50. orrialdea1. Hiru laguni, M, N, P, honako galdera honi erantzuteko eskatu diegu:
“Uste duzue zuetakoren batek gaindituko duela selektibitatea? Esan zeinek”.
Erantzunak hauek dira:
— M-k uste du berak eta P-k gaindituko dutela.
— N-k uste du M-k bakarrik gaindituko duela.
— P-k uste du berak bakarrik, P-k, gaindituko duela.
M N P
( )Hausnartu zein lotura dagoen erantzunen eta euren azpian agertzen den ze-roz eta batez eratutako zenbakizko kaxaren artean.
1 significa sí y 0 significa no. La 1-ª fila indica que M piensa que aprobarán él mis-mo y P. La 2-ª fila indica que N opina que sólo aprobará M. La 3-ª fila indica queP piensa que sólo aprobará él mismo.
Beheko zenbaki kaxa hau antzerki talde bateko zazpi ikaslek (A, B, C, D, E,F eta G) galdera honi emandako erantzunen laburpena da:
“Zuetako zein uste duzu izango zinatekeela gauza astebeteko ikasketa osterabat diseinatu, antolatu eta zuzentzeko?”
( )Erantzunak kontuan hartuta, esan:
1 0 0 0 0 0 00 0 1 1 1 0 00 0 0 0 1 0 00 1 1 0 1 0 00 0 1 1 1 0 00 0 0 0 0 0 10 0 0 0 0 1 0
1 0 1
1 0 0
0 0 1
M
N
P
12. unitatea. Matrizeak
MATRIZEAK2. UNITATEA
a) Zein uste duzu dela ameslari samarra?
b) Taldeko bi gainerakoengandik nahiko baztertuta daude. Zein?
c) Ostera antolatzeko, lagunetako bat aukeratu beharko bazenu, zein auke-ratuko zenuke?
a) D, pues piensa que hay tres personas capaces de organizarlo, y, además, es elúnico que opina que B está capacitado.
b) F y G. F opina que solo es capaz G; y G opina que solo es capaz F.
c) E es el más seleccionado: hay 4 que lo eligen.
51. orrialdea
2. Hona hemen, gezien bitartez adierazita, B-tik C-ra dauden astearteko he-galdi guztiak. Adierazi diagrama horrek biltzen duen informazioa taula ba-tean, aurreko adibidean bezala.
Pertsona batek astelehenean A-tik irten nahi du, gaua B-n egin eta astear-tean C-ra iritsi.
Zenbat konbinazio ditu irteera eta iriste puntu bakoitzeko?
Eskatzen diguten erantzuna emateko modu on bat taula honen antzekoa be-tetzea da:
22. unitatea. Matrizeak
A
A1
A2
A3
B
B1
B2
B3
B4
B C
C1
C2
B1
B2
B3
B4
C1 C2
B1 3 2
B2 1 0
B3 1 0
B4 0 2
C1 C2
A1 5 2
A2 2 2
A3 0 2
53. orrialdea
1. Idatzi matrize hauen transposatuak:
A = ( ) B = ( ) C = ( )D = ( ) E = ( ) F = (5 4 6 1)
At = ( ) Bt = ( ) C t = ( )Dt = ( ) Et = ( ) F t = ( )
2. Idatzi Xt = X beteko duen X matrize bat.
Por ejemplo, X = ( ) .
3. Idatzi ondorengoa deskribatuko duen matrize bat:
( )2 1 0 0 00 1 0 2 00 0 1 1 00 0 0 0 00 0 0 1 20 0 0 1 0
1 2 –12 3 0–1 0 4
5461
1 7 47 –1 04 0 3
7 2 0 64 1 1 31 0 7 2
1 0 63 2 15 4 0–1 1 3
2 45 17 0
3 2 71 5 6
1 7 47 –1 04 0 3
7 4 12 1 00 1 76 3 2
1 3 5 –10 2 4 16 1 0 3
2 5 74 1 0
3 12 57 6
32. unitatea. Matrizeak
54. orrialdea
1. Matrize hauek ditugu:
A = ( ) B = ( ) C = ( ) D = ( )Kalkulatu E = 2A – 3B + C – 2D.
E = ( ) – ( ) + ( ) – ( ) = ( )
57. orrialdea
2. Matrize hauek izanda, egin euren arteko biderketa posible guztiak:
A = ( ) B = ( ) C = ( ) D = ( )A · C = ( ); A · D = ( ); B · A = ( )C · B = ( ); D · C = ( ); D · D = ( )
3. Ahalegindu 3 × 3 dimentsioko I3 matrizea lortzen; matrize horrek, beste edozein(A(3 × 3) matrizerekin biderkatu arren, berdin jarraitu behar du.
Hau da: A · I3 = I3 · A = A
I3 matrizeari 3 ordenako unitate matrizea esaten zaio. Lortzen duzunean, edo-zein ordenatako unitate matrizea erraz aurkitzen jakingo duzu.
I3 = ( )58. orrialdea
1. Egiaztatu zenbakien eta matrizeen arteko biderketari dagozkion aurreko 2., 3.eta 4. propietateak, kasu hauetan: a = 3, b = 6
A = ( ) B = ( )7 –2 14 6 8
3 5 –12 –3 0
1 0 00 1 00 0 1
3 –3 –44 31 4–4 4 17
–6 –1 2 526 5 2 028 38 –1 10
22 2839 3–9 –4
7 14 21–3 3 –2–2 5 1–5 26 13
7 18 –40 30 5
8 –2 4 524 –4 –1 –10
1 –1 10 5 22 3 –3
2 7 1 56 3 0 0–2 –5 1 0
7 0–1 10 13 4
1 2 3–2 5 1
18 –1 –1816 –15 –23
–6 2 1012 4 8
7 1 –18 –10 0
–3 0 3–12 3 9
2 0 –48 2 –6
–3 1 56 2 4
7 1 –18 –10 0
–1 0 1–4 1 3
1 0 –24 1 –3
42. unitatea. Matrizeak
2) 9A = ( )3A + 6A = ( ) + ( ) = ( )9A = 3A + 6A
3) 3(A + B) = 3 ( ) = ( )3A + 3B = ( ) + ( ) = ( )3(A + B) = 3A + 3B
4) 1 · A = ( ) = A
59. orrialdea
2. Egiaztatu banatze propietateak matrize hauen kasuan:
A = ( ) B = ( ) C = ( ) D = ( )A · (B + C) = A · ( ) = ( )A · B + A · C = ( ) + ( ) = ( )A · (B + C) = A · B + A · C
(B + C) · D = ( ) · D = ( )B · D + C · D = ( ) + ( ) = ( )(B + C) · D = B · D + C · D
61. orrialdea
1. Kalkulatu beheko matrize bakoitzaren alderantzizkoa, edo aurkitu ez daukala,Gaussen metodoa erabiliz:
a) ( ) b) ( ) c) ( )1 2–2 –4
1 23 4
1 10 1
–24–60
–24–12
0–48
–24–60
3 6 12 73 –1 14 3
15 2 68 1915 –5 70 1521 0 96 25
4 –3 26 200 –5 25 254 –5 36 30
11 5 42 –115 0 45 –1017 5 60 –5
15 2 68 1915 –5 70 1521 0 96 25
3 6 12 73 –1 14 3
12–53
4 1 6 00 –1 5 5
–1 5 6 73 0 9 –2
1 40 51 6
3 5 –12 –3 0
30 9 018 9 24
21 –6 312 18 24
9 15 –36 –9 0
30 9 018 9 24
10 3 06 3 8
27 45 –918 –27 0
18 30 –612 –18 0
9 15 –36 –9 0
27 45 –918 –27 0
52. unitatea. Matrizeak
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎩
a) ( ) → ( ) → La inversa es ( )b) ( ) → ( ) → ( ) →
→ ( ) → La inversa es ( )c) ( ) → ( ) → No tiene inversa
2. Kalkulatu beheko matrizeen alderantzizkoa edo aurkitu ez daukatela:
a) ( ) b) ( ) c) ( )a) ( ) → ( ) →
→ ( ) → No tiene inversa
b) ( ) → ( ) →
→ ( ) → ( )La inversa es ( ).
