Download - 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

Transcript
Page 1: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 1

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1.Gastro-intestinal system

1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia

Carminative mixture

กลไกการออกฤทธ มาจากสารส าคญในสตรต ารบยาทมฤทธกระตนขบลม ท าใหมการหลงน าลายเพมขน เพมการ

เคลอนตวของกระเพาะอาหาร - ล าไสใหดขน

ขอบงใชยาขบลมแกทองอด ทองเฟอ ชวยลดแกสในกระเพาะอาหาร โดยมสวนประกอบของ Capsicum

tincture, Compound cardamom tincture, Strong ginger tincture และ Camphor สตรต ารบจะเปน

ลกษณะยาน าชนดรบประทาน แตไมนยมใชกบเดกดวยเหตผลจากอาการขางเคยงและรสชาตของยา

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานครงละ 15 - 30 มลลลตรวนละ 3 - 4 ครง

เดก: ไมควรใชยาน แตอยางไรกตามขนกบดลพนจของแพทยผรกษาเปนกรณไป

ผลขางเคยงจากการใชยา

ระคายเคองในทางเดนอาหาร ท าใหมเหงอออกมาก หนาแดง แสบรอนกลางอก ระคายเคองในชองปาก การ

รบประทานยานมากเกนไปอาจสงผลกระทบถงการท างานของตบและของไต มภาวะหายใจล าบากหรอกระตนให

เกดภาวะชกได

ขอควรระวงในการใช

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามปรบขนาดรบประทานดวยตนเอง

3. หามใชยานกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และเดก โดยไมมค าสงจากแพทยผรกษา

4. หลกเลยงการใชยานตอเนองเปนระยะเวลานานๆ

5. หากพบอาการผดปกตหลงใชยานเชน อดอดหายใจไมออก/หายใจล าบาก หรอมผนคนขนตามรางกาย ให

หยดการใชยานแลวรบไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาลทนท/ฉกเฉน

รปแบบยา ยาน าส าหรบรบประทาน

ปฎกรยาระหวางยา

เกดปฏกรยาระหวางยากบยาตานการแขงตวของเลอด ยารกษาโรคเบาหวาน และยารกษาโรคความดนโลหตสง

ดวยสามารถรบกวนการออกฤทธของยารกษาโรคตางๆเหลานนจนท าใหประสทธภาพของยาเหลานนอาจผดปกต

ไปจากเดม หากไมมความจ าเปนใดๆควรหลกเลยงการใชยารวมกน

การเกบรกษายา

Page 2: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 2

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ภายใตอณหภม 15 – 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาในภาชนะทปดมดชด ปองกนแสงแดด ความรอน

ความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Simethicone

กลไกการออกฤทธ ตวยาจะไปลดแรงตงผว (Tension) ของแกสในระบบทางเดนอาหาร ท าใหฟองแกส

เหลานนถกขบออกจากทางเดนอาหารไดเรวขน

ขอบงใช

1. รกษาและบรรเทาอาการทองอด อนมสาเหตจากมแกสในชองทางเดนอาหารมากเกนไป

2. บรรเทาอาการจกเสยดทองจากภาวะอาหารไมยอย

3. บรรเทาอาการจกเสยดทองเนองจากมแกสหลงการผาตดกระเพาะหรอล าไส

4. ใชกบผปวยกอนท าการตรวจอลตราซาวดในชองทอง

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานโดยเคยวกอนกลนครงละ 1 – 2 เมด วนละ 3 - 4 ครงหลงอาหารและกอนนอน

เดก: อายมากกวา 3 – 6 ขวบ รบประทานครงละ 40 มลลกรม ทก 6 - 8 ชวโมง พรอมอาหาร

เดกทารก - อาย 3 ขวบ รบประทานครงละ 20 มลลกรม ทก 6 - 8 ชวโมง พรอมอาหาร

ผลขางเคยงจากการใชยา

หลงรบประทานแลว มอาการแพ เชน ผนคน การหายใจตดขด/หายใจล าบาก ใหรบน าผปวยสงแพทย/ไป

โรงพยาบาลเพอท าการรกษาทนท

ขอควรระวงในการใช

1. หามใชยานกบผทแพไซเมทโคน

2. ระวงการใชยากบหญงตงครรภ

รปแบบยา ยาเมดความแรงขนาด 80 mg/เมด

ยาน าความแรงขนาด 40 mg/0.6 ml ขนาดบรรจ 15 ml

ปฎกรยาระหวางยา

การใชยาไซเมทโคนรวมกบยารกษาภาวะไทรอยดฮอรโมนต า (ภาวะขาดไทรอยดฮอรโมน) ยานสามารถรบกวน

การดดซมของยาทรกษาโรคไทรอยดได เชน Levothyroxine หากมความจ าเปนตองใชรวมกน ควรเวนระยะเวลา

รบประทานยาใหหางกนประมาณ 4 ชวโมงเปนอยางต า

Page 3: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 3

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 15 – 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาในภาชนะทปดมดชด ปองกนแสงแดด ความรอน

ความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Alumina&magnesium suspension

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธตานกรดทหลงออกมาแลวเทานน ท าใหฤทธของกรดทหลงออกมาเบาบาง และมความเปนกลางเพมขน

จนชวยลดอาการปวดทองจากกรดทหลงออกมามากได

ขอบงใชเพอบรรเทาอาการจกเสยด ทองขน ทองเฟอ และปวดทองเนองจากมกรดมากในกระเพาะอาหาร มแผล

ในกระเพาะอาหารและล าไสยานเหมาะส าหรบเปนยาเดยว หรอ ยาชนดอนทใชในการรกษาโรคแผลในกระเพาะ

อาหารและล าไสสวนตน หรอบรรเทาอาหารปวดทองเนองจากสาเหตดงกลาว

ขนาดและวธใชเพอรกษาแผลในกระเพาะอาหารและล าไสเลกสวนตน

ผใหญ : ขนาด 30 มลลลตรตอครงใหกน 3-6 ชวโมงหรอ 1-3 ชวโมงหลงอาหาร และกอนนอน ตอเนองกน

นาน 4-6 สปดาห

เดก : ขนาด 5-15 มลลลตรตอครงใหทก 3-6 ชวโมง หรอ 1-3 ชวโมง หลงอาหารและกอนนอน ตอเนองกน

นาน 4-6 สปดาห

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจท าใหเกดทองผกหรอทองเสยกได ขนอยกบปรมาณเกลอของอลมเนยมและแมกนเซยมทอยในสวนประกอบ

ของยาลดกรดแตละชนด แตอาการดงกลาวมกไมรนแรงสามารถหายเองได

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. ระวงการใชในหญงตงครรภ หรอหญงทอยในภาวะใหนมบตร

3. ระวงการใชในผปวยดวย โรคไต เชน นวในไต

Page 4: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 4

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. ไมควรใชยากบผทมภาวะฟอสเฟตในกระแสเลอดต า

รปแบบยายาน าแขวนตะกอน

ปฎกรยาระหวางยา

ยานเกดปฏกรยากบยาไดหลายชนด เชน ยาปฏชวนะ Tetracycline Ciprofloxacin , ยาบ ารงเลอด Ferrous

Sulfate ยารกษาโรคหวใจ Digoxin ยารกษาวณโรค Isoniazid โดยหากจ าเปนตองใชยาดงกลาว ใหรบประทาน

ยาลดกรดในระยะเวลาทหางกบยาอนประมาณ 2 ชวโมง

Pregnancy risk category

ความปลอดภยของยานในสตรมครรภ เกลออะลมเนยม (ประเภท C) เกลอแมกนเซยม (ประเภท B)

การเกบรกษา

ควรเกบยาลดกรดชนดน าแขวนตะกอน โดยเกบยาในอณหภมหอง พนแสงแดด และเกบยาใหพนมอเดก

1.2 Antispasmodics and other drugs altering gut motility

Domperidone

กลไกการออกฤทธ กระตนใหหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และล าไสเลก มการบบและเคลอนตวไดมากขน ท า

ใหมการขบเคลอนของอาหารทรบประทานเขาไปผานกระเพาะอาหารและล าไสเลกไดอยางปกต

ขอบงใช

1. รกษาอาการคลนไส อาเจยน

2. ปรบสภาพการท างานของชองทางเดนอาหารในผปวยดวยโรคพารกนสน (Parkinson’s disease)

3. รกษาภาวะอาการไมสบายทองหลงรบประทานอาหาร เชน ทองอด ทองเฟอ แนนทอง (อาหารไมยอย)

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานครงละ 10 มลลกรม วนละ 3 ครง กอนอาหารเปนเวลา 15 - 30 นาท ซงส าหรบผใหญขนาด

รบประทานยาสงสดไมเกน 80มลลกรมตอวน

เดก: อายมากกวา 1 ขวบ รบประทานครงละ ¼ ชอนชาตอน าหนกตว 5 กโลกรม วนละ 3 ครง กอนอาหาร

เปนเวลา 15 - 30 นาท

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 5: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 5

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเตนของหวใจผดปกต วงเวยนศรษะ หนาและคอเกดอาการบวม เปนลม การหายใจตดขด/หายใจล าบาก ปาก

แหง มผนคนหรอลมพษ เปนตะครวททองหรอทขา เจบหนา อก มน านมไหล รสกสบสน ประจ าเดอนผดปกต ใน

ผชายอาจพบวามหนาอกโต (มเตานม) อาจ มอาการชกซงพบไดในเดก งวงนอน ปวดศรษะ ตบ อกเสบขอควร

ระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผทมภาวะเลอดออกในทางเดนอาหาร หรอผทมภาวะชองทางเดนอาหารอดตน

2. ไมควรใชยานกบหญงทอยในภาวะใหนมบตร ดวยยานสามารถขบออกโดยผานทางน านมของมารดา

3. ระวงการใชยานกบหญงตงครรภ

4. ระวงการใชยานกบผมประวตมะเรงเตานม เพราะอาจท าใหโรครนแรงขนได

5. ระวงมการใชยานกบผปวยดวย โรคตบ โรคไต เพราะอาจสงผลตอการก าจดยาออกจากรางกาย

รปแบบยา ยาเมดความแรงขนาด 10 mg/เมด

ยาน าความแรงขนาด 1mg/ml ขนาดบรรจ 60ml

ปฎกรยาระหวางยา

การใชยาดอมเพอรโดนรวมกบยาตานเชอราบางตว สามารถท าใหระดบยาดอมเพอรโดนในกระแสเลอดเพมสงขน

อาจสงผลใหผปวยไดรบผลขางเคยงของยามากยงขน เชน Itraconazole และ Ketoconazole การใชยาดอมเพ

อรโดนรวมกบยาตานเชอแบคทเรยบางกลม สามารถท าใหระดบยาดอมเพอรโดนในกระแสเลอดเพมสงขน อาจ

สงผลใหผปวยไดรบผลขางเคยงของยามากยงขน เชน Erythromycin หรอ ยาปฏชวนะในกลม Macrolide

การเกบรกษายา อณหภม 15 - 30 องศาเซลเซยส ภาชนะทปดมดชด เกบในททพน แสงและความชน

Hyoscine –N-butyl bromide

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะเขาไปแขงขนและยบยงการท างานของตวรบ (Receptor) ทชอวา มาสคารนก (Mascarinic receptors)

ท าใหเกดผลแสดงออกทระบบ ประสาทสวนกลางและระบบประสาทสวนปลาย สงผลใหกลามเนอเรยบของ

อวยวะภายในเกดการคลายตว ลดการเคลอนตวของกระเพาะอาหารและล าไส

ขอบงใชรกษาอาการปวดเกรงของทางเดนอาหารและทางเดนปสสาวะ

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานครงละ 20 มลลกรม วนละ 4 ครง

เดก : เดกอาย 6 - 12 ป รบประทานครงละ 10 มลลกรม วนละ 3 ครง

เดกอายต ากวา 6 ป การใชยาตองอยในการดแลของแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 6: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 6

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อาการหนาแดง ความดนโลหตต า หวใจเตนเรว หวใจเตนผดจงหวะ วงเวยน งวงนอน ออนเพลย ปวดศรษะ

ความจ าเสอม ผวแหง ผวหนงขนผน แพแสงแดด ทองผก คลนไสอาเจยน ปสสาวะไมออก มานตาขยาย ปวด

กระบอกตา กลามเนอออนแรง บวมน า น ามกไหล แนนจมก ซม การหายใจลมเหลว อาจจนถงขนโคมา

อาการไดรบยาเกนขนาด

ผปวยทรบประทานยานเกนขนาด จะมอาการมานตาขยาย หวใจเตนเรว ความดนโลหตสง เกดภาวะกดประสาท

สวนกลาง (เชน ซม) ระบบการไหลเวยนโลหตลมเหลว (เขน ตวเขยว) คาการตรวจคลนไฟฟาหวใจ (ECG:

Electrocardiography) ผดปกต การหายใจลมเหลว (เชน หาย ใจเรว เบา หายใจล าบาก) หากพบอาการขางตน

ตองรบสงตวผปวยไปโรงพยาบาลเพอท าหตถการทางการแพทย เชน การใหออกซเจนกบผปวย ลดไขดวยน าแขง

หรอแอลกอฮอล (Alcohol sponges) ซงหากมอาการหนกและรนแรง แพทยจะให ยา Physostigmine (ยา

กระตนระบบประ สาทชนดหนง) ขนาด 1 - 2 มลลกรม โดยฉดใตผวหนงหรอฉดเขาเสนเลอดอยางชาๆ อาจใหยา

ซ าอกครงหลง 2 ชวโมงจากการใหยาครงแรก

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยในโรคตอหน ผปวยทอยในภาวะเลอดออกแบบเฉยบพลน ผปวยในโรคกลามเนอ

ออนแรง ผปวยทมภาวะหวใจเตนเรว หวใจเตนผดจงหวะ

2. ระวงการใชยานกบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

3. ระวงการใชยานกบผสงอายและเดกโดยเฉพาะเดกเลก

4. ระวงการใชยานกบผปวย โรคตบ โรคไต ผปวยปสสาวะไมออก ผปวยทมแผลในล าไส ผปวยดวยโรค

หลอดเลอด

รปแบบยารปแบบยาฉด ขนาด 20 มลลกรม/มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล จะสงผลใหผปวยมอาการ งวงนอน ออนเพลย ซม

2. รวมกบกลมยาทออกฤทธกดประสาทสวนกลาง (เชน ยาคลายเครยด ยานอนหลบ) จะสงผลใหเกด

อาการกลอม/กดประสาทไดมากขน ควรตองเพมความระวงหากตองใชรวมกน

3. รวมกบยากลมตานสารสอประสาท Acetylcholinesterase inhibitors เชน Donepezil,

Galantamine, Rivastigmine, และ Tacrine สามารถท าใหฤทธการรกษาของ ยาเหลานลดลงไปได

Page 7: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 7

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาใหพนแสง แดดและความชน ไมควรเกบยาในหองน า และ

เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Drotraverine

Page 8: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 8

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

กลไกการออกฤทธ

ยบยงเอนไซม phosphodiesterase 4 (PDE-4) ซงเปนเอนไซมทเปลยน cyclic adenosine monophosphate

(cAMP) ใหเปน AMP สงผลใหสาร cAMP ในเซลลเพมขนซงไปยบยง myosin light chain kinase ท าให

กลามเนอเรยบไมหดตว

ขอบงใช

1. บรรเทาอาการปวดเกรงในชองทอง อาการปวดทองและทองอดในผปวยโรคล าไสแปรปรวนรวมทง

อาการปวดเกรงทเกยวกบความผดปกตของทอน าด นวในน าดและถงน าดอกเสบ

2. บรรเทาอาการปวดเกรงในกระเพาะปสสาวะอกเสบ

3. บรรเทาอาการปวดประจ าเดอนรกษาอาการปวดเกรงของทางเดนอาหาร

ขนาดและวธใชยา

ผใหญ : รบประทาน 40-80 มลลกรม/วน วนละ 3 ครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

ความดนต า ปวดศรษะ เวยนศรษะแบบหมน สวนอาการคลนไสพบไดนอยมาก

ขอควรระวงการใชยา

1. ผทแพยา drotaverine

2. ผทเปนโรค porphyria ซงเปนโรคเลอดชนดหนง

3. ตบ ไตและหวใจท างานบกพรองอยางรนแรง

รปแบบยา รปแบบยาเมดขนาด 40มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

อณหภมหอง บรรจในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน และเกบยาใหพนมอเดก

Page 9: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 9

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1.3 Ulcer-healing drugs and drugs used in variceal bleeding

Omeprazole

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธยบยงเอนไซมทเรยกวา Hydrogen-potassium Adenosinetriphosphatase ท าใหลดการหลงกรดใน

กระเพาะอาหาร จงท าใหอาการกรดไหลยอน และแผลทเกดในกระเพาะอาหาร - ล าไสดขน

ขอบงใช

1. ใชรกษาอาการกรดไหลยอน

2. รกษาแผลในกระเพาะอาหารและล าไส

ขนาดและวธใชยา

ยาแคปซลขนาด 20 มลลกรม

ผใหญ

1. แผลในล าไส รบประทานครงละ 20 มลลกรม วนละครงกอนอาหารเปนเวลา 2 - 4 สปดาห ส าหรบแผล

ในล าไสเรอรง รบประทานครงละ 40 มลลกรม วนละครงกอนอาหาร

2. แผลในกระเพาะอาหาร รบประทานครงละ 20 มลลกรม วนละครงกอนอาหารเปนเวลา 4 - 8 สปดาห

3. แผลในกระเพาะอาหารเรอรง รบประทานครงละ 40 มลลกรม วนละครงกอนอาหาร

4. กรดไหลยอน รบประทาน 20 มลลกรม วนละครงกอนอาหาร เปนเวลา 4 – 8 สปดาห และเมอปองกน

การกลบมาเปนใหมใหรบประทาน ครงละ 10 มลลกรม และเพมเปน 20 - 40 มลลกรมวนละครง

เดก การรบประทานยา ตองแพทยเปนผสงเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ปวดศรษะ ทอง เสย ทองผก ปวดทอง คลนไส อาเจยน ทองอด อาจพบผนคนไดบาง วงเวยน ปรมาณ

เอนไซมในตบเพมขน (ตบอกเสบ)

ขอควรระวงการใชยา

1. หามใชยากบผทแพยาโอเมพราโซล

2. หามใชยากบหญงตงครรภและหญงทอยภาวะใหนมบตร

Page 10: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 10

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. ระวงการใชยากบผปวยดวยโรคตบ

4. ระวงการใชยาในเดกเลกและผสงอาย

รปแบบยายาแคปซลขนาด 20 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาคลายความวตกกงวล (ยาครายเครยด) จะสงผลตอการท างานของเอนไซมในตบ และท าให

ระดบยาคลายความวตกกงวลมระยะเวลาอยในรางกายไดนานขน ท าใหอาการขางเคยง (ผลขางเคยง)

ตางๆ ของยาคลายความวตกกงวลแสดงผลกระทบตอราง กายไดมากมายตามมา เชน งวงนอนมาก

หายใจตดขด/หายใจล าบาก ยาคลายความวตกกงวลดงกลาว เชน Alprazolam, Diazepam

2. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอด สามารถเพมความเสยงของการตกเลอดหรอเลอดออกงาย (ถงแม

จะพบไดนอยรายกตาม) รวมไปถง อาการบวม คลนไส ปวดศรษะ วงเวยน ออนเพลย ควรตองให

แพทยเปนผปรบขนาดการรบประทานของยาใหเหมาะสมกบรางกายของผปวย ยาตานการแขงตวของ

เลอดดงกลาว เชน Dicumarol, Warfarin

3. รวมกบยาวตามนรวมทมเหลกเปนองคประกอบ เพอบ ารงเลอดหรอรกษาอาการโลหตจาง สามารถท า

ใหการดดซมของธาตเหลกลดนอยลง จนสงผลใหการบ ารงเลอดดอยประสทธภาพลง ควรตองปรบ

ระยะเวลาของการรบประทานไมใหตรงกน ทงน แพทย เภสชกร จะเปนผแนะน าวธรบประทานท

ถกตอง

4. รวมกบยาลดไขมนบางกลม อาจกอใหเกดความเสยหายตอตบหรอท าใหเกดการท าลายตวเองของ

กลามเนอลาย (Rhabdomyolysis) ยาลดไขมนดงกลาว เชน Simivastatin, Atovastatin

การเกบรกษายา

สามารถเกบยาโอเมพราโซล ในอณหภมหอง บรรจในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน และเกบยาให

พนมอเดก

Page 11: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 11

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Ranitidine

กลไกการออกฤทธ

มกลไกการออกฤทธทผนงของกระเพาะอาหาร โดยจะแขงขนและปองกนไม ใหสารฮสตามน ( Histamine) เขาจบ

กบตวรบ (Receptor) ทเรยกวา Histamine H2 receptors อกทงยงปองกนไมให Histamine ไปกระตนการหลง

กรดของกระเพาะอาหาร ดวยกลไกดง กลาว อาการของโรคจะคอยๆหายและดขนเปนล าดบ

ขอบงใช

1. รกษาแผลในกระเพาะอาหารและล าไส

2. รกษาและบรรเทาอาการกรดไหลยอน

3. รกษาภาวะกรดหลงออกมามากเกนไป เชน โรค Zollinger - Ellison syndrome

4. ใชควบคกบยาแกปวดกลมเอนเสด (NSAIDs) เพอปองกนการเกดแผลในกระเพาะอา หาร

5. ใชเปนยารวมกบยาอนในการก าจดเชอแบคทเรย H.pylori ทอยในกระเพาะอาหาร

6. ปองกนภาวะกรดในกระเพาะอาหารส าลกเขาสหลอดลมกอนการผาตด (Acid - aspira tion

pneumonia)

7. รกษาภาวะเลอดออกในกระเพาะ

ขนาดและวธใชยา

Page 12: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 12

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ก.ขนาดรบประทานของยาแรนทดน ส าหรบผใหญและเดกทมอายตงแต 12 ปขนไป คอ

1. ส าหรบแผลในกระเพาะ - ล าไสชนดเฉยบพลน: รบประทานครงละ 150 มลลกรมเชา -เยน หรอ

รบประทานครงละ 300 มลลกรมวนละครง กอนนอน เปนเวลาตดตอกน 4 สปดาห หากตองรบประทานนานกวา

น ใหลดขนาดรบประทานเปน 150 มลลกรมวนละครง กอนนอน

2. ส าหรบปองกนการเกดแผลในกระเพาะอาหารเมอใชรวมกบยาแกปวดกลม NSAIDs: รบประทานครงละ

150 มลลกรม วนละ 2 ครง เชา - เยน หรอรบประทานครงละ 300 มลลกรมครงเดยวกอนนอน เปนเวลา

ตดตอกน 8 - 12 สปดาห

3. ส าหรบรกษาแผลในล าไสทมการตดเชอ H.pylori รวมดวย: รบประทานครงละ 300 มลลกรมวนละครง

กอนนอน หรอรบประทานครงละ 150 มลลกรม วนละ 2 ครง กรณโรคน จ าเปนตองใชยาแรนทดนรวมกบตวยา

อนๆเชน ยาปฏชวนะ ทงนขนกบดลพนจของแพทย

4. ส าหรบรกษาอาการกรดไหลยอน: รบประทานครงละ 150 มลลกรมวนละ 2 ครง เชา - เยน หรอ

รบประทานครงละ 300 มลลกรมวนละครง กอนนอน เปนเวลา 8 - 12 สปดาห หากอาการโรคมความรนแรงมาก

อาจตองรบประทานเปนครงละ 150 มลลกรมวนละ 4 ครง เปนเวลา 12 สปดาหขนไป

5. ส าหรบโรค Zollinger - Ellison syndrome: รบประทานครงละ 150 มลลกรมวนละ 3 ครง ขนาด

รบประทานอาจปรบสงไดถง 6 กรม/วน สามารถรบประทานยากอนหรอหลงอาหารกได

ข.ขนาดรบประทานของยาแรนทดนในเดกทอายต ากวา 12 ป

จะขนกบน าหนกตวเดก และอายของเดก ซงการใชยาตองอยในดลพนจของแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ลมพษ มไข หลอดลมหดเกรงท าใหหายใจล าบาก ความดนโลหตต า เจบหนาอก เปนตน

ขอควรระวงการใชยา

1. หามใชยานกบผทแพยาแรนทดน

2. ระวงการใชยานกบผปวยโรคมะเรงในระบบทางเดนอาหาร ผปวยดวยโรคไต

3. ระวงการใชยานกบผทมประวตแพแสงแดด หญงตงครรภ หญงทอยในภาวะใหนมบตร รวมถงเดก

ทารก จนกระทงผสงอาย

รปแบบยา รปแบบยาเมด ขนาดความแรง 150 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

Page 13: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 13

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. กบยาบางตวทรกษาโรคเอชไอว อาจท าใหการดดซมของยารกษาโรคเอชไอวลดลง สงผลตอ

ประสทธผลของการรกษา หากตองใชยารวมกนควรตองปรบขนาดการรบประทานใหเหมาะสมโดย

แพทยผรกษากอน ยารกษาโรคเอชไอวดงกลาว เชน Atazana vir

2. รวมกบยาบางตวทรกษาโรคไวรสตบอกเสบ - บ เชน Adefovir สา มารถกอใหเกดผลขางเคยงจากยา

ทง 2 เพมมากขน ควรตองปรบขนาดการรบประทานใหเหมาะ สมโดยแพทยเชนกน

3. รวมกบยาขยายหลอดลม เชน Aminophylline, Theophylline อาจเกดผลขางเคยงของ

Aminophylline และ Theophylline เพมมากขน เชน คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ ใจสน อาจม

อาการชกรวมดวย จงควรหลกเลยงการใชยารวมกนหรอตองปรบขนาดการรบ ประทานของยาให

เหมาะสมโดยแพทยเชนกน

4. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอด เชน Warfarin สามารถท าใหเกดอาการตกเลอดได หากพบอาการ

ตกเลอด อาเจยน ปสสาวะเปนเลอด และ/หรออจจาระเปนเลอด ปวดศรษะ วงเวยน ควรตองรบพบ

แพทย/ไปโรงพยาบาลเพอการรกษา และเพอปรบขนาดการรบประทานของยาทงค

การเกบรกษายา

สามารถเกบยาแรนทดนภายใตอณหภมหอง เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน ไมเกบยาใน

หองน า และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

1.4 Drug used in acute diarrhea

Oral rehydration salt powder : ORS

กลไกการออกฤทธ

ชดเชยเกลอโซเดยม เกลอโพแทสเซยมทสญเสยไปกบอาการทองเสยใหกบรางกาย และคอยๆสรางสมดลของเกลอ

แรในรางกายใหกลบมาเปนปกต อกทงยงมน าตาลกลโคสทชวยใหพลงงานกบรางกาย ชวยใหผปวยมก าลง (ไดรบ

Page 14: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 14

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

พลงงาน) และคอยๆฟนสภาพใหรางกายมแรง จากกลไกดงกลาวจงชวยปองกนมใหผปวยเกดภาวะชอกเนองจาก

การขาดน าและขาดเกลอแร

ขอบงใช

1. รกษาโรคทองรวง/ทองเสยเฉยบพลน

2. รกษาและบรรเทาอาการของผปวยดวย แผลไหมหรอแผลไฟไหม ขนาดใหญทเปนสาเหตใหรางกาย

สญเสยน าจากทางบาดแผล

ขนาดและวธใชยา

จากเอกสารก ากบยา โออารเอส ตองละลายน าสะอาดตามสดสวนทก าหนดกอนการรบประทาน

ผใหญ : ละลายโออารเอสในน าดมทสะอาด สามารถจบดมครงละ 200 - 400 มลลลตร และดมไดในปรมาณ

ตามทมการสญเสยน าทางอจจาระ จนกระทงอาการทองเสยทเลาและดขน

เดก : อางองตามหลกขององคการอนามยโลกและองคการยนเซฟสามารถค านวณขนาดรบประทานของเดก

เลก ไดดงน

1. ส าหรบทองเสยระดบต าๆ: มกมอาการปสสาวะนอยลงและมอาการกระหายน ารวมดวย ค านวณการ

รบประทาน 10 มลลลตร/น าหนกตว 1 กโลกรม/ชวโมง

2. ส าหรบทองเสยระดบกลาง: มอาการปสสาวะนอย กระหายน า เซองซม กระพงแกมแหง ค านวณการ

รบประทาน 15 - 20 มลลลตร/น าหนกตว 1 กโลกรม/ชวโมง สามารถใหเดกรบประทานไดมากเทาท

เดก/ผปวยรองขอ

3. ส าหรบทองเสยระดบรนแรง: มอาการปสสาวะนอย กระหายน า เซองซม กระพงแกมแหง หายใจหอบ

และถ งวงนอนมาก ตองใหน าเกลอทางหลอดเลอดและเปนไปตามหตถการทางการแพทยทถกตอง

4. กรณทเดกอายต ากวา 2 เดอน ขนาดการใชรบประทานของโออารเอสควรตองขอค าปรกษาจากแพทย

ผรกษา

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. เกดภาวะแพแสงแดดในบรเวณหนาอก ผวหนงอกเสบ และหลอดอาหารอกเสบ

2. ส าหรบอาการขางเคยงอนๆทสามารถพบได : เชน คลนไส ผมรวง ปวดทอง

3. ผลขางเคยงในระดบทตองท าหตถการเพอชวยชวต: เชน เกดภาวะกดการท างานของไขกระดก (มเมด

เลอดต า) มภาวะเกลอโพแทสเซยม หรอเกลอโซเดยม หรอทง 2 ชนด สงเกนระดบมาตรฐานของ

รางกาย (อาการทพบ เชน ออนเพลย กระหายน า กระสบกระสาย ปากแหง วงเวยน อาเจยน กลามเนอ

ออนแรง กลามเนอกระตก หวใจเตนชา หวใจเตนผดจงหวะ) ภาวะแพอยางรนแรงชนดทเรยกวา

Page 15: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 15

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Neutropenic fever (มไขจากภาวะเมดเลอดขาวต า ซงมกเกดจากรางกายตดเชอ) ซงหากพบ

ผลขางเคยงในลกษณะนตองหยดการใชโออารเอสอยางตอเนอง และรบพบแพทย/ไปโรงพยาบาลทนท

อาการไดรบยาเกนขนาด

พบอาการอาเจยนอยางรนแรง มภาวะเกลอโพแทสเซยมและเกลอโซเดยมในรางกายสงเกนปกต ทองเสย เกด

ภาวะกดการท างานของไขกระดก เกดภาวะอกเสบในเยอบทางเดนอาหาร

ขอควรระวงการใชยา

1. หามใชกบผทมประวตแพโออารเอส

2. หามใชกบผทอยในภาวะอาเจยนอยางรนแรง

3. หามใชกบผปวยทรางกายอยในภาวะสญเสยน า/ภาวะขาดน าอยางรนแรง (Severe de hydration)

4. หามใชกบผปวยดวยไตท างานผดปกต

5. ระวงการใชโออารเอสในผปวยดวยโรคเกาต ผปวยดวยโรคตบ

6. ระวงการใชโออารเอสกบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

รปแบบยารปแบบชนดผงเพอละลายน า บรรจซองขนาด 4.2และ6.99กรม/ซอง

ปฎกรยาระหวางยา

ยงไมพบปฏกรยาระหวางยาของการใชโออารเอสกบยาอน

การเกบรกษา

สามารถเกบโออารเอสทอณหภมหอง เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน และเกบยาใหพนมอ

เดกและสตวเลยง

Page 16: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 16

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1.5 Laxatives

Bisacodyl

กลไกการออกฤทธ

กระตนใหผนงล าไสใหญบบตวท าใหอจจาระเคลอนตวจนท าใหเกดการขบถายในทสด

ขอบงใชยาระบายแกทองผก

ขนาดและวธใชการรบประทานยาบซาโคดลมขนาดแตกตางกนขนอยกบลกษณะอาการปวย เพศ อาย

ผใหญ : ขนาดสงสดทรบประทานแกทองผกไมควรเกน 10 มลลกรมกอนนอน (วนละครงเดยว)

เดก : ขนาดรบประทานควรเปนการแนะน าจากแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหไมสบายในชองทอง, ปวดเกรง ชองทอง

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานในสตรมครรภเพราะอาจสงผลขางเคยงตอทารกในครรภ

2. หามใชยานกบผปวยทเปนโรคล าไสอกเสบเพราะอาจท าใหอาการของโรครนแรงขนได

3. หามใชกบผทแพยาน

รปแบบยายาเมดเคลอบน าตาล ขนาด 5 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. เมอกนรวมกบยาลดกรดจะท าใหยาบซาโคดลแตกตวในกระเพาะอาหารอยางรวดเรวและ ท าใหเกดการ

ระคายเคอง กลมยาลดกรดเชน อลมเนยมไฮดรอกไซด (Aluminium hydroxide), แมกนเซยม

คารบอเนต (Magne sium carbonate)

2. รวมกบยาขบปสสาวะจะเสรมฤทธการสญเสยเกลอแรของรางกาย ท าใหออน เพลย ปากแหง กระหาย

น า กลามเนอไมมแรง เปนตะครว ปสสาวะลดลง ความดนโลหตต า ใจสน กรณเชนนควรเปลยนเปนยา

ระบายชนดทเพมมวลของอจจาระแทน

การเกบรกษายา

สามารถเกบยาบซาโคดลไดในอณหภมหอง เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง เกบยาใหพนแสงแดด ในทแหง

และไมควรเกบยาในรถยนต

Page 17: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 17

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Magnesium hydroxide ( MOM )

กลไกการออกฤทธ

ชวยเพมปรมาณของน าในล าไสจนเกดการกระตนใหล าไสบบตวและขบถายอจจาระได

ขอบงใช

ยาระบายแกทองผกและยาลดกรด โดยมขนาดการรบประทานทแตกตางกน เมอใชเปนยาลดกรด ขนาด

รบประทานจะต ากวาเมอใชเปนยาแกทองผก

ขนาดและวธใช การรบประทานยาแมกนเซยมไฮดรอกไซดมขนาดแตกตางกน ขนอยกบลกษณะอาการปวย เพศ

และอาย ดงนนเพอความถกตองและเหมาะสม ควรใหแพทยเปนผพจารณาสงจายขนาดรบประทานในผปวยแตละ

คน

ผใหญ: ขนาดสงสดทรบประทานแกทองผกไมควรเกน 4.8 กรม/วน

เดก: ควรเปนค าแนะน าจากแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

ระคายเคองในทางเดนอาหาร ทองเสย เปนตะครวททอง และอาจเกดภาวะเปนพษจากเกลอแมกนเซยม (กดการ

ท างานของระบบประสาทจงงวงซม ความดนโลหตต า กลามเนอออนแรง หวใจเตนผดปกต คลนไส และอาเจยน)

ขอควรระวงในการใชยา

1. ระวงการใชยาในผปวยทพงผาตดล าไส โดยเฉพาะการผาตดล าไสใหญ จากผลขางเคยงของยาทอาจ

ท าใหเกดทองเสยจงอาจสงผลตอแผลตดตอล าไสได จงควรปรกษาแพทยกอนใชยานเสมอ

2. อาจกอใหเสยสมดลของเกลอแรในรางกายจากการทองเสย

3. หลกเลยงการใชในหญงมครรภเพราะอาจสงผลถงความพการของทารกในครรภได

Page 18: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 18

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. หลกเลยงการใชในผปวยโรคไต เพราะแมกนเซยมก าจดออกจากรางกายทางไต จงอาจกระตนใหไต

วายได

รปแบบยา

ยาน าแขวนตะกอน ขนาด 8 กรมใน 100 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. เมอกนรวมกบยาปฏชวนะบางกลมจะลดการดดซมของยาปฏชวนะกลมนน ท าใหฤทธในการฆาเชอ

แบคทเรยลดลง ยาปฏชวนะดงกลาวเชน เตตราไซคลน (Tetracycline) คลอเตตราไซคลน

(Chlortetracycline) และดอกซไซคลน (Doxycycline)

2. กนรวมกบยาบ ารงรางกายทมธาตเหลกเปนสวนประกอบ จะเกดการยบยงการดดซมธาตเหลก ยาทม

องคประกอบของธาตเหลกเชน เฟอรรสซลเฟท (Ferrous sulphate) เฟอรไรฟอสเฟท (Ferri

phosphas) เฟอรรส ซคซเนท (Ferrous succinate) และ เฟอรรสออกซาเลท (Ferrous oxalate)

การเกบรกษายา

เกบทอณหภมหองได แตควรใหพนแสงแดดและความรอน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

2. Cardiovascular system

2.1. Diuretics

Furosemide

กลไกการออกฤทธ

ยบยงการดดกลบของเกลอโซเดยม และ เกลอคลอไรดจากปสสาวะกลบสรางกาย นอกจากนยงเพมปรมาณการ

ขบออกทางปสสาวะของเกลอโปแตสเซยมและสารแอมโมเนยออกจากรางกาย ดวยกลไกดงกลาวจงท าใหเกดการ

ขบปสสาวะเพมขน

ขอบงใชขบปสสาวะ ลดความดนโลหต ลดอาการบวมน าของรางกาย

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทาน 1–2เมด/วน ปรมาณสงสดทรบประทานไมควรเกน 1 กรม/วน สามารถรบประทานกอน

หรอหลงอาหารกได การปรบขนาดการรบประทานหรอการใหยาฉด ขนอยกบแพทยผท าการรกษา

เทานน

เดก : ขนาดการใชยาขนกบดลพนจของแพทยผใหการรกษา

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 19: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 19

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อาจท าใหรสกไมสบายในระบบทางเดนอาหาร กอใหเกดความดนโลหตต า การมองเหนภาพไมชดเจน วงเวยน

และปวดศรษะ

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยาในหญงตงครรภ (สวนในหญงใหนมบตร ตองขนกบค าแนะน าของแพทย เพราะยาผานออกมา

ในน านมได)

2. ผปวยทอยในภาวะรางกายขาดเกลอแร และผทมโรคตบระยะรนแรง

3. ระวงการใชยากบผปวยโรคไต โรคตอมลกหมากโต

4. ควรระวงการใชยากบผทอยในภาวะจ ากดน าและเกลอแร

รปแบบยายาฉดขนาด 10 มลลกรม/มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาแกปวด สามารถท าใหเกดพษและกอใหเกดความเสยหายกบไตได ยาแกปวดดงกลาว เชน

ยากลมเอนเสด (NSAID)

