SEMINARIE
De bedrijfsrevisor en de vennootschapswetgeving: nieuwe ontwikkelingen
voorgesteld door de heren
Á. FRANCOlS en P. MULLIEZ
16 december 2005 NOVOTEL Brussels Airport, Diegem
SEMINARIE
DOMEIN Relevante recente ontwikkelingen
TITEL De bedrijfsrevisor en de vennootschapswetgeving: nieuwe ontwikkelingen
DOCENTEN AFRANCOIS P.MULLIEZ
PLAATS NOVOTEL Brussels Airport, Diegem CODE 05-906.1
DATUM
DEELNEMERS
Pascal AELVOET Bedrij fsrevisor
Vrijdag 16 december 2005
Elke AMERIJCKX Stagiaire ffiR
Ingeborg BEERNAERT Bedrijfsrevisor
Christian BOVE Bedrijfsrevisor
Eduard BREMS Bedrij fsrevisor
Katrien BROECKX Stagiaire ffiR
Peter BRUGGEMAN Bedrijfsrevisor
Frédéric BULCAEN StagiairffiR
Alexandra BURGELMAN Bedrijfsrevisor
Freddy CALUW AERTS Bedrijfsrevisor
Ann CLEENEWERCK Bedrijfsrevisor
Jean-Pierre CLERINX Bedrijfsrevisor
DUUR 13u30-17u00
KANTOREN
AELVOET & PARTNERS
BEERNAERT Bedrijfsrevisor
C. Bové, Bedrijfsrevisor
ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN
VGD, Bedrijfsrevisoren
BURGELMAN, VAN DEN ABBEELE & C
CALUW AERTS & C , bedrijfsrevisoren
PricewaterhouseCoopers Bedrij fsrevisoren
VAN HAVERMAET BEDRIJFSREVISOREN
Johan CUPPENS Bedrijfsrevisor
AdoifDE BACKER Bedrijfsrevisor
Fabio DE CLERCQ Bedrijfsrevisor
Daniël DE JONGE Bedrijfsrevisor
Philip DE MEYER Bedrijfsrevisor
Christophe DE P AEPE Bedrijfsrevisor
Emiel DE SMEDT Bedrijfsrevisor
Hilde DE VIAENE Bedrijfsrevisor
Guido DEGRANDE Bedrijfsrevisor
Stephane DELAUNAY Bedrijfsrevisor
Griet DELPORTE Bedrijfsrevisor
LucDELTOUR Bedrijfsrevisor
BrunoDENAYER Stagiair IBR
Annemie DENIES Stagiaire IBR
Peter D'HONDT Bedrij fsrevisor
Harry EVERAERTS Bedrijfsrevisor
Virginie FA VRIL Stagiaire IBR
Guy FRANKEN Bedrijfsrevisor
Hubert GEELEN Bedrijfsrevisor
Willy GILLISJANS Bedrijfsrevisor
DE NEEF - D'HAENS - DE BACKER, Bedrijfsrevisoren
DELOITTE, Bedrijfsrevisoren
PKF Bedrijfsrevisoren
VGD, Bedrijfsrevisoren
GRANT THORNTON, LIPPENS & RABAEY
EMIEL DE SMEDT, bedrijfsrevisor
G. DEGRANDE & C - BEDRIJFSREVISOREN
Stephane DELAUNAY
BOES & C, bedrijfsrevisoren
PKF Bedrijfsrevisoren
PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren
ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN
Guy Franken, Bedrijfsrevisor
DUPONT, GHYOOT, KOEVOETS, PEETERS, ROSIER&C
FrankGRARÉ Bedrijfsrevisor
Wim HEYNDRICKX Bedrijfsrevisor
Karen HOFMANS Attaché
WaIter HOSTEN Bedrijfsrevisor
AlexHULSEN StagiairffiR
KrisIGODT Bedrijfsrevisor
Anke JEUNIAUX Assistente Audit
Georges KOSLOWSKI Bedrij fsrevisor
Katrien LINCER F ALSE W ASSERTHAL Bedrijfsrevisor
MarcMASSY Bedrijfsrevisor
Kris MEULDERMANS Bedrijfsrevisor
Stefan MICHIELS Bedrijfsrevisor
Hannelore MINU Stagiaire ffiR
Jan MOENS Bedrijfsrevisor
Veerle MOORTGAT
Tony MOREELS Bedrijfsrevisor
Luc NIJS Bedrijfsrevisor
Herwig OPSOMER Bedrijfsrevisor
Albert OPSTEYN Bedrijfsrevisor
Katrien OSTYN Bedrijfsrevisor
Bedrijfsrevisoren DE LILLE, GRARÉ & C
SALUSTRO TRIEST VLECK
FOD Economie, K.M.O., Middenstand & Energie
WALTER HOSTEN, BEDRIJFSREVISOR
POUSEELE B. & C , Bedrijfsrevisoren
DGKPR Bedrijfsrevisoren
KOSLOWSKI BEDRIJFSREVISOR
ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN
BEDRIJFSREVISOR M. MASSY
DE MOL, MEULDERMANS & PARTNERS -BEDRIJFSREVISOREN
STEFAN MICHIELS
MOENS, VAN PETEGHEM & C
Dupont, Ghyoot, Koevoets, Peeters, Rosier & C
VGD, Bedrijfsrevisoren
PKF Bedrijfsrevisoren
PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren
VAN HA VERMAET BEDRIJFSREVISOREN
ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN
André PEETERS Bedrijfsrevisor
Kristien PEREMANS Bedrijfsrevisor
Bruno POUSEELE Bedrijfsrevisor
Bertin POUSEELE Bedrijfsrevisor
JeroenRANS StagiairlliR
LucRAVERT Bedrijfsrevisor
Jean-Benoît RONSE DECRAENE Bedrijfsrevisor
Aimé SCHEFFER Bedrijfsrevisor
Thomas SCHEYV AERTS Bedrijfsrevisor
Annemie ST ABLENS Bedrijfsrevisor
DannySTABS StagiairlliR
Isabelle T ANGHE Juriste
Leslie TOTTÉ StagiairlliR
ElsTRUYENS Bedrij fsrevisor
Dominique V ABS Bedrijfsrevisor
Charles VAN CAMPENHOUT Bedrijfsrevisor
Tom VAN CLEEF Bedrijfsrevisor
Luc VAN DEN ABBEELE Bedrijfsrevisor
Dirk VAN DEN BROECK Bedrijfsrevisor
Wemer VAN DEN KEYBUS Bedrijfsrevisor
ERNST & YOUNG BEDRIJFSREVISOREN
DE DEKEN, SCHEFFER, VAN REUSEL & C
POUSEELE B. & C , Bedrijfsrevisoren
POUSEELE B. & C , Bedrijfsrevisoren
Luc RA VERT & C
J.-B. RONSE DE CRAENE & C
DE DEKEN, SCHEFFER, VAN REUSEL & C
PricewaterhouseCoopers Bedrijfsrevisoren
Vander Donckt - Roobrouck - Christiaens Bedrijfsrevisoren
Boes & C Bedrijfsrevisoren BVBA
VAN RIB & C , Bedrijfsrevisoren
D.A. V ABS & C BEDRIJFSREVISOR
KL YNVELD PEAT MARWICK GOERDELERBedrij fsrevisoren
VMB, Bedrijfsrevisoren
BURGELMAN, VAN DEN ABBEELE & C
PKF Bedrijfsrevisoren
W. VAN DEN KEYBUS
Geert VAN GOOLEN Bedrijfsrevisor
Paul VAN KERKHOVE Bedrijfsrevisor
Peter VAN OLMEN Bedrijfsrevisor
Geert VAN RYCKEGHEM Bedrijfsrevisor
Leo VAN SANDE Bedrijfsrevisor
Jean-Pierre V ANDAELE Bedrijfsrevisor
Philippe VENKEN StagiairffiR
Frans VERSCHELDEN Bedrijfsrevisor
Steven VYVEY Bedrijfsrevisor
Willem W AETERLOOS Bedrijfsrevisor
Frederik WAGEMANS StagiairffiR
Kris WATERSCHOOT Bedrijfsrevisor
Marc WAUTERS Bedrijfsrevisor
Marc WEEMAES Bedrijfsrevisor
Hilde WILLEMYNS Bedrijfsrevisor
Dirk WOUTERS Bedrijfsrevisor
VAN KERKHOVE & C
ERIC VAN DER VEKEN & C
LELlEUR, VAN RYCKEGHEM & C
V ANDAELE, PIRENNE & C Bedrijfsrevisoren
VERSCHELDEN & PARTNERS, BEDRIJFSREVISOREN
