8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
1/50
1. DL ARK MEKANZMALARI
1.1 Genel fadeler ve Snflandrmas
Dili arklar; aralarnda bir kayma olumadan, iki mil arasnda kuvvet ve
hareket ileten elemanlardr. G iletme bakmndan, mekanizmann bir dndren ve bir
veya birka dndrlen eleman vardr. Genellikle mekanizmann kk dilisine
pinyon, dierine ark denir. Millerin konumuna gre dili arklar ve ark
mekanizmalar u ekilde snflandrlabilir.
a) Eksenleri ayn dzlemde paralel olan iki mil arasnda g ve devir ileten
arklara silindirik veya aln dili arklar denir. Dilerin yn ark eksenine gre paralel
ise dz silindirik (ekil-1.1), eik ise helisel silindirik (ekil 1.2a) veya ift helisel
silindirik (ok) (ekil-1.2b) dili ark adn alrlar. Ayrca arklar, birbirinin dnda veya
iinde yuvarlamalarna gre d (ekil 1.1a) veya i (ekil 1.1b) silindirik dili arklar
eklinde adlandrlrlar. dili arklar dz (ekil 1.1b), helisel (ekil 1.3a) ve ift
helisel (ekil 1.3b) olabilirler.
Herhangi bir dili arkn yarap sonsuz yapldnda kremayer denilen ubuk
eklinde bir dili eleman elde edilir. Bu elemann dz veya helisel silindirik dili arkla
almasna gre dz kremayer mekanizmas (ekil 1.1c) veya helisel kremayer
mekanizmas (ekil 1.2c) meydana gelir.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
2/50
ekil-1.1
ekil-1.2
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
3/50
ekil-1.3
1 ve 2 modl diler
ekil-1.3.1.a Sikloid eri
ekil-1.3.1.b Evolventler
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
4/50
ekil-1.3.2.a Evolvent dilisinin mukayese profili
b) Eksenleri ayn dzlemde bulunan fakat kesien iki mil arasnda g ve devir
ileten arklara konik dili arklar denir. (ekil-1.4). Dilerin uzunluk ynndeki
durumlarna gre dz (a), helisel veya erisel (b) konik dililer vardr.
ekil-1.4
c) Eksenleri ayn dzlemde olmayan miller arasnda g ve devir ileten dili
arklara spiral dili arklar (ekil-1.5.a) denir. Bu dililerin pratikte ok kullanlan zel
bir hali, uzayda eksenleri birbirine dik olan sonsuz vida mekanizmasdr. Bu
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
5/50
mekanizmann silindirik (ekil1.5.b) ve globoid (ekil 1.5.c) tipleri vardr. Ayrca spiral
dili ark grubuna dahil olmayan fakat eksenleri ayn dzlemde olmayan ve keismeyen
hipoid konik dililer (ekil 1.5.d) de vardr.
ekil-1.5
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
6/50
1.2 Dili arklarn Ana Boyutlar
ekil-1.6 Dili arka ait boyutlar
Taksimat Dairesi: zerinde dilerin taksimat yaplan ve esas dili arkn
bykln belirleyen dairedir. Bu daire zerinde llen ve bir di kalnl ile bir di
aras boluu kapsayan uzunlua di taksimat veya hatve denir.
Di balarndan geen daireye ba dairesi, di tabanlarndan geen daireye de
taban dairesi denir.
Diin taksimat dairesi ile ba dairesi arasndaki boyuna ba ykseklii,
taksimat dairesi ile taban dairesi arasndaki uzunlua ise taban ykseklii denir.
Ba ykseklii modle eittir. Taban ykseklii ise dili arkn taban dairesi ile
e alacak dili arkn ba dairesi arasnda bir boluk olmas gerektiinden modl
kadar deil, biraz daha byk, yaklak 1,2.m kadar alnr. Ba ve taban yksekliklerinin
toplam di yksekliini verir.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
7/50
Taksimat P; di kalnl S0 ve di aral e0a ayrlr.
