Boeken 82
Film 86
Muziek 87
De schrijver 88
Waar slaapt
Onkruid 94
Agenda 96
Renate DoRReste in op pag ina 8 9
“Ik vergelijk mijn schrijfwijze altijd met het bouwen van een
huis zonder bouwtekening”
O n k r u i d b e l e e f t
“Radiating Posters is een posterboek. Posters
vanuit de hele wereld. Over protest tegen
kernenergie en alles wat er mee samenhangt.
Van mijnbouw en de bouw van kerncentrales,
tot afvalverwerking en gebruik van verarmd
uranium in munitie (depleted uranium). Elk
onderwerp wordt kort ingeleid, en vervolgens
volgen fraaie, wonderlijke, inspirerende en
soms onbegrijpelijke posters in bijvoorbeeld
het Fins of Russisch – gelukkig altijd met een
beknopte vertaling. Deze beeldende verzets-
geschiedenis komt op een goed moment. De
misère in Japan laat de wereld niet onberoerd,
maar hier achter de dijken heerst een geheel
andere rationale, of beter: irrationale. De nu-
cleaire industrie heeft hier de politieke wind
mee, als we niet uitkijken wordt het verzet
in de kiem gesmoord. Dus:
mobiliseren dat verzet! Dit
boek kan hiervoor inspire-
rend werken.”
Onkruid Boeken Top–10
Tip
1 (-) Rachel
Arbeiderspers, Geert Kimpen
2 (-) Stadsverlichting
Tijl Touber, Bruna
3 (8) Hier en nu
Thich Naht Hahn, BBNC
4 (-) Chakrayoga
Douwe Tiemersma, Advaita
5 (-) Het Presence proces
Michael Brown, Altamira
6 (-) Het geluk van hoogge-
voeligheid
Marian van den Beuken,
Ankh-Hermes
7 (-) De smaak van stilte
Bieke Vandekerckhove, Ten
Have
8 (-) Breingeheim
P. Lind-Kyle, Ankh-Hermes
9 (2) De Sjamanistische weg
van verlichting
Albert Villoldo, Ankh-Hermes
10 (1) Het Familieboek
Vladimir Megre, Schildpad
Boeken
Aan deze Top-10 werk-
ten mee: Ananda, Haar-
lem; Eressea, Gouda;
Heremiet, Eindhoven;
Hilarion, Nijmegen;
Himalaya, Amsterdam
en Rotterdam; Mevlana,
Groningen; Palaya, Den
Bosch; Pleiade, Tilburg;
De Toba Wereld, Antwer-
pen/Gent en De Wijze
Kater, Utrecht.
Radiating Posters: A collection of posters from the
global movement against nuclear war, Laka/WISE
€ 20,-
Gelezen door Wieger van den Bos van
boekhandel Rosa
Folkingedwarsstraat 16 A, Groningen
050 3133247 www.bookshoprosa.nl
Onkruidbeleeft
Radiating PostersA collection of posters from the global move-
ment against nuclear power.
Een boek over dromen. Tja, is daar niet al
zoveel over geschreven? Met alle hulpjes
op de markt om je dromen te verklaren
is het lastig om op te vallen. Dat deed
het boek Wat heb jij gedroomd vannacht
in eerste instantie ook niet. Tot we het
opensloegen. En het boek zelf bleek
opgebouwd als een droom: lichtelijk
chaotisch, kleurig en creatief.
Net zoals bij het doorgronden van een
droom, moet je ook dit dromenboek,
geschreven door Nicoline Douwes en oud-
Onkruid journalist Cathelijne Esser, leren
begrijpen en waarderen. De eerste stap
op deze weg is het loslaten van je vastge-
roeste gedachtes over hoe een boek er uit
moet zien en hoe je het moet lezen. Wat
heb jij gedroomd vannacht lees je niet per
se van voor naar achter. Kies af en toe een
flard uit en werk jezelf kriskras door een
boek. Wel is het handig te
beginnen met de eerste
hoofdstukken over het
neurologische proces
tijdens je slaap en het
duiden van je dromen,
om de rest van het boek
te kunnen volgen. Want
wat gebeurt er nu eigen-
lijk in die hersenen? Het
blijkt dat tijdens onze
nachtrust de functies
van de frontaalkwab ons in de steek laten.
Deze regelen de meeste rationele zaken
in je denken, zoals taalvaardigheid maar
ook tijds- en ruimtebesef. Dat verklaart
waarom dromen zich bijna nooit houden
aan de wetten van de logica.
Dit betekent niet dat dromen niks te bete-
kenen hebben. Een groot gedeelte van je
hersenen werkt volop terwijl je lekker in
bed ligt. Nicoline en Cathelijne proberen
die dromen te duiden. Niet door een lijstje
met betekenissen, maar met een metho-
de: het interview. Natuurlijk kan je ook je
dromen opschrijven en tekenen, maar het
interview heeft een groot voordeel boven
de andere methodes. Het is de enige me-
thode van het ophalen van je droom waar
je reactie krijgt en iemand kan letten op
je lichaamstaal. Hierdoor valt iemand
anders misschien op wat jou niet opvalt
en kan je erop gewezen worden.
Deze manier van betekenis zoeken gaat
gepaard met een kleine handleiding, die
uit drie fasen bestaat Fase 1 draait om
het luisteren en kijken naar de dromer. In
fase 2 probeer je meer informatie los te
krijgen. Dit doe je door vragen met ‘wie,
wat, waar, wanneer en hoe’ te gebruiken.
Je kijkt hoe iemand de dingen en gebeur-
tenissen in de droom duidt. In fase 3 geef
je de droom weer terug aan de dromer,
maar zijn de droomsymbolen vervangen
door waarden die de
dromer aan dingen heeft
toegekend. Hierdoor
wordt het verhaal vaak
een stuk helderder.
Om dit verder te verdui-
delijken zitten her en der
in het boek interviews
waarin andermans
droom geduid wordt.
Dit geeft de methode
meerwaarde, omdat je
nu de praktische uitwerking ervan ziet.
Dit wordt afgewisseld met hoofdstukken
over het soort dromen dat je kunt hebben
en enkele interviewtips.
Misschien een beetje vreemd dit boek,
maar wel uitermate vermakelijk en verhel-
derend.
Nicoline Douwes & Cathelijne Esser
Wat heb jij gedroomd vannacht?
De kracht van denken in je slaap
Scriptum
€ 19,95
Een fijne droom
foto:
petRa v
an v
lie
t
82
on
kr
uid
20
3
83
on
kr
uid
20
3
Boeken
Onkruidbeleeft
84
on
kr
uid
20
3
Pad naar liefde
Geert Kimpen heeft zich voor de roman
Rachel, of het mysterie van de liefde
laten inspireren door legendes, oude
verhalen en wijsheden uit mystieke stro-
mingen. Net als in De kabbalist speelt
de joodse mystieke leer Kabbala een
grote rol in dit verhaal, evenals bijbelse
geschriften.
Kimpen begint zijn verhaal met een naïef
joods meisje van zeventien, Rachel, dat
op zoek is naar zichzelf en de betekenis
van liefde. De enige liefde die ze kent is
die van haar vader, die na de dood van
zijn vrouw uit alle macht probeert zijn
dochter te beschermen tegen de ‘boze
wereld’, en daarbij haar vrijheid beknelt.
Net als andere meisjes van zeventien die
op het punt staan volwassen te worden
droomt Rachel van liefde, zowel geestelijk
als lichamelijk. Maar een kans om die te
vinden, krijgt ze niet van haar vader, bang
als hij is zijn kleine meisje te verliezen.
