Download - REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

Transcript
Page 1: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

ဧရာဝတမြစနငမြနြာစးပားရရး

REPORTMM

2018

အတ(၂)။ ။ ဧရာဝတ၏ အနာဂတများ

Page 2: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

WWF-ကမဘာလးဆငရာ သဘာဝပတဝနးကျင ရနပငငအဖ (ယခငက ကမဘာလးဆငရာ သားငကတရစဆာန ရနပငငအဖ) က ၂၀၁၈ ခနစ သသဂတလတင ထတငဝသည။ အစရငခစာ တစခလးက ငသာလညးငကာငး၊ တစစတတစပငးက ငသာလညးငကာငး ထပဆငထတငဝမ တစခခ ပပလပ သညအခါ အထကငဖာပပပါ ထတငဝသအား မပငခငရသအပဖစ အမညတပ

ငဖာပပကာ အသအမတပပ မတတမးတငရန လအပပါမည။

© Text 2018 WWF

All rights reserved

ISBN 978-2-940443-06-2

WWF သည ကမဘာအကကးဆး နင အများငလးစားမ အခရဆးငသာ အမအခ ကငးသည ပတဝနးကျင ထနးသမးငရး အဖအစညးများ အနက တစခ ပဖစပပး၊ ကမဘာအဝမး နငငငပါငး ၁၀ဝ ငကျာတင ငထာကခ အားငပးသ ၅ သနးငကျာ၏ အကအညပဖင လညပတငဆာငရကငနငသာ အဖကကး

ပဖစပါသည။

WWF ၏ လပငနး ရညမနးချကမာ ဇဝမျ းကများ ထနးသမးပခငး၊ ငရရည တညတနငငသာ ပပနလညပပညပဖးပမ စမးအငက အသးပပရနနင ပတဝနးကျင ညစညမးငစ၍ အလဟဿ ပပနးတးငစသည အသးပပမ များအား ငလောချရန အားငပးတကတနးပခငး အားပဖင ကမဘာငပမ၏ သဘာဝ ပတဝနးကျင ယယငးလာမက တားဆးရနနင လသားနင သဘာဝ ပတဝနးကျင ဟနချကည ရငသနငနထငငသာ အနာဂတတစခ

တညငဆာကငရး ပဖစသည။

ြာတကာ

ရကေးဇးတငလာWWF-ပမနမာ အငနပဖင ငရအရငးအပမစနင ပမစငချာငးများ ဖပဖးတးတကငရး ဦးစးဌာန ညနသကားငရးြးချပ ဦးထနးလငဦးနငတက ဌာနတစခလးအား ပမနမာနငင အနအပပား အလပရငဆးငနးပများ စစဉကျငးပရာ၌ ကညပပးခမ အတက ငကျးဇးတငရပါသည။ ဉးစးဌာန၏ ကညပပးမ မရဘ ကျနပတအဖ ဧရာဝတပမစ၏ အနာဂတနင ပတသကသည ကပပားစလငငသာ ရငထာငအပမငများက သငတထ ငဝမေငပးနငလမမည မဟတပါ။

River in the Economy စမကနးအတက ငငငသကးငထာကပငပးခငသာ WWF-ဂျာမနကလညး WWF-ပမနမာက ငကျးဇးတငလပါသည။ ဤပပးမ မရပါက ကျနပတအငနပဖင ပမနမာနငငအတငး ငရချ ရငးပမစများထနးသမးငရး မဟာဗျဟာ ပမ ထငရာကစာ ငရးဆနငငရးအတက လကရ ကျနပတ၏ ထးထငး သပမငနငမများက ရရလာလမမည မဟတငချ။

သငသာ အငရးအကကးဆးအပဖစ River in the Economy စမကနး ကာလ တစငလောကလး ကျနပတ ထငတဆကဆခရငသာ သကဆငသ လပဂဂလ အဖအစညး ၂၀ဝ ငကျာတအား ငကျးဇးတငစကား ဆရမည ပဖစသည။ ဧရာဝတပမစ၏ အနာဂတနင ပတသက၍ သငတ၏ အငတးအပမငများ၊ စတပငးပဖတထားမများ၊ ချစခငတယတာမများမာ စတဝငစားစရာ ငကာငး လပါသည။ ဤအစရငခစာအငနပဖင ဧရာဝတပမစဝမး၏ အနာဂတအတက သငတ၏ အသများ၊ စးရမပပနငနမများက ပမသကားသနငသကငစရန ကညငပး နငမညအပပင ပမသငငလျာ ခငပမပပး မေတသည အနာဂတဆသ နးနးကပကပ ငရာကရသားငစရန ငဆာငသကဉး ငပးလမမညဟ ငမောလငထားပါသည။

အကေဉးခေပနဒါနး ....................................................................................................................................................................................... ၄

မညသညတသည ဧရာဝတ၏ ငပပာငးလမက ပဖစငစငသာ အငသကာငးတရားများ ပဖစသနညး .................................................... ၆

အနာဂတသည မညသ ပဖစနငသနညး ...................................................................................................................................... ၉

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခြေားအနာဂတငမောမနးပဖစနငငပခ - ၁။ ။ ဗဟချပကငငသာ အစးရနင အရယအစား ကကးမားသည စးပားငရးလပငနးများ ................ ၁၁

အနာဂတငမောမနးပဖစနငငပခ - ၂။ ။ ငဒသနတရအငပခပပ အပချပငရးနင အရယအစား ကကးမားသည စးပားငရးလပငနးများ ......... ၁၅

အနာဂတငမောမနးပဖစနငငပခ - ၃။ ။ ငဒသနတရအငပခပပ အပချပငရးနင အရယအစား ငသးငယသည စးပားငရးလပငနးများ ...... ၁၉

အနာဂတငမောမနးပဖစနငငပခ - ၄။ ။ ဗဟချပကငငသာ အစးရနင အရယအစား ငသးငယသည စးပားငရးလပငနးများ ............. ၂၃

ရရရညတညတခငမြြည အနာဂတတစခ ြနတးမခငးဧရာဝတအတက ငရရညတညတခငပမမည အနာဂတတစခအား ကျနပတ မညကသ ဖနတးငပးမညနညး ................................ ၂၇

ကျနပတ လချငငသာ အနာဂတအတက WWF က မညကသ အငထာကအကပပငပးနငမညနညး ............................................. ၂၉

Page 3: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

54

ENERGY

WWF-ပမနမာသည မတညကပပားငသာ ကဏဍအမျ းမျ းမ အဖအစညးများ လပဂဂလများအား ဧရာဝတပမစဝမး၏ အနာဂတ မညသ ပဖစလာနငငသကာငး စဉးစားပငဖာသကညရန River in the Economy စမကနးမတစဆင စစညး ရငးနးငစခပါသည။

အချ ငသာ အနာဂတများမာ ငကာငးမနငနပရပပး အချ မာ မငကာငးလငပ။ အချ ငသာ အနာဂတ များက အနညးငယမေ ငကာငးမန၍ အချ ငသာ အနာဂတများမာမ ကျနပတအား ရငသနရပတညနငစမး ရငစသည ငဂဟစနစများအတကဆးရားစာ ပျကစးငစနငသည အငပခအငနများက ငတရရပါသည။

အကျ းငကျးဇး မေမေတတရရနငမည အနာဂတတစခဆ ကျနပတငရးရငလောကလမးငနမအား အကအညငပးမည သမဟတ အငနာငအယကငပးမည ငပပာငးလမကပဖစငစငသာ အဓက အငသကာငးတရားများနင ပတသက၍ပမနားလညသရနငငစရန ဤလပငနးစဉအား WWF-ပမနမာက လပငဆာငခပခငးပဖစသည။ အနာဂတ၏ ပဖစလာနငငပခရငသာ လမးငသကာငး များအား ငတးဆ ပငဖာသကညပခငးအားပဖင မညသငသာ လပငဆာငချကများက ကျနပတ လပငဆာငရန လအပငနငသကာငး စဉးစားသရနငမညပဖစသည။ ဤသ လပငဆာင ပခငးသည ကျနပတမလချငငသာ အနာဂတငနာကသ မလကဘ ကျနပတလချငငသာ အနာဂတ ငနာကသ အတတက လကပါငနငသကာငး ငသချာငစရန ပဖစသည။

ဤအစရငခစာက ပမစဝကျနးငပါငဒသ၊ အလယပငးပမစဝမးငဒသ၊ ငအာကပငးပမစဝမးငဒသ နင ချငးတငးပမစဝမးငဒသတ အပါအဝင ဧရာဝတပမစဝမးငဒသကကး အတငးရ အစးရ၊ အရပဘက လထအဖအစညး၊ ပညာရငနင စးပားငရးလပငနး စသညတထမ သငဘာထား အပမငများအား ရယလျက ၂၀၁၇ ခနစနင ၂၀၁၈ ခနစများအတငး ကျငးပခကာ တကငရာကသ ဦးငရ (၁၀၃) ဦး ရသည အလပရငဆးငနးပများမ ထကငပါလာငသာ ရလဒများမ တစဆင ပပစထားပခငးပဖစသည။ တကငရာကခသများအငနပဖင ငအာကပါတက ကယစားပပခသကပါသည။

ဤအစရငခစာသည ဧရာဝတပမစဝမးလငပပင တစငလောကရ သကဆငသ အမျ းမျ းတ၏ သငဘာထားအပမငများက အငလးငပး တငပပထားသည အပငးနစပငးပါ အစရငခစာ၏ ဒတယအတ ပဖစပါသည။ ပထမအကကမ အလပရငဆးငနးပများအငနပဖင ဧရာဝတ ပမစဝမးလငပပင ငဒသအငသကာငးနင ယငးငဒသတင ငနထငသများအတက ရငနငသာ အနတရာယများ၊ အခငအလမးများနင ပတသက၍ လအများ နားလညသရနငငစငရးက အငလးငပးထားပါသည။ ထငနာက ဒတယငပမာက အလပရငဆးငနးပများမာမ ငရလာမည အနာဂတအငပါ အသားငပးထားရာ အနာဂတတင ပဖစနငငပခရငသာ ဖပဖးမ လမးငသကာငးများ မညသ ပဖစနငသညဟ၍ အငလးငပးငဖာပပထားသည။

ရကေးလကြ မြးရရး ငါးလပငနး လယ/ဆည မြနယစညပငသာယာ မပညတငးရရရြကာငး ပတဝနးကေငထနးသြးရရး(ECD) စကပေ းရရး ရရအရငးအမြစအသးခေရရး အဏဏဝါ သတတတငး စြးအင ကသ ကဏဍြေားပါဝငသည အစးရဌာနဆငရာအြအစညးြေား၊ ပထဝ လေပစစစြးအား အငဂေငနယာ ရဂဟရေဒ မြ မပအငဂေငနယာ စးပားရရး အထးမပပညာရငြေား၊ ပဂဂလကကဏဍြ ကယစားလယြေား ခရးသားလပငနး ရဆာကလပရရး ရတာငသလယသြား ရေးကကြေား ကနသယရရး ငါးလပငနး မြ မပြ မြးရရး ဆနကကတခလပငနး အထညအလပလပငနး စကြ သစပလပငနး အရြကာငးအရာနယပယစ ကယစားမပ အရပဘက လထအြအစညးြေား၊ လြရရး ပတဝနးကေငရရးရာ အပခေပရရး ပငလငးမြငသာရရးနင တာဝနခရရး လအခငအရရးအရမခမပ အြအစညးြေားနင လငယအြအစညးြေား