2. รวมกบยาปฏชวนะบางกลม สามารถกอใหเกดความเปนพษกบไต และสญเสยการไดยน วงเวยน ซง

โดยมากมกเกดกบผสงอาย ยาปฏชวนะกลมดงกลาว เชน Amikacin Tobramycin และ Gentamycin

3. รวมกบยาทเพมการเคลอนไหวของกระเพาะและล าไส สามารถท าใหเกดภาวะการเตนของหวใจเตนผด

จงหวะ มอาการเวยนศรษะ เปนลม ยาทเพมการเคลอนไหวของกระเพาะและล าไสดงกลาว เชน

Cisapride

การเกบรกษายาในอณหภมหอง พนแสงแดดและความชน และตองเกบยาใหพนมอเดกเสมอ

Hydrochlorothiazide ( HCTZ )

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธทกรวยไต โดยลดปรมาณเลอดทจะไหลเวยนเขาไต อกทงยงลดการดดกลบของเกลอโซเดยมเขาสรางกาย

ดวยกลไกดงกลาว ยาไฮโดรคลอโรไทอะไซดจงสามารถลดความดนโลหตสงและขบน าออกจากรางกายไดในทสด

ขอบงใช

1. รกษาโรคความดนโลหตสง

2. ลดอาการบวมน าของรางกาย

3. ปองกนภาวะนวในไต

4. รกษาโรคกระดกพรน

5. รกษาภาวะ/โรคเบาจด

Page 20: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 20

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขนาดและวธใช

ผใหญ:

1. รกษาความดนโลหตสง: รบประทานเรมตนท 12.5 มลลกรม วนละครงหลงอาหารเชา แลวเพมการ

รบประทานเปน 25 - 100 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทาน

2. ลดอาการบวมของรางกายในภาวะมโรคหวใจลมเหลวรวมดวย: รบประทาน 25 -100 มลลกรมตอวน

หลงอาหารเชา หากอาการดขนอาจจะลดลงเปน 25 - 50 มลลกรมตอวน ในกรณทมอาการรนแรงอาจ

ปรบขนาดในชวงแรกๆไดสงสดถง 200 มลลกรมตอวน

3. รกษาโรคเบาจดทมโรคไตรวมดวย: ขนาดรบประทานเรมตนไดสงถง 100 มลลกรมตอวน

เดก:รกษาโรคเบาจดทมภาวะโรคไตรวมดวยในผปวยเดก ขนาดรบประทานเรมตน1 - 2 มลลกรมตอ

น าหนกตว 1 กโลกรมตอวนโดยแบงรบประทาน และเดกทมอายมากกวา 2 ป สามารถรบประทานยาน

ไดสงถง 3 มลลกรมตอน าหนกตว 1 กโลกรมตอวน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหรางกายเสยสมดลของเกลอแร, รสกระคายเคองในทางเดนอาหาร, เบออาหาร, ปวดหว/ปวดศรษะ, วงเวยน,

ความดนโลหตต า, ปากแหง กระหายน า, ทองเสย, ทองผก, ตวซด, ตบออนอกเสบ, และอาจมอาการของโรคเกาต

ก าเรบ

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยแพยาไฮโดรคลอโรไทอะไซดและแพยาซลโฟนาไมด

2. หามใชยานกบผปสสาวะไมออก

3. หามใชยานในผทมภาวะตบ – ไตบกพรองอยางรนแรง

4. หามใชยานในผปวยดวยโรคตอมไรทอทชอ Addison's disease

5. หามใชยานในหญงตงครรภ หญงทอยในภาวะใหนมบตร

6. ระวงการใชยานกบผทก าลงควบคมเกลอแรของรางกายและในผสงอาย

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 25มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยารกษาอาการทางจตประสาท อาจท าใหยารกษาอาการทางจตมระดบปรมาณในกระแสเลอด

สงขน อาจท าใหเกดภาวะทองเสย อาเจยน งวงนอน สน กระหายน า ยารกษาอาการทางจตดงกลาว เชน

Lithium

Page 21: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 21

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รวมกบยารกษาหวใจเตนผดจงหวะ อาจเพมความเสยงตางๆเชน หวใจเตนผดจงหวะมากขน วงเวยน

เปนลม ออนเพลย สบสน งวงนอน ปวดกลามเนอ เปนตะครว ซงภายหลงรบประทานยา ถามอาการ

ดงกลาวควรตองพาผปวยไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาลโดยเรว ยารกษาหวใจเตนผดจงหวะดงกลาว เชน

Amidarone

3. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล อาจท าใหเกดภาวะปวดหว/ปวดศรษะ วงเวยน เปนลม จงหาม

รบประทานรวมกน

4. อาจท าใหเกดภาวะของเกลอโซเดยมในเลอดต า (Hyponatraemia ) เมอใชรวมกบยาบ าบดรกษาโรค

ลมชก เชน Carbamazepine

5. อาจเพมความเสยงของความเปนพษตอรางกายเมอใชยาไฮโดรคลอโรไทอะไซดรวมกบยารก ษาโรคเกาต

และยาปฏชวนะบางตว เชน Allopurinol และ Tetracycline ตามล าดบ

การเกบรกษายา

อณหภมหอง บรรจยาในภาชนะทปดมดชด เกบในททพนแสงสวาง แสงแดด หลกเลยงความรอนและความชน

และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 22: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 22

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Amiloride+Hydrochlorothiazide ( HCTZ )

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะออกฤทธผานทางไต โดยเพมการขบน าและเกลอโซเดยมออกจากกระแสเลอด แตลดการขบออกของเกลอ

โพแทสเซยม

ขอบงใช

1. เปนยาขบปสสาวะเพอลดอาการบวมน าของรางกาย (Oedema)

2. รกษาโรคทองมาน (Ascites)

3. ใชรกษาโรคความดนโลหตสง (Hypertension)

4. รกษาโรคหวใจลมเหลว (Congestive Heart Failure)

ขนาดและวธใช

ผใหญ :

1. อาการบวมน า (Oedema):ขนาดรบประทานเรมตนท 5 มลลกรม/วน ขนาดรบประทานเพอคงระดบ

การรกษาอยในชวง 5 - 10 มลลกรม/วน

2. โรคทองมาน (Ascites): ขนาดรบประทานเรมตนท 5 มลลกรม/วน ขนาดรบประทานเพอคงระดบการ

รกษาอยในชวง 5 - 10 มลลกรม/วน

3. โรคหวใจลมเหลว (Congestive Heart Failure): ขนาดรบประทานเรมตนท 5 มลลกรม/วน ขนาด

รบประทานเพอคงระดบการรกษาอยในชวง 5 - 10 มลลกรม/วน

4. ความดนโลหตสง (Hypertension:ขนาดรบประทานเรมตนท 5 มลลกรม/วน ขนาดรบประทานเพอคง

ระดบการรกษาอยในชวง 5 - 10 มลลกรม/วน

เดก:ทวไปค านวณขนาดการใชยากบเดกโดยใชเกณฑน าหนกตวเดกเชน น าหนกตวประมาณ 6 - 20

กโลกรมรบประทาน 0.625 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม/วน อยางไรกตามแพทยจะเปนผพจารณา

ขนาดการใชยาในเดกตามความเหมาะสมกบอาการโรค อาย และน าหนกตวของเดกเปนกรณๆไป

ผลขางเคยงจากการใชยา

มภาวะเกลอโพแทสเซยมในรางกายสงเกนปกต มภาวะเกลอโซเดยมในรางกายต ากวาปกต ระคายเคองในระบบ

ทางเดนอาหาร หวกระหายน า วงเวยน ผนคน ออนเพลย กลามเนอเปนตะครว ปวดศรษะ ความดนโลหตต า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามใชยานกบผทมภาวะเกลอโพแทสเซยมในรางกายสง (ตรวจพบจากการตรวจเลอด)

Page 23: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 23

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. ควรเฝาระวงปรมาณเกลอแรตางๆในเลอด โดยตองควบคมใหอยในภาวะปกต

4. ระวงการใชยากบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร รวมถงผสงอาย

5. ระวงการใชยานกบผปวยโรคเบาหวานและตองหยดการใชยาอยางนอย 3 วนกอนเขารบการตรวจ

ปรมาณน าตาลในเลอด (Glucose – tolerance tests) เนองจากยานจะมผลใหน าตาลในเลอดสง

ผดปกตได

รปแบบยา ยาเมดชนดผสมรวมกบยาขบปสสาวะตวอนคอ Amiloride HCl 5 มลลกรม + Hydrochlo

rothiazide 50 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาทเพมประมาณเกลอโพแทสเซยมในรางกายเชน ยา Potassium chloride, ยาขบปสสาวะ

ชนดทไมขบเกลอโพแทสเซยมทนอกเหนอจากยาอะมโลไรด (เชน ยา Spironolactone), ยากลม ACE

inhibitors, ยากลม Angiotensin II receptor antagonists สามารถกอใหเกดภาวะโพแทสเซยมใน

รางกายสงเกนปกตได จงควรหลกเลยงการใชยาอะมโลไรดรวมกบยากลมดงกลาว

2. รวมกบยาแกปวดกลมเอนเสด (NSAIDs), ยา Cyclosporin และยาลดความดนโลหตบางตว (เชน ยาใน

กลมยา ACE inhibitors) อาจเพมความเสยงท าใหเปนพษกบไต หากไมมความจ าเปนใดๆควรเลยงการ

ใชยาเหลานรวมกน

3. รวมกบยากลมไทอะไซด (Thiazides) หรอ Chlorpropamide (ยารกษาเบาหวานชนด 2) สามารถท า

ใหเกดภาวะเกลอโซเดยมในรางกายต าอยางรนแรง จงควรหลกเลยงการใชยากลมดงกลาวรวมกน

4. รวมกบยา Carbenoxolone (ยารกษาแผลเปบตค) อาจท าใหฤทธในการสมานแผลของ

Carbenoxolone ดอยประสทธภาพลง จงควรหลกเลยงการใชยานรวมกน

การเกบรกษายา

ทเยนหรอในชวงอณหภม 15 - 30 องศาเซลเซยส (Celsius) หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะ

ทปดมดชด พนแสงแดดและความชน ไมควรเกบยาในหองน า และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 24: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 24

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2.2 Anti-arrhythmic drugs

Atropine sulphate inj

กลไกการออกฤทธ

โดยตวยาจะตานการท างานของสารเคมกลมคลอลเนอจกทสงผลตอการท างานของกลามเนอตางๆ

(Anticholinergic agent) ท าใหเกดการปดกนของหนวยเซลลทคอยตอบสนองตอสารเคมกลมนทมอยในอวยวะ

ตางๆของรางกาย เชน หวใจ ล าไสเลก กลามเนอ หลอดลม ตา ตอมมทอ บางครงกเกดการกระตนตอสมองได

เชนกนนอกจากนยาอะโทรปนยงออกฤทธรกษาภาวะหวใจเตนชาใหคลคลายไปในทางทดขน ทงยงชวยลดภาวะ

หวใจหยดเตน ชวยท าใหหลอดลมคลายตว ขยายรมานตา และลดสารคดหลงตางๆของรางกายอกดวย

ขอบงใช

1. ลดเสมหะ และบรรเทาอาการปวดเกรง/ปวดบบในระบบทางเดนอาหาร

2. ปองกนการเกดสารคดหลงในหลอดลมกอนการใชยาสลบ

3. ใชตานพษของสาร Organophosphate ทมในยาฆาแมลง

4. บ าบดอาการหวใจเตนชา

5. ลดภาวะอกเสบในลกตา

ขนาดและวธใช

ก . บรรเทาอาการปวดเกรง/ปวดบบในระบบทางเดนอาหาร:

ผใหญ: รบประทาน 0.4 - 0.6 มลลกรม ทกๆ 4 - 6 ชวโมง

เดก:แพทยจะใชน าหนกตวในการค านวณ ขนาดรบประทาน ขนาดการบรหารชนดยาฉด และยาหยอดตา

ข. ปองกนการเกดสารคดหลงในหลอดลมกอนใชยาสลบ:โดยฉดยาเขากลามหรอผวหนง 30 - 60 นาท

กอนใหยาสลบ

ผใหญ: ฉดเขากลามเนอหรอผวหนง 300 - 600 ไมโครกรม กอนวางยาสลบ 30 - 60 นาท

Page 25: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 25

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

เดก:น าหนกตวมากกวา 20 กโลกรม ฉด 300 - 600 ไมโครกรม

น าหนกตว 12 - 16 กโลกรม ฉด 300 ไมโครกรม

น าหนกตว 7 - 9 กโลกรม ฉด 200 ไมโครกรม

น าหนกตวมากกวา 3 กโลกรม ฉด 100 ไมโครกรม

ค. ส าหรบตานพษของสาร Organophosphate:

ผใหญ: ฉดเขาเสนเลอดหรอเขากลามเนอ 2 มลลกรม ทกๆ 10 - 30 นาท จนอาการดขน ในกรณทมอาการ

รนแรงอาจเพมความถของการใหยาเปนทกๆ 5 นาท

เดก: ฉด 20 ไมโครกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม ทกๆ 5 - 10 นาท

ง. ส าหรบภาวะหวใจเตนชา (Bradycardia):

ผใหญ: ฉดเขาเสนเลอด 500 ไมโครกรม ทกๆ 3 - 5 นาท จนครบ 3 มลลกรม ขนาดสงสดของการใหยาไมเกน

0.04 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม

เดก: เนองจากภาวะนพบนอยในเดก ขนาดยาจงขนกบดลพนจของแพทย

จ. รกษาภาวะตาอกเสบ:

ผใหญ: หยอดตา 1 - 2 หยด โดยใชยาทเขมขน 0.5 - 1% วนละ 4 ครง

เดก: หยอดตา 1 - 2 หยด ของยาทมความเขมขน 0.5%

ผลขางเคยงจากการใชยา

ปากแหง ทองผก ผวแหง หวใจเตนเรว ชพจรเตนผดปกต มานตาขยาย ตากลวแสง เพมความดนในลกตา รสก

สบสน กระวนกระวาย ประสาทหลอน หายใจล าบาก

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยโรคตอหน ผปวยโรคทางเดนหายใจแบบเรอรง ผปวยโรคหวใจลมเหลว ผปวยตอม

ลกหมากโต

2. ระวงการใชยานในผสงอาย เดก ทารก และหญงตงครรภ

รปแบบยา รปแบบยาฉด ขนาด 0.6 มลลกรม/มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

การใชยาอะโทรปนรวมกบยาตานอาการซมเศรา เชน Amitriptyline, ยาตานสารฮสตามน เชน

Diphenhydramine, และยารกษาโรคหวใจเตนผดจงหวะ เชน Quinidine สามารถเพมฤทธของการตานสารคลอ

ลเนอจก (Anticholinergic effect) หากไมมความจ าเปน ควรหลกเลยงการใชยารวมกน

การเกบรกษายา

Page 26: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 26

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อณหภมระหวาง 15 - 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาใหพน แสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Lidocain inj

ขอบงใช ใชเปนยาชาเฉพาะท

ขนาดและวธใช

ขนาดทสงสดแตละครง ไมควรใชยาทมตวยาเกนกวา 200 มลลกรม (ในน าหนกตว 70 กโลกรม) โดยฉด

SC หรอ IM

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจมอาการมนงง ตาพรามว ออนเพลย ชกและหมดสตได ท าใหความดนต า กดการเตนของหวใจ ท าใหหวใจเตน

ชา และหยดท างานได

ขอควรระวงในการใชยา

1. ในรายทผปวยเดกออนเพลยมาก ไดรบอาหารไมเพยงพอ หรอผสงอาย ควรลดขนาดของยาใหต าลง

2. ในกรณทผปวยเปนสตรก าลงตงครรภ ไมควรใชขนาดสง เพราะอาจเปนอนตรายตอทารกในครรภ

Page 27: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 27

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. หามฉดเขาหลอดเลอดด าของผปวย ซงมตบหยอนสมรรถภาพ ทงน เพราะตบเปนอวยวะส าคญในการ

ก าจดสารพษของยาน

4. ไมควรใหยานแกผปวยทเปนโรค Heart Block หรอโรคทเกยวกบความผดปกตในการน าผานกระแส

ประสาทภายในหวใจ หรอในรายทหวใจเตนชากวาปกต หวใจวาย หรอความดนโลหตต าลง

รปแบบยา ยาฉด ในน ายา 1 มลลลตร ประกอบดวยตวยา Lidocaine HCL 10 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 15 - 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาใหพน แสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

2.3 Beta-adrenoceptot blocking drugs

Propanolol

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะยบยงการท างานของ B1 และ B2 receptors (ตวรบ/Receptor ในกลามเนอหวใจ ทมหนาทชวยใหหวใจ

ท างานไดปกต) ท าใหลดอตราการเตนของหวใจ และยงสงผลใหความดนโลหตลดต าลง ตลอดจนถงลดความ

ตองการออกซเจนของกลามเนอหวใจ

Page 28: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 28

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอบงใช

1. ใชรกษาความดนโลหตสง

2. ภาวะเจบหนาอกเนองจากการขาดเลอด

3. ภาวะหวใจเตนเรวผดจงหวะ

4. ชวยควบคมอาการสนหรอภาวะหวใจเตนผดจงหวะอนมสาเหตจากโรควตกกงวล โรคไทรอยดฮอรโมน

สง (โรคตอมไทรอยดเปนพษ)

5. รกษาโรคหวใจทมกลามเนอหวใจหนา

6. ปองกนโรคไมเกรน

ขนาดและวธใช

ก. รกษาความดนโลหตสง:

ผใหญ: รบประทานเรมตนท 40 - 80 มลลกรม วนละ 2 ครง เชา - เยน และสามารถปรบขนาดรบประทานเปน

160 - 320 มลลกรมตอวน หรอถาใชยาในรปแบบออกฤทธนาน (Extended release tablet)

รบประทานเรมตนท 80 มลลกรม วนละครง แลวปรบขนาดรบประ ทานเปน 120 - 160 มลลกรม วน

ละครง ขนาดสงสดของการรบประทานตองไมเกน 640 มลล กรมตอวน

เดก: ค านวณจากน าหนกตว เรมตนรบประทาน 1 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม โดยการแบงรบประทาน

อาจเพมขนาดรบประทานเปน 2 - 4 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม โดยแบงรบประทานวนละ 2 ครง

เชา - เยน

ข. รกษาภาวะหวใจขาดเลอด/โรคกลามเนอหวใจตาย (Myocardial infarction):

ผใหญ: รบประทานครงละ 40 มลลกรม วนละ 4 ครง เปนเวลา 2 - 3 วน เพมการรบประทานเปน 80 มลลกรม

วนละ 2 ครง เชา - เยน และสามารถสลบและปรบเปลยนการรบประทานเปน 180 - 240 มลลกรม/วน

โดยแบงรบประทาน

เดก: ภาวะนไมคอยพบในเดก จงไมมค าแนะน าทวไปในการใชยานในเดก

ค. รกษาภาวะหวใจเตนผดจงหวะ (Cardiac arrhythmias):

ผใหญ: รบประทานครงละ 30 - 160 มลลกรม/วน โดยแบงรบประทาน

เดก: รบประทานครงละ 250 - 500 ไมโครกรม/น าหนกตว 1 กโลกรมวนละ 3 - 4 ครง

ง. ปองกนโรคไมเกรน (Prophylaxis of migraine):

Page 29: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 29

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ผใหญ: ขนาดรบประทานครงละ 40 มลลกรม วนละ 2 - 3 ครง จากนนเพมขนาดรบประทานเปน 160

มลลกรม/วน และสามารถเพมขนาดรบประทานเปน 240 มลลกรม/วนถาจ าเปน ควรหยดการใชยา

หากการรกษาไมดขนภายใน 4 - 6 สปดาห (ควรปรกษาแพทยทใหการรกษากอน)

เดก: การใชยาขนกบน าหนกตวของเดก อาย และดลพนจของแพทย

จ. รกษาอาการเจบหนาอก (Angina pectoris):

ผใหญ: รบประทานครงละ 40 มลลกรม วนละ 2 – 3 ครง อาจเพมขนาดรบประทานเปน 120 – 240 มลลกรม/

วน หรอในผปวยบางรายตองไดรบยาถง 320 มลลกรม/วน ส าหรบยาโพรพาโนลอลในรปแบบทออก

ฤทธนาน(Extended release) สามารถใหผปวยรบประทานได 80 มลลกรม วนละครง และอาจเพม

ขนาดรบประทานได ภายใน 3 – 7 วน โดยปรบเปน 160 มลลกรม วนละครง ขนาดสงสดของการ

รบประทานยาชนดทออกฤทธนานไมเกน 320 มลลกรม/วน

เดก: อาการนไมคอยพบในเดก จงไมมค าแนะน าทวไปในการใชยานในเดก

ฉ. รกษาโรคหวใจทมกลามเนอหนา (Hypertrophic cardiomyopthy):

ผใหญ: รบประทานครงละ 10 - 40 มลลกรม วนละ 3 - 4 ครง

เดก: โรคนไมคอยพบในเดก จงไมมค าแนะน าทวไปในการใชยานในเดก

ช. การรกษาอาการหวใจเตนเรวในผปวยไทรอยดฮอรโมนสง:

ผใหญ: รบประทานครงละ 10 - 40 มลลกรม วนละ 3 - 4 ครง

เดก: ขนาดยาขนกบอาย น าหนกตวของเดก และดลพนจของแพทย

ซ. สนบสนนการรกษาในผปวยโรควตกกงวล:

ผใหญ: รบประทานครงละ 40 มลลกรม วนละครง อาจเพมเวลารบประทานเปนวนละ 2 – 3 ครง หากจ าเปน

เดก: โรคนไมคอยพบในเดก จงไมมค าแนะน าทวไปในการใชยานในเดก

ผลขางเคยงจากการใชยา

ผปวยอาจจะรสกเยนตามแขนขา นอนไมหลบ ออนเพลย วงเวยน คลนไสอาเจยน ทองผก รสกไมสบาย

ในกระเพาะอาหาร รสกหงดหงด สบสน ซมเศรา จตหลอน/ประสาทหลอน อาจพบอาการขางเคยงทรนแรงได

เชน หวใจลมเหลว หวใจหยดเตน และหลอดลมหดเกรงตวท าใหหายใจล าบาก

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยดวยภาวะหวใจเตนชา (Sinus brady cardia) ผปวยทอยในภาวะชอกดวยอาการ

โรคหวใจก าเรบ ผปวยโรคถงลมโปงพอง

Page 30: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 30

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. หามใชยานกบผปวยทอยในภาวะน าตาลในเลอดต า ผทอยในภาวะมเลอดออกอยางรนแรง ผทมภาวะ

ความเปนกรดในรางกายสง ผปวยดวยหลอดเลอดแดงในระยะรนแรง และผปวยทมภาวะหวใจเตน

ผดปกตระดบรนแรง (2nd or 3rd degree heart block)

3. หามใชยากบหญงตงครรภในไตรมาสท 2 และ 3

4. ระวงการใชยากบผปวยทมประวตภาวะหวใจลมเหลว ผปวยทมโรคเกยวกบหลอดเลอดด า ผปวย

โรคเบาหวาน ผปวยทมภาวะตบ – ไตท างานผดปกต

5. โพรพราโนลอลสามารถเพมความเสยงของอาการหวใจเตนชา และมภาวะความดนโลหตต า (หนามด

วงเวยน ไดงาย) หากพบอาการดงกลาวควรตองปรกษาแพทย/ไปโรงพยาบาลโดยเรว

6. ส าหรบผปวยสงอาย แนะน าใหใชโพรพราโนลอลในรปแบบทออกฤทธนาน (Sustained -release

preparations) ดวยตวยาจะคอยๆออกฤทธเหมาะตอรางกายของผสงอาย อกทงชวยปองกนการลม

รบประทานยาในมอถดไป

รปแบบยา รปแบบยาเมด ขนาด 10 และ 40 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล สามารถกอใหเกดภาวะความดนโลหตต า โดยอาจพบอาการปวดศรษะ

วงเวยน เปนลม ชพจรเตนผดปกต หากเกดอาการดงกลาวตองรบสงตวผปวยไปพบแพทย/ไป

โรงพยาบาลโดยเรว ดงนนหามรบประทานยาโพรพราโนลอลรวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล

2. รวมกบกลมยาวตามนผสมแรธาตบ ารงรางกาย อาจท าใหฤทธในการรกษาของโพรพราโนลอลดอย

ประสทธภาพลงไป หากมความจ าเปนตองใชยารวมกน ควรปรบเวลาในการรบประทานใหหางกนอยาง

นอย 2 ชวโมงขนไป

3. รวมกบอาหาร จะท าใหการดดซมยาโพรพราโนลอลเขาสรางกายดขนและสงผลตอการออกฤทธในการ

รกษา และควรรบประทานายาในเวลาเดยวกนในแตละวน นอกจากมค าสงเปลยนแปลงจากแพทย

4. รวมกบยาขยายหลอดลม เชน Aminophylline จะสงผลใหฤทธในการรกษาของโพรพราโนลอลดอยลง

ไป อกทงท าใหฤทธของ Aminophylline เพมมากขน โดยพบอาการ เชน คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ

สน ชพจรเตนผดจงหวะ เปนตน หากจ าเปนตองใชยารวมกน แพทยจะเปนผปรบขนาดและระยะเวลาใน

การรบประทาน

5. รวมกบยารกษาโรคตดเชอเอชไอว เชน Atazanavir อาจเพมความเสยงทผปวยจะมอาการหวใจเตนผด

จงหวะ วงเวยน เปนลม ควรตองปรกษาแพทยเพอปรบขนาดยาและแนวทางการรกษาใหสอดคลองกบ

อาการของผปวย

Page 31: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 31

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

6. รวมกบยาลดความดนโลหต เชน Verapamil อาจท าใหผปวยไดรบผลขางเคยงของยามากยงขน เชน ม

อาการออนแรง ปวดศรษะ เปนลม บวม น าหนกเพม หายใจตดขด/หายใจล าบาก เจบหนาอก ชพจรเตน

ผดจงหวะ หากจ าเปนตองใชยาทง 2 ตวรวมกน แพทยจะเปนผปรบขนาดการรบประทานใหสอดคลอง

และเหมาะสมกบผปวยเปนรายบคคล

การเกบรกษายา

ทอณหภม 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาใหพน แสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตว

เลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Metoprolol

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะออกฤทธลดอตราการเตนของหวใจลดการบบตว ลดปรมาณเลอดทออกจากหวใจ จากกลไกโดยรวมท

กลาวมาจงท าใหความดนโลหตลดลง

ขอบงใช

1. รกษาความดนโลหตสง

2. รกษาภาวะหวใจหองลางเตนเรวผดปกต (Ventricular tachycardia)

3. รกษาอาการเจบหนาอกดวยภาวะหวใจขาดเลอด (Angina)

4. รกษาโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน (Acute myocardial infarction)

5. ปองกนการเกดไมเกรน (Migraine)

ขนาดและวธใช

ก. รกษาความดนโลหตสง:

ผใหญ: ขนาดยาเมอเรมตนรบประทาน 50 - 100 มลลกรม/วนเพยงครงเดยว หรอแบงรบประทานวนละ 2 ครง

(ทก 12 ชวโมง) แตหากเปนยาชนดทคอยๆปลดปลอยตวยา (Extended-release) รบประทาน 25 –

100 มลลกรมวนละครง ทงนขนาดยาทคงระดบการรกษารบประทาน 100 - 200 มลลกรม/วน

ข. ส าหรบปองกนไมเกรน:

ผใหญ: รบประทาน 100 - 200 มลลกรม/วน หรอแบงรบประทานวนละ 2 ครง (ทก 12 ชวโมง

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 32: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 32

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

เกดขนไดเมอผปวยไดรบยาเมโทโพรลอลในขนาดสงๆ โดยอาจจะมอาการตอไปนเชน วงเวยน งวงนอน ออนแรง

ทองเสย ฝนราย นอนไมหลบ ซมเศรา ตาพรา เลอดไปเลยงตามปลายมอ-ปลายเทาลดลง (รสกเยนและ/หรอชา)

สวนอาการขางเคยงทรนแรงทพบไดคอ ภาวะหวใจเตนชาจนเปนเหตใหเปนลมในทสด นอกจากนอาจพบอาการ

ตวเขยว นวมอ-นวเทาซด มอ-เทาบวม สมรรถภาพทางเพศดอยลงไป ผมรวง อารมณเปลยนแปลงเรว หายใจ

ตดขด/หายใจล าบาก ไอ กระหายน า เจบคอ มไข ตาเหลอง/ตวเหลอง ปวดทอง คลนไส บางครงยงอาจพบอาการ

คลายแพยาโดยมผนคนขนตามตว

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชในผทแพยาน

2. หามใชยานกบผปวยกลมตอไปนเชน โรคหวใจเตนผดจงหวะ (Sick sinus syndrome), ภาวะหวใจ

ลมเหลว (Decompensated heart failure), มความผดปกตในระบบการไหลเวยนโลหตทรนแรง

(Severe peripheral arterial circulatory disorders), ผปวยทอยในภาวะชอกดวยโรคหวใจ, ผปวย

โรคหด, ผปวยทมระดบความดนโลหตตวบน (Systolic blood pressure) ต ากวา 100 มลลเมตรปรอท

, ผทมภาวะเลอดเปนกรด (เชน ในผปวยโรคเบาหวานหรอโรคหดทควบคมโรคไมได)

3. หามใชยานกบหญงตงครรภและในหญงใหนมบตร

4. หามปรบขนาดรบประทานหรอหยดการใชยานดวยตนเองโดยมไดปรกษาแพทย

5. ระวงการใชยานกบผปวยหวใจลมเหลวชนด Compensated heart failure, ผปวยดวยโรคหลอดลมหด

เกรงตว/หายใจล าบาก, ผปวยโรคตบ, ผปวยทมภาวะหวใจเตนชา, และผปวยทเคยมประวตดวยโรค

กลามเนอออนแรง

6. หลกเลยงการใชยานรวมกบยาชาดวยอาจเกดภาวะกดการท างานของหวใจ

7. ระหวางการใชยานตองระวงเรองการขบขยวดยานพาหนะหรอการท างานเกยวกบเครอง จกรกลเพราะ

ยามผลใหงวงซมได

รปแบบยา ยาเมด ขนาด 100 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยา Reserpine (ยาลดความดนโลหต) และยาในกลม MAOIs จะท าใหฤทธของยาเมโทโพรลอล

เพมมากขน หากจ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดรบประทานใหเหมาะสมเปนรายบคคลไป

Page 33: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 33

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รวมกบยาลดกรดทมเกลออะลมเนยม (Aluminium, เชน ยาAluminium hydroxide) หรอเกลอ

แมกนเซยม (เชน ยา Magnesium hydroxide)จะท าใหการดดซมยาเมโทโพรลอลมากยงขน จงควร

เลยงการรบประทานรวมกนหรอปรบเวลาของการรบประทานไมใหตรงกน

3. รวมกบยาบางตวอาจท าใหความเขมขนของยาเมโทโพรลอลในเลอดเพมสงขน หากไมมความจ าเปนใดๆ

ควรหลกเลยงการรบประทานยารวมกน ยากลมดงกลาว เชน Bupropion, Cimetidine,

Diphenhydramine, Fluoxetine, Hydroxycholoquine, Paroxe tine, Quinidine, Ritonavir

4. รวมกบกลมยาชา/ยาสลบอาจเกดความเสยงของภาวะความดนโลหตต าและหวใจลมเหลวจงควรเลยง

การใชยารวมกน

การเกบรกษายา

ทอณหภม 15 - 30 องศาเซลเซยส (Celsius) หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พน

แสงแดด ความรอนและความชน ไมเกบยาในหองน า และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลย

2.4 Drugs affecting the renin-angiotensin system

Enalapril

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะยบยงการท างานของ Angiotensincon verting enzyme (เอนไซมควบคมการบบตวของหลอดเลอด

แดง) สงผลใหรางกายไมสามารถเปลยนสารตงตนทควบคมการบบตวของหลอดเลอดแดง (Angiotensin I) ไปเปน

Page 34: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 34

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

สาร Angiotensin II ทควบคมการบบตวของหลอดเลอดแดงได ดวยกลไกนจงลดภาวะการหดตว/บบตวของ

หลอดเลอดแดง และสงผลใหลดความดนโลหต

ขอบงใช

1. รกษาโรคความดนโลหตสง โดยจะใชเปนยาเดยวหรอใชรวมกบยาขบปสสาวะกลมไทอะ ไซด (Thiazide

- type diuretics)

2. รกษาโรคหวใจลมเหลว แพทยมกจะใชรวมกบยาขบปสสาวะ และยาในกลมดจตลลส (Digitalis: ยา

ควบคมการเตนของหวใจเชน Digoxin

ขนาดและวธใช

ผใหญ :

1. ส าหรบความดนโลหตสงขนาดรบประทานเรมตนท 5 มลลกรม วนละครง

ขนาดรบประทานทวไปอยในชวง 10 - 40 มลลกรม วนละครง หรอแบงรบประทานวนละ 2 ครง

หากการควบคมความดนโลหตไมดขน อาจใชยาขบปสสาวะรวมกบอนาลาพรล

2. ส าหรบโรคหวใจลมเหลวขนาดรบประทานเรมตนท 2.5 มลลกรมขนาดรบประทานทวไปอยในชวง

2.5 - 20 มลลกรม โดยแบงรบประทานวนละ 2 ครงขนาดรบประทานสงสดไมเกน 40 มลลกรม/วน

โดยแบงรบประทาน

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาการวงเวยนขณะ นงหรอนอนเมอใชยาในชวงแรก อาจหลกเลยงอาการวงเวยนในระยะเรมตนโดยรบประทาน

ยาในชวงเวลากอนนอน นอกจากนยงพบอาการไอแหงๆและมกท าใหผปวยเขาใจผดคดวาเปนโรคหวดหรอมโรค

อนแทรกซอน หากอาการไอไมดขน ควรขอค าแนะน าจากแพทยชวยเปลยนยานอกจากน อาการขางเคยงอนๆท

อาจพบไดจากยาอนาลาพรล เชน อาการผนคน คลนไส ปวดศรษะ รสกเหนอยลา ส าหรบอาการขางเคยง

บางอยาง หากเกดขนแลวจะท าใหเกดความเสยงและมอนตรายตอผปวยอยางมาก อาท มอ ขา หนา และปากม

อาการบวม หายใจล าบาก เจบหนาอก หวใจเตนเรว หรอหวใจเตนผดจงหวะ ซงหากพบอาการดงกลาว ใหรบน า

ตวผปวยไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาลทนท

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยแพยาอนาลาพรล

2. หามใชยานกบหญงตงครรภเพราะยานอาจสงผลใหทารกเกดความพการแตก าเนดได และกบหญงทอยใน

ภาวะใหนมบตรเพราะยานผานเขาสน านมได

Page 35: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 35

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. หลกเลยงอาหารเคมหรอเครองดมทมแอลกอฮอลเนองจากจะสงผลใหการออกฤทธของอนาลาพรลนอย

ลง

4. หากมอาการวงเวยนหลงรบประทานยาน ควรหลกเลยงการขบรถยนตหรองานทตองปฏบต เกยวกบ

เครองจกร

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 5 และ 20 มลลกรม/ เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาขบปสสาวะบางตวอาจกอใหเกดภาวะความดนโลหตต า โดยอาจพบอาการ หวใจเตนชา

วงเวยน เปนลม หรอปวดศรษะ หากมอาการดงกลาวควรตอง ปรบขนาดใหเหมาะสม ยาขบปสสาวะ

ดงกลาว เชน Hydrochlorothiazide

2. รวมกบยารกษาโรคเกาต อาจเพมความเสยงของอาการแพยาอยางรนแรง หากพบเหนอาการ หนา ปาก

ลนบวม มผนคน มไข ปวดกลามเนอ ออนแรง ใหหยดยา แลวรบไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาล ยารกษา

โรคเกาตดงกลาว เชน Allopurinol

3. รวมกบยาแกปวดกลมเอนเสด (NSAIDs: Non steroidal antiinflam matory drugs) สามารถสงผล

ตอฤทธในการลดความดนโลหตของอนาลาพรล อกทงมความเสยงของการเกดอนตรายกบไตมากขน จง

ควรหลกเลยงการใชยารวมกน ยาแกปวดกลม NSAIDs ดง กลาว เชน Fenoprofen, Ibuprofen,

Naproxen

การเกบรกษายา

ในทเยนหรอในชวงอณหภม 15 - 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงสวาง แสงแดด

และความชน ไมเกบยาในหองน า และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 36: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 36

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2.5 Calcium –channel blocker

Amlodipine

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธท าใหเสนเลอดทไปเลยงบรเวณหวใจ และเสนเลอดฝอยขยาย ตว จงสงผลใหความดนโลหตลดลง

นอกจากนยงเพมปรมาณออกซเจนทไปเลยงบรเวณกลาม เนอหวใจ จงท าใหหวใจท างานไดดขน

ขอบงใช

ใชรกษาความดนโลหตสง โรคกลามเนอหวใจขาดเลอด (โรคหลอดเลอดหวใจ) และอาการเจบหนาอกเนองจาก

หลอดเลอดทไปเลยงหวใจตบตน

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทาน 5 – 10 มลลกรม วนละ 1 ครง สามารถรบประทานกอนหรอหลงอาหารกได

เดก :ขนกบดลพนจของแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจพบอาการปลายมอ ปลายเทาบวม (Peripheral edema) ปวดศรษะ อาหารไมยอย คลนไส วงเวยน

ออนเพลย นอนไมหลบ ซมเศรา หวใจเตนเรวอาการขางเคยง/ผลขางเคยงทพบได แตพบไดนอย ไดแก ตวเหลอง

ตบอกเสบ น าตาลในเลอดสง อาการสน และกลมอาการผดปกตทเกดกบผวหนงและเยอเมอกทเรยกวา Steven -

Johnson Syndrome

ขอควรระวงในการใชยา

1. ระมดระวงการใชยากบผปวย โรคตบ โรคหวใจลมเหลว

2. ระวงการใชยากบสตรตงครรภ (อาจท าใหทารกเสยชวตในครรภได) และสตรทก าลงใหนมบตร

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 10 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาลดไขมนบางตว สามารถกอใหเกดความเสยหายกบตบและไต เพราะยาแอมโลดปนสามารถ

เพมระดบยาลดไขมนบางกลมในกระแสเลอดได อาทเชน ยา Simvastatin

Page 37: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 37

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รวมกบยาแกปวด/ลดไขบางตว สามารถกอใหเกดภาวะความดนโลหตสงได จงตองใหแพทยเปนผปรบ

ขนาดการรบประทานเพอลดผลเสยดงกลาว ยาแกปวดลดไขดงกลาว เชน ยา Aspirin, ยา Ibuprofen

3. การใชยากลมสเตยรอยดบางชนด สามารถลดผลการท างานของยาแอมโลดปนและสง ผลใหความดน

โลหตลดลงได ยากลมสเตยรอยดดงกลาว เชน Methylprednisolone (ยาเพรดนโซโลน)