Juist zijn verstikkende liefde zal Rachel
uiteindelijk in de handen drijven van
Thaddeus, een charismatische, machtsbe-
luste priester die grootse plannen heeft
met Rachel. Zij zal een katholieke graaf
trouwen en de nieuwe Messias baren, zo-
als geschreven staat in geheime, bijbelse
teksten die hij in zijn bezit heeft.
Rachel heeft zo haar twijfels over Thad-
deus’ bedoelingen, maar laat zich toch
door hem meeslepen. Hij heeft de gave
haar een vrouw te laten voelen in plaats
van papa’s meisje.
Alles lijkt te gaan zoals de oude geschrif-
ten voorspellen. Totdat de kleine Oscar
genageld aan een kruis wordt gevonden
en Rachel wordt beschuldigd van moord.
De kans bestaat dat je na het omslaan
van de laatste pagina met een ongemak-
kelijk gevoel achterblijft. Alsof je oogge-
tuige bent geweest van Rachels levens-
weg vol obstakels, die je met liefde voor
haar uit de weg had geruimd om haar zo
een hoop leed te besparen. Maar soms, zo
blijkt, is dat moeilijke pad noodzakelijk
om wijsheid en volwassenheid te kunnen
vinden.
In Rachel, of het mysterie van de liefde
komen de levens van een aantal mensen
in al hun facetten aan bod. Allemaal zijn
ze geïnspireerd door heilige geschriften.
Kimpen schuwt hierbij weinig onderwer-
pen. Seks, God, macht en acceptatie vor-
men gezamenlijk een gecompliceerd web
op Rachels pad naar wijsheid, dat religie
lijkt te overstijgen. Een citaat: “Ieder ge-
loof is slechts een kleed. Een gewaad dat
diepere universele waarheden bedekt.”
De heilige waarheid van de liefde. Geert
Kimpen laat met enkele wijze woorden
een grotere indruk dan menig ander
auteur.
Geert Kimpen
Rachel, of het mysterie van de liefde
De Arbeiderspers
€ 18,95
Op vakantie met een beschermengel
Thulesteen van vergeving lijkt in eerste instantie weer een boek over ‘de (wan-
del)tocht van je leven’. Leuk aan dit boek is dat dit begrip wel heel letterlijk is
genomen. Wanneer de 49-jarige auteur Marjo Gijsbers met haar man een week
gaat wandelen in het oostelijk Ierse gebied van de Wicklow Mountains be-
moeit haar beschermengel Britta zich ermee: de wandeling zal symbool staan
voor alles wat er in Marjo’s leven is gebeurd. Elke dag zal zeven dagen van haar
leven omvatten. Helaas – en dit gebeurt jammer genoeg al te vaak met boeken
waarin iemand een groeiproces beschrijft – vervalt het boek in clichés en blijft het teveel aan de opper-
vlakte. Een gemiste kans.
Marjo Gijsbers
Thulesteen van vergeving
Uitgeverij Puur Zijn Nu
€ 14,95
De wereld na een scheiding
Het is nooit de bedoeling geweest Het land achter de poort te publiceren.
Petra Pronk verzon de wilde avonturen van Anna en Martijn in een magisch
land voor haar kinderen. Met net een scheiding achter de rug zocht ze een
boek met een boodschap, om haar kinderen te helpen de situatie te begrij-
pen. Maar boeken voor kinderen met gescheiden ouders zijn zeldzaam, dus
schreef ze zelf Het land achter de poort. Nadat de verhalen hun verdriet had-
den geheeld, zei haar oudste dochter: “Als het ons heeft geholpen, kan het
misschien ook andere kinderen helpen.” En van het een kwam het ander. Het
resultaat is een verfrissend boekje dat lekker wegleest.