Bir dili arkn ana boyutlar ve aralarndaki bantlar yukardaki tanmlaragre yledir:
Taksimat dairesi ap : d0
Taksimat (hatve) : P
Di says :P
d.Z 0
=
Modl : =P
m
Ba ykseklii : ha= m
Di ba dairesi ap : da = d0 +2 . ha = d0 + 2 m
Taban ykseklii : hf= m + Sk 1.2 m
Di ba boluu : Sk 0.2 m
Taban dairesi ap : df= d0 2 hf d0-2.4 m
Di kalnl :2
ps0 =
Di aral :2
pe0 =
1.3 Di Ama ekilleri
Dili ark ifti birbirini kavradnda di yan yzeyleri birbiri zerinde
yuvarlanmal (kaymal) ve bunun yansra mmkn olduu kadar az kaymas ile daha az
anma, snma ve grltnn elde edilmesi gerekir. Di yan yzeylerine, her di
pozisyonunda iletme oran ve buna bal evresel hzn her iki dili ark blm dairesi
stnde bir dn boyunca sabit kalacak ekilde biim verilmi olmaldr. Ayrca
dilerin mmkn olduu kadar basit takmlar vastasyla ucuz fiyatla imal edilmesi
gerekir. Dili yan yzeylerinin profili bir sidloid veya bir evolvent yuvarlanma erisi
olursa, bu artlar salanr.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
8/50
1.3.1 Di Yan Yzey Profilleri
Sikloid bir dairenin bir dzlem veya bir silindir stnde yuvarlanmasyla eldeedilir. (ekil 1.3.1.a) Sikloid dilisi, mikro teknolojide ve saat sanayiinde takm dili
arklar halinde kullanma alan bulmaktadr.
Evolvent rnein gerilmi yay bir silindirden (temel dairesinden) salnrsa, yay
zerinde alnan bir nokta evolvent erisini oluturur. (ekil 1.3.1.b). Artan temel dairesi
ap ile evolvent erisi azalr. Sonsuz byklkteki bir temel dairesi apnda evolvent
dz doru, dili arka, dili ubuu (kramayer) haline gelir. Bundan dolay bir evolvent
dilisi, dorusal di yan yzeyi olan bir takmn yuvarlanmasyla imal edilebilir.
1.3.2 Normal Di Ama
Dili arklarda dililerin temas noktalar, tahrik eden ve edilen dililerin
oluturduu bir kavrama hatt dorusu stnde hareket eder. Kavrama hatt, blm
dairesinin temas noktasndaki teete gre 20= kavrama as kadar eik
durumdadr. (ekil 1.3.2.a). Kavrama as 20= olan bir evolvent dilisi, normal
dili adn alr.
Diin kavrama as, yarm di yan yzey asdr. Bir normal diin
karlatrlma profili, di yan yzey as 2 40= olan bir dili ubuu
(kramayer)dir. Birbirini kavramas gereken dili arklarn, ayn modle ve ayn
kavrama asna sahip olmalar gerekir.
1.4 Dili arkn malat
En yaygn tala kaldrlarak yaplan dili ark imalat metodu, azdrmal, ve
vargellemeli yuvarlanma metodlardr. CNC kumandal di ama tezgahlar,
yuvarlanmann oluturulmas esnasnda, 4 ile 5 eksenli kumandalarn ayr ayr tahrik
edilmeleriyle takmn i parasna gre her trl konuma getirilmesini mmkn klar.
Bu suretle en uygun (optimum) di profili imal edilebilir.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
9/50
En uygun bir di profili,
* Aktarlabilen dnme momentini, * Byk titreimlere
* Hareket dzgnln ve mr * Fazla snmaya* Verimi arttrr * Dilerin anmasna engel olur.
