/0fgLlt
g]kfn ;/sf/:jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno
:jf:Yo ;]jf ljefukl/jf/ :jf:Yo dxfzfvf
@)^&
/fli6«o dlxnf ;fd'bflos :jf:Yo
:jo+;]ljsf sfo{qmd
g]kfn ;/sf/:jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno
:jf:Yo ;]jf ljefukl/jf/ :jf:Yo dxfzfvf
@)^&
/0fgLlt
/fli6«o dlxnf ;fd'bflos :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmd
!= k[i7e'ld ............................................................................!
@= nIo tyf p2]Zox? ..........................................................#
#= sfof{Gjog ........................................................................$
$= ;+/rgf ...........................................................................!)
%= sfo{qmdsf] of]hgf tyf cg"udg .................................. !@
^= pTk|]/0ff ..........................................................................!$
&= ;'ljwfx? ........................................................................ !^
*= ljljw ............................................................................. !&
cg';"rLx?
cg';"rL M ! dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmdsf] ;+s]t lrGx
-nf]uf]_ ...............................................................!*
cg';"rL M @ :jo+;]ljsfsf] af]8{sf] gd"gf ..............................!(
cg';"rL M # dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf pk–;ldtLsf]
;+/rgf ..............................................................@)
cg';"rL M $ :jo+;]ljsfsf] kl/ro kqsf] gd"gf ................... @!
cg';"rL M % :jo+;]ljsfsf] ;f8Lsf] lsgf/fsf] gd"gf ............@@
cg';"rL M ^ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfn] kfngf
ug{"kg]{ cfrf/ ;+lxtf ......................................... @#
cg';"rL M & dlxnf :jo+;]ljsf x"gsf] nflu lbg"kg]{]
lgj]bg ...............................................................@%
ljifo ;'rL
g]kfn ;/sf/sf ljsfz k|of;x?df hg-:jf:Yo ;b}j cu| k|fyldstfdf /lx cfPsf] % . cGtl/d ;+ljwfg 2063 n] :jf:YonfO{ hgtfsf] df}lns clwsf/sf] ?kdf :yflkt ul/ ;/sf/sf] gLlt of]hgf tyf sfo{qmdx? pQm clwsf/ ;"lglZrt ug]{ tkm{ s]lGb|t /xg" kg]{ dfu{bz{g u/]sf] % . :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfnosf gLlt tyf sfo{qmdx? pQm ;+j}wflgs k|ltj$tf ;"lglZrt u/fpg] tkm{ kl/nlIft %g\ .
ljut bzsx?df g]kfn ;/sf/ tyf ;xof]uL ;+:yfx?sf] k|of;n] ;x>fAbL ljsfz nIo cg"?k dft[ tyf afn d[To"b/ sd ug]{ tkm{ ck]lIft k|ult xfl;n eO/x]sf] % . t/ klg b]zsf] ef}uf]lns ljs^tf, clzIff, c!fgtf tyf sltko c:j:ys/ Aojxf/x?nfO{ lgd{'n kfb}{ hgtfnfO{ :jf:Yo ;]jfsf] kx"+rdf Nofpg ;/sf/L k|of; dfq kof{Kt x"g ;S}bg .
;d"bfodf ljBdfg :jf:Yo ;d:ofx?df clwsf+z dlxnf tyf afnaflnsfx?sf ;d:ofx? ePsf] jt{dfg kl/k|]Ifdf :yfgLo dlxnfx?nfO{ cfjZos cfwf/e't tflnd pknAw u/fO{ pgLx?sf] dfWodaf^ ;d"bfodf k|ltsf/fTds tyf k|jw{gfTds ;]jf pknAw u/fpg dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmd k|efjsf/L b]lvPsf] % . o; sfo{qmd sfof{Gjogsf] qmddf ePsf cg"ej tyf ljBdfg gLlt tyf sfo{qmdx?sf] dfu cg"?k of] /)fgLltnfO{ kl/dfh{g ul/Psf] % . o; kl/dflh{t /)flgltn] dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?nfO{ cfkm\gf] :jo+;]jL sfo{df cem s[ofzLn tyf pQ/bfoL agfpg] ljZjf; lnPsf] %" . wGojfb .
==========================*f= ;"wf zdf{
;lrj
dGtAo
g]kfndf dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmd ;g !(** b]lv z'? ePsf] xf] . dWodfGrn
ljsf; If]qsf !( lhNnf tyf klZrdfGrn If]qsf * u/L hDdf @& lhNnfaf6 z'? ul/
Psf] of] sfo{qmd ;g\ !((% b]vL b]zsf &% lhNnfd} la:tf/ ePsf] xf] .
sfo{qmd sfof{Gjogsf] S|mddf ePsf cg'ej tyf cfjZostf ;d]6\g] S|mddf dlxnf
:jf:Yo :jo+;]ljsf /0fgLlt kl/dfh{g ul/b} cfPsf] 5 . klxnf] k6s ;g\ !(()
df, bf]>f] k6s ;g\ !((@ df tyf t]>f] ;+;f]wg @))# df ePsf] o; /0fgLltdf
of] rf}yf] ;+;f]wg @))( df ul/Psf] 5 . of]] ;+;f]wgaf6 cfdf ;d"xsf] e'ldsf al9
k|efjsf/L x'g], :jo+;]ljsfx?nfO{ ;DalGwt cfdf ;d"x tyf :yflgo lgsfo k|lt pQ/
bfoL agfpg] tyf sfo{qmdn] lgwf{/0f u/]sf If]qdf ;fdfGo pkrf/fTds ;]jf k|bfg
ug{] lhDd]jf/L jxg ug{]5g\ .
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmd jt{dfg cj:yfdf g]kfnsf] :jf:Yo ;]jfsf] cleGg
c+usf ?kdf :yflkt eO;s]sf] 5 . o; /0fgLltsf] sfof{Gjog dfkm{t cfufdL lbgx?df
of] sfo{qmdsf] If]q yk lj:tf/ x'g] tyf cem al9 k|efjsf/L x'g] 5 eGg] s'/fdf :jf:Yo
;]jf ljefu laZj:t 5 .
cGtdf sfo{qmd;+u ;+alGwt ;a} ;/f]sf/jfnfx?nfO{ xflb{s wGoafb lbg rfxG5' .