→ ( ) → ( ) →→ ( ) →
1 0 0 0 0 1/20 10 0 | –2 6 –20 0 1 2/5 –1/5 –1/10
1-ª
2-ª · 5 – 3-ª
3-ª : 5
1 0 0 0 0 1/20 2 1 | 0 1 –1/20 0 5 2 –1 –1/2
1-ª
2-ª
2 · 3-ª – 2-ª
1 0 0 0 0 1/20 2 1 | 0 1 –1/20 1 3 1 0 –1/2
1-ª
2-ª – 1-ª
3-ª – 1-ª
0 –2 12 1 –2–1 0 1
1 0 0 0 –2 10 1 0 | 2 1 –20 0 1 –1 0 1
1-ª – 2 · 2-ª
2-ª
3-ª
1 2 0 4 0 –30 1 0 | 2 1 –20 0 1 –1 0 1
1-ª – 3 · 3-ª
2-ª – 2 · 3-ª
3-ª
1 2 3 1 0 00 1 2 | 0 1 00 0 1 –1 0 1
1-ª
2-ª
3-ª – 1-ª
1 2 3 1 0 00 1 2 | 0 1 01 2 4 0 0 1
1 2 3 1 0 00 –3 –6 | –4 1 00 0 0 1 –2 1
1-ª
2-ª
3-ª – 2 · 2-ª
1 2 3 1 0 00 –3 –6 | –4 1 00 –6 –12 –7 0 1
1-ª
2-ª – 4 · 1-ª
3-ª – 7 · 1-ª
1 2 3 1 0 04 5 6 | 0 1 07 8 9 0 0 1
1 1 31 2 12 0 0
1 2 30 1 21 2 4
1 2 34 5 67 8 9
1 2 1 00 0 2 1
1-ª
2-ª + 2 · 1-ª
1 2 1 0–2 –4 0 1
–2 13/2 –1/2
1 0 –2 10 1 3/2 –1/2
1-ª
2-ª : (–2)
1 0 –2 10 –2 –3 1
1-ª + 2-ª
2-ª
1 2 1 00 –2 –3 1
1-ª
2-ª – 3 · 1-ª
1 2 1 03 4 0 1
1 –10 1
1 0 1 –10 1 0 1
1-ª – 2-ª
1-ª
1 1 1 00 1 0 1
62. unitatea. Matrizeak
c) ( ) → ( ) →1 0 0 0 0 1/21 2 1 | 0 1 01 1 3 1 0 0
3-ª : 2
2-ª
1-ª
1 1 3 1 0 01 2 1 | 0 1 02 0 0 0 0 1
63. orrialdea
3. Kalkulatu x, y, z, t berdintza hau bete dadin: ( ) · ( ) = ( )( ) ( ) = ( ) = ( )2x – z = 5 x =
2y – t = 1 y =
z = 0 z = 0
t = 2 t = 2
Solución: ( ) = ( )4. Matrize hauek edukita: A = ( ), B = ( ), C = ( ), egiaztatu berdintza
hauek:
a) A · (B + C) = (A · B) + (A · C)
b) (A + B) · C = (A · C) + (B · C)
c) A · (B · C ) = (A · B) · C
a) A · (B + C) = A · ( ) = ( )A · B + A · C = ( ) + ( ) = ( )
b) (A + B) · C = ( ) · C = ( )A · C + B · C = ( ) + ( ) = ( )
c) A · (B · C) = A · ( ) = ( )(A · B) · C = ( ) · C = ( )1 5
107 3–1 526 3
1 5107 3
1 515 –1
5 530 6
1 515 –1
4 015 7
5 530 6
0 56 6
3 541 10
4 015 7
–1 526 3
3 541 10
3 55 0
4 01 1
–1 54 –1
1 02 7
5/2 3/20 2
x yz t
32
52
5 10 2
2x – z 2y – tz t
x yz t
2 –10 1
5 10 2
x yz t
2 –10 1
72. unitatea. Matrizeak
A · (B + C) = A · B + A · C
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
(A + B) · C = A · C + B · C
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
A · (B · C) = (A · B) · C
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎩
→ ( ) → La inversa es ( )0 0 1/2–1/5 3/5 –1/52/5 –1/5 –1/10
1 0 0 0 0 1/20 1 0 | –1/5 3/5 –1/50 0 1 2/5 –1/5 –1/10
1-ª
2-ª : 10
3-ª
5. A = ( ) eta B = ( ) dira.
Aurkitu hau beteko duen X: 3 · X – 2 · A = 5 · B
3X = 5B + 2A = ( ) + ( ) = ( )X = ( )
6. Aurkitu berdintza hauek beteko dituzten 2 × 2 ordenako bi matrize, A eta B:
2A + B = ( ) A – B = ( )2A + B = ( )A – B = ( )B = A – ( ) = ( ) – ( ) = ( )Solución: A = ( ), B = ( )
7. Aurkitu hau beteko duten X eta Y matrize bi:
2X – 3Y = ( ) y X – Y = ( )2X – 3Y = ( ) 2X – 3Y = ( )X – Y = ( ) –2X + 2Y = ( )Sumando: –Y = ( ) → Y = ( )X = ( ) + Y = ( ) + ( ) = ( )Solución: X = ( ), Y = ( )
8. Aurkitu hau betetzen duen X matrizeak zelakoa izan behar duen:
X · ( ) = ( ) · X
X = ( )x yz t
1 10 1
1 10 1
–3 –52 10
–4 –55 16
–4 –55 16
–3 –52 10
–1 03 6
–1 03 6
–3 –52 10
3 5–2 –10
2 0–6 –12
–1 03 6
1 54 2
1 54 2
–1 03 6
1 54 2
1 00 0
0 21 0
1 00 0
–1 21 0
0 21 0
–1 21 0
–1 21 0
1 42 0
–1 21 0
1 42 0
2 105 –17/3
6 3015 –17
6 010 –2
0 305 –15
0 61 –3
3 05 –1
82. unitatea. Matrizeak
Sumando: 3A = ( ) → A = ( )0 21 0
0 63 0
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
X · ( ) = ( ) · ( ) = ( )( ) · X = ( ) · ( ) = ( )
Solución: X = ( ), donde x e y son números realescualesquiera.
9. Egin beheko eragiketak emandako matrizeekin:
A = ( ) B = ( ) C = ( )a) (A · B) + (A · C)
b) (A – B) · C
c) A · B · C
a) A · B + A · C = ( ) + ( ) + ( )b) (A – B ) · C = ( ) · ( ) = ( )c) A · B · C = ( ) · ( ) = ( )
10. Honako matrizea izanda: A = ( ) egiaztatu (A – I )2 = 0 dela.
(A – I )2 = ( ) · ( ) = ( )11. Aurkitu matrize hauen alderantzizkoa:
a) ( ) b) ( )a) ( ) ( ) = ( ) → ( ) = ( )
Por tanto, la inversa es ( ).1 –3–2 7
y = –3t = 7
⎧⎨⎩
7y + 3t = 02y + t = 1
x = 1z = –2
⎧⎨⎩
7x + 3z = 12x + z = 0
1 00 1
7x + 3z 7y + 3t2x + z 2y + t
1 00 1
x yz t
7 32 1
3 –2–8 5
7 32 1
0 00 0
0 20 0
0 20 0
1 20 1
23 129 –9
1 –13 2
2 79 0
–10 –156 9
1 –13 2
5 –5–3 3
9 1018 6
7 39 6
2 79 0
1 –13 2
–4 73 0
1 20 3
x y0 x
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
x = t
z = 0
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
x = x + zx + y = y + tz = zz + t = t
x + z y + tz t
x yz t
1 10 1
1 10 1
x x + yz z + t
1 10 1
x yz t
1 10 1
92. unitatea. Matrizeak
han de ser iguales
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
b) ( ) ( ) = ( ) → ( ) = ( )
Por tanto, la inversa es ( ).66. orrialdea
1. Kalkulatu matrize honen heina:
A = ( ) B = ( )C = ( ) D = ( )A = ( ) → ( ) → ( )
ran (A) = 3
B = ( ) → ( ) → ( )ran (B) = 2
C = ( ) → ( ) → ( )ran (C ) = 2
D = ( ) → ( ) →
( ) → ( )ran (D) = 3
1 0 2 1 –10 2 –1 1 20 0 –11 –5 40 0 0 0 0
1-ª
2-ª
3-ª
4-ª + 3-ª
1 0 2 1 –10 2 –1 1 20 0 –11 –5 40 0 11 5 –4
1-ª
2-ª
–2 · 3-ª + 2-ª
4-ª – 4 · 2-ª
1 0 2 1 –10 2 –1 1 20 1 5 3 –10 8 7 9 4
1-ª
2-ª
3-ª + 1-ª
4-ª
1 0 2 1 –10 2 –1 1 2–1 1 3 2 00 8 7 9 4
1 –2 0 –30 1 1 10 0 0 0
1-ª
2-ª
3-ª – 5 · 2-ª
1 –2 0 –30 1 1 10 5 5 5
1-ª
2-ª + 1-ª
3-ª – 2 · 1-ª
1 –2 0 –3–1 3 1 42 1 5 –1
1 3 –10 –7 70 0 0
1-ª
2-ª
3-ª + 2-ª
1 3 –10 –7 70 7 –7
1-ª
2-ª – 2 · 1-ª
3-ª – 1-ª
1 3 –12 –1 51 10 –8
1 4 –10 7 10 –20 0
1-ª
2-ª
3-ª – 2 · 2-ª
1 4 –10 7 10 –6 2
1-ª
2-ª + 1-ª
3-ª – 2 · 1-ª
1 4 –1–1 3 22 2 0
1 0 2 1 –10 2 –1 1 2–1 1 3 2 00 8 7 9 4
1 –2 0 –3–1 3 1 42 1 5 –1
1 3 –12 –1 51 10 –8
1 4 –1–1 3 22 2 0
–5 –2–8 –3
y = –2t = –3
⎧⎨⎩
3y – 2t = 0–8y + 5t = 1
x = –5z = –8
⎧⎨⎩
3x – 2z = 1–8x + 5z = 0
1 00 1
3x – 2z 3y – 2t–8x + 5z –8y + 5t
1 00 1
x yz t
3 –2–8 5
102. unitatea. Matrizeak
67. orrialdea
1. Adierazi forma matrizialean ekuazio sistema hauek:
a) b) c)
a) ( ) · ( ) = ( )A · X = C
b) ( ) · ( ) = ( )A · X = C
c) ( ) · ( ) = ( )A · X = C
2. Egiaztatu aurreko ariketako sistemekin lotutako matrizeen alderantzizkoakondorengo hauek direla:
a) ( ) b) ( ) c) ( )Ebatzi alderantzizko horiekin, eta modu matrizialean, 1. ariketako sistemak.