Petra Pronk
Het land achter de poort
Ankh-Hermes
€ 14,90
Oosterse nepkip
Jolanda Burg – bekend van de vegetarische bestsellers De zon op je bord en La vita è bella – heeft
een nieuw kookboek uitgebracht: Oosters Vegetarisch. Jolanda heeft zich laten inspireren door ver-
schillende landen: China en Japan hebben een grote rol in het boek, maar ook de Thaise en Indiase
keuken en bereidingswijzen uit Indonesië en Vietnam komen aan bod. Deze keukens staan bekend
om de vele mogelijkheden voor vegetariërs. Origineel is echter dat Jolanda tradities uit de verschil-
lende keukens heeft samengevoegd en gecombineerd met westerse gerechten en eigen recepten.
Er worden vaak vleesvervangers gebruikt in Oosters Vegetarisch. Een bewuste keuze van Jolanda:
“Ik hoop nu echt de vleeseter over de streep te trekken.” En dat zou best
eens kunnen lukken omdat je, door de vleesvervangers, de structuur van
vlees blijft ervaren. Een hoop vegetariërs zullen hier echter weer geen
behoefte aan hebben. Een boek dus dat je óf helemaal geweldig vindt, óf
helemaal niks. Maar origineel, dat is het zeker.
Jolande Burg
Oosters vegetarisch
Karakter Uitgevers
€ 24,95
85
on
kr
uid
20
3
Boeken
87
on
kr
uid
20
3
Sophie en Jason zijn dertigers.
Ze wonen samen in een ap-
partement, rommelen wat aan
met baantjes en hun leven tot
de dag waarop ze besluiten een
zwerfkat in huis te nemen. The
Future toont de maand die er zit
tussen hun aanmelding bij het
asiel en de datum van overdracht
die op de kalender omcirkeld
wordt: vanaf dan hebben ze
verantwoordelijkheid en zal
hun bestaan anders zijn. Want
de kat die komt is ziek en heeft
verzorging nodig zolang hij bij
hen leeft.
Met die verandering in zicht gooi-
en Jason en Sophie hun dagelijks
bestaan om, ze gaan die laatste
zorgeloze maand leven zoals ze
dat eigenlijk altijd gewild heb-
ben. Vrij zijn, in zoveel mogelijk
opzichten, en doen wat ze echt
belangrijk vinden. Dus stopt hij
met zijn werk als helpdeskmede-
werker en zegt zij haar baantje
als dansjuf op.
The Future toont een midlifecri-
sis, maar dan aan de hand van
de originele en ontwapenende
Miranda July (zie ‘Kunststuk’
in Onkruid 202), die het script
schreef, de regie deed en de rol
van Sophie voor haar rekening
neemt.
Behalve filmmaakster is July
kunstenares, dus zien we ver-
vreemdende elementen als een
pratende kat, een gesprek met
de maan en een zelfbewegend
T–shirt. Dat surrealisme maakt
de donkere stemming die onder
de ontregeling ligt invoelbaar;
als kijker snap je soms (ook) niet
precies wat er gebeurt, al zijn de
zich aan alles en iedereen die
zich wel weet te vermaken.
Groundhog Day is behalve grap-
pig (Bill Murray speelt de morsige
Phil Connors) en romantisch (Phil
valt voor Rita), filosofisch. Want
wat heb je eigenlijk behalve
altijd weer die ene dag, hoe
speel je met sleur, hoe verbind
je je met dat wat is in plaats van
voortdurend ergens (iemand)
anders te willen zijn? Thema’s
waar elk mens mee te maken kan
krijgen. Dat maakt Groundhog
Day, al bijna twintig jaar geleden
gemaakt, tot een tijdloze film
waar je gaande je leven meer dan
eens naar kunt kijken. En elke
keer zie je weer iets anders, al
naar gelang je eigen manier van
je dagen slijten op dat moment.
gRounDhog Day, veRenigDe staten, 1993, 96 minuten,
te koop op DvD
grote lijnen helder.