နဒါနး

Page 4: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

76

လနခငသာ နစငပါငးငလးဆယမ ဧရာဝတပမစဝမးရ ဘဝများက စဉးစားပ ငဖာသကညပါ။ မညသညတ ပခားနားငနသနညး။ ယငန အငပခအငနနင မညသညအချကများ တညပါသနညး။

ပမစဝမးအတငးရ အတတနင လကရကာလ စနငခါမများအား ပငဖာ ငပးခသည ငပပာငးလမများအငသကာငး ငဆးငနးငပပာဆမသည အနာဂတအတက ငပပာငးလမက ပဖစငစမည အဓကအငသကာငးတရား များအား ငဖာထတသရနငရန အကအည ပဖစငစခပါသည။ အလပရ ငဆးငနးပများ ကျငးပစဉအတငး သကဆငရာ ပဂဂ လအသးသးမ ၄ငးတအတက အငရးအကကးဆးဟ ယဆငသာ အရာများက ငဖာထတ ငဆးငနးခသကရာ မတညငသာ အငသကာငးတရားများစာ၊ ဦးတညရာများစာ ရငနခသည။ အဆပါ အငသကာငးတရားများသည ကျနပတ၏ အနာဂတ ငမောမနးပဖစနငငပခများအတက အငပခခအတချပများ ပဖစလာသကငလသည။

ဧရာဝတပမစဝမး၌ မညသညအရာများ ငပပာငးလငနသနညး။ အနာဂတ၌ လမငရးနင စးပားငရးအရ လသားတ မညကသ ရငသန ငနထငသကမညနညး။ အဆပါအချကသည ဧရာဝတပမစကကးနင ယငးအငပါမတညငနငသာ ငဂဟစနစများအငပါ၌ မညသအကျ းသကငရာကမ ရမညနညး။

ဧရာဝတ၏ ရမပာငးလြကမြစရစရသာ အရြကာငးတရားြေား

နငငရေး လမရေး

နညးပညာဥပရေ

သဘာဝပတဝနးကျင

စးပားရေး

“အစးရမဝါဒငကာငးသည ငပပာငးလမအတကအငရးပါသည အငသကာငးတရားတစခပဖစသည။ ငကာငးမနငသာ ပမစဝမး စမထနးသမးမ ၊ ဥပငဒစညးမျဉးစညးကမးများပဖင ငကာငး မနငသာအပချပငရးစနစတက အငကာငအထညငဖာ ငနပခငးပဖစသည။”

“ဆငးရမငတမနင စာမတတငပမာကမတသည ဖပဖးတးတကမ အားနညးရပခငး၏ အဓက အငသကာငးတရားများ ပဖစသကသည။”

“ငခတမမငသာ နညးပညာသည အခကအခ များစာက ပဖစငပါငစသည။ နညးပညာသည အနာဂတတင ကျနပတက ကယတငငပးမညပဖစသည။ ပမသငငလျာ ငကာငးမနသည လမးငသကာငးရာငဖ လပကင နငမ၊ ပမအထကတးမည စကပျ း ငမးပမငရး လပငနးတအတက နညးပညာ အသစများက ကျနပတ တထငငဖာထတသားမည ပဖစသည။”

“တရားဥပငဒစးမးမ မရဘ ပဖစငနသည။ ပမ ငကာငးမနသည ကျနးမာငရးနင ငဘးကငးလခခငရး ဆငရာ ဥပငဒများ လအပငနသည။ ငရေသတတ တးငဖာငရး ကဏဍ၌ ပမငကာငးမနငသာ ဥပငဒ သကပမတပပဋဌာနးမလညး လအပငနသည။ ထပပင ပတဝနးကျငထနးသမးငရး ဥပငဒများနင စညးမျဉးစညးကမးများအား ထထငရာကငရာက အငကာငအထညငဖာ ငဆာငရကမကလညး လအပလျကရပါသည။”

“လေပစစဓာတအား ရယသးစနငမ နညးပါးငနသမေ ကာလပတလး သစငတာပပနးတးမ ဆကလက ရငနဦးမညပဖစသည။”

“သစငတာပပနးတးမသည ငပမဆလာ တကစားမက ပဖစငပါငစပပး ယငးမတဖန နနးပချမများက ဆကလက ပဖစငပါငစပါသည။ အဆပါ နနးပချမသည ပမစငချာငးအတငး သားလာသည ငလ၊ သငဘောများ အတက အငနာငအယက ပဖစငစသညအပပင ငရကကး ငရလေမများကပါ ပဖစငပါငစပါသည။ ရာသဥတ ငပပာငးလမနငအတ အဆပါပပဿနာများမာ ပ၍ပင ဆးဝါးလာဦးမညပဖစသည။”

“ဧရာဝတပမစဝမးနင ချငးတငးပမစဝမးအထကပငး တစငလောက တရားမဝင သတတတးငဖာငနမများသည လသားများနင ဇဝမျ းစမျ းကများအတက ကျနးမာငရး၊ ရငသနရပတညငရး ပပဿနာများက ပဖစ ငပါငစသည။”

“ဥပငဒပပဋဌာနးမနင အငကာငအထညငဖာ ငဆာငရကမ၊ စကပျ းငရး၊ သတတတးငဖာငရး၊ ငါးလပငနး၊ ငဆာကလပ ငရးနင စကမလကမလပငနးများသည အဓကကျငသာ ကဏဍများ ပဖစသကသည။”

“ငနထငမပစများနင သငဘာထားများသည လငနမ အဆငအတနး ပမငမားလာသညနငအမေ ငပပာငးလသားသကသည။ ယငးအချကသည ပတဝနးကျငအငပါမငကာငးသညအကျ း သကငရာကမ ရပါသည။”

“ကျနပတ၏ လပငနး ဆကလကငဆာငရကနငရန ဗဟအစးရထမ ဘဏဍာငင ပမခငဝငပးမက လအပငနသည။”

“အငကာငအထညငဖာပခငးမာ အခရာပဖစသည။ ဥပငဒများ ရထားပပးပဖစသည။ နငငငရးအရ စတဆနဒရမသာ လအပငနခသည။”

“ငရရညတညတနငငစမည အငလအကျငများနင ပတသက၍ သရအငလးထားမ အားနညးငနသကသည။ မမတ လပရပများ၏ ငနာကဆကတဆးကျ းများအငသကာငး သငဘာမငပါကသကငချ။”

“စကမလပငနးများနင စးပားငရးလပငနးများသည ၄ငးတ၏စနပစငရများမတစဆင ပမစငချာငးများအား ညစညမးငစလေကရသည။ စနပစပစစညးများနင အမကများ သညလညး ပမစငချာငးများက ပျကစးငစ လေကရပါသည။”

အထကပငး

အလယပငး

ရအာကပငး

မမစဝကျနးရပါ

ချငးတငး

16%

25%37%

11%

4%

21%33%

9%33%

3%

41%

7%7%

34%

3%3% 3%

16%

16%

6%3%

50%

9%

ပတဝနးကျငဆငော ထခကမ စးပားရေးတးတကမ

နညးပညာ လမအသငးအဝငး

အစးေမဝါေ

ဆငးေမရတမ ောသဥတရမပာငးလမ

မြစဝြးတစခခေငးစအတက ရမပာငးလြက မြစရပါရစရသာ အဓက အရြကာငးတရားြေား

8%

Page 5: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

98

ဧရာဝတပမစဝမး၏ အနာဂတအား ပငဖာငနသည

အငရးအပါဆးငသာ အချကများပဖစသည

အငသကာငးတရားများက အဓက အမျ းအစားနစမျ း အပဖစ

အနစချပ သကညနငသည။

၁) သဘာဝတရားနင စးပားငရးပစ

၂) အပချပမအတငးအတာ

အဆပါအငသကာငးတရားများသည ကပပားပခားနားငသာ

အနာဂတငမောမနးပဖစနငငပခများ၏အငပခခကပဖစငပါ

လာငစပါသည။ မညသငသာမနးဆချက ငကျာရးမျ းမဆ

ပငကအားပဖင ငကာငးသည၊ ဆးသည မဆသာဘ

ပမစဝမးငဒသရ သကဆငသများက ၄ငးတ၏ အနာဂတ

အပဖစအပျကများအား ငပပာဆနငမည အငပခခ

ငကာကငသကာငးအပဖစ အသးပပပခငးမေသာ ပဖစသည။

အနာဂတသည ြညသ မြစနငသနညး။

အကကးစား

ဗဟချပကင

ရေသနတေအရမခမပ

အရသးစား၄ ၁

၂၃

Page 6: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

1110

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၁

ဤပဖစနငငပခရငသာ အနာဂတ၏ အဓကအငသကာငးအရာမာမဝါဒများ၊ ဥပငဒပပပခငးများအား မညသ

ငရးဆလပငဆာငရမည၊ မညသ ဖစညးရမည ၊ မညသ အငကာငအထညငဖာသားရမည စသညတက

ဆးပဖတငပးငနသည ဗဟမ ချပကငထားငသာ အစးရပစ အပချပငရးစနစ ပဖစသည။ ဤသငသာ အနာဂတပစ၌

အကကးစား အငပခခအငဆာကအအများနငဖပဖးငရး လပငနးများအငပါ ဦးစားငပးထားသည စးပားငရးစနစ တစရပလညး ပါရလမမည ပဖစသည။ ဥပမာအားပဖင

ရညလျားသည ဆညငပမာငးစနစ၊ စးပားငရးဆနဆန လပကင ပခငးနင ကကးမားလသည စကမဇနများ ပဖစသည။

ယတတကျကျ ပဖစနငငပခရငသာ အနာဂတအားလးအနက ကကးမားလငသာ စးပားငရး အတငးအတာနငတက ဗဟက

ချပကငထားသည အစးရမျ းက အလပရငဆးငနးပ တကငရာက လာသများက ပဖစနငငပခ အနညးဆးဟ ဆနဒပပ

ခသကသည။

ဗဟထနးချပမစနစ ကျငသး ရသာ အစးေနင အေယအစားကကးမားသည စးပားရေးလပငနးများ

Page 7: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

1312

“ နစရပါငးများစာအတငး ပထမဆးအမြစ ဧောဝတမမစအတငး သရဘောကကးများ

သားလာလျကေ ”

ဗဟအစးရမ ငရငသကာငးဘကဆငရာဥပငဒသစ တစခနင အငထာကအကပပ ဥပငဒများ ၊ စညးမျဉး စညးကမးများက ဆပကမးနင အပခားငရငသကာငး သားလာမဆငရာ ဖပဖးတးတကမများ အတက ငရးဆပပဋဌာနးလကမည။