a) Comprobamos que es la inversa:
A · A–1 = ( ) · ( ) = ( ) = I
Resolvemos el sistema:
X = A–1 · C = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 1, y = 5, z = 9
b) Comprobamos que es la inversa:
B · B–1 = ( ) · ( ) = ( ) = I1 00 1
2/3 –1/31/3 –2/3
2 –11 –2
159
101732
3/2 2 –3/2–1 –1 1
–1/2 –2 3/2
1 0 00 1 00 0 1
3/2 2 –3/2–1 –1 1
–1/2 –2 3/2
1 0 12 3 03 4 1
–1 –6 3 1–3 –12 5 13 10 –3 –1–3 –6 1 1
12
2/3 –1/31/3 –2/3
3/2 2 –3/2–1 –1 1
–1/2 –2 3/2
–1912165
xyzt
1 –2 –3 –20 1 2 10 2 3 13 –2 0 1
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
x – 2y – 3z – 2t = –19y + 2z + t = 12
2y + 3z + t = 163x – 2y + t = 5
711
xy
2 –11 –2
⎧⎨⎩
2x – y = 7x – 2y = 11
101732
xyz
1 0 12 3 03 4 1
⎧⎪⎨⎪⎩
x + z = 102x + 3y = 173x + 4y + z = 32
x – 2y – 3z – 2t = –19y + 2z + t = 12
2y + 3z + t = 163x – 2y + t = 5
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
2x – y = 7x – 2y = 11
⎧⎨⎩
x + z = 102x + 3y = 173x + 4y + z = 32
⎧⎪⎨⎪⎩
112. unitatea. Matrizeak
⎧ ⎪ ⎪ ⎨ ⎪ ⎪ ⎩ {{
⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ {{
⎧ ⎨ ⎩ {{
Resolvemos el sistema:
X = B–1 · C = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 1, y = –5
c) Comprobamos que es la inversa:
C · C–1 = ( ) · ( ) = ( ) = I
Resolvemos el sistema:
X = C–1 · D = ( ) · ( ) = ( ) = ( )Solución: x = 0, y = –1, z = 5, t = 3
72. orrialdea
PROPOSATUTAKO ARIKETAK ETA PROBLEMAK
TREBATZEKO
Eragiketak matrizeekin
1 A = ( ) eta B = ( ) matrizeak izanda, kalkulatu:
a) –2A + 3B b) A · B c) B · (–A) d) A · A – B · B
a) ( ) b) ( ) c) ( ) d) ( ) – ( ) = ( )2 Egin biderketa hau: (–3 2) ( ) ( ).
(7 7) ( ) = (7)
3 a) Berdinak dira A = ( ) eta B = (2 3) matrizeak?
b) Lortu, ahal izanez gero, AB; BA; A + B; At – B matrizeak.
a) No, A tiene dimensión 2 × 1 y B tiene dimensión 1 × 2. Para que dos matri-ces sean iguales, deben tener la misma dimensión y coincidir término a término.
23
01
01
1 –15 2
34 –1622 –9
9 02 4
43 –1624 –5
21 –68 –6
–17/2 –2–11/2 1
–23 4–12 4
12
–3 0–2 2
7 –23 1
0–153
0–2106
12
–1912165
–1 –6 3 1–3 –12 5 13 10 –3 –1–3 –6 1 1
12
1 0 0 00 1 0 00 0 1 00 0 0 1
1 –2 –3 –20 1 2 10 2 3 13 –2 0 1
–1 –6 3 1–3 –12 5 13 10 –3 –1–3 –6 1 1
12
1–5
711
2/3 –1/31/3 –2/3
122. unitatea. Matrizeak
b) A · B = ( ); B · A = (1 3); A + B no se puede hacer, pues no tienen la mis-
ma dimensión.
At – B = (2 3) – (2 3) = (0 0)
4 A = ( ) eta B = ( ) izanda, egiaztatu:
a) (A + B)t = At + Bt
b) (3A)t = 3At
a) (A + B)t = ( )t= ( )
At + Bt = ( ) + ( ) = ( )b) (3A)t = ( )t
= ( )3At = 3 ( ) = ( )
5 Kalkulatu 3AAt – 2I, jakinda A = ( ) dela.
3A At – 2I = 3 ( ) ( ) – ( ) = 3 ( ) – ( ) =
= ( ) – ( ) = ( )
6 A = ( ) eta B = ( ) omatrizeak izanda, egiaztatu (A · B)t = Bt · At dela.
A · B = ( ) → (A · B)t = ( )Bt · At = ( ) · ( ) = ( )
7 Kalkulatu kasu bakoitzean, B matrizea:
a) ( ) + B = ( ) b) 2 ( ) – 3B = ( )–5 40 –1
–1 4–3 –2
4 0 60 2 2
3 –1 51 0 3
–3 –25 1
3 2–1 –3
–1 02 1
–3 –25 1
–3 5–2 1
–1 20 1
3 –12 –3
28 5151 85
2 00 2
30 5151 87
2 00 2
10 1717 29
2 00 2
3 51 2
3 15 2
3 15 2
3 9–6 03 3
1 3–2 01 1
3 9–6 03 3
3 –6 39 0 3
5 1–2 10 1
4 –20 1–1 0
1 3–2 01 1
5 1–2 10 1
5 –2 01 1 1
4 0 –1–2 1 0
1 –2 13 0 1
4 66 9
132. unitatea. Matrizeak
(A + B)t = At + Bt
⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩
(3A)t = 3At
⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩
(A · B)t = Bt · At
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
a) B = ( ) – ( ) = ( )b) 2 ( ) – 3B = ( ) → 3B = 2 ( ) – ( ) = ( )
B = ( )
Alderantzizko matrizea
8 Egiaztatu A-ren alderantzizkoa A–1 dela:
A = ( ) A–1 = ( )A · A–1 = I
9 Zein da unitate matrizearen alderantzizko matrizea?
La matriz unidad, I.