______________8f= ozf]a4{g k|wfg
dxflgb{]zs
:jf:Yo ;]jf ljefu
s]Gb| b]lv u|fld0f tx ;Dd :yfkgf ePsf :jf:Yo ;+:yfx? Dffkm{t :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno g]kfnL hgtfsf] :jf:Yo :t/ psf:g] sfo{df s[oflzn 5 . ;/sf/sf] of] k|of;df ;d'bfo:t/df /x]/ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?n] ;s[o ;xof]u k'¥ofO{/x]sf 5g\ .
jf8{:t/df /x]/ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?n] cfdf / afnaflnsfsf] :jf:Yo ;DalGw k|ltsf/fTds, k|a4{gfTds tyf sfo{s|dn] lglb{i6 u/] cg';f/sf] pkrf/fTds ;]jf k'¥ofpb} cfPsf 5g\ . :jf:Yo ;]jfsf] lj:tf/;+u} dlxnf :jo+;]ljsfsf] e"ldsf klg km/flsnf] x'‘b} uO /x]sf] 5 . ;/sf/sf tkm{af6 :jo+;]ljsfx?sf] ;]jfsf] u'0f:t/Lotf sfod ug{ cfwf/e"t tyf k'g{tfhuL tflndx?sf ;fy} cGo ;'ljwfx? Hf:t} lgz'Ns :jf:Yo ;]jf, dlxnf :jo+;]ljsf sf]if klg pknAw u/fO{b} cfPsf] 5 .
kl/dflh{t /0fgLltn] dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?sf] ;]jfnfO{ ;do cg's"n agfpg] k|of; u/]sf] 5 . of] /0fgLlt kl/dfh{g ubf{ sfo{s|d;+u ;DAflGwt cGo dGqfno tyf ;xof]uL ;+:yfsf lj1x?, :yflgo lgsfosf k|ltlgwLx?, ljleGg txsf :jf:YosdL{x? / vf;u/L dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?af6 k|fKt ;'emfjx? Tfyf cGtl/d :jf:Yo gLltsf] efjgf ;d]6]/ tof/ ul/Psf] 5 .
of] /0fgLlt kl/dfh{g ug]{ s|ddf cfly{s ;xof]u pknAw u/fpg] USAID/NFHP-II tyf k|fljlws ;xof]usf] nflu Technical Working Group sf ;b:ox? Tfyf kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvfsf k"j{ lgb]{zs, 8f= afns[i0f ;'j]bL tyf kl/jf/ lgof]hg sfo{s|dsf] k"j{ zfvf k|d'v >L ef]u]Gb| /fh 8f]6]nsf ;fy} xfn sfo{/t zfvf k|d'v >L ;fu/ bfxfn, dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{s|dsf kmf]sn k;{g >L d+unf dfgGw/ nufot sd{rf/L ;fyLx? ;a}nfO{ / ljleGg If]qaf6 ;'emfjx? ;+sng ul/ /0fgLlt kl/dfh{g ug'{ x'g] k/fdz{bftf >L /fd e08f/LnfO{ klg wGoafb lbg rfxG5' .
===================================
8f= g/]; k|tfk s]=;L=lgb]{zs
kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvf
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 1
1= k[i&e'ld g]kfnsf] /fli^«o :jf:Yo gLlt 2048 n] g]kfnLsf]
:jf:Yo :t/ psf:g] d'n p@]Zo xfl;n ug{ ;d"bfo
:t/b]lv s]Gb|Lo :t/ ;Dd :jf:Yo ;+/rgfsf] ljsf; u/]sf]
% . clwsf+z g]kfnLx? u|fdL)f If]qdf a;f]jf; ug]{
ePsfn] ax";+Vos hgtfsf] kx'+r :jf:Yo ;]jfdf k"¥ofpg
:jf:Yo ;+/rgf klg u|fld)fd'lv agfOPsf] % .
:jf:Yo If]qsf] xfnsf ;du| k|of; ;x>fAbL ljsf;
nIo xfl;n ug{ tkm{ pGd'v %g\ . /fli^«o :jf:Yo If]q
;'wf/ sfof{Gjog of]hgfn] ;+ul&t / ;'Jojl:yt :jf:Yo
If]qaf^ pknAw u/fOg] cTofjZos :jf:Yo ;]jfdf
pkof]lutf a[l$ u/L g]kfnL hgtfsf] :jf:Yo :t/df ;'wf/
Nofpg] k|ltj$tf bf]xf]¥ofPsf] % .
/fli^«o :jf:Yo gLlt 2048 n] j*f :t/df dlxnf
:jf:Yo :jo+;]ljsf, ;'*]gL tyf ;fdflhs ;+# ;+:yfsf
:yfgLo sfo{stf{x?sf] ;d]t :jf:Yo sfo{qmddf ;xeflutf
u/fOg] clVtof/ u/]sf] % . ;fy} tLg jif]{ cGtl/d of]hgf
-2064÷65÷2066÷67_ n] xfnsf] dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf sfo{qmdnfO{ cem ;'b[( ug{ k|To]s ufp F ljsf; ;ldlt -uf=lj=;=_ df sf]if :yfkgf ug]{, /)fgLlt kl/dfh{g
ug]{ tyf 60 jif{ pd]/ k'u]sf :jo+;]ljsfx?nfO{
;Ddfgk"j{s ljbfO ug'{ kg]{ s'/f cf}NofPsf] % . u|fdL)f
If]qsf cfdf tyf aRrfsf] :jf:Yo :t/df ;'wf/ Nofpg
cfjZos k|ltsf/fTds / k|j${gfTds ;]jf k'¥ofpg]
p@]Zon] z'? ul/Psf] ePtf klg sltko lhNnfx?df
2 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?sf] dfWodaf^ Zjf;-k|Zjf; /f]usf] pkrf/, gjlzz' :ofxf/ h:tf pkrf/fTds k|j[ltsf
;]jf klg k'¥ofOb} cfPsf %g\ . pknAw :jf:Yo ;]jfsf]
pkof]u b/df pNn]Vo ?kdf j[l$ x'g g;s]sf] tyf u|fdL)f
If]qdf /f]u b/ tyf d[To"b/ klg t'ngfTds ?kdf sd x'g
g;s]sf] ;Gbe{df :jo+;]ljsfsf] e'ldsfnfO{ gof+ ;Defjgfsf]
?kdf ljslzt / s[oflzn u/fpg pkof]uL x'g] b]lvG% .
:yfgLo :jfoQ zf;g P]g cg'?k :jf:Yo ;+:yfx?sf]
Joj:yfkg qmdz :yfgLo lgsfonfO{ x:tfGt/)f ub}{ hfg]
/fli^«o gLlt, :jf:Yo ;+:yfx?sf] Joj:yfkgdf dlxnf
:jf:Yo :jo+;]ljsfsf] e"ldsf tyf :jf:Yo ;+:yfx?af^
;+rflnt sfo{qmdx?df ;d'bfo kl/rfngsf] kIfdf dlxnf
:jo+;]ljsfsf] s[ofzLntfnfO{ Wofgdf /fVbf dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsfnfO{ ;d'bfo k|lt pQ/bfoL /xg] :jf:Yo ;DjlGw
;+rf/ssf]] ?kdf ljsf; ug{ ;lsg] ;+efjgf % .