Azdrma freteleri, genellikle aln dilerin almas iin uygulanr. Helisel
ekildeki azdrma frezeleri, imal edilmesi gereken dili ark ileyerek ekillendirir.
lerleme ve azdrma (yuvarlanma) hareketine klavuzluk eder ve tam olarak tala
derinliine ayar edilir. Azdrma frezesinin helis adm, dili arkn admna karlk
gelir.
Azdrma frezerinin ekseni, dz dili arklarda ykselme asnda, helisel dili
arklarda ilave olarak arkn eiklik asnda ayarlanr.
Vargellemeli frezelerde, takm ve i paras, dnme hareketine uyum
saladnda imalat yaplr. Ayn anda takm (kesici ark), tala kaldrmas iin gerekli
olan ileri geri hareketini (kesme hareketini) eksen boyunca yapar. Helisel dilerin imal
edilmeleri iin kesici ark (freze aks), ilave bir vidalama hareketini de yapar.
Vargellemeli metod sayesinde dar olarak arka arkaya bulunan eitli dililer imal
edilebilir.
Talasz imalat metodu, zellikle kk aln ve konik dili ark imalatnda
uygulama alan bulmaktadr. Yaygn olarak (rnein mikro teknoloji, ayrca ev ve bro
makinalarnda) pskrtme dkml plastik maddeden yaplm dili arklar kullanlr.
Tablo-1, dili ark imalat iin eitli metodlar hakknda bir zet vermektedir.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
10/50
2. HELSEL DL ARKLAR
Birbirine yakn olan (paralel, dikey ve herhangi bir ada) bir mildeki hareket
ve kuvveti dier bir mile iletmek iin kullanlan mekanik elemanlardr. Dz dili
arklarn almalar di yzeylerinin bir doru boyunca birbirine demesi neticesinde,
hareket ve kuvvet iletiminde vuruntu ile beraber bir ses kartr. Bu vuruntu ve sesi
nlemek iin dililer helis olarak yaplr. Di dorultular di ekseniyle sa ve sol eimli
olarak oluturulur.
Helisel dililer alma konumunda millerin durumuna gre:
* mil eksenleri paralel alan helisel dililer
* mil eksenleri dikey alan helisel dililer
*mil eksenleri herhangi bir a altnda alan helisel dililer diye snflandrlr.
Helisel dililere eksenel olarak gelen kuvvetleri karlamak iin dililerin
milleri iyi yataklanmaldr. Kaymal ve rulmanl yataklar kullanrken yataklarn
seiminde gereken kuvvetlere dikkat edilmesi gerekir. Grup halinde alan helis
dililerin birinin eimi, saa ise dierinin eimi sola olmaldr. Bylece yataklara gelen
eksenel kuvvetler yok edilmi olur.
2.1 ki Kademeli Helisel Dili ark Mekanizmas rnek Hesab
Giri devir says (ng) : 2900 d/d
k devir says (n) : 225 d/d
letilecek g (Ni) : 5 kW
2.1.1 evrim Oran
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
11/50
89,12225
2900
n
ni
g
2,1 === olduundan iki kademeli dili kutusu yeterli
olacaktr. i 8 ise bir kademeli,
i 45 ise iki kademeli,
i 200 ise kademeli dili kutusu yeterli olacaktr.
Z1= 22 kabul edelim.
2.1.2 Modl Hesab
Dili Malzemesi 16 MnCr 5 seildi. Tablo IIden;
mm/N1630mm/N460 limHFlim == deerleri alnr.
Emniyet Katsays
S= 1.8 (1.7-2 arasnda olmaldr)
Dili entik faktrYS= 0,95
Yzey Prz Faktr
ok hassas ilenip parlatlm dililerde;
ZR= 1
deerleri kabul edildikten sonra;
RS
limF
em Z.Y.S
e
=
1.95,0.8.1
460eem =
mm/N78,242eem = olarak bulunur.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
12/50
Eim As;
15=
Di Form Faktr;
Z1= 22 di olarak alrsak; x= 0 profil kaydrma yoktur. Tablo IIIden
YF = 2,83 olarak bulunur.
b/m oran;
Kutu eklinde gvde iinde, iyi yataklanm ise 15 b/m 25 arasnda bir
deer seilmelidir.
b/m= 20
Yan yzey form faktr
0vex15 == profil kaydrma hali iin;
ZH= 1,72 (Tablo 14)
Malzeme Faktr
Tablo 4den elik malzeme iin,
ZM= 271 N/mm
Yalama Faktr
KL= 1 Tablo 5den seildi.