10 Aurkitu A = ( ) eta B = ( ) matrizeen alderantzizkoak.
⎪A⎪ = 2 → A–1 = ( )⎪B⎪ = –4 → B–1 = ( )
11 Aurreko ariketako A eta B matrizeekin eta A–1 eta B–1, euren alderantziz-koekin, egiaztatu:
a) (A + B)–1 ≠ A–1 + B–1
b) (A · B)–1 = B–1 · A–1
a) (A + B)–1 = ( )–1= ( )
A–1 + B–1 = ( )b) (A · B)–1 = ( )–1
= ( )B–1 · A–1 = ( ) · ( ) = ( )0 1
1/8 –3/80 –11/2 1/2
–1 01/2 1/4
0 11/8 –3/8
3 81 0
–1 –11 3/4
–2 11/2 0
0 21 4
–1 01/2 1/4
0 –11/2 1/2
–1 02 4
1 2–1 0
3 –6 –10 1 0–2 4 1
1 2 10 1 02 0 3
1 4/3–2 –1
3 4–6 –3
–5 40 –1
–1 4–3 –2
–5 40 –1
–1 4–3 –2
1 1 1–1 2 –1
3 –1 51 0 3
4 0 60 2 2
142. unitatea. Matrizeak
(A + B)–1 ≠ A–1 + B–1
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
(A · B)–1 = B–1 · A–1
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
12 Aurkitu matrize hauen alderantzizkoa:
A = ( ) B = ( )( ) → ( )Por tanto: A–1 = ( )( ) → ( )Por tanto: B–1 = ( )
Matrize baten heina
13 Esan zein den A eta B matrizeen heina:
A = ( ) B = ( )ran (A) = 3 (ya está en forma escalonada)
B = ( ) → ( ) →
( ) → ran (B) = 2
14 Aztertu matrize hauen heina eta esan, kasu bakoitzean, zenbat zutabe direnL.I.:
A = ( ) B = ( )C = ( ) D = ( )1 1 1 1
1 –1 1 –11 1 –1 –11 1 1 –1
1 –3 –1 –11 5 3 31 1 1 13 7 5 5
2 1 34 2 –16 3 2
1 1 1 22 3 5 111 –1 6 29
2 –1 0 –10 0 3 20 0 0 0
1-ª
2-ª
3-ª – 2-ª
2 –1 0 –10 0 3 20 0 3 2
1-ª
2-ª + 1-ª
3-ª
2 –1 0 –1–2 1 3 30 0 3 2
2 –1 0 –1–2 1 3 30 0 3 2
1 0 10 2 00 0 5
0 0 10 1 01 0 0
1 0 0 0 0 10 1 0 | 0 1 00 0 1 1 0 0
3-ª
2-ª
1-ª
0 0 1 1 0 00 1 0 | 0 1 01 0 0 0 0 1
1 0 00 1/2 00 0 1/3
1 0 0 1 0 00 1 0 | 0 1/2 00 0 1 0 0 1/3
1-ª
2-ª : 2
3-ª : 3
1 0 0 1 0 00 2 0 | 0 1 00 0 3 0 0 1
0 0 10 1 01 0 0
1 0 00 2 00 0 3
152. unitatea. Matrizeak
A = ( ) → ( ) →
( ) → ran (A) = 3
Hay 3 columnas linealmente independientes en A.
B = ( ) → ( ) → ( ) → ran (B) = 2
Hay 2 columnas linealmente independientes en B.
C = ( ) → ( ) →
( ) → ( ) → ran (C) = 2
Hay dos columnas linealmente independientes en C.
D = ( ) → ( ) → ran (D) = 4
Las cuatro columnas de D son linealmente independientes.
Ekuazioak matrizeekin
15 Aurkitu 2X + Y = ( ), X – Y = ( )sistema egiaztatuko duten X eta Y matrizeak.
2X + Y = ( )X – Y = ( )
3X = ( ) → X = ( )2/3 11 0
2 33 0
1 –11 0
1 42 0
1 –11 0
1 42 0
1 1 1 10 –2 0 –20 0 –2 –20 0 0 –2
1-ª
2-ª – 1-ª
3-ª – 1-ª
4-ª – 1-ª
1 1 1 11 –1 1 –11 1 –1 –11 1 1 –1
1 1 1 10 4 2 20 0 0 00 0 0 0
1-ª
2-ª
3ª + 2-ª
4ª – 2-ª
1 1 1 10 4 2 20 –4 –2 –20 4 2 2
1-ª
2-ª – 1-ª
3-ª – 1-ª
4ª – 3 · 1-ª
1 1 1 11 5 3 31 –3 –1 –13 7 5 5
3-ª
2-ª
1-ª
4-ª
1 –3 –1 –11 5 3 31 1 1 13 7 5 5
2 1 30 0 –70 0 0
1-ª
2-ª
3-ª – 2-ª
2 1 30 0 –70 0 –7
1-ª
2-ª – 2 · 1-ª
3-ª – 3 · 1-ª
2 1 34 2 –16 3 2
1 1 1 20 1 3 70 0 11 41
1-ª
2-ª
3-ª + 2 · 2-ª
1 1 1 20 1 3 70 –2 5 27
1-ª
2-ª – 2 · 1-ª
3-ª – 1-ª
1 1 1 22 3 5 111 –1 6 29
162. unitatea. Matrizeak
Sumando las dos ecuaciones, queda:
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
Despejamos Y en la 2-ª ecuación:
Y = X – ( ) = ( ) – ( ) = ( )Por tanto, X = ( ) y Y = ( ).
16 Kalkulatu X matrizea X – B2 = A · B betetzeko.
Kontuan hartu: A = ( ) B = ( )X = A · B + B2
A · B = ( )B2 = ( )
17 Zehaztu m-ren balioak X = ( ) matrizeak
X2 – X + I = ( ) ( ) – ( ) + ( ) =
= ( ) – ( ) + ( ) = ( ) = ( )Tiene que cumplirse que:
m2 – m + 1 = 0 → 2m2 – 5m + 2 = 0 →
→ m = =
Hay dos soluciones: m1 = 2; m2 =
18 Ebatzi: ( ) ( ) = ( ) ( )( ) ( ) = ( ) ( ) →
( ) = ( ) →⎧⎨⎩
x + y = –33x – y = –2
⎧⎨⎩
x – y = 3 + 2x3x + 2y = 3y – 2
3 + 2x3y – 2
x – y3x + 2y
32
1 xy –1
xy
1 –13 2
32
1 xy –1
xy
1 –13 2
12
m = 21
m = —2
5 ± 34
5 ±√25 – 164
52
0 00 0
m2 – (5/2)m + 1 00 0
1 00 1
m 00 2
52
m2 00 4
1 00 1
m 00 2
52
m 00 2
m 00 2
52
m 00 2
1 0 –22 1 10 0 1
1 0 02 1 00 0 2
1 0 –11 1 10 0 1
1 0 11 1 00 0 2
–1/3 20 0
2/3 11 0
–1/3 20 0
1 –11 0
2/3 11 0
1 –11 0
172. unitatea. Matrizeak
X = ( )2 0 –24 2 10 0 3
⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩
S
X 2 – X + I = 0 egiazta dezan.52
Sumando: 4x = –5 → x = → y = –3 – x = –3 + =
Solución: x = ; y =
73. orrialdea
EBAZTEKO
19 A = ( ) matrizea izanda, kalkulatu A2, A3, …, A128.
A2 = A · A = ( ); A3 = A2 · A = ( ) = I; A4 = A3 · A = I · A = A
A128 = A42 · 3 + 2 = (A3)42 · A2 = I 42 · A2 = I · A2 = A2 = ( )20 Egiaztatu A2 = 2A – I, kontuan hartuta: A = ( ) dela eta l unitate
matrizea 3 ordenakoa dela.
Erabili berdintza hori A4 kalkulatzeko.
A2 = A · A = ( )2A – I = ( ) – ( ) = ( )Calculamos A4:
A4 = (A2)2 = (2A – I )2 = (2A – I )(2A – I ) = 4A2 – 2A – 2A + I2 =
= 4(2A – I ) – 4A + I = 8A – 4I – 4A + I = 4A – 3I =
= 4 ( ) – 3 ( ) = ( ) – ( ) = ( )21 Zehaztu a eta b, A = ( ) matrizeak
A2 = A egiazta dezan.
A2 = A · A = ( ) ( ) = ( )4 – a –2 – b2a + ab –a + b2
2 –1a b
2 –1a b
2 –1a b
17 –16 88 –7 4
–16 16 –7
3 0 00 3 00 0 3
20 –16 88 –4 4
–16 16 –4
1 0 00 1 00 0 1
5 –4 22 –1 1–4 4 –1
9 –8 44 –3 2–8 8 –3
1 0 00 1 00 0 1
10 –8 44 –2 2–8 8 –2
9 –8 44 –3 2–8 8 –3
5 –4 22 –1 1
–4 4 –1
4 4 1–3 –3 –10 1 –1
1 0 00 1 00 0 1
4 4 1–3 –3 –10 1 –1
4 5 –1–3 –4 1–3 –4 0
–74
–54
–74
54
–54
182. unitatea. Matrizeak
A2 = 2A – I
⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩
A2 = A → ( ) = ( ) →
Por tanto, a = 2 y b = –1.