4. รวมกบยาปฏชวนะบางกลม สามารถเพมระดบของยาแอมโลดปนในกระแสเลอด จนสงผลท าใหม

อาการขางเคยงเพมขน เชน ความดนโลหตต าอยางมาก หวใจเตนผดจงหวะ มอาการคงของน าใน

รางกาย (อาการบวมทวตว) ตบบวม จนกระทงหวใจลมเหลว ยาปฏชวนะดงกลาว เชน

Clarithromycin

การเกบรกษายา

อณหภมหอง ควรเกบใหพนแสงแดดและความชน และตองเกบยาใหพนมอเดกเสมอ

2.6 Sympathomimatic

Epinephrine ( Adrenaline )

กลไกการออกฤทธ

กลไกการออกฤทธทตวรบชอ แอดรเนอจก ทงแอลฟาและเบตา (Alpha and Beta adrenergic receptors;

ตวรบทท า งานเกยวของกบระบบประสาทอตโนมต) สงผลใหเกดการคลายตวของกลามเนอเรยบทหลอดลม ,

กระตนการท างานของหวใจ, รวมถงท าใหหลอดเลอดบรเวณกลามเนอลายคลายตวส าหรบการใชอะดรนาลนผสม

ในยาชา จะท าใหลดการดดซมยาชาจากบรเวณอวยวะทใชยาชานน ท าใหยาชาออกฤทธไดนานและม

ประสทธภาพของการออกฤทธไดดขนกลไกการออกฤทธ

ขอบงใช

1. ใชเปนยาชวยกชวตกรณหวใจหยดท างานฉกเฉน

2. ใชรกษาโรคหด (Asthma) ชวงมอาการรนแรง

3. ใชรกษาอาการแพอยางรนแรง (Anaphylactic shock หรอ Anaphylaxis)

4. ใชรกษาภาวะมความดนสงในลกตา (Ocular hypertension เชน ในโรคตอหน, สายตาสนมากๆ,

โรคเบาหวาน, ในผสงอาย)

5. ใชรกษาอาการตอหนประเภท Open-angle glaucoma

6. เปนยาผสมรวมกบยาชาเชน ยา Lidocaine

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบภาวะหวใจหยดเตน/ลมเหลว (Advanced cardiac life support)

Page 38: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 38

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ผใหญ: ใหเจอจางยาขนาด 1 มลลกรม/มลลลตรกบน าเกลอ Sodium chloride 0.9% จ านวน 9 มลลลตร จะได

สารละลาย 10 มลลลตร ฉดเขาหลอดเลอดด า 10 มลลลตร หากจ าเปนอาจตองใหยาซ าทกๆ 2 - 3 นาท

เดก: ขนาดเรมตนโดยใหยาเขาหลอดเลอดด า 10 ไมโครกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม อาจใหซ าทกๆ 2 - 3 นาท

(ตองเจอจางยาเหมอนของผใหญ)

ข. ส าหรบอาการแพขนรนแรง (Anaphylactic shock/Anaphylaxis):

ผใหญ: ใหเจอจางยาขนาด 1 มลลกรม/มลลลตรกบน าเกลอ Sodium chloride 0.9% จ านวน 9 มลลลตร จะได

สารละลาย 10 มลลลตร ฉดเขาหลอดเลอดด า 5 มลลลตร โดยฉดในอตราชาๆขนาด 100 ไมโครกรม/นาท และ

หยดการใหยาเมออาการดขน

เดก: ขนาดเรมตนโดยใหยาเขาหลอดเลอดด า 10 ไมโครกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม หากเดกมน าหนกตวมากกวา

30 กโลกรม ใหใชยาขนาด 300 ไมโครกรม (ตองเจอจางยาเหมอนของผใหญ)

ค.ส าหรบโรคหด (Asthma) ทอาการรนแรง:

ผใหญ: ฉดเขากลามเนอหรอใตผวหนง 300 - 500 ไมโครกรม

เดก: ฉดเขากลามเนอหรอใตผวหนงขนาด 10 ไมโครกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม ขนาดสงสดในเดกไมควรเกน

500 ไมโครกรม

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหรสกไมสบายในกระเพาะอาหารและล าไส ปสสาวะขด อาหารไมยอย น าตาลในเลอดสงเพมขน

เหงอออกมาก น าลายออกมาก ออนเพลย มอาการตวสน เกลอโพแทสเซยมในเลอดต า (อาการออน เพลย

กลามเนอเปนตะครว หวใจเตนผดปกต) ตาพรามว ตากลวแสง ตวบวม

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามใชยานกบผทอยในภาวะความดนโลหตสง

3. หามใชรกษาตอหนประเภท Angle-closure glaucoma

4. หามใชกบผทมภาวะหวใจเตนผดจงหวะหรอหวใจเตนเรว

5. หามใชรวมกบยาชาและฉดเขาบรเวณนวมอ นวเทา ห จมก และอวยวะเพศ

6. ระวงการใชยานในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ ผปวยดวยไทรอยดฮอรโมนสง (ตอมไทรอยดเปนพษ)

ผปวยโรคเบาหวาน ผปวยโรคพารกนสน

7. ระวงการใชยาในสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และผสงอาย การใหยาในผปวยกลมนตอง

ไดรบค าสงจากแพทยเทานน

Page 39: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 39

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

รปแบบยา ยาฉดขนาดความแรง 1 : 1000

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยากลม TCAs อาจกระตนท าใหเกดภาวะความดนโลหตสงและหวใจเตนผดจงหวะ ควรเลยงการ

ใชรวมกน หรอแพทยปรบขนาดการใชยาใหเหมาะสมกบคนไขเปนรายบคคลไป

2. รวมกบยา Methyldopa, Guanethidine, อาจเปนเหตใหเกดความดนโลหตสง การใชยารวมกนตองเฝา

ระวงความดนโลหตใหเปนปกตเสมอ หรอแพทยปรบขนาดการใชยาใหเหมาะสมกบคนไขเปนกรณไป

3. รวมกบยาลดน าตาลในเลอด (ยารกษาโรคเบาหวาน) เชน Alogliptin และ Metformin อาจท าให

ประสทธภาพของยาลดน าตาลในเลอดดอยลงไป หากจ าเปนตองใชรวมกน แพทยจะปรบขนาดการใชยา

ใหเหมาะสมเปนกรณไป

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 25 องศาเซลเซยส (Celsius) หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พน

แสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

2.7 Antiplatelet drug

Aspirin

กลไกการออกฤทธ

ยบยงเอนไซม ชอ Cyclooxygenase ซงเปนเอนไซมทท าใหเกดการสงเคราะหสาร Prostaglandin และ

Thromboxane ทเกยวของกบการอกเสบของเนอเยอในรางกาย กระบวนการดงกลาวจะสงผลใหการอกเสบและ

อาการไขของรางกายลดลง นอกจากนยงสงผลยบยงการรวมตวของเกลดเลอด จงชวยยบยงการอดตนของหลอด

เลอดได

ขอบงใช

Page 40: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 40

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ใชเปนยาแกปวด ลดไข ปจจบนไดถกน ามาใชเปนยาปองกนการจบตวของเกลดเลอด เพอลดภาวะอดตนของ

หลอดเลอดทไปเลยงสมองและหวใจ (โรคหลอดเลอดสมอง และโรคหลอดเลอดหวใจ)

ขนาดและวธใช

แอสไพรน ในขนาดรบประทานส าหรบการปองกนภาวะหวใจลมเหลว และภาวะอดตนของหลอดเลอด แพทยจะ

สงจายยาในขนาดทเหมาะสมกบคนไขแตละรายไป โดยปกตมกจะได รบค าสงแพทยใหรบประทานยา 1 เมดตอ

วน

ผลขางเคยงจากการใชยา

สามารถท าใหเกดอาการ คลนไส รสกไมสบายในระบบทางเดนอาหาร เลอดออกในทางเดนอาหาร เกดภาวะกรด

ไหลยอน อาหารไมยอย เบออาหาร

ขอควรระวงในการใชยา

หามใชยาฯ กบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร เพราะอาจสงผลใหเกดภา วะเลอดออกในทารกได

หามใชยากบเดกทารก

1. หามใชยากบผทปวยทเปนแผลในกระเพาะอาหารและล าไส

2. หามใชยากบผทเปนโรคไขเลอดออก หรอผปวยทอยในภาวะตกเลอด

3. ระวงการใชยาในผปวยโรคไตชนดไตวายเรอรง (Chronic Renal Insufficiency)

4. ระวงการใชยากบผปวยดวยโรคตบ

5. ระวงการใชยากบผทมภาวะเกลดเลอดต า

6. การใชยาในเดกตองไดรบค าแนะน าจากแพทยเทานน

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 81 และ 300 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาทใชดดซบพษในกระเพาะ ล าไส อาจท าใหการดดซมของยาแอสไพรนเขาสรางกายลดนอยลง

ยาดงกลาว เชน Activated Charcoal

Page 41: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 41

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รวมกบยาทมฤทธเปนดาง จะท าใหการดดซมยาแอสไพรนลดลง จงควรหลกเลยงการใชยารวมกน ยาทม

ฤทธเปนดางดงกลาว เชน กลมยาลดกรดในกระเพาะอาหาร

3. รวมกบ ยาตานการอกเสบบางกลมกสามารถลดการดดซมของยาแอสไพรนไดเชนเดยวกน ยาดงกลาว

เชน ยากลมสเตยรอยด (Corticosteroids)

การเกบรกษายา

อณหภมหอง พนจากแสงแดดและความชน และตองเกบยาใหพนมอเดก

Page 42: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 42

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2.8 Lipid-regulating drugs

Gemfibrozil

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะออกฤทธยบยงกระบวนการไลโปไลซส (Lipolysis: ขบวนการสลายไขมนทท าใหเกดภาวะไขมนในเลอด

สง) และยบยงการสะสมไขมนในตบ นอกจากน ยงยบยงการหลงไขมน VLDL จากตบอกดวย

ขอบงใช

1. รกษาภาวะ/โรคไขมนในเลอดสง (Hyperlipidacmias)

2. ลดความเสยงของการเปนโรคหลอดเลอดหวใจ ดวยมน าหนกตวเกน/โรคอวน และมไขมนในเลอดสงกวา

ปกต

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานครงละ 600 มลลกรม วนละ 2 ครง กอนอาหารครงชวโมงเปนอยางต า เชา - เยน ขนาด

รบประทานสงสดไมเกน 1.5 กรม/วน

เดก: การใชยานในเดก มขอจ ากดการใชมาก การใชยานในเดกจงอยในดลพนจของแพทยเปนรายๆไป

ผลขางเคยงจากการใชยา

รสกไมสบายในกระเพาะอาหาร ปวดทอง วงเวยน งวงนอน ปวดตามขอและกลามเนอ ความ รสกทางเพศลดลง ม

อาการคลายเปนโรคหวด นอกจากนยงสามารถพบอาการขางเคยงในระดบทรนแรง เชน ปวดเสยดทกระเพาะ

อาหาร ตวเหลอง ตาเหลอง การมองเหนภาพไมชดเจน ปวดแสบขณะถายปสสาวะ ปวดกลามเนอพรอมมอาการ

ตงของกลามเนอ มไข ปสสาวะมสคล า หายใจสนหรอเตนระรว ขาดสมาธ มจดแดงขนตามรางกาย ซงหากพบ

อาการขางเคยงเชนน ควรตองรบไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาลโดยทนท

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผทแพยาเจมไฟโบรซล

2. หามใชยานกบผปวยโรคตบ ผปวยโรคไตท างานผดปกตขนรนแรง

3. การใชยานตอเนองเปนเวลานาน ตองคอยควบคมระดบไขมนในเลอดไมใหต ากวาเกณฑปกต อกทงตอง

คอยตรวจสอบการท างานของตบวาผดปกตหรอไม

4. ระวงการใชยานกบสตรตงครรภและสตรทอยในภาวะใหนมบตร

Page 43: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 43

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

5. ระหวางการใชยาเจมไฟโบรซล ควรตองตรวจสอบระบบเลอดวามความผดปกตหรอไม เชน ภาวะโลหต

จาง

รปแบบยา ยาเมด ขนาดความแรง 600มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาลดไขมนบางตว เชน กลม Simvastatin สามารถกอใหเกดพยาธสภาพทางกลามเนอหรอเกด

สภาวะกลามเนอลายถกท าลาย จงหามใชยาทงครวมกน

2. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอด เชน Warfarin สามารถกอใหเกดภาวะเลอดออกงาย เพอความ

ปลอดภยของคนไข แพทยจะเปนผปรบลดขนาดของยาตานการแขงตวของเลอด

3. รวมกบยารกษาโรคเกาต เชน Colchicine อาจกอใหเกดความเสยงของพยาธสภาพของกลามเนอไป

จนถงขนกลามเนอลายถกท าลาย การใชยาทง 2 ตวนรวมกนควรตองเฝาระวงอยางใกลชด หากเกด

อาการผดปกตอยางไร ตองรบปรกษาแพทย/ไปโรงพยาบาลทนท

4. รวมกบยารกษาโรคเบาหวานชนด 2 เชน Repaglinide สามารถกอใหเกดภาวะน าตาลในเลอดต าอยาง

รนแรง จงหามใชยาทงครวมกน

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 44: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 44

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Simvastatin

กลไกการออกฤทธ

หลงจากทยาซมวาสแตตนถกเปลยนโครงสรางทอวยวะตบ และไดสารอนพนธทจะไปออกฤทธยบยงเอนไซม

HMG-CoA Reductase เปนเหตใหสาร HMG-CoA (สารตงตนของCholesterol) ไมสามารถเปลยนไปเปน

Mevalonic acid (สาระส าคญทใชในกระบวนการสง เคราะหทางชวเคมของรางกาย) ดวยกลไกทกลาวมา ท าให

ไขมน Cholesterol ทกชนดยอย (Total cholesterol), LDL-Cholesterol, และ Triglyceride ลดลง และเพม

ระดบของ HDL-Cholesterol ซงเปนไขมนตวทมประโยชนตอรางกาย

ขอบงใช

1. ชวยลดระดบไขมนในหลอดเลอด เชน Low density lipoprotein (LDL), คอเลสเตอ รอล

(Cholesterol), และไตรกลเซไรด (Triglyceride)

2. ชวยเพมปรมาณไขมนตวทเปนประโยชนตอรางกาย เชน High density lipoprotein (HDL)

3. ปองกนโรคหลอดเลอดหวใจ (Coronary heart disease) เชน ภาวะหวใจขาดเลอด(โรคกลามเนอหวใจ

ตาย) ภาวะเจบหนาอก

ขนาดและวธใช

ผใหญ:

Page 45: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 45

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. ขนาดรบประทานทวไปอยในชวง 5 – 80 มลลกรม วนละครง โดยรบประทานในชวงเยน ขนาดสงสดใน

การรบประทานไมเกน 80 มลลกรมตอวน

2. ส าหรบปองกนโรคหลอดเลอดหวใจ: รบประทาน 40 มลลกรม วนละครง

3. ส าหรบภาวะ LDL-Cholesterol สง: รบประทาน 40 มลลกรม วนละครง

4. ส าหรบภาวะคอเลสเตอรอลสงไมมากไปจนถงระดบปานกลาง (Mild to moderate

cholesterolemia): รบประทานเรมตนท 10 มลลกรม วนละครง

5. ส าหรบภาวะคอเลสเตอรอลสงในเดกอาย 10 – 17 ป (Heterozygous Familial hyper

cholesterolemia Children): รบประทานเรมตนท 10 มลลกรม วนละครง ทงนส าหรบเดกหาม

รบประทานเกน 40 มลลกรมตอวน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ปวดทอง ทอง ผก ทองอด ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน ทองเสย ผนคน วงเวยน เปนตะครว ตบออนอกเสบ ปลาย

ประสาทอกเสบ นอนไมหลบ ซมเศรา

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผแพยาซมวาสแตตน

2. หามใชยานกบผปวยดวยโรคตบขนรนแรง หรอภาวะตบท างานผดปกต

3. หามใชยานกบหญงตงครรภ และหญงทอยในภาวะใหนมบตร

4. หามใชยานในเดกทารก

5. ระวงการใชยานกบผปวยทมประวตตดสรา หรอผทเคยปวยดวยโรคตบ

รปแบบยา ยาเมด ขนาดความแรง 20มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตานวณโรคบางตว สามารถลดประสทธผลในการรกษาของซมวาสแตตน จงท าใหระดบไขมน

ในเลอดยงคงสงอย ยารกษาวณโรคดงกลาว เชน Rifampin

2. รวมกบยารกษาวณโรคทชอวา Isoniazid สามารถสงผลกระ ทบตอระบบประสาท เชน มอาการชา ปวด

แสบปวดรอน หรอเสยวบรเวณมอและเทา

3. รวมกบยาปฏชวนะทผสมยาลดกรดบางตว อาจท าใหระดบซมวาสแตตนในกระแสเลอดเพมขน และ

กอใหเกดผลขางเคยงทรนแรงได อาทเชน สรางความเสยหายตออวยวะตบ , เกดภาวะกลามเนอลาย

อกเสบรนแรง นอกจากน สามารถตรวจพบภาวะไตมการท า งานผดปกต หรอมไข หนาวสน ปวดตามขอ

Page 46: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 46

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

บวมตามรางกาย ผนคน ปสสาวะมสคล า ยาปฏชวนะกบยาลดกรดดงกลาว เชน Clarithromycin และ

Lansoprazole ตามล าดบ

4. รวมกบยาลดความดนโลหตบางกลม สามารถเพมระดบซมวาสแตตนในกระแสเลอด ท าใหไดรบ

ผลขางเคยงตดตามมา เชน กลามเนอลายอกเสบรนแรง ภาวะตบ-ไตเสยหาย ปวดกลามเนอ ผนคน เบอ

อาหาร ออนเพลย คลนไส อาเจยน ปสสาวะมสคล า ตวเหลอง ตาเหลอง ยาลดความดนโลหตดงกลาว

เชน Amlodipine, Diltiazem, Verapamil เปน ตน

5. รวมกบยาตานเชอรา จะท าใหระดบของยาซมวาสแตตนในกระแสเลอดสงขน และสงผลขางเคยงของยา

ยาตานเชอรา เชน Clotrimazole, Ketoconazole, Miconazole

6. ยากดภมคมกนตานทานโรค เชน Cyclosporine

7. ยารกษาเอชไอว (HIV) เชน Amprenavir, Atazanavir, Tipranavir

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

3.Respiratory system

3.1 Bronchodilator

Salbutamol

กลไกการออกฤทธ

Page 47: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 47

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ตวยาจะกระตนตวรบในระดบเซลลของผนงหลอดลมทเรยกวา เบตา-2 รเซฟเตอร (Beta- 2 receptor) ท าให

หลอดลมคลายตว

ขอบงใช

1. รกษาอาการหลอดลมหดเกรง/หดตวแบบเฉยบพลน

2. บรรเทาอาการหอบหดแบบเฉยบพลนในระดบรนแรง

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบหลอดลมหดเกรงแบบเฉยบพลน: ขนาดการใชแบบยารบประทาน:

ผใหญ: รบประทาน 2 - 4 มลลกรม (อาจเพมไดถง 8 มลลกรม) วนละ 3 - 4 ครง หากเปนยาชนดออกฤทธเนน

นาน รบประทาน 8 มลลกรม เชา - เยน

เดก: อาย 1 เดอน - 2 ป: รบประทาน 100 ไมโครกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม (อาจเพมสงสดไดถง 2

มลลกรม)

อาย 2 - 6 ป: รบประทาน 1 - 2 มลลกรมวนละ 3 - 4 ครง

อายมากกวา 6 ป: รบประทาน 2 มลลกรมวนละ 3 - 4 ครง

ผสงอาย: รบประทานเรมตน 2 มลลกรมวนละ 3 - 4 ครง

ข. ส าหรบหลอดลมหดเกรงแบบเฉยบพลน: ขนาดการใชแบบยาพน:

ผใหญ: พน 100 หรอ 200 ไมโครกรม (พน 1 - 2 ครง) วนละ 3 - 4 ครง

เดกทกอายและผสงอาย: ขนกบดลพนจของแพทย

ค. ส าหรบหลอดลมหดเกรงตวระดบรนแรง: ขนาดการใชแบบยาพนชนดฝอยละออง

ผใหญ: ใชขนาด 2.5 - 5 มลลกรม อาจพนซ าไดถง 4 ครง/วน โดยใชอตรา 1 - 2 มลลกรม/ชวโมง

เดก: อายมากกวา 18 เดอน: ใชขนาด 2.5 - 5 มลลกรม อาจพนซ าไดถง 4 ครง/วน โดยใชอตรา 1 - 2

มลลกรม/ชวโมง

อายต ากวา 18 เดอน : ขนาดการใชยาขนกบดลพนจของแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

เกดอาการมอสน หวใจเตนเรว ชพจรผดปกต เปนตะครว ปวดศรษะ ลมพษ และความดนโลหตต า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาซาลบทามอล

2. หามใชยานกบผทมการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

3. หามใชยานกบผปวยทอยในภาวะตกเลอด

Page 48: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 48

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. หามใชยานกบผปวยดวยโรคหวใจ

5. ระมดระวงการใชยานในหญงตงครรภ

6. ยานขบออกมากบน านมของมารดาได แตไมทราบปรมาณทแนนอน การจะใชยากบหญงทอยในภาวะให

นมบตร จงตองอยภายใตการดแลของแพทยเทานน

7. ระวงการใชยานกบผปวยดวยภาวะหวใจเตนผดจงหวะ ผปวยไทรอยดฮอรโมนต า (ภาวะขาดไทรอยด

ฮอรโมน) ผปวยโรคความดนโลหตสง ผปวยเบาหวาน

รปแบบยา

1. ยาเมดขนาดความแรง 2 มลลกรม/เมด

2. ยาพนขนาด 100 ไมโครกรม/โดส (Dose, ปรมาณยาทใชตอครง)

3. ยาพนชนดสารละลาย ขนาดความเขมขน 0.1% และ 0.5% น าหนก/ปรมาตร

4. ยาชนดน าเชอมขนาด 2 มลลกรม/5 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาขบปสสาวะ ยากลมคอรตโคสเตยรอยด (Corticosteroid) อาจท าใหเกดภาวะเกลอ

โพแทสเซยมในรางกายต า หากไมมความจ าเปนควรหลกเลยงการใชรวมกน

2. รวมกบยา Co-trimoxazole อาจท าใหการดดซมของยา Co-trimo xazole มากขน เกดความเสยงท

ผปวยจะไดรบผลขางเคยงเพมจากเดม หากจ าเปนตองใชรวมกน อาจปรบขนาดรบประทานตามความ

เหมาะสมเปนรายบคคลไป

3. รวมกบยารกษาโรคหวใจ เชน Digoxin อาจท าใหความเขมขนของ Digoxin ในกระแสเลอดลดต าลง จน

สงผลตอการรกษา จงควรหลกเลยงการใชยารวมกน

การเกบรกษายา

ควรเกบยาซาลบทามอลชนดรบประทานทอณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius), ส าหรบชนดพน

และพนฝอยละออง เกบทอณหภมระหวาง 2 - 25 องศาเซลเซยส, และควรเกบยาเหลานใหพนมอเดกและสตว

เลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 49: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 49

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Theophylline

กลไกการออกฤทธ

ยบยงการท างานของสาร Phospho diesterase สงผลใหเกดการเพมของ cAMP (Cyclic adenosine

monophosphate, สารใชในกระบวนการท างานของกลามเนอ) ในระดบเซลล และสงผลใหเกดการคลายตวของ

กลามเนอหลอดลมในทสด นอกจากนทโอฟลลนยงกระตนใหเกดการขบปสสาวะ กระตนการท างานของสมองและ

หวใจ และท าใหกรดหลงในกระเพาะอาหาร

ขอบงใช

1. รกษาอาการหอบหด

2. รกษาโรคถงลมโปงพอง

ขนาดและวธใช

ผใหญ : เรมตนรบประทาน 400 – 600 มลลกรมตอวน จากนนปรบขนาดรบ ประทานเปน 600 – 1000

มลลกรมตอวน

เดก: อาย 12 – 16 ป เรมตนรบประทาน 400 มลลกรมตอวน จากนนปรบขนาดรบประ ทานเปน 600 –

800 มลลกรมตอวน

อาย 6 – 12 ป รบประทาน 200 – 400 มลลกรมตอวน จากนนปรบขนาดรบประทานเปน 400 – 600

มลลกรมตอวน (อาย 9 – 12 ป ) และปรบการรบประทานเปน 400 มลลกรมตอวน (อาย 6 – 9 ป )

ผทมอายตงแต 55 ปขนไป

เรมตนรบประทาน 200 – 400 มลลกรมตอวน จากนนปรบขนาดรบประทานเปน 400 – 600 มลลกรม

ตอวน

ผลขางเคยงจากการใชยา

คลนไส อาเจยน เบออาหาร นอนไมหลบ ปวดศรษะ มอสน/ตวสน และหวใจเตนเรวผดปกต

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผปวยดวยแผลในกระเพาะอาหาร

Page 50: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 50

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. หามใชกบผปวยดวยโรคตบขนรนแรง โรคลมชก อาการหวใจเตนผดจงหวะ

3. หามใชกบผปวยไทรอยดเปนพษ

4. หามใชกบผปวยทแพทโอฟลลน

5. หามใชกบเดกอายต ากวา 6 เดอน

6. ระวงการใชยาในผปวยดวยโรคไต หญงตงครรภ เดก และผสงอาย

รปแบบยา ยาเมดแบบออกฤทธนาน ขนาด 200 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาแกปวดบางประเภท อาจมความเสยงทจะท าใหเกดอาการชก โดยเฉพาะการน ามาใชกบผทเคย

มประวตดวยโรคลมชก ผทตดเหลา ผสงอาย ผทเคยไดรบบาดเจบทสมอง หรอผทปวยเปนเนองอกสมอง

ยาแกปวดดงกลาว เชน Tramadol

2. รวมกบยาลดความดนโลหตบางกลม สามารถลดประสทธภาพในการควบคมความดนโลหตของยาลด

ความดนโลหตใหดอยประสทธภาพลงไป พรอมกบมอาการตางๆเหลานตามมาเชน คลนไส อาเจยน

นอนไมหลบ มอ/ตวสน หายใจตดขด/หายใจล าบาก เปนตน ยาลดความดนโลหตทกลาวถง เชน

Acebutolol, Atenolol, Esmolol, Metoprolol และ Nadolol เปนตน

3. รวมกบยาตานแบคทเรย (ยาปฏชวนะ) บางประเภทสามารถท าใหปรมาณยาทโอฟลลนในกระแสเลอดม

ระดบสงขน จนอาจกอใหเกดอาการขางเคยงของทโอฟลลนตามมา เชน คลนไส อาเจยน ทองเสย ปวด

ศรษะ นอนไมหลบ ชก ใจสน ยาตานแบคทเรยดงกลาว เชน Cyprofloxacin, Enoxacin

4. รวมกบการดมเครองดมทมสวนผสมของกาเฟอน สามารถกระตนใหเกดผลขางเคยงของทโอฟลลน

ตดตามมาเชน คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ มอาการมอ/ตวสน เปนตน จงควรหลกเลยงการใชยาทโอ

ฟลลนรวมกบการดมหรอรบประทานอาหารทมกาเฟอนเปนสวนผสม

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 51: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 51

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3.2 Antihistamines

Chlorpheniramine

กลไกการออกฤทธ

ยาคลอเฟนรามน ปองกนรางกายไมใหตอบสนองกบสารกอภมแพทเขามากระตนภายในรางกาย

ขอบงใช

ใชรกษาอาการแพจากผนคน ลมพษ อาการแพน ามกไหล จาม คดจมกจากโรคหวด รกษาอาการคนระคายเคองใน

บรเวณดวงตา และในกรณใสเฝอกรกษาโรคกระดก

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทาน 4 มลลกรม ทก 4 – 6 ชวโมงขนาดสงสดทรบประทานไมควรเกน 24 มลลกรม/วน

เดก: อาย 6 – 12 ปรบประทาน 2 มลลกรม ทก 4 – 6 ชวโมงขนาดสงสดทรบประทานไมควรเกน 12

มลลกรม/วน

อาย 2 – 5 ปรบประทาน 1 มลลกรม ทก 4 – 6 ชวโมงขนาดสงสดทรบประทานไมควรเกน 4

มลลกรม/วน

Page 52: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 52

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ผลขางเคยงจากการใชยา

เกดอาการงวงนอน ปาก-คอ-จมกแหง คลนไส อาเจยน เบออาหาร ทองผก ปวดศรษะ ถายปสสาวะล าบาก การ

มองเหนไมชดเจน/ตามว

ขอควรระวงในการใชยา

หลกเลยงการท างานกบเครองจกรหรอการขบขยวดยานพาหนะ เพราะยานมฤทธท าใหรสกงวงนอน

ระวงการใชยากบผทแพยาชนดน

รปแบบยา

1. ยาฉด ขนาด 10 มลลกรม/มลลลตร

2. ยาน าเชอม ขนาด 2 มลลกรบ/5 มลลลตร

3. ยาเมด ขนาด 4 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาแกปวดทมฤทธเสพตด อาจกอใหเกดอาการวงเวยนศรษะอยางรนแรง มอาการงวงนอนมากขน

รสกสบสน การควบคมสตไดไมดเหมอนปกต ยาแกปวดดงกลาว เชน Propoxyphene

2. รวมกบยากลมทใหเกลอแรโพแทสเซยม (ชนดรบประทาน) กบรางกาย อาจกอใหเกดภาวะระคายเคอง

ในระบบทางเดนอาหาร หรอท าใหเกดอาการปวดทองรนแรง วงเวยนศรษะ คลนไส อาเจยน ทอาจม

เลอดปนออกมา หรออจจาระมสคล าด า ยากลมโพแทสเซยมดงกลาว เชน โปแตสเซยมคลอไรด

3. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล จะท าใหเกดอาการวงเวยนศรษะ และงวงนอนมากขน นอกจากนอาจ

ท าใหสญเสยการควบคมสตสมปชญญะได

การเกบรกษายาอณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยา

ใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Cetirizine

กลไกการออกฤทธ

เมอยาเขาสรางกาย ยาจะถกเปลยนโครงสรางเปนสารทมชอวา Hydroxyzine ซงเปนสารตานฮสตามน

(Histamine) ชนดหนง Hydroxyzine จะไปตานสารฮสตามนทกระตนใหเกดอาการแพ โดยเขาไปจบกบตวรบ

(Receptor) ทเรยกวา Selective Inhibi tion Of Peripheral H1 Receptor จงท าใหกลไกทกอใหเกดการแพ

ทเลาลง

ขอบงใช

รกษาอาการแพตางๆ เชน ผนคน ลมพษเรอรง รกษาอาการแพจากการเปนโรคหวด คดจมก

Page 53: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 53

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทาน 5 – 10 มลลกรม วนละ 1 ครง

เดก: อาย 6-11 ป รบประทาน 5-10 มลลกรมวนละครง

อาย 2-5 ป รบประทาน 2.5 มลลกรม วนละครง และสามารถปรบขนาดรบประทานไดสงสดไมเกน 5

มลลกรม วนละครง หรอแบงเปน 2.5 มลลกรมวนละ 2 ครงกได

ผสงอายตงแต 77 ปขนไป : ควรรบประทาน 5 มลลกรม วนละ 1 ครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

สามารถกอใหเกดการหดเกรงของหลอดลมท าใหการหายใจล าบาก มอาการบวมของใบหนา รมฝปาก ลน และคอ

ปากแหง หวใจ เตนผดจงหวะ รสกสบสน บางคนอาจมอาการนอนไมหลบ ปสสาวะนอยกวาปกต ซงผลขางเคยงท

พบไดนอย เชน วงเวยนศรษะ

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบหญงทอยในภาวะใหนมบตร

2. หามใชกบเดกทารกแรกเกด

3. ระวงการใชยากบหญงตงครรภ

4. ระวงการใชยากบผทมการท างานของตบหรอไตผดปกต โดยอาจตองปรบขนาดการรบ ประทานเพอ

ความปลอดภยของคนไข

5. ควรหลกเลยงการท างานกบเครองจกรหรอการขบขยวดยานพาหนะ เพราะยาอาจกอใหเกดอาการงวง

นอนได

รปแบบยา ยาเมดขนาด 10 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล สามารถสงผลใหการควบคมสต และการควบคมรางกาย ดอย

ประสทธภาพลงไป จงควรหลกเลยงการใชรวมกน

2. รวมกบยากลมตางๆดงตอไปน สามารถกอใหเกดอาการงวงนอนมากยงขน หากไมจ าเปนควรหลกเลยง

การใชรวมกน ยากลมทอางถง เชน กลมยารกษาอาการแพตางๆ ยาแกปวดทเปนกลมยาเสพตดใหโทษ

กลมยานอนหลบ กลมยาคลายกลามเนอ กลมยาแกโรคลม ชก กลมยาคลายความวตกกงวล/ยาคลาย

เครยด กลมยารกษาอาการซมเศรา

การเกบรกษายา

Page 54: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 54

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 55: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 55

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3.3 Cough preparations

Dextrometrophan

กลไกการออกฤทธ

โดยกดศนยควบคมการไอในสมอง ซงอยในสวนของกานสมองทเรยกวา Medulla oblongata

ขอบงใช

ใชรกษาอาการไอโดยเฉพาะการไอแหงๆ (ไอไมมเสมหะ) ยาน ไมสามารถใชรกษาอาการไอจากการสบบหร ไอจาก

โรคหด หรอไอจากถงลมโปงพอง

ขนาดและวธใช

ผใหญ : ขนาดรบประทานสงสดส าหรบผใหญไมเกน 120 มลลกรม/วน

เดก : ไมควรใชในเดกอายนอยกวา 4 ป การใชยาควรเปนการแนะน าจากแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจเกดอาการหายใจล าบาก ใบหนาบวม ลน/รมฝปากบวม ถาเกดอาการขางตน ตองหยดใชยาทนทและรบพบ

แพทย โดยเฉพาะเมอมอาการทางการหายใจ ควรพบแพทยเปนการฉกเฉนอาจมอาการ กงวล หงดหงด สบสน

ประสาทหลอน ซงควรหยดใชยา และรบพบแพทยเชน กน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยาเดกซโทรเมทอรแฟนในหญงตงครรภ ดวยตวยาอาจผานรกและมผลตอทารกในครรภได

2. ระวงการใชยาเดกซโทรเมทอรแฟนในหญงทตองใหนมบตร เนองจากยาสามารถผานมาทางน านม

3. ไมควรใชยานในเดกอายต ากวา 4 ป

4. ยาเดกซโทรเมทอรแฟนถกสลายในตบ และขบออกทางไต จงควรระมดระวงการใชยาในผปวยทเปน โรค

ตบ โรคไต เพราะจะเพมโอกาสเกดผลไมพงประสงคของยาสงมากขนจนเกดอนตรายได

รปแบบยา ยาเมด ขนาด 15 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยารกษาอาการทางจตประสาทบางชนด อาจท าใหปรมาณยาเดกซโทรเมทอรแฟนในกระแสเลอด

สงขน จงกอใหเกดผลไมพงประสงคจากยาเดกซโทรเมทอรแฟนมากขน กลมยารกษาอาการทางจต

ประสาท เชน ไทโอไรดาซน (Thiori dazine)

Page 56: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 56

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รวมกบยารกษาอาการซมเศราบางชนด อาจท าใหเกดกลมอาการทเรยกวา ซโรโทนนซนโดรม

(Serotonin Syndrome) โดยมอาการหวใจ เตนเรว เหงอออกมาก มานตาขยาย อณหภมรางกายสง

ผดปกตอาจถง 40 องศาเซลเซยส/Celsius (อณหภมปกตของรางกายคอ 37 องศาเซลเซยส) ความดน

โลหตสง เปนตน กลมยารกษาอาการซมเศรา เชน ไอโซคารบอกซาซด (Isocarboxazid) ฟนลซน

(Phenelzine)

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Glyceryl guaiacolate

กลไกการออกฤทธ

การกระตนขบสารคดหลงออกมาจากหลอดลม และท าใหเสมหะออนตวไมขนเหนยว จงงายในการขบออกจาก

หลอดลม ล าคอ และโพรงจมก กลไกอกชนดคอชวยขบเสมหะ โดยหลงจากไดรบยาไกวเฟนซน ขนกวดหรอขน

เซลล (Cilia) ซงเปนสวนหนงของเซลลทอทางเดนหายใจจะพดโบกไดดขน และสามารถพดโบกเอาสงแปลก

ปลอม/เสมหะออกจากทอทางเดนหายใจไดดขน

ขอบงใช

บรรเทาอาการไอจากหวดและไอมเสมหะ

ขนาดและวธใช

มขนาดการใชยาไกวเฟนซนทแตกตางกนไป ทงนขนกบอาย ความรนแรง และสภาวะความ เจบปวยของรางกาย

ขนาดสงสดของยาไกวเฟนซนทรบประทานในผใหญตองไมเกน 2.4 กรม/วน โดยแบงรบ ประทานทก 4 ชวโมง

แตในเดกควรตองเปนค าแนะน าจากแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

คลนไส อาเจยน อาจพบผนคน อา การบวม และเพมโอกาสเกดนวในไตได

ขอควรระวงในการใชยา

1. ระวงการใชยาในหญงตงครรภและหญงทอยในสภาวะใหนมบตร

2. การใชยานกบผทมอาการไอจากการสบบหรมกจะไมคอยไดผล

รปแบบยา ยาเมดขนาด 100 มลลกรม/เมด

ยาน าใน ขนาด 100 มลลกรม/5 มลลลตร (1 ชอนชา)

Page 57: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 57

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ปฎกรยาระหวางยา

ไมพบวายาไกวเฟนซนมปฏกรยารวมกบยาอน

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดก

และสตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Brow mixture ( M.tussis)

กลไกการออกฤทธ

สารสกดจากฝน(camphorated opium tincture)มฤทธระงบการไอและชะเอมทมฤทธขบเสมหะและชวยท าให

ชมคอ

ขอบงใช

ใชเปนยาบรรเทาอาการไอ ชวยขบเสมหะ และท าใหชมคอ โดยมขอบงใชส าหรบรกษาอาการไอระคายคอ ไอแหง

ๆ ทไมมเสมหะ เชน อาการไอจากการระคายคอ การแพฝน แพควนบหรหรอควนไอเสยรถยนต แพอากาศ ไอจาก

หวด วณโรคระยะแรก หรอจากการใชยาบางประเภท เชน ยาลดความดนโลหตอนาลาพรล (Enalapril)

ขนาดและวธใช

ผใหญ : ใหรบประทานยาแกไอน าด าครงละ 1-2 ชอนชา (5-10 มลลลตร) วนละ 3-4 ครง

เดก : อาย 6-12 ป ใหรบประทานยาแกไอน าด าครงละ ½-1 ชอนชา (2.5-5 มลลลตร) วนละ 3-4 ครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