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf sfo{qmd ;g\
1988÷1989 b]lv z'? ePsf] xf] . dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf sfo{qmd /)flgtL klxnf] k^s ;g\ 1990
;]K ]̂Da/df, bf];|f] k^s ;g\ 1992 df / t]]>f] k^s ;g\
2003 df ;+zf]wg ul/Psf] lyof] .
hgtfsf] :jf:Yo l:yltdf b]lvPsf] qmlds ;'wf/,
vf;u/L dft[ d[To'b/, lzz' d[To'b/ tyf afn d[To'b/df
cfPsf] sdLdf dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?sf] ;ls|o
e"ldsfnfO{ g]kfn ;/sf/n] pRr d"Nof+sg ub}{ pxf¤x?nfO{
s[oflzn /xg pTk|]l/t ug]{ p$]Zon] s]lx gof+ sfo{qmdx?
klg z'? u/]sf] % . o;} kl/k|]Ifdf dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf /)fgLltnfO{ cfjZos kl/dfh{g ul/ :jf:Yo
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 3
tyf hg;+Vof dGqfnon] of] /)fgLlt nfu" u/]sf] % . of]
/)fgLlt cf=a= 2067÷68 b]lv nfu" x'g] % .
o; lgb]{lzsfdf dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf
-d=:jf=:j=;]=_ eGgfn] :yflgo:t/df :jf:Yo cfdf ;d"xåf/f
%gf}^ ul/Psf, lglZrt cjlw ;Dd :jo+;]jf ug{ tTk/
ePsf tyf :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfnoåf/f lgwf{l/t
kf&\oqmd cg';f/ cfwf/e"t tflnd k|fKt u/L :yfgLo
:jf:Yo ;+:yfåf/f k|bfg ul/g] ljleGg :jf:Yo sfo{qmdx?df
;xof]u k'¥ofpg] :jo+;]jL dlxnfnfO{ hgfp¤% .
o; /)fgLltdf dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfnfO{
%f]̂ s/Ldf :jo+;]ljsf elgg] % / of] /)fgLlt ufp¤ljsf;
;ldlt -uf=lj=;=_ :t/df dfq nfu" x'g]% .
2= nIo tyf p@]Zox?
2=1 nIo
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmdsf] nIo ;d'bflos
;xeflutfsf] dfWodåf/f hg:jf:Yo sfo{qmdx?df ]̂jf
k'¥ofO{ :jf:Yo ;DjGwL /fli^«o nIf xfl;n ug]{ sfo{df
;xof]u k'¥ofpg' /x]sf] % . :jf:Yosf] ljsf;df ;d"bfosf]
;xeflutf clej[l$ ug{sf nflu :jf:Yo ;DjGwL cfjZos
!fg / ;Lk k|bfg u/L dlxnfx?nfO{ ;zQmLs/)f ug]{,
;d'bfodf :jf:Yo ;DaGwL ;r]tgf j[l$ ug]{ / :jf:Yo ;]jf
k|a${gdf :yflgo lgsfosf] ;xeflutf u/fpg] p@]Zo /x]sf]
% .
4 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
2=2 p@]Zox?
2=2=1 :jf:Yo ;DjGwL cTofjZos !fg / ;Lk k|bfg u/]/
:yflgo :t/df :jf:Yo ;d:of ;dfwfg ug{
dlxnfx?nfO{ ;lqmo agfpg] .
2=2=2 :jf:Yo sfo{qmdx?nfO{ ;d'bfo;Dd k'¥ofpg ;Dks{
JolQmsf] ?kdf sfo{ ug{ OR%'s :jo+;]jLx? tof/
ug]{ .
2=2=3 ;d'bfodf cfwfl/t :jf:Yo sfo{qmd cGt/ut :jf:Yo
;]jfx? k|bfg ug{ :jo+;]jLx? tof/ ug]{ .
2=2=4 ;fd'bflos :jf:Yosf] ljsf;df ;d'bfosf] ;xeflutf
clej[l$ ug]{ .
2=2=5 :yflgo :t/df :jf:Yo ;+rfl/sfsf] ?kdf ljsf; ug]{ .
2=2=6 pknAw :jf:Yo ;]jfdf dfu j[l$ u/L :jf:Yo
;]jfsf] pkof]udf j[l$ ug]{ .
3= sfof{Gjog
3=1_ :jf:Yo cfdf ;d'x
3=1=1 ;d'bfosf] ;xeflutfdf :yfgLo :jf:Yo ;+:yf /
:yfgLo lgsfon] x/]s jf*{df ;DjlGwt j*fdf
a;f]jf; ug]{ k|hgg\ pd]/sf OR%'s ;a} dlxnfx?
;dfj]z u/L :jf:Yo cfdf ;d'xsf] u&g ug]{ %g\ .
3=1=2 :jf:Yo cfdf ;d'xdf lxdfnL lhNnfdf sDtLdf 11
hgf, kxf*L lhNnfdf sDtLdf 15 hgf / t/fO{
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 5
lhNnfdf sDtLdf 21 hgf ;b:o x'g] %g\ . blnt,
pTkLl*t / lk%l*Psf] ;d'bfosf OR%'s
dlxnfx?nfO{ :jf:Yo cfdf ;d"xdf ;xefuL x'g
pTk|]l/t ul/g] % .
3=1=3 Pp^f :jo+;]ljsfsf] Pp^f :jf:Yo cfdf ;d'x x'g]% .
3=2_ :jf:Yo cfdf ;d"xsf] e"ldsf
s_ cfk;L ;xdltdf dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf %gf}̂
ug]{ .
v_ :jo+ ;]ljsfsf] e"ldsf lgjf{x ug{ clgR%'s eO{
/flhgfdf u/]df, s'g} klg j}tlgs kbdf axfnL
ePdf, zf/Ll/s c;Qmtfsf sf/)f c;dy{ ePdf,
cGoq a;fO{ ;/L uPdf jf pd]/sf] xb jf cGo
JolQmut sf/)fn] lg:s[o ePsf] cj:yfdf lghsf]
:yfgdf ;DjlGwt :jf:Yo cfdf ;d"xn] gof¤dlxnf
:jf:Yo :jo+ ;]ljsf %gf}̂ ug]{% .
u_ :jf:Yo cfdf ;d"xsf] a}&s ;fdfGotof dfl;s
?kdf lgoldt a:g] % . of] a}&s a:g] ldlt
:jf:Yo cfdf ;d"xsf] %nkmnaf^ to ug'{kg]{% .
;fwf/)ftof ufp¤#/ lSnlgs ;+rfng ePsf] lbgdf
ug'{ pko"Qm x'G% .