22 Kalkulatu An eta Bn jakinda: A = ( ) B = ( )
• A2 = A · A = ( ) ( ) = ( )A3 = A2 · A = ( ) ( ) = ( )Así, An = ( ) . Lo probamos por inducción:
Acabamos de comprobar que para n = 2 (primer caso relevante), funciona.
Suponemos que es cierto para n – 1:
An = An – 1 · A = ( ) · ( ) = ( )• B2 = ( ) ( ) = ( ) = ( )
B3 = B2 · B = ( ) ( ) = ( ) = ( )Por tanto, Bn = ( ) . Lo probamos por inducción:
Igual que en el caso anterior, para n = 2 se cumple.
Suponemos que es cierto para n – 1:
Bn = Bn – 1 · B = ( ) · ( ) = ( )
23 A = ( ) matrizea izanda, aurkitu A · B = ( ) beteko duen B matrizea.
A · B = ( ) → A–1 AB = A–1 · ( ) → B = A · ( )0 33 0
0 33 0
0 33 0
0 33 0
1 22 1
1 00 3n
1 00 3
1 00 3n – 1
1 00 3n
1 00 33
1 00 27
1 00 3
1 00 9
1 00 9
1 00 32
1 00 3
1 00 3
1 n/7 n/70 1 00 0 1
1 1/7 1/70 1 00 0 1
1 n – 1/7 n – 1/70 1 00 0 1
1 n/7 n/70 1 00 0 1
1 3/7 3/70 1 00 0 1
1 1/7 1/70 1 00 0 1
1 2/7 2/70 1 00 0 1
1 2/7 2/70 1 00 0 1
1 1/7 1/70 1 00 0 1
1 1/7 1/70 1 00 0 1
1 00 3
1 1/7 1/70 1 00 0 1
4 – a = 2 → a = 2–2 – b = –1 → b = –12a + ab = a → 4 – 2 = 2–a + b2 = b → –2 + 1 = –1
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
2 –1a b
4 – a –2 – b2a + ab –a + b2
192. unitatea. Matrizeak
S
Calculamos A–1: ⎪A⎪ = –3; A–1 = ( )Por tanto:
B = ( ) · ( ) = ( ) · ( ) = ( )
24 A = ( ) matrizea izanda, egiaztatu A3 matrizea nulua dela.
Egiaztatu gero I + A + A2 matrizea I – A-ren alderantzizkoa dela.
☛ Egin I + A + A2 bider I – A.
A2 = ( ); A3 = A2 · A = ( )Veamos que I + A + A2 es la inversa de I – A:
(I + A + A2) (I – A) = I – A + A – A2 + A2 – A3 = I – A3 = I – 0 = I.
Como (I + A + A2) · (I – A) = I, entonces I + A + A2 es la inversa de I – A.
25 A = ( ) matrizea izanda, egiaztatu (A + I )2 = 0 eta adierazi A2 ma-
trizea A eta I-ren konbinazio lineal moduan.
A + I = ( ) + ( ) = ( )(A + I )2 = ( ) ( ) = ( )Expresamos A2 como combinación lineal de A e I:
(A + I )2 = 0 → (A + I ) (A + I ) = A2 + A + A + I = A2 + 2A + I = 0 →
→ A2 = –2A – I
26 a) Egiaztatu A-ren alderantzizkoa A–1 dela:
A = ( ) A–1 = ( )b)Kalkulatu XA = B betetzen duen X matrizea, A aurreko matrizea eta
B = (1 –2 3) izanda.
1/5 –2/5 0–3/5 6/5 1
0 1 0
5 0 20 0 13 1 0
0 0 00 0 00 0 0
4 0 83 0 6–2 0 –4
4 0 83 0 6–2 0 –4
4 0 83 0 6–2 0 –4
1 0 00 1 00 0 1
3 0 83 –1 6–2 0 –5
3 0 83 –1 6–2 0 –5
0 0 00 0 00 0 0
0 0 20 0 00 0 0
0 2 –10 0 10 0 0
2 –1–1 2
0 –1–1 0
1 –2–2 1
0 33 0
1 –2–2 1
–13
1 –2–2 1
–13
202. unitatea. Matrizeak
a) A · A–1 = I
b) XA = B → X · A · A–1 = B · A–1 → X = B · A–1
Por tanto:
X = (1 –2 3) ( ) = ( –2)27 Zehaztu sistema matrizial hauen soluzioak diren A eta B matrizeak:
3A – 2B = ( ) 2A + B = ( )3A – 2B = ( ) 2A + B = ( )Multiplicando por 2 la 2-ª ecuación y sumando, obtenemos:
7A = ( ) → A = ( )Despejamos B de la 2-ª ecuación:
B = ( ) – 2 ( ) = ( )Solución: A = ( ); B = ( )
28 Aztertu matrize hauen heina k parametroaren balioaren arabera:
M = ( ) N = ( ) P = ( ) Q = ( )M = ( ) → ( ) →
→ ran (M ) = 3 para cualquier valor de k.
N = ( ) → ( ) → 1 + 2k = 0 si k = – 12
2 –1 40 0 70 1 + 2k 0
1-ª
2-ª + 1-ª
2 · 3-ª – 1-ª
2 –1 4–2 1 31 k 2
1 –1 –10 0 30 3 k + 2
1-ª
2-ª – 1-ª
3-ª – 2 · 1-ª
1 –1 –11 –1 22 1 k
–1 1 0 21 3 1 02 10 3 k
1 3 2 –12 6 4 k4 12 8 –4
2 –1 4–2 1 31 k 2
1 –1 –11 –1 22 1 k
3 –1 2–4 0 30 –1 –2
2 1 0–1 3 25 –2 0
3 –1 2–4 0 30 –1 –2
2 1 0–1 3 25 –2 0
7 1 2–6 6 710 –5 –2
2 1 0–1 3 25 –2 0
14 7 0–7 21 1435 –14 0
7 1 2–6 6 710 –5 –2
0 5 –45 9 015 –4 4
7 1 2–6 6 710 –5 –2
0 5 –45 9 015 –4 4
15
75
1/5 –2/5 0–3/5 6/5 1
0 1 0
212. unitatea. Matrizeak
S
• Si k = – , ran (N ) = 2.
• Si k ≠ – , ran (N ) = 3.
P = ( ) → ( ) → ( )• Si k = –2 → ran (P) = 1
• Si k ≠ –2 → ran (P) = 2
Q = ( ) → ( ) →
( )• Si k = 2 → ran (Q) = 2
• Si k ≠ 2 → ran (Q) = 3
29 Aurkitu k parametroaren balioa A matrizearen heina 2 izateko.
A = ( )A = ( ) → ( ) → ( )Para que ran (A) = 2, ha de ser k – 2 = 0; es decir, k = 2.
30 Aurkitu X eta Y jakinda 5X + 3Y = ( ) eta 3X + 2Y = ( ) direla.
5X + 3Y = ( ) –15X – 9Y = ( )3X + 2Y = ( ) 15X + 10Y = ( )
3X = ( ) – 2Y = ( ) – 2 ( ) = ( ) → X = ( )Solución: X = ( ); Y = ( )–1 –5
2 01 3–2 3
1 3–2 3
3 9–6 9
–1 –52 0
1 –1–2 9
1 –1–2 9
5 –5–10 45
1 –1–2 9
–6 012 –45
2 0–4 15
1 –1–2 9
2 0–4 15
5 –5 –60 –2 –70 k – 2 0
1-ª
2-ª
3-ª + 2-ª
5 –5 –60 –2 –70 k 7
1-ª
2-ª + 1-ª
3-ª
5 –5 –6–5 3 –10 k 7
5 –5 –6–5 3 –10 k 7
–1 1 0 20 4 1 20 0 0 k – 2
1-ª
2-ª
3-ª – 3 · 2-ª
–1 1 0 20 4 1 20 12 3 k + 4
1-ª
2-ª + 1-ª
3-ª + 2 · 1-ª
–1 1 0 21 3 1 02 10 3 k
1 3 2 –10 0 0 00 0 0 k + 2
1-ª
2-ª – 1-ª
3-ª – 2 · 1-ª
1 3 2 –11 3 2 –12 6 4 k
1-ª
3-ª : 4
2-ª
1 3 2 –12 6 4 k4 12 8 –4
12
12
222. unitatea. Matrizeak
Sumando: Y = ( )–1 –52 0
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
S
31 A = ( ) matrizea izanda, aurkitu A + mA + nI = 0 beteko duten m eta n,
bi zenbaki erreal.