ยานถาใชในขนาดปกตมกไมคอยพบผลขางเคยง แตผลขางเคยงทอาจพบไดกคอ อาการทองผก นอกจากนยงอาจ

ท าใหมอาการมนงง ปวดศรษะ งวงซม คลนไส อาเจยน มอาการแพยา (มผนคน) หรอกดการหายใจได

ขอควรระวงในการใชยา

Page 58: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 58

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. ควรระมดระวงการใชยานในผทไอมเสลดเหนยวหรอไอจากโรคของทางเดนหายใจสวนลาง เชน ปอด

อกเสบ หลอดลมอกเสบ เพราะตวยาจะท าใหเสลดเหนยว โรคหายชา หรอเกดการอดกนของทางเดน

หายใจ และอาจท าใหปอดแฟบเปนอนตรายได

2. อาจท าใหงวงซม ไมควรกนยานรวมกบเครองดม อาหารหรอยาทม Alcohol ผสมอยและไมควรขบข

ยานยนตหรอท างานเกยวกบเครองจกร

3. ควรใชดวยความระมดระวงกบผสงอาย ผทมตอมลกหมากโต ผปวยทตอมหมวกไตหรอตอมไทรอยด

หยอนสมรรถภาพ

4. ควรใชดวยความระมดระวง เมอใชยานรวมกบยาทมฤทธตอระบบประสาทสวนกลาง เชน ยากลม

Phenothiazine (ยารกษาโรคจต) เชน Chlorpromazine,Thioridazine,Fluphenazine ยากลม

Barbiturates เชน Phenobarbital (ยากนชก) Secobarbital (ยาเสพตดใหโทษ ,เหลาแหง)

Amobarbital (ยานอนหลบ) ยากลม Benzodiazepines (ยาคลายกงวล ยานอนหลบ) เชน

Diazepam ,Lorazepam,Midazolam,Triazolam,Alprazolam ยากลม Monoamine Oxidase

Inhibitors (ยารกษาโรคซมเศรา) เชน Isocarboxazid,Phenelazine,Tranylcypromine ยากลม

Tricyclic Antidepreessants (ยารกษาโรคซมเศรา) เชน Amitriptyline ,Imipramine,Nortriptyline

5. หามใชในเดกอายต ากวา 6 ป และระวงการใชในเดก

6. ไมควรสงใหจบเวลาไอ เพราะจะท าใหไดรบยาเกนขนาดไดงาย

7. หามใชในหญงตงครรภ เพราะอาจเปนอนตรายตอทารกในครรภ

8. หามใชในผปวยทมอาการหายใจล าบาก

รปแบบยา ยาน า ขนาด 60มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

เมอใชยานรวมกบยาทมฤทธตอระบบประสาทสวนกลาง เชน ยากลม Phenothiazine ,ยากลม

Barbiturates ,ยากลม Benzodiazepines ,ยากลม Monoamine Oxidase Inhibitors และ ยากลม Tricyclic

Antidepreessants จะมการเสรมฤทธกนท าใหกดระบบประสาทและระบบทางเดนหายใจได

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 59: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 59

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3.4 Other respiratory preparation

Aromatic ammonia spirit

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะกระตนอวยวะในระบบทางเดนหายใจ โดยออกฤทธท าใหเกดการระคายเคองตอตวรบทอยในโพรงจมก

หลอดอาหาร ตลอดจนสวนฐานของกระเพาะอาหาร สงผลใหกระตนการหายใจและท าใหอาการของผทจะเปนลม

หรออยระหวางเปนลมมอาการดขน

ขอบงใช ปองกนและบรรเทาอาการเปนลม

Page 60: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 60

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขนาดและวธใช

ผใหญ: ใชส าลชบแอมโมเนยสปรตเพยงเบาบาง กะระยะหางจากจมกผปวยประมาณ 4 นว หรอ 10 เซนตเมตร

คอยๆใหไอระเหยจากส าลกระจายเขาสลมหายใจของผทเปนลม ใหดมยานจนกระทงผปวยคอยฟนตว

เดก: ขนาดการใชยากบเดกขนอยกบแพทยเปนผตดสนใจโดยพจารณาเปนกรณไป

ผลขางเคยงจากการใชยา

มอาการไอ ทองเสย อดอด/หายใจล าบาก ปวดศรษะ และมอาการอาเจยน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามใหยานเขาตา ปาก จมก ดวยจะมอาการแสบคนและระคายเคอง

3. กรณยานหกรดเสอผาทสวมใส ใหถอดเสอผาออก แลวลางผวทมการสมผสกบแอมโมเนยสปรตดวยน า

สะอาดจ านวนมาก และไมจ าเปนตองทาผวทสมผสยานดวยขผงยาใดๆ แตหากยงมอาการแสบระคาย

เคองใหรบไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาลโดยเรว

รปแบบยา ยาน าสารละลายชนดสดดมบรรจขวด ขนาด 450 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

ดวยยาแอมโมเนยสปรตเปนยาใชภายนอกชนดสดดม ไมใชยากน จงยงไมมรายงานปฏกรยาระหวางยากบยากน

ชนดใด

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภมหองทเยน หามเกบยาในตเยน ไมเกบยาใน หองน าหรอรถยนต เกบยาในภาชนะทปดมดชด พน

แสงแดด ความรอนและความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

4. Central nervous system

4.1 Hypnotic and anxiolytics

Page 61: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 61

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Diazepam

กลไกการออกฤทธ

โดยจะซมผานเขาไปในสมอง และออกฤทธขดขวางการท างานของสารเคมทเปนสารสอประสาททเรยกวา GABA

(Gamma amino butyric acid) ดวยกลไกดงกลาว สงผลใหสมองตอบสนองตออาการโรคไปในทศทางทดขน

ขอบงใช

1. ใชรกษาภาวะเครยด หรออาการวตกกงวล

2. ชวยใหกลามเนอคลายตว ลดอาการชกเกรง

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทาน 4 – 40 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทาน 3 – 4 ครง/วน

เดก: รบประทาน 0.12 – 0.8 มลลกรมตอน าหนกตว 1 กโลกรม โดยแบงรบประทาน 3 – 4 ครง/วน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหมอาการงวงนอน จตใจไมปกต ความจ าเสอม การมองเหนไมชดเจน อาจพบอาการปสสาวะตดขด กดการ

หายใจ/การหายใจผดปกต และความดนโลหตต า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยากบหญงมครรภ (เพราะอาจท าใหทารกพการแตก าเนดได) และหญงทอยในภาวะใหนมบตร

(เพราะยาจะปนมาในน านม สงผลใหเดกนอนหลบ งวง ซมตลอดเวลา)

2. หามใชยากบผปวยดวยโรคตอหน เพราะอาการโรคตอหนอาจรนแรงขนได

3. หามใชยากบผปวยดวยโรคจตทอยในระยะรนแรง

4. ระวงการใชยากบ ผสงอาย เดกแรกคลอด ผปวยดวยโรคกลามเนอออนแรงเอมจ(Myasthenia Gravis)

เพราะผลขางเคยงจากยาอาจสงขน

5. ระวงการใชยากบผทปวยดวยโรคหวใจ ผทมภาวะบกพรองในระบบทางเดนหายใจ เพราะอาจท าให

อาการของโรคเหลานรนแรงขน

6. หลกเลยงการใชยากบผปวยดวยโรคตบและโรคไต เพราะผลขางเคยงจากยาจะสงขน

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 2 และ 5 มลลกรม

ยาฉดขนาดความแรง 10 มลลกรม ตอ 2 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

Page 62: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 62

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. การรบประทานไดอะซแพมรวมกบยาบรรเทาปวด ในกลมโอปออยด (ฝน) สามารถกอใหเกด

ผลขางเคยงตามมา เชน งวงนอนและวงเวยนศรษะมากขน ยาบรรเทาปวดดงกลาว เชน Codeine,

Fentanyl, และ Tramadol เปนตน

2. รวมกบยาแกแพหรอยาแกหวด สามารถกอใหเกดผลขางเคยง เชน งวงนอน วงเวยนศรษะ ยาแกแพ

ดงกลาว เชน Brompheniramine, Chlorpheniramine, Cetirizine

3. รวมกบยาลดความดนโลหต สามารถสงผลใหความดนโลหตลดลงไดมากขน มอาการปวดศรษะ

วงเวยน และเปนลม ได ยาลดความดนโลหตดงกลาว เชน Atenolol , Nadolol

4. รวมกบยาทกระตนใหอยากอาหาร สามารถกอใหเกด อาการงวงนอน วง เวยนศรษะ ยาทใชกระตนให

อยากอาหาร ดงกลาว เชน Cyproheptadine

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 63: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 63

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4.2 Drugs used in nausea and vertigo

Domperidone ( ดหวขอ 1.2 )

Dimenhydrinate

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธตานหรอยบยงสารทมชอวา Histamine ซงมฤทธกระตนอา การแพ เชน อาการเมารถ คลนไส (แตยาน

มกจะสงผลขางเคยงใหมอาการงวงนอน และรสกออนเพลยตามมา)

ขอบงใช

แกอาการเมารถ เมาเรอ (Motion Sickness) ระงบและบรรเทาอาการวงเวยนศรษะ คลนไสอาเจยน

ขนาดและวธใช

ส าหรบปองกนการเมารถเมาเรอในผใหญ ใหรบประทาน 1 – 2 เมดกอนขนรถหรอเรอเปนเวลาครงชวโมงอยางต า

ไมควรรบประทานยาเกน 8 เมด/วน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหรสกงวงนอน วงเวยน ศรษะ การมองเหนผดปกต/ตามว ตาแหง ปากแหง และความดนโลหตต า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบทารกทคลอดกอนก าหนด

2. หามใชยากบผทเปนโรคหดชนดเฉยบพลน

3. หามใชยากบผทแพยาน

4. ขณะทไดรบยาน ไมควรขบขยานพาหนะ หรอท างานเกยวกบเครองจกร จากผลขางเคยงของยาทท าให

เกดการงวงนอน

รปแบบยา ยาเมด ขนาดความแรง 50 มลลกรม

Page 64: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 64

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ยาฉด ขนาดความแรง 50 มลลกรมตอยา 1 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทออกฤทธกดการท างานของประสาทสวน กลางหรอสมอง สามารถกอใหเกด

ผลขางเคยงตางๆเพมขนได เชน อาการวงเวยนศรษะ ขาดการควบคมสต เครองดมทออกฤทธกดการ

ท างานของประสาทสวนกลาง เชน แอลกอฮอล

2. รวมกบยาทออกฤทธกดการท างานของสมอง หรอระบบประสาท สามารถกอใหเกดอาการ วงเวยน

ศรษะ งวงนอน ความสามารถในการควบคมสตสมปชญญะลด ลง ยาดงกลาว เชน Amitriptyline

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

4.3 Analgesics and antipyretics

Aspirin ( ดหวขอ 2.7)

Ibuprofen

กลไกการออกฤทธ

ยบยงการท างานของสารไซโคลออกซจเนส (Cyclooxygenase) กลาวงายๆวาเปนสารเคมในรางกายชนดหนงซง

จะไปเปลยนสารเคมบางกลมใหกลายเปนสารโพรสตาแกลนดน (Prostaglandin) โพรสตาแกลนดนเปนตวชกน า

ใหเกดอาการปวด การอกเสบ และกอใหเกดอาการไขของรางกาย นอกจากนนไอบโปรเฟนยงสามารถออกฤทธ

โดยตรงทสมองและบรเวณอวยวะทมอาการปวดได

ขอบงใช

เปนยาแกปวดระดบนอยถงปานกลาง สามารถใชบรรเทาอาการปวดจากขออกเสบ ปวดประจ าเดอน และใชเปน

ยาลดไขได นอกจากนทางการแพทยยงน าไปใชรกษาอาการปวดจากโรคขอบางชนดและบรรเทาอาการปวดศรษะ

ไมเกรน

ขนาดและวธใช

ผใหญ : ขนาดสงสดทรบประทานไมควรเกน 2.4 กรม/วน

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 65: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 65

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. การรบประทานขนาดต าๆมผลระคายเคองตอกระเพาะอาหารและล าไสและสามารถท าใหระบบการ

ท างานของกลามเนอหวใจผดปกตได จงไมแนะน าใหใชยากบผปวยทมโรคเกยวกบกระเพาะอาหาร

ล าไส และ/หรอระบบหวใจ

2. การใชยาตวนจะท าใหสภาพรางกายทนตอแสงแดดไดนอยลงเชน เกดอาการปวดแสบรอนเมอออกแดด

นานๆ กลาวคอไวตอแสงแดดเกนกวาปกตทเคยเปน

3. ผลอนไมพงประสงคอนๆของยาไอบโปรเฟนเชน คลนไส ทองเสย เลอดออกในทางเดนอาหาร ปวด

ศรษะ งวงนอน เกดผนคนทางผวหนง และหอบหด

ขอควรระวงในการใชยา

ขอควรระวงในการใชยาไอบโปรเฟนคอ ในผปวยทเปนโรคกระเพาะอาหาร ในผทมประวตหอบหด ในผปวยทเปน

โรคหวใจ ในโรคความดนโลหตสง ในผทมประวตการแพยาแอสไพรน หรอการแพยาในกลมเอนเสดทงหลาย และ

การแพยาไอบโปรเฟน

รปแบบยา ชนดเมด ขนาด 400 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทผสมแอลกอฮอลจะเพมความเสยงมเลอดออกในกระเพาะอาหารและล าไส

2. รวมกบยาลดความดนโลหตจะท าใหประสทธภาพการลดความดนโลหตลดลง และท าใหไตท างาน

บกพรอง กลมยาลดความดนโลหตเชน อะทโนลอล (Atenolol) โปรปาโนลอล (Propanolol) เมโทร

โปลอล (Metropolol) แคนดซารแทน (Candesartan) โลซารแทน (Losartan) และโอลมซารแทน

(Olmesartan)

3. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอดจะเสรมฤทธกนและกอใหเกดภาวะเลอดออกในกระเพาะอาหารได

งาย กลมยาตานการแขงตวของเลอดเชน แอบซไซแมบ (Abciximab) และวอรฟารน (Warfarin

Sodium)

4. รวมกบยารกษาโรคหวใจบางชนดจะท าใหการออกฤทธของยารกษาโรคหวใจมมากขนจนอาจเปนพษ

ตอรางกายได อาจสงผลใหหวใจเตนผดจงหวะ คลนไส อาเจยน การมองเหนภาพไมชดเจน ยารกษา

โรคหวใจเชน ไดจอกซน (Digoxin)

การเกบรกษายา

ยาเมด สามารถเกบไดทอณหภมหอง แตควรเกบใหพนแสงแดดและความชนควรเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

เสมอ และไมควรเกบยาในหองน า

Page 66: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 66

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Paracetamol

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธโดยจะไปยบยงการสรางสารเคมบางตวในสมองของมนษยทเกยวของกบอาการปวดเชน สารโพรสตา

แกลนดน (Prostaglandin) และจะชกน าใหเกดกลไกการลดอณหภมหรอลดไขของรางกายลง

ขอบงใช

แกปวดระดบนอยไปจนถงระดบปานกลาง แตไมชวยลดการอกเสบของรางกายเชน การอกเสบจาก ถกกระแทก

ฟกช า ใชเปนยาลดไขทงเดกและผใหญ

Page 67: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 67

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขนาดและวธใช

ผใหญ : ขนาดยา 10-15 mg / น าหนกตว 1 กโลกรม แบงใหทก 4-6 ชวโมงเวลาปวดหรอมไข ขนาดสงสดท

รบประทานไมควรเกน 4 กรม/ วน

เดก : ขนาดยา 10-15 mg / น าหนกตว 1 กโลกรม แบงใหทก 4-6 ชวโมงเวลาปวดหรอมไข

ผลขางเคยงจากการใชยา

การกนยาพาราเซตามอลเปนเวลานานตดตอกนเกน 5 - 7 วนหรอกนเกนขนาด อาจท าใหเกดพษตอตบ และการ

กนรวมกบแอลกอฮอลสามารถท าใหเกดภาวะตบลมเหลวได

ขอควรระวงในการใชยา

ควรระวงเปนพเศษถาตองใชยาพาราเซตามอลในผปวยทมสภาวะตบท างานผดปกต/โรคตบ และหามใชยากบผท

เคยมการแพยาตวน (รไดจากมอาการผดปกตจากกนยาพาราเซตามอลในครงกอนๆเชน ขนผนคนและ/หรอแนน

หนาอก หายใจไมออก/หายใจล าบาก)

รปแบบยา ชนดเมด 325 มลลกรม และ 500 มลลกรม

ชนดน า 120 มลลกรมใน 1 ชอนชา

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยากดสมองสวนกลางเชน ยากนชก หรอกนพรอมกบเครองดมทผสมแอลกอฮอลจะเสรมฤทธ

ความเปนพษตอตบและมความเสยงท าใหการท างานของตบลดลงยากนชกทมใชในปจจบนเชน ยาอลโล

บารบทอล (Allobarbital) ยาอะไมโลบารบทอล (Amylobarbitone) ยาบารบทอล (Barbital) ยาบว

ทอลบทอล (Butalbital) และยาฟนโตอน (Phenytoin)

2. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอดจะท าใหการจบตวของเกลดเลอดลดลงจงอาจลดประสทธภาพของ

ยาตานการแขงตวของเลอดลงได ซงยาตานการแขงตวของเลอดเชน ยาวารฟารน (Warfarin)

การเกบรกษายา

ยาเมด ควรอยในหบหอ (แผงยา) ของบรษทผผลต เกบใหพนแสงแดด ไมควรเกบในททมอณหภมสง ยาน าการ

เกบเหมอนกบยาเมด ควรอยในขวดทปดสนท อยในททมอณหภมไมเกน 25 องศาเซลเซยส/Celsius (ถาท าไดคอ

เกบในตเยนแตไมใชชองแชแขง) และหลงเปดขวดแลว สามารถใชยาตอไดไมเกน 3 เดอน (เมอยายงไมเสอมสภาพ

เชน ส กลน เปลยนไป)

5.Infections

5.1 Antibacterial drugs

Page 68: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 68

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Amoxycillin

กลไกการออกฤทธ

ยาไปท าลายผนงเซลของเชอโรคท าใหเชอโรคตาย โดยระดบยาในเลอดทมความเขมขนถงจดทฆาเชอ จะยบยงการ

แพรพนธของเชอโรค ซงตองไดรบยาทถกขนาดและตอเนองเปนระยะเวลาทเพยงพอ

ขอบงใช

รกษาโรคตดเชอแบคทเรยไดหลายโรค เชน การตดเชอในชองปาก คอ ปอด (ปอดอกเสบ/ปอดบวม) หชนกลาง (ห

ตดเชอ/หน าหนวก) หลอดลม (หลอดลมอกเสบ) และ ระบบทางเดนอาหาร (ล าไสอกเสบ)

ขนาดและวธใช ยากน 20-40 มลลกรม/กโลกรม/วน แบงใหทก 8 ชวโมง

ผใหญ : ครงละ 1 เมด ( 500 มลลกรม ) วนละ 3 ครง

เดก: อาย 0-6 เดอน ½-3/4 ชอนชา (ครง-คอน ชอนชา) วนละ 3 ครง

อาย 6 เดอน-1ป ¾-1 ชอนชา (คอน-หนง ชอนชา) วนละ 3 ครง

อาย 1 ป–3 ป 1-2 ชอนชา วนละ 3 ครง

อาย 3 ป-10 ป (250 มลลกรม) วนละ 3 ครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจท าใหเกดผนคน ลมพษ หรอมอาการหอบหด หากพบอาการหายใจมเสยงหวด (อาการของหอบหด) หลงใชยา

ควรตองหยดใชยาทนทและรบพบแพทย/ไปโรงพยาบาล

ขอควรระวงในการใชยา

ผทแพยากลมเพนซลลน ผปวยหอบหด ผ ปวยโรคตบโรคไต และหญงมครรภ หญงทใหนมบตร ซงผปวยในกลม

เหลานไมควรซอยารบประ ทานเอง ควรตองไดรบค าแนะน าและใหแพทยเปนผสงจายยาเทานน

รปแบบยา แคปซล ขนาด 250 และ 500 มลลกรม

ชนดผงละลายน า 125มลลกรม/5 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. การกนรวมกบยารกษาโรคเกาทอาจกอใหเกดผนคนตามรางกายและอาจลกลามถงขนรนแรง ซงยา

รกษาโรคเกาทเชน ยาอลโลพรนอล (Allopurinol)

2. การกนรวมกบยาเมดคมก าเนดจะลดประสทธภาพของการคมก าเนดจงอาจตงครรภได ซงยาเมด

คมก าเนดเชน ยาไดเนสตรอล (Dienestrol) ยาไดอธลสตลเบสทรอล (Diethylstilboestrol) และยา

สตลเบสทรอล (Stilboestrol)

Page 69: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 69

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเกบรกษายาเกบในทแหง ระวงความชน เกบในททพนแสงแดด อณหภมไมควรเกน 25 องศาเซลเซยส ยาผง

ส าหรบเดกทละลายน าแลวจะตองเกบในตเยนเพอชะลอความเสอมของยา แตหามเกบในชองแชแขง ตองเกบยา

ใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Dicloxacillin

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะยบยงการสรางโปรตนทผนงเซลลของแบคทเรย สงผลใหเกดการท าลายของผนงเซลล จงหยดยงการ

เจรญเตบโตของเซลล /แบคทเรยในทสด

ขอบงใช

อาการตดเชอแบคทเรยท ห คอ จมก ปอด ผว หนง กระดก ขอตอ หรอกระเพาะปสสาวะ

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานครงละ 250 - 500 มลลกรม วนละ 4 ครง

เดก: ใหค านวณตามน าหนกตวของเดก โดยรบประทานครงละ 25 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม วนละ 4

ครง

****ควรรบประทานยานในชวงทองวาง หรอรบประทานกอนอาหารประมาณ 1 ชวโมง หรอรบประทานหลง

อาหารประมาณ 2 ชวโมง

ผลขางเคยงจากการใชยา

ทองเสย คลนไส รสกปนปวนและมแกสในชองทอง ซงอาการขางเคยงดงกลาวจะคอยๆดขนหลงหยดใชยา หาก

ผปวยมอาการทองเสยตองแนะน าใหดมน าเพอชดเชยน าใหกบรางกาย แตถาพบวามเลอดปนมากบอจจาระและ

ปวดทอง ใหรบไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาลเพอท าการรกษาโดยทนท

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผทแพยาไดคลอกซาซลลน โดยสงเกตอาการหลงรบประทานยาแลวมผนคนขนตาม

ผวหนง หายใจล าบาก และ/หรอ ปากบวม หรอ ตาบวม

2. ควรแจงแพทยกอนการใชยาน หากผปวยมประวตแพยาปฏชวนะ กลม Cephalosporin เชน

Cefaclor, Cefalexin, หรอ Cefuroxime

3. หลกเลยงการใชยานกบผปวยดวยโรคล าไสอกเสบ (Colitis) ผปวยทมไขกระดกท างานต า ผทมภาวะ

เกลอโซเดยมเกนในรางกาย ผปวยโรคทางพนธกรรมทท าใหมสารคดหลงขนผดปกตทเรยกวา โรค

Cystic fibrosis

4. หลกเลยงการรบประทานยานพรอมเครองดมทมแอลกอฮอล

Page 70: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 70

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

5. การใชยานในเดก หญงตงครรภหรอใหนมบตร ตองเปนค าแนะน าจากแพทยเทานน

รปแบบยา รปแบบยาแคปซลขนาดความแรง 250 มลลกรม/แคปซล

รปแบบยาน าแขวนตะกอนขนาดความแรง 62.5 มลลกรม/5 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. การรบประทานยาไดคลอกซาซลลนรวมกบยาตานการแขงตวของเลอดอยางเชน Warfarin สามารถท า

ใหประสทธภาพในการรกษาของยาตานการแขงตวของเลอดดงกลาวดอยประสทธภาพลงไป หากม

ความจ าเปนตองใชยารวมกน แพทยจะปรบขนาดการรบประทานยาทงคใหเหมาะสม

2. การรบประทานยาไดคลอกซาซลลนพรอมอาหาร จะท าใหประสทธภาพในการรกษาของยานลดลง จง

ควรหลกเลยงการรบประทานยาพรอมอาหาร

3. การรบประทานยาไดคลอกซาซลลนรวมกบยาเมดคมก าเนดในผปวยหญงบางรายอาจท าใหฤทธของยา

คมก าเนดดอยลงไปและอาจเสยงทจะเกดการตงครรภ ดงนนจงควรตองใชการคมก าเนดวธอนรวมดวย

เชน การใชถงยางอนามย

การเกบรกษายา

สามารถเกบยาไดคลอกซาซลลนระหวางอณหภม 15 - 30 องศาเซลเซยส แตยาน าแขวนตะกอนทผสมน าแลว ให

เกบภายในตเยนภายใตอณหภม 2 - 8 องศาเซลเซยส หามแชในชองแชแขง และหากใชยาน าดงกลาวไมหมด

ภายใน 14 วน ใหทงยานนและหามน ามารบประทานตอ ควรเกบยาทกรปแบบใหพนแสงแดดและความชน ไมควร

เกบยาในหองน า และเกบยาใหพนมอเดก และสตวเลยง

Page 71: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 71

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Erythromycin

กลไกการออกฤทธ

กลไกการออกฤทธโดยยบยงการสงเคราะหโปรตนและสารตงตนทางพนธกรรมของเชอแบคทเรย และท าใหเชอ

แบคทเรยหยดการเจรญเตบโต

ขอบงใช

ใชรกษาการตดเชอแบคทเรยในระบบทางเดนหายใจ แผลทผวหนง แผลฝ-หนอง โรคคอตบ โรคไอกรน และโรค

จากการตดเชอแบคทเรยชนดตางๆทเชอโรคไวตอยาตวน

ขนาดและวธใช

ผใหญ : ขนาดสงสดไมเกน 4 กรมตอวน

เดก: ขนาดรบประทานอยท 30-50 มลลกรมตอน าหนกตว 1 กโลกรม การปรบขนาดรบประทานตองให

แพทยผท าการรกษาเทานนเปนผแนะน าและสงจายการใชยานกบผปวย

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. เกดอาการทางผวหนง อาจกอใหเกดภาวะผนคนและลมพษ

2. อาจท าใหรสกไมสบายในระบบทางเดนอาหาร เชน มอาการคลนไส อาเจยน

3. สามารถกอใหเกดความเปนพษตอระบบประสาทสวนกลาง เชน วงเวยน ชก หรอ สบสน

4. สามารถกอใหเกดภาวะใจสน และเปนพษตอตบออน

Page 72: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 72

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยากบผทแพยาน

2. หามใชยาในผปวยทเปนโรคตบ

3. การใชยานานมากกวา 10 วน มความเสยงตอการเกดภาวะตบอกเสบ

รปแบบยา ยาน าแขวนตะกอนขนาดยา 125 มลลกรม/ 5 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตานการจบตวของเกลดเลอดกอใหเกดความเสยงตอสภาวะเลอดออกงาย ยาตานการจบตว

ของเกลดเลอดทกลาวถง เชน อะซโนคมารอล (Acenocoumarol)

2. รวมกบยารกษาอาการวตกกงวล สามารถท าใหระดบของยาดง กลาวอยในรางกายเปนเวลานานมาก

ขน และน าไปสภาวะ งวงซม ออนเพลย ยารกษาอาการวตกกงวลทกลาวถง เชน อลปราโซแลม

(Alprazolam)

3. รวมกบยาขยายหลอดลม สามารถท าใหระดบของยาอรโทรมย ซนในกระแสเลอดต าลง และสงผลตอ

ประสทธภาพในการรกษา อกทงยงเพมความเปนพษของยาขยายหลอดลมดวย ยาขยายหลอดลมท

กลาวถง เชน ธโอฟลน (Theophylline)

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Norfloxacin

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธยบยงการท างานของสารเคมบางตว เชน สาร DNN Gyrose ซงอยในขบวนการสรางสารพนธกรรมใน

แบคทเรย สงผลใหการขยายและแพรพนธของแบคทเรยลดลง

ขอบงใช

ใชรกษาการตดเชอหนองใน (Gonorrhea) การตดเชอในทางเดนปสสาวะ (โรคตดเชอระบบทางเดนปสสาวะ) และ

รวมไปถงการตดเชอในระบบทาง เดนอาหาร

ขนาดและวธใช

ผใหญ : ส าหรบการตดเชอ หนองใน รบประทานครงเดยว ขนาด 800 มลลกรม

ส าหรบการตดเชอในชองทางเดนปสสาวะ (โรคตดเชอระบบทางเดนปสสาวะ)ชนดเฉยบพลน

รบประทาน 200 มลลกรม เชา–เยนแตหากเปนชนดเรอรง รบประทาน 400 มลลกรม เชา–เยน

Page 73: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 73

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การตดเชอในระบบทางเดนอาหารขนาดรบประทาน 400 มลลกรม เชา–เยน

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจท าใหรสกไมสบายในกระ เพาะอาหารและล าไส ปวดศรษะ วงเวยน รสกงวงนอน กลามเนอออนแรง

ผลขางเคยงอนทสามารถเกดขนไดแตพบเปนจ านวนนอย ไดแก อาการชกกระตก แพแสงแดด เมดเลอดขาวและ

เกลดเลอดต า (Leucopenia thrombocytopenia) และกรณทรบประทานยานในขนาดสงๆเปนประ จ า อาจเกด

การตกตะกอนของยาในปสสาวะ เปนปจจยเสยงใหเกดโรคนวในทางเดนปสสาวะได เชน นวในไต

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน หรอผทมประวตแพยากลม Quinolones

2. หามใชยาในเดกทารก

3. หามใชยากบหญงมครรภ หรอหญงทอยในภาวะใหนมบตร

4. ระมดระวงการใชยาในผทม โรคตบ และ/หรอ โรคไต

5. ระวงการใชยากบผทมประวตเปนโรคลมชก หรอผทมประวตบาดเจบทางระบบประสาทสวนกลาง

รปแบบยา ยาเมดเคลอบฟลม (Film-Coated Tab) ขนาดความแรง 400 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาลดกรด อาจท าใหการดดซมของยานอรฟลอกซาซนเขาสราง กายไดนอยลง

2. รวมกบยา Probenecid จะไปเพมการขบยานอรฟลอกซาซน ออกจากราง กายไดเรวยงขน

3. รวมกบยาบางชนด เชน ยาตานการแขงตวของเลอด ยาปองกนการชก (เชน Phenytoin) หรอยาขยาย

หลอดลม (เชน Theophylline) สามารถเพมฤทธหรอเพมความแรงของนอรฟลอกซาซนได

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Roxithromycin

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะเขาไปจบกบ 50s Ribosome (สารพนธกรรมชนดหนง) ในแบคทเรย และรบกวนการสงเคราะหโปรตน

ของแบคทเรย ดวยกลไกนจงยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในทสด

ขอบงใช

1. รกษาอาการตดเชอท ห คอ จมก

Page 74: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 74

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รกษาการตดเชอทระบบสบพนธ (ไมรวมโกโนเรย/หนองใน)

3. รกษาการตดเชอทผวหนง

4. ปองกนการตดเชอไขสมองอกเสบ

ขนาดและวธใช

ผใหญ : รบประทานครงละ 150 มลลกรม วนละ 2 ครง เชา – เยน หรอรบประทาน 300 มลลกรมวนละครง

เดก : ทมน าหนก 24 – 40 กโลกรม รบประทานครงละ 100 มลลกรม วนละ 2 ครง เชา – เยน สวนใน

น าหนกอนๆ แพทยจะเปนผแนะน าขนาดยาทเหมาะสม

***ทงนควรรบประทานยารอกซโทรมยซนกอนอาหาร 15 - 30 นาทเปนอยางต า ระยะเวลาในการรบประทานอย

ในชวง 5-10 วนตอเนอง

ผลขางเคยงจากการใชยา

รสกไมสบายในชองทางเดนอาหาร ทองเสย คลนไส อาเจยน ปวดทอง ส าหรบผลขาง เคยงทอาจพบไดนอย เชน

ปวดศรษะ วงเวยนเหมอนบานหมน ผนคน ตบท างานผดปกต (ตบอกเสบ) การดมกลนและการรบรสเปลยนไป

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยากบผทแพยารอกซโทรมยซน

2. หามใชยานรวมกบยารกษาปวดศรษะไมเกรน Ergotamine และ Dihydroergotamine

3. ระวงการใชยานในหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

4. ระวงการใชยานกบผปวยดวยโรคตบ

รปแบบยา ยาเมดขนาด 150 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอด อาจสงผลใหเกดอาการเลอดออกไดงาย หรอท าใหระยะเวลาของ

เลอดหยดไหลเมอมบาดแผลยาวนานขน ยาตานการแขงตวของเลอดดงกลาว เชน Warfarin

2. รวมกบยาขยายหลอดลม สามารถสงผลใหระดบยาขยายหลอดลมในกระแสเลอดมระดบสงขน ผปวย

อาจไดรบผลขางเคยงของยาขยายหลอดลมตด ตามมา หากมความจ าเปนตองใชยารวมกน สมควรตอง

ปรบเปลยนขนาดและระยะเวลารบประ ทานใหเหมาะสม ยาขยายหลอดลมดงกลาว เชน

Theophylline

3. รวมกบยากลม Ergot Alkaloids (เชน ยารกษาไมเกรน) ถอ เปนขอทตองระมดระวงอยางสง ดวยเคย

มรายงานผลทมการใชยา 2 กลมนรวมกน มความเปน ไปไดทอาจกอใหเกดการตายของเนอเยอ และม

Page 75: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 75

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเสอมสภาพของเซลลตดตามมา ยากลม Ergot Alkaloids ดงกลาว เชน Ergotamine

Dihydroergotamine

4. รวมกบยาตานสารฮสตามน (Histamine) บางตว อาจท าใหระดบยาตานฮสตามนในกระแสเลอดเพม

สงขน สงผลตอระบบหลอดเลอดทไปเลยงหวใจ และเกดภาวะหวใจเตนผดจงหวะตามมา ยาตานฮสตา

มนดงกลาว เชน Terfenadine

การเกบรกษายา

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยา ใหพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและ

สตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 76: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 76

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Metronidazole

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธ โดยตวยาจะซมเขาผนงเซลลของแบคทเรย Anaerobic bacteria และผนงเซลลของสตวเซลลเดยวโปร

โตซว จากนนยาจะเขาไปรบกวนการสรางและการสง เคราะหสารทางพนธกรรม (DNA) ของเชอดงกลาว ท าใหไม

สามารถแพรพนธได

ขอบงใช

1. เชอ Trichomonas ทกอโรคโดยเฉพาะในอวยวะเพศ เชน โรคพยาธชองคลอด

2. การอกเสบและการตดเชอกลมอะมบาทมการตดเชอในตบ

3. ใชปองกนการตดเชอแบคทเรย กลม Anaerobic หลงจากการผาตดชองทอง หรอผา ตดอวยวะใน

ระบบสบพนธ

4. รกษาล าไสอกเสบจากการตดเชอแบคทเรยชนด Clostridium Difficile และเชอสตวเซลลเดยวชนด

Giardia Lamblia

5. รกษาการอกเสบและการตดเชอในชองปากและฟน โดยใชรวมกบยาปฏชวนะชนด Amoxicillin

6. ใชปองกนการตดเชอในแผลผาตดล าไสใหญ หรอการผาตดไสตงอกเสบ

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบการตดเชอ Trichomonas Vaginalis ในระบบอวยวะสบพนธ เชน โรคพยาธชองคลอด

ผใหญ : ขนาดรบประทานสงสดคอ 1,200 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทานวนละ 3 ครง เปนเวลา 7 วน

ข. ส าหรบการตดเชอสตวเซลลเดยวชนดอะมบาในล าไสเลก (Intestinal Amoebiasis)

ผใหญ: ขนาดรบประทานสงสดไมเกน 2,400 มลลกรมตอวน แบงรบประทานวนละ 3 ครง

เดก: อาย 7-10 ป รบประทานสงสดไมเกน 1,200 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทานวนละ 3 ครง

อาย 3-7 ป รบประทานสงสดไมเกน 800 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทานวนละ 4 ครง

อาย 1-3 ป รบประทานสงสดไมเกน 600 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทานวนละ 3 ครง

ค. ส าหรบการตดเชออะมบาทตบ

ผใหญ : ขนาดรบประทานสงสดไมเกน 1,200 มลลกรมตอวน โดยแบงรบประทานวนละ 3 ครง

*** การรบประทานยานควรรบประทานพรอมหรอหลงอาหารเพอลดการระคายเคองของกระเพาะและล าไส

Page 77: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 77

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ผลขางเคยงจากการใชยา

กอใหเกดการระคายเคองในระบบทางเดนอาหาร อาจเกดลมพษและมผนคนตามรางกาย รสกงวงและวงเวยน

ปวดศรษะ ปสสาวะมสเขมและคล า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาเมโทรนดาโซล (เชน ขนผน หรอ มปญหาทางการหายใจ เชน แนนหนาอก)

หากมความจ าเปนตองใชยาเมโทรนดาโซลมากกวา 10 วน ควรตองตรวจและควบคมความผดปกตของ

ระบบเลอด/ระบบโลหตวทยา เชน ตรวจซบซ

2. ไมควรใชยานกบผปวยทเปนโรคเกยวกบระบบสมอง รวมไปถงโรคทเกยวกบระบบประ สาทสวนปลาย

ระบบประสาทสวนกลาง และ ผทมโรคตบ

3. ระวงการใชยากบผทตองท างานกบเครองจกร หรอตองขบขยวดยานพาหนะดวย เพราะยาอาจท าใหม

อาการ งวงนอน หรอวงเวยนศรษะ

4. ระวงการใชยาในหญงตงครรภ และหญงทอยในภาวะใหนมบตร ถงแมยาเมโทรนดาโซล ไมกอใหเกด

ความพการของตวออนในครรภของสตวทดลอง แตยานมผลตอระบบเลอด ตอตบ และตอระบบทางเดน

อาหาร ซงอาจสงผลกระทบไมทางตรงกทางออมตอทารกไดเชนเดยวกน

รปแบบยา ยาเมดขนาด 200 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล จะท าใหมอาการ คลนไส อาเจยน ใจสน มการหายใจผดปกต