VYVEY & C - BEDRIJFSREVISOR
Baker Tilly JWB BEDRIJFSREVISOREN
Kris Waterschoot Bedrijfsrevisor
VGD, Bedrijfsrevisoren
PKF Bedrijfsrevisoren
WOUTERS, VAN MERODE & C , BEDRIJFSREVISOREN
ACTUALIA VENNOOTSCHAPSRECHT 2005
Alain François Advocaat-vennoot Eubelius Docent V.U. Brussel
Philippe Mulliez Advocaat-vennoot Eubelius
ACTUALIA VENNOOTSCHAPSRECHT 2005
Alain François Advocaat-vennoot Eubelius Docent V.U. Brussel
Philippe Mulliez Advocaat-vennoot Eubelius
I Inleiding
I Inleiding en opzet1
Traditiegetrouw wordt in het seminarie "Actualia vennootschapsrecht" aandacht besteed aan enkele opmerkelijke (r)evoluties in het vennootschaps- (en ruimer) rechtspersonen recht van het afgelopen jaar. Daarbij wordt stilgestaan bij nieuwe (of komende) wetgeving en interessante beslissingen van hoven en rechtbanken. In het snel (evoluerende) tijdperk van corporate governance zijn ook de ontwikkelingen op dat vlak een constant aandachtspunt.
2005 was op vennootschapsrechtelijk vlak een rustig jaar. Na de invoering van het Wetboek van vennootschappen (2001) en de corporate governance wet (2002) is het, enkele kleinere wetswijzigingen niet te nagesproken, nog steeds tijd voor consolidatie. Belangrijke ontwikkelingen zijn wel te melden op het vlak van corporate governance, waar benevens de in het vorige seminarie nog net besproken Lippens Code, nu ook de Code Buysse voor de niet genoteerde vennootschappen is tot stand gekomen. De rechtspraak was rijk aan interessante beslissingen, waarvan u hierna een bloemlezing wordt aangeboden.
Onderhavige bijdrage beoogt de op het seminarie besproken topics te situeren en bondig toe te lichten. Pragmatisme staat daarbij voorop.
1 Dit overzicht kwam mede tot stand met de gewaardeerde medewerking van Conny Grenson, Runa Vander Eeckt en Jeroen Fastenaekels, allen advocaten verbonden aan het kantoor Eubelius.
11 Nieuwe en (komende) wetgeving
Memorie van toelichting bij het wetsontwerp houdende afschaffing
van de effecten aan toonder dd. 1 augustus 2005
4
EXPOSE DES MOTIFS
MESDAMES, MESSIEURS,
1. Introduction
À I'heure actuelle, les titres au porteur sont largement et licitement utilisés en Belgique, notamment en raison de leur facilité de transmission. Toutefois, iI a été constaté que I'anonymat qui y est attaché peut faciliter un certain nombre d'abus de la part d'une minorité de personnes et ledit anonymat rend également plus problématique la découverte de ces abus.
L'état actuel de la technologie ouvre des perspectives nouvelles dans Ie cadre de la modernisation du droit des titres. 11 est désormais envisageable de recourir massivement à I'utilisation de titres dématérialisés, lesquels concilient la facilité de transmission avec Ie souci de sécurité.
La très grande majorité des États européens a d'ores et déjà adopté les mesures propres à prévenir les dangers liés à I'utilisation abusive des titres au porteur. La réforme proposée situera la Belgique au niveau des États les plus avancés en cette matière.
2. Inconvénients des titres au porteur
L'anonymat qui est - en principe - la caractéristique des titres au porteur, de même que la nature corporelle de ces titres, ouvre, dans une large mesure, la voie à des utilisations abusives.
Les titres au porteur peuvent être vecteurs de la criminalité tinancière et du tinancement du terrorisme.
Les caractéristiques de ces titres en font, en effet, un instrument de choix dans Ie cadre de la criminalité tinancière et organisée, notamment en matière de blanchiment de capitaux et de terrorisme, en mesure telle que Ie Groupe d'Action Financière sur Ie blanchiment des capitaux et Ie financement du terrorisme (GAFI), institué auprès de I'OCDE, a souligné à plusieurs reprises Ie danger que présente cette forme de titre et plaide vigoureusement pour que les États membres adoptent des mesures limitant sérieusement I'utilisation de ceuxci ou supprimant I'anonymat qui y est attaché.
Selon Ie GAFI, les titres au porteur présentent essentiellement deux risques en matière de lutte contrele blanchiment des capitaux et Ie financement du terro-
DOC51 1974/001
MEMORIE VAN TOELICHTING
DAMES EN HEREN,
1. Inleiding
Thans komen effecten aan toonder zeer vaak en op geoorloofde wijze voor in België, inzonderheid omdat zij makkelijk kunnen worden overgedragen. De anonimiteit die uit deze effecten volgt is echter een bron van een bepaald aantal misbruiken door een minderheid van delinquenten en maakt tevens het ontdekken ervan moeilijker.
De huidige stand van de technologie biedt evenwel nieuwe mogelijkheden in het kader van de modernisering van het recht inzake effecten. Voortaan kan worden overwogen massaal gebruik te maken van gedematerialiseerde effecten, die makkelijk kunnen worden overgedragen en tevens veilig zijn.
De overgrote meerderheid van Europese Staten heeft reeds maatregelen goedgekeurd ter voorkoming van de risico's op het misbruik van de effecten aan toonder. Dankzij de voorgestelde hervorming zal België deel uitmaken van de meest vooruitstrevende Staten op dit vlak.
2. Nadelen van de effecten aan toonder
De anonimiteit die - in beginsel - het kenmerk is van de effecten aan toonder, alsook de materiële aard van deze effecten, openen in ruime mate de weg voor misbruiken.
Effecten aan toonder kunnen de financiële criminaliteit en de financiering van het terrorisme in de hand werken.
