/
Antologi Puisi
BALAI BAHASA JAWA TENGAH
Badan Pengembangan dan Pembinaan BahasaKementerian Pendidikan dan Kebudayaan
2018
REPUBLIK TEGALAN
Antologi Puisi
Penanggung Jawab:Kepala Balai Bahasa Jawa Tengah
Penyunting:Lanang Setiawan, Agus Sudono, Sri Wahyuni, Umi Farida,Enita Istriwati, Ema Rahardian
Pracetak:
Iimi Inayati Istiana, Kustri Sumiyardana, Rini Esti Utaini, Shintya,Agus Sulistyo, Andy Rahmadi Santoso, Muda Bagus Syaraful,Muljiono, Takarina Indriyanta.
Desain Sampul:S.L. Gaharu
Penerbit:
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
BADAN PENGEMBANGAN DAN PEMBINAAN BAHASA
BALAI BAHASA JAWA TENGAHJalan Elang Raya 1, Mangunharjo, Tembalang, Semarang 50272,Telepon 024-76744357, 76744356, Faksimile 024-76744358Pos-el [email protected] www.balaibahasajateng.kemdikbud.go.id
Katalog dalam Terbitan (KDT)REPUBLIK TEGALAN Antologi Puisi. Lanang Setiawan dkk.,Semarang: Balai Bahasa Jawa Tengah, 2018.Cetakan Pertama, Oktober 2018
xiv + 144 him., 14,5 x 21 cm
ISBN: 978-602-53192-9-7
Hak cipta dilindungi undang-imdang. Sebagian atau seluruh isi bukuini dilarang diperbanyak dalam bentuk apa pun tanpa izin tertulisdari penerbit.
Isi tulisan (karangan) menjadi tanggung jawab penulis.
PENGANTAR
KEPALA BALAIBAHASA JAWA TENGAH
Sejak awal mula persoalan bahasa dan sastra bukan sekadarpersoalan komunikasi dan seni, melainkan lebih janh dari itu,yaitu persoalan yang secara esensial membangun kunci-kuncijawaban atas pertanyaan mengapa dan bagaimana menyikapikehidupan ini dengan cara pandang dan logika berpikir yangdinamis, kreatif, jemih, dan jujur. Bahasa lebih dari sekadar simbolhunif, kata, dan kalimat yang digunakan sebagai sarana yangmemimgkinkan manusia berada dalam jaring-jaring sosial; dansastra lebih dari sekadar permainan ekspresi manusia sebagaisalah satu realisasi sifatnya yang homo ludens. Oleh karena itu,bahasa dan sastra, sejak awal mula dan sampai pada akhimya,membangim upaya terus-menerus yang membawa manusia dankehidupannya tak sekadar pada arti, tetapi juga sampai padamakna. Hal demikian berarti bahwa persoalan bahasa dan sastralayak diposisikan sebagai sesuatu yang sangat penting dan mestidiperhatikan.
Berpegang pada pemyataan itulah, sebagai instansi peme-rintah yang mendapat tugas di bidang kebahasaan dan kesastraan,Balai Bahasa Jawa Tengah, Badan Pengembangan dan PembinaanBahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, melakukanserangkaian aktivitas yang diharapkan menjadi modal dan faktorpendorong terciptanya bangunan kehidupan masyarakat (manusia) yang lebih bermakna, tidak hanya sebatas di wilayah JawaTengah, tetapi di mana pun. Di antara sekian banyak aktivitas
Antologi Puisi ill
tersebut, selain pembinaan langsung kepada para pengguna(penutur) bahasa dan penikmat (apresiator) sastra yang berupapenyuluhan, bengkel, pslatihan, f6Stival, dan lomba/saycmbara,juga pengembangan korpus yang berupa penyusunan dan pe-nerbitan buku-buku kebahasaan dan kesastraan, baik Indonesiamaupun daerah.
Penyusunan dan penerbitan buku-buku kebahasaan dan ke-sastraan menjadi sangat penting karena aktivitas demikian, lagi-lagi, tidak sekadar berhenti pada nilai dokumentasi, tetapi me-laluinya dipastikan sebuah peradaban akan terbangun. Diyakinidemikian karena sampai hari ini kita percaya bahwa-menurutpepatah Latin-kata-kata tertulis (tulisan, scripta) akan selaluabadi (dikenang, berulang, manent), sedangkan kata-kata lisan(ucapan, verbal) akan cepat sima (hilang, musnah, volent). Memangbenar bahwa kita tidak akan tahu selamanya siapa itu Plato,Aristoteles, Mangkimegara, Ranggawarsita, Pramoedya AnantaToer, Rendra, dan tokoh-tokoh besar lainnya tanpa pemah mem-baca buku (tulisan) mereka. Oleh karena itu, sudah sepantasnyaapabila penerbitan buku-buku kebahasaan dan kesastraan sebagaiupaya pembangun peradaban (yang humanis) mendapat dukimg-an dari semua pihak.
Buku berjudul Republik Tegalatu Antologi Puisi karanganpara penyair legal ini merupakan salah satu dari sekian banyakwujud dukungan terhadap upaya sebagaimana dikatakan di atas.Buku ini berisi 87 puisi berbahasa Jawa (dialek) legal yang ditulisoleh 33 penyair Tegal. Diharapkan apa yang disajikan di dalambuku ini bermanfaat bagi khalayak luas dalam upaya membangunperadaban yang konstruktif dan humanis.
Atas nama Balai Bahasa Jawa Tengah kami mengucapkanterima kasih kepada seluruh tim kerja, baik penggagas, penulis,penilai, pemberi pengantar, pengulas, penyunting, maupunpanitia penerbitan sehingga buku ini layak dibaca oleh khalayak.Kami yakin bahwa tak ada satu pun kerja yang sempuma, dan
iV REPUBLIK TECALAN
oleh karenanya, kehadiran buku ini terbuka bagi kritik dan saran.Kami hanya ingin buku ini membuka cakrawala hidup danpikiran kita.
Semarang, Oktober 2018
Dr. Tirto Suwondo, M.Hum.
Antologi Puisi
PENGANTAR
Dr. Maufur
Wis dadi kocap§ masyarakat Tegal Ian seputarane, y6n legalkuw6 kasebut "Tegal Kota Laka-Laka." Tihale nganggo tembunglaka-laka, sing artin§ laka tunggal§, laka liyan^, utawa mung-mung6. Tapineng tembung laka-laka, nang obrolan budhaya,njeron^ bisa nduw§ maksud, "Tegal Ana-Ana." Ana-ana bae, apa-apa ana, pokok6 serba ana.
Kejaba wis ana Presiden Mahasiswa nang kampus-kampus,ana uga Presiden Penyair, Presiden Wangsalan, Ian presid^n-presid^n liyan^. Wingi-wingi Tambari Gustam usul, "Ana basategalan, ya kudune ana suku tegalan. Enyong kepala sukune yakena." Eh, saiki nongol buku din^in judul ora tanggung-tanggung,"Republik Tegalan".
Y§n Lembaga Pengkajian Ian Pengembangan Basa Tegal lagisiap-siap brontak, pan nganakena Kongr^s Basa Tegal kaping loro,supaya bocah-bocah sekolah nang Tegal aja dijajah nganggo basaJawa wetanan (Solo-Yogya), eh malah sastrawan Tegalan wisngadegna Republik Tegalan (Kumpulan Puisi Tegalan).
Aran^ g^n republik, dadi isine ya macem-macem kahananpanguripan sing ana nang Tegal. Panguripan sing katon kasatmata, tapi ana uga sing ora katon, merga anane nang sawalike,bisa dipordt, diolah pikir, disusun kawujud narasi, disusim, Ian dadipuisi. Kedadian sing wis kliwat, dadi sejarah. Kedadian sing ̂ginram6-rame dilakoni, dadi kiblat. Uga kedadian sing pan teka, dadiperkiraan Ian pang^tungan. Dadi ana sejarah, ana m^linia, Ianana pengramalan.
Antologi Puisi Vil
Dicritakena anane rangda sing kaniaya kanthi tangis njarem,dinasehati ben aja mung kumyah-kumyah, tapi supaya sing bra-yan. Merga y6n salah milih langgam bisa salah mangsa, Ian bisadadi rekasa mengkone.
Ana soal kasmaran, dolanan, politik (apa maning manjingtaun politik), sing lagi nggo omongan nang dunya pendidikan,makarya ben bisa nggo umah-umah, ben aja kedubragan Ian ajaawagan, apa maning dadi wal-wal keduwal. Kejaba kuw6, Tegalnduwe Kali Gung nggawa banyu, nduwe PAl nggo rekr6asi,nduwe alun-alun nggo mlaku-mlaku alon-alon. Cindhek6 kabehkye ana, dicritakena, ben sing maca dadi paham Ian olih pelajaransing nduwe rega.
Kejaba kuwe, gairah berkreasi para sastrawan nggawe puisinganggo basa Tegalan perlu diregani karo sing lagi padha maca,sapira mbuh sapira. Merga miturut enyong, buku kiy6 bagiansaka tonggak-tonggak sejarah perkembangan basa Tegalan, singwis dilakoni kamb^n kanca-kanca sing wis ndhisiti. Karo ndonga,muga-muga mengkone bisa anjog pucuk-pucuk kejayaan.Monggo diwaos ingkang kanthi sekeca,nyambi l^y^h-l^y^h.
Tegal, 7 Agustus 2018
Viii REPUBL/K TEGALAN
DAFTARISI
Pengantar Kepala Balai Bahasa Jawa Tengah iii
Pengantar Dr. Maufur vii
Daf tar Isi ix
YonoDaryono
Kalingan 1
Mantra 2
Kali Bacin 4
Pan Dadi Apa 5
Lenggaong 6
Lanang Setiawan
Kaniaya 8
Tangis Njarem 15
Maufiir
Pimpinan 18
Lelaku Santri 19
Sandhal Japit nang Masjid 20
Dhenok Harti
Wong Lanang II 21
Wong Lanang III (Bayangan) 22
Antologl Puisi Ix
Atmo Tan Sidik
Kowen Milih Lagune Apa? 23
Udan Salah Mangsa 25
Istighotsah nggo Pejabat sing Mateni Hapene 27
Talkim Lebe 29
Safii Nyembeleh Sapi 31
Apito Lahire
Gor^h 33
Kipat Kipit K^pot 34
Kumyah Kumyah 36
H. Tambari Gustam
Klayu maring Cah Ayu 38
Monas 40
Apa lya 41
Dhemen Nganti Mendem 44
Wolak Walik 46
Dwi Ery Santoso
Laku Sukma, Maca Jiwa 48
Cemlorot^ Lintang nang Ndhuwur Pejaratan(kanggo batir sing krasa) 50
Mampir nang Istana 52
Iwak Sontong Diwadhahi 53
Chesa 1 54
Abdullah Sungkar
Martoloyo 56
Wis Adem 58
X REPUBL/K TECALAN
Nilam Rahma Cahya
Sing Tak Enteni Pemimpin Anyar 59
Dongeng Kepaten 62
Kebo Mluku 63
SI Gaharu
Aku Bisane Mung Motr^t 64
P^ngin Balik 65
Endhy Kepanjen
Nglurug Pusate Kota 67
Pertanda Apa Maning 68
Ipuk N.nt. Nur
Nglilira Siro 70
Linglung 71
Apas Khafasi
Nging 72
Tuma 74
J vs P 75
Kanggo Kuli Kuli 76
Mohammad Ayyub
Umah 1 78
Uinah2 79
Umah 3 80
Dhimas Riyanto
Topeng Mlaku 82
Lugu Tapi Ayu 83
Antologi Puisi xl
R. Jayeng Jaladara
Sajak Karijan Nyalon D^wan 84Enyong Dudu Sapa-Sapa 86
Kajogan 87
Untung Purwadi
Bengi Atis Nemen 89Wulan Agxmg 90
Budi Priyanto
Kakang6 91
Ari^Turatno
Aja Pilih Sing Gedhubragan 93
Itimg-Itung Ngrungokna Radio 95
Julis Nur Hussein
Awit Saiki 96
Wadul 97
Moch. Mi'roj Adhika A.s,
Taun Politik 98
Paceklik 99
Keprib^n 101
Tofik Rochadi
SKTM Panc^n Sakti 102
Nandur Pari Jaman Saiki 104
Warta Hoax 105
Wal Wal Keduwal 107
Xll REPUBLIKTEGALAM
Kumia Effendi
Randhu Alas 109
Jubika 110
Nyekar Ill
Kali Gung 112
Maktnuri
Goroh 113
WongTani 114
Tommy Aziz
Sepasang Mata Kembang 115
Pal Dadi Saksi 116
Didi Kaha
Oprasi = (Basa-Basi) 117
Sutiyowati
Kowen 119
Alfi Inayah
Mlongo 120
GaniAlbarA.
Ader Merdheka? 121
M. Faizal Umar
Alim Alun Slawi 123
M. Khamdani
Mardiah 124
Antologi Puisi Xll!
Yono Daryono
Basa legal Warisan Budayane Wong Tegal 125
Biodata Penyair 131
XIV REPUBLIK TECALAN
YOMO DARYOm
Kalingan
Di41ing-41ing ora kalingank^ingan soten kalinganawak wis glopot maningalon-alon mlakua ̂ b^n ora kesandhung
Di^Iing-^ling ora kalingankalingan soten kalingankalingan dadi ora kdlingankalingan enyong kelangan
Dieling-61ing ora kalingankalingan sot^n kalinganaling-aling dhuwur^ ora mupakataja eling merga kelangan
Wis mlaku adoh ora wani nglinguk mburiwanine dhong ana sing nguwurienyong emoh enyong ora gelemdhuwit mung sadluwangmalah kelangan bebatiran
Kalingan mung bae kalingandadin4 malah kelangan
Tegal, Agustus 2018
Antologi Puisi
YOMO DARYOMO
Mantra
Nyai-nyai njaluk pulutesing mandi nggo akusing ora mandi nggo rika
Pulut nang biting blarak mentul-mentulbocah padha mingcup kinjeng
Tik blirik kinjeng tok blorokana bubur sebathok
era ̂ nth^ng nggo simbokdolan^ padha lampar m6gin bae kemutan mbok6
Ananeng... ananing... uninung... uninang...!
Lisus-lisus
dundangan barat gedhetak upahi duduh tape
Padha ngulukna layanganolih-olihe malah pati anginora bada tibane mung sing sot
Ananeng... ananing. uninung... uninang
Taug6 tauge udane sing gedhetaurang taurang udane sing terangwolak-walik olih njaluk
REPUBLIK TECALAN
ora mantep ora madhepudan pancen mesthi ana terange
Ananeng... ananing... uninung... uninang
Tegal, Agustus 2018
Antologi Puisi
yowo DARyOMO
Kali Bacin
Sing kidul sing Gunung SlametKali Gung dadi tuk kesuburannguripi winih-winihdadi pari nguripe nyawa sebrayatanjoge muara
ora kolu ora ngilengkelire ireng mambun§ baleng
Milin^ kali kuwe anjog muara
banyun^ buthek mambun6 bacinanjoge muara kalis ganing birun^ segaratapik^n wong tetep ngarani Kali Bacin
Dhong bengiwulan kluwung
ora 6ling bacine kalik^lingan ngrangkul imp^nsing nyiksa rina-wengianteb manggul laran^ ati
Tegal, Agsutus 2018
REPUBLIK TEGALAN
VONO DARVOMO
Pan Dadi Apa
Padha onggrongan padha klal^n kaya ninggal lewatoli kaya kuw4 nganti kowen padha kejeblos nang kuburanaja kaya kuw4, mb^suk kowen ngarti bel^hadong sing kaya kuw6 padha ba6 kendhatpan njegur geni mulad-mulad mbarengi klabang g^ni rat6 genisegurunge maring neraka dilandrat toli majing buimerga korupsi atawa kolusikuw^ apa dudu prekara sing gawe wirang^ keluwarga
Nggoleti sing gawe mareme dunya nganti jiwan^ nglemprekbalunge pating ketepuk roh^ mabur-maburora genah nggoleti pepadhang atawa pijarnang panggonan peteng
urip mung sapisan kudune b^n urip mbarengi kembangsing padha megar wangin^ jamanwangi ora ketulimg terus oyag aja alemannjagani dlanggung aja kesandhung
Tegal, Agustus 2018
Antologi PuisI
YOMO DARYOMO
Lenggaong
Aran sing diwedeni, disengitmiing ba6 ak^h sing senenglenggaong sing gaw^ oyage revclusi sosialnang legal, Brebes, Ian Pemalang gaw6 oregpamong praja kocar-kocar akeh sing godras getihsabagja-bagjan^ didhongbr^ng mubeng kota
Arang sing diwed^ni, disengitmung ba^ ak^h sing senengsing wani nglawan maring pamong praja korupsing nindhas rakyatora sapa ora sapa
lenggaong laka wedin6 mat^ni atawa ngrampokdhuwit6 wong sing onggrongan pendirangantapike ora nggo dh^w^kdibagi nggo rakyat sing mlarat§ ngg^ndhong pejaratanmlaratjirat
ora duw§ bandha
duw6n6 pejaratan
kaya robin hudkaya maling agunambuh ba€
Polah^ lenggaong merga ak6h wong wateke njej^hipenguasan^ korup, kejem mbelani landabandhit-bandhit r^volusi ujud nyata rakyat sing dugalakeh sing ngawagweteng^ ngelih pikiran ngalihora lurah ora lebe
REPUBLIK TEGALAM
ora camat ora wedana
ora pangr^h praja ora bupati sapa sing nyolongdhuwit^ rakyatdiganyang didombr^ng diarak nggo tontonan
Lenggaong kuwe rakyat sing nglawanpejabat sing ap^n-ap^n apik jebul6 mblunatmbuslengpejabat sing ap^n-ap6n6 4man jebule garongburakrantak!!!