July komt met haar film dicht
bij hoe existentiële verwarring
voelt. Gelukkig maakt ze nooit
iets zonder humor. Want hoe
ernstig ook, uiteindelijk kun je
overal om lachen, dus ook om het
leven en de liefde. Als je durft.
the futuRe, veRenigDe staten, 2010, 91 minuten,
vanaf 15 septembeR in De bioscoop
De toekomst, die is voor lokale
tv-weerman Phil Connors na een
dag of wat in het dorpje Punxsu-
tawney in Pennsylvania duidelijk:
elke dag is dezelfde. En hij is de
enige die het merkt. Wat Connors
ook doet, wat er ook gebeurt,
elke ochtend om 6 uur wordt hij
weer wakker van de wekker die
hetzelfde liedje speelt, waarna
zich dezelfde dag als daarvoor
ontrolt. De dag waarop Connors
tot zijn ongenoegen voor de zo-
veelste keer verslag moet doen
van ‘Groundhog Day’: het bos-
marmottenfestival op 2 februari.
Dan voorspelt een bosmarmot
elk jaar of het voorjaar er al bijna
aankomt. Connors vindt het een
flutklus, geheel in strijd met zijn
torenhoge ambities. Hij blaft
tegen cameraman Larry, lacht
producente Rita uit en ergert
FilmOnkruidbeleeft
The Future
Groundhog Day
Muziek
Een goed begin is het halve werkAan alle liefhebbers van psyche-
delische rock. Deze band is er
een om in de gaten te houden:
Sparta Kiev. Een band waarvan je
de oorsprong in eerste instantie
in het voormalig Oostblok zou
zoeken, maar nee, ze zijn Neder-
lands. En nog maar net begon-
nen, maar ze creëren nu al een
sfeer die je terugvoert naar de
stonerrock van de jaren negen-
tig. Duidelijk geïnspireerd door
Kyuss en Sleep, maar met een
eigen geluid. Zo hoor je af en toe
zelfs wat jazz doorklinken, een
logisch gevolg van de speelse ma-
nier waarop Sparta Kiev speelt.
Alle zes de nummers op deze net
uitgekomen e.p. zijn begonnen
als jamsessie. Urenlang spelen en
improviseren totdat je iets hebt,
en dat uiteindelijk terugbrengen
naar een liedje. Sterk is dat dit
duidelijk is terug te horen op de
plaat. Bijna elk nummer is wel
voorzien van een of meerdere in-
termezzo’s, waarbij alle ruimte is
gebleven om hier live op te varië-
ren. Op het podium kan daardoor
op gezette tijden een nieuwe
jamsessie worden ingezet. Af en
toe is te horen dat deze band nog
niet zo lang bestaat, maar als
we kijken naar het gevoel dat de
band weet over te brengen, is het
uitkijken naar meer materiaal.
spaRta kiev, uitgegeven in eigen beheeR. te koop
vooR € 6 op www.spaRtakiev.nl
Ontspannen naar kinder-dromenlandBoutriba heeft, aansluitend op
hun verzorgingslijn voor kinde-
ren, een cd uitgebracht: Sleep
Well – Children’s Massage &
Music. De muziek doet precies
wat ervan wordt verwacht, niets
meer, maar ook niets minder.
De muziek helpt te ontspan-
nen, af en toe zal je zelf zelfs in
slaap doezelen. Oorspronkelijk
is deze cd een aavulling op de
producten voor kindermassage
van Boutriba. Hij is ontwikkeld
door Naomi Stubbé, psycholoog,
moeder en wellness coach. De
achterliggende gedachte: kinde-
ren hebben het steeds drukker
en zijn steeds onrustiger. Volgens
Boutriba kan massage helpen om
kinderen weer even tot zichzelf
te laten komen. Ze kunnen hun
emoties loslaten terwijl ze in ba-
lans komen, zodat ze hun drukke
leventje weer kunnen bijbenen.
Een extra steuntje in de rug, om
te helpen ontspannen, is dan
meer dan welkom. Bij de cd zit
ook een boekje over de beste
aanpak om je kind te masseren.