De kenmerken van deze effecten leiden immers ertoe dat zij een instrument bij uitstek zijn in het kader van de financiële en georganiseerde criminaliteit, inzonderheid inzake het witwassen van kapitaal en het terrorisme, in zulke mate dat de bij de OESO opgerichte financiële werkgroep tegen het witwassen van geld (GAFI) herhaaldelijk heeft gewezen op het gevaar dat volgt uit deze vorm van effecten en sterk ervoor heeft gepleit dat de lidstaten maatregelen zouden aannemen die de aanwending ervan ernstig beperken of de ermee verbonden anonimiteit afschaffen
Volgens de GAFI vertonen de effecten aan toonder voornamelijk twee risico's inzake de bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van het terro-
eH A M B RE' 3. SE S SlO N 0 E lA 51. l Ë GIS lAT URE I 2004 1f'I.1'1I KAMER' 3. ZITTING VAN DE 51. ZITTINGSPERIODE
00C51 1974/001
risme: les actifs financiers peuvent être acquis sans que I'acheteur soit identifié et des sociétés peuvent être détenues et contrölées par des intérêts qui ne peuvent pas être identifiés.
La possibilité de dissimuier son identité est essentielle pour tous ceux qui souhaitent exercer une activité illicite en utilisant un véhicule juridique. L'anonymat attaché aux actions au porteur en droit beige a des conséquences importantes pour I'application qui est faite en Belgique de la recommandation 5 du GAFI, qui impose aux institutions financières, ainsi qu'aux institutions non financières d'identifier leurs clients et les bénéficiaires effectifs, notamment lorsqu'ils nou ent des relations d'affaire ou qu'ils effectuent des transactions occasionnelles.
Or, une institution financière traitant avec une société beige, dont les titres sont entièrement ou principalement émis sous la forme de titres au porteur, se heurte à la täche pratiquement impossible d'identifier son propriétaire-bénéficiaire final.
Ceci a également des conséquences néfastes en ce qui concerne la coopération internationale en matière de lutte contre Ie crime organisé en général. Les services de renseignements financiers et les autorités de réglementation ne sont pas en mesure d'échanger les informations nécessaires pour leurs enquêtes et leurs recherches au niveau national et international.
En 2001, TRANSCRIME a préparé pour la Commission européenne une étude comparative intitulée «Transparence et blanchiment des capitaux». Cette étude comparative a démontré que les structures sociétaires autorisant I'émission des titres au porteur étaient souvent utilisées dans des opérations de blanchiment, et que I'absence d'identification de leur titulaire effectif constituait un problème majeur pour les autorités compétentes, qui ont besoin de savoir qui détient et contröle réellement ces structures. Une des recommandations de ce rapport est I'abolition des titres au porteur par les États membres de l'Union européenne.
Même s'iI n'a jamais été démontré que les titres au porteur émis par des véhicules juridiques de droit beige étaient utilisés par des organisations terroristes eVou criminelles, Ie soucl de se conformer aux recommandations du GAFI constitue une mesure qui renforcera la crédibilité internationale de la Belgique.
5
risme: financiële activa kunnen worden verworven zonder dat de koper wordt geïdentificeerd en vennootschappen kunnen in het bezit zijn van en worden gecontroleerd door belangen die evenmin kunnen worden geïdentificeerd.
Voor degenen die een onwettige activiteit wensen uit te oefenen door middel van een juridisch instrument, is de mogelijkheid om de identiteit te verbergen van wezenlijk belang. De anonimiteit die krachtens het Belgisch recht voortvloeit uit aandelen aan toonder heeft belangrijke gevolgen inzake de toepassing door België van aanbeveling 5 van de GAFI, die de financiële instellingen alsook de niet-financiële instellingen de verplichting oplegt hun cliënten en de daadwerkelijke begunstigden te identificeren, inzonderheid als zij zakenrelaties aanknopen of occasionele transacties verrichten.
Een financiële instelling die onderhandelt met een Belgische vennootschap waarvan de effecten volledig of voornamelijk zijn uitgegeven in de vorm van effecten aan toonder staat evenwel voor de vrijwel onmogelijke taak de laatste eigenaar-begunstigde te identificeren.
Zulks heeft eveneens nefaste gevolgen voor de internationale samenwerking inzake de bestrijding van de georganiseerde misdaad in het algemeen. De financiële inlichtingendiensten en de autoriteiten die regelgevingen uitwerken kunnen de informatie die nodig is voor hun onderzoeken en opsporingen op nationaal en internationaal niveau niet uitwisselen.
In 2001 heeft TRANSCRIME een vergelijkende studie gemaakt voor de Europese Commissie met als opschrift « Transparenee et blanchiment des capitaux». Uit deze vergelijkende studie bleek dat de vennootschapsstructuren die de uitgifte van effecten aan toonder mogelijk maken vaak werden gebruikt in het kader van witwasoperaties en dat het gegeven dat de werkelijke rechtshebbende niet kan worden geïdentificeerd een belangrijk probleem vormt voor de bevoegde autoriteiten, die moeten weten wie deze structuren daadwerkelijk bezit en controleert. In één van de aanbevelingen van dit rapport wordt aangedrongen op de afschaffing van effecten aan toonder door de lidstaten van de Europese Unie.
Ook al werd nooit aangetoond dat de effecten aan toonder die uitgegeven worden door juridische instrumenten van Belgische recht gebruikt werden door terroristische en/of criminele organisaties, blijft de bezorgdheid om zich te houden aan de aanbevelingen van het GAFI een maatregel die de internationale geloofwaardigheid van België zal versterken.
CHAMBRE • 3e SESSION DE LA Sle LËGISLATURE I 2004 ".;m,g KAMER' 3e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE
6
Les titres au porteur peuvent également être source de fraude fiscale.
La fraude fiscale est un fléau pour les États modernes. L'anonymat qui est attaché aux titres au porteur rend possible les opérations illicites visant à éluder I'impot.
11 ne faut pas croire que ce phénomène ne concerne que les seuls États, car il se répercute directement sur Ie niveau de I'impot qui sera demandé aux citoyens dans leur ensemble. En effet, afin de pouvoir faire face à ses besoins, l'État ira rechercher ailleurs les revenus qui lui sont soustraits par une minorité de fraudeurs. La fraude fiscale a donc notamment pour conséquence de faire contribuer exagérément à I'impot certains types de revenus et certains types de contribuables.
Par ailleurs, il est également à noter que les titres au porteur constituent généralement I'un des moyens par lesquels iI est porté atteinte à la réserve successorale, en favorisant illégalement certains enfants au détriment des autres. 11 est certes vrai que ces derniers peuvent demander Ie rapport des libéralités au titre d'avancement d'hoirie, mais les difficultés de preuve rendent cette solution bien souvent illusoire et sans effet.
De plus, de récentes initiatives visant à réduire les droits de succession en ligne directe amenuisent I'intérêt pour Ie mode de transmission du patrimoine de la main à la main.
3. La modernisation du droit beige des titres au travers de la dématérialisation
Les titres au porteur sont peu adaptés aux exigences modernes en matière de titres. Outre Ie risque de perte et de vol, les impératifs liés à la conservation des titres au porteur et à I'encaissement des coupons sont lourds et coûteux. En outre, les manipulations physiques que requiert la transmission de propriété d'un tel titre sont également non négligeables, spécialement à I'occasion d'échanges de grande ampleur.
11 faut ainsi constater que Ie régime des titres au porteur est suranné. Depuis 1991, une profonde réforme a vu Ie jour en matière de représentation d'emprunts de la dette publique, laquelle se trad uit par une dématérialisation de plus en plus complète.