ယငးသလပငဆာငပခငးက နငငပခားရငးနးပမပနမ များက ပမငတကငစပပး “ငနရာသအတငး ငရဆး အနက ၈ ငပ ရသည သငဘောများ ဧရာဝတပမစအတငး ခတငမာငးသားလာနငပပ” ဟငသာ သတငးငခါငးစးများ ငပါထက လာငစမည ပဖစသည။

သငသာ ထနးချပမ မရငသာ စးပားငရး တးတကမ ငသကာင ပတဝနးကျင ထခကမများ တးပားလာပပး ငရဝပငဒသများနင ဇဝမျ းစမျ းကတက ပျကစးငစလေကရမည။

ယငးအချကသည ငဒသရ ငရလပသားများနင လယသမားများက အလပအကင အလငာ ပမကကးပပကကးများသ ငပပာငးငရေသားငစသည ထခကမက ပဖစငပါငစမည ပဖစသည။

“သတတတးရြာမ ဆနကျငရေး ဆနဒမပပများ ဆကလကမြစရပါ ”

ရာဘာခငးများ ၊ ငကာဖခခများ ၊ ငလောပဖ စကခငးများပဖင စကပျ းငရး ဆငရာ ရငးနးပမပနမများ အကကးအကျယ ရလာမည။ စကမလပငနးသး အတငးအတာ ပဖငစကပျ းထတလပ ပခငးငသကာင ဓာတငပမသသဇာ သးစမ ကကးမားပါမည။ သတတတးငဖာငရးကဏဍ ကလညး ထပတနး ဦးစားငပးထားမည ပဖစသည။ သစငတာပပနးတးမမာ စကပျ းငရး တးချပခငးငသကာင မငကာငးငသာ အကျ းရလဒ တစခပဖစသည။ သတတတးငဖာငရ: ကဏဍအင န ပဖငလညး တရားဉပငဒသကပမတမ အပငး၌ အလန အားနညးငနမည ပဖစသည။

ညစညမးမ ဆကလကပဖစငပါငနပါမည။ ပမစငချာငးများ ညစညမးလာပပး ငါးမျ းစတများ ငလျာနညးလာမည ပဖစသည။

ပမစငချာငးစနစစတင ပပကလာပပး GDP တးတကမ ကျဆငးလာပါမည။

လတသည ပတဝနးကျငဆငရာထခကမ (EIA)/လမငရးဆငရာထခကမ (SIA) များပပလပငပးရန ငတာငးဆလျက သတတတးငဖာမများကရပဆငးငပးရန ကနကကဆနဒပပသကမညပဖစသည။ “၂၀၄၀ ခနစ ဒဇငဘာ ၂၀ရကငန သတငးငခါငးစဉ : သတတတးငဖာမ ဆနကျငငရး ဆနဒပပပများ ဆကလကပဖစပားငန”

အစးရသည ကဏဍအားလးအတက ငရဆးသနစငမဆငရာ တငးကျပသညပတဝနးကျငစညးမျဉးစညးကမး များ ချမတအငကာငအထညငဖာမညပဖစသည။

ချငးတငးပမစသည အထးသပဖင သတတတးငဖာငရးငသကာင ငရညစညမးမ အနတရာယ ကျငရာကငနပါသည။ ဤသငသာ အနာဂတမျ းသည ဗဟအစးရ၏ချပကငမနင ကကးမားလငသာ ရငးနးပမပနမ အတငးအတာပဖင လညပတငသာ စနစပဖစသညအတက အငသးစားလပငနးများမ လယသမားများနင ငရလပသားများ၏ အသအား ပတဝနးကျငဆးရားစာ ထခကမမပဖစခငအထ ထညသငးစဉးစားပခငး မရသည အငနအထားမျ း ပဖစနငသည။ ထမတစဆင ပမစဝမးငဒသ အတငးမ အသကငမးဝမးငကျာငး အလပအကင အငတာများများ ထခကနစနာမည အနတရာယနင ရငဆငရမည ပဖစသည။ ထသတအငနပဖင

သတတတးငဖာသည လပငနးများနင ရငဆငတကပဝငရာ၌ အကအညမငနသလ ခစားငနရ ပခငးငသကာင ယငးသတကပဝငမသည ငနာကဆးအားကးရာတစခပဖစလာမသာ ပပဿနာအား ကငတယငပဖရငးပပး ပဖစ သားလမမညဟ ခစားလာရပါသည။

ယငးသအနာဂတမျ းသည ချငးတငးပမစအတက ငပျာရေင စရာ အနာဂတတစခ မဟတပါ။ ပတဝနးကျင ညစညမး ငစသည စကပျ းငရးစနစများ ကကးကကးမားမား ဖပဖးတး တကငနမသည ငနာကဆး၌ ငရရညတညတမ ရနငမည မဟတငပ။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

အလယပငး ပမစဝမးငဒသ၌ “အငကာငးဆးငသာ ငရလမး” ဟသည ငရငသကာငးသားလာငရးအတက အနာဂတငကာငး

တစခ ပဖစပါသည။ ထပပင ကးသနးငရာငးဝယငရးအတက ပမစငသကာငးသားလာမ အငပါ မခငနရသည အပခားငသာ ကဏဍများအတကလညး ငကာငးမနသည အနာဂတ ပဖစငနသည။ သငသာ ယငးသငသာ အနာဂတမာ ငါးများ၊ လယယာငပမများအတက ကပဆးတစခ ပဖစငနသပဖင စကပျ းငရး ကဏဍအတငး လပကငငနသ (၇၀) ရာခငနနး (လတတငလာအားပဖင) အတကလညး ကဆးမ ပဖစငနပါသည။ အပဖစအပျက၏ အဆးပငးက ပမငကာငးမနသည ပတဝနးကျငဆငရာ ပပဋဌာနးချကများ လအပလျကရငသကာငး ငပပာပပငနပါသည။ သငသာ ယငးတအား အငကာငအထည ငဖာရနအတက ၂၀၄၀ အထ ငရာကငအာင ကျနပတ ငစာငငနဖ လပါသ ငလာ။

အလယပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

ချငးတငးပမစဝမးငဒသ အပဖစအပျက

ရေထညစညမးမ

GDP$

STOP

THE CHINDWIN

DAM!

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၁ ဗဟထနးချပမစနစ ကျငသးရသာ အစးေနငအေယအစား ကကးမားသည စးပားရေးလပငနးများ

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

ငရကကးငရလေမသည စကပျ းငရးကဏဍအား ပျကစး ငစလေက ငဒသအငပါတင ထခကမရငစပါသည။

စကပျ းငရးကဏဍအငနပဖင အငရးငပါရနပငငက ရရပပး ငခတမနညးပညာ အသးပပငရး ရငးနးပမပနမများ ပပလပလာရာ ထတလပမစမးအား ပမငမားလာပပး တနဖးပမင စကပျ းငရးထတကနများက ထတလပလေက ရမည ပဖစသည။

ဗဟအစးရသည ငခတမ ငါးသားငဖာကနညးပညာ အသး ပပကာ အရယအစားကကးမားသည ငါးငမးပမငရးကနများ ထငထာငငပးပပး ငါးငေးကကများကလညး ဖပဖးတး တကလာငစမညပဖစသည။

အစးရသည ညစညမးမ အနညးဆး ပဖစငစရနအတက စကမလပငနးများနင စကပျ းငမးပမငရး ငပမများမ ပမစငချာငးများ အတငးသ စနထတလကသည စနပစငရ များက စနစတကျ စမခနခလာငစမည ပဖစသည။

ဗဟအစးရသည စကပျ းငမးပမငရး ကဏဍအတက ဥပငဒများ ပပဋဌာနးထားသပဖင ပမစဝကျနးငပါ ငဒသ၌ ဓာတငပမသသဇာများနင ပးသတငဆးများ အသးပပမ ငလောချလာရာ ပပညပသ တငပရန သးနများနင ငရသတတဝါများ၏ အရညအငသးက ပမ ငကာငးမနလာငစပါသည။

ပမနမာနငငအငနပဖင “မညသငသာ ပတဝနးကျင ထခကမ အငပခအငနမျ း၌ ကမဘာနပါတတစ ဆန တငပသည နငငအပဖစ” ငအာငပခနငမညနညး။

ငအာကဘကပငး ပမစဝမးငဒသ၌ စးပားငရ:ဇပဖးမသည တးပမငလပငဆာငလာငသာ ငဆာကလပငရ:ကဏဍသ ငထာကပငပးရန ပမကျ၊ယပပနလာငသာ သတးငဖာ ထတလပငနသည ကဏဍအငပါ၌ အငပခပပထားမည ပဖစသည။

ယငးအချကငသကာင ငရငသကာငး သားလာမအား ဆးကျ း သကငရာကငစပပး တကစားမများ ပမ ပဖစလာငစသည။ အစးရသည ငရငသကာငးသားလာမ ပမငကာငးမနလာ ငစငရးအတက ငချးငငရယကာ တပပနငဆာငရကငပး ရသည။

ငဆာကလပငရးကဏဍ အလျငအပမန ပမငတကလာမနငအတ ငရဆးသနစငငရ: စနစ မပါဝငငသာ အငပခခ အငဆာကအအပငးဆငရာ ငဆာကလပမများလညး ငပါငပါက လာမည ပဖစသည။

ငရထညစညမးမသည ငါးများက ငသငစ၍ စကပျ းငပမ များအား ပျကစးငစမည ပဖစသည။ ဆငးရနမးပါးသများနင လယသမားများသည ငရေငပပာငး အလပသမားများအပဖစ ငဒသပပငပသ ထကကာ အလပအကင ရာငဖသကရပါမည။ “လယယာစကပျ းငရ:နင ငါးဖမးလပငနးများ ထခကမငသကာင ပမကကးများသ ငရေငပပာငးငနထငမ အငပမာကအပမား ရလာလမမည ပဖစသည။”

ဗဟချပကငမများငသာ အစးရသည ငနာကဆးတင စကပျ းငရး၊ ငါးလပငနး၊ စနပစငရစမပခငးနင ငရအရငးအပမစအတက သဘာဝ ပတဝနးကျငဆငရာ တငးကျပငသာ ဥပငဒ၊ စညးမျဉးစညးကမးများအား ချမတ ကျငသးမည ပဖစသည။

ထအပပင ငါးဖမးလပငနးနင စကပျ းငမးပမငရး လပငနးကသ အသကငမးဝမးငကျာငးမများအတက ပမစငသကာငး ၏ ဒငးနမစ မေငပခ အငနအထားက ထနးသမးမ ရငန ငစရနအတက သတးငဖာသည လပငနးများ အငပါ တငးကျပသည ဥပငဒ စညးမျဉးစညးကမးများလညး စနစတကျ ငရးဆချမတငပးသည။

“မမနမာနငင ကမဘာနပါတတစ ဆနတငပသ မြစပပ။ သရသာ မညသ

ထခကရစမများ ေရနသနညး။”

“လယယာစကပျ းရေးနင ငါးြမးလပငနး ပျကသဉးမရြကာင ရေေရမပာငးရနထငမ

အများအမပား မြစလာရန”