Yzey Prz Faktr
ZR= 1 seildi.
Hz Faktr
lk hesaplamalarda Z 1v (Tablo 6)
Yzey Basnc Emniyet Deeri
]mm/N[ZZK.S VRLlimH
emb
=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
13/50
1.1.1.8,1
1630emb =
mm/N56,905emb =
Dnme Momenti
Md =W
P
2900.
30.10.5M
3
d
=
m.N4643,16Md=
=dM 16464,3 N.mm
Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri;
3
em1
Fd
e.z.m
b
Y.cos.M.3m
=
3
78,242.22.20
83,2.15cos.3,16464.3m =
m= 1,08
Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri;
3 2
emb
2
1
2
MH
2
d
.Z.m
b
)Z.Z(cos.M.
i
1i.6.3m
+=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
14/50
322
22
56,905.22.20
)271.72,1(.15cos.3,16464.
89,12
189,126.3m
+=
m= 1,18 mm
Modl deeri Tablo 7den
m= 1.5 seildi
Aln Modl;
=cosmm t
15cos
5,1m t =
55,1m t =
Aln Taksimat;
= .mP tt
= .55,1Pt
87,4Pt =
2.1.3 I. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar
2.1.3.1 Bir Nolu Dilinin Hesab
Taksimat Dairesi ap;
t11t M.Zdo =
55,1.22do 1t =
mm1,34do 1t =
Ba Dairesi ap
m.2doda 1t1 +=
5,1.21,34da 1t +=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
15/50
mm1,37da 1t =
Taban Dairesi apm5,2dodf 1t1 =
5,1.5,21,34df1 =
mm35,30df1 =
Di Kalnl
=1hf 1,2 .m
=1hf 1,2. 1,5
=1hf 1,8 mm
2.1.3.2. ki Nolu Dilinin Hesab
Birinci Kademe evrim Oran;
T1 i.25,1i =
88,12.25,1i1=
49,4i1=
Di Says
1
21
Z
Zi =
112 Z.iZ =
=2Z 4,49 . 22
=2Z 99
Taksimat Dairesi ap
dot 2= Z2. Mt
dot 2= 99 . 1,55
dot 2= 153,45 mm
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
16/50
Ba Dairesi ap
m.2doda 2t2 +=
da2 = 153,45 + 2 . 1,5
da2 = 156,45 mm
Taban Dairesi ap
m.5,2dodf 2t2 =
=2df 153,45- 2,5 . 1,5
=2df 149,7 mm
Di Kalnl
hf2= 1,2. M
hf2= 1,2. 1,5
hf2= 1,8
Di Geniliib/m = 20
5,1
b=20
b= 20. 1,5
b= 30 mm
2.1.3.3 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol
Teetsel Kuvvet
1t
dt
do
M.2F =
1,34
3,16464.2Ft =
Ft = 965,65 N
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
17/50
letme Faktr
Tablo 8den Ki = 1,25 tablodan seilir.
Dinamik Faktr
w.2
doV 1t=
310.30
2900..
2
1,34V
=
V= 5, 18 m/sn
Tablodan 9dan DIN 8 kalitesini seersek;
Kv = 1,28 olur.