S'agissant des titres émis par les sociétés de droit beige, les dispositions insérées par la loi du 13 avril1995 en matière de titres dématérialisés n'ont malheureuse-
00C51 1974/001
De effecten aan toonder kunnen tevens leiden tot fiscale fraude.
Fiscale fraude vormt een plaag voor de moderne staten. De anonimiteit die gepaard gaat met de effecten aan toonder biedt de mogelijkheid tot onwettige verrichtingen teneinde belastingen te ontduiken.
Het is verkeerd ervan uit te gaan dat dit verschijnsel alleen de Staten treft, het heeft immers een rechtstreekse weerslag op de hoogte van de belasting die de burgers wordt opgelegd. Opdat de Staat aan zijn behoeften zou kunnen voldoen, moet hij de door een minderheid van belastingontduikers ontvreemde inkomsten elders halen. De fiscale fraude leidt inzonderheid ertoe dat de aanslagvoet op bepaalde soorten van inkomsten zeer hoog is en sommige belastingbetalers buitensporig veel belastingen moeten betalen.
Er moet overigens worden onderstreept dat de effecten aan toonder doorgaans één van de middelen zijn waardoor nadeel wordt toegebracht aan de erfrechtelijke reserve en sommige kinderen onwettig worden begunstigd ten nadele van de anderen. Uiteraard kunnen laatstgenoemden de inbreng van de giften als voorschot op het erfdeel vragen, maar omdat één en ander moeilijk te bewijzen is, is deze mogelijkheid echter veelal denkbeeldig en leidt zij vaak niet tot gevolgen.
Bovendien verminderen recente initiatieven die ertoe strekken de successierechten in rechte lijn te verminderen het belang van de overdracht van het patrimonium door een handgift.
3. De modernisering van het Belgisch effectenrecht via de dematerialisatie
De effecten aan toonder zijn weinig aangepast aan de moderne vereisten inzake effecten. Naast het risico van verlies en diefstal zijn de vereisten inzake de bewaring van effecten aan toonder en de inning van coupons zwaar en duur. De fysieke handelingen die vereist zijn voor de eigendomsoverdracht van een dergelijk effect zijn evenmin te verwaarlozen, vooral bij grootschalige uitwisselingen.
Men moet dus vaststellen dat het stelsel van de effecten aan toonder verouderd is. Sedert 1991 werd een grondige hervorming doorgevoerd inzake de vorm van leningen van de openbare schuld, die zich vertaalt in een steeds volledigere dematerialisatie.
Voor wat betreft de effecten uitgegeven door vennootschappen naar Belgisch recht, werden de bepalingen die ingevoegd werden door de wet van 13 april 1995
CHAMBRE • 3e SESSION DE LA Sle l~GISLATURE I 2004 B,I'd KAMER' 3e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE
OOC5t 1974/001
ment jamais été exécutées, de sorte que ceUe réforme était restée leUre morte.
Or, une telle dématérialisation présente des avantages non négligeables, notamment sur Ie plan de la facilité de liquidation des transactions, par simples mouvements de compte, de même que par la suppression des contraintes liées au caractère physique du titre.
La dématérialisation provoque ainsi une rationalisation en terme de gestion, une amélioration de la sécurité et une diminution des coûts, lesquelles ne peuvent être que bénéfiques pour I'ensemble des intéressés, c'est-à-dire les investisseurs, les émeUeurs et les intermédiaires financiers.
4. Une réforme nécessaire du droit beige des titres
L'ensemble des motifs exposés ci-dessus plaide en faveur d'une réforme du droit beige des titres.
Le projet de loi s'articule en trois chapitres qui correspondent à trois objectifs qui sont intimement liés.
Le premierchapitre, intitulé «Dispositions Générales," organise la suppression progressive des titres au porteur en tant que telle.
Le deuxième chapitre, comportant les modifications du Code des sociétés, poursuit un double objectif:
- introduire les modifications du Code des sociétés rendues nécessaires par la suppression des titres au porteur;
- renforcer et moderniser les régimes juridiques respectivement applicables aux titres dématérialisés et nominatifs, notamment en favorisant la circulation scripturale de ces derniers.
Enfin, Ie troisième chapitre, comportant diverses modifications de législations de droit financier, a pour objectif général d'adapter Ie droit financier à la suppression des titres au porteur et de Ie modifier en vue de favoriser la circulation scripturale des titres.
L'objectif premier de la réforme est la suppression progressive des titres au porteur, et par conséquent de I'anonymat qui y- est attaché, au travers de la conversion de ces derniers en titres dématérialisés ou nomi-
7
inzake de gedematerialiseerde effecten jammer genoeg nooit uitgevoerd, zodat deze hervorming dode leUer is gebleven.
Welnu, een dergelijke dematerialisatie heeft belangrijke voordelen, met name op het vlak van het gemak waarmee de transacties kunnen worden vereffend via eenvoudige bewegingen op rekening en via het afschaffen van de verplichtingen verbonden met de materiële aard van het effect.
De dematerialisatie zorgt zodoende voor rationalisering in termen van beheer, voor een verbetering van de veiligheid en voor een vermindering van de kosten, wat alleen voordelig kan zijn voor alle betrokkenen, namelijk de investeerders, de emittenten en de financiële tussenpersonen.
4. Een noodzakelijke hervorming van het Belgische recht inzake effecten
De bovenstaande gegevens vormen een pleidooi voor een hervorming van het Belgisch recht inzake effecten.
Het wetsontwerp valt uiteen in drie hoofdstukken die overeenstemmen met drie objectieven die innig met elkaar verbonden zijn.
Het eerste hoofstuk, met als titel «Algemene Bepalingen,» organiseert de geleidelijke afschaffing van effecten aan toonder als dusdanig.
Het tweede hoofstuk, dat de wijzigingen aan het Wetboek van vennootschappen bevat, heeft een dubbele doelstelling:
- de invoering van wijzigingen aan het Wetboek van vennootschappen die noodzakelijk worden wegens de afschaffing van de effecten aan toonder;
- de versterking en de modernisering van de juridische regimes respectievelijk van toepassing op gedematerialiseerde effecten en effecten op naam, door met name de girale omloop van deze laatste aan te moedigen.
Het derde hoofdstuk, tenslotte, dat diverse wijzigingen aan wettelijke bepalingen van financieel recht bevat, strekt er in het algemeen toe het financieel recht aan te passen aan de afschaffing van de effecten aan toonder en het te wijzigen teneinde de girale omloop van effecten te bevorderen.
De eerste doelstelling van de hervorming bestaat in de geleidelijke afschaffing van de effecten aan toonder, en bijgevolg van de daaraan verbonden anonimiteit, zulks door middel van de omzetting ervan in gedema-
CHAMBRE • 3. SESSION DE LA Sl. UGISLATURE I 2004 .. ..1.1.101 KAMER' 3e ZITTING VAN DE Sl. ZITTINGSPERIODE
8
natifs. Le périmètre de la réforme recouvre donc I'ensemble des valeurs mobilières émises au porteur par des personnes de drait beige, à I'exception des effets de commerce et de certains titres émis sous la forme au porteur à I'étranger ou conformément au droit étranger (notamment les obligations, qui pourront toujours être émises à I'étranger sous la forme au porteur par les sociétés de droit beige).
CeUe réforme doit être couplée à I'adoption de dispositions réglementaires destinée à exécuter les dis positions du Code des sociétés relatives aux titres dématérialisés des sociétés belges afin de rendre possible I'utilisation de cette forme de titres.