2. รวมกบยาตานการจบตวของเกลดเลอด อาจสงผลใหเกดภาวะเลอดออกไดงาย หรอภาวะเลอดหยดไหล

ชา ยาตานการจบตวของเกรดเลอดดงกลาว เชน ยา Warfarin

3. รวมกบยาทใชปองกนหรอรกษาอาการชก (เชน ในโรคลมชก) อาจท าใหระบบเผาผลาญในรางกาย หรอ

ขบวนการทางเคมทไปเปลยนแปลงโครงสรางของยาเมโทรนดาโซล และสงผลตอการออกฤทธ รวมไปถง

ระดบยาในกระแสเลอดทลดลง ยาทใชรกษาอาการชกดงกลาว เชน Phenobarb

4. รวมกบยาบางกลม อาจท าใหระดบยาดงกลาวมปรมาณในกระแสเลอดสงมากขน ยากลมดงกลาว เชน

ยาทางจตเวชบางชนด เชน ยา Lithiumยากดภมคมกนตานทานโรค เชน Cyclosporinยาเคมบ าบด

บางชนด เชน 5-FU และ Busulfan

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 25 องศาเซลเซยส หรอเกบตามภายใตขอก าหนดของบรษทยา (อานในฉลากยา) เกบใหพน

แสงแดด ความ ชน และตองเกบยาใหพนมอเดกเสมอ

Page 78: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 78

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Co-trimoxazole

กลไกการออกฤทธ

กลไกการออกฤทธ โดยยบยงการสรางโปรตนในกลมเชอโรคทเปนอนตรายตอรางกาย ไมวาจะเปนแบคทเรย เชอ

รา และโปรโตซว โดย Sulfamethoxazole จะรบกวนกระบวนการสงเคราะหสาร Dihydrofolate สวน

Trimethoprim จะรบกวนกระบวนการสงเคราะหสาร Tetrahydrofolic acid ดวยกระบวนการดงกลาว จงท าให

กลมเชอโรคหยดการเจรญเตบโตและตายในทสด

ขอบงใช

ใชรกษาอาการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ ตดเชอในระบบทางเดนอาหาร ตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

รกษาการตดเชอในกระแสโลหต

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รบประทานครงละ 2 เมด หลงอาหารเชา - เยน ควรรบประทานพรอมน าดมทสะอาด 2 แกวเปนอยาง

ต า หากตองใชยาเปนเวลานานใหลดขนาดรบประทานเหลอครงละ 1 เมดหลงอาหารเชา - เยน

เดก:อาย 6 - 12 ป รบประทานครงละ 10 มลลลตร หลงอาหารเชา - เยน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ระคายเคองตอระบบทางเดนอาหาร เกดภาวะกระเพาะอาหารอกเสบ ผนคนตามผวหนง การไดยนบกพรอง ม

ภาวะ Stevens-Johnson syndrome นอกจากนยงกอใหเกดผลตอระบบเลอด/ระบบโลหตวทยาโดยกอใหเกด

Page 79: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 79

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ภาวะโลหตจาง เมดเลอดขาวต า (Leukopenia) Neutropenia (เมดเลอดขาวชนด Neutrophil ต า) เกลดเลอด

ต า (Thrombocytopenia) เกดภาวะเกลอโพแทสเซยมในกระแสเลอดมระดบสงเกนมาตรฐาน (เชน หวใจเตนผด

จงหวะ) น าตาลในเลอดต า (เชน วงเวยน จะเปนลม กระสบกระสาย ) เกดอาการทางสมอง (เชน วงเวยน ปวด

ศรษะ ชก) และ/หรอการท างานของระบบขบถายปสสาวะผด ปกต (เชน ปสสาวะขน ปสสาวะเปนเลอด )

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยากบผทแพยาโค-ไตรมอกซาโซล

2. หามใชยากบผทมภาวะตบ – ไตท างานผดปกต

3. หามใชยากบเดกทารกแรกคลอด

4. หามใชยารวมกบยา Dofetilide (ยารกษาโรคหวใจทมการเตนของหวใจผดปกต)

5. หามใชยากบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร นอกจากมค าสงแพทยเทานน

6. ระวงการใชยากบผปวยภาวะขาดเอนไซมจซกพด ผทรางกายขาดโฟเลต (Folic acid/Folate) ผทม

ประวตโรคหด และผปวยภาวะขาดไทรอยดฮอรโมน

รปแบบยา ยาเมด ประกอบดวย Trimethoprim 80 มลลกรม/เมด และ Sulfamethoxazole 400

มลลกรม/เมด

ยาน าแขวนตะกอน ประกอบดวย Trimethoprim 40 มลลกรม/5 มลลลตร และ Sulfame

thoxazole 200 มลลกรม/5 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาขบปสสาวะกลมไทอะไซด (Thiazide diuretics เชน Hydrochlorothiazide) สามารถ

กอใหเกดภาวะเกลดเลอดต า (Thrombocytopenia) จงควรเลยงการใชยารวมกน

2. รวมกบยาตานการจบตวของเกลดเลอด เชน Warfarin อาจเกดความเสยงท าใหมอาการเลอดออกงาย

เพมขน อกทงสงผลเสยตอการท างานของอวยวะ ตบ - ไตของผปวย หากตองใชยารวมกนควรตองปรบ

ขนาดรบประทานของยา warfarin โดยแพทยผรกษา

3. รวมกบยากนชก เชน Phenytoin มความเสยงทจะเกดอาการขางเคยง เชน เสยการทรงตว/เซ สน

ออนเพลย คลนไส อาเจยน เปนลม หากตองใชยารวมกน สมควรตองปรบขนาดการรบประทานของ

Phenytoin

4. รวมกบยารกษาอาการหวใจเตนผดจงหวะ เชน Dofetilide สามารถเกดอาการหวใจเตนผดจงหวะ

แนนหนาอก ตาพรามว คลนไส จงถอเปนขอหามใชยารวมกน

การเกบรกษายา

Page 80: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 80

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อณหภมหอง เกบยาในภาชนะทปดมดชดพนแสงแดดและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมควร

เกบยาในหองน า

5.2 Antifungal drug

Griseofulvin

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะยบยงการแบงเซลลของเชอราในระยะทเรยกวาเมตะเฟส (Metaphase) ยานยงเขาไปรวมกบเคราตน

(Keratin) ทผวหนงของผปวย ท าใหผวหนงบรเวณทสมผสกบเชอรามความคงทนและตอตานการตดเชอราได

ขอบงใช

รกษาการตดเชอราทผม ผวหนง เลบมอ เลบเทา

Page 81: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 81

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขนาดและวธใช

ก. การตดเชอราทผมและผวหนง

ผใหญ : รบประทาน 0.5 - 1 กรม/วนเปนเวลา 2 - 8 สปดาห สามารถแบงรบประทานหรอจะรบประทานเพยง

ครงเดยวกได

ข. การตดเชอราทเลบมอ

ผใหญ: รบประทาน 0.5 - 1 กรม/วนเปนเวลา 6 เดอน

ค. การตดเชอราทเลบเทา

ผใหญ: รบประทาน 0.5 - 1 กรม/วนเปนเวลา 12 เดอนหรอมากกวานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ระคายเคองตอระบบทางเดนอาหาร วงเวยน สบสน ปวดศรษะ ซมเศรา ออนเพลย นอนไมหลบ ปลายประสาท

อกเสบ (โรคเสนประสาท) แพแสงแดด ผนคน ลมพษ อาจพบโปรตนออกมากบปสสาวะ พบไดจากการตรวจ

ปสสาวะ

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยากรซโอฟลวน

2. หามใชยานกบหญงตงครรภ

3. หามใชยานกบผปวยโรคตบ ผปวยโรคเอสแอลอ

4. ระวงการใชยานกบหญงทอยในภาวะใหนมบตร

5. ระหวางการใชยานควรระวงเรองการขบขยวดยานพาหนะหรอการท างานทเกยวกบเครองจกร ทงน

เนองจากผลขางเคยงของยา เชน สบสน วงเวยน ออนเพลยจากนอนไมหลบ

6. หลกเลยงการโดนแสงแดดหรอแสงจากหลอดไฟฟา

7. ระหวางการรกษาดวยกรซโอฟลวน ควรเฝาระวงเรองการท างานของไต ของตบ โดยควรมการ

ตรวจสอบผลเลอดเปนระยะๆ

รปแบบยา ยาเมดขนาด 500 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. กบยารกษาโรคลมชก เชน Phenobarbital จะท าใหลดการดดซมของยารกษาโรคลมชกจากระบบ

ทางเดนอาหาร หากมความจ าเปนตองใชยารวมกน ควรปรบขนาดรบประทานเปนกรณๆไป

Page 82: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 82

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. กบยาเมดคมก าเนด เชน Estradiol และ Norethindrone/Norethis terone acetate อาจท าให

ระดบความเขมขนของยาคมก าเนดในกระแสเลอดลดต าลง และอาจสงผลใหมเลอดออกหรอเสยงกบ

การตงครรภได จงควรหลกเลยงการใชยารวมกน

3. กบยาแกปวด ยาลดไข เชน Paracetamol จะท าใหเพมความเปนพษกบตบ หากไมมความจ าเปนใดๆ

ควรหลกเลยงการใชยารวมกน

4. รวมกบเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล จะท าใหมอาการหนาแดง หวใจเตนเรว จงควรหลกเลยง

และหามการใชยารวมกบแอลกอฮอล

การเกบรกษายา

อณหภม 15 - 30 องศาเซยลเซยส (Celsius) เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอน และความชน

เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Page 83: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 83

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

5.3 Anthelmintics

Albendazole

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะออกฤทธยบยงการเชอมตอโปรตนทวบลน (Tubulin: โปรตนส าคญทใชในการท างานของเซลลของพยาธ)

ในตวพยาธ อกทงปดกนการดดซมน าตาลกลโคส ท าใหพยาธขาดพลงงานในการด ารงชวตและตายลง

ขอบงใช

เปนยาส าหรบฆา/ถายพยาธ ไดแก พยาธปากขอ พยาธตวกลม (เชน พยาธไสเดอน) พยาธตวแบน (เชน พยาธตด

หม พยาธตดวว) พยาธแสมา พยาธเสนดาย/พยาธเขมหมด พยาธใบไมตบ

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบฆาพยาธตวตด (Echinococosis)

ผใหญ : น าหนกมากกวา 60 กโลกรม: รบประทาน 400 มลลกรม วนละ 2 ครง เชา - เยน เปนเวลา 28 วน

น าหนกตวนอยกวา 60 กโลกรม รบประทาน 15 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม/วน โดยแบง

รบประทาน 2 ครง โดยขนาดรบประทานสงสดไมเกน 800 มลลกรม/วน

เดก: ขนาดรบประทานขนกบอายและน าหนกตวของเดก ซงตองอยในดลพนจของแพทย เทานน

ข. ส าหรบพยาธตดหมในระบบประสาท (Neurodysticercosis):

ผใหญ: น าหนกมากกวา 60 กโลกรม: รบประทาน 400 มลลกรม วนละ 2 ครง เชา - เยน เปนเวลา 8 – 30

วน

น าหนกตวนอยกวา 60 กโลกรม รบประทาน 15 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม/วน โดยแบง

รบประทาน 2 ครง โดยขนาดรบประทานสงสดไมเกน 800 มลลกรม/วน

เดก: ขนาดรบประทานขนกบอายและน าหนกตวของเดก ซงตองอยในดลพนจของแพทย เทานน

ค. ส าหรบฆาพยาธเขมหมด (Enterobiasis):

ผใหญ: รบประทาน 400 มลลกรม ครงเดยว

เดก: อายมากกวา 2 ป: รบประทาน 400 มลลกรม ครงเดยว

อาย 1 - 2 ป: รบประทาน 200 มลลกรม ครงเดยว

ง. ส าหรบฆาพยาธไสเดอน (Ascariasis):

ผใหญ: รบประทาน 400 มลลกรม ครงเดยว

Page 84: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 84

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

เดก: อายมากกวา 2 ป: รบประทาน 400 มลลกรม ครงเดยว

อาย 1 - 2 ป: รบประทาน 200 มลลกรม ครงเดยว

จ. ส าหรบฆาพยาธปากขอ (Hookworm infections):

ผใหญ: รบประทาน 400 มลลกรม ครงเดยว

เดก: อายมากกวา 2 ป: รบประทาน 400 มลลกรม ครงเดยว

อาย 1 - 2 ป: รบประทาน 200 มลลกรม ครงเดยว

ฉ. ส าหรบฆาพยาธเสนดาย (Strongyloidiasis):

ผใหญ: รบประทาน 400 มลลกรม วนละครงหรอแบงรบประทานเชา -เยน เปนเวลา 3 วน หากจ าเปน แพทย

อาจใหยาซ าไดอก หลงจากรบประทานยาไปแลว 3 สปดาห ควรรบประทานยาพรอมอาหาร

เดก: ขนาดทรบประทาน ขนกบน าหนกตวของเดกและตองอยในค าสงแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

รสกไมสบาย ในระบบทางเดนอาหาร คลนไส ปวดศรษะ วงเวยน ผนคน ตบอกเสบ ปากแหง อาการขางเคยง ขน

รนแรง ไดแก การกดการท างานของไขกระดก

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานในหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

2. หามใชยานกบเดกทารก

3. หามใชยานกบผแพยาอลเบนดาโซล

4. หามใชยานในผปวยทตบท างานผดปกต

5. ระหวางการใชยาน ควรตองคอยตรวจความผดปกตของระบบเลอด และการท างานของตบควบคกนไป

6. ระวงมใหเกดการตงครรภในเพศหญงหลงหยดใชยาเปนเวลาไมนอยกวา 1 เดอน

รปแบบยา รปแบบยาเมด ขนาดความแรง 200 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาลดกรด เชน Cimetidine สามารถท าใหระดบยา อลเบน ดาโซนดอยประสทธภาพลง หากไม

จ าเปนไมควรใชยารวมกน

2. รวมกบยากลมสเตยรอยด เชน Dexamethazone สามารถเพมระดบ ความเขมขนของอลเบนดาโซลใน

เลอดได จงควรเลยงการใชยารวมกน

การเกบรกษายา

Page 85: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 85

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อณหภมระหวาง 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน เกบยา

ใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Mebendazole

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธโดยตวยาจะท าลายการสรางทอล าเลยงอาหารภายในล า ไสของหนอนพยาธ ท าใหปดกนการดดกลน

สารอาหารอนๆ เชน น าตาลกลโคลส (Glucose) สงผลใหพยาธขาดสารอาหารและตายในทสด

ขอบงใช

ส าหรบฆา/ถายพยาธไสเดอน พยาธแสมา พยาธเขมหมด พยาธเสนดาย พยาธปากขอ โดยสามารถออกฤทธฆา

พยาธหลายชนดไดภายในเวลาเดยวกน

ขนาดและวธใช

ก. ผใหญและเดกทอายเกน 2 ปขนไป

1. ส าหรบฆาพยาธตวกลม (บางครงอาจไดยนชอวา พยาธหอยโขง (Angiostrongylo sis): รบประทานครง

ละ 100 มลลกรม วนละ 2 ครงเชา - เยน เปนเวลา 5 วน

2. ส าหรบฆาพยาธไสเดอน (Ascariasis): รบประทานครงละ 100 มลลกรม วนละครงเชา - เยน เปนเวลา

3 วน

3. ส าหรบฆาพยาธปากขอ (Hookworm infection): รบประทานครงละ 100 มลลกรม วน ละ 2 ครงเชา

- เยน เปนเวลา 3 วน

Page 86: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 86

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. ส าหรบฆาพยาธแสมา (Whipworm infection): รบประทานครงละ 1 มลลกรม วนละ 2 ครงเชา -

เยน เปนเวลา 3 วน

5. ส าหรบฆาพยาธเขมหมด (Pinworm infection): รบประทานครงแรก 100 มลลกรมครง เดยว จากนน

อก 2 สปดาหรบประทาน 100 มลลกรมอก 1 ครง

ข. ในเดก: ในเดกเลก การใชยาตองเปนค าแนะน าจากแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. ผลตอระบบทางเดนอาหาร: อาจมอาการ คลนไส อาเจยน ปวดทอง ทองเสย

2. ผลตอการท างานของตบ: หากใชยาตอเนองเปนระยะเวลานานๆ สามารถกอใหเกดภาวะตบอกเสบชนด

Granulomatous hepatitis

3. ผลตอระบบเลอด/ระบบโลหตวทยา: อาจเกดภาวะโลหตจาง

4. ผลตอผวหนง: อาจ มอาการผนคน ลมพษ

5. ผลตอระบบระบบประสาท: สามารถพบอาการออนแรง และงวงนอน อาจมอาการชกเกดขนไดแตพบ

นอยราย

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผแพยามเบนดาโซล

2. หามใชยากบเดกทมอายต ากวา 2 ป

3. หามใชกบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

4. ควรตองเฝาระวงระบบเลอดและตรวจสอบระบบการท างานของตบกบผปวยทใชยานในขนาดสงๆ

รปแบบยา รปแบบยาน า ขนาดความแรง 100 มลลกรม/ 5 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตานเชอแบคทเรย/ยาปฏชวนะบางตว อาจกอใหเกดอา การของโรค Stevens-Johnson

syndrome ซงมอาการผนคนเกดในบรเวณฝามอ ฝาเทา ในปาก ยาตานเชอแบคทเรยทกลาวถง เชน

Metronidazole

2. รวมกบยากนชกบางตว สามารถท าใหระดบยามเบนดาโซลทถกดด ซมเขาสกระแสเลอดลดต าลง ยากน

ชกดงกลาว เชน Carbamazepine และ Phenytoin

การเกบรกษายา

ทอณหภมระหวาง 15 - 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงสวาง แสงแดด และ

ความชน ไมเกบยาในหองน า และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 87: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 87

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

5.4 Antiseptics

Povidone iodine

กลไกการออกฤทธ

Page 88: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 88

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ตวยาจะปลดปลอยสารไอโอดนเขาสตวเชอโรคโดยการแทรกซมผานผนงเซลล จากนนจะเกดการรบกวนการ

ท างานของเอนไซมทใชสรางโปรตนเพอการแบงตวของเซลลของเชอโรค สงผลท าใหเชอโรคหยดการแบงเซลลไม

สามารถแพรพนธไดและตายลงในทสด

ขอบงใช

1. ปองกนและยบยงการตดเชอบรเวณบาดแผลเชน แผลจากของมคม แผลไหม แผลถลอก

2. ใชปองกนการตดเชอของบาดแผลจากการผาตด

ขนาดและวธใช

ผใหญและเดก: ทายาในบรเวณบาดแผลโดยใชปรมาณและความถของการทายาตามค าแนะน าในเอกสารก ากบ

ยาหรอตามค าสงแพทย/พยาบาล

ผลขางเคยงจากการใชยา

ระคายเคองตอผวหนงทสมผสยา อาจมผนคนไดบางในผวหนงทสมผสยานกรณทายานแลวมอาการแพยานเชน

รสกอดอด/หายใจไมออก/หายใจล าบาก ตวบวม ใหหยดการใชยานทนทและรบน าตวผปวยมาพบแพทย/มา

โรงพยาบาลโดยเรวทนท/ฉกเฉน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยานหรอแพสวนประกอบในสตรต ารบยาโพวโดน-ไอโอดน

2. หามรบประทานรวมถงหามมใหยานเขาตา

3. หามใชยานกบเดกทคลอดกอนก าหนดหรอเดกแรกเกดทมน าหนกตวนอยกวา 1.5 กโลกรม ดวย

ไอโอดนในตวยาอาจซมเขารางกายเดกจนกออนตรายตอเดกไดเชน มไข ขนผน ชก

4. การใชยานกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และเดกเลก ควรตองอยภายใตการก ากบดแล

ของแพทย

5. ระวงการใชยานกบแผลฉกขาดระดบลกถงชนเนอเยอใตผวหนงรวมถงแผลไหมในระดบรนแรง

6. หากใชยานไปสกระยะหนง (ประมาณ 2 - 3 วน) แลวบาดแผลไมดขนหรอบาดแผลเลวลง ควรรบ

กลบมาพบแพทย/มาโรงพยาบาลเพอแพทยจะไดประเมนการรกษาเพมเตม

7. มาโรงพยาบาลตามแพทยนดเสมอเพอแพทยตดตามการหายของบาดแผล

รปแบบยา สารละลายขนาดความเขมขน 10%

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

Page 89: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 89

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

อณหภม 20 - 25 องศาเซลเซยส (Celsius) ไมเกบยา ในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พน

แสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน าหรอรถยนต

Rubbling alcohol

กลไกการออกฤทธ

กลไกการออกฤทธโดยตวยาจะท าลายหรอสรางความเสยหายตอสารพนธกรรมในตวเชอโรค ท าใหเชอโรคตางๆ

หยดการเจรญเตบโต หยดการแพรพนธและตายลงในทสด

ขอบงใช

1. เชดบรเวณรอบบาดแผลเพอปองกนการตดเชอ

2. เชดท าความสะอาดและฆาเชอบรเวณผวหนงกอนท าหตถการทางการแพทยเชน ฉดยา เจาะเลอด

3. ใชส าหรบฆาเชออปกรณทางการแพทยบางอยางเชน เครองมอท าแผล

ขนาดและวธใช

ผใหญและเดกอายตงแต 2 เดอนขนไป: ใชน ายาปรมาณเลกนอยเชดทาผวหนงหรอทาผวหนงรอบแผล (ไมทาลง

ในแผล) และทงไวใหแหงกอนท าหตถการตางๆเชน ฉดยาหรอท าแผล

เดกอายต ากวา 2 เดอน: หามใชน ายานถาไมมค าสงจากแพทยผรกษาเพราะอาจเกดการระคายเคองรนแรงตอผว

ทารกวยนทสมผสกบน ายาน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ปวดแสบเมอสมผสกบตวบาดแผลโดยตรง, ท าใหผวหนงทสมผสตวน ายาฯเกดภาวะผวแหง หรอเกดผนคน (ผน

ระคายสมผส) ขนมาได

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชในผแพยา/แพน ายาน

2. หามรบประทานน ายานโดยเดดขาด

3. หามใหน ายานเขาตาหรอใชหยอดห

4. หามเทราดน ายานบนแผลสดโดยตรง ใหใชวธเชดรอบบาดแผลบนผวหนงทปกต

5. หามใชกบทารกทอายต ากวา 2 เดอน

6. ระวงการใชกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร เดก และผสงอาย โดยการใชควรมค าสงหรอขอ

ก ากบการใชอยางเหมาะสมจากแพทย

Page 90: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 90

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

7. หลกเลยงการเกบน ายานในททมเปลวไฟหรอประกายไฟรวมถงในททมอณหภมสงเพราะน ายานสามารถ

ตดไฟ/ลกไหมได

8. ปดภาชนะบรรจแอลกอฮอล 70% ใหแนนมดชดหลงเปดใชงานทกครง

รปแบบยา สารละลายขนาดความเขมขน 70%

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภมหองทเยน ไมเกบยานในชองแชแขงของตเยน ไมเกบในหองน าหรอในรถยนต เกบยาในภาชนะท

ปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

6. Endocrine system

6.1 Drug used in diabetes

Glibenclamide

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะกระตน เบตา - เซลล (Beta cell) ในตบออนใหเพมการหลงสารอนซลน ซงเปนฮอรโมนทท าใหรางกายใช

น าตาลในกระแสเลอดไดดขน นอกจากนยงชวยใหรางกายดดน าตาลกลโคส (Glucose) จากกระแสเลอดเขาไป

เกบทตบ และท าใหกลามเนอลายใชน าตาลไดมากยงขน

ขอบงใช ใชบ าบดรกษาโรคเบาหวานชนดท 2 (Type 2 diabetes)

ขนาดและวธใช

ขนาดยาเมอเรมตนใหรบประทานวนละครงๆละ 2.5 มลลกรม จากนนใหเพมปรมาณอก 2.5 มลลกรมในวนถดมา

อก 3 - 5 วนสามารถปรบขนาดการรบประทานเฉลยเปน 15 มลลกรม/วน ขนาดรบประทานสงสดตอครงตองไม

เกน 10 มลลกรม

ผลขางเคยงจากการใชยา

ภาวะน าตาลในเลอดต ากวาปกต, ระคายเคองในระบบทางเดนอาหาร, กดการท างานของไขกระ ดก, อาการแพยา

อยางรนแรง เชน เปนผนขนทงตว หรอมอาการบวมทใบหนา ล าคอ ลน วงเวยน และหายใจล าบาก

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยโรคเบาหวานชนดท 1 (Type I DM) หรอผทอยในภาวะโคมาดวยโรคเบาหวาน

2. หามใชยานกบผปวยโรคไตระยะรนแรงและผปวยโรคตบ

3. ระวงการใชยานกบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

Page 91: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 91

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. ระวงการใชยานกบผทมประวตแพยาปฏชวนะ กลม Sulfonamides

รปแบบยา รปแบบยาเมด ขนาด 5 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทมแอลกอฮอลสามารถสงผลใหเกดภาวะน าตาลในเลอดต าไดมากขน จงควรหลกเลยง

การรบประทานยานรวมกบเครองดมทมแอลกอฮอล

2. รวมกบยาบางตว เชน B-blockers, Bezafibrate, Biguanides, Chloramphenical, Clofibrate,

Coumarin, Monoamine oxidase inhibitors (MAOIs), Sali sylates, Tetracyclines สามารถ

สงผลใหเกดภาวะน าตาลในเลอดต า

3. รวมกบยาบางตว เชน กลมยาแกทองผก , Corticosteriods, Nicotinic acid, Estrogen,

Phenothiazine, Saluretics, และไทรอยดฮอรโมน สามารถลดประสทธภาพในการรกษาของไกลเบน

คลาไมด และท าใหระดบน าตาลในเลอดสงขน หากมความจ าเปนตองใชรวมกนควรตองปรบขนาด

รบประทานใหเหมาะสม

การเกบรกษายาอณหภม 25-30 องศาเซลเซยส เกบยาใหพนแสงแดดและความชน

Glipizide

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะกระตน เบตา - เซลล (Beta cell) ในตบออนใหเพมการหลงสารอนซลน ซงเปนฮอรโมนทท าใหรางกายใช

น าตาลในกระแสเลอดไดดขน นอกจากนยงชวยใหรางกายดดน าตาลกลโคส (Glucose) จากกระแสเลอดเขาไป

เกบทตบ และท าใหกลามเนอลายใชน าตาลไดมากยงขน

ขอบงใช

ยานใชรกษาโรคเบาหวานประเภท 2 (ไมตองใชอนซลน) ซงไมสามารถควบคมไดดวยอาหาร ยานลดน าตาลใน

เลอดโดยกระตนตบออนใหหลงอนซลน และชวยใหรางกายใชอนซลนอยางมประสทธภาพ

ขนาดและวธใช

ผใหญ :โดยทวไปรบประทานวนละครง กอนอาหารเชาครงชวโมงขนาดเรมตน 5 มก ตอวนปรบยาครงละ

2.5-5 มก ตอวน ระยะเวลาปรบยาประมาณ 7-14 วนหากไมไดผลอาจจะแบงใหวนละ 2 ครงหากได

ยาตงแต 15 มก ขนไปควรจะแบงใหขนาดยาแตละวนไมเกน 40 มก

ส าหรบผสงอายหรอมโรคตบใหขนาดวนละ 2.5 มก ตอวน

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 92: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 92

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ยานอาจท าใหเกดภาวะน าตาลต า (hypoglycemia) คอมอาการกระสงกระสาย สบสน ไมมสมาธ

หงดหงดงาย อารมณหรอพฤตกรรมเปลยนแปลงไปอยางทนททนใด รสกหว ซด คลนไส เหนอยลา เหงอออก ปวด

ศรษะ ใจสน ปากชา เสยวแปลบทบรเวณปลายนว ตวสน กลามเนอออนแรง มองภาพไมชด รสกหนาว หาวบอย

หวใจเตนเรว หายใจตน วงเวยน หมดสต ชก หรอมเสมหะมาก ผนลมพษ ผนคน อาการคน ปสสาวะเปนสน าตาล

หรอสเขม ไข หนาวสน เจบคอ เลอดออกหรอมรอยฟกช าผดปกต ผวแพแดดหรอไวตอแดดมากผดปกต อจจาระส

ซด ผว หรอตามสเหลอง

ขอควรระวงในการใชยา

1. ควรแจงแพทยและเภสชกรวา ก าลงใชยาอะไรอยบาง ทงสมนไพร และวตามน

2. ตงครรภหรออยในระยะใหนมบตร

3. มโรคหวใจ โรคตบ โรคไต โรคตอมไทรอยด

4. หากเกดตงครรภในระหวางใชยา ใหหยดยา และพบแพทยทนท

รปแบบยา ยาเมดขนาด 5 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

ยาทใหรวมแลวท าใหลดระดบยา Glipizide : B-blocker , thiazide diuretic

ยาทใหรวมแลวท าใหเพมระดบยา Glipizide : H2 antagonist , cimetidine , fluconazole , gemfibrozil ,

ketoconazole , NSAIDs , digoxin , MAOIs

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 25-30องศาเซลเซยส เกบยาใหพนแสงแดดและความชน ไมควรเกบยาในหองน า และเกบยาให

พนมอเดกและสตวเลยง

Metformin

กลไกการออกฤทธ

ยงไมทราบกลไกการออกฤทธทแนชด แตพบวาการใชยาเมทฟอรมนชวยท าใหการดดซม น าตาลจากทางเดน

อาหารลดลง ลดการสรางน าตาลกลโคสของรางกาย และชวยใหฮอรโมนอน ซลนในรางกายท างานโดยเรงการเผา

ผลาญน าตาลไดดยงขน

ขอบงใช

รกษาโรคเบาหวานชนด 2 ชวยท าใหน าตาลในกระแสเลอดลดลง นอกจากนยงใชเปนยาทางเลอกในการรกษากลม

อาการรงไขท างานผดปกต (Polycystic Ovarian Syndrome: กลมอา การพซโอเอส) ซงมอาการประจ าเดอนมา

ไมปกตขาดๆหายๆ มกพบในผทมน าหนกของรางกาย มากหรอในคนอวน

Page 93: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 93

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขนาดและวธใช

1. ส าหรบการรกษาโรคเบาหวานชนด 2 ขนาดสงสดทรบประทานในผใหญไมควรเกน 2.25 กรม/วน

ขนาดสงสดทรบประทานในเดกไมควรเกน 2 กรม/วน

2. ส าหรบการรกษากลมอาการรงไขท างานผดปกต (Polycystic Ovarian Syndrome)ขนาดสงสดท

รบประทานในผใหญไมควรเกน 1.5 - 1.7 กรม/วน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ใจสน คลนไส อาเจยน ทอง เสย น าหนกตวลด หนาวสน ภาวะน าตาลในเลอดต า ผนคน ภาวะขาดวตามนบ 12

ปวดศรษะ ทองอด อาหารไมยอย

ขอควรระวงในการใชยา

1. ระวงการใชยานกบผทมภาวะตบ-ไตผดปกตเพราะอาจกอใหเกดภาวะขาดน าและเกดการตดเชอใน

รางกายตามมา

2. ระวงการใชยานกบผทมภาวะหวใจลมเหลว ผปวยดวยพษสราทงชนดเรอรงและเฉยบพลน ผปวยโรค

ไทรอยด ตองไดรบการปรบขนาดการรบประทานยาอยางถกตอง

3. ระวงการใชยากบหญงทอยในภาวะตงครรภและภาวะใหนมบตร ถงแมยาเมทฟอรมนจะจดเปนยา

รกษาโรคในหมวด Category B กตาม (กลาวคอ ยาเมทฟอรมนมการศกษากบตวออน ทอยในครรภ

ของสตวทดลอง พบวาไมกอใหเกดความผดปกต หรอเกดความเสยงกบตวออนในครรภของ

สตวทดลอง แตไมมการศกษาการใชยากบมนษย และยงไมมการยนยนรบรองความผด ปกตของทารก

ในครรภในระยะ 3 เดอนแรก: ดชนความปลอดภยการใชยาในหญงตงครรภ)

4. หามใชในผแพยาน

รปแบบยา ชนดเมด ขนาด 500 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบสราจะกอใหเกดภาวะเปนกรดในรางกาย (Lactic Acidosis) และเกดภาวะน าตาลในเลอดต า

จงควรหลกเลยงการรบประทานรวมกน

2. รวมกบยารกษาโรคหวใจบางกลม อาจกอใหเกดภาวะน าตาลในเลอดสง จงควรหลกเลยงการใชยา

รวมกน กลมยารกษาโรคหวใจดงกลาวเชน อะซบโทลอล (Acebuto lol)

3. รวมกบไทรอยดฮอรโมนอาจกอใหเกดภาวะน าตาลในเลอดสง หากตองใชยารวมกนควรตองไดรบการ

ตรวจสอบระดบน าตาลในเลอดอยางใกลชด และปรบขนาดรบประทานของไทรอยดฮอรโมน

Page 94: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 94

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. รวมกบยาลดกรดบางชนดอาจจะยบยงการขบถายยาเมทฟอรมนออกจากรางกายโดยทางไต ท าให

ระดบยาเมทฟอรมนในเลอดสงขนและสงผลตอการรกษาระดบน าตาลในเลอดตามมา ตวอยางยาลด

กรดเชน ไซเมทดน (Cimetidine)

การเกบรกษายา

อณหภม 25-30 องศาเซลเซยส เกบยาใหพนแสงแดดและความชน ไมควรเกบยาในหองน า และเกบยาใหพนมอ

เดกและสตวเลยง

Page 95: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 95

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

6.2 Thyroid and antithyroid drugs

Propylthiouracil

กลไกการออกฤทธ

1. ยาพทยจะออกฤทธยงยงการท างานของเอนไซมในตอมไทรอยดชนด Thyroperoxidase มผลชะลอ

การเปลยนแปลงเกลอไอโอไดร (Iodide) ไปเปนธาตไอโอดน ซงเปนผลใหการสงเคราะหไทรอยด

ฮอรโมนชนด ท 4 (T4) ลดลง

2. ยบยงการท างานของเอนไซมในตอมไทรอยดชนด 5-deiodinase ท าใหไทรอยดฮอรโมน ท4(T4) ไม

สามารถเปลยนไปเปน ท3(T3) เปนเหตใหใหไทรอยดฮอรโมน ท3(T3) ลดต าลง

ขอบงใช

รกษาภาวะไทรอยดสรางฮอรโมนมเกน(ตอมไทรอยดเปนพษ)กอนการใชสารกมมนตรงส(น าแรรงสไอโอดน ,Radio-

iodine) หรอกอนใชการผาตดตอมไทรอยดเปนการรกษา

ขนาดและวธใช

ผใหญ: เรมตนรบประทานครงละ 100 มลลกรม วนละ 3 ครง หางกนทก 8 ชวโมง รวม 300 มลลกรม/วน

ขนาดทใชคงระดบการรกษาคอ 100-150 มลลกรม วนละ 3 ครง

เดก : อายตงแต 6 ปขนไป: รบประทานยา 50 มลลกรม วนละ1 ครง

อายต ากวา 6 ป: การใชยานใหอยในดลพนจของแพทยผรกษาเปนกรณๆไป

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. ผลตอระบบทางเดนอาหาร: เชน คลนไส อาเจยน รสกไมสบายในกระเพาะอาหาร

2. ผลตอระบบภมคมกน: เชน เกดภาวะ Lupus-like syndrome(ผลขางเคยงจากยาทท าใหเกดกลม

อาการทคลายโรคลปส)

3. ผลตอระบบประสาท: เชน ความรสกสมผสเพยน การรบรสชาตอาหารเปลยนไป ปวดศรษะ งวงนอน

วงเวยน เสนประสาทอกเสบ อาการชานวมอ-นวเทา ชาใบหนา

4. ผลตอตา: เชน ตาแดง น าตามาก เยอตาอกเสบ

5. ผลตอระบบทางเดนหายใจ: เชน ปอดอกเสบชนด Interstitial pneumonitis

6. ผลตอกลามเนอ: เชน ปวดขอ ปวดกลามเนอ ปวดหลง

7. ผลตอตบ: การท างานของตบผดปกต/ตบอกเสบ ตบวาย

8. ผลตอผวหนง: เชน เกดผนคน ลมพษ Stevens Johnson syndrome

Page 96: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 96

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

9. ผลตอระบบเลอด: เชน เกดภาวะเมดเลอดขาวต า (Agranulocytosis) Eosinophilia(เมดเลอดขาว

ชนดEosinophil ในเลอดสง) Thrombocytopenia (เกลดเลอดต า)

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามใชยานกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และเดก โดยไมมค าสงจากแพทย

3. หามปรบขนาดรบประทานดวยตนเอง การลดหรอเพมขนาดรบประทานตลอดจนถงขนหยดการใชยาน

ควรตองเปนไปตามค าสงแพทย

4. ระหวางการใชยานตองคอยตรวจสอบผลเลอดตามแพทยสง วามอาการของโลหตจาง หรอมความ

ผดปกตในระบบเลอดของผปวยหรอไม

5. ระวงการใชยานกบผปวยดวย โรคตบ โรคทมความผดปกตในระบบเลอด เชน โลหตจาง เกลดเลอด

ท างานผดปกต เปนตน

6. หากพบอาการแพยาน เชน เกดผนคน หายใจไมออก/หายใจล าบาก ตวบวม ใหหยดการใชยาน แลวรบ

มาพบแพทย/มาโรงพยาบาล ทนท/ฉกเฉนโดยเรว

7. ยากลมนอาจท าใหรสก สบสน ความจ าแยลง เมอมอาการดงกลาวจนกระทบตอการใชชวตประจ าวน

ควรมาปรกษาแพทย/มาโรงพยาบาล เพอแพทยพจารณาปรบแนวทางการรกษา

8. มาพบแพทย/มาโรงพยาบาลตามนดหมายทกครงเพอรบการตรวจรางกาย และการตรวจเลอด

รปแบบยา ยาเมดขนาด 50 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยา Leflunomide, Teriflunomide อาจสงผลกระทบตอการท างานของตบ/ ตบอกเสบ หากไม

มความจ าเปนใดๆ ควรหลกเลยงการใชยารวมกน

2. รวมกบยา Deferiprone (ยาลดธาตเหลกในเลอด), Fluphenazine(ยารกษาทางจตเวช) อาจสงผล

กระทบตอการท างานของไขกระดก ท าใหปรมาณเมดเลอดขาวในเลอดลดต าลงสงผลตอระบบภมคมกน

ของรางกายจนเกดการตดเชอไดงาย เพอปองกนภาวะดงกลาว ควรหลกเลยงการใชยารวมกน

Page 97: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 97

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอด เชน Warfarin อาจท าใหมภาวะเลอดออกไดงายขน หากมความ

จ าเปนตองใชยารวมกน แพทยจะปรบขนาด ใหการใชยาใหเหมาะสมเปนรายบคคลไป

4. รวมกบยารกษาโรคความดนโลหตสง เชนยา Propranolol สามารถน ามาซงอาการชพจรเตนผดจงหวะ

หายใจตดขด/หายใจล าบาก วงเวยน ออนแรง เปนลม หากมความจ าเปนตองใชยารวมกน แพทยจะ

ปรบขนาดรบประทานใหเหมาะสมกบผปวยเปนรายบคคลไป

การเกบรกษายา

อณหภม 15-30 องศาเซลเซยส(Celsius) หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พน

แสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน าหรอในรถยนต

6.3 Corticosteroids

Dexamethasone

กลไกการออกฤทธ

ยบยงการเพมปรมาณผดปกตของเมดเลอดขาว (Leuko cytes) ในบรเวณทมการอกเสบ อกทงมกลไกท าให

ของเหลวถกดดกลบคนเขาในหลอดเลอด เปนเหตใหลดอาการบวมของรางกาย และกดการตอบสนองของรางกาย

ตอระบบภมคมกนตาน ทานโรค

ขอบงใช

1. บรรเทาอาการอกเสบตางๆทเกดกบรางกาย

2. รกษาโรคขอรมาตอยด อาการหอบหด

3. รกษาและปองกนภาวะอกเสบของตาอนมสาเหตจากการตดเชอแบคทเรยหรอหลงผาตดตอกระจก

4. บรรเทาอาการบวมของจอตา/จอประสาทตา อนมสาเหตจากเสนเลอดด าใหญทไปหลอเลยงตบตน

5. รกษาอาการอกเสบของห (หตดเชอ) อนมสาเหตจากการตดเชอแบคทเรย

6. รกษาและบรรเทาแผลในปาก ชองคอ โดยใชในรปแบบของยาพน

7. ลดภาวะสมองบวมในผปวยดวยเนองอกสมอง มะเรงสมอง

ขนาดและวธใช

ผใหญ: รกษาหอบหดและรกษาอาการอกเสบตางๆของรางกาย:

Page 98: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 98

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ยาฉด วนละ 4-20 มก. เขากลามเนอหรอหลอดเลอดด าแบงใหทก 6-12 ชวโมง

เดก : ขนาด 0.08-0.3 มลลกรม/น าหนกตว 1 กโลกรม/วนเขากลามเนอหรอหลอดเลอดด าแบงใหทก

6-12 ชวโมง

ผลขางเคยงจากการใชยา

เกดสว นอนไมหลบ วงเวยนศรษะ รบประทานอาหารมากขน น าหนกเพม เบออาหาร ผว หนงบางลง ซมเศรา

ความดนโลหตสง มความเสยงของการตดเชอมากขน ความดนในลกตาเพมขน อาเจยน คลนไส จตใจสบสน ปวด

ศรษะ ปสสาวะนอยลง บวม ใบหนา ตามนวมอและขา กรณทใชยาเปนเวลานานๆอาจเกดตอกระจก

นอกจากน หากหยดยาเดกซาเมทาโซนกะทนหน อาจมอาการถอนยา อาทเชน ความดนโลหตต า เปนไข ปวด

กลามเนอ ปวดขอ ผนคนตามผวหนง น าหนกลด จมกอกเสบ และทราย แรงทสดคอ เสยชวต

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผปวยทยงไมทราบสาเหตของการตดเชอ

2. หามใชยานกบผทแพยาเดกซาเมทาโซน

3. หามใชยานกบผทมการตดเชอราในอวยวะตางๆของรางกาย เพราะจะท าใหเชอรารนแรงขน

4. หามใชยานกบผปวยทเชอมาลาเรยขนสมอง เพราะอาจท าใหโรครนแรงขน

5. หามใชยานกบผทอยในชวงใหวคซน เชน วคซนปองกนฝดาษหรอไขทรพษ เพราะจะท าใหเชอทใชผลต

วคซนรนแรงขน หรอประสทธภาพของวคซนดอยลง

รปแบบยา ยาฉดขนาด 4 มลลกรม/มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาปฏชวนะบางกลม สามารถเพมความเสยงเกดภาวะเสนเอนอกเสบโดยเฉพาะกบผปวยทม

อายมากกวา 60 ปขนไป ยาปฏชวนะดงกลาว เชน Ciprofloxa cin, Ofloxacin, Trovafloxacin

2. รวมกบชยาปฏชวนะบางตว เชน Rifampin จะท าใหประสทธภาพในการรกษาของยาเดกซาเมทาโซน

ลดลงไป หากมความจ าเปนตองใชรวมกน อาจตองปรบขนาดรบประทานของยาทงค

3. รวมกบยาแกปวดบางตว อาจท าใหเกดภาวะเลอดออกในกระเพาะอาหาร - ล าไส (ภาวะเลอดออกใน

ทางเดนอาหาร) มอาการปวดทอง วงเวยนศรษะ ปวดศรษะ อจจาระมสด าเหมอนยางมะตอย (จากม

เลอดออกในทางเดนอาหาร) จงควรหลกเลยงหรอใหรบประทานยาแกปวดหลงอาหาร ยาแกปวด

ดงกลาว เชน Ibuprofen

Page 99: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 99

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. รวมกบยาลดการเกาะตวของเกลดเลอด สามารถท าใหประสทธภาพของยาลดการเกาะตวของเกลด

เลอดดอยลงไป ควรหลกเลยงการใชรวมกนหรอตองปรบขนาดของการรบประทานยาทงค ยาลดการ

เกาะตวของเกลดเลอด เชน Aspirin

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 25 องศาเซลเซยส (Celsius) บรรจในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน และเกบยาให

พนมอเดกและสตวเลยง

7.Obstetrics , Gynaecology and urinary tract disorder

7.1 Treatment of vaginal and vulval condition

Clotrimazole vaginal suppository

กลไกการออกฤทธ

Page 100: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 100

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ออกฤทธทผนงเซลของเชอรา ท าใหการล าเลยงสารอาหารของเชอราบกพรอง จงสงผลใหเชอราหยดการ

เจรญเตบโตในทสด

ขอบงใช รกษาโรคเชอราในชองปากและเชอราทางชองคลอด

ขนาดและวธใช

ขนาดของยาโคลไตรมาโซล ทรบประทานในผใหญส าหรบการรกษาโรคเชอราในชองปากถกออกแบบใหเปนยาอม

ทมขนาดความแรง 10 มลลกรมตอเมด อม 5 ครงตอวน โดยอมตอเนองไมเกน 14 วน สวน ยาเหนบชองคลอด ก

เชนเดยวกน ถงแมจะมผลขางเคยงนอยกวายาชนดรบประทาน แตกอนใชตองไดรบค าแนะน าจากแพทย หรอ

เภสชกรเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ในรปแบบยาอม อาจท าใหรสกไมสบายในระบบทางเดนอาหาร รวมไปถงในการขบถาย อาจเกดปสสาวะตดขด

เกดภาวะซมเศรา อกทงอาจท าใหเกดตบอกเสบได

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยาชนดอมในหญงมครรภ

2. เพมความระมดระวงการใชยากบเดกทมอายต ากวา 3 ขวบดวยอาจเกดการระคายเคองตอผวหนง

3. หามใชยากบผทแพยาน

รปแบบยา รปแบบยาเมด จะเปนชนดยาอมและยาเหนบชองคลอด

ปฎกรยาระหวางยา

ยาชนดอมรวมกบยารกษาโรคไมเกรน สามารถท าใหหลอดเลอดหดตวเปนเวลานานมากขนและอาจน าไปสภาวะ

ความดนโลหตสงตามมา ยารกษาโรคไมเกรน ทกลาวถง เชน เออรโกตามน (Ergotamine)

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภมทต ากวา 30 องศาเซลเซยส

Page 101: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 101

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

7.2 Contraceptive

Ethinylestradiol + levonorgestrel ( 0.03 mg+0.15 mg)

กลไกการออกฤทธ

ยบยงการตกไขในรอบเดอนของผหญง ท าใหเยอบโพรงมดลกหนาตวขนและยากตอการฝงตวของไข นอกจากนยง

ท าใหบรเวณปากมดลกมสารคดหลงลกษณะเหนยวขนจงท าใหตวอสจเขาไปผสมกบไขไดยาก

ขอบงใช

1. ใชเปนยาคมก าเนดและปองกนการตงครรภ

2. ใชเปนยาเมดคมก าเนดฉกเฉนในกรณทการคมก าเนดเดมเกดขอผดพลาด เชน ถงยางอนามยรวหรอฉก

ขาดในขณะทมเพศสมพนธ หรอกรณถกขมขน

ขนาดและวธใช

การรบประทานยาเมดคมก าเนดจะมวธรบประทานทแตกตางกนไป ทงนขนกบวตถประสงคของผใช ขนาด และ

ปรมาณฮอรโมนทประกอบอยในเมดยาปกตสามารถรบประทานกอนหรอหลงอาหารกได ทส าคญตองไดรบ

ค าแนะน าและวธรบประทานทถกตองจากแพทยหรอเภสชกร เพอเพมความมนใจในการคมก าเนด ผบรโภคควร

อานขอแนะน าและรายละเอยดปลกยอยไดจากเอกสารก ากบยา การรบประทานยาผดวธหรอผดขนาด นอกจาก

จะไมไดรบประสทธผลของการคมก าเนดและการรกษาแลว ยงอาจไดรบผลอนไมพงประสงคตามมา กรณทใชยาล

โวนอรเจสเตรลส าหรบคมก าเนดฉกเฉนไมควรใชเกน 2 ครง/เดอน

ผลขางเคยงจากการใชยา

มเลอดออกทางชองคลอดกะปรดกะปรอย คลนไส อาเจยน ปวดศรษะ เวยนศรษะ คดเตานม ซมเศรา อาจเกดฝา

ผมรวง มอาการบวมน า โรคความดนโลหตสง และมภาวะเกลดเลอดต า

ขอควรระวงในการใชยา

รปแบบยา ชนดเมดประกอบดวยEthinylestradiol + levonorgestrel ( 0.03 mg+0.15 mg)

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตานฮอรโมนบางชนดจะกระตนการท างานของตบ และกอใหเกดภาวะลโวนอรเจสเตรลใน

เลอดต า ดงนนตองปรบปรมาณการรบประทานของเพมขนเพอใหไดประสทธภาพในการคมก าเนด ยา

ตานฮอรโมนดงกลาวเชน ยาอะมโนกลเททไมด (Aminoglutethimide)

2. รวมกบยาทกดภมคมกนตานทานของรางกายพบวา จะท าใหความเขมขนของยาดงกลาวเพมขน

นอกจากนยงกอใหเกดความเปนพษตอตบไดดวยยากดภมคมกนตานทานของรางกายเชน ไซโคลสปอ

รน (Ciclosporin)

Page 102: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 102

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 25 เซลเซยส (Celsius) เลยงการเกบในทชน ไมควรเกบยาทหมดอายควรทงท าลาย และเกบยาให

พนมอเดกและสตวเลยง และไมควรเกบยาในหองน า

Medroxyprogesterone

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะปองกนการปฏสนธระหวางตวอสจกบไขของสตรเพศโดยจะยบยงการหลงฮอรโมนจากตอมใตสมองทมชอ

วา Gonadotropin (ฮอรโมนเกยวของกบการมประจ าเดอนและการตกไข) สงผลท าใหไมมการตกไข อกทงเกด

การปดกนการท างานของฮอรโมน LH (Luteinizing hormone, ฮอรโมนอกชนดทเกยวของกบการตกไข) จาก

ตอมใตสมองเชนกนจงสงผลตอการเปลยนแปลงทปากมดลก ท าใหเกดมสารคดหลงมลกษณะเหนยวขน ท าใหอสจ

ผานเขาในโพรงมดลกไดยากเปนเหตไมใหมการปฏสนธเกดขนนอกจากนยงชวยเรองสมดลของฮอรโมนในรางกาย

สตร เกดการท างานของมดลกอยางเหมาะสมโดยชวยใหเยอบโพรงมดลกเจรญอยางพอดสงผลใหมเลอด

ประจ าเดอนเปนปกต

ขอบงใช

1. ใชเปนยาคมก าเนด

2. รกษาภาวะขาดประจ าเดอนหรอเลอดประจ าเดอนมาผดปกต

3. บ าบดอาการหลงหมดประจ าเดอน

4. บ าบดโรคเยอบโพรงมดลกเจรญผดท

5. บ าบดโรคมะเรงไตและมะเรงเยอบโพรงมดลก

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบบ าบดอาการขาดประจ าเดอน:

ผใหญ: รบประทาน 5 - 10 มลลกรมวนละครงเปนเวลา 5 - 10 วน ประจ าเดอนจะมาภายหลงใชยาวน

สดทายไปแลวประมาณ 3 - 7 วน

เดก:ยงไมมขอมลทแนชดถงประสทธผลและผลขางเคยงของยานในเดกกลมวยนดวยเปนวยทมกยงไมม

ประจ าเดอน ดงนนการใชยานในเดกกลมวยนจงอยในดลพนจของแพทยผรกษาเปนกรณๆไป

ข. ส าหรบอาการเลอดประจ าเดอนมาผดปกต:

ผใหญ: รบประทาน 5 - 10 มลลกรมวนละครงโดยเรมรบประทานในวนท 16 ของรอบเดอนเปนเวลาตอเนอง

Page 103: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 103

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

10 วน หรอเรมรบประทานในวนท 21 ของรอบเดอนเปนเวลาตอเนอง 5 วน จากนนประจ าเดอนจะมา

ภายใน 3 - 7 วนหลงการใชยาเมดสดทาย

เดก: ยงไมมขอมลทแนชดถงประสทธผลและผลขางเคยงของยานในเดกกลมวยนดวยเปนวยทมกยงไมม

ประจ าเดอน ดงนนการใชยานในเดกกลมวยนจงอยในดลพนจของแพทยผรกษาเปนกรณๆไป

ค. ส าหรบยาคมก าเนด

ผใหญ :เรมตงแตวนแรกของประจ าเดอนหรอภายใน 5 วนแรกของการมประจ าเดอน และตองกลบไปฉดทก 2

เดอน หรอ 3 เดอน ชนดฉด 1 ครง ปองกนการตงครรภได 2 เดอน และ 3 เดอน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ปวดทอง ประจ าเดอนมาผดปกต วตกกงวล ตาพรา หนาวสน อจจาระมสคล า ไอ ปสสาวะมสเขมมาก ปสสาวะ

นอยลง ทองเสย วงเวยน เปนลม มไข ปวดศรษะ อาการผนคน และคลนไส

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผแพยาน

2. หามใชยานกบสตรตงครรภดวยสามารถกอความผดปกตกบทารกในครรภได

3. หามใชยานกบสตรทอยในภาวะใหนมบตรดวยยากลมนสามารถซมผานเขาน านมมารดา และสงผลตอ

ทารกได

4. หามใชกบผทมโรคประจ าตวเชน ความดนโลหตสง ผปวยโรคลมชก ผปวยโรคหด ผปวยไมเกรน ผปวย

โรคไต โรคเบาหวาน

รปแบบยา ยาฉด ขนาด 50 มลลกรม/มลลลตร หรอ 150 มลลกรม/3 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยา Tranexamic acid ดวยเสยงตอภาวะเลอดจบตวเปนกอน/เปนลมเลอดตดตามมา

2. รวมกบยา Ivacaftor (ยารกษาโรค Cystic fibrosis, โรคทางพนธกรรมทพบไดนอยมากทสารคด

หลงจากเยอเมอกจะเหนยวขนมาก) อาจท าใหระดบยาเมดรอกซโปรเจสเตอโรนในกระแสเลอดเพม

มากขนและสงผลใหไดรบอาการขางเคยงตางๆจากยาเมดรอกซโปรเจสเตอโรน

3. รวมกบยา Metformin อาจท าใหมระดบน าตาลในเลอดเพมผดปกต กรณตองใชยารวมกนแพทยจะ

ปรบขนาดรบประทานใหเหมาะสมเปนรายบคคลไป

การเกบรกษายา

เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 104: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 104

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Lynestrenol

กลไกการออกฤทธ

ท าใหเยอบโพรงมดลกมการแบงตวและหนามากขน และยบยงการหลงฮอรโมนโกนาโดโทรปน (Gonadotropin,

ฮอรโมนชนดหนงจากตอมใตสมอง มหนาทควบคมการท างานของรงไข) รวมถงชะลอการตกไขในเพศหญง ทาง

คลนกไดน ายาไลเนสทรนอลมาบ าบดรกษาภาวะพรองฮอรโมนโปรเจสเตอโรนตามธรรมชาตของรางกาย และใช

เปนยาเมดคมก าเนดโดยมรปแบบยาแผนปจจบนเปนยาชนดรบประทาน

ขอบงใช

1. เปนยาเมดคมก าเนด ใชปองกนการตงครรภ

2. รกษาภาวะประจ าเดอน ผดปกต เชน ประจ าเดอนมามากหรอมานอยผดปกต

ขนาดและวธใช

ก.ส าหรบการคมก าเนด:

ผใหญ: รบประทาน 0.5 มลลกรม วนละ 1 ครง โดยเรมรบประทานในวนท 2 – 5 ของการมประจ าเดอน กรณ

ทตองใชรวมกบยาฮอรโมนเพศหญงชนดอน อยางเชน Estrogen แพทยจะปรบขนาดรบประทานของ

Page 105: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 105

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ยาไลเนสทรนอลขนมาเปน 0.75 – 2.5 มลลกรม/วน

ข.ส าหรบภาวะประจ าเดอนผดปกต (Menstrual disorders):

ผใหญ: รบประทานวนละ 5 – 10 มลลกรม หรอตามค าสงแพทยผรกษา

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. ผลตอระบบทางเดนอาหาร: เชน รสกไมสบายในชองทอง รบประทานอาหารไดมากขน/น าหนกตวเพม

คลนไส ทองเสย

2. ผลตอผวหนง: เชน เกดผนคน ลมพษ ผวแพแสงแดดไดงาย

3. ผลตอสภาพจตใจ: เชน เกดภาวะซมเศรา

4. ผลตอระบบประสาท: เชน ปวดศรษะ เปนไมเกรน

5. ผลตอระบบสบพนธ: เชน ประจ าเดอนมาผดปกต อารมณทางเพศนอยลง

6. อนๆ: เชน เกดภาวะเตานมโต เจบเตานม คดตงเตานม ตวบวม

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผแพยาน

2. หามใชกบ สตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และเดก

3. หามปรบขนาดรบประทานโดยไมไดขอค าปรกษาจากแพทย

4. หามใชยานกบผปวย มะเรงเตานม มะเรงตบ ผทมประจ าเดอนมาผดปกตโดย ไมทราบสาเหต

5. ระวงการใชยานกบผปวยทมโรคประจ าตว เชน เบาหวาน ไมเกรน โรคความดนโลหตสง ผทเปนหลอด

เลอดขอด ผปวยดวยโรคลมชก ผปวยโรคไต เปนตน

6. ควรรบประทานยานตรงเวลา สม าเสมอ การหลงลมรบประทานยาน หรอขาดความตอเนองในการใช

ยาน อาจเสยงตอภาวะตงครรภตามมาได

7. เพอใหงายและปองกนการลมรบประทานยา ผบรโภคสามารถใชสญลกษณบนแผงยาเปนแนวทางใน

การรบประทาน

8. เพอประสทธภาพในการคมก าเนด ในชวง 7 วนทเรมตนรบประทานยานแผงแรก ควรใชการคมก าเนด

วธอนรวมดวย เชน การใชถงยางอนามยชาย

9. การรบประทานยานเกนขนาดในแตละครง สามารถสงผลใหเกดเลอดออกผดปกตจากชองคลอด

เลกนอย รวมถงมอาการคลนไสอาเจยนตามมา

10. ผบรโภค/ผปวย ควรตองหมนตรวจความผดปกตทอาจเกดขนกบรางกาย เชน มกอนทเตานม มความ

ดนโลหตสง ซงหากพบความผดปกต ตองรบมาพบแพทย/มาโรงพยาบาล ไมตองรอถงวนนด

Page 106: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 106

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

รปแบบยา ยาเมดชนดรบประทาน ขนาด 0.5 มลลกรม/เมด (500 ไมโครกรม/เมด)

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบ ยาตานชก, ยา Barbiturate, Rifampicin, ยาถานกมมนต, และยาระบาย/ยาแกทองผกชนด

ตางๆ เพราะกลมยา เหลาน สามารถท าใหประสทธภาพการคมก าเนดของยาไลเนสทรนอลลดลง และ

อาจเกดภาวะเลอดออกผดปกตทางชองคลอดตามมา

2. รวมกบยา เบตา บลอกเกอร (Beta blockers) และยา Cyclosporine อาจท าใหการออกฤทธของ ยา

เบตา บลอกเกอรและยา Cyclosporine เพมมากขน และอาจท าใหผปวยไดรบผลขางเคยงตางๆของ

ยา เบตา บลอกเกอรและยา Cyclosporine สงขนตามมาได หากไมมความจ าเปนใดๆ ควรหลกเลยง

การใชยารวมกน

3. รวมกบยากลม Macrolides สามารถเพมความเสยงตอการเกดพษกบตบ/ ตบอกเสบไดมากขน เพอ

ปองกนภาวะดงกลาว จงควรหลกเลยงการใชยารวมกน

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 30 องศาเซลเซยส(Celsius) ไมเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พน

แสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน าหรอในรถยนต

8 Nutrition and blood

8.1 Fluids and electrolytes

Dextrose 5% + sodium chloride 0.45% in 1000 ml ( D-5-S/2)

ขอบงใช

Page 107: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 107

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. ขาดน า (Dehydration) เนองจากทองเดน, อาเจยนรนแรง (เชน กระเพาะล าไสอดตน กอนในสมอง) ,

หอบ (เชน หด ปอดอกเสบ หลอดลมฝอยอกเสบ)

2. ชอก (Shock) เนองจากเสยเลอด เสยน า หรอจากสาเหตอน ๆ ควรใหน าเกลอทม NSS ผสม

3. หมดสต หรอกนขาวและน าไมไดนาน ๆ ควรใหน าเกลอทมเดกซโทรสผสมกบน าเกลอ

4. น าตาลในเลอดต า (Hypoglycemia) เนองจากอดอาหารนาน ๆ, ดมเหลาจด, ใชยารกษาเบาหวานเกน

ขนาด ควรใหน าเกลอทมเดกซโทรสผสม

5. ผปวยทอดอาหารและน ากอนและหลงผาตด ควรใหน าเกลอทมเดกซโทรสผสม

6. ผปวยทตองฉดยาเขาทางหลอดเลอดด า วนละหลาย ๆ ครง เลอกใหน าเกลอชนดใดชนดหนงกได โดยให

ชา ๆ เพยงเพอใหมสายน าเกลอคากบหลอดเลอดด า เพอใหเกดความสะดวกในการฉดยา

ขนาดและวธใช ขนอยกบน าหนกตวและความรนแรงของสภาวะโรค

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. ถาเครองใชและน ายาไมสะอาด หรอเทคนคการใหไมถกตอง อาจท าใหเกดการอกเสบ หรอตดเชอ หรอ

ภาษาองกฤษเรยกวา Phlebitis เกดอาการบวม แดง รอนตรงบรเวณทแทงเขม ซงการตดเชอในบรเวณ

น เชอจะสามารถวงสหวใจทางเสนเลอดด าไดโดยตรง และแพรกระจายไปทวรางกายอยางรวดเรว

เกดภาวะทเรยกวา Sepsis ซงมกจะท าใหชอก และเปนอนตรายถงชวต

2. ถามฟองอากาศ เพราะไลอากาศจากสายน าเกลอไมหมด ฟองอากาศจะเขาไปในหลอดเลอดด า

และวงเขาสหวใจ กอนจะถกสงไปอดตนเสนเลอดทปอด อาจเปนอนตรายถงชวต

3. ในผปวยบางรายอาจมการแพน าเกลอ ท าใหมอาการไขและหนาวสนได

4. ถาใหน าเกลอทมความเขมขนของเกลอมากกวาระดบเกลอในเลอดในปรมาณมากเกนไป อาจเปน

อนตรายถงตายได โดยเฉพาะอยางยงในเดกเลกทมระดบเกลอในเลอดต ากวาเดกโต และผใหญ

เนองจากเกลอทมมากเกนไปจะดดน าในรางกายเขาสเสนเลอด ท าใหปรมาตรน าในเสนเลอดมมากกวา

ปกต และเกดภาวะความดนโลหตสงวกฤต ซงกรณนจะไมสามารถเกดไดเลยในน าเกลอแบบดมทางปาก

เพราะวาล าไสจะดดซมเกลอ เฉพาะในสวนทขาดเทานน

5. ถาใหน าเกลอมากหรอเรวเกนไป อาจท าใหตวบวม มน าคงในปอด หรอหวใจวายถงตายได

โดยเฉพาะอยางยงในเดกเลก คนสงอาย คนทเปนโรคหวใจ หรอโรคไตอยกอนแลว

Page 108: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 108

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชในผปวยทเปนโรคหวใจ โรคไตวาย โรคความดนโลหตสง หรอผทมอาการรางกายบวม ภาวะน า

คงในปอด หรอปอดบวมน า

2. ควรรกษาความสะอาดของอปกรณทใชใหน าเกลอ เพราะหากอปกรณทใชในการใหน าเกลอไมสะอาด

อาจจะท าใหเกดการอกเสบหรอตดเชอได

3. ควรระมดระวงในเรองของฟองอากาศ เพราะหากในสายน าเกลอมฟองอากาศ ฟองอากาศเหลานนกจะ

เขาไปในหลอดเลอดด าและเขาสหวใจซงท าใหเปนอนตรายได

4. ควรเลอกน าเกลอทมความเขมขนของเกลอเทากบความเขมขนของเกลอในเลอด เพราะหากรางกาย

ไดรบเกลอแรทมความเขมขนเกนไปอาจจะท าใหเสยชวตได

5. หากมอาการไขและหนาวสน ใหหยดใหน าเกลอ และรบฉดยาแกแพทนทเพอความปลอดภยคะ

รปแบบยา

สารละลายส าหรบฉดเขาหลอดเลอด ขนาดบรรจ 1000 ml

5%D หมายถงในน าเกลอ มน าตาลชนด Dextrose อย 5% หรอ 50 g/L

N/2 หมายถง มเกลอ (NaCl) อยครงหนงของระดบเกลอในเลอด

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

เกบยาใหพนแสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน าหรอใน

รถยนต

Page 109: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 109

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Glucose 50% inj

ขอบงใช

1. ใชในกรณทตองการพลงงานอยางรวดเรว

2. Severe hypoglycemia

3. Acute alcoholic intoxication

ขนาดและวธใช

ผใหญ : 500 มก./กก./ชวโมง The maximum rate ไมควรเกน 800 มก./กก./ชวโมง

เดก : Hypoglycaemia: 1 to 2 มล. (50% w/v diluted 1:1 in WFI) ตอ กก.

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจเกดอาการเจบปวด, ระคายเคองเสนเลอด, หลอดเลอดด าอกเสบ (Trombophlebitis)

ตรงบรเวณทใหยา เกดอาการไมสมดลของน าและเกลอแรในรางกาย บวม โปแตสเซยมในเลอดต า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชในผปวยทไมถายปสสาวะ (Anuria) เลอดออกในสมอง (IntracranialHemorrhage) เลอดออก

ไขสนหลง (Intraspinal Hemorrhage)

2. การบรหารยาควรใหแบบ IV Infusion อยางชาๆ ผานทางเสนเลอดขนาดใหญ(Central Vein ) ไมควร

ผสมรวมกบ Whole Blood

รปแบบยา ใน 100 มลลลตรของสารละลาย ประกอบดวยตวยา Dextrose 50 กรม

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยา

ในหองน าหรอในรถยนต

Page 110: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 110

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Sodium chloride 0.9% in 1000 ml

กลไกการออกฤทธ

ก.กรณหยดยาเขาหลอดเลอดด า:

มกใชยาสารละลายน าเกลอชนดทเขมขนของSodium chloride 0.9% หรอ 0.45% จะมกลไกการออกฤทธโดย

จะชวยปรบสมดลเกลอแรในรางกายจงสงผลตอการท างานของระบบอวยวะตางๆในรางกายใหกลบมาเปนปกต

ข.กรณทใชเปนยาลางแผล/ยาท าแผล ยาลางจมก ยาหยอดห:

ซงจะใชยาสารละลายน าเกลอชนดทมความเขมขนของ Sodium chloride 0.9% ทางคลนกถอวาความเขมขน

ระดบนจะท าใหเกดแรงตงหรอความดนชนดออสโมซส (Osmosis, ความดนชนดทกอใหเกดการซมผานของสาร

ตางๆผานผนงเซลลหรอผานผนงหลอดเลอด) เทากบในเลอด จงช าระลางบาดแผลไดโดยไมท าใหเกดอาการปวด

แสบ จากกลไกดงกลาวจงสงผลใหเกดฤทธของการรกษาตามสรรพคณ

ค. กรณใชเปนยาระบาย/ยาแกทองผกชนดสวนทวาร:

การสวนทวารดวยยาสารละลายน าเกลอทมความเขมขนของ Sodium chloride 15% จะกระตนใหล าไสใหญ

สวนปลายเกดการบบตวอยางแรงจนมอาการปวดอจจาระและเกดการขบถายอจจาระในทสด

ขอบงใช

1. บ าบดและชดเชยการขาดสมดลของน าและเกลอแรของรางกาย

2. ใชท าละลายหรอเจอจางยาฉดหลายชนดเพอหยดยาเหลานนเขาหลอดเลอดด าอยางชาๆ

Page 111: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 111

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. ใชเปนยาช าระลางบาดแผล/ยาท าแผล ยาลางจมก ยาหยอดห โดยใชสตรต ารบยาทมความเขมขนของ

Sodium chloride 0.9% ซงเรยกยาสารละลายน าเกลอความเขมขนในขนาดนวา Normal saline

(N/S หรอ NS) หรอ Normal saline solution (NSS)

4. ใชสวนทวารหนกชวยเปนยาระบาย/ยาแกทองผกโดยสตรต ารบจะมความเขมขนของ Sodium

chloride อยท 15%

ขนาดและวธใช

ก.กรณบ าบดสมดลน าและเกลอแรของรางกาย:

ผใหญและเดก: การใหยาสารละลายน าเกลอทางหลอดเลอดด าจะตองเปนไปตามค าสงแพทยเทานน ทงนขนกบ

เงอนไขของอาการปวย อาย น าหนกตว รวมถงโรคประจ าตวตางๆของผปวย

ข. กรณใชช าระลางบาดแผล ลางจมก หยอดห หรอสวนทวาร:

ผใหญและเดก: แพทย/พยาบาลจะเปนผแนะน าทงขนาดและวธใชยาสารละลายน าเกลอ ทถกผลตมาเพอช าระ

ลางบาดแผล ลางจมก หยอดห หรอสวนทวารหนก ไดอยางเหมาะสมทสด ผปวยควรใชยา

สารละลายน าเกลอตามค าแนะน าของแพทย/พยาบาลอยางเครงครด

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหหวใจเตนเรว หายใจตดขด/แนนหนาอก มไข ผนคน ปวดขอ เปลอกตา/หนงตา-ใบหนา-ปาก-มอ-เทาม

อาการบวม

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยานหรอแพสวนประกอบในสตรต ารบของยาสารละลายน าเกลอ

2. หามใชกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร เดก และผสงอาย โดยไมมค าสงจากแพทย

3. ระวงการใชกบผปวยดวยโรคหวใจลมเหลว ผปวยดวยความดนโลหตสง ผปวยโรคตบโรคไต

4. ระหวางการใชยาสารละลายน าเกลอหากเกดอาการแพยาเชน แนนหนาอก หายใจไมออก/ หายใจ

ล าบาก ตวบวม มผนคน ตองหยดการใหยาสารละลายน าเกลอทนทแลวรบแจงแพทย/พยาบาลโดยเรว

ทนท/ฉกเฉน

รปแบบยา สารละลายส าหรบหยดหรอฉดเขาหลอดเลอดขนาดความเขมขนของ Sodium chloride 0.9%

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยา Lithium อาจสงผลใหประสทธภาพในการรกษาของยา Lithium ดอยลงไป หากจ าเปนตอง

ใชรวมกนแพทยจะปรบขนาดการใชใหเหมาะสมเปนกรณไป

Page 112: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 112

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. รวมกบยารกษาภาวะเกลอโซเดยมในเลอดต าเชน Tolvaptan สามารถสงผลใหระดบเกลอโซเดยมใน

เลอดสงมากเกนไป หากไมมความจ าเปนใดๆ ควรหลกเลยงการใชรวมกน

การเกบรกษายา

เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยา

ในหองน าหรอในรถยนต

Calcium gluconateinj

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะเขาไปสรางสมดลของเกลอแคลเซยมในกระแสเลอด สงผลใหเสนประสาทกลามเนอโดยเฉพาะ

กลามเนอหวใจท างานไดอยางเปนปกต นอกจากนนรางกายยงน าแคลเซยมไปใชในการเสรมสรางความแขงแรง

ของกระดก และเพอคงสมดลของเกลอแร/แรธาตตางๆในเลอดอกดวย

ขอบงใช

Page 113: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 113

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. ส าหรบบ าบดรกษาผทขาดธาต/เกลอแร แคลเซยม(hypocalcaemia ) เชน ผปวยไตวายเรอรง หรอ

ภาวะCalcium ต าหลงไดรบเลอดหลายครง, ตองการเพมแคลเซยมในพลาสมาทนท เชนneonatal

tetany, เกรง กระตกจากภาวะพรอง parathyroid hormone

2. รกษาภาวะเกลอแรโพแทสเซยมและเกลอแรแมกนเซยมในเลอดสงเกนปกต

3. รกษาภาวะรางกายไดรบยากลม Calcium channel blocker เกนขนาด

ขนาดและวธใช

ก. ในการเพมระดบแคลเซยมอยางฉกเฉน

ผใหญ : 7 - 14 mEq (15 - 30 มล.)ขนาดยาเหลานใหซ าไดทก 1 - 3 วนขนกบการตอบสนอง ของผปวย

เดก :ทารก : < 1 mEq (2.2 มล.)

เดก 1 - 7 mEq (2.2 - 15 มล.)