Profil Kavrama Oran
tt
t1o22
221
21
2
pcos.p
sin.argragrar
+
=
ra1 =2
da 1
2
dodoa 2t1t1o
+=
ra1 =2
1,37
2
45,1531,34a 1o
+=
ra1 = 18,55 mm mm78,93a 1o =
ra2 =2
da 2
ra2 =2
45,156
ra2 = 78,225 mm
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
18/50
rg1= cos.2
do 1t
rg1= 20cos.2
1,34
rg1= 16,02 mm
rg2 = cos.2
do 2t
rg2 = 20cos.2
45,153
rg2= 72,098 mm
=t Aln kavrama as
tan =t tan 20/cos 15
=t 20,65
65,20cos.87,4
65,20sin.78,93098,72225,7802,1655,18 2222
p
+=
=p 1,45
Kavrama Faktr45,1/1/1Y ==
69,0Y =
Eitim As Faktr
1201Y
=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
19/50
120
151Y =
875,0Y =
Kavrama Hatas
fe = 12 (Tablo 10)
30
65,965
b
Ft =
mm/N19,32b
Ft =
qL = 0,98 (Tablo 11)
41,1Kf = (Tablo 12)
Genilik Yk Dalm Faktr
25,1Kf =
Di Kalitesi 5-6 7-8 9-10 11-12fK 1.15 1.25 1.35 1.5
= Y.Y.Y.K.K.K.K.m.b
FFffvi
te
875,0.69,0.83,2.25,1.41,1.28,1.25,1.5,1.30
65,965e =
mm/N4,103e =
e
eemS
=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
20/50
4,103
78,242S=
35,2S=
Emniyet Asndan Uygundur.
2.1.3.4 Yan Yzey Mukavemetinin Hesaplanmas
min
vRLlimHbemS
1.Z.Z.K=
Yzeyde Hertz Basnc
mm/N1630limH
=
Yalama Faktr
KL= 1
Yzey Prz FaktrZR= 1 seildi.
Hz Faktr
ZV= 1dir. (Tablo 6)
Emniyet Katsays
4,1Smin =
4,1
1.1.1.1.1630bem =
6,1377bem = N/mm
Oluan Yzey Basnc
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
21/50
+= z.z.z..
i
1i.
do
WMH
1
1
1t
Htb
evresel Kuvvet
= HHvit
Ht K.K.K.K.b
FW
Aln Yk Dalm Faktr
K 45,1H = (Tablo 13)
Genilik Yk Dalm Faktr
50,1KH =
Di Kalitesi 5-6 7-8 9-10 11-12HK 1.30 1.50 1.70 2.00
Adm Kavrama Oran
65,1
87,4
15.tan.30
P
tan.b
t
==
=
Z = 0,80 (Tablo 13)
50,1.45,1.28,1.25,1.30
65,965W tH =
mm/N02,112WtH
=
Yan Yzey Form Faktr
ZH= 1,72 (Tablo 14)
Malzeme Faktr
ZM= 271 N/mm (Tablo 4)
Bu tablodan seilen deerlere gre, oluan yzey basnc;
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
22/50
80,0.271.72,1.49,4
149,4.
1,34
02,112b
+=
=b 747,35 N/mm
b
bemS
=
35,747
6,1377S =
S= 1,84
Emniyet Asndan Uygundur.
2.1.4. II. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar
kinci Kademe evrim Oran;
21t i.ii =
1
T
2i
ii =
49,4
89,12i 2 =
87,2i2=
alma Momenti11d2d i.MM =
Md2 = 16464,3. 4,49
Md2 = 73924,71 N.mm
Z3 = 22 di olarak alalm.
Di Form Faktr
YF = 2,83 (Tablo 3)
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
23/50
2.1.4.1 Modl Hesab
Malzeme, I. Kademe dili malzemesiyle ayn seildi. Buna gre;
Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri
3
eem3
Fd
.z.m
b
Y.cos,M.3m
=
3
78,242.22.20
83,2.15cos.71,73924.3m =
m= 1,78
Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri
3 2
bem
2
3
2
MH
2
.d
.z.m
b
)z.z(.cosM.
i
1i6.3m
+=
322
22
56,905.22.20
)271.72,1(.15cos.71,73924.