Tegal, Agustus 2018
Antologi Putsi
LAMAMG SETIAWAM
Kaniaya
Wayah uput-uput ngadhepi subuhlangit keglibed mendhungwulane surem riyem-riyem nunjemmbobot petaka aniaya njarem
Ning kala samanalonjoran awake kowen nggl^l^ng nang pangkonbanyu mata ndldw^rmili deres lon-lon nelesi clanane enyong
Karo kamisesegen kowen crita pedhot-pedhotseal nasib^ sing kesingkel, tobat-tobata
Selawas manggon nang donya, durung tau nemu begjagonta-ganti bojo, kab^h durjana
"Bojo kaping sijinyong kur didad^kna budhak nafsusar-ser padha baene bocah mbathangkapan bae slap menthang
Ngemuti riwayat sing kaya kuw6atine enyong kaya disds^t nganggo wiladperih4, njareme, nyer-nyeran6 ora kira-kira
Duwe laki ora ngregani ora ngaj^ninyong bl^h sanggup bl6h kuwatsetaun kurang limang dina nyong pegatan."
8 REPUBLIK TEGALAN
(Krungu omongan kaya kuw6matane enyong tak meremnacungur nyedot ambekan nahan ngilu singngantem ati)
"Nyong ngarep-arep tekan6 lakising bisa ngayomi, ngrumati,nyandhangi, nyandhingiIan nyandhungiSung nyong ngarep-arep
Kersan^ Peng^ran, pengarepe enyong kelaksanateka wong bagus era keduganyong dhemen, dhdwdk^ uga padha
Wulan Sawal nyong ngant^nanbubar buka klambu, nyong ngadhep maring Peng6rannyong nangis, banjoi mata taksuntek kaya udan ngericeknyong jaluk supados bebojoan kaping loro langgengnantik^n kakek-nin^n
aja kosih ana goda, aja kosih ana samb^kalaaja maning-maning mara-kuciwa
Ora ba^n-ba^n nyong maneges jejalukb^n rumahtanggane enyong adem jilemrukun Ian begja sentosa
Sedina rong dinasaminggu sawulan-wulan takliwatilaka udan laka baratan
laki keloron^ enyong sing taksubya-subyaora b4da bajingan tengik, nyong ditinggal prulharta-bendhan^ enyong digondholparibasan6 enteng bdb^k enteng ayam
Aniologi Pubi
Nyong nangis gulung kumingnyong mrina kelara-lara, nyong kebodho nyong ketipukebodho Ian ketipu gedhean
Ping loro nyong nyandhang status randhambobot bocah siji nang wetengan"
(Krungu omongan kaya kuweambekan^ enyong ndadak macetkulung ati kaya kejiret)
"Sangang wulan luwih limang dinajabang bayi mbrojolpendhak nyawang rai si bocahnyong najis dubilah belis kepengine nggecek-gecekkebayange rai si Dalbanbener-bener enyong keliru, salah pilih laki asu."
Langit wayah uput-uput ngadhepi subuhmangkina ketutup mendhung taping ora pan udanpengangene enyong nglayab maring ngendi paranpungkas klayaban, ngebroke maring riwayat dh^wekesing mangkina rodhal-radhil penguripanekuwe babakan sadurunge bebojoan karo enyong
T6sih nang pangkone enyong, dh^wdke nerusna critaclanane enyong teles klebes ganing banyu matanenang ndhuwur, langit sangsaya riyem-riyemnyangga kelu Ian ngilu njarem
"Senajan nyong najis maring tlotoke enyongtapine tetep tak openi nganti gedhesetaun, rong taun, limang taunnyong ketiban apes nyandhang status randha maning
10 REPUBLIK TECALAM
Nyandhang status randha kaping lorosuw^-suwe nyong bldh kuwat ngempet kep^nginannyong mbojo maningora dadi ngapa, ora dadi soalwong tuwa sing tak ga^t dadi lakine enyongsing penting nyong duwe pengayom
Dina-dina mlaku
wulan uga mlaku
Jebul...
ora enom ora sing tuwa asu teles kab^hnyong ketipu maning, nyong salah pilih maningnyong keblosok maning
Panc^n takakoni
sanalika nyong bebojoan kamb^n laki ketelugawan bayi sundel jalange enyong kumatnyong ndhekemi lakin^ wong liyabisa dikandhakna nyong poliandrisedheng dh^weke poligami, tapine meneng-menengan
Telung taun nyong nglakoni poliandrilatan6 konangan enyong pegatan maning
Rong taun nyong urip dh^w^kanrasane sepi nyenyety^n bengi krasa atis, nyong butuh kemulanget-anget ben dikekepidiambungi Ian seterus^
Ora ngira ora nyangkateka wong lanang liya kemecer maring enyong
Antologi Puisi 11
Ian panc^ne nyong butuhmergane ora suwe nyong mant^nan
Sanalika kuwe nyong ngrasaknabebojoan kaping papat enak ecol sapor^t-poretmung gurung genep setaun
umur bebojoane enyong karo dh^w^k^ ora dawa
Pasale?
Laki anyare enyong ora b^da kaya den6lakin^ enyong sing uwis-uwisJebul dh^weke wis duwe bojoIan anake moy^knyong ora nyangka ora ngiramaning-maning nyong kelirusalah pilih maningnyong nyandhang maning status randha kaping kapat
Nyong bel6h ngarti dosane enyong donge apatakrenung-renung takpikir-pikir takemut-emutsalah Ian dosan§ enyong akhire ketemu
Jebul
jaman nyong tegin enoman sadurunge nikahanenyong tau nglakoni kumpul kebokosih ward ngguguma pranakan
Limang taun nyong nglakoni maksiaturip lanang wadon laka pengikatorabada nyong pisahan latane nyong dikawinagon^ng ramane enyong, bojo sing pertama
Ya..ya! Nyong kemutan asal-usul mblatang6 enyongdosa sing gedhene sambane jagad
12 REPUBLIK TEGALAM
akhire ndad^kna tekan^ pengapesannyong dadi randa enom, njereme mbangkana-kana
Ah., nek di^tung-etung nyong dadi randha sadurungebebojoan resmiduh Gusti bebojoan laka sing peta, wanyad kab^h"
(Sung! Krungu omongan kaya kuweati krasa kesuduk tapine uga ngemu dhugalmung ajib§ banyu matan6 enyong ngecembonglatane mili dl^weran golong-golongbener-bener nyong bl^h kuwat nyangga ngilunangis bareng kamb^n dh^w^k^nggrentese sapordt-por^t
lonjoran awak6 taksikep rapet-jipetdh^wek^ uga nyikep kaya ora pan diuculna)"Tulung, Kang Massapisan kiy6 nyong njaluk lega lilane samp6yanaja nampik dhemen kesumat^ enyong kosihk^n ngembangning jero dhadhane sampeyan
Wis lara nemen jiwa-ragane enyong kosihk^n ngrintihdhadhal kowol-kowol daning gundah gulanaIan gupak koprot aniaya
Enyong ora sanggup nyangga siksa maha-mahanyong ora kuwat mbendhung dukana melep-melepbanyu matane enyong uwis esatgaring kaya mangsa ketiga kemlethak
Maring sapa ba§ nyong ora duwe pengarep-arepkejaba sampeyan, aja dhusta aja mbodhoni aja khianatben bae pungkas uripe enyong mbektikur maring sampeyan nganti tekane pati
Antologi Puisi 13
Maring samp^yan nyong ora pan jejalukSung! Nyong lila urip saananeparibasan sadina mangan sadina puasanyong ora butuh perhiasan intan berliannyong wis klakon seneng-senengh^r-h^ran jaman ramane enyong dadi pejabat
Butuh6 enyong sandharancinta utuh§ sampeyan sing takjalukaja kosih remuk aja nganti kebebek-bebek
Sapisan maning enyong jaluk tulung, Kang Masnyong aja digaw§ lelara aja disia-sianing adhepane sampeyan, nyong ngrasasurgane enyong mangkina cedheknyong p6ngin mati sempuma sewaktu nyong dikekepisampeyan...."
(Krungu omongan kaya kuwedhadhan^ enyong jontas, kurugan ngilu ora mupakatag6-ag6 dh^w^ke taksikep kenceng nemen)
Nang nduwurlangit wayah uput-uput ngadhepi subuhwama abang^ ilang bias, ketutup mendhung ireng ngeduwengujug-ujug udan6 tekanyong nangis dh^wekan dheleg-dheleg nang kondhongkemutan dh^w^ke sing wis ora nanamati tabrakan bareng lanangan liyaembuh sing kepira!
Sabtu, 2 Juni 2018
14 REPUBLIK TECALAN
LAWAWG SETIAWAW
Tangis Njarem
Nang matane kowen ana geni angas gemladhagana banyu umeb mbulak-mbulakana kucuran lava gunung mangar-mangarsangganen larane kowen kayad^n^ iarane enyongsanalika nyandhang keyungyun ditinggal lunga
Waktu samana
paribasan^ nyong padha ba§n6 layangan dipokkolon temen kowen maring enyongtegel temen kowen maring enyongati digaw6 kowol-kowol
Enyong nggebeg kupingsithik turut sithik mbangun kesumatngincer anak prawan§ kowen
Aja takon dosa aja kaniayaaja lelara aja klabakanutang lara nyaur larautang ala nyaur ala
Kowen kolon enyong kolonkowen tegel enyong tegelkowen kolu enyong kolukowen kejem enyong kejemkowen t6ga enyong tega
Antologi Puist 15
Takwales masacha ora kewales
takniati seniat-niat
m^n kowen ngerti maring bab kesumatrasa urip kaya disilet-silet
Niat ingsung nganggo kemat paling h6batanak prawane kowen takcecer takpleterengko g^n klepek-klepekAjian^ enyong jala sutra:man sapa uwonge kesrimbedlaka sing bisa nandangimangkina ditandangi mangkina kejiretsangsaya kejiret mangkina kejet-kejet
Sewaktu kuwe
tontonen anak prawane kowenawak sagluntung bakal dipasrahnaora pan nampik sing dadi kekarepan§ enyong
Ya! Nyata?Patang wulan anak prawane kowenmbobot calon putun^ kowennang k^n^ ky^h! Sing arane lanang ala-ala menangrasakena piwalesane enyong
Sanalika kowen ngerti sapa dhemenan anak^ kowendhadhan^ kowen ndadak rompalsetengah mati kowen ndhelak-ndhelakIan nyong nyekseni kowen ngglethakdhadhan^ munggah mudhun ambekan6 nyaris njepat
Lara?
Ya... larane ora kira-kira
Getun?
16 REPUBLIK TECALAM
Ya... getune mbangkana-kanaTapi getun sing ngendi sing kowen getuni?Kajogan?Kajogan mbangendi sing kowen kajogani?Karo nangis nggolo kowen mamprang-mamprangpersis wong kesurupannang njero ati nyong jejingkrakan/'Rasakena tikaman piwalesan^ enyong!"
Kowen kejem, enyong uga luwih kejemkowen gaw^ lelara, walesane enyong luwih njaremkowen ora duw6 pengrasa, rasane enyong takmatikna
Gemiyen kowen calon bojo saiki calon mertuway^n kowen durung ngrasakna njareme atipiwalesane enyong ng^dap-ng^dapigen mati, nyong bl^h pedulikowen tega nyong raja tega!
Jemuah, 15 Juni 2018
Antologi Puisi 17
LAMANG SETIAWAW
Pimpinan
Pimpinan kuw6 dudu barang sep61eragad ngrangg^h tahta ora per6-peregedh6n§ laka padhan^
Pimpinan kuw§ kudu dadi panutanaja nganti diatur bawahan
Sifat^ bawahan diatur atasan
kudu nurut apa jare atasan
Bawahan salah, kur-kure dimutasi
banter-banter^ dinonjobmengko gdn jabatane dibalekna
S^j^n n6k atasan dinonjobjabatan^ putes, apes pisan dikunjara
Dadia pimpinan sing tegas dudu angasdadia pimpinan sing ditresnanidudu disendni
Tegal, 17 Agustus 2018
18 REPUBLIK TECALAW
MAUFUR
Lelaku Santri
Aja maning ngimpi, turu lali bae durungaja maning ngopi, nggodhog banyu bae wurungprib^n pan nganggo topi, wong ning ngisore nganggo sarungOra sida mangan lawuh daging sapi nang warung
Tangi turu ndonga ndhisit, bar kuwe adus nganti bersihmapag subuh maring mesjid, solat sunah aja kosi kesisihsadurunge mbuka koran, wis maca ayat-ayat Al-qur'ansadurunge mangkat kerja, wis dilakoni solat duha.nyong kudu ikhlas takdir Gustising wis nentukna lair Ian patising panting ndonga saban dinaIan usaha temenan mbang kana-kana
Uga ora mung kerja Ian mikir, tapi kamb^n ndonga Ian dzikirrejeki sing diparani, ora mung dhuwit sing taktampanitapi nikmat sehat, nikmat sempat, Ian ilmu manfaat
Kuwe arane sangu dunia akherat
Tegal, 3 Maret 2017
Antologi Puisi 19
MAUFUR
Sandhal Japit nang Masjid
Saben-saben pan manjing masjidnang undag-undagan ngarep lawangsing kedeleng rentengan sandhal japitenyong lumayan suw6 nyawangnit^ni siji turut siji kanthi telat^n
Neliti siji-siji kanthi telitiana bel^h sandhal japit anak-anakkuy6n wis ana kedelengsing ana mung rasa ati senenganak-anakku wis mangkat luwih dhisiti.
Tegal, 7 September 2018
20 REPUBL/K TEGALAN
DHEHOK HARTI
Wong Lanang II
Sapa wonge sing ora jengkMndeleng wong lanang nggawe mangkelwong goblog tapi keminterngakun^ paling bener
Omongan# ora kena diandelwong wadon salah la., nggrundelutek6 ngeres kaya gotapa maning weruh bokong ng^gat-ngegot
Jaman saiki wong wadon wis kendelndeleng wong lanang nggawe sebelora mikir dawa... pegatluruh maning sing nduw6 pangkat
21 Desember 1994
Antologi Puisi 21
DHEMOK HART/
Wong Lanang III (Bayangan)
Jogrog sing laka padhan6 ana nang kanamatane enyong tak meremnakowen mesti teka
ngejak maring alas sing akhir6 dibabad dadi surgadina sing pan tekakuwe mung kanggo enyong karo kowen
Jogrog sing laka padhan^ ana nang kanaora bakal ngeclap sekang aticipokan^ sing alus, kelonan6 sing angettangan-tangan6 bisa nyangga enyong tekan ndhuwurrasan^ cing^l luruh padhane;nang Tegal laka, Pemalang durung anakota sing tau tak tuju langkaanane nang kana!
Sangger laut dadi mangsitoli wit-witan dadi bolpoinnd^an ba# m6sih kurang o\ih€ nggo ngalem kowentapi enyong percaya karo sing nggaw§ uripkapan waktune mesthi ditemokna karokowen sing anane nang:
kana!
Tegal 1994
22 REPUBLIK TEGALAN
ATMO TAW SIDIK
Kowen Milih Lagune Apa?
Sing teliti anggon macakulir apa kurirSarja apa sarjanasampeyan diij^n apa Durjansing brayan ba66ndah Man Tarlan Man Walan olih dalan
^ndah Bi Soyem urip§ ayem§ndah Mbah Murah 6sih nduw§ turah
Keh delengen sejarahlagi mlarat unggah-ungguh ngomonge bebasatemb6 pan mulya sombong6 kaya pan nguras segaralagi priyatin monin6 pan ngambah syariahlagi ora nduw6 dhuwit gelem temungkultemb6 duw6 sathithik wis pan ndengkulkowen donge sapa?