Dans Ie cadre de la disparition progressive des titres au porteur, Ie gouvernement a prévu une période de conversion relativement longue, qui nous conduira à I'horizon 2014 pour les titres émis préalablement à la publication de la loi en prajet au Moniteur BeIge, afin de ne pas exagérément pénaliser les actuels titulaires de titres au porteur, tout en permeUant également aux émeUeurs concernés de procéder sans précipitation aux adaptations nécessaires.
En effet, la simple interdiction de nouvelles émissions de titres au porteur à partir du 1"' janvier 2008 n'est pas suffisante pour aUeindre I'objectif de la disparition pure et simple de cette forme de titres dans un délai raisonnabie.
Toutefois, iI est aussi néçessaire de ne pas provoquer une dématérialisation complète trap rapprochée compte tenu des nombreuses coupures «papier» encare en circulation et qui obligerait les porteurs à des conversions massives en peu de temps.
11 est tout d'abord prévu par Ie présent projet que les ti tres ne pourront être émis par les émetteurs de droit beige que sous la forme dématérialisée ou nominative à partir du 1"' janvier 2008.
A partir de cette même date, les titres au porteur inscrits en compte, ainsi que les titres au porteur émis à I'étranger ou par un émetteur étranger ne pourront faire l'objet d'une délivrance physique.
Le 1"' janvier 2008 également, certains types de titres au porteur déposés en compte seront convertis de plein droit en titres dématérialisés (notamment les titres
Doe 51 1974/001
terialiseerde effecten of effecten op naam. Deze hervorming beoogt bijgevolg alle roerende waarden die zijn uitgegeven aan toonder door personen naar Belgisch recht, met uitzondering van handelseffecten en bepaalde effecten die aan toonder zijn uitgegeven in het buitenland of overeenkomstig buitenlands recht (met name de obligaties, die steeds aan toonder in het buitenland zullen kunnen worden uitgegeven door vennootschappen naar Belgisch recht).
Deze hervorming moet gepaard gaan met de goedkeuring van regelgevende bepalingen inzake de tenuitvoerlegging van de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen betreffende de gedematerialiseerde effecten van Belgische vennootschappen, teneinde de aanwending van deze vorm van effecten mogelijk te maken.
In het kader van de geleidelijke verdwijning van de effecten aan toonder heeft de regering in een relatief lange omzeUingsperiode voorzien. Die periode loopt tot 2014 voor de effecten uitgegeven vóór de bekendmaking van de ontworpen wet in het Belgisch Staatsblad, zodat de huidige rechthebbenden van effecten aan toonder niet overdreven worden benadeeld en de betrokken emittenten tevens zonder overhaasting tot de nodige aanpassingen kunnen overgaan.
Het eenvoudig verbod van nieuwe uitgiften van effecten aan toonder vanaf 1 januari 2008 is inderdaad niet voldoende om de doelstelling te bereiken van het eenvoudigweg verdwijnen van deze vorm van effecten binnen een redelijke termijn.
Het is evenwel ook noodzakelijk om niet te snel een volledige dematerialisatie uit te lokken, want men moet rekening houden met de talrijke «papieren» coupures die nog in omloop zijn en dat zou de houders ervan verplichten om binnen een korte tijdspanne over te gaan tot een massale omzetting.
Dit ontwerp voorziet in de eerste plaats dat de effecten door de emittenten naar Belgisch recht nog slechts in gedematerialiseerde of nominatieve vorm kunnen worden uitgegeven vanaf 1 januari 2008.
Vanaf dezelfde datum, zullen de effecten aan toonder die zijn ingeschreven op een effectenrekening, evenals deze die zijn uitgegeven in het buitenland of door een buitenlandse emittent, evenmin nog materieel mogen worden afgeleverd.
Eveneens op 1 januari 2008 zullen bepaalde types van op rekening gedeponeerde effecten aan toonder van rechtswege omgezet zijn in gedematerialiseerde
CHAMBRE • 3e SESSION DE LA SIc L~GISLATURE I 2004 •• !.101 KAMER· 3e ZITTING VAN DE SIc ZITTINGSPERIODE
DoeSl 1974/001
des soeiétés belges qui sont eotés sur un marehé réglementé).
Enfin, dès Ie 1er janvier 2008, débutent deux périodes de eonversion.
La première période expire Ie 31 déeembre 2013 et concerne les titulaires de titres au porteur émis préalablement à la publication de la présente loi.
La deuxième période expire Ie 31 décembre 2012 et concerne les titulaires de titres au porteur émis postérieurement à la publication de la présente loi.
Les titulaires précités devront demander pendant la période qui les concerne la conversion de leurs titres au porteur, soit en titres nominatifs, soit en titres dématérialisés.
La conversion en titres nominatifs s'opérera par I'inscription des titres dans les registres prescrits par les dispositions légales ou réglementaires dont relève I'émetteur.
La conversion en titres dématérialisés s'opérera par I'inscription en compte des titres au nom de son titulaire.
A I'expiration de chacune des périodes de conversion, iI est prévu que tout droit attaché aux titres dont la conversion n'aura pas été demandée dans Ie délai qui leur est applicable est suspendu jusqu'à ce que Ie propriétaire demande et obtienne son inscription en qualité de titulaire des titres.
Par ailleurs, Ie projet prévoit que les titres dont la conversion n'a pas été demandée conformément aux dispositions qu'iI contient seront convertis de plein droit en titres dématérialisés et seront inscrits en compte à I'intervention de I'émetteur des titres concernés. L'émetteur peut toutefois décider, au plus tard Ie jour de I'expiration du délai de conversion applicable aux titres concernés, la conversion de ses titres au porteur en titres nominatifs.
Les titres convertis de plein droit seront inscrits au nom de I'émetteur, sans que cette inscriptlon emporte la qualité de propriétaire des titres qui font I'objet d'une suspension des droits y attachés jusqu'à ce que Ie titulaire se manifeste et obtienne I'inscription en son nom.
9
effecten (onder andere de effecten van Belgische vennootschappen die op een gereglementeerde markt genoteerd zijn).
Ten slotte beginnen op januari 2008 twee omzettingsperiodes te lopen.
De eerste periode verstrijkt op 31 december 2013 en heeft betrekking op houders van effecten aan toonder die werden uitgegeven voorafgaand aan de bekendmaking van deze wet.
De tweede periode verstrijkt op 31 december 2012 en heeft betrekking op de houders van effecten aan toonder die werden uitgegeven na de bekendmaking van deze wet.
De voornoemde houders zullen in de loop van de periode die op hen betrekking heeft de omzetting moeten vragen van hun effecten aan toonder, ofwel in effecten op naam, ofwel in gedematerialiseerde effecten.
De omzetting in effecten op naam zal gebeuren door inschrijving van de effecten in de registers die voorgeschreven zijn door de wettelijke of reglementaire bepalingen waaronder de emittent valt.
De omzetting van de gedematerialiseerde effecten zal gebeuren door inschrijving in een effectenrekening op naam van zijn rechthebbende.
Na het verstrijken van elke omzettingsperiode is voorzien dat elk recht dat belichaamd is in de effecten waarvan de omzetting niet werd aangevraagd binnen de termijn die van toepassing is op de betrokken effecten wordt opgeschort, tot de eigenaar zijn inschrijving vraagt en bekomt in hoedanigheid van rechthebbende van de effecten.