89,12
189,126.3m
+=
m= 1,94
Modl deeri tablo7den
m= 2 seildi
Aln Modl
=cos
mm t
15cos
2m t =
07,2m t =
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
24/50
Aln Taksimat
Pt= . m t
Pt= . 2,07Pt= 6,5
Drdnc Dilinin Di Says
324 Z.iZ =
Z4 = 2,87.22
Z4 = 63,14
Z4= 63 di
2.1.4.2 Nolu Dilinin Hesab
Taksimat Dairesi ap
33t0z.md =
22.07,2d3t0=
mm54,45d3t0=
Di Ba Dairesi ap
m.2dd33 ota+=
2.254,45d3a
+=
mm54,49d3a=
Taban Dairesi ap
m.5,2dd33 otf=
2.5,254,45d3f
=
mm54,40d3f=
Di Kalnl
m.2,1h3f=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
25/50
2.2,1h3f=
mm.4,2h3f=
2.1.4.3 DRT NOLU DLNN HESABI
Taksimat Dairesi ap
4tot z.md 4 =
63.07,2d4ot=
mm41,130d 4ot=
Di Ba Dairesi ap
m.2dd4ot4a+=
2.241,130d4a
+=
mm41,134d4a=
Taban Dairesi ap
m.5,2dd44 otf=
2.5,241,130d4f
=
mm41,125d 4f =
Di Kalnlm.2,1h
4f=
2.2,1h4f=
mm4,2h4f=
Di Genilii
20m
b=
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
26/50
202
b=
b= 40 mm
2.1. 4.3.1 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol
= Y.Y.Y.K.K.K.K.m.b
FtFffvie
Ki= 1,25 olarak nceden seilmiti. (Tablo 8)
Dinamik Faktr
w.2
dV 3
ot=
n2 = n1/i1
n2 = 2900 / 4,49
n2 = 645,88 d/d
310.30
88,645..
2
54,45V
=
V=1,54 m/sn
Tablo 9dan Kv = 1,1 seildi.
Teetsel Kuvvet
3ot
dt
d
M.2F =
54,45
71,73924.2Ft =
Ft = 3246,58 N
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
27/50
Profil Kavrama Oran
tt
t20244
223
23
p cos.P
sin.argarrgra
+
=
)zz(.cos2
m
2
dodoa 43
t4t3t
20+
=
+=
)6322(15cos.2
07,2a 02 +=
mm08,91a 02 =
2
dara 33=
2
54,49ra3 =
ra3=24,77 mm
2
dara 44 =
2
41,134ra 4 =
mm21,67ra 4 =
= cos.2
dorg 3t3
20cos.
2
54,45rg 3 =
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
28/50
mm4,21rg 3 =
= cos.2
dotrg 44
20cos.2
41,130rg 4 =
mm27,61rg 4 =
65,20cos.5,6
65,20sin.08,9127,6121,674,2177,24 2222
p
+=
31,1p =
Kavrama Faktr
76,0Y
31,1/1Y
/1Y
==
=
Eim As Faktr
Y = 0,875 (I. Kademe hesaplarnda bulunmutu.)
Kavrama Hatas
fe= 14 (Tablo 10)
mm/N16,81b
F
40
58,3246
b
Ft
t =
=
qL= 0,90 (Tablo 11)
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
29/50
Aln Yk Dalm Faktr
FK = 1,18 (Tablo 12)
Genilik Yk Dalm Faktr
FK = 1,25 olarak daha nceden bulunmutu.
Di Form Faktr
YF= 2,83 olarak Tablo 3den okunur.
= Y.Y.Y.K.K.K..K.m.bF
fffvit
e
875,0.76,0.83,2.25,1.18,1.1,1.25,1.2.40
58,3246e =
mm/N9,154e =
e
eemS
=
9,154
78,242S =
57,1S = Emniyet uygundur.