A + mA + nI = 0 → ( ) + m( ) + n( ) = ( )
( ) = ( ) →
Solución: m = –1; n = 0
32 Zehaztu, ahal bada, k-ren balio bat (A – k I)2 matrizea nulua izateko. Kon-tuan hartu:
A = ( )A – kI = ( ) – ( ) = ( )(A – kI )2 = ( ) ( ) = ( ) =
= ( ) → k = 1
33 Altzari fabrika batek besaulkiak, kulunkaulkiak eta aulki arruntak egiten di-tu, bakoitza hiru modelotan: M (merkea), N (normala) eta G (garestia). Hile-an, besaulkietan 20 M modelo, 15 N eta 10 G egiten ditu; kulunkaulkietan, 12M modelo, 8 N eta 5 G; eta aulkietan 18 M modelo, 20 N eta 12 G. Adierazi in-formazio hori matrize batean eta kalkulatu urtebeteko produkzioa.
E M L
Cada mes: ( )E M L
Cada año: 12 · ( ) = ( )240 180 120144 96 60216 240 144
BUTACAS
MECEDORAS
SILLAS
20 15 1012 8 518 20 12
20 15 1012 8 518 20 12
BUTACAS
MECEDORAS
SILLAS
0 0 00 0 00 0 0
k2 – 1 2k – 2 4k – 42k – 2 k2 – 1 4k – 42 – 2k 2 – 2k k2 – 6k + 5
–k –1 –2–1 –k –21 1 3 – k
–k –1 –2–1 –k –21 1 3 – k
–k –1 –2–1 –k –21 1 3 – k
k 0 00 k 00 0 k
0 –1 –2–1 0 –21 1 3
0 –1 –2–1 0 –21 1 3
2 + 2m + n = 0 → n = 01 + m = 0 → m = –12 + 2m = 0 → m = –13 + 3m + n = 0 → n = 0
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
0 00 0
2 + 2m + n 1 + m2 + 2m 3 + 3m + n
0 00 0
1 00 1
2 12 3
2 12 3
2 12 3
232. unitatea. Matrizeak
S
S
74. orrialdea
34 Eraikin batean, hiru etxe mota daude: L3, L4 eta L5. L3 etxeek 4 leiho txikieta 3 handi dituzte; L4 etxeek, 5 leiho txiki eta 4 handi; eta L5 etxeek, 6 txi-ki eta 5 handi. Leiho txiki bakoitzak 2 kristal eta 4 banda ditu eta, handiek4 kristal eta 6 banda.
a) Idatzi etxe bakoitzeko leiho kopurua eta tamaina deskribatuko dituen ma-trize bat eta leiho mota bakoitzaren kristal eta banda kopuruak adierazikodituen beste bat.
b) Kalkulatu etxe mota bakoitzaren kristal eta banda kopuruak adierazikodituen matrizea.
P G C B
a) ( ) ; ( )P G C B C B
b) ( ) · ( ) = ( )35 Industri gizon batek bi motatako bonbillak egiten ditu: gardenak (G) eta
opakoak (O). Eta, mota bakoitzaren barruan, lau modelo: M1, M2, M3 eta M4.
T O
( ) Bonbilla akastunen ehunekoa %2 da M1 modeloan, %5 M2-n, %8 M3-n eta%10 M4-n.
Kalkulatu produzitzen diren bonbilla garden eta opako, on eta akastunenkopurua adierazten duen matrizea.
M1 M2 M3 M4
T OT O T O
( ) · ( ) = ( ) ≈ ( )
36 Idatzi forma matrizialean eta ebatzi, ahal bada, matrize alderantzizkoaerabiliz:
a) b) x + z = 510
y = –234y + z = 257
⎧⎪⎨⎪⎩
x – 2y = 1x + y = 7
⎧⎨⎩
96 611354 869
DB
96 60,91 354 869,1
DB
300 200400 250250 180500 300
M1M2M3M4
0,02 0,05 0,08 0,10,98 0,95 0,92 0,9
DB
Taula horrek bonbilla mota eta modelo bakoitzaren as-teroko produkzioa erakusten du.
300 200400 250250 180500 300
M1M2M3M4
20 3426 4432 54
L3L4L5
2 44 6
PG
4 35 46 5
L3L4L5
2 44 6
PG
4 35 46 5
L3L4L5
242. unitatea. Matrizeak
a) ( ) · ( ) = ( )A · X = B
Calculamos la inversa de A:
( ) → ( ) → ( ) →
→ ( ) → A–1 = ( )Resolvemos el sistema:
X = A–1 · B = ( ) · ( ) = ( ) → Solución: x = 5, y = 2
b) ( ) · ( ) = ( )A · X = B
Calculamos la inversa de A:
( ) → ( ) →
→ ( ) → A–1 = ( )Resolvemos el sistema:
X = A–1 · B = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 22, y = –234, z = 488
37 Idatzi sistema hauek ohiko forman:
a) ( ) ( ) = ( ) b) ( )( ) = ( )a)
b) ⎧⎨⎩
x + 5y – 3z = 12x + y + 5z = –1
⎧⎪⎨⎪⎩
3x – 2y = 2x + 5y = 0
7y = 1
1–1
xyz
1 5 –32 1 5
201
xy
3 –21 50 7
22–234488
510–234254
1 1 –10 1 00 –1 1
1 1 –10 1 00 –1 1
1 0 0 1 1 –10 1 0 | 0 1 00 0 1 0 –1 1
1-ª – 3-ª
2-ª
3-ª
1 0 1 1 0 00 1 0 | 0 1 00 0 1 0 –1 1
1-ª
2-ª
3-ª – 2-ª
1 0 1 1 0 00 1 0 | 0 1 00 1 1 0 0 1
510–234254
xyz
1 0 10 1 00 1 1
⎧⎪⎨⎪⎩
x + z = 510y = –234y + z = 254
52
17
1/3 2/3–1/3 1/3
1/3 2/3–1/3 1/3
1 0 1/3 2/30 1 –1/3 1/3
1-ª : 3
2-ª : 3
3 0 1 20 3 –1 1
1-ª · 3 + 2-ª · 2
2-ª
1 –2 1 00 3 –1 1
1-ª
2-ª – 1-ª
1 –2 1 01 1 0 1
17
xy
1 –21 1
⎧⎨⎩
x – 2y = 1x + y = 7
252. unitatea. Matrizeak
⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ ⎧ ⎨ ⎩{
⎧ ⎨ ⎩ {{
38 A = ( ) emanda, kalkulatu, ahal bada:
a) XA = (1 0 –1) beteko duen X matrizea.
b) YA = ( ) beteko duen Y matrizea.
Calculamos la inversa de A:
( ) → ( ) →
→ ( ) →
→ ( ) →
→ ( ) →
→ ( ) . Por tanto, A–1 = ( )a) X = (1 0 –1) · A–1 = (1 3 1)
b) Y = ( ) · A–1 = ( )39 Kalkulatu x-ren balioak A = ( ) matrizeak A2 – 6A + 9I = 0 ekuazioa bete
dezan.
A2 = ( ) ( ) = ( )A2 – 6A + 9I = ( ) – 6 ( ) + 9 ( ) = ( ) =
= ( ) → x2 – 6x + 9 = 0 → (x – 3)2 = 0 → x = 30 00 0
x2 – 6x + 9 00 x2 – 6x + 9
1 00 1
x 00 x
x2 00 x2
x2 00 x2
x 00 x
x 00 x
x 00 x
–3 –7 –36 12 5
1 0 10 1 0
–1 –2 –16 12 5–2 –5 –2
1 0 0 –1 –2 –10 1 0 | 6 12 50 0 1 –2 –5 –2
1-ª – 2-ª
2-ª
3-ª
1 1 0 5 10 40 1 0 | 6 12 50 0 1 –2 –5 –2
1-ª
2-ª : (–2)
3-ª
1 1 0 5 10 40 –2 0 | –12 –24 –100 0 1 –2 –5 –2
1-ª + 2 · 3-ª
2-ª – 5 · 3-ª
3-ª · (–1)
1 1 2 1 0 00 –2 –5 | –2 1 00 0 –1 2 5 2
1-ª
2-ª
5 · 2-ª + 2 · 3-ª
1 1 2 1 0 00 –2 –5 | –2 1 00 5 12 6 0 1
1-ª
2-ª – 2 · 1-ª
3-ª + 6 · 1-ª
1 1 2 1 0 02 0 –1 | 0 1 0–6 –1 0 0 0 1
1 0 10 1 0
1 1 22 0 –1–6 –1 0
262. unitatea. Matrizeak
S
S
40 Ebatzi 2A + AX + B = 0 ekuazio matriziala, A = ( ) eta B = ( ) izanda.
Calculamos la inversa de A:
( ) → ( ) → A–1 = ( )Resolvemos la ecuación:
2A + AX + B = 0 → AX = –B – 2A = ( ) – 2 ( ) = ( )X = A–1 · ( ) = ( ) · ( ) = ( )
41 A = ( ) matrizea emanda, aurkitu x eta y-ren balioak A2 – xA – yI = 0
betetzeko.