Het maakt deze cd absoluut de
moeite waard.
sleep well, chilDRen’s massage & music,
oReaDe, € 14,95
Sprookjesachtig en sfeervol
Pop met folk-invloeden of folk met pop-invloeden, wat is het
nou? Bij de band Idris verschilt het per nummer. Op hun gelijkna-
mige cd kom je van alles tegen. Bij het rustige popnummer Lynn
spreekt vooral de fijne warme klankkleur van de leadzangeres
aan. Ze klinkt jong en breekbaar. Het nummer Beautiful Day
doet ons denken aan een bijzondere zomeravond, waar je je ont-
spannen zittend, in het bos of op het strand, verwondert over
de kleuren van de natuur, die ver-
anderen terwijl de zon ondergaat.
Onze persoonlijke favoriet is Cry-
stal Ball, waar de folk de overhand
neemt. De sfeer dompelt je onder
in een mysterieus sprookjesland.
Een bijzondere plaat dus van een
bijzondere band: eigenzinnig, pak-
kend en gevoelig.
iDRis, iDRis, uitgegeven in eigen beheeR. te koop vooR
€ 15,75 op www.iDRismuziek.nl
86
on
kr
uid
20
3
88
on
kr
uid
20
3
Overrompeld worden door je eigen verhalen“Een verhaal zweeft door de kosmos op zoek naar een schrijver, het is de kunst om met de juis-
te concentratie het verhaal op te pikken.” Dat is de filosofie van schrijfster Renate Dorrestein.
Een manier van schrijven die voor haar goed werkt. Met de bevestiging van een tarotlegging
en de goedkeuring van haar overleden vriendin en zusje schreef ze vele romans. Een gesprek
bij Renate thuis over haar werk, schuld en schaamte, en het belang van loslaten.
on
kr
uid
20
3
89
De schrijverOnkruidbeleeft
tekst: bonn ie van DooRn , foto ’s : RonalD hoeben
Aan het eind van het kort gemaaide
gazon staat een paarse rododen-
dron bij de deur in volle bloei. Met
een stevige handdruk verwelkomt de
schrijfster mij in de deuropening. Binnen
heerst, op het geluid van een zoemende
vlieg na die mij bij binnenkomst verge-
zelde, een serene stilte. Boeken van exact
hetzelfde formaat keurig gestapeld op
planken aan de muur, kussens strak tegen
de bank en grote foto’s van haar reizen
hangen waterpas boven het raam. Niets
in deze ordelijke woonkamer lijkt op haar
naar eigen zeggen ‘ongeorganiseerde’
schrijfwijze. We nemen plaats aan de
ronde houten eettafel met uitzicht op
de enorme tuin. Met een verse kop koffie
binnen handbereik vertelt Renate Dor-
restein over de totstandkoming van haar
boeken. “Het is een fenomenaal proces
dat voor een buitenstaander amper te
begrijpen is. Ik vergelijk mijn schrijf-
wijze altijd met het bouwen van een huis
zonder bouwtekening. Als ik begin, weet
ik echt niet hoe het verhaal zal aflopen.
Soms neem ik een verkeerde afslag en
moet ik heel veel materiaal weggooien,
maar dat neem ik dan voor lief. Het is een
opwindende manier van werken. Elke dag
kan ik zomaar overrompeld worden door
het verloop van het verhaal.”
State of mindNippend aan haar kopje Nespresso gaat
ze verder: “Het vergt een speciale vorm
van concentratie. Je moet een bepaalde
state of mind hebben om ruimte te
bieden aan de processen in je geest. Ik
vergelijk het altijd met de concentratie
van spelende kinderen. Die intense maar
ook losse concentratie zorgt ervoor dat
ze met hart en ziel geloven in hun spel.”