Kayong ora duw6 rumangsa matan§ kedhap-kedhipmlakun§ miring-miring kaya yuyu sing nemb§ baementas ning darat
Sing jelas milih ba^ lagun6y^n p§ngin ak^h suwaran6 kudu sering saweran6sing jelas pan campursari apa campursaruaja danggep wong kabdh ora ngertising jelas milih lagunesing jelas ukuran mines kacamatanekaro nomer CD-n6
Antologi Puisi 23
nomer rekeningenomer pengrasan^ endah leben6 jelas waktu nalkinesing njaluk lagu kelowasgoyang dombr^tkucing garong
salamin bait
habibi ya nurul ainiapa maulanan6 nisa sabyanapa lagu indonesia rayapadamu negrimaju tak gentarrayuan pulo kelapasukur
ari judul6 lagu sing dikarang w.r, supratmansing beneijudhul^ indonesia rayadudu indonesia rayahan
Sepisan maning sing bener dudu indonesia rayahantapi indonesia rayatoli kowen tetep cengkeregsakarepe los manawong kuburan^ dhdw^k-dh^w^ktapi ida laila y^n nembangna lagu sing judul6 siksa kubursapa ba6 mbuhinsinyurdirektur
bakul bubur bakale manjing kubursing takabur disiksa kejebur
Marpangat, Agustus 2018
24 REPUBLIK TEGALAM
ATMO TAW SfDfK
Udan Salah Mangsa
Ak§h wong pada mbuka kitabmbuka buku, buku aturan-aturan
wasiab wasiat karo cekelan bathuk
neng ning nung nang
Keprib^n dong^wong tuwa wis m^in aran
Sajad tapi era gelem sujudSukur tapi sukerSaliman tapi era gelem salamanKadar akale kadher tapi k^dherKandhar tapi kondhor
Takpikir kejad^an kaya kiy^era padha karo kekarepan^ibarate udan salah mangsasing sebab6 menungsa glopot dosasebab kegedh^n rumangsa
Lurah ilang pologoronepemrentah ilang kawibawanepenulis kelangan t6man^wong d^sa kelangan lumbung§keluwarga padha ilang silsilah§
Kyai ilang tasb6h§umat ilang jamaahemajikan kelangan rasa nyapane
Antologi Puisi 25
calon-calon kdangan kursineJaman saiki kabeh bae lagi ngrajug dugalgetun ketuwon nangis nglolo nangis kebonang bab ana udan salah mangsamenungsa lamon tab mung sekedhar utek karo atinang warung padhangnang warung legal ak^he ora kamwantapi menungsa jaman kiye sing dibutuhnarasa rasa rasa
Wis kamiluyuten umat padha dedonganjaluk dikabulna mulane ayuh padha balikmaring elmu sangkanparan^ben imbang anggon^ pikir karo dzikirdadi iman ngwujudna rasa amanb^n kabeh moni aamiin
aja alesan kuwe mung salah ketikmung salah ketoksebab lamon mukir wani nabrak
mesthi ngglethak burak-rantaktak tak tak
Dina kiye lakone sajerone peteng ana alangaji surasa anane udan sing salah mangsa
Tegal, Agustus 2018
26 REPUBLIK TEGALAN
ATMO TAN SIDIK
Istighotsah nggo Pejabat sing
Mateni Hapene
Ana udan barat ngancawura bledheg6 ngampar-ngamparkebonan kebanjiran lemah-lemah padha longsorwedhus kebo padha kentirrakyat pating jlerit^sih ana bae kelakuane menungsa padhahal pejabattapi mateni hpnebarang dic^k neng umahe dh6w§k6 lagi sant6-sant6ngerti keadaan sing kaya kuwe rakyat ora dadi triman^
Lamon sampeyan bagus jebule mung gaw6 lara ususlamon sampeyan katone ayu jebule mung gawekakulamon sampeyan tau sumpah jebule mung serapahlamon sampeyan wonge sugihrakyat ora k6r6 dunyane kowen mulane dina kiyelamon ̂sih gelem dielingaken ya sukurbarang ora gelem dielingaken aku ya ora sukerY^n kendaraane sampeyan kuwe sing negaraartine sing rakyatgajian supire sampeyan ya sing rakyatb^nsin6 ya sing negara artine ya sing rakyatsurat perjalanan dinase ya sing negaraartine ya sing rakyattunjangan jabatan§ sampeyan ya sing negaraartin6 ya sing rakyat
Antologi Puisi '2n
lahka sampeyan kayong betah maksiatkhianat karo amanat rakyatkuwe wis jelas mblunat
Sekarat panc^n tipis bedanepejabat karo penjahat pancdn tipis b4dan6pemborong karo pembohong panc^n tipis bedanedewan perwakilan rakyat karo k6wan perwakilan rakyatpanc^n tipis bedanekedh616 karo keledh§ pancen tipis bedan6tenang karo tegang pancen tipis bedanelamon pengin negara indonesia ngalami jaman emasapa cemas pancen tipislamon niat nguripna hp karo mateni hptapi sing jelas gedhe bedane nar karo nurkepala desa karo kepala dosapan nang sorga apa pan nang nerakakari-kari sampeyan niate pan nguripnaapa mateni hp?Pas keadaan rakyat lagi butuh pitulungan^
Mulane nang dina kiye laka tema istighotsah singluwih pentingluwih monc^r
luwih mbranang sing lagi dadi gegayuane wargakejaba nganakna istighotsah istighotsah istighotsahIstighotsah kanggo pejabat sing mateni hpne
Tegal, 22 Agustus 2018
28 REPUBLIK TEGALAN
ATMO TAW SIDIK
Talkim Lebe
Piben dhonge kiye berita hoax apa berita hakngumbar ujaran kebajikan apa ujaran kebenciannang ngarep mesem-m^seman
mburi tangane ngepel pan antem-anteman
Ngarep^ ramah mburine ghibahnang lambene katone madu n^ng atin# asuasu ngadhep rai mungkur atipadhahal dudu tunggal mbok sejen bapakdudu tunggal bapak s6j6n mbok esih tunggal putungop^ni satru esih tunggal bu5ait tapi nasabe ora bisa ngurutduwe nasab ora nisob monin4 nasib 4sih tunggal canggahtapi crah gawe bubrah ora ngol^ti woh tapi ngoldti wahjebule kabeh ana ilmun§wong nyembeleh wedhus, kebo, utawa sapiendah daginge ora prengusana elmunelamon lagi nggorok posisin^ k^wan lagi narik ambekantoli gobange nges daging6 bakal prengustapi lamon pas nyembeleh si kewan lagi huuh ngetoknaambekan
daginge ora prengusmulane lugune waktune leb6 lagi maca talkinlugun^ kanggo wong loro:talkin mayid tujuane nggo wong sing temb^ matitalkin hayitlugun^ kanggo sing urip endah padha gelem macagelem ngaji rasayen ning Banjamegara ana candra:"landhak mati an6ng eleng^"
Antologi Puisi 29
nang Purwokerto duw6 candra:''kebo gupak ing talunan"nang Banyumas duwe candra:"bayem gatel tukul ing tegalnang Pekalonganimerak ngigel sinonderannang Tegakbanth^ng lordng binonc^ngannang Pemalangiwatang putungnang Cilacap:wedung sumlandhangnang Purbalingga ana simbokpandhan rangkep an^ngjro paseban
Mulane ayuh saiki padha brayan ora usah gaw^ cidran6 liyanwayah kiye lebe lagi pada nalkin sing nggo guna loroilil mayidkaro lil hayitapike sampeyan ngelingi umah asale mbokan langkasing ngurus kebersihanelaka sing ngurus elmu karo lakune kanggo betahnang umah kana karo umah ken6nang dunya karo akherat^sing akeh istighfaresing akeh amal kebecikan^ kaya sing wis ditalkindaning lebene
Tegal, 22 Agustus 2018
30 REPUBLIK TECALAW
ATMO TAW SIDIK
Safii Nyembeleh Sapi
Sahurup deleng^ sepeletapi gedh^ nang bedanekaji Iqbal b6da karo kaji Ikmalkaji Iqbal wong gamprit Brebeskaji Ikmal pesurungan Kota Tegalsapi napsune hayawaniyahSafii mestin6 napsu mutmainahmulan§ lagi nang dina idul adhaumat molai mb^dakna anak sol^h
apa anak salahneng bab b^dan^ sapi karo Safiimbang k6n§ cukup m^in artiy^n menungsa ilang kamanungsaneana-ana ba€ julukan^wong plin-plan dipadhakna kewan bunglonwong ora duw6 isin,rai badhakwong ngr^ntenaken,lintah dharatwong tuwa maksiat ba^,bandhot tuawong ak^h licik6,welut putihwong sing licik nemen,kancil pilegmulan^ Safii terus ngaji surat wal asrising nduw6ni arti:"sekawit mangsatemen menungsa
ana neng sajeron^ kapitunankejaba wong-wong sing padha percayanglakoni kebecikanIan padha weling-welingan
Antologi Puisi 31
temuju maring bebenerIan padha weling-welingan temuju maring kesabaran."
Umat sing padha gelem ngaji terus padha ngarti jebul4selisih sahurup ora sembaranganbisa mbedakna sapa sapisapa Safiiaja nganti kewalik sapi nyembelehSafiisebab sing bener Safii nyembeleh sapi
Tegal, Agustus 2018
32 REPUBLIK TEGALAM
APITO LAHIRE
Goreh
Gor^h
gogoh urip sing sarehaja nyetiligalgilmbokan kongseb awu anget
Gor^h
luruh r^c^h mengg^h-menggdhaja nyikutaja dobolaja mrupusmbokan kebranguskedulit mendile wedhus
Goreh
mangan ya mangan
aja ngrawuk
Nginung ya nginungora ngamuknyiak-nyiuk obat nyamut
Horeeh gordhsing sarehanjog bud lempeh-lempeh
Teater Ngebyak, 7 ]uli 2018
Antologi Puisi 33
APITO LAHIRE
Kipat Kipit Kepot
Kipat dikipitk^pet dikepotrakyat dijepitpenguasane kep^pet dilorod
Kipat kipitangin kemebulbocah-bocah cilik 'nyundul'
Sapa pan mlukek mrukajalukane ngalahnabrayahesadawane gili rezeki
Aja mlencingaja nintag
Ayo nyong samp^yan kemonaja mlongo cepon
Istiqomahtawakal
sabar
Sabar^ wong bebojonankudu ikhlas
Ora. Mung sawayah-wayah
34 REPUBUK TEGALAM
BCipatna sing jel^kklebu sing merem-melek
^hhh jebule....
Yaowh
Wa, jar§ aku dimatna bae
Yaowh
Warisan digolanganak buah genmidugnjaluk
Kipat kipitdhuwit dilempitkipat k^p^tkamprdt
Sompr^tmrfeb^t
k^prdtjeprdt
jebrddmrib^d
kosldt
Teater Ngemhyak, 8 Juli 2018
Antologi Puisi 35
APITO LAHIRE
Kumyah Kumyah
Kumyah-kumyahsing mlebu weteng kudu genahaja aspal ludhekanaja beras pliridanaja b6nsin oplosanaja lenga kol6hanaja amplop kebrangas
6ling anak bojoweling wong tuwa"Urip kuw§ URIP... dudu mung'nggancrit. ..kapicirit'..."
Urip kuwe GENAHdudu mung obahnjejeg
mlayungiting
ninggilsirep y6n ana mung dikarep
Giliran sepi...
nglangkepmetektek
cangkeme mangap watusemen
pasir
proydk
36 REPUBL/K TEGALAN
karfet
timbal
plastik
raguman dhuwitmesti disikep kekep
Kumyah-kumyahtdh bulak-bulak langsung diembat'ra peduli lamb6 njepat
Kumyah-kumyah cengis sawaringdikruwes
'ra eling usus njengkingsing penting sagsegwareg
Mangkan6ak^h wong miripeh jebul§ seneng§ cluthaksashio m^ngkr^ng cengkr^ngmreg^ngg^ngnr6nt6ng
ngempeng
c6ng cang c4ng c6ng
Teater Ngebyak, 8 Juli 2018
Antologi Puisi 37
H. TAMBARI CUSTAM
Klayu maring Cah Ayu
Tengah wengindeleng wulan neng ndhuwur langitbunder kluwer pas tanggal limalas jawa
Nyawang wulan bundernyong kelingan cah ayu sing ndad^kna mindherora ward ngucap dhemen maring cah ayu
Nyong kesemsem maring ayunesing pas kaya wulan tanggal limalas
6sem6 kowen nggaw6 ati ora bisa turnapa marung yen kowen adus neng pancurannyong niba-tangi kelingan jarit singnutupi awak putihe kowen
Nyong bisane mung nyawang sing kadohanlekukan endahe awak6 kowen
kabeh wong lanang bakal kesemsempengin nglamar katresnansenajan ora mungkin ketampa tapi nyong ora papacukup nyawang sing kadohan6sem Ian lenggak-l^nggok mlakune kowenbisa kabeh wong mandeng ora kemedhepsaking ayu sing keliwat-liwatsenajan nyong ora bisa nduwenitapi nyong seneng nyawang sing kadohanDhemen ora kudu nduweni
38 REPUBUK TEGALAN
ngguyu esem manis6 kowen
cukup nggo ngobati ati sing lagikeyungyun
Ah...nyawang wulan bundertanggal limalas jawakena ngobati ati sing kelara-laralara jalaran dhemen sing era ditiima.
Muarareja, 2018
Antologi Puisi 39
H. TAMBARl GUSTAM
Monas
Monas sing ayu tur angkuhnyong nguja sing Tegalniat pan ngeloni kowen n^ng tengah wengijebul6 kowen pancen ayu...wangi kembang sing ngubengi awak6kowen gincunan abang Ian bedhak^wungu neng awak^ kowenndadekna nyong ora gelem balik maring Tegal
Sedawan6 wenginyong bisan^ mung nyawang sing kadohanniat ingsun pan ngekepi kowen sadawane wengitaping nyong ora nyandhakkedhisitan petugas jaga lawang singkebengdn arep nutup kondhong^ kowen
Monas....
nyong biasan nyawang sing kadohanwangi kembang sing ngubengi kowensadawan6 wengi ndadekna nyong keyungyunsenajan kowen angkuh, ora mlirik-mlirik acanora kegodha maring enyong sing sawengipengin ngeloni kowen...
Jakarta, 2018
40 REPUBL/Jf TEGALAM
H. TAMBARl GUSTAM
Apa lya
Crita part§ politik laka pedhot^nang dunia politik langka haramlangka halalanan^ menang apa kalahapa iya kaya kuw6
Wanyad hebat berpolitiksaking h§bat6Wanyad dadi ketua parteNggal dina kopat-kap^tnggawa tas isine kertasnggo ndhukung aktipitaslagi ngumpulna berkas
Wanyad panc^n militanera kaya petugas part6 singceng^ngesantapi apa iya
Wanyad maju era gawanjaman saiki jaman dhuwitansing era modhal ya bakalketendhang kaya balnggl^thak nyangsang n^ng gawangapa iya era gawannjaluk dadi dh^wanapa maning jaman 6danera ng^dan era kedumantapi apa iya
Antologi Puisi 41
kudu dadi wong 6dan6ndah m61u-m61u keduman
sampe-sampe kyai melu rayahanjabatanpadahal kyai nggo panutanapa iya kaya kuwenyong dadi kemutanjaman cilik mbiy^n ngrayah layanganora olih malah disuw^k sisan
gara-gara rebutan endah nglamir kapiranapa iya
jabatan politik kudu waninanwani ngguwang beras §ndah olih ayamwani modhal 6ndah olih jabatantapi apa iya kaya kuwewong pinter padha diadu kepinteranndhebat rebutan simpatisan
ngomong kae didhebat kaya kiyejar6ne kon kerja kerjatapi luruh kerjaan malah kang^lanburuh asing teka bruk-brukanburuh njero negri kapiranlulusan sarjana dadi pengangguranapa maning lulusan SMA ewonanlontang-lantung luruh gaweanah... apa iya negri kiy6 jarenemakmur loh jinawi
tapi petani saiki ora bisa nandur parisawah thukul wesi
iwak neng lautanora olih dijaring neng nelayanapa iya kaya kuweendi jar6n6 tanah kita tanah surgakaya lagu
42 REPUBLIK TECALAN
tongkat kayu Ian batu dadi tanamanjebule mung nggo rayahan wong ndhuwuranah... panc^n bener Wanyadn6ng politik langka halal apa haramanane menang apa kalah tapi apa iya?
Kampung Nelayan MuaratuaMinggu Manis, 19 Agustus 2018
Antologi Puisi 43
H. TAMBAR/ GUSTAM
Dhemen Nganti Mendem
Panc§n y§n wong wis dhemenora k^lingan tangga kiwa tengenora wedi dalan petengnglancang, p6ngin jejagongan bareng
Wong yen lagi dhemenapa ba§ dilakoni, nganti njebur sumur ya gelemasal bisa sesandhing bareng
Dhemen nganti mendemy6n bengi ora bisa meremkelap-kelip k^lingan waktu nonton pilem
Kowen pancen luguwong ayu ak^h tapi nyong demenmaring kowendhemen nemen nganti mendem
Dhemen nganti mendemdhemen sing keliwat-liwaty6n lagi dhemen panc6n laka tunggal6apa ba^ katonen dh^w^k^
Kaya paku kena wesi brani, kesedhot6ndah cintane ora pedhoty6n ora ketemu sedina katon6 setaunora ketemup^ngin n6mpdl kaya prangko, lengk^t terusDhemene enyong maring kowen
44 REPUBL/K TEGALAN
dhemen sing mbangkana-kanadhemen sing ora bisa dialang-alangiawan bengi kl^ndabe kowen sing di^lingi
Panc^n dhemen langka tunggal6sisan liwat kuburan
ora dhemit ora s6tan
tetep dilawan
Wong dhemen bisa ngalahna apa ba§kayong langka wedin§ibarat^ nyebrang segaratetep dilaju
Dhemen nganti mendemdhemen sing por-poranwong ireng katon6 kaya putihpaes pareman
senajan pesek katon^ apik dh^w^k
Pokok^ y§n wong lagi dhementarok§ dh^w^k sing dialem-alemnyong dhemen kowen nganti mendem
Kampung Nelayan MuaratuaMinggu Manis, 21 Agustus 2018
Antologi Puisi 45
H. TAMBARI GUSTAM
Wolak Walik
Jarene kebo njoisu guddlsaikine tatanan wis padha dh^dh^ldhadhal-dhuwal rowal-rawel
prot^s ba6 monin6 r^welora prot^s, aturan6 tambah ang^l
Wolak-walik, jagade pancen wis kwalikana wong tuwa kudu nurut anakguru kencing berdirimurid kencing berlarisaiki malah kwalik
guru nglaruhi murid mendelikgurune galak m^jan^ diwalik
Mbiyen aktipis diculiksaiki malah dilantik dadi pejabat publik
Lagi dadi pejabat disubya-subyasaikin6 malah sengsara dipenjara
Jaren^ sing bener bakal ketengersaikin6 wong bener ketendhang nganti klenger
Jar^n^ tuntunan nggo panutansaikine tuntunan malah nggo tontonan
Jar^n6 kyai nuntun umatsaikin6 kyai malah m6lu ngrayah dadi pejabat
46 REPUBLIK TECALAN
Wis pancen wolak-walikmelasi nasib6 wong ciliklurah dhuwit nganti kiplikpejabate asik nggu)^! ngikik
legal, Agustus 2018
Antologi Puisi 47
DWI ERY SAMTOSO
Laku Sukma, Maca Jiwa
Sajeron6 kenangan Slamet Gundonoora liya metaniati njeroning jiwamadhangi peteng# pikir
Nang sakothak wayangketemu ulese raisaben lakon carangangambarane pirang-pirang crita polah^menungsasing digogoh dhalang-dhalang sepuh,ngasah jiwaroh6 pikirandadi kepenginan^ngudhari firasat sliwar-sliwer nalar^ menungsaari-arin6 dokon nang endi?
Sambnng rapet^ paran bocah mating ngendi-endi orangebeki utek ajur-ajerpengilon^ kanggo maca awak6anak^
bojon^sedulur6
kancan^uga tangganekuwedh§k6n4 sapa?