ငဆာကလပငရးလပငနး အတက ပမစသလအပချက ကကးမားငနပခငးငသကာင ငအာကပငးပမစဝမးငဒသတင ငဘးအနတရာယ

ထခကနငသည အငပခအငန ပဖစလာနငသည။ ထသလအပချကကကးမားပခငးသည ပမစကမးပါးများ၏တညတ ခငမာမကအားနညးငစသညအပပင ငရငသကာငးသားလာမနင ငရလပငနး ကဏဍအတကလညး မငမောမနးထားသည အကျ းဆကများစာက ငပါငပါက လာငစပါသည။ ကကးကကးမားမား မးငခါငမတစရပ ပဖစလာပါက ငဒသတငး၌ ပပငဆငထားမ မ ရ သ ည အ တ က ထခကမ ပမကကးမားသားငစနငပါသည။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

ပမစဝကျနးငပါငဒသ၏ အနာဂတသည စကပျ းငရးနင ငရငသကာငး သားလာငရး ကဏဍများက “ထနးသမးငပးနင” မည နညးပညာပငး တးတကမများ အငပါ အလနမခငနရပါမည။ စကပျ းငရးလပငနးနင စကမလပငနးတမ ထနးချပမမရငသာ ညစညမးမတသည ငါးသတတဝါများက ငသငသကပျကစးငစသပဖင ပမစကကးအငပါ ထခကမများ ရလာမညပဖစသည။ ဤအငသကာငးအရငးငသကာင ပမစဝကျနးငပါက မခငါးဖမး အသကငမးသများ နင လယသမားများမာ အလပအကငရားပါးသပဖင ငနရငးငဒသက

စနခာကာ ပမကကးပမငယများသ တက၍ အလပအကင ရာငဖရပခငးကသ စနငခါမများ ရလာမညပဖစသည။

ရအာကပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

မမစဝကျနးရပါရေသအမြစအပျက

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

Page 8: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

1514

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၂

ဤအနာဂတအမျ းအစား၏ အဓကအငသကာငးအရာမာ ပမနယအဆင သမဟတ တငးငဒသကကး သမဟတ ပပညနယအဆင၌ ငဒသနတရ

အငပခပပထားငသာ အပချပငရးစနစ ပဖစသည။ သငသာ စးပားငရးမာမ စကပျ းငရး၊ စကမနင စမးအငငထာကပငရး

တအတက အတငးအတာပမာဏ ကကးမားသည ရငးနးပမပနမများ အငပါ အငပခပပထားပခငး ပဖစသည။

ပမစဝမးငဒသခ အသးသးရ စကမဇနများ သမဟတ အကကးစား စကပျ းငမးပမငရးလပငနး လညပတမများ ကသ တးတကမ အဓက

ပဖစငနသည ငနရာများ၌ ပတဝနးကျင ထခကမများမာ ကကးမား ငနလမမည ပဖစသည။

ရေသနတေအရမခမပ အပချပရေးနင အေယအစား ကကးမားသည စးပားရေးလပငနးများ

Page 9: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

1716

“ရေဟစနစ တညပမရေးထက ပမအရေးရပးလာရသာ စးပားရေး”

ကကးမားကျယပပနလငသာ ဆညငရငသာကစနစအတက ငရငလာငတမများ တညငဆာကသကမည။ စကပျ းငရး ကဏဍတးတကလာသည အတက အလပအကငအခင အလမး ငပါများလာမည။ အစးရလေပစစမး မရရနငပခငးအတက အငထာကအပ ပဖစငစရန ငရစမးအငနင ငနငရာငပခညစမးအငသး လေပစစဓာတအားငပးစကရများ တညငဆာက အသးပပ သကရသည။

ငရထညစညမးပခငး၊ ပမစကမးပါးပပပခငးနင သစငတာ ပပနးတးမကသငသာ ပတဝနးကျငဆငရာ ပပဿနာများ ရငနမည။ နငငငတာ တရားဥပငဒများ၏ အာဏာတညမ ငလျာနညးငနမည။

ငဒသအတငး ဘဏဍာငင ငကာကခရရမ တးပားလာသည အတက ငဒသအလက ဥပငဒများနင ခငဝစမ အပချပငရး တ၌ ပပညသဝနငဆာငမလပငနးများ ပမတးချငပးရန ထညသငး စဉးစားလာမည။

တးတကလာသည စားငသာကကန နညးပညာများ၊ တညပငမငသာ လေပစစဓာတအား ရရမတက အသးချကာ စကပျ းငရးထကကနများ ပပပပငထပပးငရ: စကမလပငနးများ ထငထာငသကမည ပဖစသည။

သငသာ ငတာငသများနင စကရများ အငနပဖင ဓာတငပမသသဇာများ၊ ပးသတငဆးများအား အသးပပငနသက ပခငးငသကာင ငပမဆလာ ပျကသဉးပခငးနင ဇဝမျ းစမျ းက များအငပါ ဆးကျ းသကငရာကငစပခငးများက ပဖစငပါ ငစလျက ရသည။

စကပျ းငရးလပငနးများမ ပဖစငပါလာသည ပပဿနာများ အားငကာငးစာ ကငတယနငပခငးမရသည အတက အကျ းဆကအပဖစ အသားဓာတလငလာကစာ မစားသးနငပခငး (ငါးဖမးဆးရရမ နညးပါးမငသကာင) နင ညစညမးသည ငသာကသးငရ တငသကာင အဆပါငဒသ၌ ကျနးမာငရး ပပဿနာများ ရငဆင ကကငတငနရမည

ပဖစသည။

“ငါးအရေအတက ကျဆငးလာစဉ သတတတးရြာရေးကဏဍကကးထားလာ”

ငခတမ အကကးစား စကပျ းငမးပမငရး လပငနးများသည ပပညပသ တငပနငသည အရညအငသးရ သးနများ၊ ငမးပမငရး ထကကနများအား ထတလပလေကရပပး ဆညငပမာငး တာတမများနင ဓာတငပမသသဇာများအတက ကကးမားစာ ရငးနး ပမပနမများမတဆင တနဖးပမင ထတကနများက ထတလပနငငပခ ရလာမည။

တးပမငသးစလာငသာ ဓာတငပမသသဇာများနင ဆညငပမာငး တာတမတသည ငရလပငနးကဏဍက ပျကစးငစလမမည ပဖစသည။

ငဒသခအစးရအငနပဖင စနပစငရဆးသနစငငရး ဥပငဒများ၊ စညးမျဉးစညးကမးများ၊ ပးသတငဆး အသးပပမ ထနးချပ ငရးနင ပပညသလထ အသပညာငပးငရးတအတက ဥပငဒ ပပဋဌာနးရနနင အငကာငအထညငဖာ ငဆာငရကရန လေငပမနစာ တပပနမ ပပလပလာမည။ ဆည၊ ငရငလာငတမ၊ ငရကာတာများ အားလးက ငါးများ ပဖတသနးသားလာနငမည ငနရာများ ထညသငး တညငဆာကထားငစမည ပဖစသည။

သငသာပငား သတတတးငဖာငရးကဏဍသည အထက ပမစညာပငးအား ဆကလက ညစညမးငစငနမည ပဖစသည။ အချ ငသာ (သတတတးငဖာငရး) ငအာငပမငမများသည အချ (ငရလပငနးများ) အတက ဆးရးနစနာမများ ပဖစလာငစမည ပဖစသည။

ရပရာငဒသခ လထအဖအစညးများသည သတတတးငဖာငရး လပငနးများက ငဒသနတရအစးရမ အမနထတပပနထား ငသာ EIA/SIA လပထးလပနညးများအတငး အငကာငအထညငဖာ ငဆာငရကငပးရန စညးရးငဖျာငးပဖ သကမည ပဖစသည။

ချငးတငးပမစဝမးငဒသ၏ အနာဂတ၌ စးပားငရး တးတကမ အရနင ဥပငဒများ၊ စညးမျဉးစညးကမးများက ငဒသနတရအစးရ၏ အငကာငအထညငဖာ ငဆာငရကနငစမးတအရ ဤအပဖစအပျက သည ယသကညရခကခငသာ အပဖစအပျကဟ ယဆနငသည။သငသာ ဤသငသာအနာဂတမျ း၌ပငလေင ဆညငပမာငး တာတမများအား နညးလမးတကျ ငဆာကလပထားပခငး မရသညအတက ငရလပငနးကဏဍအငပါ ထခကနစနာငစမည အကျ းသကငရာကမများ ရငနပါသည။ ထမေသာမက အလနတရာ ငကာငးမနလနးငသာ စကပျ းငရး ချထငပခငးမျ းသညလညး ပမစကကး၏ ရငသနရပတညနငမနင ပမစကကးတင ကျကစားငသာ ငါးများအတကလညး မငကာငးမနနငငပ။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

အလယပငးပမစဝမးငဒသတင ဤသငသာအနာဂတမျ း အတက ရညရယသည သတငးစာငခါငးစးမာ “၂၀၃၀

ခနစတင စကပျ းငရးကဏဍ၏ ထတလပမ ဆယနစအတငး နစဆ ပဖစလာမည” ဟ၍ပဖစသည။ သငသာ မညသည ထခကမ ဆးကျ းများ ရမညနညး။ ဆညငပမာငးတာတမများ တးတကလာခပပး အငပခခအငဆာကအအ ဆငရာ ရငးနးပမပနမများ ကကးမားလ ငသာလညး ဤအငသကာငးအရာအပဖစအပျက၏ အဆးသတတင ပမစဝမးအတငး ငနထငသများအတက ဆးရားသည ကျနးမာငရး ထခကမများက ပဖစငစငသာ အာဟာရချ တမမျ းပဖင အဆးသတ သားမည ပဖစသည။

အလယပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

သတတတငး

ရေလပငနး

လမးများနင အငပခခအငဆာကအအများ ငဖာကလပ တညငဆာကပပး ကကးမားသည အမရာစမကနးများက ဆကလက အငကာငအထညငဖာငဆာငရကမညပဖစသည။

သငတသနများ လပငဆာငလေက ကျမးကျငသပညာရငများ အကအညပဖင ငခတမစကပျ းငမးပမငရး နညးစနစများကအငကာငအထညငဖာမညပဖစသည။ ငပမရငးများက စကပျ းငမးပမငရးငပမများအပဖစသ ငပပာငးလလကပါသည။

ငကာငးမနသည အကျ းသကငရာကမတစခအပဖစ လမ စးပားငရးအငပခအငန သသသာသာတးတကငကာငးမန လာငသာလညး လယယာငပမလပပငခငနငပတသက၍မ ပပဿနာတစခရငနပါသည။

ငဒသအတငး ပပငးထနလသည ဆငကလနးမနတငးဒဏ ခစားရပါမည။ (ခနမနးပဖစနငငပခတစခ)

ခရးသားကဏဍ ၊ စကမကဏဍနင စကပျ းငရးကဏဍတသည ပပငးထနသည မနတငးဒဏ ခစားခသကသည။ နငငပခား ခရးသားဧညသည လာငရာကလညပတမ ငလျာကျသားသည။ စကပျ းငရးကဏဍ၌လညး စားနပရကခာဖလမက ထခကငစခပါသည။

ငဒသအငနပဖင မမဘာသာ ပပနလညထငထာငနငရနကကးပမးငသာငသကာင သထတယအသးပပမပလာမည ပဖစသည။ ပတဝနးကျငဆငရာ ပပဿနာများနငရငဆင လာရမည။ အထးသပဖင လယယာစကပျ းငပမများ၌ ဓာတငပမသသဇာများနင ပးသတငဆးများ သးစပခငးတ ငသကာင ငပမဆလာညစညမးပခငး ၊ ငပမဆလာအတငး အာဟာရ ဓာတပါဝငမပမာဏငလျာနညးပခငး၊ ငရငနသတတဝါများ ဆးရးရပခငးနင ငရထညစညမးပခငးတ ပဖစသည။

ငပါငးစညးလယယာစကပျ းငမးပမငရး၊ အကးအငပပာငးဇနစမကနးငရးဆပခငး ၊ ပးသတငဆးများ ၊ ငလထညစညမးမနင စနပစပစစညးများဆငရာ ငဒသအလကမဝါဒ ၊ ဥပငဒများနငစညးမျဉးစညးကမးများ ချမတငရးဆသကမညပဖစသည။

အကးအငပပာငးဇနများနင ငနာကဆကတတးပားလာငသာ ခရးသားလပငနးတသည စးပားငရးကပမငတငငပးမည ပဖစ သည။

အထကပငးပမစညာအရပငဒသများရ ငရအားလေပစစစကရ များနငမနတငလးရစကရများသည ဧရာဝတပမစ ငအာကပငး ပမစဝမးငဒသအငပါ စတငထခကမရလာငစမညပဖစသည။

ငအာကပငးပမစဝမးငဒသရ အကကးစားစကပျ းငမးပမငရးလပငနးများနငစကမလပငနးများသည ပမစဝကျနးငပါ ငဒသအား စတငထခကလာငစမညပဖစသည။ ငဒသ ဆငရာ စမကနး ငရးဆရာတင ယငးအချကအား ထညသငး စဉးစားရမည ပဖစသည။

ဆငးရနမးပါးသည ငဒသခလထ အသငးအဝငးအငနပဖင ပပညပပညဝ၀ ပါဝငနငပခငး မရရာ မမေတသည စးပားငရး တးတကမများငသကာင လမငရးပပဿနာများနင ရာဇဝတမများက ပဖစငပါလာငစမည ပဖစသည။ မတညမပငမ ပဖစငနသညအငသကာငး သတငးများ၌ ပါလာကာ ခရးသားကဏဍအား ထခကပျကစးငစမည ပဖစသည။

အကကးစား စကပျ း ငမးပမငရးလပငနးများ၌ အသးပပငသာ ဓာတငပမသသဇာများနငပးသတငဆးများသည သဘာဝ ငါးကနများအငပါ မငကာငးသည အကျ းသကငရာကမများ ပဖစငပါငစပါသည။

“မမစဝကျနးရပါရေသအတက ရလာကဓ - မနတငးရြကာင အရမခခ

အရဆာကအအသစများ ပျကစးေမခငး”

“မျတမမေသည စးပားရေးြပြးမမ လမရေးမပဿနာများ ရပါရပါကလာရစပပး

ောဇဝတမများ ပမတးပားလာရန”

ဤ ပဖစနငငပခရငသာ ငအာကပငးပမစဝမးငဒသ၏ အနာဂတမ အဓက သငယရရငသာအချကမာ စးပားငရး၌

အကကးအကျယ ရငးနးပမပနမများအငနပဖင ငဒသခ ရပရာလထ၏ အကျ းစးပားများနင ငပါငးစညး ချတဆကထားမရရန လအပငနပခငးပင ပဖစသည။ ထပပင ငဒသ အတငးအတာ အားပဖင ဆးပဖတရာ၌ ကကးမားသည ရငးနးပမပနမများ အငနပဖင ၄ငးတ႔သည ျမစ၏ အထကပငး သ႔မဟတ ေအာကပငး ေဒသမားအေပၚ မေကာငးသည အကးသကေရာကမႈမား မရေၾကာငး ေသခာေစရန လအပေနပါသည။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

ဤအငသကာငးအရာအပဖစအပျကအတငး ပမစဝကျနးငပါငဒသ၏ “အနမအပမင၊ အတကအကျငလာကဓ” သည အထးသပဖင ၂၀၃၀ ခနစ၌ ဆငကလနးမနတငး ငနာကပငး ငဒသအား ပပနလညထငထာငပခငးနင သကဆငငနပါသည။ ပမစဝကျနးငပါ ငဒသမသကဆငသများအဖ သတးငဖာသညလပငနးအား ထနးချပပခငး နငဥပငဒချမတငပးပခငးတသည ငဒသ အတငး အထငရားဆးငသာ ငပပာငးလငစသည အချကများ အနကမ တစခပဖစသည။ ပမစဝကျနးငပါငဒသ၏ ဟနချကညမ (အထးသပဖင နနးအနည ပချမများ) အား သတထား ဆငပခငရန လအပငနပပး အဆပါလပရားငပပာငးလငနမ ပဖစစဉအငပါ ပမငကာငးမနစာနားလည သငဘာငပါကပခငး မရပါက ပမစဝကျနးငပါ ငဒသသည အလန တရာမပင ထခကပျကစးလယ ငနဦးမညပဖစသည။

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၂ ရေသနတေအရမခမပ အပချပရေးနငအေယအစားကကးမားသည စးပားရေးလပငနးများ

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

ချငးတငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

ရအာကပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

မမစဝကျနးရပါရေသအမြစအပျက

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

Page 10: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

1918

ဤအနာဂတအမျ းအစား၏ အဓကအငသကာငးအရာမာ ပမနယအဆင သမဟတ တငးငဒသကကး/ပပညနယအဆင၌ ငဒသနတရ အငပခပပငသာ

အပချပငရးစနစ ပဖစသည။ အရယအစား ငသးငယငသာ စကမ လပငနးများသည စးပားငရးအရ အဓကကျသည ငမာငးနငအားများ ပဖစသညဟ ယဆရသည။ အရယအစားအားပဖင ငသးငယငသာပငား စကပျ းငရးဆငရာ၊ စကမဆငရာ တစသးပဂဂလ အဖအစညးငပါငး

များစာရရာ အငသးစား ငရအားလေပစစဖပဖးငရးကပင လပငဆာငလျကရငသာ အငနအထားပဖစသည။

အဖအစညး တစခချငးစအငနပဖင ပတဝနးကျငအငပါ ထခကမ နညးပါးငသာလညး တပဖညးပဖညး စငပါငးမလာသည ထခကမများ

အငနပဖငမ ပမစဝမးငဒသကကး တစခလးအန ကကးမားငနပါသည။ စတဝငစားစရာ ငကာငးသညမာ ပဖစနငငပခရငသာ အနာဂတပစများ အနက ဤအနာဂတပစသည လကခငပးနငဖယရာ အရဆး ပဖစငန သညအပပင တကငရာကလာသည သကဆငသများ၏ အလလားဆး

ပစလညး ပဖစငနပါသည။

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၃

ရေသနတေအရမခမပ အပချပရေးနင အေယအစား ရသးငယသည စးပားရေးလပငနးများ

Page 11: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

2120

ငဒသဆငရာ အစးရသည အပချပငရးစနစသစအား စမ ခနခရန သငတငငလျာကပတငသာ လသားအရငးအပမစနင ဘဏဍာငရးအရငးအပမစများ မရဘပဖစငနမည။

ငရထညစညမးမ ပပဿနာများအား အစးရမ ကငတယ ငပဖရငးငပးနငပခငး မရငပ။ ယငးအချကက အသအမတပပလေက သကဆငရာ အစးရ ဌာနဆငရာများ၊ အငနဂျအအဖအစညးများ၊ အရပဘက လမအဖအစညးများ၊ ပညာရငများနင ငဒသခ လထတသည ကကးသကပ အပချပမနင စငပါငး လပငဆာငမတမ တစဆင ထငရာကစာ စမးငဆာင အကျ းပပ နငသည ငရဆးသနစငငရး စနစများ ထငထာငရန ပးငပါငး ငဆာငရကသကသည။

ငဒသနတရအစးရ အာဏာပင အဖအစညးနင တတယ သကားခ လပဂဂလအဖအစညးများသည ၄ငးတ၏ ကျနးမာငရးနင အသကငမးဝမးငကျာငး အလပအကငများ အတက အကာအကယငပး ကကးပမးအားထတမတစရပ အငနပဖင ပတဝနးကျငဆငရာ ငစာငသကညစစငဆးငရး လပငနးစဉယနတရားများက ပမတးတက ငကာငးမနငစ သကမည ပဖစသည။

အတတက လကတ လပငဆာငသကပခငးပဖင ရပရာလထ အငပခပပ ခရးသားလပငနးသည ငဒသအတက ပရပငကာငး တစခအား ငပးအပငနမည ပဖစသည။ ငနာကဆး၌ ငဒသနတရ အစးရအဖ ငရထညစညမးမနင စပလျဉး၍ ပမငကာငးမနသည ငဒသတငး မဝါဒနင ဥပငဒများအား အငကာငအထည ငဖာနငစမးရမည ပဖစသည။

ပမစကကး၏ ငဂဟစနစက တတကငကာငးမနလာပခငး နငအတ ငါးပမာဏအငရအတက နင ဧရာဝတလငးပင အငရအတကတ စတငတးပားလာမည ပဖစသည။

သတတတးငဖာပခငးသည ငါးများက အဆပသငငစပပး လသားတ၏ ကျနးမာငရး ထခကမည အနတရာယ ကျငရာက ငစကာ ပမစငရ ညစညမးမအား ပဖစပားငစ ပါသည။

ပမပပ ပမထနးကားလာပခငးနင စကမလပငနးများ တးတကလာပခငး တသည ငလထနင ငရထ နစရပ စလးက ညစညမးငစပပး လသားတအား ကျနးမာငရး ပပဿနာများ ပဖစငပါငစပါသည။

ညစညမးမပပဿနာအား ထနးချပရန ခကခငနမည ပဖစသည။

ညစညမးမနင ပတသက၍ ငဒသဆငရာ အစးရက ဥပငဒများ ငရးဆ ချမတငပးပပး လသားတ၏ ကျနးမာငရးက ငစာငငရာကငပးရန တရားဥပငဒ၏ အာဏာ သကဝငမ ပမ အားငကာငးလာငစမည ပဖစသည။

ငနာကဆး၌ ငဒသနတရ ဖပဖးငရး အားငကာငးလာပပး ခငမာစာ ရငသနရပတညနငစမး ရငနမည ပဖစသည။

ချငးတငးပမစဝမးရ သဘာဝနယငပမများ၏ တနဖးက ဤအနာဂတ အတငး အသအမတပပထားပပး မတညငသာ လပငနး အသးသးအတက သကဆငရာ ဇနများအား အရနအပဖစ ထားရငပးမည ပဖစသည။ ဥပမာအားပဖင ငါးလပငနးကဏဍ အတက ပဓာနကျသည ကာကယထနးသမးငရး ဧရယာများကပါ ဆကလက၍ ထနးသမးထားရမည ပဖစသည။ အလနအမငး ညစညမးမ ပဖစငနငသာ သတတတးငဖာငရးကဏဍအငပါ မခငနမ ငလောချနငရန တနဖးပမင စကပျ းငရး ကသ အပခားအစားထး ကဏဍများက အားထားလပကငလာသကမည ပဖစသည။ ချငးတငးပမစအဖ အသစအတငး ရမငနငတာငသာပငား အဆပါ ဇနထားရမသည ယငးအတက ငကာငးမနငသာ “အလယအလတ” ဖပဖးငရး လမးစဉတစခဟ ထငရပါသည။

တညငသာ အနာဂတတစခအတက စငပါငးလပငဆာငမနင ပးငပါငးလကတငဆာငရကပခငး တသည ဤအနာဂတ

ငမောမနးပဖစနငငပခ၏ အဓက အငသကာငးအရာပင ပဖစသည။ ငကာငးမနစာ လပရား လညပတငနငသာ ငဂဟစနစတစခ၏ အခနးကဏဍအငပါ တနဖးထားသည ရပရာလထ အငပခပပ ခရးသား လပငနးအငနပဖင ဧရာဝတပမစကကး ညစညမးမ ကငးစငကာ ဆကလက၍ လတလတလပလပ စးဆငးငနငစငရး အငထာကအက ပပငပးငနမည ပဖစသည။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

စကပျ းငမးပမငရးနင ငါးလပငနးများ ထတလပမ ငကာငးကာ ဝငငင ပမငမားငနပခငးငသကာင ဂျဒပ တးတကလေက ရမည။ “ပမစဝကျနးငပါငဒသတင ဆနစပါးနင ငါးထတလပမငသကာင ဂျဒပ နစဆ တကလာပပ ပဖစသည။”

ဆနစကငယများက တညငဆာကငနသကသညအတက ငဒသတငး အလပအကငများ ဖနတးငပးလေက ရသည။

ဓာတငပမသသဇာများနင ပးသတငဆးများ အလနအကျ အသးပပပခငးတသည ပမစငရညစညမးမနင ငပမဆလာ ပျကသဉးမတက ပဖစငပါငစသည။ ယငးအချကသည

ငါးများအား အဆပသငငစပါသည။

ဆနစကငယများစာမ ထတလတငသာ ကာဗနဒငငအာကဆက နင အပခားဓာတငငများငသကာင ငလညစညမးမ ပဖစမည။

ငလထ၊ ငရထ နစမျ းစလးနင သကဆငငသာ ညစညမးမ ဆငရာ ငဒသတငး ဥပငဒများအား ငရးဆ ပပဋဌာနးမည ပဖစသည။

စပါးခမ လေပစစဓာတအား ထတယရနအတက ဇဝငလာငစာ အသးပပ အငသးစား လေပစစဓာတအားငပး စကရများက တညငထာငသကမည ပဖစသည။ ညစညမးမ ငလျာကျလာပါသည။

စကပျ းငရးနင ငရလပငနး တးတကထနးကားမများ ငသကာင ငရေငပပာငးငနထငမငလျာကျလာပပး စားနပရကခာ ဖလမရလာပါသည။

ပမစမခပမစဝမး (အငးမ) ၌ မသားစ အငသးစား ငရချ ငါးလပငနးများ ထငထာင လပကငသကမည။

သငသာ စးပားပဖစ ငရလပငနး လပကငပခငးနင တရားမဝင ငရာတက ငါးဖမးဆးပခငးတငသကာင ငါးမျ း စလငမ ငလျာနညး ကျဆငးသားသည။

ငါး ပပငဆငထတပးငရး စကရများငသကာင ငဒသတငး အလပအကင အခငအလမး ပမငတကလာမည။

ကျမးကျငလပသားများ တးပားလာငစရနအတက နညးပညာပငးနင စပလျဉးပပး ငါးသားငဖာကစကမ တစဆင ငဒသနတရ အစးရက နညးပညာဆငရာ ကည ငထာကပငပးသည။

ယငးက ငရချ ငါးလပငနးများ ပပနလညထငထာငငရး အတက အသးပပသညအပပင ပပညပ တငပနငသည အရညအငသးရ ငါးများ ထတလပနငငရးအတကလညး အသးပပပါသည။

ပမငကာငးမနသည စကပျ းငရးနင ငကာငးစာ ရငသန တညတနငငသာ ပတဝနးကျငအငနအထားသ တးတက ငရာကရလာငစရနအတက ငါးလပငနးများမ ရရငသာ အခနဘဏဍာက စကပျ းငရးကဏဍသ ခငဝငပးသည။

အကျ းဆကအားပဖင ရာဇဝတမနညးပါးပခငး၊ ပပညသ ကျနးမာငရး ပပဿနာများ ငလျာကျလာပခငး၊ ပပနလည နာလနထလာငသာ ငဂဟစနစများနင ကာကယ ထနးသမးထားသည ဇဝမျ းစမျ းကများ ကသငသာ ငကာငးမနသည အကျ းသကငရာကမများ ရလာမည ပဖစသည။

ငကာငးစာ ရငသနတညတနငငသာ ပတဝနးကျငတစခ ပဖစငနပခငးက ခရးသားလပငနးကဖပဖးငစပပး ငဒသသ ငငငသကးများထပမရရလာငစပါသည။

“ရေေ မမစဝကျနးရပါရေသ - ငါးနငဆနရြကာင ေျေပနစဆတးပပ”

“အငးမ၌ သဟဇာတမြစမအရပါ ချးကျးအားေ”

ငအာကပငးပမစဝမး အပဖစအပျကသည ငရလပငနးကဏဍ တးတက ဖပဖးငစရန လပငဆာငရာ၌ ကနဦးအားပဖင

စကပျ းငရးကဏဍကသ အပခားငသာ ကဏဍများအငပါ ဆးကျ း သကငရာကမများ ရငစနငငသကာငးက လကခငပးထားသည။ သငသာ ကဏဍတစခ၏ တးတကမက အပခား ကဏဍတစခ ငရရည ဖပဖးတညတနငငရး အငထာကအပ ငပးရာ၌ အသးပပနငငစရန ဤအနာဂတပစမျ းက အခငအလမး ငပးငနပါသည။ ထပပင ဤသ အပဖစအပျကမျ းသည ငကာငးစာ ရငသနတညတနငငသာ ပတဝနးကျငတစခ အငနပဖင ခရးသားလပငနး ကသ ဝငငငရရရာ အပခား ရငးပမစတစခ ပဖစလာနငသည အကျ း သကငရာကမ ငကာငးများက ဖငဟ ငပပာပပငနပါသည။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

ပမစဝကျနးငပါငဒသတင အငသးစား စကပျ းငမးပမငရး လပငနးများ၊ ငရလပငနးများနင ၄ငးတ၏ ဆကစပ စကမလပငနးများသည ငနာငတစချနတင ဧရာဝတပမစကကး၏ ရငသနတညတနငစမးအငပါ ဒကခငပး လာမည ပဖစသည။ စးပားငရးနင လအဖအစညး ဆကလက တးတကကကးပားကာ ဖပဖးငနစဉ ဧရာဝတပမစကကး အငနပဖင ငကာငးမနစာ ဆကလက ရငသနတညတနငငရးအတက နညးပညာပငးအရနင ငငငသကးအရ ကညပပးမများနငအတ ညစညမးမနင သကဆငငသာ ငဒသတငး ဥပငဒများ လအပငနပါသည။

ရေလပငနးများ

စလငမ

ငါးမျ း

အရသးစား

အလယပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက ချငးတငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၃ ရေသနတေအရမခမပ အပချပရေးနငအေယအစား ရသးငယသည စးပားရေးလပငနးများ

ရအာကပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

မမစဝကျနးရပါရေသအမြစအပျက

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

“ဧောဝတမမစကကးအား ကယတငရေး လာရောကပးရပါငးြကေန အြအစညးများ ရဆာြသ”

“ချငးတငးမမစဝမး၌ ရပါထနးလာရသာ အစမးရောငစးပားရေး”

Page 12: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

2322

ဤအနာဂတမျ း၏ အဓကအငသကာငးအရာမာ ဗဟအစးရအဆငက ချပကငထားငသာ အပချပငရးစနစပဖစသည။ သငသာ အရယအစား

ငသးငယငသာ စးပားငရးလပငနးများသည စးပားငရးအရ အဓကကျသည ငမာငးနငအားများပဖစမညဟ ယဆရသည။ အရယအစားအားပဖင ငသးငယငသာပငား စကပျ းငရးဆငရာ၊

စကမဆငရာ တစသးပဂဂလ လပငနးငပါငးများစာရပပး အငသးစား ငရအားလေပစစဖပဖးငရး လပငဆာငငသာ လပငနးပင ရငနငလသည။

ယငးအငပခအငနသည ပမနမာနငင၏ လကရအငပခအငနနင ဆငတမညပဖစရာ ဧရာဝတပမစဝမးငဒသမ စးပားငရးလပငနးများ၏

၈၀ရာခငနနးသည အငသးစား၊ အလတစားအရယအစားသာ ရငနသကသည။ ပတဝနးကျငအား ထခကငစမတင လပငနးတစခချငး

အငနပဖင နညးပါးငသာလညး တပဖညးပဖညး စငပါငးမလာသည ထခကမများ အငနပဖငမ ပမစဝမးငဒသကကး တစခလးအန

ကကးမားလျက ရသည။

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၄

ဗဟချပကငရသာ အစးေနင အေယအစား ရသးငယသည စးပားရေးလပငနးများ

Page 13: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

2524

“ဧောဝတလငးပငများ မျ းသဉးရပျာကကယ”

ဗဟအစးရမ ငတာငသလယသမားများအား ငထာကပငသကးများငပး၍ ပပးမည ပဖစသည။ ငတာငသ လယသမားများသည ငပမငပါငရ ရရမ အလန နမကျသားငသာငသကာင အဝစတငး များစာက တးငဖာလာသက မည။

အထနးအကပမ အငသးစား သတတတးငဖာငရးလပငနးများသည ငရငန ငါးမျ းစလငမနင ကျနးမာငရးတက ထခကငစမည ပဖစသည။ တငးကျပသည လငစင ငလောကထားရယရငသာ စနစများ ဗဟအစးရမ ကျငသးငသာလညး တရားမဝင သစပယမများ ဆကလကရငနပါသည။

ပဂသည ကမဘာလညခရးသားများ လာငရာကရာ ပဖစငသာငသကာင မနတငလးမ ပဂသ ကမဘာလညခရးသညတင သငဘော ခတငမာငးငပပးဆမ ရငနပါသည။ နနးအနညအနစ ထထပလနးပပး ညစညမးမငသကာင ပမစငရ အဆပသငငနသပဖင အဆပါငနရာများ၌ လငးပငသတတဝါများ ကျကစားပခငး မရငတာငချ။