Het ontwerp voorziet daarenboven dat de effecten waarvan de omzetting niet werd gevraagd overeenkomstig de bepalingen van dat ontwerp van rechtswege zuIlen worden omgezet in gedematerialiseerde effecten en dat ze door tussenkomst van de emittent van de betrokken effecten in rekening zullen worden ingeschreven. De emittent kan evenwel beslissen tot de omzetting van zijneffecten aan toonder in effecten op naam, uiterlijk op de laatste dag van de omzettingstermijn voor de betrokken effecten.
De effecten die van rechtswege zullen worden omgezet, zullen worden ingeschreven op naam van de emittent, zonder dat deze inschrijving de eigendomshoedanigheid met zich meebrengt van de effecten die het voorwerp zijn van een opschorting van de er aan
CHAMBRE • 3e SESSION DE LA 51e LtGISLATURE I 2004 .. ..l.I.d KAMER' 3e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE
10
Afin de mettre un terme définitif à la situation, nécessairement provisoire, par laquelle sont inscrits au nom de I'émetleur les titres dont Ie propriétaire reste inconnu, Ie présent projet prévoit que ceux-ci pourront être mis en vente par I'émetteur moyennant certaines conditions et modalités à déterminer dans un Arrêté royal.
DOC51 1974/001
verbonden rechten, tot wanneer de rechthebbende zich doet kennen en de inschrijving op zijn naam bekomt.
Teneinde definitief een einde te maken aan de noodzakelijk voorlopige situatie waarbij de effecten waarvan de eigenaar onbekend blijft ingeschreven zijn op naam van de emittent, voorziet dit ontwerp dat ze door de emittent te koop kunnen worden gesteld mits aan bepaalde, in een Koninklijk Besluit te bepalen, voorwaarden en modaliteiten te voldoen.
Parlementaire vraag: algemene vergadering - oproeping via een
ander communicatiemiddel dan een gewone brief
Nieuwe oproepingsregels voor de algemene vergadering
van de BVBA en de NV
1 Inleiding
1. Op 17 november 2004 heeft de federale regering een wetsontwerp betreffende de Programmawet ingediend. Dat wetsontwerp bevat onder het hoofdstuk 'administratieve
vereenvoudiging' een aantal voorstellen tot wijziging van de bepalingen betreffende de bijeenroeping van de algemene vergadering van de NV en de BVBA.
De regels inzake bijeenroeping van de algemene vergadering in de BVBA en de NV hielden immers tot voor kort geen rekening met de evolutie van de technische middelen in de haar omringende maatschappij (internet, e-mail, etc.): oproepingen tot de algemene vergadering dienden verplicht per aangetekend schrijven te gebeuren enlof gepubliceerd te worden in het Belgisch Staatsblad, evenals in nationale en regionale bladen.
Het Memorie van Toelichting bij het wetsontwerp kadert dit voorstel dan ook in een evenwichtsoefening tussen enerzijds de zorg voor correcte informatieverstrekking van de aanwezigen op de algemene vergadering en anderzijds de ambitie om. vennootschappen niet overdreven en nodeloos op kosten te jagen middels dure formaliteiten.1
Een eerste verwijzing in het Belgische recht naar de totstandkoming van vereenvoudigde bijeenroepingsregels voor de algemene vergadering van de BVBA en de NV vinden we overigens reeds terug in het Verslag van de regeringscommissaris Corporate Governance van 20 maart 2000.2 De hervorming van de verspreiding van diverse vormen van informatie (vennootschapsinformatie, financiêle informatie) door vennootschappen die beursgenoteerd zijn of op het spaarwezen beroep doen, en dit met gebruikmaking van moderne technologische middelen werd in dit verslag reeds aangehaald als een zogenaamde 'vraag voor langere termijn' die de commissie voorstelt nader te onderzoeken.
2. Eenzelfde evolutie kunnen we waarnemen in de wetgeving in het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, waar dergelijke hervormingen reeds voordien werden doorgevoerd. Verderop in deze bijdrage worden deze hervormingen kort toegelicht. Deze doorgevoerde wetswijzigingen vinden hun oorsprong overigens in het Europese recht. Op 21 mei 2003 heeft de Europese Commissie met name een Mededeling aan de Europese Raad en het Europees Parlement gepubliceerd met als titel 'Modernising Company Law and Enhancing Corporate Governance in the European Union - A plan to move forward'. Onder punt 2.1. van deze Mededeling lezen we dat het vennootschapsrecht het gebruik door vennootschappen van informatie en communicatiemiddelen die 'up-to-date' zijn in hun contacten met aandeelhouders en derde partijen zoveel mogelijk dient
1 Memorie van Toelichting nr. 1437/001 p.309. 2 Verslag van de regeringscommissaris Corporate Governance van 20 maart 2000 "Naar een beter bestuur van de Belgische vennootschappen", onder het Voorzitterschap van de heer P. De Grauwe, p. 32.
mogelijk te maken en zelfs aan te moedigen. Nochtans acht de Commissie de tijd nog niet rijp om vennootschappen te verplichten systematisch gebruik te maken van moderne technologieën in
hun communicatie zonder de nodige waarborgen in dat verband.3 De Belgische wetgever, maar ook de wetgevers van naburige landen, zijn deze waarborgen geenszins uit het oog verloren, zoals hierna zal blijken.
3. Het wetsontwerp is geresulteerd in de programmawet (1) van 27 december 20044 (hierna: de "Programmawet") die onder hoofdstuk VI, getiteld 'Administratieve vereenvoudiging', een aantal wijzigingen doorvoert aan het Wetboek van Vennootschappen en meer in het bijzonder aan de bepalingen betreffende de bijeenroeping van de algemene vergadering van aandeelhouders en obligatiehouders in de BVBA en de NV.
Deze wijzigingen, die voor elke NV en BVBA van aanzienlijk (voornamelijk praktisch) belang zijn, worden hierna kritisch toegelicht.
2 Overzicht van de wijzigingen in het Wetboek van Vennootschappen op grond van de Programmawet
A) BVBA
4. De oproepingswijze van de leden van de algemene vergadering vàn aandeelhouders van de BVBA is door de Programmawet herzien. De oproeping moet immers niet meer noodzakelijk gebeuren door middel van een aangetekend schrijven ter attentie van de vennoten, houders van certificaten, obligatiehouders, commissarissen en zaakvoerders. De bestemmelingen kunnen individueel, uitdrukkelijk en schriftelijk instemmen om de oproeping via een ander communicatiemiddel te ontvangen, in welk geval dit communicatiemiddel (bvb. fax, e-mail, gewone brief, ... ) in de toekomst steeds zal gebruikt worden om die bepaalde bestemmeling op te roepen tot de algemene vergadering (artikel 268 §1, lid 3 W. Venn.). Een parallelle regeling is ingevoerd voor de oproeping van obligatiehouders in het kader van de algemene vergadering van obligatiehouders (artikel 294, lid 1 W.venn.).
5. Naar aanleiding van een parlementaire vraag van de heer Luk Van Biesen van 27 september 2005 aan de vice - eerste minister en minister van Justitie5, werd enige verduidelijking gegeven bij de concrete toepassing en de inhoud van de begrippen "individueel, uitdrukkelijk en schriftelijk". Zo heeft de minister bevestigd dat een clausule in de statuten van een vennootschap, waarbij de vennoten instemmen voor onbepaalde duur om de oproepingen tot de algemene vergadering niet via brief, maar via fax of e-mail te ontvangen, niet kan worden gelijkgesteld met een individuele, schriftelijke en uitdrukkelijke overeenstemming. Een individuele, schriftelijke en uitdrukkelijke overeenstemming kan blijken uit een schrijven van een vennoot of een andere effectenhouder aan de vennootschap om aan te geven dat hij de oproeping via een
3 Modernising Company Law and Enhancing Corporate Governance in the European Union - A plan to move forward', p. 8-9. 4 BS 31 december 2004. 5 Parlementaire vraag nr. 800 van de heer Luc Van Biesen dd. 27 september 2005, DO 2004200505037.
2
ander communicatiemiddel wenst te ontvangen. Naar mening van de minister sluit een individuele, schriftelijke en uitdrukkelijke overeenstemming a priori niet uit dat de vennootschap daartoe zelf het initiatief neemt, door bvb. een ontwerpbrief aan de vennoten te sturen die de brief desgewenst ondertekend kunnen terugsturen. De instemming moet voorts niet beperkt zijn tot één algemene vergadering.
B)NV
6. De Programmawet wijzigt voor de NV zowel de oproepingstermijn als de wijze van oproeping tot de algemene vergadering. Hierbij dient zoals tevoren, een onderscheid gemaakt te worden tussen de genoteerde en niet-genoteerde NV en de NV die aandelen aan toonder heeft uitgegeven en deze die enkel aandelen op naam heeft.
Hierna bespreken we de regels die gelden voor de algemene vergadering van aandeelhouders. Voor de algemene vergadering van obligatiehouders wordt de regeling ingevoerd waarbij wordt volstaan met een publicatie in het Belgisch Staatsblad en een nationaal verspreid blad en de houders van obligaties op naam individueel kunnen te kennen geven niet opgeroepen te willen worden door middel van een aangetekend schrijven, maar door middel van een ander communicatiemiddel (artikel 570 W.Venn.).
i. NV die enkel aandelen op naam heeft uitgegeven
7. Indien de NV geen aandelen aan toonder heeft uitgegeven, wordt teruggegrepen naar dezelfde regeling als diegene die hierboven is uiteengezet voor de BVBA: de mededeling van de oproeping gebeurt via een aangetekende brief, tenzij de bestemmelingen individueel, schriftelijk en uitdrukkelijk hebben ingestemd om de oproeping via een ander communicatiemiddel te ontvangen (cfr. supra, nr. 5).
ii. NV die aandelen aan toonder heeft uitgegeven
1 Niet-genoteerde NV
8. De niet-genoteerde NV die aandelen aan toonder heeft uitgegeven, dient haar aandeelhouders op te roepen door middel van een aankondiging in het Belgisch Staatsblad en in een nationaal verspreid blad en dit ten minste vijftien dagen vóór de vergadering (in plaats van acht). De aankondiging in een nationaal verspreid blad wordt echter niet vereist voor jaarvergaderingen die zich beperken tot de behandeling van de jaarrekening, het jaarverslag, eventueel het verslag van de commissarissen en de stemming over de kwijting te verlenen aan de bestuurders en de commissarissen, indien de jaarvergadering dan ook effectief plaatsvindt op de plaats, de dag en het uur aangeduid in de oprichtingsakte. Betreft het dergelijke jaarvergadering zal de aankondiging in het Belgisch Staatsblad in elk geval volstaan.
3
9. Dit betekent een aanzienlijke vereenvoudiging en kostenbesparing, aangezien men zal
volstaan met twee publicaties (of soms met één publicatie) in plaats van de vereist vijf publicaties
in het verleden. Het vorige artikel 533 W.Venn. voorzag immers één publicatie in het Belgisch
Staatsblad en telkens twee publicaties in een nationaal verspreid blad en een blad uit de streek.
10. Indien de vennootschap bovendien aandeelhouders, obligatiehouders of warranthouders
en certificaathouders (met de medewerking van de vennootschap uitgegeven) op naam heeft,
dan worden zij opgeroepen bij gewone brief (i.e. de oude regeling) of via een ander
communicatiemiddel voor zover zij individueel, schriftelijk en uitdrukkelijk hebben ingestemd om
de oproeping via een ander middel te ontvangen (cfr. supra, nr. 5).
2 Genoteerde NV
11. Voor genoteerde NV's wordt naast de vereenvoudiging van de oproepingswijze naar
analogie met niet-genoteerde NV's, ook de publicatietermijn verlengd. Ingeval de vennootschap
geen gebruik maakt van de regels met betrekking tot de registratiedatum is vierentwintig dagen
(in plaats van vijftien dagen) vóór de algemene vergadering een publicatie vereist in het Belgisch
Staatsblad en, behalve voor de jaarvergaderingen met dezelfde restricties als hierboven vermeld,
in een nationaal verspreid blad. Maakt de NV wel gebruik van de regels met betrekking tot de
registratiedatum, dient de aankondiging tenminste vierentwintig dagen vóór de registratiedatum
plaats te vinden. Is een tweede vergadering en bijgevolg oproeping noodzakelijk en is de datum
van de tweede vergadering vermeld in de eerste oproeping, dan moet de aankondiging hiervoor
minstens zeventien dagen (in plaats van acht dagen) vóór de vergadering plaatsvinden, of in
voorkomend geval minstens zeventien dagen vóór de registratiedatum.
12. Indien de vennootschap bovendien aandeelhouders, obligatiehouders of warranthouders
en certificaathouders (met de medewerking van de vennootschap uitgegeven) op naam heeft,
dan worden zij opgeroepen bij gewone brief (i.e. de oude regeling) of via een ander
communicatiemiddel voor zover zij individueel, schriftelijk en uitdrukkelijk hebben ingestemd om
de oproeping via een ander middel te ontvangen (cfr. supra, nr. 5).
4
DO 2004200505037
Question n° 800 de M. Luk Van Bitsen du 27 septembre 2005 (N.) à la vice-première ministre et ministre de la Justice: .
Assemblée générale. - Groupements.
Depuis la loi-programme du 27 décembre 2004, il est possible de convoquer autrement que par lettre
DO 2004200505037
Vraag nr. 800 van de heer Luk Van Biesen van 27 september 2005 (N.) aan de vice-eerste minister en minister van Justitie:
Algemene vergadering. - Groeperingen.
Sinds de programmawet van 27 december 2004 is het in de NV (art. 533 W. Venn.) mogelijk dat de
CHAMBRE' 4.SESSION DE LA SI. LBoISLATURE ... Ulld 2006 I KAMER' 4. Z1ITING VAN DB SI. ZlITINGSPBRIODE
17442
ordinaire les porteurs d'actions nominatives (ainsi que les porteurs d'obligations et titulaires d'un droit de souscription en nom, les administrateurs et Ie commissaire) à l'assemblée générale d'une SA (art. 533 C. soc.). Selon les termes de la loi, ces « destinataires» peuvent accepter individuellement, expressément et par écrit de recevoir la convocation moyennant un autre moyen de communication (par exemple par email ou par fax). Le législateur a prévu une disposition équivalente pour les SPRL (art. 268 C. Soc.).
En pratique, il existe un certain flou à propos de l'application concrète et de la portée des termes <dndividuellement, expressément et par écrit» stipulés dans Ie cadre de cette clause d'exception.
Certains se demandent par exemple s'il est juridiquement pos si bie de modifier les statuts de la société sur décision de l'assemblée générale extraordinaire des actionnaires/associés en insérant une clause - dans l'article portant sur les convocations à l'assemblée générale - stipulant que les associés acceptent pour une durée indéterminée (autrement dit, jusqu'à la modification éventuelle de l'article statutaire s'y rapportant) de ne pas recevoir les convocations à ['assemblée générale par lettre mais par exemple par e-mail ou par fax.
1. De telles clauses statutaires sont-elles assimilables à une «acceptation individuelle, expresse et écrite» au sens de la loi?
2. Lorsqu'il est impossible d'insérer une telle clause dans les statuts, que prévoit concrètement la loi?
3. Cette nouvelle disposition légale doit-elle être interprétée en ce sens qu'il faut, à chaque assemblée générale concrète (c'est-à-dire une assemblée annuelIe ou une assemblée particulière ou extraordinaire), redonner (renouveler) son accord?
Cela signifierait que les associés (et d'autres destinataires) devraient renouveler leur accord au moins une fois par an, à l'occasion de chaque assemblée annuelIe?
4. Ou est-il possible que les «destinataires» visés par la loi communiquent par écrit (par exemple au moyen d'une simple lettre), à la société, pour une durée indéterminée (par exemple jusqu'à révocation), Ie mode de convocation qu'ils préfèrent, de telle sorte que pour chaque assemblée générale ultérieure, la société pourra continuer à se baser sur cet accord unique communiqué par écrit (jusqu'à ce qu'i! soit révoqué par écrit)?
Réponse de la vice-première ministre et ministre de la Justice du 13 octobre 2005, à la question n° 800 de M. Luk Van Biesen du 27 septembre 2005 (N.):
La loi-programme du 27 décembre 2004 a introduit une simplification importante en ce qui concerne les
QRVA 51097 24 - 10 - 2005
houders van aandelen op naam (evenals de obligatiehouders en warranthouders op naam, de bestuurders en de commissaris) niet langer tot een algemene vergadering worden uitgenodigd bij middel van een gewone brief. Krachtens de termen van de wet kunnen deze « bestemmelingen» individueel, uitdrukkelijk en schriftelijk ermee instemmen om de oproeping via een ander communicatiemiddel te ontvangen (denk hierbij aan e-mail of fax bijvoorbeeld). Een gelijkaardige bepaling bestaat voor de BVBA (art. 268 W. Venn.).
Er bestaat in de praktijk enige onduidelijkheid omtrent de concrete toepassing en inhoud van de begrippen «individueel, uitdrukkelijk en schriftelijk» binnen het kader van deze uitzonderingsbepaling.
Zo stelt zich bijvoorbeeld de vraag of het juridisch mogelijk is in de statuten van de vennootschap naar aanleiding van een beslissing van de buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders/vennoten een clausule op te nemen - in het artikel dat de oproepingen tot de algemene vergadering regelt - waarbij de vennoten instemmen voor onbepaalde duur (lees: tot aan de eventuele in wijzigingstelling van liet desbetreffend statutair artikel) om de oproepingen tot de algemene vergadering niet via brief te ontvangen maar bijvoorbeeld via e-mail of fax.
1. Kan dergelijke statutaire bepalingen gelijkgesteld worden met een «individuele, uitdrukkelijke en schriftelijke instemming» in de zin van de wet?
2. Indien dergelijke statutaire bepaling niet mogelijk is, wat is dan concreet wel vereist?
3. Moet deze nieuwe wetsbepaling zo begrepen worden dat naar aanleiding van iedere concrete algemene vergadering (het weze een jaarvergadering of een bijzondere of buitengewone algemene vergadering) de instemming opnieuw moet gegeven (hernieuwd) worden?
Dit zou betekenen dat de vennoten (en andere bestemmelingen) minstens één keer per jaar, naar aanleiding van de jaarvergadering, telkens hun instemming moeten hernieuwen?
4. Of is het mogelijk dat de in de wet bedoelde « bestemmelingen» schriftelijk (bijvoorbeeld via eenvoudige brief) aan de vennootschap voor onbepaalde duur (bijvoorbeeld tot intrekking van de gegeven instemming) kennis geven van de wijze waarop ze wensen opgeroepen te worden, zodat de vennootschap (tot schriftelijke wederherroeping van de gegeven instemming) voor iedere toekomstige algemene vergadering op deze eenmalig gegeven schriftelijke instemming kan terugvallen?
Antwoord van de vice-eerste minister en minister van Justitie van 13 oktober 2005, op de vraag nr. 800 van de heer Luk Van Biesen van 27 september 2005 (N.):
De programmawet van 27 december 2004 heeft een belangrijke vereenvoudiging doorgevoerd wat betreft
CHAMBRE' 4e SESSION DE LA SI. LÉGISLA TURE " .. 011,. 2006 I KAMER' 4. ZITTING VAN DE SI. ZIITINGSPERIODE
QRVA 51 097 24-10-2005
formalités de convocation d'assemblées générales, tant pour les sociétés privées que pour les sociétés anonymes.
Ces sociétés ont ainsi la possibilité de procéder à la convocation par d'autres moyens de communication. Afin de protéger leurs droits, les actionnaires ou d'autres porteurs de ti tres doivent toutefois consentir expressément et par écrit à une forme de communication alternative.
1. Vne clause dans les statuts n'équivaut pas à un consentement individuel, formulé expressément et par écrit, tel que visé dans la loi.
2. La terminologie utilisée peut difficilement être qualifiée de confuse et est claire selon moi. Ainsi, l'associé ou un autre porteur de titre peut adresser personnellement un courrier à la société: pour lui indiquer qu'il souhaite recevoir la convocation via une autre forme de communication.
Cependant, un consentement individuel, formulé expressément et par écrit, n'exclut a priori pas que la société prenne elle-même l'initiative, en communiquant par exemple un projet de lettre aux associés que ces derniers peuvent signer et renvoyer pour accord s'ils Ie souhaitent.
3 et 4. La loi ne précise nulle part que ce consentement doit être limité à une seule assemblée générale.
17443
de formaliteiten van het bijeenroepen van algemene vergaderingen, zowel voor besloten vennootschappen als voor naamloze vennootschappen.
Zo wordt deze vennootschappen de mogelijkheid geboden om de oproeping via andere communicatiemiddelen te verrichten. Ter bescherming van de rechten van de aandeelhouders of andere effectenhouders moeten deze evenwel uitdrukkelijk en schriftelijk instemmen met een alternatieve communicatievorm.
1. Een clausule in de statuten staat niet gelijk met een individuele, schriftelijke en uitdrukkelijke overeenstemming zoals bedoeld door de wet.
2. De gebruikte terminologie kan bezwaarlijk verwarrend gevonden worden en is mijns inziens duidelijk. Zo kan de v"ennoot of een andere effectenhouder zelf een schrijven richten aan de vennootschap om aan te geven dat hij de oproeping via een ander communicatiemiddel wenst te ontvangen.
Een individuele, schriftelijke en uitdrukkelijke overeenstemming sluit a priori evenwel niet uit dat de vennootschap daartoe zelf het initiatief neemt, door bijvoorbeeld een ontwerpbrief aan de vennoten over te maken die deze dan desgewenst voor akkoord kunnen ondertekenen en terugsturen.
3 en 4. Nergens in de wet staat dat die instemming beperkt moet zijn tot één algemene vergadering.
Top Related