Ora kebeneran malah luntap-luntupe dadi watusing maduki kadhang-kadhang mbuka wading rika
Amal4 menungsa bisa ilangjalaran kolunglakoni ghibah mulanemaca, maca, maca...awak6 dhdwek
48 REPUBLIK TECAIAN
Dudu ngumbar wading uwongdudu ngeldr dosan^ uwong
Di^lingna era dadi sukanemalah colong-cekok nyangkemepakra eratunggal kondhong,tunggal guling, jemplang-jemplingmung nggo kedhok alane
Dunya sapira jebul6kur gorohtukang maido gaman^ lindhung-puraparibasan6tukang kayu nggarapi pesenanngumah6 dh^w^k malah kapiranbengkeranganera klangenan apamaning kangen
Kota Tegal, Desember 2013
Antologi Puisi 49
DWf ERY SAUTOSO
Cemlorote Lintang nang
Ndhuwur Pejaratan(kanggo batir sing krasa)
Bengi kiye anyeb jlebsakale awane panasengenthak-ngenthak ora mufakatpanase ati p^ngin munggah pangkat najan nganggodalan ndadak
Nyingkima kanca-kancacarane ngiwa mbuh peta oraaja nganti keri kedhisitan kancasing penting lepettaline omanora cepet ora keduman
Ana kanca meneng
malah dianggep ayem-ayemankur dadi petetan
tegel6 sapa bae kudu digejilora kanca ora batir
Tumekane gebyar fajar wetan pejaratanjagad katon riyem-riyemkanca-kanca sakringelan
pada katisen nang jogan plestdr
Ora ngira ora nyana ujug-ujugana swara langka jongkot:
50 REPUBL/K TEGALAN
"Kae delengennang ndhuwur akeh lintang ngalih."Kanca-kanca sakringelan padha njenggiratmlayu maring jaba ndeleng cemlorot^ lintangnang ndhuwur6 umah
sekal budhal maring umah dhewek-dheweknggawa pitakonan kedadean lintang ngalihngemu misteringanti saiki durung ngertenifirasat lintang ngalihsamp6 tekan^ pati ngadhepi pejaratanedhewdk-dhew^k
astaghfirullahal adzim lil muslimin wal muslimat
Mbalai Nginsor Mesjid Purbaya13 September 1979
Antologi Puisi 51
DWI ERV SAWTOSO
Mampir nang Istana
Senajana ora patia jerokolam nang sangarepe istana sangisore area putihsang proklamator nyuwuki bundaran waktukesawaban bangga, rosan§ jiwa uga kejaba grapyakngaturi saben dhayohana sing lagi ulang taun seabad pamor^bangsakosih saprene durung kecathet nang kalfendher
Kayong mMu gemeter selagin^ dhew6k§nyebar gemladhage wewartakosih nembus bianglalalangit nusantara
Angin semriwing ngelus raga sing padha Idmpohglelengan nang kamar dhayohsauwis^ tekan^rombongan kanca-kanca saperjuanganpim6n caran§ nyerbuora nganggo plumngusir landa nganggo utek
Jebule esih ana sing diwarisnajejere t§mbok ngarep istana ana coretanmonine ngobong semangate komaran^ putra-putri bangsa"Jangan Pesimis Kita Bukan Bangsa Pengemis"
Istana Gebang Blitar, Nopember 2014
52 REPUBLIK TEGALAN
DWi ERY SAMTOSO
Iwak Sontong Diwadhahi Ketel
Iwak sontong diwadhahi kdt^langger ana wong ngomongaja ndadak j^ngkdlky^h pati-pati nyong mlocohtresnanemaring kowenlantaran perkaran^ doyan goroh
Biyen pedamikowen mrekecangedebus nang nduwur panggungndhukung nyong sedulurora wurung bakale dusun kiy6 makmurgot-got mampet bakal lancar
mntah-runtah bakal ora njeprah
Jebul sejatin6 samp6yan mung kembang lambemanis janjin§
pait nyatan^
gedhe goroheprim^n rika dhong^?
Kayong masya Allah temen samp^yan
Tegal, 26 Nopember 2016
Antohgi Puisi 53
DW/ ERY SANTOSO
Chesa I
Wulan rocak-racik nyor^t larik-larik biruChesa apa kuw6 kowen? Nembangna lelagon ngilumecahna bengi sing sintrungorbana saglodhong ati mbekumrelukna pantes^ wong urip sing lagi ketningkuditawakna ganing sinyal-sinyal telepesimung kaya kuw4 tok des^mber liwat saklentabanlangka aruh-aruh tetembung jenjem ning ati
Wayah sendhakala nang prapatanmanggul ajin^dhiri sajeron6 bungkusan pura-puranang kono Chesa ngumpatena ati, langka daya babar biassing diregani seregan pawitan padolantapiken Chesa tetep ba6 dadi wong pinggiranera tail owahngumbar bengi sing ditawak-tawaknaibarate situs-situs maya sing moy6k kemerlobe pupusing nglemesna para raja sadawan6 l^k-lekantapiken Chesa es just sing era bisa dikalahnaganing seger^jhoni walker, bir ireng,uga cocacola
Dalan tol sing mulusna atribut-atribut peradhabanuga lobi-lobi transasisamono indah^ tumpukan rocak-racike wong uripsatugel apelsairis strawbery
segere l^chi kal^nganora bisa menyingkirena dseme manis Chesanang kidung kesenengan^raja
54 REPUBLIK TECALAN
Tangan Chesa mulus kaya titah§ sang ratusing dikekepi sadawan^ waktulantaran s§wu sor6 ngadhepi peteng, ngei tandhabakal^ ketekan bengi
Samono peteng^ langka sorot§ sinardonga ba6 laka sing diarep-areptapik6 Chesa ajeg ngucap sugeng enjangsejuta pengarep-arep lagi diperjuangna
Kota Tegal, Januari 2008
Antologi Puisi 55
ABDULLAH SUNGKAR
Martoloyo
Martoloyo
ora seneng maring landaora sowan ora mundhuk
sang nata dipenging prajuriteaja tundhuk aja mundhuk karo landasoal njaga tanah Jawaora njawil ora nyawel landagaman esih nang tanganpangan ora kurang
Martoloyosing nang arep landasing mburi kanca Ian balanalar becik kalah karo wisik
prabu kudu milihkraton atawa natoni prajurite dhewekKi Manda Raka
njaga raja atawa natoni kanca
Martoloyoturu tapi ora turu
keris kudu waspada
sanajan diarani Kiai Kasur
utusan Ki Martapura
Martoloyo, moro apa matigamanku Ki Jaka Tuwa
56 REPUBLIK TEGALAN
Martoloyosumangga, kono keris k6n6 kerispungkas lakon:raga loro, prajurit kuswantoromati bareng sanajan kanca dolan barengkraton pelambang kesetiaanb61a negaralaka prajurit salahsing ana raja salah gaw^ pr6ntahngati-ati sedulur
Tegal, 26 Nopember 2013
Antologi Puisi 57
ABDULLAH SUNGKAR
Wis Adem
Adem, ayem
panc^n jagad^ wis ademwis pada gelemwis pada nggegem
Sing duwe ati emoh nimangsaminger tapi emoh mingser
Sing pada cr^ngk^ng wis pada ndh^tengtapi nang k4n6 gemlupuk sumuk
Nang njero tingkem mbekukurkur wak wak kur
syukur ̂gin bisa mbekur
Tegal, 13042005
58 REPUBLIK TECALAN
M/LAM RAHMA CAHYA
Sing Tak Enteni Pemimpin
Anyar
Peng^ran ya Peng6ran6 enyongsajeron^ bengi sing pan ganti taun anyarnyong dedonga nang negeri sing rakyat^ora duw^ pengarep-areppersis kaya watusebab rezim^ compong, rai g^dh^gora ngerteni maring bab perkara isin
Ndel^n, apa artin6 kembang geni disuledpating clorot nang angkasa?mercon ditabuh Ian slompr^t dion^knaseru-serunan?
Klakson kendaraan gaw6 suwara peng-pengannang dalan sing macet^ sadawan6 dlanggung?Apa panc§n4 bengi kiy6engong samp6yan kab6h lagi pada b6ragngrayakna kemenangan?Menang seal apa?
Apa panc6n6 bengi kiy6enyong samp^yan kab^h lagi pada bungangrayakna keberhasilan?Hasil bab apa?
Apa nd6an6 enyong samp6yan kab^h lagi padanyuwarakna soal kebebasan?
Antologi Puisi 59
B^bas saka apa?Saka korupsine r^zim sing sangsaya manasangsaya ora mupakat?Saka wong-wong mlarat sing disulap dadiangka statistik?Saka macem rupa mawujud penindasanIan seabreg nipa-rasa sengsara?Atawa nd6an6 ba€ bengi kiy§enyong samp^yan kabeh apen-ap^n nglipur diridadi klal^n maring khianat^ rezimsing sokan nyedot gerihe rakyat?
Peng^ran ya Peng^ran^ enyongky§h dedongan^ enyong sing lagi ngambangnang awang-awang sajerone zaman sing serbamel6s§t kabeh
Nyong krungu suwara-suwara mbudegi gobogIan mandeng langit kebek wama-warni cahyanyong ndeleng Indonesia Raya nang jerobanjnimatae enyong sing ngecembongnang endi ba6 jutaan menungsa klelep sajeron^
Lagi pada ngrayakna apa nyong kiye yasajerone bengi pan ganti taun?Kowen kabeh bengi kiye uga lagi padangrayakna apa dong^?Nyong ngadeg ngadepi jend6laIan mandeng langit ana clorotcahya lintang sing kemerlobnyong ngrasa lagi ngent^ni sing adoh6meluk-meluk
60 REPUBL/K TEGALAN
Tuan-tuan Ian Nyonya-nyonyajakwir-jakwir Ian para c6temuga sodara-sodarane enyongngapuran^ ba6 sing ak^h, y#n bengi kiy6sing tak ent^ni cuman Penumpin Anyar
Selasa bengi, 01012014
Antologi Puisi 61
N/LAM RAHMA CAHYA
Dongeng Kepaten
Kur sawiji batauwong§ pada dog-lossaka tetembung ra kenalmewarta ajalWong6 sapa sing kontal saka umahgedongan susun pituninggal jerit nang plataran sing panas^semel^t?
Ana mh sing dumadak ilangsajeron^ watu
ana pasuryan garing saka lebuana gembungan awak slonjor kaku
Tapi dumadaksaran6 udan6 tekanyapu sekab6han§ dongeng babkepaten
Tegal 02202014
62 REPUBLIK TEGALAN
NaAM RAHMA CAHVA
Kebo Mluku
Jaman samana, jaman^ enyong cilikneng d^sasaben ungsum rendeng, enyong dolanneng sawahndeleng bapa lagi mlukunganggo kebo
Ngalor - ngidulng^tan - ngulondigaru... digaru^bdn lemahe dadi gemburIan subur
mengko esuk parine ditandur
Tegal 01202014:
Antologi PuUi 63
SL. GAHARU
Aku Bisane Mung Motret
Sung, aku bisan§ mung motretera bisa mb41a mana
era bisa mb6la m^ne
era bisa mbenema jar6n6 kanaera bisa mbenema jar^ne ken§
Ya, aku bisan^ mung motrdtera bisa mbenema jaren6 kana, sing sabener§ salahera bisa nyalahna k^n^, sing sabener^ bener
Pan keprib^n maning, mana-m^n^ lagi pada bengkerenganmb^lani wong sing lagi duw^ karepmbelani wong sing dumng tentu kenalapa maning bisa dijaluki tulung
Kyeh, aku panc6n6 bisan^ mung motretora bisa gemboran apa maning prot6saku bisan§ mung motretkanca batir sing dadi wayang politik
Sung...tapi siji sing aku ora bisa motrdt
yakuwd niat sing ana neng atine kanca batirmbuh kuw^ niat jahat apa niat apik
Tegal, 24 Agustus 2018
64 REPUBLIK TECALAM
SL. GAHARU
Pengin Balik
Terkahir ketemu
kowen ̂sih tetep kaya gemiy^ngemrungsiing, pontang-panting
l^yab-l^yob kaya layangan pedot
Terakhir ketemu
kowen 6sih tetep kaya gemiy^ntetep ngresula, mumet nglakoni uripsaben dina terus ngadepi perkaraera tau mandeg, era 6suk era bengiana terus
"Saben dina sedawane umur
kaya kuw^ terus, era tau mandegRampung perkara siji
ana maning perkara liyaneLuruh mana, luruh m§ne
^b^n urip bisa nganti esuknganti emb^nMbuh mangkananeolih siji dibuang sijiolih lore dibuang lorepas-pasan terus laka luwiheapa maning bisa ny^l^ngiSaben dina pecicilanmlayu sipat kuping kaya dioyok asuduh, kesel../'
Antologi Puisi 65
Terakhir ketemu
kowen nggremeng p^ngin balikniat seged6 gunung, bolak-balik poyan" Aku p^ngin balik
aku temenan p^ngin balikmaring panggonan sing bener-benerpanggonane aku.../'
Debong Tengah, 25 Agustus 20
66 REPUBLIK TEGALAN
EMDHY KEPANJEN
Nglunig Pusate Kota
Enyong wong d^sa klutuklingsire wengi mbiyak wayah 6sukawak sekojur tak grujug banyunggo ngilangna imp6n ngawujud kasunyatanklebu raga pitung macem tak bilasnggo dedonga madep maring Gusti Maha Welasayem jenjem tentrem^ d^sa sumringahganing suwara manuk suwit-suwitanmangklih dadi rusia kebek perkarabebareng mobat-mabit^ angin baratan woliing penjuruenyong tetep teguh ora luluhwalkhata wiwitan ijo gunung ayu ngepungsawangan mata
jimiin teteg mantep madep marep guyup nglurugmurub semangat^ bareng-bareng ngambah sedawan6dlanggimg nuju pusate kotakumpul tumplek blek wadulngudari pirang-pirang perkarasing tetaunan nggaw6 ati kelara-larasing tetaiman nggaw6 laku urip kepaksa
Plongjebul muntab sekang cangkem nuraninuranin^ enyong wong-wong d6sa.
Tegal, 26 November 2013
Antologi Pui5i 67
ESIDHY KEPAMJEM
Pertanda Apa Maning
Ngamplik nang pungkasan taunkurang limang dinaumur6 dunya tambah tuwawong-wong sedunya sadawane wektupada b^rag pada nduw^ni rencanamabag taun sing pan teka
Sapa ngira sapa ndugadina ahad jam pitu 6sukluwih s^ket wolung menitdunya oreg daning praharaguncang^ lindu disusul sepuluh menitgulungan ombak sanduwur^ pucuk klapa
Ora sing tuwa ora enombocah cilik bocah bayipada jejeritan pating slebarngadohi ombak tsunami sing mleternyapu sadawan6 Kota Serambi Mekkahmangklih dadi segara carang bungkangsing era karuwan tatan^
Ya Allah, Gusti Peng^rankaya kiy6 kedad§an§nggawe menungsa ora t^ga
ndel^ngna udan luh banyu matangenes nggrentes kaya dene qolbu
68 REPUBL/K TEGALAN
diiris-iris ladingsing landep6 kaya wilad
Aduh Gusti....
wis puluhan taun rayat Acdhdilabrag nestapan6 perangrebutan ranah r^ncongmbuh kapan pedot§ ora ngerti juntrungeujug-ujug glombang ombak tsunamingrekes jagad, tlatah Nanggroe Ac^h Darussalam
Pertanda apa maning?
Tegal, 5 Jan 2005
Antologi Puisi 69
IPUK MM, MUR
Nglilira Siro
Nglilira siro nang pungkas6 wengib^n Gusti tetep m6in petunjuk Iangangsar^ rejeki
Nang pucuk^ wengiakeh mal^kat ngambah jagadnyedeki umat sing seneng tirakat
Gagiyan menyat saka peturonmburua sumur mbersihi lelakon
Buka maning ajaran wong tuwambokan ana sing durung kewaca
Eling Peng^ran urip6 mapankelebon s6tan bel^h bakal §dan
Tegal, 2611203
70 REPUBLIK TECALAN
IPUK MM. MUR
Linglung
Dalan endi sing pan ditujuora b6da kur gawe linuaja girl pada ngguyusadurung^ kringet ngucur metu
Dalan endi sing pan dilariora beda gaw6 sangsiaja cepet alum diri
sedurung^ nyekel barang aji
Wong urip panggonan perkarableh kelar dong pada r6ka-r§kawong urip panggonan perkarabl^h ayem dong disambi poya-poya
Mumpung dsih enomkudu seneng gelem angonnggo sangu mbesuk kikisauwise nemu pati
Dalan endi sing pan diambahak^h limbah mbabrah-mbabrah
mulane aja pada robahpada sungkem maring simbah
Tegal 2611203
Antologi Puisi 71
APAS KHAFASI
Nging
Ngingngingngingngingngingbisan§ monin^ ora ngang
atawa ngung
apa maning ngong
sing sjen karo ng^ngyaaa mbuuuh ya!
Nging, gara-gara gemiy^nkedebag-kedebug d§mo reformasiwuda sempakan mlayu-mlayumuteri alun-alun ngromed puisidipabag polisi karo abri
Bek bek beg degdigebug-gebugi bedhiltangan^ enyong nangkis dadi sempoluntune enyong rompolkuping^ enyong mili getihnyong mlayu gloyoranmanjing gang ngarep pasar #sukwarga wis pada runtung watunyamplong abri karo polisi singngejar enyong cengap-c6ngap
Pet
klengerbarang eling
72 REPUBLIKTEGALAN
kuping^ enyong monine dadiNgingngingngingngingnging
Bandasari, 21-8-2018
Antoio^i Puisi 73
APAS KHAFASI
Tuma
Tuma tumaku ngumpet^sih dhemen dolanan
petak umpet, gobak sodor, jangkaIan nembang gundul-gundul paculcublek-cublek suweng, lir ilir karomlaku-mlaku sadawan^ rambutku
sing dadi suket
Tuma tumamu nglayabnongkrong ongkang-ongkang nengrambut klimise cukongnjog^d dansa neng rambut uwan§ndoro
nggaya pam^r gengsiambisi rebutan krosi
sadawan§ rambutmu sing dadikarp^t
Tumatumaku
tumatumamu
pada-pada tuman^pada-pada neng endasndase ora pada neng isine
Bandasari, 21-8-2018
74 REPUBLIK TEGALAN
APAS KHAFASI
J vsP
"C^bong utek6 kwalik", ngrom^d Kampr^t karongobral ayat-ayat dokrin"Kampr^t sumbu tugel" tangkis Cebong karongulas filsafat budayane
Cebong karo Kampr^tpada-pada sedulurpada urip§ neng tlatah negri kiyepada ba6 bend^ran^ abang putih
Gara-gara sej^n pilihanapa kudu pedot jakwiran^dadi ora ngopi bareng
Embuh sapa bae sing dadiwong sing dipilih ka^durung karuwan ngejak ngopinjagong neng klasa barengkaya Kampr^t karo Cebonggayeng yah^d^rsadurung^ J vs Pdigawe gegdr ruwedmorat-marit sakarepe wudel
Bandasari, 21-8-2018
Antologi Puisi 75
APAS KHAFASI
Kanggo Kuli Kuli
"Tegal Jepange Indonesia"Enyong kowen kab^h6n^k slogan kuw6sing ndadtoa generasi buntutNeng kawasan daerah industri kiy6bati rugi mung ukurane mode tinian plastikgo diwarisna maring walad cucun6Ian kae-ka^ pada bebungahdadi kacung wong asing neng tlatah^ d^w^k
Nyamp^ atusan nyong kowen kab^hgembrojos kringete dibakar nengpenggen^n pengecoran saben dina
Nyamp6§wunan nyong kowen kab^hsikil tangane dibubut neng mesin penggilingnasib
Nyamp^ jutanan nyong kowen kabdhtenaga Ian utek6 ditekuk neng upahsing ora mesti
Nyamp&k^n majikan bisambangun pabrik, munggah hajiIan kawin maning
Nyamp6 ora nyamp^nyong kowen kab^h mung bisane
76 REPUBLIK TEGALAM
ngumpulna impen ketibannggenjot pit saben dina
Kapan nyamp^dina pengarepan nyong kowen kabdhditekuk daning gaya uripwong sugih-sumugih sing nganggosistem kapitalis
Bandasari, 21-8-2018
Antologi Puisi 77
MOHAMMADAWUB
Umah 1
Umah4 enyong wama ijokarepe bojojur enyong ngalahera maksude kalah
tapik^n jaga bebrayanben urip ayem kelakon
Chadad, Senin, 20 Agustus 2018
78 REPUBLIKTECALAK
MOHAMMAD AVYUB
Umah 2
Umah kuwd kekarepwong loro: Bapan6 kelawan Man§jalaran ora kur nggo tunggonapa maning mung kanggo turu-turuan tok
Apik6 umah ditata temataben ana ajin6, ana martabat^ana sing kasebut endasuga ana sing ngurus seisi umahana bocah-bocah sing gagah Ian kemayu
Kab^h mau tujuan^ sijipenguripan sing dijaluksakinah mawaddah warohmah
ayem, tentrem Ian kebek tali asihsenajan mesti ana sing nggiwarwong aran§ bebrayah
Sing dikarepi dalan ngidulsalah sijin§ mlayu ngalormbajur kepim^n kiy6?
Kari pinter-pinter§ endas6bisa tetep lempengmaring dalan lurusapa kewalahan sebab6 ora j^godmalah burak-rantak sisan?
Antohgi Puisi "79
MOHAMMAD AVYUB
Umah 3
Umah kuw§ asale w6k6 wong lorolanang sing dadi kang mase Ianwadon dadi bojon§sebab6 dipilih enggon6modhal umah6
samp6 wema c^te
b6 rembukan bareng
Lah! Barang wis apikmagrong-magrong
jero umah uga komplitmolai ana g^g^ran
Asal6 sep§16suw6-suw4 sangsaya gemladhagkayad§n§ geni mulad-muladtambah angM sipet6lanang wadon bengkerenganlaka sing gelem ngalahakhir6 dalan pegatan sing dikarepi
Selugune sijin6 dalan palingdisengit gusti Allahapa maning barang alamumbrah tekan ngendi paranbaguse disimpen jero ati
80 REPUBLIK TECALAN
Duw6 kenangan kang becik ugasing alambuh keprib^n caran6 aja ngantidiumbar nang njaba
Wong wis pisah selawas6mesthin§ bebrayan tetep ajegaja gampang ngumbar, apa maning barang alabagus6 disimpen jero ati
Umah
bekas bojouga bocah-bocah lanang wadontetep ba§ jaga paseduluranwong kab^h mauduw6 kenangan kang becik uga kang ala
Mbuh keprib^n carane, kudu sidhem disimpen rapetjalaran, umah kuw§ mbiy^n dadi panggonan^ enyongbojo Ian bocah-bocah
Bocah-bocah dudu wong liyaning bojo tab bisa dadi bekasaran6 bocah dudu bekas
tapik^n sing kasebut darahdaging§ dh^w^k
Chadad, Senin, 20 Agustus 2018
Antologi Puisi 81
DHIMAS RiyANTO
Topeng Mlaku
Nang kota nyong serlng nyawang wong mlakukadang ak^h wong wadon sing ayu-ayuguya-guyu karo mlakupanc^n katon ayukaya toping mlaku
Ana maning sing tak sawang rada kemayuangger ayu tah belih kudu kemayukiye tah kemajoi, top^nge kandel dobel telurambut palsu, idepe palsuaja-aja rain^ ya palsuoh... toping mlaku
Kadang nyong penasaran pan ndeleng aslin§jarene wong ayu kuwe disawang^ adong lagi turunyong meksa kenalan siji wong ayubareng tak sawang, topeng§ copot, lagi tururain§ mbelekesutu...
nd§yan tah, artis penyanyi, pema^n sin^tronkaton ayu adong lagi top^nganoh... toping mlaku
Tegal 21 Agustus 2018
g2 REPUBL/K TEGALAN
DHIMAS RIYAUTO
Lugu Tapi A3ru
Saprana-sapr6n6 nyong gol^t wong wadon lugulugu tapi ayukadang ketemu sing lugu tapi belih ayu
Nang kota wis laka wong wadon lugunyong maring d^sa, niyate mbokan nemunang d6sa, nyatan^ ayu sethithik wis payusing lugu tapi ayu panc^n "barang langka"rada ayu ba§ wis urban kerja nang kotaterns nyong pan maring sapa?Kepala D^sa nakoni, "Badh6 kangg6 sinten?"
Nyong mung m^sam-m^semsing penting p^ngin olih wadon lugu tur ayunyong mung mbatinpan tak wayu
Tegal, 21 Agustus 2018
Antologi Puisi 83
R. JAVENG JALADARA
Sajak Karijan Nyalon Dewan
Wis dadi kebiasaan
saben limang taun sepisan mesthiana pemilihan umummilih anggota dewan sing bakaledadi perwakilan rakyatmulan6 aja padha ̂ramangger ujug-ujug ak^h politisi dadakan
Semana uga sing dialami daning Karijanlaka bledh^g laka udan ujug-ujugngumumna pan nyalon dewankaruwan bae bab kuwe akhire dadi omongantangga teparo padha takon-takonanseal bener apa crane Karijan jar§n6 pannyalon dewan
Awan bengi saben uwong-uwongpadha ngumpulsing dadi lakon nggobahan omonganmesti Karijanmaklum, Karijan mung dadi bum serabutansedhenge ning nyalon dewankudune duwe dhuwit sakandhang bentang
Jare Man Karto, Karijan kuwe ora ngukur awakpangkate mung dadi tukang maklaran baekep^ngin dadi anggota dewan kedhingamri apa dhong6?Ngaca owh... ngaca
REPUBLIK TEGALAN
Jar4 Yu Sarijem, rika aja ngomong kaya kuw§Man Karto
Karijan kuw^ kalung ususdadiya apa ba6 mesthi pantesapa maning wong§ tiatenan, sopanaku taaah dedonga Karijandadi d^wan
angger6 y^n wis dadi dewan ora klal^n
karo kanca-batir sing tau mbatiriurip klalaran
Wa Kaji Mukri sing dhong^ne ora pan urusanakhir^ m^lu nimbrung omonganmesthin^ kowen kab^h padha njaluk muji syukuresih ana kancane dh^w^k sing gelem pedhulinyalon dewankuwe taaah nganggo dhuwit warisanmbuh nganggo dhuwit menang totohansing jelas Karijan dhuwe niat kep^nginmb^la rakyat eb^n ning taun-taun ngarepurip4 ora padha kecingkrangan
Sing apik saik bareng dedongamuga-mugaha Karijan dadi anggota d^wandigaw6a dadi dewanmuga-mugaha ora pecicilanora clamitan
ora korupsinanora onggrongan Ianora doyan nilep anggaran
Tegal, 26 Nopember 2013
Antologi Puisi 85
R. JAYEMG JALADARA
Enyong Dudu Sapa-Sapa
Enyong tetep enyong
ajeg awit gemiy^n nganti saikiora tak pikiri kowen seneng apa orasing penting mangan ora njaluk rika
Enyong panc^n kudu dudu sapa-sapatur ora p^ngin disubya-subyatapiken aja dianggep lakailange enyong, jagad gumirat bakalnandang sengsara
Enyong dudu sapa-sapatapiken aja digampangna
Tegal, 26 Nopemher 2013Dina Sastra Tegalan
86 REPUBLIKTECALAN
DHIMAS RIYAMTO
Lugu Tapi Ayu
Saprana-sapr^n6 nyong gol^t wong wadon lugulugu tapi ayukadang ketemu sing lugu tapi belih ayu
Nang kota wis laka wong wadon lugunyong maring d§sa, niyat6 mbokan nemunang d#sa, nyatan§ ayu sethithik wis pa)aising lugu tapi ayu panc^n "barang langka"rada ayu ba6 wis urban kerja nang kotaterus nyong pan maring sapa?Kepala D^sa nakoni, "Badh6 kangg4 sinten?"
Nyong mung m^sam-m^semsing penting p^ngin olih wadon lugu tur ayunyong mung mbatinpan tak wa)^!
Tegal, 21 Agustus 2018
Antologi Puisi 83
R. JAVENG JALADARA
Sajak Karijan Nyalon Dewan
Wis dadi kebiasaan
saben limang taun sepisan mesthiana pemilihan umummilih anggota dewan sing bakaledadi perwakilan rakyatmulane aja padha 6ramangger ujug-ujug ak^h politisi dadakan
Semana uga sing dialami daning Karijanlaka bledh^g laka udan ujug-ujugngumumna pan nyalon dewankaruwan ba6 bab kuwe akhir6 dadi omongantangga teparo padha takon-takonanseal bener apa crane Karijan jarene pannyalon dewan
Awan bengi saben uwong-uwongpadha ngumpulsing dadi lakon nggobahan omonganmesti Karijanmaklum, Karijan mung dadi bum serabutansedhenge ning nyalon dewankudun§ duwe dhuwit sakandhang bentang
Jar6 Man Karto, Karijan kuwe era ngukur awak
pangkate mung dadi tukang maklaran baekep^ngin dadi anggota dewan kedhingamri apa dhonge?Ngaca owh... ngaca
84 REPUBLIK TECALAN
UNTUMCPURWADl
Bengi Atis Nemen
Bengi sing rasane atis nemenora kaya sing uwis-uwis Cirebon biasan^ ramendean ba^ kiye sing ndad^kn^ uwongluwih seneng ndhekem nang umah
Nggelar klasa nang ngingsor ringin tuwaenyong kowen jejagongan ngarepe lawang alun-alunsegelas jahe susu ngancaniuntung temen angine ora langsung nampeki
Ties nang pinggir dlanggungklebet bujur merah putih mengibar-ibarng^lingena maring sapa bae sing padha nyawangadong wayah kiy^ m^gin wulan kemerdhekaan
Taping atine enyong m^gin ngemu ba^ pitakonankapan kemerdhekaan kiye dirasakena kamb^nsapa bae zonder dikotak-kota
Cirebon, 23 Agustus 2016
Antohgi Puisi 89
UMTUNG PURWAD/
Wulan Agung
Wayah benginjagong dh^w^kan tengak-tenguknyedhot cahya wulan
Bareng wulan sing gedhen^ langka padhan§ngelingi agunge kuwasaMU
Jakarta, 14 November 2016
90 REPUBLIK TECALAN
BUD/ PRIYAMTO
Kakange
Kakange...samp^yan melasi pornggandh^ng wong wadon ayunggo ngemban bareng amanahmalah disingkang-singkangapa maning ngomongiapa maning nas6hatimeneng bae dilaraniditladhungi....
Kakange...untung temen samp^yan nduw^ni imanuntung temen samp^yan nduw^ni sabartetep gumantung maring Peng^ransing nggaw6 abang ijone nasib menungsa
Kakange...saiki samp6yan wis mulyakab^h saka ridhon6 Gusti Kang Maha Kuwasamula aja nganti tiru sing ora perluaja nganti nglarani atine kanca batiraja nganti nglarani atine wong enomaja nganti nglarani atine anak-anak6aja nganti nglarani rakyat^aja nganti polah sing ora nggenah
Dunya ora kena nggo kadirajabatan ora kena nggo gagahan
Antologi Pu'isi 91
urip saderma kanggo golet sangubekal kanggo ngadep Pengeran
Kakange..kakangeenyong kangen sampeyan
Tegalf 29 Agustus 2018
92 REPUBLIKTEGALAN
JULIS MUR HUSSEIN.
Wadul
Urip kuw6 mung derma nglakoniora bisa milih kaya wong tetukuankab^h wis tinakdir daning Pengeransing tumanina y^n saba parannglembari jagat njembari kerabaty^n nemoni bebuntu, peteng pepetengmundhak §ling maring Gusti Pengeran
Maring sapa kowen wadul?yen mb^suk bapa-mbok6 ora nanawadula maring Gusti Allah...!
Maca quran, dzikir, sembayang bengiaja ditinggal gus. Bocah bagus
Gaul karo wong-wong endi baeasal pinter milah Ian milihkuw6 ya sarana wewadulansawetara aja salah wadul ya gusbocah bagus...!
Salah wadul
nasib keok
rejeki jeblog
Pagerbarang, 13/7/2018
Antologi Puisi 97
MOCH. M/'ROJ ADHIKA AS.
Taun Politik
Saiki wayah6 taun politiktaun rakyat dipecah-pecahtaun rakyat diadu dombataun rakyat didoltaun rakyat diiming-imingiwong-wong nganggur laka pegaw§andadin§ nyalon b^n ana kegiatandodolan rakyat
dodolan kyaidodolan kajidodolan agamadodolan nipu
angger wis dadi, bisa nyenengna rakyat ora?
Kaluwargane seneng sit, soal rakyat urusan mburingko angger dadi b^n katon mb^lani rakyatnggo pantes-pantes mbangun dalan aspal papingtapi rakyat cuma diiming-imingi impen-imp^ntetep mlarat, padhahal belan6 saporete demi calon singdidukung
Taun politik
taun gedhe goroh§, tipu-tipu cara alustaun dodolan abab
Pekiringan 13 juli 2018
98 REPUBLIK TEGALAN
Afi/EF TURATWO
Itung-Itung Ngrungokna Radio
Krung^ cecuwitan bos kampr^t
klambi bedhah dadi suw^k
weteng ngelih era sida m^w^ksebab cucuwitan^ bos kampr^tkaya Gunung Slamet pan dip^ndkkaya wulan pan diemdknganti matan§ pegel ora mel^kndeleng tingkah^ sing ̂ l^kenyong njaluk pangapura ya bos kampr^tsebab nyong ngrungokna samp^yan ngobrolomong dobol kaya bakul c^ndholjebul6 abab§ mambu j^ngkol
Wis bos kampr^t pidaton^ mandhegsebab angger terns ngomongenyong bisa samp§ ngompolora pajni didolpaling dibanting endah ambrol
Agustus, 2018
Antologi Puisi 95
JULIS MUR HUSSEIM
Awit Saiki
Rasan# mb§k§ wingikowen lair nang mbang kulon^ Kali Gungnang gedhebag-gedhebug^ rasa priyatin sajeron^ wengikang nyamutditunggoni pirang-pirang dinadunga Ian was-wasbandha Ian tenaga nggulung dadi siji
Rasane pol-polangogoh rejeki nganti tengah wenginang reange oc6h manukb^n dinan^ laka let-§
raw§-rawe rantas holopis kunthul barisdialem Ian dikompl^n, waras Ian panas-tisuga sebalikengrungkel nyawiji
Terns ngebyak anakkuaja mlekesunu tindhak-tandhukmuaja g^ngsian polah uripmudeleng dunya mengko mesthi luwih abotawit saiki cukupi bekal uripmu
b^n aja kalah saing karo liyane
Gembladhag monc^r uripmubarokallah fi umrik...
96 REPUBLIK TEGALAhl
JULIS MUR HUSSEIN.
Wadul
Urip kuw4 mung derma nglakoniora bisa milih kaya wong tetukuankab^h wis tinakdir daning Peng^ransing tumanina y^n saba parannglembari jagat njembari kerabaty^n nemoni bebuntu, peteng pepetengmundhak eling maring Gusti Peng^ran
Maring sapa kowen wadul?y^n mb6suk bapa-mbok^ ora nanawadula maring Gusti Allah...!
Maca quran, dzikir, sembayang bengiaja ditinggal gus. Bocah bagus
Gaul karo wong-wong endi ba6asal pinter milah Ian milihkuw§ ya sarana wewadulansawetara aja salah wadul ya gusbocah bagus...!