#_ :jo+ ;]ljsfx?n] cfwf/e"t tyf k'gtf{huL tflndx?
tyf ;dLIff uf]i&Lx?df l;s]sf :jf:Yo ;DjGwL
hfgsf/Lx? :jf:Yo cfdf ;d"xsf] a}&sdf /fvL
%nkmn ug'{ kb{% . :jf:Yo cfdf ;d"xsf
;b:ox?n] :jf:Yo ;DjGwL tyf cGo k|fKt hfgsf/L
;d'bfosf dlxnf tyf k'?ifx? ;Dd k'¥ofpg' kb{% .
6 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
ª_ :jf:Yo cfdf ;d"xsf] dfl;s a}&s af]nfpg] tyf
a}&ssf %nkmnsf ljifo a:t' lgwf{/)f ug]{ sfd
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf] x'g]% .
r_ :jf:Yo cfdf ;d"xsf] a}&sdf cfjZostf cg';f/
:yflgo lgsfodf lgjf{lrt dlxnf k|ltlglw, lzlIfsf
tyf u}/;/sf/L ;+:yfdf sfo{/t >f]t JolQmnfO{
cfdGq)f u/L pgLx?af^ k|fKt !fg / l;kaf/] cGo
cfdfx?;Dd k'¥ofpg] k|of; ug'{k%{ .
%_ :jf:Yo cfdf ;d"xsf] a}&sn] jif{df Ps k^s
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf] sfdsf] ;dLIff u/L
:yfgLo :jf:Yo ;+:yfnfO{ hfgsf/L u/fpg] % .
h_ :jf:Yo cfdf ;d"xsf s[oflzn dlxnfx?nfO{ dlxnf
:jf:Yo :jo+ ;]ljsf sf]ifaf^ C)f ;fk^L lng]
;'ljwf pknAw u/fOg] % . o;sf] zt{ tyf cfwf/
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sf]if ;+rfng lgb]{lzsfn]
tf]s] adf]lhd x'g]% .
3=3_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] %Gff}^
:jf:Yo cfdf ;d"xsf] a}&sn] cfk;L ;xdltsf]
cfwf/df lgDg cfwf/ leq /xL cfk"mdWo]af^ dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf %gf}^ u/L ;f]sf] hfgsf/L :yfgLo :jf:Yo ;+:yf
tyf :yfgLo lgsfodf lbg] %g\ .
:jo+ ;]ljsf %gf}^sf cfwf/x?M
1_ :yfgLo j*fdf :yfoL a;f]jf; ePsf] .
2_ slDtdf 10 jif{;Dd :jo+;]ljsf eO{ sfd ug{ OR%'s .
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 7
3_ 25 jif{¤ –45 jif{ pd]/sf] .
4_ ljjflxt÷Psn dlxnf -ljjflxtfsf] xsdf a(Ldf 3
j^f ;Dd aRrf ePsL cfdfnfO{ k|fyldstf lbg]_ .
5_ ;fdflhs ;]jfsf] efjgf ePsf] .
6_ n]vk( ug{ ;Sg]nfO{ k|fyldstf lbg] .
7_ blnt, hghftL, lk%l*Psf] ju{sf dlxnfnfO{ k|fyldstf
lbg] .
8_ :jf:Yo :jo+ ;]ljsf x'g O{R%'s of]Uotf k"u]sf dlxnfn]
lnlvt lgj]bg cg';"rL 7 cg';f/ ;DalGwt :jf:Yo
cfdf ;d"xdf k]z ug'{kg]{ % .
t/, s'g} klg ;+:yfdf sfo{/t tnjL sd{rf/Ln] dlxnf
:jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf] ?kdf sfo{ ug{ kfO{g] %}g .
3=4 dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] ;+VofM
;fdfGotof ufp¤ ljsf; ;ldlt -uf=lj=;=_ sf]
k|To]s j*fdf sDtLdf Ps hgf :jo+;]ljsf /xg] l%g\ .
xfn lgwf{l/t s"n dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] ;+Vof
48946 oyfjt /xg] % .
3=5_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] tflnd tyf Ifdtf
clej[l$
s_ dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf] :yfg s'g} sf/)fn]
l/Qm ePdf gof¤ %gf}^ ePsf :jo+ ;]ljsfnfO{
8 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
lgwf{l/t kf&\oqmd cg';f/ cfwf/e"t tflndsf]
Joj:yf ul/g]% .
v_ gof+ sfo{qmdx?df cfjZostf cg';f/ ;DjlGwt
sfo{qmdsf] tflnd, k'gtf{huL tflnd jf cg'lzIf)f
uf]i&Lx? ;+rfng u/L :jo+;]ljsfx?sf] Ifdtf
clej[l$ ul/g] % .
3=6_ dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf] e"ldsf
s_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] e"ldsf d"ntM cfkm\gf]
j*fdf a;f]af; ug]{ cfdf tyf afnaflnsfsf]
:jf:Yo k|j${g ug]{ sfo{x?df s]lGb|t /xg] % .
:jo+;]ljsfx?n] :jf:Yo cfdf ;d"xsf] dfWodåf/f
;d'bfodf :jf:Yo ;DjGwL ;r]tgf clej[$L ug]{ tyf
:yfgLo :t/df pknAw :jf:Yo ;]jfsf] pkof]u
a(fpg] ;xof]uL s[ofsnfk ug]{ %g\ .
v_ :jo+;]ljsfx?n] kl/jf/ lgof]hg, ;'/lIft dft[Tj,
gjlzz" :ofxf/, vf]k sfo{qmd, kf]if)f sfo{qmd,
;?jf tyf dxfdf/L /f]ux?, Zjf; k|Zjf; tyf
emf*fkvfnf /f]syfd tyf lgoGq)f, jftfj/)fLo
;/;kmfO{, :jf:Yo lzIff tyf cGo /fli^«o
sfo{s|dx?df ;xof]uLsf] e"ldsf lgjf{x ug]{%g\ .
u_ g]kfn ;/sf/n] lgb]{lzt u/]sf ;d'bfodf cfwfl/t
:jf:Yo sfo{qmd cGtu{t :jo+ ;]ljsfx?n] lgw{fl/t
cf}ifwL ljt/)f tyf /f]usf] Joj:yfkg klg ug{
;Sg] %g\ .
#_ cGo If]qdf :jo+ ;]ljsfn] lgjf{x ug"{kg]{ e'ldsfsf]
bfo/f ;+jlGwt sfo{qmd lgb]{lzsfx?åf/f kl/eflift
ul/g]% . t/ o;sf] nflu s]Gb|df /x]sf]
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 9
d=:jf=:j=;]= ;dGjo pk–;ldtLsf] ;xdtL clgjfo{
/xg] % .
ª_ :jo+ ;]ljsfx?n] cfk'mn] jif{el/ u/]sf] sfo{sf]
ljj/)f cfk\mgf] :jf:Yo cfdf ;d"x tyf :yfgLo
:jf:Yo ;+:yfnfO{ hfgsf/L u/fpg" k%{ .
r_ :jo+ ;]ljsfx?n] cfk'mn] u/]sf] s[ofsnfkx?sf]
k|ltj]bg dfl;s ¿kdf tf]lsPsf] :jf:YosdL{ jf
;"kl/j]IfsnfO{ a"emfpg" k%{ .