Deze manier van werken en concentreren
ontdekte Renate gaandeweg. “Dertig
jaar geleden dacht ik door de verhalen te
plannen en uit te denken de zaak meer in
mijn knuisten te houden, maar pas later
ontdekte ik dat ik het juist moest loslaten.
Rommelaars zoals ik hebben volgens mij
een leuker leven dan schrijvers die alles
vooraf plannen. In mijn ogen maken zij ge-
woon een invuloefening. Ik voel wel aan
mijn water of er bij een verhaal genoeg
vlees aan het bot zit en dan plons ik er
gewoon in!”
BakenMet deze vorm van concentratie begint
het boek. En dan is het een kwestie van
aan de slag gaan en hele werkdagen
schrijven. “Ik begin bij het begin, en dan
zie ik vanzelf wat er verder gebeurt.
Natuurlijk loop ik wel eens vast, maar dan
90
on
kr
uid
20
3
on
kr
uid
20
3
91
De schrijverOnkruidbeleeft
later is verfilmd, is zelfs helemaal tot
stand gekomen met behulp van de tarot.
“Elke dag deed ik een legging met klas-
sieke tarotkaarten en zo ontvouwde zich
een verhaal.” Dit is het enige boek dat zo
tot stand is gekomen. “Voor mij was één
roman op die manier schrijven genoeg.
Voor mezelf leg ik nog wel regelmatig een
kaart of ik help vriendinnen tijdens een
crisis. Bij het schrijven van een boek val ik
wel zo’n twee tot drie keer terug op een
kaartlegging. Dan stel ik de vraag of dit
stadium van het boek vervuld is. Kaarten
verhelderen; in een oogopslag kun je een
probleem identificeren. Zit er bijvoor-
beeld te weinig emotie in een verhaal of
juist teveel?”
PraktijkEen paar jaar geleden heeft ze op de
Uitmarkt tarotkaarten gelegd voor bezoe-
kers. “In plaats van boeken verkopen en
signeren, wilde ik eens iets anders doen.
Dit ging als een lopend vuurtje door de
stad. Al snel werd ik door de plaatselijke
radio voor een interview gevraagd. De
reporter was wel in voor een legging.
Ik schrok toen ik de kaarten zag; deze
jongen zat helemaal niet op zijn plek bij
de radio. Toen heb ik hem hierover een
paar aanwijzingen gegeven. Na afloop van
de uitzending kwam hij naar me toe en hij
vertelde dat ik gelijk had. Later hoorde ik
dat hij inderdaad zijn baan had opgezegd.
Ik zeg altijd, als ik ooit aan de bedelstaf
zou geraken, dan kan ik altijd nog een
praktijk beginnen.”
DoorgeefluikTerwijl ik opga in haar verhaal wijst zij me
op het vers gezette potje thee dat koud
wordt. “Ik vind het leuk dat ik door deze
tarotleggingen als een soort doorgeefluik
kan dienen. Dat geldt ook voor de twee
dochters van Liesbeth. Met hen heb ik een
intense band. Ik voel me als een schakel
tussen moeder en dochters. Ik heb hun
moeder zo lang en goed gekend, ik kan
hen nog steeds een hoop over haar vertel-
len. Tot deze zomer hebben we twaalf jaar
lang elke week met elkaar gegeten. Nu
zijn ze volwassen en leiden ze hun eigen
leven. Bij al hun grote en kleine triomfen
ben ik betrokken geweest; ik was aanwe-
zig bij musicaluitvoeringen en diploma-
uitreikingen en ik hoorde de verhalen aan
over hun eerste vriendjes. De oudste lijkt
als twee druppels water op Liesbeth en
met haar heb ik een heel bijzondere band.
Door haar ogen kijkt Liesbeth mij nog
steeds aan. Wat ik met haar meemaak,
biedt genoeg ingrediënten voor een boek.
Hier wil ik nog iets mee. Het verhaal is
er, maar ik moet wachten tot de tijd rijp
is het op te schrijven.” Momenteel legt
ze de laatste hand aan haar boek De
Stiefmoeder dat in het najaar verschijnt
bij haar nieuwe uitgever Podium. Ze licht
alvast een tipje van de sluier op. “Dit boek
gaat over een ‘knip-en-plak-gezin’ waarin
duidelijk wordt dat dat een moeizame en
heel onnatuurlijke constructie is. Binnen-
kort leg ik mijn tarotkaarten om te kijken
of het boek vervuld is. Dan pas gaat het
naar de uitgeverij.”
ga ik lekker een eind wandelen,” vertelt
ze terwijl haar blik afdwaalt naar haar
prachtige tuin vol bloeiende planten,
struiken en bomen. “Gezegend ben ik met
deze plek. Ik zit hier vlak bij het strand, de
bossen en de duinen. En als ik geluk heb,
zie ik een ree in de tuin.” Niet alleen een
wandeling helpt haar weer op weg als ze
is vastgelopen in een verhaal. Soms roept
ze de hulp in van haar overleden vriendin
Liesbeth. “Zij is op jonge leeftijd overle-
den aan kanker. Liesbeth was zesentwin-
tig jaar lang mijn belangrijkste persoon-
lijke baken. Al meteen na haar dood zocht
ze contact met me. In het begin vond ik
dat erg moeilijk en stuurde ik haar weg,
maar na verloop van tijd werd ze een
steun voor mij. Regelmatig vraag ik haar
bij het schrijven om een bevestiging.”
Schuld en schaamteEven belangrijk voor Renate is haar
overleden zusje. Zij pleegde op jonge
leeftijd zelfmoord. Een gevoel van schuld
en schaamte over haar dood draagt de
schrijfster tot op de dag van vandaag
met zich mee. “Alleen daardoor al zijn
mijn zusje en ik onlosmakelijk met elkaar
verbonden. In feite heb ik enorm veel aan
haar te danken, schuld en schaamte zijn
de belangrijkste thema’s in mijn boeken.
Toch heb ik voor mezelf wel een vorm van
acceptatie gevonden voor haar dood.
Want dingen die fout gaan zijn niet al-
lemaal je schuld, net zomin als de dingen
die goed gaan zijn louter je eigen ver-
dienste zijn. Er is ook nog zoiets als geluk
of pech. Het heeft dus geen enkele zin je
bezwaard te voelen door wat er in je leven
is misgegaan. In plaats van je een loser
te voelen, kun je beter denken: zo is het
balletje gerold. Ik had het anders gewild,
maar ik heb in elk geval mijn best gedaan.
Dat geeft een zekere troost. Loslaten en
overgave – daar draait het allemaal om.”
TarotDeze gedachte hielp haar ook tijdens haar
ziekte. Vanaf 1990 leed ze tien jaar lang
aan de ziekte ME. Een ziekte waarbij je
totaal bent uitgeput. “Ik kon bijna niets
meer. Ieder ander verliest dan zijn baan,
maar ik was gelukkig schrijfster. Zo kon
ik mijn dagen nog zin geven. Toch voelde
ik me behoorlijk hersenloos. Ik wilde iets
leren en zocht naar een prikkel.” Die vond
ze in het leggen van tarotkaarten. “Van
een vriendin kreeg ik een tarotspel van
Alice in Wonderland, waarvan ik in die
tijd alles spaarde. Het intrigeerde me, het
is een stripverhaal van het leven. Voor
mij was het vergelijkbaar met associatief
schrijven. In die tijd heb ik enorm veel
over tarot gelezen en heb ik er dagelijks
mee geoefend. Het is niet moeilijk, maar
het is een kwestie van proberen en de
symbolen leren herkennen.”
Haar bestseller Verborgen gebreken, die
“Het heeft geen enkele
zin je bezwaard te voelen
door wat er in je leven is
misgegaan”
aDveRtent ie
92
on
kr
uid
20
3
Top Related