A2 = ( ) ( ) = ( )A2 – xA – yI = ( ) – x ( ) – y ( ) = ( ) = ( )
Solución: x = 3, y = –8
42 A = ( ) emanda:
a) Kalkulatu A + A2
b) Ebatzi A5 ( ) = ( ) sistema.
a) A2 = ( ) ( ) = ( )A + A2 = ( ) + ( ) = ( )2 0 0
3/10 2 03/10 0 2
1 0 02/10 1 02/10 0 1
1 0 01/10 1 01/10 0 1
1 0 02/10 1 02/10 0 1
1 0 01/10 1 01/10 0 1
1 0 01/10 1 01/10 0 1
2051
xyz
1 0 01/10 1 01/10 0 1
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
–2 – 2x – y = 0 → y = –2 – 2x = –89 – 3x = 0 → x = 3
–6 + 2x = 0 → x = 3–5 – x – y = 0 → y = –5 – x = –8
0 00 0
–2 – 2x – y 9 – 3x–6 + 2x –5 – x – y
1 00 1
2 3–2 1
–2 9–6 –5
–2 9–6 –5
2 3–2 1
2 3–2 1
2 3–2 1
–1 –24 –5
–1 –25 –3
1 01 1
–1 –25 –3
–1 –25 –3
1 0–1 1
1 –23 –1
1 01 1
1 0 1 00 1 1 1
1-ª
2-ª + 1-ª
1 0 1 0–1 1 0 1
–1 2–3 1
1 0–1 1
272. unitatea. Matrizeak
S
S
S
b) A3 = A2 · A = ( ) ( ) = ( )A5 = A2 · A3 = ( ) ( ) = ( )Calculamos la inversa de A5:
( ) → ( ) →
→ ( ) → (A5)–1 = ( )Resolvemos el sistema:
( ) = ( ) · ( ) = ( )Solución: x = 20, y = –5, z = –9
43 Matrize hauek ditugu: A = ( ), B = ( ), C = ( ), D = ( )a) A · B+ C = 3D dela jakinda, planteatu ekuazio sistema bat x, y, z ze-
hazteko.
b) Aurkitu, ahal bada, soluzio bat.
a) A · B + C = ( ) · ( ) + ( ) = ( ) + ( ) = ( )3D = 3 ( ) = ( )Igualamos:
En forma matricial: ( ) · ( ) = ( )M · X = N
301
xyz
1 1 12 –1 2–1 1 –1
⎧⎪⎨⎪⎩
x + y + z = 32x – y + 2z = 0–x + y – z = 1
301
10
1/3
x + y + z2x – y + 2z–x + y – z
z2z–z
x + y2x – y–x + y
z2z–z
1y
x 12x –1–x 1
10
1/3
z2z–z
1y
x 12x –1–x 1
20–5–9
2051
1 0 0–1/2 1 0–1/2 0 1
xyz
1 0 0–1/2 1 0–1/2 0 1
1 0 0 1 0 00 1 0 | –1/2 1 00 0 1 –1/2 0 1
1-ª
2-ª : 2
3-ª : 2
1 0 0 1 0 00 2 0 | –1 2 00 0 2 –1 0 2
1-ª
2-ª · 2 – 1-ª
3-ª · 2 – 1-ª
1 0 0 1 0 01/2 1 0 | 0 1 01/2 0 1 0 0 1
1 0 01/2 1 01/2 0 1
1 0 03/10 1 03/10 0 1
1 0 02/10 1 02/10 0 1
1 0 03/10 1 03/10 0 1
1 0 01/10 1 01/10 0 1
1 0 02/10 1 02/10 0 1
282. unitatea. Matrizeak
S
⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩ { {
b) Intentamos resolver el sistema en forma matricial. Para ello, calculamos la inver-sa de M:
( ) → ( ) →
→ ( )Luego, la matriz M no tiene inversa.
Como ran (M) = 2 y se nos anula la segunda ecuación, tomamos las otras dospara resolver el sistema:
(1-ª + 2-ª) →
Solución: (1 – λ, 2, λ) para todo λ ∈ Á.
44 Kalkulatu A matrizearekin trukagarria den X matrizea, hau da, A · X = X · A,
jakinda A = ( ) dela eta kalkulatu A2 + 2A–1 · X.
A · X = ( ) ( ) = ( )X · A = ( ) ( ) = ( )
X = ( ) , con a, b ∈Á
A2 + 2A–1 · X = ( ) + 2 ( ) ( ) = ( ) + 2 ( ) =
= ( )(Observamos que la matriz que hemos obtenido también es de las que conmutancon A).
45 A eta B matrizeak hauek dira:
A = ( ) B = ( )Aurkitu a, b, c-k bete beharreko baldintzak A · B = B · A egiaztatzeko.
a b 0c c 00 0 1
5 2 02 5 00 0 1
1 + 2a 2 + 2b – 2a0 1 + 2a
a b – a0 a
1 20 1
a b0 a
1 –10 1
1 20 1
a b0 a
⎧⎪⎨⎪⎩
c = 0d = ac = 0
⎧⎪⎨⎪⎩
a + c = ab + d = a + bd = c + d
a a + bc c + d
1 10 1
a bc d
a + c b + dc d
a bc d
1 10 1
1 10 1
2y = 4 → y = 2x = 3 – y – z = 1 – z
⎧⎨⎩
x + y + z = 3–x + y – z = 1
1 1 1 1 0 00 0 0 | –1/2 1 3/20 2 0 1 0 1
1-ª
2-ª + (3/2) · 3-ª
3-ª
1 1 1 1 0 00 –3 0 | –2 1 00 2 0 1 0 1
1-ª
2-ª – 2 · 1-ª
3-ª + 1-ª
1 1 1 1 0 02 –1 2 | 0 1 0–1 1 –1 0 0 1
292. unitatea. Matrizeak
han de ser iguales.
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
X = ( ) →a bc d
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
A · B = ( ) ( ) = ( )B · A = ( ) ( ) = ( )Para que A · B = B · A, debe cumplirse que:
a = b = c
46 A = ( ) matrizea izanda, frogatu A3 + I = 0 betetzen dela eta erabili
berdintza A10 lortzeko.
☛ Egin A10 = (A3)3· A eta kontuan hartu A3 = – I dela.
A2 = ( ); A3 = ( ) → A3 + I = ( )Obtenemos A10 (teniendo en cuenta que A3 + I = 0 → A3 = –I ):
A10 = (A3)3 · A = (–I )3 · A = –I · A = –A = ( )75. orrialdea
47 Matrize karratu bat ortogonala dela esaten dugu bere alderantzizkoa eta beretransposatua bat datozenean.
Kalkulatu x eta y, A ortogonala izateko: A = ( )☛ Egin A · At = I.
Si A–1 = At, ha de ser A · At = I; entonces:
A · At = ( ) · ( ) = ( ) = ( )1 0 00 1 00 0 1
9/25 + x2 3/5y – 3/5x 03/5y – 3/5x y2 + 9/25 0
0 0 1
3/5 y 0x –3/5 00 0 1
3/5 x 0y –3/5 00 0 1
3/5 x 0y –3/5 00 0 1
0 –3 –4–1 4 51 –3 –4
0 0 00 0 00 0 0
–1 0 00 –1 00 0 –1
–1 0 11 4 4–1 –3 –3
0 3 41 –4 –5–1 3 4
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
c = bc = a7c = 7c7c = 7c
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
5a + 2c = 5a + 2b5b + 2c = 2a + 5b2a + 5c = 7c2b + 5c = 7c
5a + 2b 2a + 5b 07c 7c 00 0 1
5 2 02 5 00 0 1
a b 0c c 00 0 1
5a + 2c 5b + 2c 02a + 5c 2b + 5c 0
0 0 1
a b 0c c 00 0 1
5 2 02 5 00 0 1
302. unitatea. Matrizeak
+ x2 = 1 x2 = x = ±
y – x = 0 y = x y = x
y 2 + = 1 y 2 =
Hay dos soluciones: x1 = ; y1 = x2 = – ; y2 = –
48 Ebatzi ekuazio matrizial hau: ( ) · X · ( ) = ( )( )–1
= ( ); ( )–1= ( )
Por tanto:
( ) · X · ( ) = ( ) → X = ( ) · ( ) · ( ) =
= ( ) ( ) = ( )Solución: X = ( )
GALDERA TEORIKOAK
49 Justifikatu zergatik ez den egia berdintza hau: (A + B) · (A – B) = A2 – B2
(A + B) · (A – B) = A2 – AB + BA – B2
Para que la igualdad fuera cierta, tendría que ser AB = BA; y, en general, no escierto para dos matrices cualesquiera.