အထကနနးများ အလနကျဆငးလာငသာငသကာင လယယာ လပကငသ များသည ၄ငးတ၏ ငပမများက စးပားပဖစ စကပျ း ထတလပငသာ ကမပဏကကးများ ထသ ငရာငးချရမည အငပခအငန ပဖစလာသကသည။ အလပအကငအတက ဆငးရနမးပါးငသာ ငတာငသများ ပမကကးသ ငရေငပပာငး ငနထငသကမည ပဖစသည။ ထပမ တးပားလာငသာ ပမပပသ ငရေငပပာငးငနထငမများသည ကျနးမာငရး ဝနငဆာငမ လပငနးများအား ကငမာကကမ ပဖစငစမည ပဖစသည။

သထတလပငနး လငစငများသည လတတငလာ အတားအဆး မရငသာ ငနရာများသ ထပမ ငရာကရသားမညပဖစပပး သဘာဝ ငဂဟစနစက ပျကစးငစမညအပပင လငးပငများ ကျကစားရာငနရာအား ထပမ ဖျကဆးသကလမမည ပဖစသည။

လငးပငများ၊ ငါးများ ပပနလည ငရာကရလာငစရနနင ငပမသသဇာငကာငး မနသည ငပမဆလာများ ပပနလည ပဖစထနးလာငစရန ငကာငးစာ စး ဆငး ရငသနငနသည ပမစငချာငးများနင ပတသက၍ တနးအားငပး လပငဆာငနငရန ခရးသားလပငနးကဏဍသည ငရလပငနးကဏဍ၊ စကပျ းငရး ကဏဍတနင ချတဆက ပးငပါငးလာမည ပဖစသည။

ယငးသ လပငဆာငပခငးမာ မလငလာကသညအပပင ငနာကကျငနပပ ပဖစသည။ လငးပငများ မညသညအခါမေ ရလာငတာမည မဟတဘ ကမဘာလည ခရးသညများလညး လာငရာကငတာမည မဟတငချ။

“ရဝေနာ မပငးမပငးထနထန ခစားရနေရသာ ချငးတငးမမစကကး”

လပငနးငပါငး ၃၀ သာလေင လငစငရရထားငသာပငား တရားမဝင အငသးစား သတတတးငဖာသည လပငနး အများအပပား ရငနရာ စငစစအားပဖင တရားမဝင သတတတးငဖာငရး လပငနးငပါငး တစငထာငငကျာ ရငနမည။

အစးရအငနပဖင ၄ငး၏ ဗဟအဆငမငန၍ အငပခအငနက ထနးချပနငပခငး မရငချ။ ငနာကဆကတ အကျ းဆက အပဖစ ချငးတငးပမစကကး ညစညမးလာကာ ပမစ၏ အငပခအငနသည ငရလပငနးများ အငပါသ ဆးကျ းများ သကငရာကငစမည ပဖစသည။

လေပစစဓာတအား ရယသးစနငမ နညးပါးငနပပး ယငးအချက သည ချငးတငးငဒသအငပါ ထပမ၍ ထခကပျကစးငစမည ပဖစသည။ အဘယငသကာငဆငသာ သစငတာပပနးတးပခငး၊ တရားမဝင သတတတးငဖာပခငးတ တစဆကတညး ပဖစငပါလာမည ပဖစသည။

ဆကလက လပကငငနငသာ သတတတးငဖာငရး လပငနးများ သည ငရကကးမ၊ ငပမပပမ၊ တကစားမ၊ မးနညးပါးမနင မးငခါငမ တက ပဖစငပါငစပါသည။ ယငးမာ ငတာငသလယသမားများအတက မငကာငးငပ။ ညစညမးသည ငရများ စကပျ းငပမများအတငးသ စးဝငလာသပဖင စကပျ းထကရမများ ကျဆငးလာရာ

ငတာငသလယသမားများအဖ ပမပပငဒသများသ ငရေငပပာငးသားရငတာမည ပဖစသည။ ငရလပငနး

လပကငသများလညး စကမလကမ လပငနးများနင ငဆာကလပငရး ကဏဍသ ငရေငပပာငး လပကငလာသကမည။

ငါးငေး အလနကကးမားလာပပး ထမငးသာ အားထားစားငနရသပဖင ကျနးမာ ငရး ထခကမများ ရငနပါသည။

သတတတးငဖာငရးကဏဍ မဝါဒနင စမခနခမ စနစများ ပပပပင ငပပာငးလငပးရန ငရငဝငရလငဒသအတငး ငနထငသ ပပညသများက အစးရက ကနကကဆနဒပပမများ ပပလပသကမည ပဖစသည။

ယငးအပဖစအပျကမျ းသည ချငးတငးပမစဝမး ငဒသကကးအတက ပတဝနးကျငဆငရာ ငကာငးမနသည အနာဂတမျ း မဟတငပ။ သစငတာပပနးတးမငသကာင ငရငဝငရလဧရယာ အကကးအကျယ ထခက ပျကစးငနမနငအတ သတတတးငဖာငရး ကဏဍငသကာင ညစညမးမများအား ရပတနနငစမး မရမသည အလပအကင ရရရန ပမကကး၊ ပမငယများသ ငရေငပပာငး သားသကပခငးကသ ဆးရားသည အကျ းသကငရာကမများက ပဖစငပါငစပါသည။ ကအားငလျာစာ ပမစငသကာငးတစငလောကရ သဘာဝနယငပမများအငနပဖင အငပခအငနက ကစားနငစမး ရငကာငး ရပါလမမည။ သငသာ ပမငကာငးမနငသာ အနာဂတ အတက အဓကကျသည အချကမာ ပမစဝမးငဒသ၏ ရငသန ငကာငးမနမက ဆးကျ းငပးငနငသာ ကဏဍများအား အတတက ကနကကသကရန ပဖစသည။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

အလယပငးပမစဝမးငဒသတင အပပငပဖစငနငသာ လပငနးကဏဍများစာ ရရာ ငရငသကာငးသားလာမ၊ သတးငဖာထတလပမ၊ စကပျ းငရး၊ ခရးသား

လပငနးနင စကမလပငနးတလညး ပါဝငသည။ ကဏဍတစခချငးစသည ပမစကကးထမ မတညငသာ ငဂဟစနစပစစညးများ၊ ဝနငဆာငမများက လအပငနသညအပပင ယငးတ တစခချငးစအငနပဖငလညး ပမစကကးအငပါ ဆးကျ း သကငရာကငစလျကရရာ အပခားကဏဍများကလညး ပပနလည ထခကငစပပနပါသည။ ဤငဒသကကးအတက အငကာငးဆး အငပခအငန ရရငစရန အငပးအယ အတးအငလျာ လပရမညမာ အမနပင ပဖစသည။ သမဟတပါက အနာဂတတင ဧရာဝတလငးပငများ မျ းသဉး ငပျာကကယသားငပမည။

NO MORE MINING!!

စကပျ းငရးနညးပညာ သငတနးများအတက အစးရနင အငနဂျအ အဖအစညးများ၏ ကညပပးမငသကာင ဆနစပါး ထတလပနငမ တးတကလာပါမည။

ဆနစကများအငနပဖင စပါးခများက ပမစအတငးသ စနပစသကပပး ငလထကလညး ညစညမးငစသကသည။ စကပျ းငပမများ အတငးရ ဓာတငပမသသဇာများနင ပးသတငဆးတငသကာင ပမစငရ ညစညမးပခငးလညး ပဖစငပါငနပါသည။ အဆပါ လပ ငဆာငချကများ အားလးသည ငါးသတတဝါများအငပါ ဆးကျ း သကငရာကငစပပး ငါးထတလပရရနငသည နနးအား ကျဆငး ငစမည ပဖစသည။

သငသာ ပမစဝကျနးငပါငဒသမ ဆနစပါးက အထကပငးငဒသများ ဆသ တငပကာ အဆပါငဒသများ၏ စားနပရကခာဖလမက ငကာငးစာ အငထာကအပငပးလေက ရသည။

စနပစငရများအား ပမစအတငးသ စနထတငနမအငပါ ငရလပသားများသည ဆနကျငကနကကမများ ပပလပသကမည ပဖစသည။ ထပပင မဝါဒပငး ပမငကာငးမန သငငလျာငစငရး အတက အစးရက တကတနး ငတာငးဆသကမည ပဖစသည။

အစးရအငနပဖင ငါးဖမးလပငနးများနင စကပျ းငရးလပငနးများ အတက အထးဇနနယငပမများက သတမတငပးမည ပဖစသလ ခရးသားလပငနး တးတကငစငရးအတကလညး မဝါဒ ချမတငရးဆမည ပဖစသည။

ဟတယဇနများ တညငဆာကပခငးငသကာင သတးငဖာ ထတလပမ ပမ များပပားလာငစမညအပပင ပမစငသကာငး စးဆငးမ ပစများ အတငး၌လညး ငပပာငးလမများ ပဖစငပါငစနငပါသည။ စနပစ ပစစညးများအငပါ တငးသကပငသာ ဥပငဒစညးမျဉး စညးကမးများပဖင အစးရမ ထနးချပ ငဆာငရကလာပခငးငသကာင ဆနစကများ နညးပါးလာပပး ဆနစကငယများ ငပျာကကယ လာကာ ဆနငေး ပမငတကမ ရလာနငပါသည။

ဗဟအစးရအငနပဖင ပမစ၏ သဘာဝစနစနင ဆကစပထားသည သ တးငဖာထတလပငရး မဝါဒကလညး ချမတလကရာ ငရငသကာငး သားလာမ ပမငကာငးမနလာ၍ တစချနတညးတင ပမ ငကာငးမနစာ ရငသနစးဆငးငနငသာ ပမစကကးတစစငး ကလညး ပဖစငပါလာငစပါသည။

ရနကနတငးငဒသကကးနင ဧရာဝတတငးငဒသကကးရ ငဆာကလပငရး လပငနးများအတကသာမက ပပညပသ တငပရနအတက သတးငဖာ ထတလပသည လပငနးများ အလနပငများပပားငနပါမည။အငသးစား သသကားစက များနင အရကချကစကရများစာသညလညး ပမစငချာငး အား ညစညမးငစပပး ငရငနသတတဝါများက ထခကငစ ပါသည။

သ တးငဖာထတယမ ပမာဏ အလနတရာများပပားပခငး၊ ကမးပါး ပပပခငးနင နနးအနညအနစ ကျငရာကပခငးတငသကာင ပမစငချာငး၏ သငပပင ဖစညးတညငဆာကပတ ငပပာငးလသားပပး သငဘောပဖင သယယပငဆာငငရးအငပါ ခကခငစမည ပဖစသည။ ထငသကာင ကနတင ငမာငတာယာဉ အသးပပမ တးပားလာလမမည ပဖစသည။

