De morfologie en analyse van de stadsplattegrond
2de reeks slides bij de syllabus ‘methoden en technieken van stedenbouwkundig en gebiedsgericht onderzoek’
Bestudeer ook de bijhorende tekst met dezelfde titel (word doc)
die voortdurend refereert naar deze slides;
beantwoordt er de zelfstudievragen
Slides en tekst zijn leerstof voor het examen (open boek)
Docent en auteur - PAUL BLONDEEL
VUB COSMOPOLIS – STEDENBOUW EN RUIMTELIJKE PLANNING | 2013 – 2014
methoden&technieken2013.14 p. 2 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p.3 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
1. Wat is een stadsplattegrond 1. De term morfologie en morfologisch onderzoek 2. De term stadsplattegrond 3. Cruciale lagen 4. Cruciale morfologische lijnen en vlakken
2. De persistente grens tussen privaat en publiek 1. Wonen doe je achter de gevel: de relatie tussen het perceel en het bouwblok 2. Enkele historische figuren in de ontwikkeling van het stedelijk bouwblok 3. CIAM - modernisme en het open bouwblok 4. Oefeningen en voorbeelden
3. De plattegrond van de Frans-Engelse Bastide – een case 1. De relatie tussen macht, economie en de organisatie van het gebouwde landschap 2. Oefeningen en andere voorbeelden
4. Morfologische figuren: historische periodes; reminiscenties; ad hoc elementen. 1. Voorbeelden van de lange duur – persistentie van morfologische elementen (Gent;
Antwerpen e.a.) 2. Lokale overheid en eigendomsposities – het vb. van Amsterdam 3. Pendrecht en met modernistisch bouwblok 4. Het vroeg twintigste-eeuwse bouwblok in de grote Nederlandse stad
Stadsplattegrond De term morfologie en morfologisch onderzoek De term stadsplattegrond Cruciale lagen Cruciale morfologische lijnen en vlakken
methoden&technieken2013.14 p. 4 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Morfologie: De studie van de vorm van levende organismes (planten en dieren) ongeacht hun functioneren ( biologie)
Urban morphology is the study of the form of human settlements and the process of their formation and transformation. seeking to understand the spatial structure and character of these settlements (metropolitan area village) examining the patterns of its component parts and the process of its development Involving the analysis of physical structures at different scales; patterns of movement, land use, ownership or control and occupation. typically focusing on street patterns, lot- (plots) and building patterns often using cartographic sources the process of development is deduced from comparison of historic maps.
Stadsplattegrond De term morfologie en morfologisch onderzoek De term stadsplattegrond Cruciale lagen Cruciale morfologische lijnen en vlakken
methoden&technieken2013.14 p. 5 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
“Urban morphology ” – definitie in word doc
A figure-ground diagram is a
two-dimensional map of an
urban space showing the
relationship between built and
unbuilt space. It is akin to but not
the same as the Nolli map which
denotes public space both within
and outside buildings and also
akin to a block pattern diagram
that records public and private
property as simple rectangular
blocks.
Stadsplattegrond De term morfologie en morfologisch onderzoek De term stadsplattegrond Cruciale lagen Cruciale morfologische lijnen en vlakken
methoden&technieken2013.14 p. 6 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Nolli map
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 7 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 8 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 9 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 10 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Morfologie en ruimtelijke structuur
methoden&technieken2013.14 p. 11 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 12 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 13 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Openbaar – privé Ruimtelijk functionele organisatie
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 15 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
De persistente grens tussen privaat en publiek Wonen doe je achter de gevel: de relatie tussen het perceel en het bouwblok Enkele historische figuren in de ontwikkeling van het stedelijk bouwblok CIAM - modernisme en het open bouwblok Oefeningen en voorbeelden
methoden&technieken2013.14 p. 16 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 17 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
HARDE GRENS TSS PRIVAAT EN PUBLIEK in de 18de eeuw (Rome) anders dan vandaag
methoden&technieken2013.14 p. 18 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 19 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 20 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Gesloten open bouwblok
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 21 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 22 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
stadsplattegrond
methoden&technieken2013.14 p. 23 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 24 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 25 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Zie ook slides #72-#74
Stadsuitbreiding: Amsterdam Plan
zuid, Berlage – 2de versie
methoden&technieken2013.14 p. 26 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 27 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 28 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Wenen: de inname van het glacis (schootsveld)
methoden&technieken2013.14 p. 29 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Altstadt (links) en Ringstrasse (onder) voor en na 1860
Stadsuitbreiding zonder inname glacis: Amsterdam
methoden&technieken2013.14 p. 30 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
3de en 4de kwart XIX – “Plan Kalf”- conservatief: volgt slaafs alle oude dijkjes, kades en weteringen. Zeer smalle kavels in bijv. de latere wijk ‘de Pijp’ (blauwe ovaal) Zie ook slides #75-
methoden&technieken2013.14 p. 31 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 32 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
3. De BASTIDE stadsvorm bepaalt de vorm van het bouwblok; bepaalt de vorm van het perceel
methoden&technieken2013.14 p. 33 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Montauban
methoden&technieken2013.14 p. 34 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 35 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 36 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 37 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
siena
De architectuur van de (Italiaanse) stad: pleinen en monumenten bouwen de structuur van de stad op
methoden&technieken2013.14 p. 38 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Firenze
methoden&technieken2013.14 p. 39 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
GEPLAND – GEGROEID – AD HOC
methoden&technieken2013.14 p. 40 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 41 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 42 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Op zoek naar persistente figuren in een schijnbaar patroonloos weefsel
methoden&technieken2013.14 p. 43 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Is she crossing the street at the bus stop Is she able to address her to them Is the silence difficult or the glaring Always the same kids?
document the here & there (the place things
Ghent: the lady passing by the bus shelter (“they stay there so silent”) story and multiple maps
::: >> multiple questions ::: >>> multiple positions of the one doing research
1900
1960
2000
44 UAntwerpen OASeS nov.2013 frictie en vormingswerk| Paul Blondeel
1900
1960
2000
1850 - 1870
1900
1960
2000
1850 - 1870
1900
1960
2000
1850 - 1870
methoden&technieken2013.14 p. 48 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Reductie analyse
methoden&technieken2013.14 p. 49 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Duinwallen – de structuur van Den Haag
methoden&technieken2013.14 p. 50 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
Van agrarisch naar stedelijk perceel
methoden&technieken2013.14 p. 51 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 52 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 53 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 54 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 55 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 56 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 57 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 58 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 59 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 60 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
The open land oustside the Spanish citywalls – no stone
buildings allowed
UAntwerpen OASeS nov.2013 61 frictie en vormingswerk| Paul Blondeel
The main entrance – closing at 6 p.m.; opening again at 6 a.m.
UAntwerpen OASeS nov.2013 62 frictie en vormingswerk| Paul Blondeel
UAntwerpen OASeS nov.2013 63 frictie en vormingswerk| Paul Blondeel
UAntwerpen OASeS nov.2013 64 frictie en vormingswerk| Paul Blondeel
UAntwerpen OASeS nov.2013 65 frictie en vormingswerk| Paul Blondeel
methoden&technieken2013.14 p. 66 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 67 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 68 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
methoden&technieken2013.14 p. 69 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides
70
1986 – grond in eigendom van (geel) of in erfpacht gegeven door (rood) gemeente Amsterdam
Witte gebieden en percelen = particulier bezit of andere publieke/com-merciële eigenaars dan de gemeente
methoden&technieken2013.14 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides 71
1932 - AUP Amsterdam – algemeen uitbreidingsplan - Van Eesteren
methoden&technieken2013.14 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides 72
Het Pendrecht van Lotte Stam Beese (Rotterdam) – continue publieke ruimte
methoden&technieken2013.14 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides 73
Het Pendrecht van Lotte Stam Beese (Rotterdam) – continue publieke ruimte
methoden&technieken2013.14 docent Paul Blondeel – 2de reeks slides 74
Het Pendrecht van Lotte Stam Beese (Rotterdam) – continue publieke ruimte
75
‘De Pijp’ Amsterdam - smalle bouwblokken – zeer smalle percelen
76
‘De Pijp’ Amsterdam - smalle bouwblokken – zeer smalle percelen