2.1.4.3.2 YAN YZEY MUKAVEMETNN KONTROL
Yzeyde Hertz Basncmm/N1630
limH=
Yalama Faktr
KL= 1 (Tablo 5)
Yzey Prz Faktr
ZR= 1 seildi.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
30/50
Hz Faktr
ZV= 1dir. (Tablo 6)
Oluan Emniyet Basnc
min
VRLlimHbemS
1.Z.Z.K.=
4,1
1.1.1.1.1630bem =
6,1377bem = N/mm
Oluan Yzey Basnc
+
= z.z.z..i
1i.
do
WMH
2
2
3t
Htb
evresel Kuvvet
= HHvit
Ht K.K.K.K.b
FW
Aln Yk Dalm Faktr
K 19,1H = (Tablo 13)
Genilik Yk Dalm Faktr
50,1KH = daha nce bulunmutu.
50,1.19,1.1,1.25,1.40
58,3246WHt =
WHt = 199,21 N/mm
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
31/50
Adm Kavrama Oran
65,1
5,6
15tan.40
P
tan.b
t
=
=
=
Z = 0,90
Yan Yzey Form Faktr
ZH= 1,72 (Tablo 14)
Malzeme Faktr
ZM= 271 N/mm (Tablo 4)
Oluan Yzey Basnc
90,0.271.72,1.87,2
187,2.
54,45
21,199b
+=
=b 1018,86 N/mm
b
bemS
=
86,1018
6,1377S =
S= 1,35
Emniyet Asndan Uygundur.
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
32/50
DL ANA BOYUTLARI
1. DL 2. DL 3. DL 4. DLTAKSMAT DARES API 34.1 153.45 45.54 130.41BA DARES API 37.1 156.45 49.54 134.41TABAN DARES API 30.35 149.7 40.54 125.41D SAYISI 22 99 22 63D GENL 30 30 40 40
Tablo 2
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
33/50
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
34/50
Tablo 3 : Di Form Faktr YF
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
35/50
Tablo 4 : Malzeme Faktr ZM
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
36/50
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
37/50
Tablo 7 : Standart Modl Deerleri
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
38/50
Tablo 8 : letme Faktr K
Tablo 9 : Dinamik Faktr KV
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
39/50
Tablo 10 : DIN 867ye gre zin Verilen Kavrama Hatalar fpe ve fe
Genilik Yk Dalm Faktr FK
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
40/50
Tablo 11 : Yardmc Faktr qL
Tablo 12 : Aln Yk Dalm Faktr FK
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
41/50
Tablo 13 : Kavrama Faktr Z
Tablo 14 : Yan Yzey Form Faktr ZH
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
42/50
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
43/50
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
44/50
NDEKLER
TABLO LSTES
1. DL ARK MEKANZMALARI 1
1.1 Genel fadeler ve Snflandrmas 1
1.2 Dili arklarn Ana Boyutlar 6
Taksimat Dairesi 6
1.3 Di Ama ekilleri 7
1.3.1 Di Yan Yzey Profilleri 8
1.3.2 Normal Di Ama 8
1.4 Dili arkn malat 8
2. HELSEL DL ARKLAR 10
2.1 ki Kademeli Helisel Dili ark Mekanizmas rnek Hesab 10
2.1.1 evrim Oran 10
2.1.2 Modl Hesab 11
Emniyet Katsays 11
Dili entik faktr 11
Yzey Prz Faktr 11
Eim As 11
Di Form Faktr 11
Yan yzey form faktr 12
Malzeme Faktr 12
Yalama Faktr 12
Yzey Prz Faktr 12
Hz Faktr 12
Yzey Basnc Emniyet Deeri 12
Dnme Momenti 13
Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri 13
Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri 13
Aln Modl 14
2.1.3 I. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar 14
2.1.3.1 Bir Nolu Dilinin Hesab 14
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
45/50
Taksimat Dairesi ap 14
Ba Dairesi ap 14
Taban Dairesi ap 15Di Kalnl 15
2.1.3.2. ki Nolu Dilinin Hesab 15
Birinci Kademe evrim Oran 15
Di Says 15
Taksimat Dairesi ap 15
Ba Dairesi ap 16
Taban Dairesi ap 16Di Kalnl 16
Di Genilii 16
2.1.3.3 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol 16
Teetsel Kuvvet 16
letme Faktr 17
Dinamik Faktr 17
Profil Kavrama Oran 17
Kavrama Faktr 18
Eitim As Faktr 18
Kavrama Hatas 19
Genilik Yk Dalm Faktr 19
2.1.3.4 Yan Yzey Mukavemetinin Hesaplanmas 20
Yzeyde Hertz Basnc 20
Yalama Faktr 20
Yzey Prz Faktr 20
Hz Faktr 20
Emniyet Katsays 20
Oluan Yzey Basnc 21
evresel Kuvvet 21
Aln Yk Dalm Faktr 21
Genilik Yk Dalm Faktr 21
Adm Kavrama Oran 21
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
46/50
Yan Yzey Form Faktr 21
Malzeme Faktr 22
2.1.4 II. Kademe Dililerinin Boyut Hesaplar 22kinci Kademe evrim Oran 22
alma Momenti 22
Di Form Faktr 23
2.1.4.1 Modl Hesab 23
Di Dibi Mukavemetine Gre Modl Deeri 23
Yan Yzey Mukavemetine Gre Modl Deeri 23
Aln Modl 24Aln Taksimat 24
Drdnc Dilinin Di Says 24
2.1.4.2 Nolu Dilinin Hesab 24
Taksimat Dairesi ap 24
Di Ba Dairesi ap 24
Taban Dairesi ap 25
Di Kalnl 25
2.1.4.3 Drt Nolu Dilinin Hesab 25
Taksimat Dairesi ap 25
Di Ba Dairesi ap 25
Taban Dairesi ap 25
Di Kalnl 26
Di Genilii 26
2.1. 4.3.1 Di Dibi Mukavemetinin Kontrol 26
Dinamik Faktr 26
Teetsel Kuvvet 27
Profil Kavrama Oran 27
Kavrama Faktr 28
Eim As Faktr 29
Kavrama Hatas 29
Aln Yk Dalm Faktr 29
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
47/50
Genilik Yk Dalm Faktr 29
Di Form Faktr 29
2.1.4.3.2. Yan Yzey Mukavemetinin Kontrol 30Yzeyde Hertz Basnc 30
Yalama Faktr 30
Yzey Prz Faktr 30
Hz Faktr 30
Oluan Emniyet Basnc 30
Oluan Yzey Basnc 30
evresel Kuvvet 31Aln Yk Dalm Faktr 31
Genilik Yk Dalm Faktr 31
Adm Kavrama Oran 31
Yan Yzey Form Faktr 31
Malzeme Faktr 31
Oluan Yzey Basnc 32
DL ANA BOYUTLARI 32
KAYNAKLAR
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
48/50
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
49/50
KAYNAKLAR
Kay Kasnak ve Dili ark MekanizmalarProf. Dr. Ing. Fatih C. Babalk
Makine Elemanlar
Cilt II- G ve Hareket letim Elemanlar
Prof. Dr. Mustafa Akkurt
8/7/2019 2 Kademeli Dili ark Mekanizmas
50/50
NSZ
Bu yl ii projesi bir buuk ay gibi bir srede hazrlanm olup projede; dililerhakknda genel bilgiler, iki kademeli helisel dili kutusundaki dililerin hesab ve
mukavemet kontrolleri yaplmtr.
Projenin beklenen yarar salamas dileiyle bata hocam Yrd. Do. Dr. Nedim
GERGER olmak zere bu almamda emei geen tm arkadalara teekkr bir bor
bilirim.
Enver KKDOAN
Balkesir
ubat 2000
Top Related