Salah wadul
nasib k6ok
rejeki jeblog
Pagerbarang, 13/7/2018
Antologi Puisi 97
MOCH. MI'ROJ ADHJKA A.S.
Taun Politik
Saiki wayahe taun politiktaun rakyat dipecah-pecahtaun rakyat diadu dombataun rakyat didoltaun rakyat diiming-imingiwong-wong nganggur laka pegaweandadin^ nyalon b§n ana kegiatandodolan rakyatdodolan kyaidodolan kajidodolan agamadodolan nipu
angger wis dadi, bisa nyenengna rakyat ora?
Kaluwargan^ seneng sit, soal rakyat urusan mburingko angger dadi b^n katon mbelani rakyatnggo pantes-pantes mbangun dalan aspal papingtapi rakyat cuma diiming-imingi imp^n-imp^ntetep mlarat, padhahal belan^ sapor^t^ demi calon singdidukung
Taun politik
taun gedhe gorohe, tipu-tipu cara alustaun dodolan abab
Pekiringan 13 juli 2018
98 REPUBL/K TEGALAN
MOCH. MI'ROJ ADHIKA A.S.
Paceklik
Jaman paceklik wong-wong urip6 padha ngawurora nganggo aturan, nabrak-nabraksing penting bisa urip makmurora ndeleng apa-apaora ndeleng sapa-sapajabatan dhuwur malah nggo kesempatan numpuk dhuwitnggo kabegjan^ dh^wdkdhuwit rakyat kanggo bancakanwong pinter agama ana kur nggo tamingora nuturi wong-wong sing padha ngempradh^w^k^ malah urip6 ngawur
Dadi wakil§ rakyat ora mikiri rakyatkepim^n b^n padha urip makmuraja kura rakyat§ nggo tumbal
Wong-wong sing sugih ora gelem padha aw^hbagi-bagi kabegjan karo tangga teparowong-wong sing mlarat padha kesengsem numpuk dhuwitpadha srag-sragan
Jaman paceklik wong-wong uripe padha ngablup^ngin sugih ora kerja keras ora kerja cerdasp^ngin§ instan, cepet sugih, malah nyupangngabdin^ karo sy^tankw^h jaman paceklikwong-wong imane padha kroposkudun6 n6ng jaman paceklik padha nglakoni tirakat
Antologi Puisi 99
nylametna kaluwargan^ Ian awak dh^w^ksisan alam semestan^
Ning jaman paceklik urip padha priyatin ndidik bocahkaluwargan^ nganggo dalan agamab^n ngerti ng^lmu surasa
Jaman paceklikyuh padha sregep dzikir^ maring Gusti Allah^ling-peng^ling maring sedulur b^n urip berkahora kebendu
Pekiringan, 13 Juli 2018
100 REPUBLIK TEGALAM
MOCH. MI'ROJ ADH/JCA A,S.
Kepriben
Gajah ribut cakar-cakarandiadu kancil sutur
rayahan intipkebo bul6 m^lu-m^lu ngamukngrusak kandhang^pitik-pitik piyak-piyaknggol^ti babone
Wah! Ribut terns jagad^ora tau ayem
endi ukum sing adilanane ukum alas rimba
Ah! Kaya kiy^ora tau ayem
wong-wong gedh§ padha polahwong-wong cilik padha pradahwong-wong cilik padha ketiban getah§wong-wong cilik padha krutugan awu anget6
Ah! Bingungkepriben wa?
Pekiringan 17 Juli 2018
Antologi Puisi 101
TOFIK ROCHADl
SKTM Pancen Sakti
Tak pikir apa kiye tandan^ jaman pan akhirbocah sekolah padha sungkan mikircekelane HP android paling mutakhirngaksin§ kaya wong tajirnyong-samp^yan padha gimirmikiri dunya era k^mutan uiip sing petn akhir
Sing tuwa dhong4 wis asin malah gawi isindhonge digugu malah luwih sarudhonge diconto malah nggenthodhonge ditutut malah ngentutp^ngin kep6nak ora mikirwong sugih ngaku fakir
Nyong eram mating jakwirtumpakane motor tapi utek^ kotorumahe magrong-magrongtapi seneng§ ngrongronganak§ p^ngin sekolah bapan^ andelane SKTM
Pancen jaman pan akhirbocah pinter sekolane kudu muter-mutermuter dalan6 muter uteke
bodho aja dadi keboaja ilang kemlarataneapa maning saiki jaman surat saktiora perlu dhuwit ora perlu bitimilih sekolahan ora nganggo kangMan
102 REPUBLIKTEGALAN
utek kurang esih bisa ngarangutek jendhel rai kudu kandhelaran§ b€ SKTM
Surat Keterangan Tidak MaluSuka Kendhel Timbang Magel
Slawi, 2018
Antologi Puisi 103
TOFIK ROCHADl
Nandur Pari Jaman Saiki
Nyong nandur pari nganggo bibit katresnan^ atitak sirami nganggo eluh karo tetangis mbebes millpari bledhug gawe bungahe manuk pathing sliwer wira-wiritak elus tak op^ni nganggo wirid Ian dedunga sawengi-wengidadi beras putih kencono wedi
Saiki
sawahe nyong ditanduri gedhong magrong-magrongpondasin^ iluhe kawula k6r§ndad^kna nyong kemlakaren tapi kalirendibruki pari menirparing tuan meenir
Saiki
nyong kudu nandur parin^ng tol turut gilin^ng mal saiji wijiuga ndng gedhong susun mencitning kab^h wis dadi imp^ne enyong sing nggegirisi6b6n ketemu maring surga Gusti
Slawi, 2018
104 REPUBLIKTECALAN
TOFIK ROCHADI
Warta Hoax
Jaman kaya kiye jal sapa ba6 bisa keblingerbisa salah nindakna sing ora benerkabeh warta bisa diunggahliwat m6dia sosial saabrag-abrag
Saiki jaman now mating ndi-ndi oracukup karo kongko-kongkomodal jenthik bisa nggo ngorak-ariksak tul bisa saabrag-abrag padha munculkur saklik jagad gumirat padha njempalik
Warta hoax brita luwak gaw4 sowaksing penting viral padhahal mbualnggol^t kondang kaonang-onang ora wedi terkonang
Warta panas sing kadung wanikedad^ane malah ora padha ngertikabar dobol nongol n^ng endi-endipungksane hasud gawe panase kahanan
Warta hoax pancdn brita bohongasal njeplak laka bukti timggakdasar compongerame wong padha ngandel omong kosongngajak ribut dadi gelut padha gelem dikempong
Wong kudu ngerti m^dia sosial ana aturaneora kena ngina apa maning gawe ati panas baran
Antologi Puisi 105
gunane nyebar brita ala maring wong liyaneora urus ukume wis diums
b^n warta disebar ora waton ngabarana abab kudu ana jawabkaya trasi sing migunani
Nyong samp^yan olih nyebar warta singtanggungjawab Ian benerm^nM informasi sing migunaniwerta aktual tur faktual
ora nglanggar SARA sing ndad^kna dugal
Slawi, Agustus 2018
106 REPUBLiKTEGALAN
TOFIK ROCHADI
Wal Wal Keduwal
Nyong dadi wong ora gableg tapi dudu gedhibalora duwe bandha ora duwe dunyaduw^ne ati karo raik
Wong sugih semugih ak^h polaheakdh kekarepan^wong sugih klal^n lagi mlaratepejabat6 klal^n karo amanatewal wal keduwal dudu ula dudu kadhal
apa bae diuntalaspal dijambalwatu kaya tahuwedi kaya rotiwesi kaya gor^ngan nggemesikawat kaya jamu kuwatsem^n kaya omb^ncor beton kaya klepon
Jare negara mawa cara desa mawa tatawong gedh^ mrenah ora nggenahwong cilik salah gampang di kandhangwong gedhe kliruditinggal turn"sakitnya tub di sini"
Dhuwit rakyat padha dikutilma^n sogok maring wong sipil
Antologi Puisi 107
jare mung saupilpadhahal sakendhil
Wong cilik ngarep rejeki secuilwong gedhe malah mbethithil
Slawi, 2018
108 REPUBLIK TEGALAW
KURNIA EFFEMD/
Randhu Alas
Ngadeg jejeg katon sing kadohancarang landhep kelir sokelat enom ngranggdh tilas wulannimangsane dadi penunggu, ngawasi sapa ba€ singngambah dalanwiwit nyong cilik, kayong^ ora tau tambah uwan
Randhu alas, kasebut salawas-lawas
oyot nyakar bumi, cekelan kenceng maring Sinuhunnganti kisut kulit6, matane tetep awasdadi saksi sadawan^ lonjoran taun
Nyongbelih pan kelal^n maring dalan kiy6urip kanggo badhdkan, ng^ng^r nang kutha liyansawijin^ dina, bakal balik ngudag tenger§nyawang randhu alas, sepisan maning... sepisan maning
2009
Antologi Puisi 109
KURMIA EFFEMDI
Jubika
Kenal nemen karo lingir dmper toko, anggon nyong mlipirdigandh^ng Ibu, nyawang dedalan, nang isor padhang^srengenge, kringetan nganti teles sagigir klambi, tenis... mlakuterus, anjog pojok kepethuk sing dodol jubika.
Hm... wangi ambune gedhang remadan geseng nang tengahbubur trigu, panggangan areng terus dikipas. Ibu karo nyongsabar ngent^ni, jubika dijukut sing cithakan, dijej^r nangtampah sadurunge dibungkus godong rangkepan dluwang.
Sewulan sepisan utawa sewulan pindho, ngl^nc^r sing Slawimaring legal, Ibu mundhut gaji Bapak sing benum daditentara, lagi pendhidhikan nang Jakarta. Bocah cilik kuwe, singora tau bosen rasane jubika, saiki kepengin nggangsir taun-taun mburi, pawitan eling-eling nggol^ti Simbok sing dodoljubika.
Hm... wangi riwayat gemiy^n, alon-alon ketutup lelakon, ang^lnemoni katresnan sing ditandur Ian terus mulur sadawaneumur. Ndean, enggane nyong tetep awit cilik, ora pan kepikirngangeni jubika nganti rambut perlu disemir.
2009
110 REPUBLIKTECALAM
KURMIA EFFEMDI
Nyekar
Manjing pejaratan, krasa suwungsila nang ngarep^ kuburan Bapak, ana sing ngrubungwis pirang pendhak ingsun ora tau sowan?Sedina-dina urip ingsun kanggo dolanan
Saya p^rek jarak antaran^ umur karo kuburnanging tambah adoh c^l^ngan amalan kanggo batir matiprim^n §nggan4 siji-sijin6 nyawa klakon maburdurung duw^ cekelan sing pantes dirumat wanti-wanti
Manjing pejaratan, kayong bingungapa maning sing dipikir, ̂sih akeh sing gaw^ kuwatirng^tung dosa rasan^ wis klelep, belih bisa nembungmampir nyekar §ndah k^mutan, kaya wong turn nglilir
Aja nangis bae, gagiyan tangi terns mla5aingudak sing ketinggalan: utang janji sing kudu dibayarsinau maring wit semboja, kembang^ ayu-ayunderes wirid, ora tau ngresulah, saben dina thukul godonganyar
2009
Antohgi Puisi 111
KUmiA EFFEMDl
Kali Gung
Aban§ kowen kelajoimetu sing weteng gunung ora nggawa watuban5aine aras-arasen mlaku
Laka maning crita banyu beningkanggo kungkum brayahe pringsing carang^ kanggo gaw§ suling
Endi bebocah sing biasan§ ciblon?Awan-awan angon, bengi luruh laronsaiki wis angdl dikongkon
Tembang banjir wis gari dong^ngtani watu dadi tambah c^ng^ngtenimbang nyambut gaw6 luwih ak^h nggl^l^ng
Waktu semana angger udan deres pisanumah pinggir kali sabekakas6 k^li sadawan-dawanakdh uwong nangis ngenes, k§langan
Sawis6 dadi korban, teka watu glundhungankaya uwoh pelem rontok sing wit-witandipan^n kanggo urip tetaunan
Kali Gung, bengawan wurungpucet kaya pendhekar kalah tarungbanyun^ males mill, kesandhung-sandhung
112 REPUBUK TEGALAN
MAKMUR/
Goroh
Laka padhane ati lara sebabe diapusidiapusi bandhan^diapusi kahormatan^
Sing paling gaw§ mangkel diapusi kepercayaan^wis lagi ketiban bali malah dikapruki
Luruh barengkerja barengmalahan turn uga sokan barengkur ning WC tok sing ora bisa barenggiliran masalah dhuwit bisa bureng
Mangan padha seganeturu padha amb^n6ngorok uga padha suwaranetapine karakter bisa sakarep§senajan sekolah nganti dhuwurora gampang kaya wong nandurpanc^n kudu sabar
2017
Antohgi Puisi 113
MAKMURl
Wong Tani
Nggentes temen ning pak tanitengah wengi 6sih ning sawahluruh banyu nganti sewayah-wayahkadhang rebutan karo tangga sebelahadu cangkem nganti adu lengenpadhahal ̂sih karo tangga kiwa tengen
Golet pupuk kaya pan ndaftar pegaw6ankudu nganggo surat karo katep§padhahal dilawani tukune adoh ora ning d6sa
Angres... angres
giliran sab6n tambah k^derdidol murah digawa balik gaw§ susah
Wong derep njaluk§ direganisaprapat rongatus angger wanibarang wis dadi gabah laka sing ngunjaligelem pisan ongkos^ ngaranibener jar6 pak jokowiak^h alumni IPB ora gelem dadi petanisebab ora bisa ngangkat drajateapa maning nguripi.
2018
114 REPUBLIKTECALAN
TOMMY AZIZ
Sepasang Mata Kembang
Nok, apa kowen ora weruh?apa kowen ora krasa?Coba g^n kacananmatane kowen kaya kembang
Nok, tak kandhani yamung bae aja ngomong sapa-sapanyong eram
bisane matan^ kowen kaya kembang
Tak sawang apik, Noknggawe bungahnggawe ati ayem
nggawe enyong ora bisa mingkem
Nok, percaya ora karo mas?matane kowen kaya kembangtapi dudu kembang sing ditandur nanglemah pinggire watuora liya, kembang sing thukul nang atinggawe nyong ora bisa turn
Antologi Puisi 115
TOMMY AZIZ
Pai Dadi Saksi
Gemiyen tau k^lingansadurunge Sri matidh^w^k loroan nang PAI
sore-sore ndeleng srengengesri nyekeli tangan, sirahe s^ndh^hanpanas ora krasa, angin ora dirasasri nglamun, latane enyong misiki"Sriii... aja lunga yaaa?"
Dhuh gusti Pengeranora nyangka saiki Sri wis matininggal enyong karo bocahnelangsa, tapi kabe Sing Kuwasa
Senajan kowen wis langkatapi enyong ora bakal klal^n Sriawake kowen dipendhem nang lemahtapi perasaane enyong ora bakal punah
Sri, sing tenang ya?aja watir
dongan§ enyong ora bakal pedhotdhemene enyong nganti pipi kempot
2018
116 REPUBUK TECALAM
DIDI KAMA
Oprasi = (Basa-Basi)
Wingi ana wong matiketabrak goning gilinganggo motor ketabrak mobil
pecah ndas6
ancur awake
gara-garan^ panik
ngindari polisising lagi oprasi
Mbuh
jan-jane aku ra ngertioprasi ora malah gaw6malah nambah cilaka
Ian onare kahanan dalanan
Kaya sing wis-wiswong-wong padha blingsatany^n papagan oprasi
Ning dalan
blingsatanpadha kabur sakentrang-kentranggaw6 ruwed
gaw§ semrawud
tapi
—jar^n^
mendhingketimbang kecekel
Antologi Puisi 117
seket, satus^wu
bisa-bisa mlayang
Mbuh lah
wong-wong ya kadhang ora tertib aturannganggo motor ora lengkap surat-surat^nganggo motor sering klal^n karo keslametane-endas gundul ora nganggo helmtapi polisine kadhangkala ya semrawudoprasi kadhang seenake wudelasal tilang asal cekelsing akhir-akhire UUD: ujung-ujunge dhuwit
Indonesia pancen negara badhutakeh penghuni badhut-badhutmbuh pejabate mbuh rakyateak^h seneng mbadutpolahe kadhang gawe weteng mulespengin ngentutduut!!!
2017
118 REPUBL/K TEGALAN
SUTIYOWATI
Kowen
Kowen...
wis ping pira baebolak-balik dirembuk
toll kapan dadine
Kowen...
dhonge karepe apanyong tab wis ngomongora susah keder
gari ngomong ka...
Ngomong apa baesing dadi nyatan^ora susah kak^hen mikir
anjoge kesingkir
Tegal, 18 Agustus 2018
Antologi Puisi 119
ALFi IMAYAH
Mlongo
Lagi ning njaba umah mlongolagi ning njero umah mlongoesuk-esuk ya mlongoapa maning pan turu, ora beda
Mbesikine sing dimlongoni anjogati gebyar-gebyar, dheg-dhegan ora karuwanseneng§ sahahahaha...
Tegal, 18 Agustus 2018
120 REPUBUK TECALAN
GAM/ ALBAi? A.
Ader Merdheka?
Indonesia
jarene wis merdhekadaning esih kaya jaman penjajahan
Indonesia
jarene wis merdhekadaning lemah banyu ̂sih mbayar
Sing sugih tambah sugihsing mlarat tambah mlarat
Sing arane merdheka tahkudune rakyat urip makmur
Tegal, 18 Agustus 2018
Antologi Puisi 121
RAHARJO
Titik Titik Padamu
Gawe puisi?Isin lah
enyong ora bisa...
Wong n^ng atine enyongmung ana:
"Tegal laka-lakalaka tunggalelaka tandhingane."
Pokoke...
enyong.... titik-titik padhamudilawani sing Tegal maring Jakartabalik maning maring Tegal
Tegal, 18 Agustus 2018
122 REPUBLIKTEGALAM
M. FAIZAL UMAR
Alun Alun Slawi
Neng bumi sing asriana dhaerah sing disenengisaben esuk ngantik^n bengiana ba6 sing nyinggahi
ana sing lagi diskusiana sing mangan tahu acikaro ana sing lagi moci
Ya! Kuwe sing aran4 Alun-alun Slawising ora bisa diklal^nisoal6 mbetahi Ian ngangeni
Tegal, 18 Agustus 2018
Antologi Puisi 123
M. KHAMDAM/
Mardiah
Sore-sore wayahengalor ngidul nyawang sreng6ngewong dudu moni wong ker4tapi nunggu dhuwite Mardiah monine
Mardiah wis kaya Tuhan, jareneluwih-luwih go wong kerehartane ora kepetung ak^h^ngantik^n padha luruh dunyane
Nyong sih ora ngarti sapa uwongemung sing jelasMardiah dudu wong kerenyong baen sing senengnggedh^g-nggedh^kna
Tegal, 18 Agustus 2018
124 REPUBLIK TECALAM
Basa Tegal Warisan
Budayane Wong Tegal
Yono Daryono
Ketua Siwalan Institute
Nyong tau ndpon sutradhara sing uga tukang nulls skenariofilm Indonesia pentholan. Imam Tantowi: "Mas anake enyongWicaksono Wisnu Legowo repan gawe film nggo bioskop ngang-go basa Tegal jare rika priben?" Imam Tantowi ora labas semaur,let ora suwe temb6 semaur: Film kuw6 ditonton wong sa-Indo-nesia, adong nyong sih apike nganggo basa Indonesia basapersatuan, adong pan medhok Tegal apik bae. Nyong gawe filmCarok nganggo basa Indonesia logat Madura, wong padha ngartiadong film kuw6 crita Madura ora usah nganggo basa Madura.Adong kaya kuw6 awake dh^wek kayong disek^t-sek^t engkobubrah NKRI-ne oh," jar^ne.
Enyong ngomong maring Wisnu apa sing diomongna ImamTantowi, tapikan Wisnu-ne ora nggugu apa sing repan dilakoniora ndadegna NKRI dadi bubar. Indonesia kuw6 ragam sukutapikan dadi siji. Lha kae Wisnu gawe film Humas Kota Tegalambal-ambalan nganggo basa Tegal, Indonesia aman-aman ba4.
Enyong dh^w^klugu-Iugune priatin adong bener-benerWisnu nggawe film nggo bioskop nganggo basa Tegal, palinganditonton wonge dhew^k, wong sing ngarti paling-paling wongKaresidenan Pekalongan, Banyumas, karo Cirebon. Adong wongJakarta paling-paling sing buka Warteg.Artine gambar hidupkuwe liyane wong Tegal kurang sreg. Malahan bisa-bisa wongTegale dh^w^k ora seneng maring basane dh^w^k, merga
Antologi Puisi 125
dianggepe nd^sani, kasar blakasuta,kelase babu. Lha prib^n orakaya kuwe wong ka4 adong neng tivi-tivi (sinetron) Indonesiasing tokoh^ nganggo basa legal kuwe babu, wong sing nggokongkonan atawa kacung, adong neng gambar hidup kuwe kurnggo lucu-lucunan. Adong film India ya sing dadi "tolol4" atawawong sing goblog.
Krungu apa sing domongna Imam Tantowi, Wisnu nyang-gah: "Lha kae film Turki bisane wong Indonesia ak6h sing senengtoli monine apik. Film India ya kaya kuwe malahan nganti sap-rene m^gin ana TV swasta sing muter film Turki karo film Indiajare malah sing nonton akeh. Istilahe ratinge dhuwur. "Enyongora bisa ngomong macem-macem maring Imam Tantowi atawamaring Wisnu, dh^w^ke duwe prinsip dh^wek-dh^w^k.
Ujug-ujug skenario film Turah nganggo basa Indonesia dadi.Maring nyong Wisnu ngomong, kyeh skenario engko dirubahmaring basa Tegal ganing pemaine dh^w^k-dhew^k, engkopemaine kabeh wong Tegal.
Enyong mlongo lagi Wisnu ngomong kuwe. Kiye film nggobioskop biayane ora sethithik. Tapikan Wisnu ya kaya kuwe tolipada sagseg latihan.Let ora suwe film mulai digawe, manggon^kab^h nang Kampung Tirang. Salah sijine kampung neangKelurahan Tegalsari sing panggonane ndesep angM diambah.Sing nganggoni ana rolas kepala keluarga, nggo padhang-pa-dhang megin nganggo ceplik sing ana listrike padune kudunyambung maring kampung sebelahe. Dong repan mana kudunganggo g^th^k gabus. Umah-umahe m^gin apa anane, nganggogribig laka ubine. Dong pan mlebuumah neng Kampung Tirangkudu mbungkuk soalelawange endhep. Nggo setting film Kampung Tirang apik, sing nata artistike ora usah ngrubah-ngrubah-bae wis apik.
"Film kiye sing penting dadi toli, ora usah mikir pan diputerneng endi. Aja nduw^ni pengangen-angen diputer neng tivi apaneng bioskop," jare Wisnu kaya kuwe.
126 REPUBL/K TEGALAW
Adong film kiye bisa dadi toll sing maen wong Tegal kabehwis pentol nggo ukurane film layar I6bar. Olih nyambet gawepadha kiyeng, olih syuting film singesuk nganti esuk laka lirene.Kabeh padha ngarepna film basa Tegal kudu dadi mbuh mbang-kanane nyambut gawene paribane sinoman.
Film Turah pragat, segurunge diputer naeng bioskop melu festival nangendi-endi. Tahun 2016 menang telu kategori sedina kuwe;Geher Award karo Netpac Award nang Jogja-Netpac Asia Film FestivalNang dina sing padha bae olih biji apik kategori Asian Feature FilmSpecial Mention nang Singapure International Film Festival
Nang Festival Film Tempo Wisnu olih sebutan sutradharapilihane Tempo mbarengi Slamet Ambari olih penghargaan aktorpilihane Tempo. Film kiye olih alem neng 9th Bengaluru Inter-nasional Film Festival 2017, India. Neng ajang Asean Film AwardsWicaksono Wisnu Legowo olih alem dadi sutradhara paling apikneng acara sing ping 20 Vietnam Film Festival neng Trung VuongTheater, Vietnam. Wonden^ 28 November 2017 olih ulem-ulem
neng Beijing, Cina, sing bud-budan makili Indonesia maju nangajang Academy Awards atawa Oscar 2018 nggo ngrangg^h filmbasa Asing Paling Apik. Film Turah kalah nang Oscar tapikanpaling ora basa Tegal wis langlang buana.
Toli apa jare Imam Tantowi maring nyong ngomong: "Suksesya, Wa, nggo Wisnu," maring batir-batir6 ana sing kandha maringnyong:"Jebule basa Tegal bisa ekspresif Ian dramatik ajib ah,nyong ora nyana." Film Turah senajan neng bioskop ora patiapayu tapikan neng Intemasional olih alem pirang-pirang.
Sastra TegalanPanc^n diakoni wong Tegal maring basane dh^w^k ora patia
pedhe,adong neng njaba maring basa ibune dh^w^k radamindher. Nang Jakarta wong Tegal luwih bangga nganggo basaBetawinan padhahal dong anuk katon wagu. Batir-batir senimanpadha priatin. Mugan^^b^n ora padha kelangan karo basanedh^w^k, padha gawe karya sastra nganggo basa Tegal. Puisi
Antologi Puisi 127
Tegal diwaca dideme maring luar kota kaya Jakarta karo Solo.Sejeg^ kuwe wong Tegal ana perobahane, paribasan6 adong nengnjaba ora pada isin maning pada ngomong nganggo basa Tegal.
Wong ngartin^ basa Tegal kuw6 basa tutur angM adongditulis. Tapikan ana seniman Tegal sing bisa nulls basa tutur,malahan ujude puisi. Lanang Setiawan salah sijine wong singmiwiti nulls puisi Tegalan ora tau lir^n nggaw^ karya sastranganggo basa Tegalora mung puisi tapikan uga novel, Ian artikel.Seliyane kuwe ana aran Dwi Ery Santoso, Ipuk N.M. Nur (KamusProkem Tegal), Atmo Tan Sidik, Dr. Maufur, Ian liya-liyane.Lanang Setiawan sing ngubah puisi Rendra "Nyanyian Angsa"dadi "Tembangan Banyak" (1994) ndadegna ak^h wong padhaeram toll dadi padha semangat nggawe puisi basa Tegal.
Taun 2006 nyong karo batir-batir nganakna Kongres BahasaTegal 1, wong Jawa w6tan (sing nganggo basa Jawa standar)nganggepe reka-reka. Kiye padha bae wong sing "nglawan" atur-an maring basa Jawa. Basa Tegal kuwe selugune dhialek manjingem^gin keluargane basa Jawa.
Kongres Bahasa Tegal 1 salah siji sing diarepna ̂b^n basa Tegalmanjing neng kurikulum sekolahan. Wong nyatan^ wong Tegalkuw6 dong ngomong basa Jawa standar tutak-tutuk, wong biasa adiwaca a dudu o. Sebenere wis lawas wong Tegal kiprah neng sastraTegalan, khususe sastra tutur atawa sastra lisan, kaya dhalangglethak, dhalang laka wayange toll lagu-lagu Tegalan. Awakedh^w^k wis tau kenal karo lagu gawean^ Najeeb B. album wiwitan^"Teh Pod (Gula Batu)" taim 1979, nembang bareng karo Tri Widartising etop judhul lagune "Man Draup Teol" syaire kaya kiye:
Man Draup tukang becakb^cake sering rusakdhasar lucu uwonge, sabar laka j^ngk^le
Ari olih muatan bocah wadon dh^w^kan
nggenjote alon-alon karo diejak guyonMan Draup seneng guyon
128 REPUBLIK TEGALAM
ReffNing panjatan Man Draup teolMegap-megap napas6sing nimggang mung gemuyu bae
Ora suwe lagi digenjotpedhal sing tengen copotMan Draup gagiyan mencolot
Durung anjog ning pasarsing nunggang ora sabarmudhun ning tengah dalan ora n€in bayaranMan Draupe gemboran
Seliyane Najeeb B., taun 90-an awak^ dh^w^k kenal singaran§ Dhimas Riyanto sing ngetokna album "Nyong Cinta Pada-mu" (1995) uga"S§ndh6han Lawang" (2004). Ana uga liyane singm^lu nyubuma lagu Tegalan. Gurung dramane, drama Tegalansing disiama liwat Radio Serenada ak^h sing seneng. Kuwe kab^hbisa dadi bahan genau nggo wong sing p^ngin genau basa legal.
Balai Bahasa Jawa Tengah, Semarang nerbitna Kamus legal-Indonesia sing digaw§ ganing M. Hadi Utomo (2016), taun 2018ganing Balai Bahasa Jawa lengah dipepeki luwih ak^h kosakata-n4. Segurunge kuw6 Lanang Setiawan karo S.L. Gaharu uga wistau gawe Kamus Tegalan, ana maning Drs. Supamo E.P. uga nulls"Dialek legal Kata dan Ungkapan Khusus dalam Konteks".
Wis pan wolung taun nyong nulls crita Tegalan dimot nangkoran Suara Merdeka, "Lembar Pantura" saben dina Senen rong
minggu sepisan gent^nan karo Dr. Maufur. lapikan m^gin ba6ana wong sing ngomong jar6 basa Tegalan kurang mmgjleb, katondipaksa ora dramatik.
Awak6 dh^w^k ngarepna basa 1egal bisa manjing kiuikulum,mung ba6 prelu ana standarisasi seguning6 dadi materi nggogenau neng sekolahan. Uga prelu dipastikna atawa dibakuknateknik linguistik^.Neng k6n6 kyeh basa legal bisa diujudna dadi
Anlologi Puisi 129
basa tulisan. Adong laka standarisasi rasan^ ang^l olih nglakoningajama basa Tegal neng sekolah-sekolah.
Mbuh mbangkanane, atawa mbuh prib^n-prib^n basa Tegalkuwe warisan budayane wong Tegal Ian idhentitas masyarakatTegal, mesthi prelu dilestarikna. (*)
130 REPUBL/K TEGALAN
Bio data Penyair
1. Lanang SetiawanJawa "Rancage" 2011, tau nrima penghargaanMan 0 Year 1994 versi seniman Tegal, Ian nrimapenghargaan Best Indie Composser (Pencipta LaguIndie Award 2011) sebage pencipta Lagu Tegalan.Nyetusna laire "Sastra Tegalan Ian Hari SastraTegalan" sing dirayakna saben tanggal 26Nopember. Gawe buku apa bae: novel berbahasaIndonesia ing antarane: Trilogi Pengendnra Badai:Pengendara Badai (2009), Sudut Panggung (2011),Ian Ndaru (2013); Titisan Bintang (2014), Ian Praharadi Pesisir (2017). Nganggo novel basa Tegalanjudhule Tegal Bledugan (Meradang) taun 2010.Nerbitna buku Puisi Tegalan: Nazou (2011), SumbuPendek (2015), Tegal Melawan {2016), Ndoro Binyak(2017), Ian Haiku Tegalan 228 Jala Sutra (2016), 99Wangsalan Tegal (1998), Kamiis (2008), uga taunerjemahke puisine WS. Rendra "NyanyianAngsa" maring Basa Tegalan dadi "TembanganBanyak". Tau gawetabloid Kontak, Porem, Literasi,Muara Sastra, Jurnal Tegal Tegal Kosih Tegal Tegal.Mbukukna naskah drama: Ni Ratu (1990), KenAngrok Gugat (1991), Lenggaong Asmara NyiRonggeng (1992), Ian liya-liyane. Novel basa Indonesia sing durung dibukukna "HororKekuasaan", "Nonjober Lawan Walikota", Ian"Garwo Sejati". Selawase 3 taun dh^weke njabatredaktur budaya Marian Pagi Nirmala Post.
Antologi Puisi
2. Dhenok Harti
Lair nang legal. Amargatangga kiwa tengeneseneng nekuni kethoprak, ndadekna Harti nekuniteater. Mlebu neng Teater Puber Kota Tegalpimpinan Nurhidayat Poso. Nulis puisi Tegalansering dimot neng Tabloid Literasi, wetonan Tegal,Jumal Budai/a Muara Sastra, uga PR edisi Cirebon.Dhenok Harti, salah siji wong wadon sing taumacakiaa puisi Tegalan "Tembangan Banyak"gaweane Lanang Setiawan saka sajak asli"Nyanyian Angsa" karya W.S. Rendra, wektupentas neng omah dinas Bupati Indramayu, JawaBarat. Uga tau maca puisi Tegalan neng TamanBudaya Surakarta taun 1994.
3. Maufur
Lair nang Brebes, 26 Februari 1956. Tau dadiWakil Walikota Tegal sing pisanan periode tahun2004 - 2009. Tau njabat Rektor neng UniversitasPancasakti Tegal. Senajan luwih nggateknamaring pendhidhikan, Maufur dhemen pormaring jagad puisi. Luwih-Iuwih nek maringpuisi Tegalan, paribasane kaya maring kolokadong pan buka puasa. Puisi Tegalane dimoatning Koran Harian Satelit Post, mlebu ningantologi Ngranggeli Knturanggan, Kilas Balik Pilkada2004, Peuyair Angkatnii Tegal Tegal, BaladaAsu, IanTegal Ngmjug. Kejaba kuwe pemah nulis kolomning koran harian Tegal Nirniala Post, sing akhiredigawe buku judule "Salah Kaprah". Saikine dadipenulis kolom neng Suara Merdeka. Basanenganggo basa Tegalan.
REPUeUK TECALAS:
4. Yono DaryonoLair nang legal 25 Maret 1955. Bareng Eko Tunas, Haryo Guritno, Ian batir liyane ngedeknaTeater RSPD (1978) Ian Studi Grup Sastra Tegal(1981). Ketua Dewan Kesenian Kota Tegal (2018-2021). Seabrek puisine dimot antarane nengantologi Peta Sastra Puisi-Puisi Tiga Kota (1983),Dari Negeri Pod 2 (1994) uga neng antologi Puisi}aum Tengah (1994). Kejaba nulis puisi uga nuliscerp^n Ian naskah drama. Naskah drama singdigawe dening dh^wekeing antarane: "Umar binKliatab" (1981), "Roro Mendut" (1983), "MatiMuda" (1983), "Mandor" (1987),"Adipati Anom"(1988), "Palagan Kurusetra" (1991), "Opera GajahMada Atawa Abrahah" (2003), "Opera Sebayu"(2006), "Sunan Panggung" (2007), "Opera BrandalMas Cilik" (2008), "Testimoni Drupadi" (2010) Ianliyane. Petikan naskah drama Ronggeng-Ronggeng dimot neng antologi Horison Sastra Indonesia (2002). Saiki dadi penulis kolom basa Tegalning rubrik "Warung Pod" Suara Merdeka, sabendina Senen, rong minggu sapisan gantian kambenPak Maufur.
5. Nilam Rahma CahyaLair 5 Maret 1979 ning Tegal. Seneng nulis puisisajege SMP kelas 1 Dewi Sartika Jakarta taun 1991.Sanalika neng SMA Negeri 3 Kota Tegal, sangsayadhemen maring puisi. Taun 1998 nimba ilmu ningUniversitas Setiabudi, Solo, Jurusan Farmasi.
Nilam anak pembarep saka sedulur sing jumlahenem (6). Sering maca puisi neng acara-acarakesenian Kota Tegal. Sajak Tegalane mlebu nengantologi puisi Ganti Lakon, Sintrcn Dadi Ratii editor LariangSetiawan, penerbitMerfw Tegal, Tegal.