%_ k|To]s kf¤r jif{df :jf:Yo cfdf ;d"xn]
:jo+;]ljsfnfO{ csf]{ ;dofjlwsf] nflu k"gM %fGg
;Sg]% .
Hf_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfn] kfng ug{"kg]{ cfrf/
;+lxtf cg";'rL – 6 cg";f/sf] x'g]% .
3=7_ sfo{ cjlwM
k|To]s kf¤r jif{df :jf:Yo cfdf ;d"xn] l;kmfl/z
u/]df dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfn] 60 jif{sf] pd]/
;Dd cfkm\gf] ;]jf k|bfg ug{ ;Sg]%g\ .
3=8_ :jf:YosdL{sf] e"ldsf
;DjlGwt ufp+ ljsf; ;ldltdf sfo{/t u|fld)f
:jf:Yo sfo{stf{, dft[lzz' sfo{stf{, cSh"n/L g;{
dL*jfO{km
-c=g=dL=_ of cl;: ]̂G^ x]Ny js{/ -c=x]=j=_ tyf
:jf:Yo ;+:yf k|d'vn] :jo+;]ljsf tyf :jf:Yo cfdf
;d'xnfO{ cfjZos ;xof]u ug]{, cfk"lt{ Joj:yf ug]{,
10 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
k|ltj]bg ;+sng ug'{sf ;fy} a}&sdf cfjZos
k|fljlws ;xof]u klg k|bfg ug]{%g\ .
3=9_ ljbfOM
3=9=1 :jf:Yo cfdf ;d'xsf] l;kmf/L;df 60 jif{ pd]/
k'u]sf :jo+ ;]ljsfx?nfO{ ;;Ddfg ljbfO{ ul/g]
% .
3=9=2 :jo+ ;]ljsf eO{ ;Gtf]ifhgs (+uaf^ cfˆgf] j*fdf ;]jf u/]sf dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfx?
;]jfaf^ cnu x'+bf sb/kq tyf tf]lsP
adf]lhdsf] Psd'i& cfly{s ;xof]u k|bfg ug{
;lsg]% .
3=9=3 :jo+ ;]ljsfsf] e'ldsfaf^ cnu ePkl% klg
pgLx?nfO{ :jf:Yo cfdf ;d"xsf] ;DdfgLt
;b:osf] ?kdf s[ofzLn /xg pTk|]l/t ul/g]
% .
3=9=4 ;]jf cjlw k"/f u/L ljbfO ePsf :jo+
;]ljsfx?nfO{ pgLx?n] sfo{/t /xbf kfPsf]
lgz'Ns :jf:Yo ;]jfsf] ;'ljwfnfO{ lg/Gt/tf lbg]
k|of; ul/g] % .
4= ;+/rgf
s_ s]Gb|Lo :t/df :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno, :jf:Yo
;]jf ljefu, kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvfn] dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf ;DjGwL cfjZos sfo{ ;+of]hg ug]{
lgsfosf] ?kdf sfo{ ug]{% .
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 11
v_ If]qLo :jf:Yo lgb]{zgfnon] If]qLo :t/df sfo{qmd
;dGjo ug]{, cg'udg ug]{ tyf lhNnfx?nfO{ cfjZos
lgb]{zg lbg] %g\ .
u_ lhNnf -hg_ :jf:Yo sfof{nox?n] s]Gb|Lo txaf^
lgwf{/)f ul/Psf gLlt tyf sfo{qmd nfu" ug]{,
cg'udg ug]{, k|ltj]bg UFg{] tyf lhNnf leq ;+rflnt
:jf:Yo sfo{qmdx?df :jo+;]ljsfx?sf] u')ffTds
;xeflutf k|jw{g ug]{ sfo{ ug]{%g\ .
#_ lhNnf -hg_ :jf:Yo sfof{nosf kl/jf/ lgof]hg
;'k/Lj]Ifs jf klAns x]Ny g;{ -k=x]=g=_ jf ;f]
gePdf lhNnf -hg_ :jf:Yo sfof{non] kl/jf/ :jf:Yo
dxfzfvfsf] ;xdltdf tf]s]sf] sd{rf/L dlxnf :jf:Yo
:jo+ ;]ljsf sfo{qmdsf] lhNnf:t/df ;Dks{ JolQm
x'g]% .
ª_ ufp “ ljsf; ;ldlt :t/df ;+rflnt :jf:Yosf
sfo{qmdx?df dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?nfO{
kl/rfng ug]{ tyf pgLx?sf] sfdsf] cg'udg ug]{
lhDd]jf/L :yfgLo :jf:Yo ;+:yf k|d'vsf] x'g] % .
:jf:Yo ;+:yfsf u|fld)f :jf:Yo sfo{stf{
-u|f=:jf=sf=_÷dft[ lzz' sfo{stf{ -df=lz=sf=_ n]
:jo+;]ljsfsf] ;Dks{ JolQmsf] ?kdf sfd ug]{ %g\ .
u|fld)f :jf:Yo sfo{stf{÷dft[ lzz' sfo{stf{ gePsf]
cj:yfdf cSh'n/L x]Ny js{/ -c=x]=a=_ of cSh'n/L
g;{ ld*jfOkm -c=g=dL=_ n] of] lhDd]jf/L axg ug]{
%g\ .
12 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
r_ :jf:Yo ;+:yfsf u|fld)f :jf:Yo sfo{stf{÷dft[ lzz'
:jf:Yo sfo{stf{ of lghsf] pQ/bfloTj lgjf{x ug]{
:jf:YosdL{n] k|To]s jf*{df :jf:Yo cfdf ;d"xsf]
u&g ug{ ;xof]u ug]{ tyf :jf:Yo cfdf ;d"xnfO{
lqmoflzn t'Nofpgsf ;fy} cled"vLs/)f / cGo
cfjZos ;xof]u ug]{ sfd ug]{ %g\ .
%_ :jo+ ;]ljsf ;DjGwL gLlt lgdf{)f, sfo{ of]hgf th'{df
tyf sfof{Gjogsf] qmddf s]Gb| b]vL :yflgo :t/;Dd
cGo ;DjlGwt dGqfno / cGtu{tsf lgsfox?;+u
;dGjo ul/g] % .
