ชด เกษตรกรรมลองท�ำด: กระเทยม
คณาพร สมฤทธลวน เรยบเรยง
ปรชญา รศมธรรมวงศ และ จรวรรณ โรจนพรทพย ขอมล
จตพาชน มสกานนท ภาพประกอบ
เมทน สคนธรกษ, ดร.โชคชย เอกทศนวรรณ และ ฤทย จงสฤษด บรรณาธการทปรกษา
นรนทร พลเพม บรรณาธการตนฉบบ
พมพครงท 1 ตลาคม 2557
ราคา 195 บาท
© ลขสทธ 2557: ส�านกพมพนานมบคสพบลเคชนส
ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต คณาพร สมฤทธลวน. กระเทยม. -- (ชด เกษตรกรรมลองท�าด). -- กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชนส, 2557. 52 หนา.
1. กระเทยม. I. จตพาชน มสกานนท, ผวาดภาพประกอบ. II. ชอเรอง. 641.3526 ISBN 978-616-04-1985-2
กรรมการผจดการ สวด จงสถตยวฒนา ผชวยกรรมการผจดการ ราตร สงสกฤษ ผจดการส�านกพมพ สชาดา งามวฒนจนดา บรรณาธการบรหาร สภารตน ภไตรรตน หวหนากองบรรณาธการ อญมณ ทองเลศ บรรณาธการเลม มณรตน สกลนมตร หวหนากองพสจนอกษรและตรวจสอบ ดวงพร วญญธรรมรตน พสจนอกษรและตรวจสอบ ภทรทวา บษษะ ผจดการฝายศลปกรรม เบญจสงห สมบญ ผจดการกองศลปกรรม กฤษดา เสงสงค ผชวยผจดการกองศลปกรรม สนนท เพชรวาว คอมพวเตอรกราฟก จตตมา ศรตนทพย หวหนากองประสานงานการผลต จรสศร พรหมเทพ ประสานงานการผลต ฉตรทพย กสสทธ ส�านกงาน บรษท นานมบคสพบลเคชนส จ�ากด เลขท 11 ซอยสขมวท 31 (สวสด) ถนนสขมวท แขวง คลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110 โทร. 0-2670 -9800, 0-2662-3000 โทรสาร 0-2662-0919 e-mail: [email protected]
เพลตท กรกนก พรเพรส โทร. 0-2876-2142 พมพท พงษวรนการพมพ โทร. 0-2399-4525-31จดจ�าหนายทวประเทศ บรษท นานมบคส จ�ากด เลขท 11 ซอยสขมวท 31 (สวสด) ถนนสขมวท แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110 www.nanmeebooks.com
กระดาษทใชพมพหนงสอเลมนผลตมาจากไมในปาปลก โดยไมท�าลายปาไมธรรมชาตและใชหมกธรรมชาตจากน�ามนถวเหลอง จงปลอดภยตอมนษยและเปนมตรตอสงแวดลอม
หากหนงสอเลมนผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซ�า หนาขาดหายส�านกพมพยนดรบผดชอบเปลยนใหมให โปรดสงไปเปลยนตามทอยดานบน
หรอตดตอ Nanmeebooks Call Center โทร. 0-2662-3000 กด 1
ค�ำน�ำส�ำนกพมพเมอพดถง “กระเทยม” คงไมมใครไมรจก เพราะกระเทยมเปนสวนประกอบใน
อาหารประจ�าวนของคนไทยมาตงแตสมยโบราณ กระเทยมมกลนหอมฉนเฉพาะตวและ
รสเผดรอนจงชวยเพมกลนและรสชาตใหอาหารไดด นอกจากเปนสวนประกอบในอาหาร
แลว กระเทยมยงมสรรพคณชวยบ�ารงรางกายและเปนยารกษาโรคอกดวย ท�าใหใน