Antologi Puisi
6. Atmo Tan Sidik
Lair ning Brebes, Drs. H. Atmo Tan Sidik nampaAnugerah Kebudayaan Kementerian Pendidikandan Kebudayaan RI, selaku pelestari Ianpengembangan budaya komunitas legal taun2014. Njabat Kepala Desa Pakijangan, Brebes taim1989-1997, Kepala Bagian Humas dan ProtokolPemkab Brebes taun 2010-2015. Pengarang bukuDikauiangi Wong Edan Aja Njoged Ian Dugale AsuMaring Mcmingsak\ebu kumpulan puisilegalanbareng-bareng. Puisine sing judhule "KidungUrat Tapak Jalak" dadi mukadimah ning bukuBiografi Presiden RI Jokowi "Jadul Kinanti".Saikine dheweke njabat Kepala Badan Narkotika,Brebes, mula kuwe dheweke ngginaake sastrakanggo merangi narkoba.
7. H. Tambari Gustam
Lairnang legal, 18 Oktober 1964. Biasa nulls puisi,pantun/wangsalan Ian artikel sing sakabehenganggo basa Tegalan. Buku liyane judhule PantunWarteg. Kejaba kuweuga nulls buku GuijotiGustam dahm Wacana Politik Lokal. Seliyane kuwe,buku Kami Cinta Indonesia karo Selaniatkan Pantai
Kita olih penghargaan saka Kepala Pusat Per-bukuan Indonesia. Jitam sapaan akrabe, tau gaweterjemahan puisine W.S. Rendra sing judhule"Bersatulah Pelacur-Pelacur Jakarta" dadi puisiTegalan judhule "Dadi Siji Tlembuk-TlembukJakarta". Jitam uga plnter maen teater, pilem, Ianmaca puisi apa bae. Saiki dadi Kepala Suku MusikBalo-Balo Ian dadi penyiar neng salah siji radioswasta Kota Tegal.
REPUBUKTEGALAM
8. Abdullah SungkarLair ning Tegal sokan nulls artikel bab tata kotaIan uga ekononni neng media massa Tegal. Politisikiye dikenal akrab maring sapa bae. PuisiTegalane mlebu ning antologi Penyair AngkatanTegal Ian Balada Asu dimot ning koran harianSatelit Post, Tegal. Ora gumun yen dheweke piawemaca puisi ning pentas-pentas maca puisiTegalan.
9. R. Jayeng JaladaraLair nang Tegal, aran asline Riyanto, 8 Februari1972. Kawiwitane seneng ngirim puisi ning salahsiji radio siaran ning Kota Tegal ̂ra 1990-an. Puisigaweane sing nggunakna Basa Tegalan mlebunengantologi Puisi TegalanNgranggSt KahirangganIan Balada Asu, penyuntinge Lanang Setiawan.Puisine uga dimot ning tabloid Tegal Literasi Iankoran harian Tegal Satelit Post. Jayeng tau maensandhiwara Tegalan dadi tokoh utama iring lakon"Centong Kapiran" karyane Numgudiono singdimaena ning Anjungan Jawa Tengah, TMII,Jakarta taun 2011.
10. Endhy KepanjenLair ning Tegal, mantan wartawan tabloid TegalTegal, media pisanan sing lair neng wilayah Tegal.Dheweke moyek nulls Puisi Tegalan neng koranendi wae sing sumebar neng Tegal,ing antaraneMuara Sastra, Literasi, uga ning koran harian SatelitPost. Puisi Tegalane mlebu neng antologi puisiTegalan Potret Refouiasi, Balada Asu, Ruzvat Desa,Penyair Angkatan Tegal Tegal, uga NgranggehKaturanggan sing kabehane disunting gonengLanang Setiawan. Endhy Kepanjen tau nggawenaskah drama perjuangan dipentasna ning acarapitulasan Agustusan.
Antologi Puiii
11. Dhimas RiyantoLair nang Balapulang20 Mei 1955, manggon nangKota Tegal sajege taun 1960, makarya nang Jakartasajege taun 1975. Pagawaene nulls lagu, pengurusPAPPRI Jawa Tengah, Ian mantan pengurusDewan Kesenian Tegal.
12. Arief Turatno
Lair ning Tegal, gedhe uga ning Tegal. Dh^-weketau gawe tabloid Sembacia nm^Jegalhaiengkanca-kanca sanalika zaman reformasi. Dhdweke
mantan wartawan harian Pelifa Ibukota. Tulisane
pirang-pirang ning koran. Salah siji artikeldlieweke mlebu ning kumpulan buku Salah Kelolaterbitan Kota Tegal.
13. Apas KhafasiWong Tegal, umahe nginthil nang Salon UzhienJalan Raya Karanganyar No. 27a RT 05/RW 01Bandasari, Kabupaten Tegal. Aktif ning acarakesenian Ian nglatih drama. Dhew^ke uga peng-gagas SJK (Sidik Jari Kawan) penulis puisi maje-muk lintas komunitas multidhaerah nonsentral.
Karya-karya puisine terangkum ning bukuantologi tunggal judhule Crot, uga Catalan PalingTidak Penting. Puisi Tegalane mMu ning bukuantologi bareng-bareng judhule Ganti Lakon, IanSintren Dadi Ratu penerbit Tegal Tegal, edhitoreLanang Setiawan.
REPUBL/K TECALAW
14. Mohammad AyyubLair ning legal asli, Sung! Tau aktif ning PelajarIslam Indonesia (PII) wayah sekolah. Tau dadiSekretaris LSM Pusat Peranserta Masyarakat(PPM) dipandegani Kang Adi Sasono. JamanWalikota legal M. Zakir tau dadi Ketua SGST(Studi Grup Sastra dan Teater legal). Taun 2000dadi PUTabloid Warta legal (Warteg). lau dadipembisike Enthus Susmono jaman reformasikanggo bahan orasi dheweke. Taun 1994 taunggelar Pekan Seni legal sing isine tari, drama,lukis, film, uga wayang dhalange Ki EnthusSusmono. Saiki Ketua Ranting MuhammadiyahKraton 1 legal Barat. Bendhaharane SuryaMusing tugase ngurus toko dodolan sembako. KetuaKomite Sekolah Mis Model Ihsaniyah Uga dadilakmir Masjid Ar Rohman Kraton, legal Barat,Kota legal taun 2012 kosih saiki. Daning LanangSetiawan, enyong ning Komunitas Sastrawanlegalan, olih jabatan Tabib Sastra legalan.
15. Julis Nut Hussein
Duwe aran asli Mardja, lair tanggal 20 November 1970 ning Desa Srengseng, Kecamatan Pager-barang, Kabupaten legal. Seneng nulis sajegetaun 1993. Karyane sokan didad^kna materi
■ lomba maca puisi. Sokan dadi juara lomba gawey puisi ing antarane: LCP Kebangkitan NusantaraI II Malang (1996), LCP Sanggar Purbacaraka
Denpasar (2001), Khaul Budaya Piek ArdijantoSoeprijadi (2006), "Mimg" (2004), "Ning" (Sanggar Purbacaraka Fak. Sastra Univ Udayana, Bali2002, Ian "Kosong=Ada" (Puisi Religi LESBUMlPC NU Kabupaten legal 2011), Ian liyane. Saikingajar Seni Budaya neng SMK Diponegoro Lebak-siu Kabupaten legal. Pengurus Dewan KesenianKabupaten legal 2014 — 2018.
Antolo^i Puisi
16. Ipuk N.M. NurLair ning Kota legal sering nulls ning korannganggo Basa Tegalan. Salah sijine dimot ningkoran harian Satelit Post. Karya Puisi Tegalanemlebu ning buku kumpulan puisi Tegalan singjudhule Balada Asu, Peinjnir Angkatnn Tegal legal,Ian liya-liyane. Ipuk tau dadi wartawan tabloidTegal Tegal. Kejaba sokan gawe puisi, dhewekesering nyipta lagu basa Tegalan.
17. Untung PurwadiLair ning Tegal, anggota DPRD Kota Tegal kiye,seliyane sokan gawe puisi uga dhemen macapuisi Tegalan. Gayane ora kalah kamben wongseniman-seniman. "Enyong seneng gawe puisiben duwe keseimbangan urip sebage anggotadhewan." Lan pancene pirang-pirang puisi singrencanane pan digawe buku.
18. Kurnia Effendi
LairningSlawi, KabupatenTegal,200ktoberl%0.Seneng nulis wiwit cilik. Puisi karo cerita cekakedimot sing kapisan taun 1978. Taun 80-an sregepm^u sayembara nulis fiksi, nganti oleh telungpuluhan hadiah, wolu antarane juara siji. Ngantiseprene wis nglairaken 22 buku (geguritan, ceritacekak, esai, novel, lan memoar). Ana papatkumpulan gurit tunggal: KnrtunamaPutih (Biduk,1997), Mendaras Cahaya (Rumah Anggit, 2012),Seijarai Persinggahan (Pustaka Senja, 2016), HujanKopi dan Cimmn (Basa Basi, 2017). Taun 2017 meluresidensi penulis, program Kemdikbud RI, milihNegeri Landa nggo riset novel Raden Saleh.Kepengin nemen nutugaken kumpulan gurit basaTegal, durung pepek sewidak.
REPUBL/K TEGALAM
19. Moch. Mi'roj Adhika A.S.Lair ning Tegal. Penyair kiyebiasa diundangGusMi. Nulis puisi sajege sekolah MTsN Slawi,Kabupaten Tegal, klas 1. Puisine moy^k dimotneng endi-endi medhia. Puisine m^Iu nengAntologi Puisi Indonesia/API (Penerbit AngkasaBandung 1997), Penyair Jawa Tengah JenteraTerkasa (Penerbit Taman BudayaSurakarta, 1998),Potret Negeri Londok Kasmaran{199S), Juadah Pasar(Penerbit Dewan Kesenian Tegal, Ed. LanangSetiawan, 1998), sedheng puisi Tegalane mlebuneng kumpulan puisi Potret Reformasi dalam PuisiTegalan (Penerbit Jurnal Tegal Tegal, 1998), Ianliya-liyane. Saiki dadi Ketua Komite Sastra danTeater neng Dewan Kesenian Kabupaten Tegal.Sedina-dinane mulang neng SMK-SMK NUWahid Hasyim Talang Kabupaten Tegal karoSMK HASRI Tarub. Nomer WA 08156934104.
20. Tommy AzizLair ning Tegal, 5 Agustus 1998. Seneng nulispuisi awit cilik, tau nyabet juara 1 Lomba NulisCerita Cekak tingkat perguruan tinggi. Saiki lagimolai nulis nyoba-nyoba dikirim maring penerbit.
21. Tofik Rochadi
Dadi PNS ning Dinas Pendidikan dan Kebuda-yaan Kabupaten Tegal. Wiwit SMA tulisan^mlebu neng Majalah MOP, koran mingguanBahari, Simponi, Sentana, Ceria, Suara Merdeka,Wazvasan, Radar, Jurnal Metodika Ian liya-liyan6.Artikel Tegalane ana ning buku kumpulan TelikSandi Sastra Tegalan (Pustakasenja, 2018, Ed.
Antologi Puisi
Lanang Setiawan), uga Antologi Pidsi Sakti (UPS1996). Sedheng buku sing digawe dh^weke anta-rane: Cinta Menthaca (Leutika 2012), KumpulanCerita Anak Cita-Cita Cinta (Merdeka Media2012), Perempuanku-.Sebuah Persembahan Cintauntuk Perempuan Terhehat (Puput Happy Publishing 2012), Kumpulan Cerpen Anak Daster untukIbu (Leutika 2012), Allah MelihatMalaikatMencatat,Praktik Kantin Kejujuran Sekolah (Puput HappyPublishing, 2014), Ian liya-liyane. Dadi GuruBerprestasi KabupatenTegal (2004), Kepala Sekolah SMP Berprestasi II Tingkat Provinsi Jateng(2008), Nominasi PGRI Award Provinsi Jateng(2009), Nominator 20 besar Sayembara NaskahBuku Pengayaan Puskurbuk 2014. Telepon (0283)4561192, TG/WA. 081326909454
22. Didi Kaha
Didi Kaha alias Usman Didi Khamdani. WongBrebes sing saiki manggon neng Tangerang.Seneng maca Ian nulis puisi. Bisa dihubungi liwatpos-el [email protected] [email protected]
23. Budi PriyantoAran asline Budi Priyanto, S.P., M.M. Undangansadina-dinane Eppy. Riwayat nyambut gawene:dadi ASN molai taun 1986 neng Bagian Kesra,DPU, DK3, DKP, Kantor Sospol, Dinas Pertanian,Sekretaris DPRD, Diskimtaru, Ian saikine ningDisperkim sebage Sekretaris Dinas. Riwayatorganisasi, tau dadi anggota Ian Sekretaris TeaterMassa Hisbuma, anggota SGST, pendiri Teater
REPUBtlKTEGALAW
"Kampus" Unisri Solo, Pengurus Mapala FapertaUnisri, Ketua Karang Taruna, Pengurus FKPFIKota legal, Ian Manajer Ian vokalis Old SweetBand.
24. Makmuri
Lair ning Balapulang Wetan, Kabupaten legal, 8Desember 1969. Lulus MI taun 1982, MTs taun1985, lulus Madrasah Aliyah taun 1988. Nggaldinane nyambut gawene dadi tukang kayu, tapigetol nulis puisi apa bae. Kadhang-kadhangnulise nganggo basa Tegalan kadhang-kadhanguga nganggo basa nasional. Pokoke nulls puisi.
25. Apito LahireLair nang legal 9 Desember 1974. Menulis sajeg§taun 1991. Puisi legalane mlebu nang AntologiPuisi 32 Penyair "Potret Reformasi dalam Puisilegalan" terbitan Jurnal legal legal, taun 1998,antologi puisi legalan "Ganti Lakon Sintren DadiRatu", terbitan Media legal legal, taun 2014,antologi puisi "Ngrangg6h Katuranggan" terbitanMedia legal legal, taun 2014, uga mlebu nangjumal budaya legal "Muara Sastra", terbitanMimbar Pengajian Seni Budaya legal, taun 1995,Ian liya-liyane.Seliyane nulis puisi legalan, pirang-pirang puisiberbahasa Indonesia pating sebar nang koran-koran lokal uga Jawa lengah. Apito uga seringpentas monolog.
Anfologi Puisi
26. Dwi Ery SantosoLair nang legal. Umure wis sewidak punjul.Buku kumpulan puisi Tegalane judule "BrugAbang" terbitan Teater Massa Hisbuma, taun2010. Artikel sing nganggo basa Tegalan dimotnang Radar legal uga nang buku "Telik SandiSastra Tegalan", "Biografi Kang Nur, OlilvoliheWong Sabar" terbitan Komunitas SastrawanTegalan" taun 2018. Naskah dramane "PlerakPlerok" uga "Barandal Mas Cilik". Kejaba kuwe,puisi Tegalane mlebu nang buku antologi "PotretReformasi dalam Puisi Tegalan" terbitan JurnalTegal Tegal, taun 1998, antologi puisi Tegalan"Ganti Lakon Sintren Dadi Ratu", terbitan Me
dia Tegal Tegal, taun 2014, antologi puisi"Ngranggeh Katuranggan" terbitan Media TegalTegal, taun 2014, Antologi Puisi 32 Penyair "PotretReformasi dalam Puisi Tegalan" terbitan JurnalTegal Tegal, taun 1998, antologi "Ruat Desa"terbitan Yayasan Pustaka Tegal, taun 1998, uganang antologi "Tegal Ngajug" terbitan KomunitasSastrawan Tegalan taun 2017, Ian liya-liyan. DwiEry Santoso olih gelar dadi Presiden PenyairTegalan.
27. S.L. Caharu
Aran asline Slamet Caharu. Luwih kondangkasebut SL. Caharu atawa Caharu. Deweke lair
nang Jakarta, 9 Desember 1959. Sajege SD uripnang Kampung Kalibuntu, Kelurahan Panggung,Kota Tegal. Tau ngabdi dadi wartawan nang PosFilm awit taun 1996 kosih taun 1989. Sateruse
melu ngabdi nang nang Tabloid Tegal Tegal, terbitan Kota Tegal. Kejaba dadi wartawan Caliarusening nulis cerpen uga puisi. Puisi Tegalanesering dimot nang tabloid lokal kaya dene Porern,Kontak, uga Literasi, terbitan Tegal, taun 1994.
REPUBLJK TEGAUN
Kejaba kuwe, puisi-puisi sing nganggo bahasaTegal m§lu mlebu nang antologi puisi Tegalandiantaran^ buku: "Penyair Angkatan Tegal Tegal"terbitan Tegal Tegal taun 2005; "Muara Sastra",terbitan Mimbar Pengajian Seni Budaya Tegal,taun 1995; Antologi Puisi 32 Penyair "PotretRefonnasi dalam Puisi Tegalan" terbitan JumalTegal Tegal, taun 1998; antologi puisi Tegalan"Ganti Lakon Sintr^n Dadi Ratu", terbitan Me
dia Tegal Tegal, taun 2014; antologi puisi"Ngranggeh Katuranggan" terbitan Media TegalTegal, taun 2014; Ian liya-liyane. Saiki ngelolamedia online www.panturanews.com.
Antologi Puisi 143
Buku berjudul Republik rega/an:
Ant%gi Puisi karangan para
penyair Tegal ini merupakan
salah satu dari sekian banyak
wujud dukungan terhadap upaya
sebagaimana dikatakan di atas.
Buku ini berisi 87 puisi
berbahasa Jawa (dialek) Tegal
yang ditulis oleh 33 penyair Tegal.
Diharapkan apa yang disajikan di
dalam buku ini bermanfaat bagi
khalayak luas dalam upaya
membangun peradaban yang
konstruktif dan humanis.
''Ii "'-"''1",-'-' 9 78 6 0 2 5 31 9 297
Top Related