโครงสรางนยม และแนวความคดในเรองของการสอซา (re-presentation) พหนยม (pluralism) ความซบซอน (complexity) การถวลหาอดต (nostalgia) ทองถนนยม (regionalism) และสมพนธบท (contextualism)
ชารลส เจงคส (Charles Jencks) ใชคาวา Post-modern เพอแสดงถงความตอเนองจาก modern แตนกประวตศาสตรและนกปรชญาหลายคนใชคาวา postmodern โดยมความคดเหนวารปแบบนไมมความสมพนธตอเนองจากแนวคดแบบสมยใหมนยมอยางชดเจน
Death of Modern Architecture
การตายของสถาปตยกรรมสมยใหมไดถกประกาศโดย Charles Jencks ในหนงสอ The Language of Post-modern Architecture (1977) วาเกดขนเมอ 3.32 pm on July 15th 1972, at St Louis, Missouri (วนท 15 กรกฎาคม 2515 เวลาประมาณบาย 3 โมงครง) เมออาคารหลงแรกของโครงการ Pruitt-Igoe ซงถกออกแบบโดย Minoru Yamasaki ภายใตรปแบบสมยใหมนยมไดถกระเบดรอถอนลง
โครงการนไดออกแบบตามแนวคดของ CIAM และไดรบรางวล AIA (The American Institute of Architect) ในป 1951
อาคารนถงแมวาจะยงแขงแรงมนคงอย แตผอยอาศยไดละทงพนทเนองจากปญหาเรองอาชญากรรมและการทาลายสงของสาธารณะ (vandalism) ซงถกมองวาเกดจากการออกแบบทไมด
The Death and Life of Great American Cities
หนงสอ The Death and Life of Great American Cities (1961) เขยนโดย เจน เจคอปส (Jane Jacobs) ถอวาเปนจดเรมตนของการโจมตความผดพลาดของสถาปตยกรรมแบบสมยใหมนยม โดยเจน เจคอปส ไดชใหเหนวารปแบบของความเรยบงายทเปนทนยมในการวางผงแบบสมยใหมนยมนน ขดแยงตอความเปนจรง และเปนสวนหนงททาใหเกดปญหาในเรองของการใชชวตในเมอง ตอมาแนวคดดงกลาวไดถกสะสมและพฒนาตอยอดมาจนเปนแนวคดแบบหลงสมยนยม
แนวคดของเจน เจคอปสสอดคลองกบแนวคดเรองของความหลากหลายในระบบนเวศน (ecology) ซงตองอาศยการพจารณาถงความสมพนธแบบพงพาซงกนและกน อนเปนรากฐานของวทยาศาสตรแบบใหมหลงวทยาศาสตรแบบนวตนซงมองสงตางแบบแยกสวน และคดแบบเสนตรง
Complexity and Contradiction
หนงสออกเลมซงถอวาเปนจดกาเนดของแนวคดสถาปตยกรรมแบบหลงสมยใหมนยมคอ Complexity and Contradiction (1966) เขยนโดย Robert Venturi หนงสอเลมนไดรบการยกยองวามคณคาและมอทธพลตอการเปลยนแปลงทางดานสถาปตยกรรมในศตรวรรษท 20 เทยบเคยงกบหนงสอ Vers une Architecture (Towards a New Architecture) ของ Le Corbusier ในป 1923
Venturi ไดเปรยบเทยบระหวางงานสถาปตยกรรมสมยใหมทเนนเรองความเรยบงาย (Simplification or Picturesqueness) กบงานสถาปตยกรรมทเนนเรองความซบซอนและแตกตาง (Complexity and Contradiction) ซงเปนการสรางเสรมเสนหแหงความคลมเคลอไมชดเจน (Ambiguity)
Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodern Architecture
2
Complexity and Contradiction
เขาไดเสนอวาสถาปตยกรรมควรอยในสภาพแบบ “Both-and” มากกวา “Either-or” ตามแนวคดแบบสมยใหมนยม เขาไดเนนยาเรองของการใหความหมายแบบพหนยม การใชประโยชนหลายลกษณะของพนท ความแตกตางทเกดจากองคประกอบ ภายใน-ภายนอก การรวมกลมของสงทแตกตางจนเกดเปนภาพรวม เขาไดปฏเสธงานสถาปตยกรรมทเสนอขอมลอยางตรงไปตรงมาเพยงมตเดยว โดยไดเสนอแนะแนวทางของความขดแยงทเกดขนในงานแตยงคงสรางใหเกดความเปนอนหนงอนเดยวได