5= sfo{qmdsf] of]hgf tyf cg"udgM
5=1 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf pk–;ldlt
s_ s]Gb|Lo :t/df /fli «̂o k|hgg :jf:Yo ;dGjo
;ldltsf] Ps c+usf ?kdf ædlxnf :jf:Yo :jo+
;]ljsf pk–;ldltÆ /xg] % . -cg';"rL – 3_
v_ o; pk–;ldltdf g]kfn ;/sf/sf ljleGg
lgsfo, ;fem]bf/ ;+:yfx?, /fli^«o tyf
cGt//fli «̂o u}/ ;/sf/L ;+:yfx?sf] k|ltlglwTj
/xg] % . cfjZostf cg';f/ :jf:Yo ;]jf
ljefu cGtu{tsf dxfzfvf k|d'vx?, zfvf
k|d'vx? tyf cGo ;/f]sf/jfnfx?nfO{ a}&sdf
cfdlGqt ug{ ;lsg] % .
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 13
u_ of] pk–;ldltn] dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf
;DaGwL gLlt tyf /)fgLlt th'{df ug]{,
sfo{qmdsf] ;dLIff ug]{ tyf sfo{s|d sfo{Gjog
ug{ kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvfnfO{ ;xof]u ug]{ /
;/f]sf/jfnfx?sf] ljrdf ;dGjo ug]{ sfo{
ug]{% .
#_ ;fwf/)ftof of] pk;ldltsf] a}&s rf}dfl;s
?kdf a:g] % t/ cfjZos k/]df Ph]G*f ;lxt
a}&s af]nfpg ;lsg] % .
ª_ kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvf cGtu{t dlxnf :jf:Yo
:jo+ ;]ljsf sfo{qmdsf tf]lsPsf kbflwsf/Ln]
o; pk–;ldltsf] ;b:o ;lrjsf] sfo{ ug]{%g\ .
5=2 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf] ;dLIff j}&s
s_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmd ;DjGwL
s[ofsnfkx?sf] ;dLIff ug{ tyf efjL of]hgf
th'{df ug{ k|To]s ufp¤ ljsf; ;ldlt :t/Lo
:jf:Yo ;+:yfdf 6–6 dlxgf -;+ej eP;Dd d+l;/ / h]i&df_ df k|To]s rf]̂ L 2 lbgsf] cw{jflif{s
of]hgf tyf ;dLIff j}&s ;~rfng ul/g]% .
v_ ;dLIff j}&sdf ;DalGwt uf=lj=;=sf ;Dk")f{ :jo+
;]ljsfx? / u|fdL)f :jf:Yo sfo{stf{ tyf
dft[lzz' sfo{stf{ jf c=g=ld=÷c=x]=j= n] efu
lng]%g . ;DjlGwt :jf:Yo ;+:yf k|d'vn] ;dLIff
j}&s ;~rfng ug'{kg]{ % .
u_ ;dLIff j}&sdf ;d;fdlos :jf:Yo sfo{qmdx?sf]
ljifodf %nkmn ug]{, :jo+ ;]ljsfaf^ ;Dkflbt
14 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
sfo{sf] ;dLIff ug]{, of]hgf ug]{, :jf:Yo ;d:ofsf]
klxrfg / ;dfwfg ug]{, jf*{ /lhi^/sf]
k'g/fjnf]sg ug]{, :jf:Yo ;DaGwL tYof+s ;+sng
u/L -h:t}M dft[d[To", gjlzz' d[To', k=lg= ;]jf
kfO/x]sf bDktL ;+Vof_ pgLx?nfO{ ;xof]ufTds
k[i&kf]if)f lbg'sf ;fy} cTofjZosLo ;/;fdfgsf]
cfk"lt{ ul/g] % .
#_ ;ldIff a}&sdf dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sf]ifsf]
clea[l$ tyf kl/rfng af/] klg %nkmn ug'{
kg]{% .
ª_ ;ldIff a}&sdf :jf:Yo ;+:yf k|d'vn] ;DjlGwt
uf=lj=;=sf k|d'v jf lghsf k|ltlglw, uf=lj=;=
;b:o tyf :jf:Yo ;+:yf Joj:yfkg ;ldltsf
;b:onfO{ cfdlGqt ug{ ;Sg]%g\ .
r_ To;} u/]/ lhNnf:t/Lo :jf:Yo :jo+;]ljsf
sfo{qmdsf] ;dLIff tyf of]hgf th'{df uf]i&Ldf
lhNnf ljsf; ;ldltsf ;b:o tyf cGo
kbflwsf/Lx?nfO{ cfdGq)f ug{ ;lsg]% .
6= pTk|]/)ffM
;d'bfodf cfwfl/t :jf:Yo sfo{qmdx?sf] ;kmn
sfof{Gjogsf] nflu dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfx?nfO{
pTk]|/Lt u/L ;qmLo /fVg] p$]Zon] lgDg sfo{x? ul/g]
%g\M
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 15
6=1_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sf]ifM
uf=lj=;÷lhNnf :t/df :yflkt dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf sf]ifnfO{ s[ofzLn agfOg] % . dlxnf
:jf:Yo :jo+;]ljsf sf]if ;+rfng lgb]{lzsfn] Joj:yf
u/] cg';f/ sf]ifsf] k|efjsf/L ;+rfngsf nflu
lhNnf:t/ tyf ;d'bfo:t/df cled'vLs/)f sfo{qmd
;+rfng ug]{ tyf sf]if kl/rfngsf] cg'udg sfo{nfO{
lgoldt ul/g] % .
6=2_ x/]s jif{ dgfOb} cfPsf] dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf
lbj; nfO{ lg/Gt/tf lbOg] % . cf=a= 067÷68
b]lv cGt/f{li^«o :jo+ ;]js lbj; (International Volunteer's Day) s} lbg /fli «̂o dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf lbj; dgfOg] % .
6=3_ k|z+;gLo ?kdf sfo{ ug]{ :jo+;]ljsfnfO{ :yflgo
lgsfo;+u ;dGjo ul/ k|f]T;fxg :j?k k|z+;fkq
k|bfg ug]{, ;fj{hlgs ;df/f]xdf clegGbg ug]{ tyf
cjnf]sg e|d)fsf] cj;/ k|bfg ug]{ k|of; ul/g] % .
6=4_ :jo+;]ljsfsf] kl/rosf] nflu cg';"rL 1 cg';f/sf]
lrGx agfOPsf] % . of] lrGx dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf;+u ;DjlGwt sfuhftx?df k|of]u ul/g] % .
6=5_ :jo+;]ljsf sfo{/t :yfgsf] klxrfgsf] nflu af]*{sf]
gd'gf cg';"rL 2 df lbOPsf] % .
6=6_ :jo+;]ljsfsf] kl/rokqsf] gd'gf cg';"rL 4 df
lbOPsf] % . of] :jo+;]ljsf kl/ro kq dlxnf
16 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
:jf:Yo :jo+;]ljsfx?nfO{ lhNnf -hg_ :jf:Yo
sfof{non] s|md ;+Vof tf]s] cg';f/ k|bfg ug]{ % .