50 A matrizea 3 × 2 dimentsiokoa da.
a) Badago A · B errenkada bakarreko matrizea eratuko duen B matrizerik?
b) Eta B · A kasurako?
Jarri kasu bakoitzaren adibide bat, hau jakinda: A = ( )a) No; A · B tendrá 2 filas necesariamente. Por ejemplo, tomando A = ( )
y B = ( ), tenemos que: A · B = ( )14
120
1 0 02 1 0
1 0 02 1 0
–1 –6–1 –8
–1 –6–1 –8
0 –1–1/2 –2
2 24 2
0 –1–1/2 –2
6 422 14
4 –1–3 1
6 422 14
4 –2–1 0
1 13 4
0 –1–1/2 –2
4 –2–1 0
4 –1–3 1
1 13 4
6 422 14
4 –2–1 0
1 13 4
45
45
45
45
1625
925
35
35
45
1625
925
312. unitatea. Matrizeak
⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎪⎪⎨⎪⎪⎪⎪⎩
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
b) Sí; si tomamos una matriz de dimensión 1 × 2 (ha de tener dos columnas parapoder multiplicar B · A), el resultado tendrá una sola fila. Por ejemplo:
Si A = ( ) y B = (1 2), entonces B · A = (5 2 0)
51 A eta B tamaina bereko bi matrize karratu dira. A eta B simetrikoak badi-ra, A · B biderketa ere bada?
Erantzuna baietz bada, justifikatu eta, ezetz bada, eman adibide bat.
Si A y B son dos matrices cuadradas de igual tamaño, simétricas, su producto,A · B, no tiene por qué ser una matriz simétrica. Por ejemplo:
Si A = ( ) y B = ( ) → A · B = ( ) no es simétrica.
75. orrialdea
52 A = (aij)m, n , B = (bij)n, p , C = (cij)q, r dira. Zein baldintza bete behar dute p-k,q-k eta r-k eragiketa hauek egin ahal izateko?
a) A · C · B b) A · (B + C )
a) n = q = r b) n = q; p = r
53 3 errenkada eta 3 zutabeko matrize baten heina 3 da.
a) Zelan aldatuko da heina zutabe bat kentzen badiogu?
b) Errenkada bat eta zutabe bat kentzen baditugu, sortzen den matrizearenheina 2 izango dela esan dezakegu?
a) Tendrá rango dos.
b) No. Podría ser dos o uno. Por ejemplo:
Si en A = ( ) suprimimos la primera fila y la tercera columna,
queda ( ), que tiene rango 1 (A tenía rango 3).
54 Matrize honi errenkada bat gehituta, ( ) matrize berriaren hei-na 4 izango da?
Arrazoitu erantzuna.
1 2 0 30 1 –1 –22 7 –3 0
0 10 0
1 1 10 1 10 0 1
5 1 12 5 14 –1 –1
–1 3 13 –1 01 0 –1
1 2 02 1 10 1 1
1 0 02 1 0
322. unitatea. Matrizeak
Calculemos el rango de la matriz dada:
( ) → ( ) → ( )Tiene rango 2; luego, añadiendo una fila, la matriz resultante no podrá tener rango4 (tendría rango 2 ó 3).
SAKONDU
55 Zein baldintza bete behar du 3 × 3 dimentsioko A matrize batek A + At = 2Abete dadin?
A + At = 2A → At = 2A – A = A → A = At
Luego, la condición es que la matriz coincida con su traspuesta. Es decir, A debeser de la forma:
A = ( )56 a) A, n ordenako matrize erregular bat bada eta AB + BA = 0 betetzen duen
B matrize bat badago, frogatu BA–1 + A–1B = 0.
b) A = ( ) bada, aurkitu AB + BA = 0 beteko duen B ≠ 0 matrizea.
a) Multiplicamos por A–1 por la izquierda en la igualdad:
AB + BA = 0 → A–1AB + A–1BA = 0 → B + A–1BA = 0
Ahora multiplicamos la igualdad obtenida por A–1 por la derecha:
BA–1 + A–1BAA–1 = 0 → BA–1 + A–1B = 0
b) Si B = ( ), entonces:
A · B = ( ) · ( ) = ( )B · A = ( ) · ( ) = ( )Así:
AB + BA = ( ) = ( )3a – 2b + c = 0a + d = 0
d = –aa + d = 0
2b – c + 3d = 0 → 3a – 2b + c = 0 →→ c = –3a + 2b
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
–6a + 4b – 2c = 0–2a – 2d = 04a + 4d = 0
4b – 2c + 6d = 0
0 00 0
–6a + 4b – 2c –2a – 2d4a + 4d 4b – 2c + 6d
–3a + 4b –2a + 3b–3c + 4d –2c + 3d
–3 –24 3
a bc d
–3a – 2c –3b – 2d4a + 3c 4b + 3d
a bc d
–3 –24 3
a bc d
–3 –24 3
a b cb d ec e f
1 2 0 30 1 –1 –20 0 0 0
1-ª
2-ª
3-ª – 3 · 2-ª
1 2 0 30 1 –1 –20 3 –3 –6
1-ª
2-ª
3-ª – 2 · 1-ª
1 2 0 30 1 –1 –22 7 –3 0
332. unitatea. Matrizeak
⎧⎨⎩
Por tanto: B = ( ), a y b ≠ 0
Por ejemplo, con a = 1 y b = 1, queda B = ( ).
57 Frogatu matrize batek A2 = 0 betetzen badu (0 matrize nulua da), orduan, Amatrizeak ezin duela alderantzizkorik eduki.
Supongamos que se verifica que A2 = 0, pero que A sí tiene inversa, que existeA–1.
Multiplicando la igualdad A2 = 0 por (A–1)2, quedaría:
(A–1)2 · A2 = 0 → (A–1 · A)2 = 0 → I = 0; lo cual es absurdo.
Por tanto, deducimos que no existe A–1.
58 A eta B ordena bereko bi matrize karratu dira. A · B = A · C berdintzatik,orokorrean, ezin da ondorio moduan B = C dela atera.
a) Frogatu baieztapen hori, A · B = A · C beteko duten B eta C bi matrize
desberdin aurkituz eta kontuan hartuta A = ( ) dela.
b) Zein baldintza bete behar du A matrizeak A · B = A · C berdintzatik ondo-rio moduan B = C dela ateratzeko?
a) Por ejemplo, si B = ( ) y C = ( ), entonces:
A · B = ( ) = A · C, pero B ≠ C.
b) Debe existir A–1.
59 Aztertu beheko bi matrize hauen heina a-ren balioen arabera:
M = ( ) A = ( )M = ( ) → ( )1 2 –1
0 0 a + 2a – 1 0 0
1-ª
2-ª – 2 · 1-ª
3-ª – 1-ª
1 2 –12 4 aa 2 –1
a 1 00 1 3a 1 1
1 2 –12 4 aa 2 –1
3 23 2
3 10 1
1 –12 3
1 11 1
1 1–1 –1
a b–3a + 2b –a
342. unitatea. Matrizeak
• Si a = 1, ran (M) = 2
• Si a = –2, ran (M) = 2
• Si a ≠ 1 y a ≠ –2, ran (M) = 3
A = ( ) → ( )60 Matrize bat antisimetrikoa dela esaten da, transposatua eta aurkakoa berdi-
nak dituenean. Lortu asimetrikoa den 2 ordenako matrize baten itxura oro-korra.
Si A = ( ), entonces At = ( ) y –A = ( ).Para que At = –A, ha de ser:
( ) = ( ) →
Por tanto, una matriz antisimétrica de orden 2 es de la forma: ( )0 b–b 0
a = 0c = –b
d = 0
⎧⎪⎪⎨⎪⎪⎩
a = –ac = –bb = –cd = –d
–a –b–c –d
a cb d
–a –b–c –d
a cb d
a bc d
• Si a = 0, ran (A) = 2• Si a ≠ 0, ran (A) = 3
a 1 00 1 30 0 1
1-ª
2-ª
3-ª – 1-ª
a 1 00 1 3a 1 1
352. unitatea. Matrizeak
362. unitatea. Matrizeak
372. unitatea. Matrizeak
Top Related