စကမကဏဍမတစဆင ငရထညစညမးမများနင နနးအနညးအနစ ကျငရာကမ ပပဿနာများငသကာင ငါးများ ငသဆးကနမည ပဖစသည။ ငါးများ မလငလာကပခငးမတစဆင ပရတငးဓာတ နညးပါးပခငးနင ညစညမးပခငး တငသကာင လတ၏ ကျနးမာငရး ချချာလာသကမည ပဖစ သည။ ထပပင ငဂဟစနစ ပျကစးမလညး ရငနပါမည။

ဗဟအစးရသည ပမနမာနငငဆငရာ စချနစညနးများသ ဥပငဒ ပပငဆငမ များ ပပလပပပး ပမတငးကျပသည ဥပငဒ လကနာငစမများအား ဆကလက အငကာငအထညငဖာ ငဆာငရကသားမည။ ယငးတအနက ဒဏငသကးငင ငပးငဆာငငစပခငး သမဟတ စကရအလပရများ ပတသမး ငစပခငးတ ပါဝငသကသည။ စကရ အလပရများက ပတသမးရသပဖင တငးသကပငသာ ဥပငဒသည အလပလကမ ပမများပပားလာငစမည ပဖစသည။

ဤငဒသတင ငါးများမရငတာဘ ပမစကကးသည အငပခခအားပဖင ငသဆးသလ ပဖစငနပါမည။ ဥပငဒသစ ပပငဆင ပပဋဌာနးချကနငအတ ငမောလငချကအသစ ငပါထနးလာလမမညဟ ငမောမနးရပါသည။

“အဆးဘကမ အရကာငးဘကသ ရမပာငးလလာရသာ

မမစဝကျနးရပါရေသ”

“ငါးရတအကန ရသကနပပ”

ငအာကပငးပမစဝမးငဒသသည အထးသပဖင ငဆာကလပငရး လပငနးအတက သတးငဖာထတလပမများငသကာင အလန

စးရမငနရပါသည။ ငဒသအငနပဖင ငရလပငနးများ အငပါ၌လညး မခမ ကကးမားငနပါသည။ စကမလပငနးများမ ညစညမးမ ပဖစငပါပခငး သညလညး စနငခါမတစခ ပဖစသည။ စကမ လပငနးထက စနပစပစစညး ဆငရာ ပပဋဌာနးချက များနငအတ သတးငဖာ ထတလပမဆငရာ ဥပငဒ စညးမျဉး စညးကမးများအား သကပသကပမတမတ လကနာငစနငပခငး မရပါက ငါးမျ းစတများစာ ငသငသကမ မျ းသဉးငပျာကကယမများ ပဖစလာနငပါသည။

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

ပမစဝကျနးငပါ ငဒသအငနပဖင ဆနစပါး၊ ငါးနင သဟငသာလကရ စစခငးငနရသည ကဏဍသးခအငပါ ဟနချကညည ထနးထားရန လအပငနပါသည။ ဤအငသကာငးအရာ အပဖစအပျကအရ ဥပငဒပငး သကပမတ လကနာငစမနငအတ ပခားနားသည လပငနးများအား ဇနသတမတ ပငးပခားငပးပခငးမတစဆင ဟနချက ညငအာင လပငဆာငနငမည ပဖစသည။ ငဘးအနတရာယ ခနငရညရငသာ ပမစဝကျနးငပါ ငဒသတစခ ပဖစလာရနမာ ကဏဍတစခချငးစအလက စမပခငးမျ းပဖင မလငလာကငသာငသကာင ကျနပတ အငနပဖင အဆပါကဏဍသးခလးအတငး ရလပငနးများအငပါ ပပးပပညစငသာ နညးလမးတစရပပဖင စမခနခရန လအပငနပါသည။

အလယပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

ချငးတငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

အနာဂတရြောြနးမြစနငရမခ - ၄ ဗဟချပကငရသာ အစးေနင အေယအစား ရသးငယသည စးပားရေးလပငနးများ

ရအာကပငးမမစဝမးရေသအမြစအပျက

မမစဝကျနးရပါရေသအမြစအပျက

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

၂၀၃၀ မပညနစသတငးရခါငးစး

မမစကကးအတက ဤအမြစအပျကကမညသ သရဘာသကရောကသနညး

Page 14: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

2726

ဒလဆ ဧရာဝတမြစကကးအတက ရရရညတညတခငမြရစြယ အနာဂတတစခက ဘယလ

ြနတးရပးြကြလ။

Page 15: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

2928

အငသကာငးအရာ အပဖစအပျကများတစငလောက အမေငတနးလကပါလာသည အငတးတစစမာ ‘ကျနပတသည အဘယငသကာင ဧရာဝတပမစကကးအတက စတပျကစရာ အနာဂတများ ဦးစာ ဖနတးငပးပပးမ ပပနလညပပငဆငရန ကကးစားသကသနညး။ ကျနပတသည ငနာကဆးတင ပမစဝမး ငဒသကကး၏ စးပားငရးနင လအဖအစညးအငပါ သဘာဝအရငးအနး၏ အကျ းငကျးဇးများအား သပမင သငဘာငပါကလာချနအထ အဘယငသကာင ငဂဟစနစ လပငဆာငချကက ကျနပတ ဖျကဆး ငနသကဦးမညနညး’ ဟ၍ ပဖစသည။

အနာဂတ ငမောမနးပဖစရပ အစအစဉချမတ လပငဆာငမသည ကျနပတအငနပဖင ပမစဝမးငဒသကကး အတငးရ ကျနပတ၏ အနာဂတ အလားအလာ ပမ ငကာငးမနလာငစငရးအတက မညသ ပငကာငးလာငအာင လပငဆာငနငငသကာငး လကငတကျသည အငတးအငခါ အယအဆ တစချ က ငပးအပပါသည။ ပမစဝမးငဒသအတငး ငနထငသများက ဧရာဝတ ပမစဝမးငဒသကကးအတငး ငရရည တညတ ခငမာမရမည အနာဂတတစခအတက မညသညတက ကျနပတ လပငဆာငရန လအပငနငသကာငး အဆပပခသကသည။ အလနပင အငပခခကျလသည အရာသးခ လအပငနပါသည။

ကျနပတသည အဘယရြကာင စတပေကစရာ အနာဂတြေား ဦးစာ ြနတးမပးြသာ မပနလညမပငဆငရန ကကးစားြကသနညး

ပမစဝမးငဒသအတငးမ သဘာဝ ငပမမျကနာပပင၊ လမငရး၊ စးပားငရး ဆငရာ ပဖစငပါငပပာငးလ လပရားငနမနင ပတသက၍ ပမပပညစ ငကာငးမနငသာ သတငး အချကအလကများ အသငပးနငငစရန

ပမမပညစရကာငးမနရသာသတငးအချကအလကများ ကျနပတ၏ ပမစကကးများအငပါ ပမနားလညသငဘာငပါကငစရန သငတသန ငဆာငရကပခငး။

ငလလာရရငသာ အချကအလကများ က အငပခခကာ ကာကယထနးသမးငရး ဉးစားငပး လပငနးများက ငဖာထတသတမတပခငး။

နငငအတငး ပမစကကး၏တနဖးနင ပတသက၍ ငကာကယရရခငသာ အချကအလကများက အသငပးငဝမေပခငး။

ဧရာဝတပမစကကးအတငး တညပငမမေတငသာ ပမာဏပဖင ရငနငစငရး အတက လပငဆာငမည လပငနးစဉများတင အလကသင ပပပပငငပပာငးလ နငစမးရငသာအဖအစညးများ ပးငပါငးလပငဆာငနငငစရန

အလကသငမပမပင ရမပာငးလနငစမးေရသာ အြအစညးများ

အစးရနင အတတက စငပါငး ဆကသယနငရန အထကမ ငအာကသ တာဝနခငသာ ငဒသခ ငကာမတများ (သ) ငရသးစသ အသငးအဖများက စညးရးပါ။

ပမစဝမးငဒသ စမခနခငရး အငပခခမများနင ထနးသမးရန အာဏာ အပနငးငရး စညးမျဉး များက အလယတက နားလညငစရန ရငးပပအသငပးပါ။

တးတကငနသည စးပားငရး၊ ဖပဖးငနသည လအဖအစညးနင ငကာငးမနစာ တညတငနငသာ ပမစငဂဟစနစတက အငထာကအက ငပးနငငသာ (အပငနင ငဂဟစနစ လပငဆာငချကအငပါ အငပခခသည) အစမးငရာင အငပခခအငဆာကအအနင (အငဂျငနယာငဆာကလပငရးအငပါ အငပခခသည) အညငရာင အငပခခအငဆာကအ

အစမးရောငနင အညရောင အရမခခအရဆာကအအ

အစမးငရာငနင အညငရာင အငပခခ အငဆာကအအ နစရပစလး၏ အငရးပါမက မးငမာငးထးပပပါ။

နနးအနယအနစ ပဖစငပါငပပာငးလ လပရားမနင ပမစငသကာငးထနးသမးမ သမဟတ ငသာငတးငဖာမ လပငနးများနင ဆကစပရမည ထနးသမးငရး နယငပမများ သမဟတ သစငတာ ပပနလညထငထာငငရးတက သတမတငပးပါ။

WWF အရနမြင လအြအစညးနင စးပားရရးြ မြးနငစြးရြည အနာဂတ၌ အရရရတာငအာရ ရဒသအတငး ရနာကဆးလတလပစာစးဆငးရနရသာ မြစကကးြေား အနကြ တစစငးမြစရသာ ဧရာဝတမြစကကးအရပါ ထခကပေကစးရစမခငး ြရရစရန အဆပါလပငနးြေားက ကညပပးသားရန ဆးမြတထားမပး မြစပါသည။ ကျနပတလခေငရသာ အနာဂတအတက

WWF ြ ြညကသ အရထာကအက မပရပးနငြညနညး။

လတလပစာ စးဆငးငနငသာ ပမစများ၊ ပမစငရစးဆငးမ

အငရအတက/အရညအငသး/အချနကာလ၊ ငရလပငနးများ ငရေငပပာငးမ၊ နနးအနယအနစ

ပဖစငပါငပပာငးလ လပရားငနမနင ဧရာဝတလငးပင တအငပါ

ငလလာထနးသမးမများ လပငဆာငသားမည။

ငရနငသကဆငငသာ စနငခါမများ ငပဖရငးနငငရး ပဂဂလကကဏဍ ပးငပါငး ပါဝငလာနငငစရန ငရကကးသကပထနးသမးငရး

လပငနးအဖ နငတက အငထာကအကပပသားမည။

ငရကက:ငရလေမများ ငလောချရာ၌ သစငတာများ၏ (ဒငရငတာများ

အပါအဝင) အခနးကဏဍများ အပါအဝင သဘာဝအရငးအနး

အငပါ အကပဖတဆနးစစမ ပပလပသားမည။

Page 16: REPORTd2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/rite_future... · 2018-08-31 · ပမစ်ဝှမ်းလွင်ပပင် ငဒသအငသကာင်းနှင့်

Why we are hereTo stop the degradation of the planet’s natural environment andto build a future in which humans live in harmony with nature.

http://www.wwf.org.mm/en/