6=7_ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf klxrfgsf] nflu ;f*Lsf]
af]*{/sf] gd'gf cg';"rL 5 df lbOPsf] % .
7= ;"ljwfx?
:jf:Yo sfo{qmdx?df :jo+;]ljsfx?sf] ;xeflutf j[l$
ug{ lgDg ;'ljwfx?sf] Joj:yf ul/g] % .
s_ tflnd tyf ;ldIff a}&sx?df efu lnbf ;do–
;dodf tf]s] adf]lhdsf] oftfoft vr{ .
v_ ;/sf/sf] tkm{af^ kl/ro kq, :jo+;]ljsf af]*{,
emf]nf, tf]lsP cg';f/sf] cf}iflw / ;fdu|L ;lxtsf]
;fgf] afs; tyf sfo{qmd cg';f/sf] cfjZos
;xof]u .
u_ lgMz'Ns :jf:Yo ;]jf sfo{s|d cGt/ut tf]lsPsf
;]jfx? .
#_ :yflgo lgsfo;+u ;dGjo u/L cfjlws ?kdf
kf]zfssf] Joj:yf -;f*Lsf] lsgf/fsf] gd'gf
cg';"rL–5 df /flvPsf] % ._
ª_ :yfgLo :t/df :jo+;]ljsfx?nfO{ pknAw u/fpg
;lsg] ;xof]usf] nfuL lhNnf:t/df lhNnf -hg_
:jf:Yo sfof{non] tyf u|fdL)f:t/df :jf:Yo ;+:yf
k|d'v tyf :jf:Yo ;+:yf Joj:yfkg ;ldltx?n]
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 17
:yfgLo lgsfo tyf ;xof]uL ;+:yfx?;+u cfjZos
;dGjo u/L ;xof]u k'¥ofpg] %g\ .
r_ :yflgo :t/df :jo+;]ljsfx?nfO{ lbOg] ;'ljwfx?
lhNnf -hg_ :jf:Yo sfof{nosf] ;dGjodf pknAw
u/fpg] Joj:yf u/fOg] % .
%_ o; afx]s pknAw cGo >f]t dlxnf :jo+;]ljsf
sf]ifdf hDdf ul/g] % .
h_ o;/L :yfgLo kxndf pknAw u/fOPsf] ;xof]u
tyf >f]tsf] hfgsf/L lhNnf -hg_ :jf:Yo
sfo{fnon] If]qLo :jf:Yo lgb]{zgfno tyf kl/jf/
:jf:Yo dxfzfvfnfO{ hfgsf/L u/fpg] % .
8= ljljw
8=1 of] /)fgLlt kl/dfh{g ug{{ of s'g} a'+bf :ki^ kfg]{
sfo{ :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno, :jf:Yo ;]jf
ljefu, kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvfsf] x'g]% .
8=2 o; /)fgLltnfO{ sfof{Gjog ug{ cfjZos k/]df
:jf:Yo ;]jf ljefu, kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvfn]
sfo{ljlw lgb]{lzsf tof/ ug{ ;Sg]% .
8=3 dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfn] kfpg] ;'ljwf ;DaGwdf
aflif{s :jLs[t sfo{s|ddf pNn]v eP cg';f/ x'g]% .
18 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
cg';"rL – 1 dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sfo{qmdsf] ;+s]t lrGx -nf]uf]_
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] nf]uf]sf] gd"gf lgDgfg';f/ x'g]
% .
cy{M h;/L kf]v/Ldf Ps ;fgf] ('+uf ˆof ‘Sbf t/Ë aGb% . Tof] t/Ë a(\b} a(\b} kf]v/L g} (flsG% . dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf sfo{qmd j*faf^ z'? x'G% . k|To]s j*fsf]
;+nUgtfn] ufp+ ljsf; ;ldtL g} (fSb% . o;}u/L ;a}
ufp+ ljsf; ;ldtLsf] ;+nUgtfaf^ ldnL lhNnfJofkL aGb% .
lhNnf lhNnfsf] ljsf;n] /fi^«nfO{ g} ljsl;t t'Nofpb% .
leq kl§sf] klxnf] ;fgf] #]/fn] :jf:Yo sfo{qmd
;d"bfo jf j*f:t/af^ z'? x'G% eGg] hgfp+%,
h"g :jf:Yo ;]jfsf] s]Gb|ljGb" xf] .
bf];|f] #]/fn] ufp+ ljsf; ;ldlt el/ g} :jf:Yo sfo{qmd ;+rfng % eGg] a'emfp F% .
t];|f] #]/fn] ufpF ufp F u/L ;Dk")f{ lhNnf (FlsPsf] % eGg] b]vfp+% .
rf}yf] #]/fn] lhNnf lhNnf u/L /fi^«JofkL ?kdf :jf:Yo sfo{s|d ;kmn x'G% eGg] ;+s]t ub{% .
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 19
cg';"rL –2 :jo+;]ljsfsf] af]*{sf] gd"gf
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] af]*{sf] gd"gf lgDgfg';f/ x'g]
% .
:k]lzlkms]zg
1= afSnf] 24 u]hsf] l^gsf] kftfdf (Size 1 x 1.5 feet)
2= cfsf;] lgnf] /é (Sky Blue) sf] k[i&e"lddf rf/}lt/
uf(f lgnf] k|m]d ePsf] .
3= uf(f lgnf] (Navy Blue) cIf/
20 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
cg';"rL – 3 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf pk–;ldtLsf] ;+/rgf
s|=
;+=
gfd tyf ;+:yf kb
1 >L lgb]{zs, kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvf cWoIf
2 >L a= hg:jf:Yo clws[t, dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf
sfo{s|d, kl/jf/ :jf:Yo dxfzfvf
;b:o
;lrj
3 >L zfvf k|d'v, k=lg=÷d=:jf=:j=;]= sfo{s|d, kl/jf/
:jf:Yo dxfzfvf
;b:o
4 >L k|ltlgwL, afn :jf:Yo dxfzfvf ;b:o
5 >L k|ltlgwL, /fli «̂o :jf:Yo tflnd s]Gb| ;b:o
6 >L k|ltlgwL, cfk'lt{ Aoj:yf dxfzfvf ;b:o
7 >L k|ltlgwL, O{lkl*ldof]nf]hL dxfzfvf ;b:o
8 >L k|ltlgwL, /fli «̂o :jf:Yo lzIff, ;"rgf tyf ;+rf/
s]Gb|
;b:o
9 >L k|ltlgwL, :yflgo ljsf; dGqfno ;b:o
10 >L k|ltlgwL, k|fylds :jf:Yo ;]jf k"ghf{u/)f dxfzfvf ;b:o
11 >L k|ltlgwL, lzIff dGqfno ;b:o
12 >L k|ltlgwL, dlxnf, afnaflnsf tyf ;dfh sNof)f
dGqfno
;b:o
13 >L k|ltlgwL, vfg]kfgL ljefu ;b:o
14 >L k|ltlgwL, o"lg;]km ;b:o
15 >L k|ltlgwL, o'=Pg=Pkm=kL=P= ;b:o
16 >L k|ltlgwL, o'=P;=P=cfO{=*L= ;b:o
17 >L k|ltlgwL, Pg=^L=P=hL= ;b:o
18 >L k|ltlgwL, Pg=Pkm=Pr=kL= ;b:o
19 >L k|ltlgwL, s]o/ g]kfn ;b:o
20 >L k|ltlgwL, ;]e b lrN*«]g, o"=P;= ;b:o
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 21
cg';"rL – 4 :jo+;]ljsfsf] kl/ro kqsf] gd"gf
cu|efu
k[i&efu
22 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
cg';"rL – 5 :jo+;]ljsfsf] ;f*Lsf] lsgf/fsf] gd'gf
dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] ;f*Lsf] lsgf/fsf] gd'gf
lgDgfg';f/ x'g] % .
;f*Lsf] lsgf/fdf dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfsf]
nf]uf] emNsfpg] cfsfz] lgnf] lsgf/fdf ;]tf] 4
j^f uf]nf] #]/f .
;f*Lsf] lsgf/fsf] gd"gf
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 23
cg';"rL –6 dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfn] kfngf
ug{'kg]{ cfrf/ ;+lxtf
1 cGt/f{li^«o :jo+;]jssf] efjgf cg'?k :jo+;]jL efjn]
;d'bfosf] :jf:Yo clwsf/ / kx ‘'rnfO{ d"n dGq dfgL g}ltstf, O{dfGbf/L / pRr dgf]ansf ;fy sfo{ ug]{
%' .
2= cfˆgf] l;k / !fgsf] pko'Qm ?kdf ;b'kof]u u/L ljleGg :jf:Yo sfo{s|ddf ;+nUg eO{ ;d'bfodf :jf:Yo
;]jfsf] k|j${g ug]{] %' .
3= cfk"m ;Da$ :jf:Yo cfdf ;d"x k|lt OdfGbf/L tyf
hjfkmb]xL tyf k|lta$ eO{ k")f{ ?kdf sfo{ ug]{ %' .
4= :jo+;]jssf] efjgf / dd{nfO{ sfo{ut ?kdf ptf/L
;d'bfosf] :jf:Yo / enfOsf] k|j${g ug]{] %' .
5= l;s]sf !fg / ;Lksf] ;d'lrt k|of]u ul/
hg;d'bfonfO{ :jf:Yo ;+:yf tyf ufp F#/ lSnlgsaf^ :jf:Yo ;]jf lng pTk|]l/t ug]{ tyf :jf:Yo k|a${g ug{
nufpg] %' .
6= ;d'bfo;+usf] Jojxf/df ;w} ljgd| ?kdf ;xof]uL x'g]]
%' .
7= ;]jfu|fxLsf] uf]klgotf sfod /fVg] %' .
8= cflh{t !fg / l;knfO{ AolQmut kmfObfsf] nflu k|of]u
ug]{ %}g .
9= ;d'bfo, cfdf / lzz'sf] pTyfgdf cfˆgf] x[bo b]lv g} nfUg] %' .
24 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
10= :jf:Yo cfdf ;d"xnfO{ ;zlQms/)f ug{ tyf :jf:Yo
;]jf ;'b[( ug{ oyf;So sf]lz; ug]{ %' .
11= dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf sf]ifsf] efjgf / dd{
cg';f/ o;sf] lbuf]kg / k|of]udf ;xefuL x'g] %' .
12= ;d'bfo tyf AolQmsf] dfGotf / ;+:s[ltnfO{ cfb/ u/L
kIfkft /lxt ;]jf lbg] %' .
13= :jf:Yo If]qdf ;+rflnt clwofg sfo{s|ddf ;s[o ?kn]
;xefuL x'g] %' .
14= :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno / cGtu{taf^ dlxnf
:jf:Yo :jo+;]ljsfn] kfngf ug'{kg]{ gLlt, lgodsf]
kfngf ug]{ %" . dGqfno / cGtu{t ;+rflnt
sfo{s|dnfO{ k|fyldstf ;fy ;DkGg ug]{%' .
15= s'g} klg tnjL sfo{df lgo'Qm ePdf dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsfsf] pQ/bfloTjaf^ /flhgfdf lbg] %' .
16= hft, lné, wd{, efiff, /é, pd]/, zfl/l/s ;Ifdtf,
/fhg}lts ljrf/wf/f tyf dfGotfn] d]/f] sfo{df afwf
kg]{ %}g egL ljZjf; lbnfp+b%' .
17= cflwsf/Ls s|fo{s|dx? x' Fbf cfˆgf] /fhg}lts
ljZjf;jf/] k|rf/k|;f/ ug]{ %}g .
dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^& 25
cg';"rL – & dlxnf :jo+;]ljsf x'gsf] nflu lbg'kg]{ lgj]bg
ldltM ==============
>L :jf:Yo cfdf ;d"x
Jff8{ g+=M ================ Uff=lj=;=M ==============================
lhNnfM ==================================
ljifoM dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf eO{ sfd ug{ kfp‘ .
dxf]bo,
d dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] ?kdf sfd ug{ O{R5"s ePsf]n] of] lgj]bg k]z u/]sL 5' . d :jf:Yo cfdf ;d"xsf] lgod dfGg dGHf"/ /x]sf] Aoxf]/f klg cg'/f]w ub{5' . ;fy} o;} lgj]bg dfkm{t dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] cfrf/ ;+lxtfnfO{ k"0f{tM kfngf ug]{ k|ltj4tf klg AoQm ub{5' .
lgj]lbsf
gfd y/ M
7]ufgfM
uf=lj=;============ j8f g+= ===
b:tvtM
gful/stf k|df0fkq g+=M hGd ldltM
26 dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsf /0fgLlt – @)^&
:jf:Yo cfdf ;d"xsf] lg0f{o
ldlt ============================= sf] lbg a;]sf] a}7sn] ============================== lhNnf ============================ uf=lj=;=, =========== j8f g+= a:g] >L =============================== -gful/stf k|df0fkq g+= ==============================_ nfO{ dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf /0fgLltdf pNn]v ul/P adf]lhd cfrf/ ;+lxtf kfngf ug]{ zt{df ldlt @)^====================== b]lv dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] ?kdf /fVg]÷cjlw yk ug]{ lg0f{o ul/of] .
s|=;+= gfd uf=lj=;= jf8{ g+= b:tvt
!=
@=
#=
This document is made possible by the generous support of the American people through the United States Agency for International Development (USAID). The contents are the responsibility of FHD/MoHP and do not necessarily reflect the views of USAID or the Unites States Government.
NFHP II
Top Related