ในหนงสอเลมน Venturi ไดยกตวอยางงานในยคบาโรค และงานสถาปตยกรรมสมยใหมหลายชน (เชนงานของ Le Corbusier) วามการใชเทคนคทเขาไดเสนอแนะอยอยางชดเจน
Learning from Las Vegas
หนงสออกเลมหนงของ Venturi โดยเขยนรวมกบ Denise Scott Brown and Steven Izenour คอ Learning from Las Vegas (1972) เปนหนงสอทไดมการขยายความถงเรองการสอสญลกษณในงานสถาปตยกรรม โดยใชบทเรยนจากเมอง Las Vegas ซงเปนเมองทสรางบนพนทวางเปลากลางบทเรยนจากเมอง Las Vegas ซงเปนเมองทสรางบนพนทวางเปลากลางทะเลทรายใหเปนเมองแหงแสงส โรงแรมและคาสโน เขาไดมองวางานสถาปตยกรรมทนนไดประกอบดวยเนอหาอยสองประเดนหลก คอ สวนทเรยกรองความสนใจ (หรอเนนความแตกตาง) และ สวนเนอหาสาระทเปนขอมลของโครงการ ดงนนอาคารจงตองการ Decorated Shed หรอ Façade ทมการตกแตงเพอสรางใหเกดการจดจา เปนการสอความหมายถงสาระของงาน โดยรวมเรยกวา Symbolic Sign (สญญะทเปนเครองหมาย)
Learning from Las Vegas
หากแตวาถาอาคารนนมการปกคลมดวย Symbolic Form (รปแบบทเปนเครองหมาย) เชน อาคารทเปนรปเปด ทาใหเกดความสบสนไมสามารถสอไดถงสาระของอาคารได จะทาใหงานเกดเนอหาทเปน Iconic Form (รปแบบทเปนสญญะททาไวเพอเตอนหรอเปนตวอยางสาคญ) ขนมา ญญ ญแทนท
Icon หรอสญญะททาไวเปนตวแทน (re-presentation) นนไมมสาระในตวเองแตสามารถสอถงความหมายในลกษณะของความทรงจาทเกยวของสาระอน ๆ เชน Icon ในคอมพวเตอร เปนตน
Mode of Architectural Communication
ภายใตแนวคดแบบหลงสมยใหมการสอสารผานสถาปตยรรมนนสถาปตยกรรมจะถกมองวามสภาวะแบบรหสซอน (Double-coding) ททาใหสามารถอานไดในความหมายมากกวาหนงอยางการอปมาอปมย (Metaphor) กเปนอกกระบวนการหนงในการสรางความ เชอมโยงระหวางรหสใหม กบรหสเดม (สงทมอยในใจแตเดม) การมองหา
สงทคนเคยนเปนทงปญหาและขอไดเปรยบทเกดขน ขนอยกบความสมพนธระหวางรหสเดมและรหสใหมทอยในใจของผอานงานสถาปตกรรมวาจะตความและสรางความหมายใหกบงานสถาปตยกรรมอยางไร และหากมองตามแนวคดแบบ post-structuralism แลว การตความและการสรางความหมายนเปนสงทควบคมไมได มการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา
Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodern Architecture
3
Mode of Architectural Communication
ถาพจารณาสถาปตยกรรมในรปแบบเดยวกนกบทเราศกษาภาษาจะพบวาการเรยบเรยงเนอความทางสถาปตยกรรมกมลกษณะเชนเดยวกนกบภาษา
คา (Words) หรอ ศพท (Vocabulary) นนเปนหนงยอยของการใหคา (Words) หรอ ศพท (Vocabulary) นนเปนหนงยอยของการใหความหมาย ในทางสถาปตยกรรม Words หรอ Vocabulary นนเปนสวนยอยของงาน การใหความหมายของศพทมอย 3 ลกษณะคอ
รหสดชน (Indexical code) หรอการบงบอกถงการใชงาน ทศทาง
รหสสญรป (Iconic code) หรอการบงบอกเพอสรางความแตกตาง
รหสสญลกษณ (Symbolic code) หรอการบงบอกสอความหมาย ประเภทการใชงาน ฐานนศกด ซงเปนรหสทใชมากทสดในงานสถาปตกยรรม
Mode of Architectural Communication
วากยสมพนธ (Syntax) หรอการสรางความสมพนธจนเกดเปนประโยค หรอวลทสามารถสอความหมายไดนน เปนการสรางเรองใหเกดขนจากการประกอบกนของคา ทาใหเกดความสละสลวย งดงาม และสรางเรองราวทสลบซบซอน ทงนการสรางความสมพนธดงกลาวยอมสมพนธกบรปแบบของการเขยน (Rhetoric) ซงเปนการกาหนดวธการสรางความสมพนธดงกลาวดวย
สญวทยา หรอ อรรถศาสตร (Semantics) หรอศาสตรการตความนนเปนการพจารณางานสถาปตยกรรมแลวมองถงการสอความหมายของงานสถาปตยกรรมนน ๆ เชน การนารปแบบ Neo-classicism มาใชในสถานทราชการเพอสอถงแนวคดของกรกเรองการปกครอง เปนตน
Postmodern Architecture Characteristics
ลกษณะของสถาปตยกรรมแบบหลงสมยใหม ตามแนวคดของ Jencks สามารถแบงออกเปนรปแบบตาง ๆ ไดดงน
การอางองอดต (Historicism) การนารปทรงในอดตมาใชใหมอยางประสมปนเป แตตองเปนไปอยางมสรางสรรคม
เหตมผล
การนารปแบบมาใชอยางไมลดทอน (Straight Revivalism)การนารปแบบในทองถนมาใชใหม (Neo-vernacular)
การนาสงตาง ๆ ทเปนรปแบบของทองถนมาใชเพอสรางความสมพนธกบชมชน เชนการนาคตทองถน ทแฝงไวมาใชเปนการแสดงออกเชงสญลกษณ
การเลนกบสงทอบตขนในบรบทของเมอง (Ad-hoc Urbanist) การนาสงทตาง ๆ ทแสดงเหมอนวาไมไดตงใจ หรอเนนความแปลกประหลาดเพอผลทางความทรงจา หรอการจดจา ในการจดการพนทสาธารณะของเมอง
AT&T Building, New York (1978-1982) by Johnson/Burgee Architects
Piazza d’Italia, New Orleans, Louisiana (1974-1978) by Charles W. Moore
Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodern Architecture
4
Teatro del Mondo for the Venice Biennale (1979-1980) By Aldo Rossi
Best Showroom at the Almeda-Genoa Shopping Center, Texas (1975), at the Arden Fair Shopping Center, California (1977), and at Richmond, Virginia (1972) By Site Projects
Postmodern Architecture Characteristics
การอปมาอปมย (Metaphor and Metaphysics) การเปรยบเปรย (จนถงขนกระทบกระเทยบ/ ประชดประชน/ แดกดน) โดยการสรางความหมายใหเกดขนใหม ในบางครงมการเปรยบเทยบหรออางองถงอภปรชญา (Metaphysics) มาเปนเนอหาในการสอสาร
ใ การสรางพนทวางแบบหลงสมยใหมนยม (Postmodern Space)การเนนการสรางพนทวางใหตอเนอง ซอนทบ ไมรจบ ไมมจดเรมตน ไมมศนยกลาง เปนการสรางเอกลกษณแบบเฉพาะสวน แนวคดนไดพฒนาตอเนองจนเกดเปนแนวทางแบบ Neo-modern (New modern) และ Deconstruction
Jewelry Shop, Viena (1975) by Hans Hollein
Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodern Architecture
5
Haas Haus, Viena (1990) by Hans Hollein
Disney projects (1980s-90s) by Micheal Grave
Vanna Venturi House (1962-1964) by Robert Venturi with Arthur Jones
Architectural Design Concept, Philosophy and Theory: Chapter 4 Postmodern Architecture
6
Postmodern Architectural Design Techniques
เทคนคในการสรางพนทวางแบบหลงสมยใหมนยมนนมหลายประการตวอยางเชน
การสรางทวภาพ/ ทวรป (Duality)
การสรางสภาพความเปนปจจบน หรอสงทเกดขนในทนท (Spontaneity) การสรางสภาพความเปนปจจบน หรอสงทเกดขนในทนท (Spontaneity)
การสรางความขดแยงไมลงตว (Contrary/ Contradiction)
การสรางความคลมเคลอไมชดเจน (Ambiguity)
การสรางการปรากฎของสงทไมปรากฎ (Visibility of Invisibility/ Absence)
การสรางความสมพนธกบบรบท (Contextualism)
การกาหนดใหเกดการเผชญหนาของของสองสงทแตกตางกน (Juxtabposition) Franklin Court, Philadelphia (1972-1976) by Robert Venturi and John Rauch
Top Related