ปจจบนมการน�ากระเทยมมาสกดหรอแปรรปเปนอาหารและยาอยางกวางขวาง ดวยเหต
นกระเทยมจงนบเปนพชเศรษฐกจชนดหนงของไทย แหลงทปลกกระเทยมมากและได
ผลผลตดไดแกภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเฉพาะจงหวดศรสะเกษ ซง
ขนชอวาเปนแหลงปลกกระเทยมทมคณภาพดทสดของไทย กระเทยมจงเปนสนคาดระดบ
หาดาวของจงหวดทนกทองเทยวนยมซอเปนของฝาก
นอกจากทกลาวมาแลวขางตน กระเทยมยงมเรองราวทนาสนใจอกหลายอยางท
เราอาจไมเคยรมากอน นานมบคสขอน�าทกทานไปรจกกระเทยมใหมากขน ในหนงสอชด
เกษตรกรรมลองท�ำด: กระเทยม เราจะไดรตนกระเทยมมหนาตาอยางไร มถนก�าเนด อยทไหน มสายพนธอะไรบาง ท�าไมกระเทยมจงปลกไดดในภาคเหนอและภาคตะวนออก
เฉยงเหนอ วธปลกกระเทยมนนท�าอยางไร กระเทยมน�าไปท�าอะไรไดบาง ส�านกพมพหวงวา
หนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอผอานทกคนและสงคมไทย และเปนหนงแรงกระตนให
ผอานสนใจและรกเกษตรกรรม อาชพทอยคคนไทยมายาวนาน
นานมบคสพบลเคชนส
สำรบญ
ควำมรทวไปท�าความรจกกระเทยม...........................8
ลกษณะของตนกระเทยม.....................10
ถนก�าเนดของกระเทยม........................12
กระเทยมในประเทศไทย.......................14
ลองท�ำด: ปลกกระเทยมชอบสภาพแวดลอมแบบไหน.....16
มาปลกกระเทยมกนเถอะ..........................18
ชวยกนดแลตนกระเทยม.........................20
โรคและแมลงศตรของกระเทยม..............22
เกบเกยวหวไดแลว..................................24
ลองปลกในกระถาง...............................26
ปฏทนการปลก........................................28
ลองท�ำด: ท�ำอำหำรขาวผดกระเทยม หอม อรอย...........30
ขนมปงกระเทยม...........................32
คณคาทางโภชนาการจากกระเทยม..........36
ประโยชนของกระเทยมตอรางกาย............38
วธเลอกซอและเกบกระเทยม...................40
ก�าจดกลนกระเทยม................................42
กระเทยมกบภาษาไทย..............................44
กระเทยมกบแพทยแผนไทย......................46
กระเทยมกบประวตศาสตรการรกษาโรค.....48
กระเทยมตนไมใชกระเทยม........................50
เกรดควำมรเสรม
ลองท�ำด: แปรรปกระเทยมดอง............................34
ท�ำควำมรจกกระเทยมกระเทยมเปนพชทมกลนฉนแรง และรสชาตเผดรอน ใชเปนเครองปรงอาหารทส�าคญ
โดยเฉพาะในอาหารไทยแทบทกชนด ทงแกง ผด ทอด น�าพรก ลวนใชกระเทยมเพอเพม รสชาตและกลนหอม นอกจากนกระเทยมยงมสารอาหารทเปนประโยชน ชวยใหรางกาย แขงแรงและรกษาโรคได จงเปนพชใกลตวทมประโยชนมากมาย