ข. บ าบดอาการ hypocalcemic

ผใหญ: 4.5 - 16 mEq/ครง จนกวาอาการจะดขน

เดก: แรกเกดวนละ 2.4 mEq/กก. โดยแบงใหหลายครง

เดก 0.5 - 0.7 mEq/กก. วนละ 3 - 4 ครง หรอจนกระทงสามารถควบคมอาการได

ค. รกษาภาวะโปแตสเซยมในเลอดสง และมอาการพษตอหวใจรวมดวย

ผใหญ : ใชขนาด 2.25 - 14 mEq ควรตรวจคลนไฟฟาหวใจรวมดวยถาจ าเปนอาจใหซ าไดหลงจากฉดไปแลว

1 - 2 นาท

ง. แกพษของแมกนเซยม

ผใหญ : เรมดวยขนาด 7 mEq ครงตอไปขนกบอาการของผปวยในผใหญอาจฉดเขากลามเนอดวยขนาด 2-5

mEqเมอไมสามารถใหทางหลอดเลอดด า

ผลขางเคยงจากการใชยา

มภาวะคลนไส อาเจยน เบออาหาร ทองผก ปากแหง กระหายน า ปสสาวะมาก รสกปน ปวนในกระเพาะอาหาร

หวใจเตนชาหรอหวใจเตนผดจงหวะ ความดนโลหตต า

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามฉดยาแคลเซยมกลโคเนตเขากลามเนอหรอฉดเขาใตผวหนง

3. หามใชยานกบผปวยทมภาวะหวใจเตนผดจงหวะในระหวางท าการกชพดวยเครองทเรยก วา CPR

Page 114: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 114

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

( Cardiopulmonary resuscitation)

4. หามใชกบผทมภาวะเกลอแคลเซยมในรางกายสง

5. หามใชยานกบผทไดรบพษจากยา Digoxin

6. ระวงการใชยานกบผปวยโรคตบ โรคไต โรคหวใจ ผทเคยมประวตเปนนวในไต (Renal calculi)

7. ระวงการใหยาแคลเซยมกลโคเนตแบบฉดเขาหลอดเลอดอาจกอใหเกดอาการหลอด เลอดขยายตว ความ

ดนโลหตต า หวใจเตนชา หวใจเตนผดจงหวะ จนถงขนหวใจหยดเตน

รปแบบยา ยาฉด ขนาด 4.5 มลลอคววาเลนท/10 มลลลตร

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยา Digoxin อาจท าใหเกดอาการหวใจเตนผดจงหวะ แนนหนาอก ตาพรา คลนไส และเปนลมชก

หากจ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดรบ ประทานใหเหมาะสมเปนกรณไป

2. รวมกบยาปฏชวนะ Ceftriaxone ดวยยาทง 2 จะท าใหเกดตะกอนผลกในกระแสเลอด ในปอด หรอใน

ไต โดยเฉพาะกบเดกทารก

3. รวมกบยา Hydrochlorothiazide อาจท าใหระดบความเขม ขนของแคลเซยมกลโคเนตในกระแสเลอด

เพมสงขนจนเปนผลใหมอาการขางเคยงตามมา หากจ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดการใชยา

ใหเหมาะสมเปนรายบคคลไป

4. รวมกบยา Amlodipine อาจท าใหประสทธภาพการรกษาของยา Amlodipine ดอยลงไป หาก

จ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดการใชยาใหเหมาะสมเปนรายบคคลไป

การเกบรกษายา

ภายในอณหภมหองทเยน ไมเกบยาในหองน าหรอในรถยนต เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอน

และความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 115: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 115

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Sodium bicarbonate inj

กลไกการออกฤทธ

ขอบงใช

1. รกษาภาวะหวใจหยดเตน

2. รกษาภาวะโพแทสเซยมสง

3. รกษาภาวะ Metabolic acidosis

ขนาดและวธใช

ผใหญ : Cardiac Arrest: เรม 1mEq/kg/dose IV x1 MD : 0.5 mEq/kg/dose q10min PRN

Cardiac Arrest เนองจาก Hyperkalemia: 50 mEq IV ฉดนานกวา 5 นาท

Metabolic Acidosis: 2-5 mEq/kg IV infusion over 4-8 hr

การผสมยา

Direct IV: ผใหญ; ไมจ าเปนตองเตรยม จะใชความเขมขน 1 mEq/ml

Continuous infusion: ผใหญ; ตองเจอจางใน NSS, D5/NSS โดยมความเขมขนสงสด 0.5 mEq/ml

หลงจากเจอจางแลวควรใชภายใน 24 ชวโมง

การตดตาม

1. เมอฉดยาใน 5 นาทแรกตองดแลอยางใกลชด

2. วด Vital sign ภายใน 5 นาทแรกหลงฉด โดยวดทก 15 นาท 2 ครง จากนนทก 30 นาท จนครบ 1

ชวโมง

3. รายงานแพทยเมอ SBP < 90 mmHg RR < 14 ครง/นาท

4. ตดตามอาการระคายเคองหรอเกด Chemical burn หลอดเลอด

5. การตดตามผลการรกษา : คา lab อยในชวงปกต ตามแพทยสง ไดแก Serum electrolyte, Urine pH,

ABG

ผลขางเคยงจากการใชยา

Page 116: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 116

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

กอใหเกดภาวะความเปนดางสงตอรางกาย (Alkalosis: อาการเชน สบสน คลน ไสอาเจยน วงเวยน ใจสน)

อารมณแปรปรวน หายใจหอบถ ชกเกรง กลามเนอออนแรง หวใจเตนผดจงหวะ เกดภาวะเกลอโซเดยมเกน/สงใน

รางกาย (อาการ เชน ออนเพลย กระสบกระสาย ชก) มภาวะแคลเซยมในรางกาย/ในเลอดต า (อาการ เชน เปน

ตะครว กลามเนอกระตก หวใจเตนผด ปกต) ปวดทอง และทองอด

ขอควรระวงในการใชยา

1. เกบยาทอณหภมหอง หลงผสมยามความคงตวอยได 24 ชวโมง

2. เกบยาทอณหภมหอง (ระหวาง 20 และ 25 องศาเซลเซยส

3. การใหอยางรวดเรว (10 ml/min) อาจท าให hypernatremia, CSF pressure ลดลงและอาจเกด

intracranial hemorrhage

4. ยาไมเขากน กบ Amphotericin B, Amino acid ,Amiodarone, Astropine, Calcium gluconate,

Ciprofloxcin, Dopamine

5. ในการใหยาซ าควรใหในขนาดนอยๆเพอหลกเลยงการเกดภาวะ overdose และ ภาวะ metabolic

alkalosis

6. การใหยาในขนาดมากเกนไปจะท าใหเกดภาวะ hypokalemia และ อาจท าใหผปวยเกดภาวะ

arrhythmia

รปแบบยา ยาฉดขนาดความแรง Sodium bicarbonate 7.5% inj (50 ml)

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตอไปน จะเพมความเปนพษหรอผลขาง เคยงของยาดงกลาวไดมาก กลมยาเหลานน เชน

Amphetamines, Ephedrine, Pseudoephe drine, Flecainide, Quinidine, และ Quinine

2. รวมกบยารกษาโรคจตประสาท เชน Lithium จะท าใหฤทธในการรกษาของ Lithium ลดต าลง

เนองจากยาเมดโซเดยมไบคารบอเนตไปเพมการก าจด Lithium ออกจากรางกาย

3. รวมกบยารกษาโรคเบาหวานบางตว เชน Chlorpropa mide สามารถลดฤทธในการรกษาของยารกษา

โรคเบาหวาน ดวยโซเดยมไบคารบอเนตไปเพมการก าจด Chlorpropamide ออกจากรางกาย

4. รวมกบยารกษาการตดเชอเอชไอวบางตว เชน Dolutegravir อาจลดการดดซมของยาทใชรกษาเอชไอว

ดงกลาว หากมความจ าเปนตองรบประ ทานรวมกน ใหรบประทาน Dolutegravir กอนยาเมดโซเดยมไบ

คารบอเนตเปนเวลาประมาณ 2 ชวโมง หรอรบประทานหลงยาเมดโซเดยมไบคารบอเนตเปนเวลา

ประมาณ 6 ชวโมง

การเกบรกษายา

Page 117: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 117

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ภายใตอณหภมไมเกน 30 องศาเซลเซยส (Celsius) เกบยาใหพนแสงแดดและความชน ไมเกบยาในหองน า และ

เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

8.2 Vitamins

Folic acid

กลไกการออกฤทธ

กรดโฟลกมความจ าเปนตอกระบวนการเผาผลาญพลงงานในระบบตางๆของรางกาย เชน การสงเคราะหสารตางๆ

ทเปนกระบวนการส าคญของการสรางเมดเลอดแดง เชน เพยวรน (Purine) และ ไพรมดน (Pyrimidine) อกทงยง

สนบสนนการ สรางเมดเลอดขาวและเกลดเลอดในผปวยทมภาวะโลหตจางจากการขาดโฟเลตอกดวย

ขอบงใช

1. รกษาภาวะโลหตจาง ประเภท Megaloblastic anemia อนมสาเหตจากการขาดโฟเลต

2. เสรมสรางและปองกนการขาดโฟเลตในหญงตงครรภ ทารก และเดก

ขนาดและวธใช

ก.ส าหรบภาวะโลหตจาง ประเภท Megaloblastic anemia :

ผใหญ : รบประทาน 1 มลลกรมวนละครง อาจรบประทานจนกระทงภาวะโลหตจางดขนหรอจนกวาเปนปกต

ข.ส าหรบภาวะรางกายขาดกรดโฟลก:

ผใหญ :รบประทาน 400 - 800 ไมโครกรม วนละครง

Page 118: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 118

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

เดก : ในเดกทารก รบประทาน 0.1 มลลกรม วนละครง

อายต ากวา 4 ป รบประทานไดถง 0.3 มลลกรม วนละครง

อาย 4 ปขนไป รบประทาน 0.4 มลลกรม วนละครง

ค.ส าหรบการเสรมวตามนในเดก:

เดก : เดกอาย 1 -3 ป รบประทานครงละ 150 ไมโครกรม วนละครง

เดกอาย 4 - 8 ป รบประทานครงละ 200 ไมโครกรม วนละครง

เดกอาย 9 - 13 ป รบประทานครงละ 300 ไมโครกรม วนละครง

เดกอาย 14 ปขนไป รบประทานครงละ 400 ไมโครกรม วนละครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

มไข ออนเพลย ผนคน หาย ใจล าบาก แนนหนาอก ใหรบพาผปวยสงแพทย/ไปโรงพยาบาลทนท

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชวตามนนกบผปวยแพกรดโฟลก

2. หามใชกรดโฟลกกบผปวยดวยโรค/ภาวะโลหตจางทยงไมทราบประเภท ดวยการรบประ ทานขนาด 1

มลลกรม/วน สามารถบดบงอาการของโรคโลหตจางดงกลาว และยงท าใหผปวยไมปลอดภยจากอาการ

โรคโลหตจางทแอบแฝงอย

3. การใชกรดโฟลกในลกษณะของอาหารเสรมปรมาณสง กบหญงตงครรภ อาจเกดความเสยงเปนมะเรงเตา

นม20 - 30% และมรายงานเพมเตมวา อาจกอ ใหเกดความเสยงตอการเปนโรคหดในเดก 26%

นอกจากน ยงอาจกอใหเกดความเสยงของมะ เรงตอมลกหมากในผชายดวยเชนกน ในทมของผวจยได

เสนอใหรบประทานพชผกใบเขยวซงม โฟเลตจากธรรมชาต กลบจะชวยตานโรคมะเรงใหกบผบรโภค

และใชเปนทางเลอกเพอทดแทน การรบประทานกรดโฟลกชนดสงเคราะห

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 5 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. กบยารกษาโรคลมชก อาจสงผลใหระดบของยารกษาโรคลมชกทอย ในกระแสเลอดลดต าลง อาจตอง

ปรบขนาดรบประทานใหเหมาะสม ยารกษาโรคลมชกดงกลาว เชน Phenobarbital, Phenytoin

2. กบยาชวยยอยอาหาร อาจท าใหการดดซมของกรดโฟลกลดลง จง ควรหลกเลยงการรบประทานยาท

เวลาใกลเคยงกน ยาชวยยอยอาหารดงกลาว เชน Pancrelipase

การเกบรกษายา

Page 119: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 119

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ทอณหภมหอง เกบในภาชนะทปดมดชด พนแสงสวาง แสงแดด และความชน ไมเกบยาในหองน า และเกบยาให

พนมอเดกและสตวเลยง

Ferrous fumarate

กลไกการออกฤทธ

โดยตวยาจะเขารวมตวกบฮโมโกลบนในเซลลเมดเลอดแดง สงผลใหการท างานของเมดเลอดแดงเปนไปอยาง

ปกต และท าหนาทล าเลยงออกซ เจนไปเลยงเซลลสวนตางๆของรางกายได

Page 120: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 120

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอบงใช ใชรกษาและปองกนภาวะขาดธาตเหลกของรางกาย

ขนาดและวธใช

ผใหญ : รบประทานไดถง 600 มลลกรม/วน ทงนขนกบดลพนจของแพทยผรกษา ควรรบประทานยาเมอทองวาง

หากรสกระคายเคองกระเพาะอาหารหลงรบประทาน สามารถรบประทานยานพรอมอาหารได

เดก : การใชยานในเดกตองเปนไปตามค าสงแพทยผรกษาเทานน เพราะขนาดยาจะขนกบ สาเหต ความรนแรง

ของอาการ และน าหนกตวของเดก

ผลขางเคยงจากการใชยา

มเลอด ออกปนมากบอจจาระ/อจจาระเปนเลอด ทองผกหรอไมกทองเสย คลนไสอาเจยน แสบรอนกลางอก เบอ

อาหาร ปสสาวะมสคล า ผปวยบางรายอาจพบอาการแพยา โดยมอาการผนคนตามตว หายใจไมออก/แนน

หนาอก/หายใจล าบาก ปากบวม หนาบวม เปนตน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผแพยาน

2. หามใชยานกบผปวยโรคแผลในกระเพาะอาหาร ผปวยโรคแผลในล าไสใหญ ผปวยทมภาวะล าไสอกเสบ

ผทมภาวะธาตเหลกในรางกายเกน ผปวยดวยโรคโลหตจางอนมสาเหตจากเมดเลอดแดงแตก

3. หามปรบขนาดรบประทานดวยตนเอง

4. ระวงการรบประทานยาอนซงมธาตเหลกเปนสวนประกอบรวมกบเฟอรสฟมาเรต

5. ระวงการแพสทเปนสวนผสมในสตรต ารบยาน

6. การใชยานในเดก สตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร ตองเปนไปตามค าสงแพทยเทานน

รปแบบยา ยาเมดชนดรบประทาน ขนาด 200 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. กบยา Calcium carbonate, Aluminium hydroxide, อาจท าใหประสทธผลการรกษาของยาเฟอรสฟ

มาเรตลดลง หากจ าเปนตองใชยารวมกนควรรบประ ทานยาหางกนอยางนอย 2 ชวโมงเปนอยางต า

2. กบยา Doxycycline, Tetracycline จะเกดการรวมตวของยาในระบบทางเดนอาหารและลดการดดซม

จนท าใหประสทธภาพการรกษาของยาเฟอรสฟมา เรตลดลง หากจ าเปนตองใชรวมกนควรรบประทาน

ยาหางกน 3 ชวโมงเปนอยางต า

3. กบยา Methyldopa จะเกดการรบกวนการดดซมของ Methyldopa จนสงผลกระทบตอการรกษาของ

ยา Methldopa

4. รวมกบ Vitamin E จะรบกวนการดดซมเฟอรสฟมาเรตจนสงผลตอการรกษาของยาเฟอรสฟมาเรต

Page 121: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 121

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเกบรกษายาอณหภมหองทเยนภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน

Triferdine

กลไกการออกฤทธ

หญงตงครรภมความจ าเปนตองไดรบไอโอดนเสรม เนองจากความตองการไอโอดนเพมขนอยางมาก ดวยเหตผล

3 ประการไดแก

1.รางกายตองผลต Thyroxine (T4) เพมขนประมาณ 50% เพอรกษาระดบฮอรโมนไธรอยดใหอยในชวงปกตและ

สงฮอรโมนไธรอยดไปยงทารก

2.ทารกตองการไอโอดนในการผลตฮอรโมนไธรอยด โดยเฉพาะในระยะทายของการตงครรภ

3.หญงตงครรภมการก าจดไอโอดนทางไตเพมขน

ไอโอดนมความส าคญตอพฒนาการของทารกในครรภแตละชวงดงน3

ชวงไตรมาสแรก เปนชวงททารกก าลงสรางอวยวะ สมองเปนอวยวะหนงทเจรญมากในชวงน และจ าเปนตองใช

ไอโอดนในการเสรมสรางสมอง ซงไดรบจากมารดาผานสายรก และทารกในชวงนยงไมสามารถสรางฮอรโมนไธ

รอยดเองได จงจ าเปนตองไดรบฮอรโมนไธรอยดจากมารดาดวย

ชวงไตรมาสท 2-3 ยงจ าเปนตองรบไอโอดนจากมารดาผานสายรก แตฮอรโมนไธรอยดทจะไดรบจากแมนนจะ

นอยลง เนองจากสามารถสรางฮอรโมนไธรอยดบางสวนไดเอง

ขอบงใช

การควบคมและปองกนโรคขาดสารไอโอดนในหญงตงครรภ ซงจะมผลเสยตอระบบประสาทและสมองของทารก

เนองจากฮอรโมนของตอมไธรอยดมความจ าเปนตอการเสรมสรางระบบประสาทในระหวางอยในครรภและหลง

คลอด การขาดฮอรโมนไธรอยดในชวงดงกลาวจะท าใหทารกมพฒนาการทางสมองชาและระบบประสาทมความ

ผดปกต ทงนอยกบเวลาและความรนแรงของการขาดฮอรโมนของตอมไธรอยด ภาวะขาดไอโอดนรนแรงในเดกจะ

เรยกวา Cretinism เดกจะมลกษณะหนาเออ ลนคบปาก ตวบวม สมองชา

ขนาดและวธใช หญงมครรภ : วนละ 1 เมด หลงอาหารเชาตลอดการตงครรภและขณะเลยงลกดวยนมแม

ผลขางเคยงจากการใชยา

ผนแดง ปวดทอง อาเจยน หายใจไมสะดวก (ควรหยดยา) และปรกษาแพทย ผทมความผดปกตของตอมไธรอยด

ปรกษาแพทยกอนใชยาน

ขอควรระวงในการใชยา

1. ในการใหยา Triferdine นนไมควรใหเกน 1 เมดตอวน เนองจากถาใหมากไปอาจท าใหไดรบปรมาณ

iodine มากเกนความจ าเปนสงผลใหเกดปญหาความผดปกตของไธรอยดฮอรโมนได การใหยา

Page 122: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 122

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Triferdine ควบคกบยาเสรมธาตเหลกอน ๆ เชน FBC หรอ Obimin AZ ควรตองพจารณาปรมาณ

Iodine ทผปวยจะไดรบทกครงวาเกนกวาปรมาณทแนะน าหรอไม ในเบองตน หากใหคกบ FBC ไมม

ปญหา แตถาใหพรอม Obimin AZ ซงใน Obimin AZ 1 เมดจะม Iodine 0.2 mg จงอาจตอง

พจารณาเปนกรณไป การให Iodine เสรมตามท RDA ก าหนดยอมเปนผลดตอผปวย การตดสนวา

Iodine มากเกนไปหรอไมจ าเปนตองด upper limit ทหญงมครรภสามารถบรโภคไดตอวนวาอยท

ระดบใด ดงตอไปน

RDA for Pregnancy (Iodine) 14–18 years 220 µg/day of iodine 19–30 years 220µg/day of iodine 31–50 years 220 µg/day of iodine

UL of Iodine for Pregnancy 14–18 years 900 µg/day of iodine 19–50 years 1,100 µg/day of iodine

UL of Iodine for Lactation 14–18 years 900 µg/day of iodine 19–50 years 1,100 µg/day of iodine

2. หากเกดอาการผนแดง ปวดทอง อาเจยน หายใจไมสะดวกใหหยดยาและปรกษาแพทย

3. หามใชในผทแพ iodine, เหลก และกรดโฟลก หรอสวนประกอบของยาน

4. อาจท าใหทองผก ทองเสย อจจาระสด า และจกแนน

รปแบบยา Triferdine 150 เปนยาเมดผสมประกอบดวย Ferrous fumarate 185 mg( Ferrous

fumarate 60.81 elemental iron ) + 0Iodine 0.15 mg+Folic acid 0.4mg

การเกบรกษายา

อณหภมหอง เกบในภาชนะทปดมดชด พนแสงสวาง แสงแดด และความชน ไมเกบยาในหองน า และเกบยาใหพน

มอเดกและสตวเลยง

Page 123: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 123

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Vitamin Bco

กลไกการออกฤทธ

กลไกการออกฤทธของยาวตามนบรวมซงคอการกลาวถงหนาทของวตามนบแตละชนดในวตามนบรวมดงนเชน

วตามนบ 1 และบ 2: ชวยท าใหรางกายเปลยนสารอาหารไปเปนพลงงาน

วตามนบ 1 ยงท าใหการท างานของระบบประสาทมประสทธภาพ

สวนวตามนบ 2 ชวยในการมองเหน

วตามนบ 3: ชวยควบคมระดบไขมนในรางกายใหเปนปกตโดยเพมระดบ HDL cholesterol และชวยควบคมไมให

LDL cholesterol และ Triglycerides สงเกนปกต

วตามนบ 5: ชวยควบคมภาวะอารมณเครยดและความวตกกงวล เสรมสรางกระดกใหแขงแรง

วตามนบ 6: ชวยใหรางกายเปลยนสารอาหารไปเปนพลงงาน ชวยใหรางกายสรางภมคมกนตานทานโรคไดเปน

อยางด การใชกบสตรตงครรภและสตรทอยในภาวะใหนมบตรจะชวยสงผานไปถงทารกและท าใหการพฒนาสมอง

ของทารกเปนไปอยางปกต

วตามนบ 7: บ ารงเสนผมปองกนไมใหผมรวง บ ารงเลบ ชวยปองกนอาการซมเศราไดบาง

วตามนบ 9: ชวยบ ารงเมดเลอดแดงใหสมบรณแขงแรง การใชในหญงตงครรภชวยปองกนไมใหทารกแรกคลอด

ขาดวตามนชนดน

วตามนบ 12: ชวยควบคมการท างานของระบบประสาทใหเปนปกต และชวยสรางเมดเลอดแดงใหเจรญอยางเปน

ปกตและแขงแรง

Page 124: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 124

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอบงใช เพอบ าบดและรกษาอาการขาดวตามนบ

ขนาดและวธใช

ดวยยาวตามนบรวมมหลายสตรต ารบในทองตลาดยาบานเรา ปรมาณวตามนบทเปนสวน ประกอบกแตกตางกน

ออกไป ดงนนการรบประทานยาวตามนบรวมจะขนอยกบดลยพนจของแพทยทจะคดเลอกสตรต ารบยาทมใน

สถานพยาบาลและใหเหมาะสมกบผปวยมากทสด โดยปกตแพทยอาจสงจาย 1 - 3 เมด/แคปซล/วนทงนขนกบ

อาการของผปวยเปนส าคญสามารถรบประทานยานกอนหรอพรอมอาหารกได

ผลขางเคยงจากการใชยา

ขนอยกบปรมาณสวนผสมของวตามนบแตละชนดซงอาจกอใหเกดอาการขางเคยงไดแตกตางกน ทงนอาจกลาว

ถงอาการขางเคยงของวตามนบรวมอยางกวางๆดงนเชน ปวดทอง พบอาการทองเสยไดบาง อจจาระมสคล า มผน

คน หลอดลมเกรงตว/หายใจล าบาก ปสสาวะมสเหลอง เกดภาวะหลอดเลอดสวนปลาย (สวนแขน ขา) อดตน

(อาการเชน มอ-เทาเยน อาจเขยวคล า ปวด)

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาหรอแพสวนประกอบของยาวตามนบรวม

2. หามปรบขนาดรบประทานดวยตนเอง

3. หามใชยาทมสภาพลกษณะเปลยนแปลงไปจากเดม

4. หามใชยานนานเกนค าสงแพทย

5. การเกบวตามนบรวมชนดฉดในตเยนอาจท าใหสของผลตภณฑคล าลงโดยเฉพาะสตรต ารบทม

Riboflavin (B 2) เปนองคประกอบ แตไมไดกอใหเกดอนตรายกบผปวยแตอยางใด และยงใชได

ตามปกต

รปแบบยา ยาเมดชนดรบประทานทประกอบดวยวตามนบชนดตางๆเชน Vit B1 5 มลลกรม + Vit B6 2

มลลกรม + Vit B12 20 ไมโครกรม+Vit B2 2 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. สตรต ารบวตามนบรวมทม Folic acid เปนองคประกอบรวมกบยา Fluorouracil (ยาเคมบ าบด) อาจ

น ามาซงผลขางเคยงทรนแรงเชน เกดภาวะโลหตจาง มภาวะเลอดออกงาย ตดเชอไดงาย เสนประสาท

ถกท าลาย มอาการคลนไส อาเจยน มไข หนาวสน มเลอดปนมากบอจจาระ ปวดตามรางกาย

ออนเพลย วงเวยนและเปนลม หากจ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดการใชยาใหเหมาะสม

เปนกรณไป

Page 125: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 125

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. การใชวตามนบรวมรวมกบยา Calcitriol จะตองควบคมระดบเกลอแคลเซยมและปรมาณฟอสเฟต

(Phosphate) ในกระแสเลอดใหอยในระดบทเหมาะสม กรณเกดภาวะแคลเซยมในเลอดสงอาจสงเกต

ไดจากอาการออนเพลย ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน ปากแหง ทองผก การรบรสชาตเปลยนไป

ปสสาวะตอนกลางคนบอย มอาการคนตามผวหนง และเบออาหาร หากจ าเปนตองใชยารวมกนแพทย

จะปรบขนาดรบประทานใหเหมาะสมเปนรายบคคล

การเกบรกษายา

ควรเกบยาวตามนบรวมภายใตอณหภม 25 องศาเซลเซยส (Celsius) ไมเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาใน

ภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน า

หรอในรถยนต

Calcium Carbonate

กลไกการออกฤทธ

หลงรบประทาน ตวยาจะไปท าปฏกรยากบกรดในกระเพาะอาหาร จนมฤทธเปนกลาง และเกดเปนสารประกอบ

แคลเซยมคลอไรด (Calcium chloride) ซงละลายน าไดด จงถกดดซมเขาสกระแสเลอด เกลอแคลเซยม

คารบอเนตเองยงกอใหเกดการกระตนใหกระเพาะอาหารหลงกรดออกมาไดเชนเดยวกน ผบรโภคจงมกไดรบ

ค าแนะน าวาควรรบประทานยาพรอมอาหาร หรอหลงอาหาร

ขอบงใช

Page 126: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 126

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. ใชเปนยาลดกรด บรรเทาอาการกรดไหลยอน และอาหารไมยอย

2. ใชเปนยาบ ารงกระดก (ปองกนโรคกระดกพรน) เสรมสรางระดบแคลเซยมในกระแสเลอด

ขนาดและวธใช

ก. รกษากรณกระดกพรน:

ผใหญ: รบประทาน 2,500 –7,500มลลกรม/วนหลงอาหารโดยแบงรบประทาน 2 - 4 ครง/วน

ข. รกษาภาวะแคลเซยมในเลอดต า:

ผใหญ : รบประทาน 900 – 2,500 มลลกรม/วน หลงอาหารโดยแบงรบประทาน 2 - 4 ครง/วน

ค. รกษาภาวะอาการปวด จกแนนลนป ดวยสาเหตอาหารไมยอย (Dyspepsia):

ผใหญ: รบประทาน 300 – 7,980 มลลกรม/วน หลงอาหารโดยแบงรบประทาน 2 – 4ครง/วน ขนาด

รบประทานสงสดของอาการอาหารไมยอย อยในชวง 5,500 –7,980 มลลกรม/วน ไมควรใชยา

ตดตอกนนานเกน 2 สปดาห เวนแตจะมค าสงจากแพทย

ง. รกษาแผลในกระเพาะอาหาร-ล าไส:

ผใหญ: รบประทาน 1,250 - 3,750 มลลกรม/วนหลงอาหารโดยแบงรบประทาน 2 - 4 ครง/วน ทงนการใชยา

ส าหรบรกษาแผลในกระเพาะอาหารและล าไส หากใชยาตด ตอกนนานเกนไปอาจกระตนกระเพาะ

อาหารใหหลงกรดออกมามากหรอทเรยกวา Acid rebound จง ตองใชยานตามค าแนะน าของแพทย

หมายเหต:

จะเหนวาขนาดการใชยาแคลเซยมคารบอเนตมขอบขายทกวาง เหมาะกบผปวยแตละคนซงมอาการและความ

รนแรงของโรคทแตกตางกน ดงนนการใชยาตองอยภายใตการดแลของแพทยเทานน

การใชยาแคลเซยมคารบอเนตในเดก ตองอยในการแนะน าของแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ทองผก ผนคน แนนอดอดทอง หายใจไมสะดวก อาจพบอาการบวมทปาก รมฝปาก ใบหนา และลน รสกสบสน

อารมณหงดหงด ปสสาวะมาก เบออาหาร คลนไส อาเจยน และออนเพลย

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผทแพแคลเซยมคารบอเนต

2. หามใชยานกบผทมภาวะเกลอฟอสเฟต (Phosphate) ในกระแสเลอดต า (Hypophos phatemia:

อาการ เชน สบสน กลามเนอออนแรง)

3. หามใชยานกบผปวยโรคไต หรอมการท างานของไตผดปกต

Page 127: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 127

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. ระวงการใชยานกบผปวยในกลมตอไปน เชน ผปวยทมภาวะรางกายสญเสยน า (ภาวะขาดน า), ผปวยท

มภาวะตอมพาราไทรอยดท างานมากเกนไป , ผปวยทมภาวะเลอดออกในกระ เพาะอาหาร - ล าไส

(ภาวะเลอดออกในทางเดนอาหาร), และผปวยทมภาวะทางเดนอาหารอดตน (ล าไสอดตน)

5. ระวงการใชยานกบผทเปนนวในไต หรอผทมภาวะทองผกเปนประจ า

6. ระวงการใชยานในผปวยทมภาวะแคลเซยมในกระแสเลอดสง (Hypercalcemia: อาการ เชน สบสน

คลนไส อาเจยน)

รปแบบยา รปแบบยาเมด ขนาดความแรง 1500 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบวตามนทมธาตเหลกเปนองคประกอบ ควรเวนระยะเวลาการรบประทานยาหางกน 2 ชวโมง

เปนอยางต า ดวยแคลเซยมคารบอเนตจะลดประ สทธภาพในการรกษาของยาวตามนดงกลาว

2. รวมกบยาปฏชวนะบางตว จะท าใหประสทธภาพในการตอ ตานแบคทเรยของยาปฏชวนะลดต าลง

หากมความจ าเปนตองรบประทานรวมกนควรหลกเลยงและเวนระยะเวลาใหหางกน 2 - 3 ชวโมง ยา

ปฏชวนะดงกลาว เชน Doxycycline และ Tetra cycline

3. รวมกบยาปองกนโรคหวใจ อาจสงผลใหกลไกการท างานของยาปองกนโรคหวใจดอยประสทธภาพลง

ไป หากมความจ าเปนตองรบประทานรวมกน อาจตองปรบขนาดการรบประทานของยาทง 2 กลมน

ยาปองกนโรคหวใจดงกลาว เชน Aspirin

4. รวมกบยารกษาความดนโลหตสง จะท าใหประสทธภาพในการลดความดนโลหตดอยลงไป ตองท าการ

ปรบขนาดรบประทานของยาทง 2 กลม ยารกษา ความดนโลหตสง เชน Atenolol, Felodipine

Timolol

การเกบรกษายา

ทอณหภมหอง บรรจในภาชนะทปดมดชด พนแสง แดดและความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 128: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 128

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Vitamin B6

กลไกการออกฤทธ

ยาไพรดอกซนเปนวตามนทละลายน าได ชวยท าใหรางกายเผาผลาญสารอาหารเชน คารโบไฮเดรต ไขมน โปรตน

เพอน าไปใชกบรางกาย นอกจากนยงเปนสวนประกอบส าคญในกระบวนการสรางเมดเลอดและสรางสารกาบา

(GABA) ในสมอง รวมถงท าใหรางกายน าแหลงพลงงานของรางกายทเรยกวา ไกลโคเจน (Glycogen) ซงมสะสม

อยในตบและในกลามเนอออกมาใชไดอยางเหมาะสม

ขอบงใช

1. ใชบ าบดอาการคลนไส-อาเจยนในระหวางตงครรภ

2. ลดความเสยงของการเกดโรคหวใจ

3. บ าบดอาการจอตาเสอม

4. ลดอาการซมเศรา ภาวะโลหตจาง

5. ปองกนโรคนวในไต

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบบ าบดอาการขาดวตามนบ 6:

ผใหญ: รบประทาน 2.5 - 25 มลลกรม/วน เปนเวลา 3 สปดาห จากนนแพทยอาจปรบลดขนาดรบประทานลง

มาเปน 1.5 - 2.5 มลลกรม/วน

ข. ส าหรบอาการขาดวตามนบ 6 ในสตรทใชยาเมดคมก าเนด:

ผใหญ: รบประทาน 25 - 30 มลลกรม/วน

ค. ส าหรบบ าบดอาการปวดประจ าเดอนของสตร:

ผใหญ: รบประทาน 50 - 100 มลลกรม/วน

ง. ส าหรบบ าบดอาการคลนไสในสตรตงครรภ:

ผใหญ: รบประทาน 10 - 25 มลลกรมวนละ 3 - 4 ครง

จ.ส าหรบบ าบดอาการโลหตจาง:

ผใหญ: เรมตนรบประทาน 200 - 600 มลลกรม/วน เมออาการดขนแพทยอาจปรบลดขนาดรบประทานเปน

30 - 50 มลลกรม/วน

Page 129: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 129

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ฉ. ส าหรบบ าบดปองกนรกษานวในไต:

ผใหญ: รบประทานครงละ 25 - 500 มลลกรม/วน

ช. ส าหรบบ าบดอาการจอตาเสอม:

ผใหญ: รบประทาน 50 มลลกรม/วนโดยรบประทานรวมกบวตามนบ 12 - 1,000 ไมโครกรม และกรดโฟลก

2,500 ไมโครกรม

ผลขางเคยงจากการใชยา

มอาการคลนไส อาเจยน ปวดทอง เบออาหาร ปวดศรษะ งวงนอนทงนการใชวตามนบ 6 ไปนานๆอาจท าใหเกด

ความเสยหายตอสมองและตอเสนประสาทได และการศกษายงพบวาเดกทารกแรกเกดทไดรบไพรดอกซนโดยผาน

ไปกบน านมของมารดาเปนปรมาณมาก อาจท าใหทารกมอาการชกได ดงนนจงมค าแนะน าใหสตรทเลยงลกดวย

น านมมารดาไมควรรบไพรดอกซนเกน 2 มลลกรม/วน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาน

2. การใชยานกบผปวยตองเปนไปตามค าสงแพทย โดยเฉพาะอยางยงในสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะให

นมบตร เดก และผสงอาย

3. ระหวางการใชยานแลวเกดอาการแพยาเชน มอาการบวมตามใบหนา-มอ-เทา อดอด/หายใจไมออก/

หายใจล าบาก มลมพษ-ผนคนขนเตมตว ใหหยดการใชยาน แลวรบน าตวผปวยสงโรงพยาบาลโดยเรว

ทนท/ฉกเฉน

4. หามปรบขนาดการรบประทานดวยตนเอง

5. หามใชยาทมสภาพเปลยนแปลงไปจากเดม

รปแบบยา ยาเมดชนดรบประทาน ขนาด 10 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. กบยา Phenobarbital อาจท าใหประสทธภาพและการออกฤทธของ Phenobarbital ดอยลงไป หาก

ไมมความจ าเปนใดๆควรหลกเลยงการใชยารวมกน

2. หลกเลยงการใชยาไพรดอกซนรวมกบยา Isoniazid ดวยการใชยารวมกนจะท าใหผปวยไดรบ

ผลขางเคยงของยาทง 2 ชนดมากยงขน

Page 130: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 130

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

3. รวมกบยา Levodopa จะท าใหรางกายท าลายยา Levodopa มากยงขนจนสงผลตอฤทธของการ

รกษา หากจ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดรบประทานใหเหมาะ สมเปนรายบคคลไป

การเกบรกษายา

อณหภมหองทเยน ไมเกบยาในชองแชแขงของตเยน ไมเกบยาในหองน าหรอในรถยนต เกบยาในภาชนะทปด

มดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Vitamin c

กลไกการออกฤทธ

ตวยาจะออกฤทธตอรางกายโดยชวยในกระบวนการสงเคราะหคอลลาเจน (Collagen) รวมถงชวยสนบสนนการ

สรางองคประกอบตางๆของเซลลในรางกาย

ขอบงใช

1. บ าบดอาการขาดวตามนซของรางกาย

2. รกษาโรคลกปดลกเปด/เลอดออกตามไรฟน

3. ชวยเพมสภาวะเปนกรดใหกบน าปสสาวะในการรกษาโรคกระเพาะปสสาวะอกเสบบางสาเหต

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบอาการขาดวตามนซ:

ผใหญ: รบประทานหรอฉดเขากลามเนอหรอฉดเขาหลอดเลอดด าหรอฉดเขาผวหนง ขนาด 50 - 200

มลลกรม/วน

เดก: รบประทานหรอฉดเขากลามเนอหรอฉดเขาหลอดเลอดด าหรอฉดเขาผวหนง ขนาด 35 - 100 มลลกรม/

วน

ข. ส าหรบรกษาอาการเลอดออกตามไรฟน/โรคลกปดลกเปด:

Page 131: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 131

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ผใหญ: รบประทานหรอฉดเขากลามเนอหรอฉดเขาหลอดเลอดด าหรอฉดเขาผวหนงขนาด 100 - 250 มลลกรม

วนละ 1 - 2 ครงตอวนเปนเวลา 2 สปดาหเปนอยางต า

เดก:รบประทานหรอฉดเขากลามเนอหรอฉดเขาหลอดเลอดด าหรอฉดเขาผวหนงขนาด 100 - 300 มลลกรม

หรอตามค าสงแพทย เปนเวลา 2 สปดาหเปนอยางต า

ผลขางเคยงจากการใชยา

มอาการทองเสย วงเวยน เปนลม หนาแดง ปวดศรษะ ปสสาวะบอย คลนไส อาเจยน เปนตะ ครวททอง การอม

วตามนซชนดรบประทานสามารถท าลายเคลอบฟนได บางกรณกบผทไดรบวตามนซเปนปรมาณมากจะท าใหม

อาการปวดหลงชวงลาง

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผแพยาน

2. หามใชยานกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และเดก โดยไมไดมค าสงจากแพทย

3. หามปรบขนาดรบประทานดวยตนเอง

4. การใชวตามนซชนดฉดควรตองไดรบค าสงจากแพทย ผบรโภคไมควรซอหาและน ามาฉดดวยตนเอง

รปแบบยา ยาเมดชนดรบประทาน ขนาด 100 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยา Dextroamphetamine อาจท าใหฤทธในการรกษาของ Dextro amphetamine ดอย

ประสทธภาพลงไป กรณทจ าเปนตองใชยารวมกนแพทยจะปรบขนาดการใชยาใหเหมาะสมเปนกรณไป

2. รวมกบยา Deferoxamine (ยาขบธาตเหลก) อาจกอใหเกดปญหากบหวใจและมภาวะตอกระจก กรณท

ตองใชยารวมกนควรเวนระยะเวลาหลงการใช Deferoxamine ไปแลวประมาณ 1 เดอน

3. รวมกบยารกษาโรคมะเรงเชน Bortezomib อาจท าใหประสทธภาพของ Bortezomib ดอยลงไป หาก

ไมมความจ าเปนใดๆ ควรหลกเลยงการใชยารวมกน

การเกบรกษายา

อณหภมหองทเยน ไมเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและ

ความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไม เกบยาในหองน าหรอในรถยนต

Page 132: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 132

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Multivitamin

กลไกการออกฤทธ

1. ชวยตอตานสารอนมลอสระทคอยท าลายหรอกอใหเกดความเสอมตอเซลลของรางกายชน ธาตทองแดง ,

สงกะส, แมงกานส, เซเลเนยม, กลตาไทโอน, วตามนซและอ, ฟลาโวนอยด (Flavonoid), แคโรทนอยด

(Carotenoid)

Page 133: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 133

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2. ชวยในการสงเคราะหและซอมแซมสารพนธกรรมดเอนเอ (DNA) เชน โฟเลต, วตามนบ 6, บ12

นอกจากนโฟเลตและวตามนบยงชวยสนบสนนการท างานของสมองใหมประสทธภาพมากขน

3. กระตนใหภมคมกนตานทานโรคของรางกายท างานไดอยางมประสทธภาพเชน วตามนเอ , วตามนอ,

วตามนซ, สงกะส และแคลเซยม

4. ชวยยบยงตานทานการอกเสบของรางกายเชน วตามนอ, วตามนเอ และสงกะส

5. ปองกนการเกดภาวะขอกระดกเสอมหรอฟนฟกระดกทไดรบความเสยหายเชน วตามนซ และ ด

6. ชวยควบคมความดนโลหตใหเปนปกตเชน แมกนเซยม และแคลเซยม

7. ท างานรวมและเปนสวนประกอบของเอนไซมทใชในกระบวนการเผาผลาญพลงงานของราง กายเชน

วตามนบ1, บ2, บ3, กรดแพนโทเทนก (Pantothenic acid), ไบโอตน (Biotin), วตามนบ6

ขอบงใช

1. ใชชดเชยการขาดวตามนของรางกายของผสงอาย

2. ใชเปนยารวมรกษาโรคเรอรงตางๆ

3. สนบสนนและชวยเพมความตานทานโรคใหกบรางกาย

4. ชะลอความเสอมของอวยวะตามรางกายเชน ผวพรรณ

5. เปนสวนประกอบในอาหารเสรมทใชรบประทานเพอลดน าหนก

6. เสรมสรางสมรรถภาพการท างานของรางกายและสมอง

ขนาดและวธใช

ผใหญ : รบประทานครงละ 1 เมด หลงอาหารวนละ 3 เวลา

เดก: อายต ากวา 6 ป รบประทานครงละ 1 ชอนชา วนละ 1 ครง

เดกอาย 6-12 ป รบประทานครงละ 1 – 2 ชอนชา วนละ 1 ครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

วตามนรวมสามารถกอใหเกดอาการขางเคยงไดเชนเดยวกบยาตางๆอาทเชน มอาการวงเวยน บวมตามรางกาย

ทองเสยออนๆ หดบหากมอาการแพยานมกพบผนคน อดอด/หายใจไมออก/หายใจล าบาก ปาก-ลน-ใบหนา-คอม

อาการบวม เปนตน ซงหากพบเหนอาการดงกลาวหลงใชยานควรตองรบน าตวผปวยไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาล

เพอท าการบ าบดรกษาโดยเรวทสด

Page 134: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 134

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาหรอแพสวนประกอบในวตามนรวม

2. หามใชวตามนรวมทมองคประกอบของธาตเหลกกบผทมแผลในกระเพาะอาหาร , ผปวยทมภาวะเมด

เลอดแดงแตก, ผปวยโลหตจางชนด Megaloblastic anemia

3. หามปรบขนาดการรบประทานยานดวยตนเอง

4. หามใชวตามนรวมนานเกนจากค าสงแพทย ดวยมวตามนบางกลมทจะสะสมในชนไขมนของรางกายจน

กอใหเกดอนตรายได

5. ระวงการใชยาวตามนรวมกบเดก ผสงอาย สตรตงครรภ และสตรทอยในภาวะใหนมบตร การจะใชยากบ

ผปวยกลมนจะตองอยในดลยพนจของแพทยผรกษาเทานน

6. การใชวตามนรวมทมวตามนซเปนสวนประกอบกบผปวยโรคเบาหวาน อาจท าใหน าตาลในเลอดมระดบ

ปรมาณทผดปกต

รปแบบยา ยารบประทานประเภทเมดและยาผงทตองละลายน ากอนรบประทาน

ปฎกรยาระหวางยา

1. การรบประทานวตามนรวมซงมกรดโฟลกเปนองคประกอบรวมกบยา Fluorouracil (ยาเคมบ าบด) อาจ

ท าใหผลขางเคยงจากยา Fluorouracil มเพมมากยงขน โดยจะพบอาการโล หตจาง มภาวะเลอดออก

งาย เกดการตดเชอตามมา เสนประสาทถกท าลาย คลนไส อาเจยน ทองเสย ผวหนงซด ออนเพลย

วงเวยน เปนลม อจจาระมสคล า ปวดตามรางกาย และอาจมไข หนาวสน หากจ าเปนตองใชยารวมกน

แพทยจะปรบขนาดการใชใหเหมาะสมกบผปวยเปนกรณไป

2. การรบประทานยา Dicumarol หรอ Warfarin รวมกบวตามนรวมทมวตามนเคเปนองค ประกอบอาจ

ท าใหลดฤทธการรกษาของ Dicumarol หรอ Warfarin จงควรหลกเลยงการใชยารวมกน

3. การใชยา Bortezomib รวมกบวตามนรวมทมวตามนซเปนองคประกอบอาจท าใหฤทธยบยงการ

เจรญเตบโตเซลลมะเรงของยา Bortezomib ลดนอยลง จงควรหลกเลยงการใชยาทง 2 กลมรวมกน

4. การใชยา Paricalcitol/ยาใชรกษาโรคตอมพาราไทรอยดท างานเกนปกตรวมกบวตามนรวมจะตองม

การควบคมระดบแคลเซยมและฟอสฟอรสในเลอดใหอยในระดบปกตเสมอ หากพบอาการออนเพลย

ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน ปากแหง ควรตองรบไปพบแพทย/ไปโรงพยาบาล ทนท หรอถาจ าเปนตอง

ใชยาทง 2 กลมรวมกนแพทยจะปรบขนาดการใชใหเหมาะสมเปนราย บคคลไป

การเกบรกษายา

Page 135: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 135

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ภายใตอณหภมหองทเยน หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอน

และความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน าหรอในรถยนต

9.Musculoskeletal and joint disease

9.1 Drug used in rheumatic disease and gout

Aspirin ( อานในหวขอ 2.7 )

Ibuprofen ( อานในหวขอ 4.3 )

Diclofenac

กลไกการออกฤทธ

ยาจะไปยบยงขบวนการสรางสารเคมทชอ โพรสตาแกลนดน (Prostaglandin) ซงเปนสารเคมทท าใหรางกาย

เกดอาการปวด

ขอบงใช

เปนยาตานการอกเสบ (ยาในกลมเอนเสด) ใชลดและบรรเทาอาการปวด เชน ปวดขอ กระดก หรอการปวดชนด

เฉยบพลนดวยสาเหตถกกระแทกและสามารถลดอาการปวดประจ าเดอน ปวดฟน ใชเปนยาลดอาการปวดจากนว

ในไตและนวในถงน าด ในหลายประเทศ (รวมทงในประเทศเรา) พฒนาเปนยาทาในรปของเจล (Gel) ซงใชทา

บรรเทาอาการปวดกลามเนอหลงเลนกฬาหรอจากการท างานหนก นอกจากนยงชวยลดอาการไขไดดวย

ขนาดและวธใช

ผใหญ : - ใชเพอรกษาโรคขอเสอม โดยใหใชยาขนาด 50 มลลกรม ในปรมาณ 100-150 มลลกรม ตอวน หรอ

2-3 เมดตอวน โดยแบงรบประทาน 2-3 ครงในหนงวน

- ใชเพอรกษาอาการขอสนหลงอกเสบเรอรง โดยใชยาขนาด 25 มลลกรม ในปรมาณ 100-125

มลลกรม ตอวน หรอ 4-5 เมดตอวน โดยแบงรบประทาน 4-5 ครงในหนงวน

- ใชเพอรกษาโรคเกาตระยะทอกเสบเฉยบพลน โดยใหใชครงแรกทมอาการในปรมาณ 75-100

มลลกรม และใชอกซ าทกๆ 6-8 ชวโมง ในปรมาณ 50 มลลกรม จนกวาอาการจะทเลา

- ใชเพอรกษาโรคปวดขอรมาตอยด โดยใหยาขนาด 50 มลลกรม ในปรมาณ 150-200 มลลกรม ตอ

Page 136: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 136

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

วน แบงใช 2-4 ครง ตอวน

-ใชเพอบรรเทาอาการปวดประจ าเดอน หรอ อาการปวดไมเกรน โดยใหใชในปรมาณ 50 มลลกรม ตอ

ครง และใชซ าไดแตไมควรเกน 3 ครง ตอวน

-ใชเพอบรรเทาอาการปวดนวทอไต ดวยการฉดยาเขากลามเนอโดยตรง โดยใหท าการฉดครงละ 1

หลอด (หลอดละ 75 มลลกรม) เทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

ตวยามฤทธระคายเคองตอระบบทางเดนอาหาร แพทยมกจะใหยาลดกรดเชน แรนทดน (Ranitidine) หรอ โอมป

ราโซล (Omeprazole) รบประทานกอนนอนเพอปองกนการเกดแผลในกระเพาะอาหารอาการอนๆทอาจพบได

เชน ปวดศรษะ เวยนหว ผนคน สภาวะตบอกเสบ ไตลมเหลวเฉยบพลน และการกดการสรางไขกระดก

ขอควรระวงในการใชยา

1. ระวงการใชยากบผทเคยแพยา (การแพยา) ไดโคลฟแนค

2. ผทมประวตโรคภมแพอาจเกดอาการโรคภมแพก าเรบเมอใช

3. หามใชกบหญงมครรภเพราะอาจมผลตอทารกในครรภจนถงแทงได

4. ระวงการใชยาในผทมแผลในกระเพาะอาหารและล าไสเพราะเสยงกบสภาวะเลอดออก

5. หามใชในผปวยโรคหวใจหรอผทไดรบการผาตดหวใจมาใหมๆดวยเหตผลดงกลาวแลว

รปแบบยา ยาเมดขนาด 25 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบเครองดมทผสมแอลกอฮอลจะเพมความเสยงมเลอดออกในกระเพาะอาหารและล าไส

2. รวมกบยาลดความดนโลหตจะท าใหประสทธภาพการลดความดนโลหตนอยลง กลมยาลดความดนโลหต

เชน อะทโนลอล (Atenolol) โปรปาโนลอล (Propanolol) เมโทรโปลอล(Metropolol) แคนดซารแทน

(Candesartan) โลซารแทน (Losartan) และโอลมซารแทน(Olmesartan)

3. รวมกบยาตานการแขงตวของเลอดจะเสรมฤทธกน และกอใหเกดภาวะเลอดออกในกระเพาะอาหารได

งาย กลมยาตานการแขงตวของเลอดเชน แอบซไซแมบ (Abciximab) และ วอรฟารน (Warfarin

Sodium)

Page 137: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 137

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

4. รวมกบยารกษาโรคหวใจจะท าใหการออกฤทธของยารกษาโรคหวใจมมากขนจนอาจเปนพษตอรางกาย

ได อาจสงผลใหหวใจเตนผดจงหวะ คลนไส อาเจยน การมองเหนภาพไมชดเจน ตวอยางยารกษา

โรคหวใจเชน ไดจอกซน (Digoxin)

5. รวมกบยารกษาอาการทางจตเวชอาจเพมผลไมพงประสงคของยาทางจตเวชใหสงขนเชน ยากลมลเธยม

(Lithium Sulphate)

การเกบรกษายา

ควรเกบใหพนแสงแดด ไมควรเกบในททมอณหภมสง หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน ควรเกบยาใหพนมอเดก

และสตวเลยง

Allopurinal

กลไกการออกฤทธ

ยบยงเอนไซมทชอ Xanthine Oxidase ไมใหสามารถท างานได ดวยกลไกนสงผลใหสารเคม 3 ตวในรางกายท

เกยวของกบโปรตน คอ Oxypurines, Hypoxanthine, และ Xanthine ไมถกเปลยนไปเปนกรดยรก ซงเปน

สาเหตของโรคเกาท

ขอบงใช

1. ใชรกษาโรคเกาท

2. ใชรกษาภาวะทรางกายมกรดยรคสง

3. ใชรกษาและปองกนนวในไตทมสาเหตจากกรดยรก

ขนาดและวธใช

Page 138: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 138

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ผใหญ: รบประทาน 100–200 มลลกรม วนละ 2–3 ครง ยานควรรบประทานพรอมอาหารเพอลดอาการระคาย

เคองในกระเพาะ-ล าไส ขนาดรบประทานรวมถงระยะเวลาทตองรบประ ทานยา ขนอยกบดลยพนจ

ของแพทยผท าการรกษาเทานน

เดก : ขนาดยาน ขนกบดลพนจของแพทยผใหการรกษาเดก

ผลขางเคยงจากการใชยา

เกดอาการของ Steven Johnson Syndrome อาการผนคนทางผวหนง รวมไปถงมภาวะตบอกเสบ ไตอกเสบ

และรสกระคายเคองในระบบทางเดนอาหาร

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยากบผปวยดวยโรคเกาตชนดเฉยบพลน

2. หามใชยากบหญงตงครรภและหญงทอยในภาวะใหนมบตร

3. ระวงการใชยากบผปวยดวยโรคตบ – ไต

รปแบบยา ยาเมดขนาด 100 มลลกรม

ปฎกรยาระหวางยา

1. รวมกบยาตานการจบตวของเกลดเลอด สามารถสงผลใหเกดผลขางเคยง เชน มภาวะตกเลอดหรอ

เลอดออกไดงาย ยาตานการจบตวของเกลดเลอด เชน Acenocoumarol, Anisindione,

Dicoumarol

2. รวมกบยาลดความดนโลหตบางกลม อาจกอใหเกดอาการแพอยางรนแรงหรอเกดภาวะ Steven

Johnson Syndrome ยาลดความดนดงกลาว เชน Enalapril, Cap topril

3. รวมกบยาตานมะเรงบางตว จะท าใหระดบของยาตานมะเรงในกระ แสเลอดเพมมากขน ซงจะสงผล

ทางดานอาการผลขางเคยงจากยาเคมบ าบดมากยงขน ยาตานมะเรงดงกลาว เชน Mercaptopurine

การเกบรกษายา

อณหภมหอง และตองเกบใหพนแสงแดดและความชน รวมถงตองเกบยาใหพนมอเดก

Colchicine

กลไกการออกฤทธ

ลดการอกเสบทเกดจากผลกของกรดยรคทเกาะตวกบเนอเยอตางๆของรางกาย อกทงยงลดการท าลายขอกระดก

จากเมดเลอดขาว (Leu cocytes) ทเกดจากการอกเสบจากผลกกรดยรค นอกจากนโคลชซนยงยบยงการผลตกรด

แลคตก (Lactic acid) ของเมดเลอดขาวทมผลรบกวนการเกาะตวของผลกยรคกบเนอเยอของ รางกาย

Page 139: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 139

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ขอบงใช ใชรกษาและปองกนโรคเกาตชนดเฉยบพลน

ขนาดและวธใช

ก. เมอมอาการปวดจากโรคเกาต:

ผใหญ: รบประทานครงแรก 2 เมด จากนนลดขนาดรบประทานเปน 1 เมดทกๆ 1 - 2 ชวโมง จน กระทง

อาการปวดจากเกาตบรรเทาลง และหามรบประทานยาเกน 6 กรม/วน

ข. ขนาดรบประทานทใชปองกนโรคเกาตก าเรบ:

ผใหญ: รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง

ค. หมายเหต:

ควรรบประทานยาโคลชซนหลงอาหาร เพอลดอาการระคายเคองไมสบายในชองทางเดนอาหาร

ในทางปฏบต แพทยอาจปรบเปลยนขนาดการรบประทานของยานเพอความเหมาะสมกบรางกายของผปวยแตละ

ราย อาจจะดวยเหตผลของผลขางเคยงทเกดขนมากกบผปวย และ/หรอ รวมไปถงการตอบสนองของการรกษาตอ

ยาตวนการใชยาตวนในเดก ตองเปนค าสงการใชจากแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

คลนไส อาเจยน ปวดทอง ในบางคนอาจมอาการทองเสย เลอดออกในกระเพาะอา หารหรอในล าไส (เลอดออกใน

ทางเดนอาหาร) มผนคนตามผวหนง ตบและไตมอาการผดปกต หรอท างานบกพรอง หรอพบความผดปกตใน

ระบบเลอด/ระบบโลหตวทยา อาการขางเคยงทพบ ไดนอย ไดแก ผมรวง มอาการกลามเนอออนแรง

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชยานกบผทแพยาโคลชซน

2. หามใชยานกบผปวยดวยโรคแผลในกระเพาะอาหาร - ล าไส ผปวยดวยโรคตบหรอโรคไต

3. หามใชยานกบผทเปนโรคหวใจ หรอมการท างานของหวใจผดปกต และผทมความผดปกตในระบบ

เลอด/ระบบโลหตวทยาของรางกาย

4. หามใชยากบหญงตงครรภ เพราะอาจท าใหทารกพการแตก าเนด และ/หรอแทงบตรได

5. หามใชยาโคลชซนระงบอาการปวดทมไดมสาเหตมาจากโรคเกาต

6. ระวงการใชยานในหญงทก าลงใหนมบตร ดวยยานสามารถผานออกมากบน านมมารดาได

7. ระวงการใชยานในผสงอาย เพราะผลขางเคยงจากยาอาจสงขน

รปแบบยา ยาเมดขนาดความแรง 0.6 มลลกรม/เมด

ปฎกรยาระหวางยา

Page 140: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 140

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. รวมกบยาลดไขมนในเลอด อาจกอใหเกดอาการกลามเนอออนแรง หรอกอใหเกดโรคไต ถงแมอาการ

ทง 2 อยางจะพบไดนอยกตาม แตควรตองเฝาระวง หากม ความผดปกตดงกลาวเกดขน ตองหยดการ

ใชยานทนท ยาลดไขมนทกลาวถง เชน Atovastatin Lovastatin และ Simvastatin

2. รวมกบยาปฏชวนะบางตว อาจพบอาการกลามเนอออนแรง ความผด ปกตของเมดเลอด , ของระบบ

ประสาท, รวมไปถงตบและไต ยาปฏชวนะดงกลาว เชน Claritho mycin และ Erythromycin เปน

ตน หากมความจ าเปนตองใชยาทง 2 กลมรวมกน อาจตองปรบ ลดขนาดรบประทานของยาโคลชซน

3. รวมกบยารกษาอาการหวใจเตนผดจงหวะ อาจท าใหระดบยาโคลชซน ในกระแสเลอดเพมสงขนจน

กอใหเกดผลขางเคยงตางๆตามมา ยารกษาอาการหวใจเตนผดจงหวะ เชน Verapamil

การเกบรกษายา

อณหภมหองบรรจในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดดและความชน และเกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 141: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 141

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

10.Eye and oral cavity

10.1 Eye

Hista-oph

กลไกการออกฤทธ

Antazoline จะออกฤทธตอตานสารฮสตามน (Histamine) ทกระตนใหเกดอาการแพอาการระคายเคองภายใน

ตาส าหรบตวยา Tetrahydrozoline จะท าใหหลอดเลอดฝอยภายในตาหดตวลงท าใหลดอาการ บวม แดง

ขอบงใช ลดและบรรเทาอาการแพ ระคายเคอง อาการบวมแดงในบรเวณตา

ขนาดและวธใช

ผใหญ: หยอดตาครงละ 1 - 2 หยดวนละ 4 - 6 ครงหลงเปดใชยาแลวควรเกบยาภายในตเยนและใชตอไดไม

เกน 1 เดอน

เดก: ยงไมมขอมลชดเจนในการใชยานในเดก ดงนนการใชยานในเดกตองเปนค าสงจากแพทยเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาการตาระคายเคอง การมองภาพไมชดเจน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาหรอสวนประกอบของสตรต ารบน

2. หามใชยานกบผปวยทเปน ตอหน ประเภท Narrow-angle glaucoma

3. ขณะหยอดยาหยอดตานหามมใหปลายหลอดยาสมผสกบนวมอ เปลอกตา/หนงตา ลกตา เพอหลกเลยง

การปนเปอนของเชอโรคตางๆ

4. หามใชยานกบเดกทารก และการใชยานในเดกตองไดรบค าสงยนยนจากแพทยผรกษาเทานน

5. การใชยานกบสตรตงครรภและสตรทอยในภาวะใหนมบตร ควรไดรบค ายนยนจากแพทยผรกษาโดย

พจารณาเปนกรณๆไป

6. หยดใชยานเมออาการดขน ไมแนะน าใหใชยานเปนเวลานานเกนไป ระยะเวลาของการใชยานควร

เปนไปตามค าแนะน าของแพทย/จกษแพทย

รปแบบยา ยาหยอดตา ขนาดบรรจ 10 มลลลตร /ขวด

ปฎกรยาระหวางยา -

Page 142: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 142

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

การเกบรกษายา

อณหภมหองทเยน หามเกบในชองแชแขงของตเยน เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและ

ความชน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และไมเกบยาในหองน าหรอในรถยนต

Chloramphenical eye drop

กลไกการออกฤทธ

คลอแรมเฟนคอล จะยบยงการสงเคราะหสารโปรตนทเปนตวตงตนของสารพนธกรรมในแบคทเรย หรอท

เรยกวา ไรโบโซม(Ribosome) นอกจากน ตวยานยงปองกนการเชอมโยงสารโปรตนทมการสงเคราะหไวแลว จง

ท าใหแบคทเรยไมสามารถเจรญเตบโต และตายลงในทสด

ขอบงใช รกษาตาอกเสบจากการตดเชอแบคทเรย เชน เยอตาอกเสบ

ขนาดและวธใช

ผใหญ: หยอดตาขางทตดเชอแบคทเรย ครงละ 2 หยดทกๆ 3 ชวโมง เปนเวลา 48 ชวโมง กรณใชยานแลว 48

ชวโมง อาการไมดขน ใหผปวยกลบมาพบแพทย/มาโรงพยาบาล เพอใหแพทยไดประเมนการรกษาอก

ครงหามใชยาหยอดตาคลอแรมเฟนคอลตดตอกนเกน 5 วน

เดก : อายตงแต 2 ปขนไป: ขนาดการใชยาของเดกในวยน ใหเปนไปตามค าสงแพทย

อายต ากวา 2 ป: หามใชยานกบเดกทมอายต ากวา 2 ป

ผลขางเคยงจากการใชยา

ตาพราหลงการใชยา และผปวยบางรายอาจรสกแสบคนตาไดบางส าหรบผลขางเคยงตอระบบเลอด หรอตอการกด

การท างานไขกระดกจากการใชยานจะพบไดนอย

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทมประวตแพยาคลอแรมเฟนคอล

2. หามหยอดตาขณะใสคอนแทคเลนส

3. หามปรบขนาดการหยอดตาหรอใชยานนานเกน 5 วน

4. หามใชยานกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร โดยไมมค าสงจากแพทย

5. หามรบประทาน กรณกลนยานเขาปาก ใหรบน าผปวยมาโรงพยาบาล เพอใหแพทยท าการบ าบดรกษา

6. แจงแพทยทกครงวามการใชยาหยอดตา ยาปายตา ชนดอนอยกอนหรอไม

Page 143: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 143

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

7. หลกเลยงการขบขยวดยานพาหนะ การควบคมเครองจกร ขณะเกดตาพราจากการ หยอดตา ดวยจะ

เกดอบตเหตไดงาย

8. ปฏบตตามค าแนะน าของแพทย พยาบาล เภสชกร อยางเครงครด

รปแบบยา ยาหยอดตาขนาดความเขมขน 0.5%

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

ภายใตอณหภม 2-8 องศาเซลเซยส(Celsius) หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน หามเกบยาในหองน าหรอใน

รถยนต เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง และเกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน

10.2 Oral cavity

Triamcinolone oral paste

กลไกการออกฤทธ

Triamcinolone จะออกฤทธกระตนการท างานของสารโปรตนชนดหนงทชอวา Lipocortins ท าใหเกดการ

ควบคมการสงเคราะหสารทเปนสอกลางของการอกเสบ เชนสาร Prostaglandins และ Leukotrienes

ขอบงใช บ าบดและบรรเทาอาการอกเสบของแผลในปากชนดทไมมการตดเชอไวรส เชอรา หรอ แบคทเรย

ขนาดและวธใช

ผใหญ: บบยาจากซองหรอจากหลอดใหมระยะความยาวยาประมาณ 1/4 นว ปายชองปากบรเวณทเปนแผล

วนละ 1 ครง กอนนอน หรอปายยาบอยตามค าสงแพทย กรณทตองปายยาวนละ 2 – 3 ครง ใหปายยา

หลงจากรบประทานอาหารแลว

เดก: การใชยานกบเดกควรตองเปนไปตามค าสงแพทยผรกษาเทานน

ผลขางเคยงจากการใชยา

อาจท าใหรสกแสบคนในบรเวณทปายยาน และการใชยานในปรมาณมาก หรอใชตอเนองยาวนาน ยานอาจถกดด

ซมเขารางกายไดมาก จนอาจสงผลตอการท างานของระบบอวยวะตางๆ หรอระบบการเผาผลาญพลงงานของ

รางกายได เชน ท าใหเกดภาวะน าตาลในเลอดสง หรอมน าตาลปนมากบปสสาวะ(ในภาวะปกต จะไมมน าตาลปน

มาในปสสาวะ) เปนตน นอกจากนน การใชยานตอเนองยาวนานในเดก โดยเฉพาะในเดกเลก ยานอาจชะลอการ

เจรญเตบโตของเดกได

ขอควรระวงในการใชยา

Page 144: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 144

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

1. หามใชกบผทแพยาน

2. หามใชกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร และเดก โดยไมมค าสงจากแพทย

3. หามปรบขนาดการใชยาดวยตนเอง

4. หามใชยาน ปายตา หรอปายผวหนงภายนอก

5. หามใชยานนานตดตอกนเกนค าสงแพทย

6. หามใชยานกบแผลในปากทมการตด เชอรา เชอแบคทเรย หรอเชอไวรส

รปแบบยา ยาชนดใชปายรอยโรค/เพส (Paste) ทมความเขมขนของยา Triamcinolone acetonide 0.1%

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

อณหภม 15 - 25 องศาเซลเซยส(Celsius) หามเกบยาในชองแชแขงของตเยน เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

เกบยาในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน และไมเกบยาในหองน าหรอรถยนต

11.Skin

Clotrimazole cream

กลไกการออกฤทธ

ยาโคลไตรมาโซล ออกฤทธทผนงเซลของเชอรา ท าใหการล าเลยงสารอาหารของเชอราบกพรอง จงสงผลใหเชอ

ราหยดการเจรญเตบโตในทสด

ขอบงใช รกษาโรคเชอราทางผวหนง

ขนาดและวธใช

ใชทาบรเวณเชอราเชาเยนหลงอาบน า นวดตวยาเบาๆ บรเวณผนหลงทายา ลางมอทกครงทายาเปนเวลา 2-4

สปดาห จนรอยโรคหาย

ผลขางเคยงจากการใชยา อาจกอใหเกดภาวะผนคน และระคายเคองผวหนงได

ขอควรระวงในการใชยา

หลกเลยงการทายาทตาหรอบรเวณตา เพราะอาจกอใหตาเกดการระคายเคองไดเพมความระมดระวงการใชยากบ

เดกทมอายต ากวา 3 ขวบเพราะอาจเกดการระคายเคองตอผวหนง

รปแบบยา ยาครมทาผวหนง

Page 145: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 145

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายาภายใตอณหภมทต ากวา 30 องศาเซลเซยส

Benzyl benzoate emultion

กลไกการออกฤทธ

ยาเบนซลเบนโซเอตมคณสมบต/กลไกการออกฤทธเปนยาฆาแมลง จงสามารถน ามาประ ยกตใชกบปรสตกลม

หดและเหาได

ขอบงใช เพอรกษาอาการตดเชอหด เหา

ขนาดและวธใช

ก. ส าหรบรกษาหด:

ผใหญ: ใชทาบรเวณทตดเชอหด 1 ครง หากอาการตดหดรนแรงอาจใชตอครงท 2 หลงการใชครงแรกไปแลว

24 ชวโมงและเวนเวลาไปอก 5 วนแลวใชทาอก 1 ครง

เดกโต: ใชโลชนผสมน าเทาตวแลวทาบรเวณทตดหดเพยงครงเดยว

Page 146: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 146

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

เดกเลก: ยงไมมขอมลแนชดในผลขางเคยงของยานในเดกกลมอายน

ข. ส าหรบรกษาเหา:

ผใหญ: ใชทาศรษะและผม 1 ครงเทานน หากอาการตดเหารนแรงอาจใชตอครงท 2 หรอ 3 โดยเวนระยะเวลา

ของการใชแตละครงหางกนประมาณ 24 ชวโมง

เดกโต: ผสมน าเทาตวแลวทาศรษะและผมเพยงครงเดยว

เดกเลก: ยงไมมขอมลแนชดในผลขางเคยงของยานในเดกกลมอายน

ผลขางเคยงจากการใชยา

เกดการระคายเคองตอผวหนง/หนงศรษะทสมผสยา จงอาจท าใหมอาการแสบคนในบรเวณททายา

แตหากมอาการขางเคยงอนทคอนขางรนแรงเชน ภาวะหวใจเตนผดจงหวะ ความดนโลหตต า ปวดศรษะมาก ชก

ตาพรา วงเวยน รสกรอนหรอไมกหนาวผดปกต รสกสบสน ซงหากเกดอาการทรนแรงเชนนแนะน าใหรบน าตว

ผปวยสงแพทย/สงโรงพยาบาลโดยเรว

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามใชกบผทแพยาเบนซลเบนโซเอต

2. หามทายานบรเวณรอบตา โพรงจมก ปาก

3. หามทาบรเวณทมแผลเปดหรอแผลฉกขาด

4. ระวงการใชยานกบสตรตงครรภ สตรทอยในภาวะใหนมบตร เดก และผสงอาย

5. ลางมอกอนและหลงใชยานทกครง

รปแบบยา โลชนขนาดความเขมขน 25%

ปฎกรยาระหวางยา

ไมควรใชยาเบนซลเบนโซเอตทารวมกบยาทาหรอยารบประทานตวอนดวยอาจกอใหเกดอาการแพยาหรออาจ

เกดปฏกรยาระหวางยาได ดงนนการจะใชรวมกบยาใดๆควรตองปรกษาแพทยหรอเภสชกรกอนเสมอ

การเกบรกษายา

อณหภมหองทเยน เกบในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด ความรอนและความชน

Triamcinolone cream

กลไกการออกฤทธ

ออกฤทธโดยการชะลอการท างานของเมดเลอดขาว และลดการซมผานทางหลอดเลอดฝอยของสารตางๆ จงสงผล

ใหลดภาวะการอกเสบไดในทสด

ขอบงใช

Page 147: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 147

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

เพอบ าบดรกษาอาการแพทางผวหนง เชน ผวหนงอกเสบสะเกดเงนดางขาวผนแพผวหนง (Atopic Dermatitis)

และ เซบเดม (Seborrheic dermatitis)

ขนาดและวธใช

กอนและหลงทายาควรลางมอใหสะอาด ปองกนยาไปเปอนบรเวณอนหรอผอนยานไมควรใชตอเนองเปนเวลานาน

เพราะท าใหเกดผลขางเคยงตางๆ ไดผนผวหนงโดยทวไปมกดขนในเวลาสองสปดาห มกไมจ าเปนตองใชตอเนอง

เกนหนงเดอนเวนแตเปนโรคเรอรง เชน สะเกดเงนจงควรใชตามค าสงแพทย

ผลขางเคยงจากการใชยา

ท าใหผวหนงบรเวณทไดรบยามสภาพทบางกวาปกต จงตดเชอไดงาย เปนแผลงาย และเกดการแพตอสารตางๆได

งาย

ขอควรระวงในการใชยา

1. ระวงการใชยานกบหญงตงครรภ หญงทอยในภาวะใหนมบตร เพราะจะเกดอนตรายตอทารกได และ

ในผปวยทมภาวะหวใจลมเหลว ผทปวยเปนโรคตอหน ผปวยทมภาวะไทรอยดฮอรโมนต า (ภาวะขาด

ไทรอยดฮอรโมน) เพราะจะท าใหอาการของโรครนแรงขนได

2. เฝาระวงการใชยานกบทารกและเดกอยางใกลชด ดวยยานสงผลตอการเจรญเตบโตของทารกและของ

เดกได

รปแบบยา ยาครมทาผวหนง

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายาภายใตอณหภมทต ากวา 30 องศาเซลเซยส

Page 148: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 148

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Silveral cream

กลไกการออกฤทธ

เปนยาในกลมซลโฟนาไมด (sulfonamides) หรอซลฟา (sulfas) ทสงเคราะหจากปฏกรยาทางเคมระหวางซล

เวอรไนเทรต (silver nitrate) และซลฟาไดอาซน (sulfadiazine) ออกฤทธตอเยอหมเซลล

(cell membrane)และผนงเซลล(cell wall) ของเชอโรค

ขอบงใช

ใชส าหรบปองกนและรกษาการตดเชอทผวหนง เชน แผลไฟไหมน า รอนลวก หรอใชรวมกบ

ยาอนในการปองกนและรกษาการตดเชอในแผลไฟไหมระดบสองและสาม

ขนาดและวธใช

ทาผวหนงบรเวณทเปน (ความหนา 3-5 มม.) วนละ 1-2 ครงส าหรบแผลทถกไฟไหม ควรใชครมทก 24 ชวโมง

ผลขางเคยงจากการใชยา

1. อาการไมพงประสงคทรนแรง เชน พษตอระบบเลอด พษตอตบและไต อาจเกดขนไดหากใชยาทาแผล

ทมขนาดใหญ หรอทาในบรเวณกวาง การดดซมยาเขาสรางกายจะเพมมากขน โดยเฉพาะอยางยงเมอใชยา

ตดตอกนเปนระยะเวลานาน หรอใชเมอผวหนงบาดแผลบรเวณกวาง อาการไมพงประสงคเหลานอาจจะเกดไดจง

ควรใชดวยความระมดระวงในผทมการท า งานของตบ และ/หรอไตบกพรอง

2. การใชยานอาจท า ใหเกดปฏกรยาการแพรนแรง เชน การตายแยกสลายของหนงก าพรา (epidermal

necrolysis), ผวหนงอกเสบหลดลอกเปนแผน (exfoliativedermatitis) กลมอาการสตเวนสจอหนสน (Stevens-

Johnson syndrome), การแพทเหมอนกบการแพเซรม (serum sickness), กลามเนอหวใจอกเสบจากการแพ

(allergic myocarditis)ซงเกดไดทงการใชยาซลโฟนาไมด (sulfonamides) เดยว ๆ หรอยาสตรผสม

ขอควรระวงในการใชยา

1. ผปวยโรคหอบหด หรอแพยากลม Sulphonamide

2. หามใชในผปวยทารกแรกเกด และหญงมครรภใกลคลอด

3. ระวงการใชในผปวยโรคตบ โรคไต ผปวย G6PD

รปแบบยา ยาครมทาผวหนงความเขมขน 1% Silver sulfadiazine บรรจหลอดละ 25กรม

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายาภายใตอณหภมทต ากวา 30 องศาเซลเซยส

Page 149: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 149

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

Calaminelotion

กลไกการออกฤทธ

ตวยาส าคญในคาลาไมนโลชน คอ Zinc oxide ซงมฤทธฝาด ลดอาการอกเสบทางผวหนง และชวยสมานผว (ท า

ใหแผลจากการคนตดกน) ไดระดบหนง อกทงยงชวยปกปองผวหนงจากแสงยว (UV light) ซงดวยกลไกเหลานจง

ท าใหคาลาไมนมฤทธทางการรกษาบรรเทาอาการจากผนคนตางๆ

ขอบงใช

ใชเปนยาบรรเทาอาการคน มฤทธเปนยาฝาดสมานและปองกนผว ใชบรรเทาอาการเจบปวดทเกดจากผวหนงแพ

แดดหรอแพพชพษ ทาแกผด ผนคน และโรคผวหนงตางๆ บางชนด ลมพษผนแพ

ขนาดและวธใช

คาลาไมนโลชนเปนยาใชภายนอก ใชทายาในบรเวณทมอาการแพผนคน วนละ 3-4 ครง

ผลขางเคยงจากการใชยา

คาลาไมนโลชนเปนยาทาภายนอกรางกาย จงไมคอยพบผลไมพงประสงค (ผลขางเคยง)ตอระบบตางๆในรางกาย

โดยตรง หากพบวาหลงการทายาแลวมอาการผนขนมากกวาเดม ระคาย เคองบรเวณททายามากขน หรอมอาการ

ปวดแสบรอน ควรตองรบลางยาออกดวยน าสะอาด และไป พบแพทย/ไปโรงพยาบาล เพอตรวจหาสาเหตและ

รกษาอาการแพทเกดขน

ขอควรระวงในการใชยา

1. หามเผลอรบประทาน

2. หามใชทาบรเวณรอบตาหรอทาลกตา

รปแบบยา ยาน าแขวนตะกอน ทเปนกลมยาใชภายนอก โดยมขนาดบรรจตงแต 60ซซ

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายา

ในอณหภมหอง บรรจในภาชนะทปดมดชด พนแสงแดด และ เกบยาใหพนมอเดกและสตวเลยง

Page 150: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 150

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

11.Immunological products

Tetanus vaccine Injection

ขอบงใชเปนวคซนปองกนบาดทะยก

ขนาดและวธใช ฉดเขากลามเนอ ครงละ 0.5 มลลลตรภมคมกนจะเกดภายใน 2 สปดาหหลงจากการฉดวคซน

เขมแรก และเมอฉดครบตามก าหนดจะมภมคมกนสงกวาระดบทถอวาปองกนโรคได

เดก: อายนอยกวา 7 ป จะใหวคซนปองกนโรคบาดทะยกในรปของวคซนDTP เวนแตไมสามารถรบวคซนไอ

กรนได จะใหเปน DT แทน และเดกทไดรบการฉดวคซน DTP DT ครบถวนตามก าหนดขางตน ควรรบ

วคซน dT เมออาย 12-16 ป จากนนกระตนดวย dT ทก 10 ป

ส าหรบเดกอาย 7 ปขนหากไมเคยไดวคซน DTP จะใหวคซน dT แทน

ผใหญ :

1.ส าหรบหญงมครรภ ใหเพอปองกนการเกดโรคบาดทะยกในเดกแรกเกด ไดแนะน าใหฉดวคซนปองกนโรค

บาดทะยกในหญงมครรภทกราย โดยแนะน าใหใชวคซน dT แทนวคซนบาดทะยกเดยวเพอใหมภมคมกน

ตอคอตบดวยดงตอไปน

หากหญงมครรภไมเคยไดรบวคซนปองกนโรคมากอนเลย ควรให 3 เขม(0, 1-2 , 6 เดอน) หากฉดไมทน

ระหวางตงครรภ ใหฉดหลงคลอด

หากหญงมครรภเคยรบวคซนปองกนโรคบาดทะยกมากอนแลว 1 เขม ในระหวางตงครรภควรใหเพยง 2

เขม หางกนอยางนอย 6 เดอน

หากหญงมครรภ เคยรบวคซนมาแลว 2 เขม ในระหวางตงครรภควรฉดเพยงเขมเดยวโดยเขม 2 หางจาก

เขม 3 อยางนอย 6 เดอน

Page 151: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 151

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

หากหญงมครรภ เคยรบวคซนนครบชด (3 เขม) มาแลว และไมเกน 5 ป ไมตองรบวคซนนอก แตถาหาก

เกน 5 ป ใหฉดกระตนเพยง 1 เขม

หากหญงมครรภไมสามารถใหประวตไดชดเจน ใหถอวาไมเคยไดรบวคซนนมากอนใหเรมตนฉดวคซนน

ใหม 3 เขม

2.ส าหรบผทมบาดแผล

หากผปวยเคยไดรบวคซนนหรอวคซนรวม DTP หรอ dT มาครบชดแลว ภายในระยะเวลาไมเกน 5 ป ไม

ตองฉดซ าอกแตถาหากรบครบชดมาแลวเกน 5 ป ใหฉดกระตนเพยง 1 เขม

หากผปวยไมเคยไดรบวคซนนหรอวคซนรวมทมวคซนบาดทะยกมากอนหรอรบแตไมครบชด หรอไม

ทราบประวตการฉดทแนนอน ใหเรมฉดวคซนนใหม จนครบชด

ในกรณทผปวยมบาดแผลฉกรรจหรอสกปรกหรอแพทยสงสยวาตดเชอบาดทะยกควรฉด Antitoxin รวม

ดวย โดยฉดคนละขางกบวคซน

ส าหรบผตดเชอเอชไอวหรอผทมภมคมกนบกพรองอนๆ ตองฉด antitoxinรวมดวยเสมอ

ผลขางเคยงจากการใชยา

ผนแดงบรเวณผวหนง อาจมอาการปวดเฉพาะทได

ขอควรระวงในการใชยา

หากเคยไดรบวคซนมากอนตองระวงการรบวคซนซ าและไดรบวคซนมากเกนไปซงจะท าใหเกด Arthus Reaction

ได

รปแบบยา ใน 0.5 กรม ประกอบดวย 10 Lf. ของ Purified Tetanus Toxoid, Single Dose 0.5 ml

ปฎกรยาระหวางยา -

การเกบรกษายาภายใตอณหภมทต ากวา 30 องศาเซลเซยส

Page 152: 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture · 1.1.Antacid and other drugs for dyspepsia Carminative mixture กลไกการออกฤทธิ์ มาจากสารส

คมอการใชยาส าหรบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 152

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค โรงพยาบาลปากพะยน อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง