PARASITOSIS INTESTINALES
Elevada frecuencia
Aumento de la incidencia: viajes, migraciones, guarderías, transmisión sexual, agua de consumo, HIV/SIDA, portadores asintomáticos, polimorfismo sintomático
Manifestaciones clínicas
Digestivas: náuseas, epigastralgias, cólicos, diarrea, disentería, constipaciónExtradigestivas: cefalea, irritabilidad, sueño intran-quilo, fiebre o febrícula, prurito nasal o perianal, dolor en el marco colónico, FID, HD, migraciones larvarias cutáneas o viscerales, eosinofilia, anemia hipocrómica o macrocítica
PARASITOSIS INTESTINALES
Diagnóstico
Examen parasitológico de materia fecal
Macroscópico, microscópico directo y previo enrique-cimiento, Deschiens, Simic, Graham, Brunet, técnicas de flotación, conteo de huevos, Enterotest o hilo de nylon, sondeo duodenal, fibrocolonoscopia
Diagnóstico inmunológicoAnticuerpos o antígenos parasitarios, IF, FC, HA
ImágenesRx de colon, ecografías, TC
Biopsias
Histología, extendidos, punción aspirativa
CLASIFICACIÓN DE LAS PARASITOSIS INTESTINALESPROTOZOARIOS
RizópodosEntamoeba histolytica Entamoeba coli Endolimax nana Iodamoeba bütschlii Dientamoeba fragilis
BlastocystisBlastocystis hominis
CoccidiosIsospora belli Cryptosporidium parvum Cyclospora cayetanensis
CiliadosBalantidium coli
Giardia lamblia Chilomastix mesnili Trichomonas hominis Enteromonas hominis Retortamonas intestinalis
MicrosporaEnterocytozoon bieneusi Encephalitozoon cuniculi Encephalitozoon hellem Septata intestinalis Pleistophora
Flagelados
Entamoeba histolyticaCiclo vital. Trofozoito - quiste
Localización. Intestinal, extraintestinal
Diagnóstico. Examen de materia fecal, serología, endoscopia, histopatología, imágenes
Tratamiento. Yodoquinol. Furoato de diloxanida 500 mg cada 8 horas (10 días). Metronidazol 500 mg cada 6 – 8 – 12 horas (10 días)
Manifestaciones clínicas. Disentería. Colitis no disentérica. Ameboma. Abscesos en hígado, pulmón y cerebro. Úlceras en piel y mucosas
Dientamoeba fragilis
Ciclo vital. Trofozoíto ¿quiste?
Localización. Vive en la luz del colon y en las criptas glandulares
Manifestaciones clínicas. Hipersecreción mucosa y aceleración del tránsito intestinal
Diagnóstico. Examen de materia fecal. Histopatología
Tratamiento. Metronidazol 15 mg/kg/día (10 días) Yodoquinol
Blastocystis hominisMorfología. Mide 5 a 15 µm, ovalado o redondeado, gran vacuola central con núcleos periféricos
Localización. Luz del colon ¿patología intestinal?
Manifestaciones clínicas. Portadores asintomáticos, diarrea, diarrea en HIV/SIDA, a veces síntomas generales
Diagnóstico. Examen de materia fecal
Tratamiento. Metronidazol 15 mg/kg/día (10 días) Yodoquinol
Isospora belliCiclo vital. Ooquiste – esporoquiste con 4 esporozoítos – célula intestinal – ruptura celular – merozoítos – gametocitos - ooquistes
Localización. Células intestinales
Manifestaciones clínicas. En sujetos normales diarrea autolimitada y eosinofilia. A veces diarrea crónica, esteatorrea, anorexia y pérdida de peso. En enfermos de SIDA, diarrea grave
Diagnóstico. Examen de materia fecal. Histopatología
Tratamiento. Cotrimoxazol un comprimido fuerte cada 6 horas (10 días), luego cada 12 horas (3 semanas)
Cryptosporidium parvum
Ciclo vital. Se completa en el hospedero hombre o animal
con iguales características que Isospora belli
Localización. Células intestinales
Manifestaciones clínicas. En sujetos normales diarrea autolimitada, diarrea grave en enfermos de SIDA
Diagnóstico. Examen de materia fecal. Histopatología
Tratamiento. Espiramicina 500 mg cada 4 horas. No tiene tratamiento eficaz
Cyclospora cayetanensis
Ciclo vital. Iguales características que los anteriores coccidios
Manifestaciones clínicas. Diarrea grave en enfermos de SIDA
Diagnóstico. Examen de materia fecal
Tratamiento. Cotrimoxazol un comprimido fuerte cada 6 horas
Balantidium coli
Ciclo vital. Trofozoíto - quiste
Localización. Células intestinales, luz del colon
Manifestaciones clínicas. Diarrea grave, síndrome disentérico, megacolon tóxico, úlceras intestinales, perforación de colon
Tratamiento. Metronidazol 500 mg cada 6-8-12 horas (10 días) Alternativas: Tetraciclina o Paromomicina
Diagnóstico. Examen de materia fecal Endoscopia, Histopatología
Giardia lambliaCiclo vital. Trofozoíto - quiste
Localización. Adherido a células intestinales
Manifestaciones clínicas. Portación asintomática, diarrea, esteatorrea, dolor abdominal, cólicos, síndrome ulceroso, cefalea, nerviosidad
Diagnóstico. Examen de materia fecal
Tratamiento. Quinacrina 100 mg cada 8 h (5 días) Furazolidona 5 mg/kg/día (8 días) Metronidazol 15 mg/kg/día (10 días)
CLASIFICACIÓN DE LAS PARASITOSIS INTESTINALES
HELMINTOS
Nematodos Cestodos
Ascaris lumbricoides Enterobius vermicularis Ancylostoma duodenale Necator americanus Strongyloides stercoralis Trichuris trichiura
Taenia saginata Taenia solium Diphyllobothrium latum Hymenolepis nana
Trematodos
Fasciola hepatica
Ascaris lumbricoides
Ciclo vital. Huevo en la materia fecal humana-suelo-huevo embrionado-ingestión-intestino-vena porta-hígado-venas suprahepáticas-corazón derecho-pulmón-tráquea-deglución-intestino-gusanos adultos
Localización. Intestino. Apéndice. Vía biliar. Erráticas
Diagnóstico. Examen de materia fecal (huevos o adultos), imágenes, eosinofilia
Tratamiento. Mebendazol 100 mg cada 12 h (3 días). Albendazol 400 mg en dosis única. Pamoato de pirantel 10 mg/kg en dosis única. Ivermectina 0,2 mg/kg en dosis única
Enterobius vermicularis
Ciclo vital. Huevos embrionados-ingestión-gusanos adultos
Localización. Colon. Apéndice
Diagnóstico. Hisopado perianal (huevos). Hembras en zona perianal
Tratamiento. Mebendazol 100 mg en dosis única. Repetir a los 15 días. Tratar a los convivientes
Necator americanus-Ancylostoma duodenale
Ciclo vital. Huevo-suelo-huevo embrionado-larva filariforme infestante-piel-sangre-corazón derecho-pulmón-tráquea-deglución-intestino-gusanos adultos
Localización. Mucosa intestinal
Diagnóstico. Huevos en materia fecal, anemia hipocrómica, eosinofilia, hipoalbuminemia
Tratamiento. Mebendazol 100 mg cada 12 h (3 días) Pamoato de pirantel 10-20 mg/kg, hasta 1 g cada 24 h (3 días) Albendazol 400 mg cada 24 h (3 días)
Strongyloides stercoralis
Ciclo vital. Larva rhabditoide en materia fecal humana, perros, gatos o monos-suelo-larva filariforme infestante (o gusanos de vida libre)-piel-sangre-corazón derecho-pulmón-tráquea-deglución-intestino-gusanos adultos
Localización. Mucosa y submucosa del intestino delgado. Autoinfestación. Hiperinfestación. Estrongiloidosis diseminada
Diagnóstico. Examen de materia fecal, anemia hipocrómica, eosinofilia, larvas en esputo, LCR, otros humores o tejidos
Tratamiento. Tiabendazol 25-50 mg/kg/día, hasta 3 g cada 24 h (5 a 15 días). Ivermectina 0,1-0,2 mg/kg en dosis única
Trichuris trichiura
Ciclo vital. Huevos - suelo - huevo embrionado -ingestión - gusanos adultos
Localización. Colon. Recto
Diagnóstico. Huevos en materia fecal, eosinofilia, anemia hipocrómica, disentería, prolapso de la mucosa rectal
Tratamiento. Mebendazol 100 mg cada 12 h (3 días). Albendazol 400 mg en dosis única. Ivermectina 0,1-0,2 mg/kg en dosis única
Taenia saginata
Ciclo vital. Huevos en materia fecal humana-suelo-ganado bovino-Cisticercus bovis en los músculos de la vaca-ingestión de carne cruda-desinvagina el escólex-tenia
Localización. Intestino humano. Hospedero definitivo el hombreDiagnóstico. Examen de materia fecal (huevos o proglótides). Proglótides que trasponen el orificio anal por sus propios movimientos
Tratamiento. Praziquantel 10-25 mg/kg en dosis única Alternativas: Niclosamida 1-2 g en dosis única o Albendazol 400 mg cada 24 h (3 días) o Mebendazol 500 mg cada 12 h (3 días). Recuperar el escólex
Taenia soliumCiclo vital. Huevos en materia fecal humana-suelo-ganado porcino-Cisticercus cellulosae en los músculos del cerdo- ingestión de carne cruda o embutidos-desinvagina en escó- lex-tenia
Localización. Intestino humano. Hospedero definitivo el hombre
Diagnóstico. Huevos en materia fecal humana
Tratamiento. Praziquantel 10-25 mg/kg en dosis única, dos horas después administrar un purgante. Metoclopramida o similares desde el día anterior. Recuperar el escólex
La cisticercosis humana se adquiere por ingerir huevos de Taenia solium El hombre se convierte en hospedero intermediario accidental
Diphyllobothrium latum
Ciclo vital. Huevos en materia fecal humana y de otros mamíferos-agua-embrión ciliado-crustáceos-larva procer-coide-ingeridos por salmón y trucha-larva plerocercoide- hombre, gato y otros mamíferos-gusano adulto
Localización. Intestino
Diagnóstico. Huevos en materia fecal. Anemia macrocítica por déficit de vitamina B12
Tratamiento. Praziquantel 25 mg/kg en dosis única
Hymenolepis nana
Ciclo vital. Huevos en materia fecal humana y de ratas y ratones-ingestión de alimentos contaminados o gorgojos (infección exógena)-intestino delgado-embrión hexacanto-larva cisticercoide (infección endógena)
Localización. Intestino
Diagnóstico. Huevos en materia fecal, eosinofilia, dolor abdominal
Tratamiento. Niclosamida o Praziquantel Alternativas: Paromomicina o Albendazol
Fasciola hepatica
Ciclo vital. Huevos en materia fecal humana o de animales hervíboros-si llegan al agua se embrionan-miracidios-caracol-cercarias-plantas acuáticas-metacercarias-intestino-distomas jóvenes-peritoneo-hígado-distoma adulto-huevos
Localización. Conductos biliares. Erráticas
Diagnóstico. Huevos en materia fecal o líquido duodenal, leucocitosis, eosinofilia, hepatograma alterado, serología (ELISA)
Tratamiento. Triclabendazol 10 mg/kg en dosis única
Top Related