แกะกลบกระเทยมกระเทยม 1 หว
มกลบยอยเรยงซอน เปนชนประมาณ 4-15 กลบ โดยมเปลอกนอกสขาว หรอ สขาวอมมวง แลวแตสายพนธ
หมกลบทงหมดรวมกน ไวอกชนหนง
8
กระเทยมเปนเครองเทศ หรอสมนไพรกนนะ
เครองเทศ คอ สวนตาง ๆ ของพช เชน ราก หว ล�าตน ใบ ดอก ผล เปลอก เมลด
ทมกลนหอมฉนและรสชาตเผดรอน น�ามา
ปรงแตงกลนและรสของอาหาร
สมนไพร คอ พชทใชเปนยารกษาโรค ดงนนกระเทยมจงเปนทงเครองเทศและสมนไพร
กระเทยม 1 กลบ นำ ไปปลกไดกระเทยม
ตนใหม 1 ตนกระเทยมแตละกลบ มเปลอกบาง ๆ หมอย รปรางโคงงอเลกนอย เนอดานในมสขาวนวล
รหรอไม หวกระเทยมบางหวอาจมกลบ
เพยงกลบเดยวซงเกดจากความผด
ปกต เรยกวา กระเทยมโทน
9
ใบมลกษ
ณะแบน
ยาว
ปลายแหลมคลายตนหอมแตยาวกวา
ดอก
กระเทยม
ออกด
อกเปนชอ
คลาย
ซรม
ประกอบดวยดอกขนาดเลกหลายดอก มสขาว
หรอสขาวอมชมพ
กลบด
อกม 6 กลบ รปราง
ยาวแหลม
ลกษณะของตนกระเทยม
กระเ
ทยม
เปน
พช
ลม
ลก
อาย
สน
ตระ
กลเด
ยวก
บห
อม
หวใ
หญ
หอ
มแด
ง ต
นห
อม
แล
ะกยช
าย ท
วโล
กม
กระเ
ทยม
มาก
กวา
300
ชนด
แตละ
ชนดม
ลกษ
ณะค
ลายค
ลงกน
10
รหรอไม
กระเทยมเปนพ
ชตระกลเดยวกบ
พชหวทม
ดอกสสนสวยงามอยางลลลและทวลปอกดวย
ล�ำตนเทยม
แผเปนแผนหม
ซอนรอบใบทออนกวา
ท�าใหเกดล�าต
นเทยมอย
เหนอผวดน สง
ประมาณ
25 - 30 เซนตเมตร
รำก
เปนระบบรากฝอย แผกระจาย
หาธาตอาหารบรเวณผวดน
หวเปนล�าตนท
แทจรงอยใตดน
ท�าหนาทสะสมอาหาร
11
อนเดย
อยปต
กระเทยมในอยปตโบรำณ (3,100 ปกอนครสตศกรำช) • ชาวอยปตใหทาสกนกระเทยมทกวน เพอใหรางกายแขงแรง มพละก�าลง สรางพระมด• กระเทยมเปนพชมมลคา ใชเสมอน เงนตรา กระเทยม 7 กโลกรม ใชซอทาสทแขงแรงได 1 คน• ชาวอยปตโบราณบชากระเทยม สนนษฐานจาก ซากกระเทยมทกลายเปนหน ซงนกโบราณคด พบในหลมฝงศพฟาโรหตตนคามน
กระเทยมในอนเดยโบรำณ (2,600 ปกอนครสตศกรำช) • ชาวอนเดยเชอวา การกนกระเทยมชวยให รางกายแขงแรง สมองแจมใส และมเสยงท ไพเราะ
รหรอไม กระเทยมเปนตนเหตใหเกด
การประท วงหยดงานคร งแรกใน
ประวตศาสตรโลก ในการกอสราง
พระมดคราวหนง กระเทยมเกด
ขาดแคลน ทางการไมมกระเทยมแจก
ใหทาสกน พวกทาสจงไดกอจลาจล
ประทวงหยดงานกอสรางพระมด
ถนก�ำเนดของกระเทยมกระเทยมมถนก�าเนดแถบเอเชยกลาง แพรกระจายเขาสดนแดนตะวนออกกลาง และ
ทวปยโรปตงแตยคกอนประวตศาสตร โดยชนเผาทชอบอพยพเคลอนยาย กระเทยมจงเปนพชเกาแกทมนษยรจกและใชประโยชนมายาวนาน พบหลกฐานการใชเปนอาหารและยา ตงแตสมยอยปตโบราณ อนเดยโบราณ จนโบราณ กรก และโรมน กระทงถงปจจบน
12
Top Related