Sfidat per reduktimin e UPF-s
Në rastin e KUR-ve, reduktimi i humbjeve të ujit (UPF) paraqet padyshim një prej sfidave më të mëdha për faktin se aktualisht më tepër se gjysma e ujit të trajtuar të cilin KUR-te e distribuojn në sistem nuk faturohet si pasojë qoftë e humbjeve fizike apo humbjeve komerciale.
Shkalla kaq e lartë e humbjeve të ujit jo vetëm që shkakton humbje substanciale financiare për Kompaninë por ndikon drejtpërdrejt në cilësinë furnizimit të konsumatorëve (ndërprerjet e rregullta në furnizim) që ka për pasojë rrezikimin e cilësisë së ujit dhe rrjedhimisht paraqet kërcënim permanent për shëndetin e popullatës.
Shkalla e raportuar e UPF-s nga KRU-t ne 10 vite te fundit
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
UPF- Prishtina
0
10
20
30
40
50
60
70
80
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
Gjakova
0
10
20
30
40
50
60
70
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
Prizreni
55
60
65
70
75
80
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
Peja
Shkalla e raportuar e UPF-s nga KRU-t ne 10 vite te fundit
0
10
20
30
40
50
60
70
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
Mitrovica
0
10
20
30
40
50
60
70
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
Gjilani
0
10
20
30
40
50
60
70
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
Ferizaj
Mesatarja e sektorit per UPF-n ne 10 vite te fundit
50
52
54
56
58
60
62
64
06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16
•Te dhenat jane marre nga raportet e publikuara te ZRRU-k /ARRU
% aktuale e UPF- s
0
10
20
30
40
50
60
70
Prishtina Gjakova Prizreni Peja Mitrovica Gjilani Ferizaj
57
48
58 66
60 57 56
UPF/ situata e KRU-ve ne Kosove
Analiza- diagnostifikimi gjendjes ekzistuese në bazë të ciles pastaj mund të projektohen masat e duhura dhe të zhvillohet një programi efektiv për reduktimin e UPF-s, duhet ti paraprije përgjigja në pyetjet bazike:
Sa ujë humbet?
Ku humbet? dhe
Pse humbet?
Sa ujë humbet?
Kompanit qe nga paslufta ne vazhdimesi kane pase problem me e dite sakte sasin e ujit qe humbet se paku deri ne vitin 2016.
Kjo eshte vertetuar edhe nga raporti i publikuar I auditimit nga ARRU, per matjen e ujit te prodhuar.
Uji i prodhuar eshte raportuar ne forma te ndryshme nga kompanit dhe per ate kjo ka qene njera nder arsyet qe te kemi oscilime te shkalles se UPF nder vite nga te gjitha kompanit pa perjashtim.
MEGJITHATE:
Situata eshte premtuese pas auditimit te ARRU-s ne fillim te vitit 2016 dhe dhenja e rekomandimeve per permbushjen e tyre ne shkalle vendi.
Raporti I fundit nga ARRU-ja eshte shume inkurajues ngase gati te gjitha kompanit tanime kane permbush kete rekomandimin qe matja e ujit permes U.M te jete 100%.
Shkaqet për këtë shkallë të lartë të UPF janë të ndryshme. POR me karakteristiket jane:
Shfrytëzimin e paautorizuar i ujit (vjedhja e ujit) apo kyçjet ilegale
Manipulimi me ujëmatës
Rrjedhjet e ujit para ujëmatësit
Gabimet në leximin e ujëmatësve
Gabimet në faturim
Pasaktësinë e regjistrimit të ujëmatësve
Faturimin pa ujëmatës (paushall)
Mos eliminimi me kohe i rrjedhjeve te ujit ne sistemin e ujesjellesit, si: Rrjedhjet ne rrjetin e ujesjellesit,
Rrjedhjet ne rezervuaret e ujit, etj.
Ku humbet uji?
o Megjithatë, tri janë identifikuar të jenë shkaqet kryesore për shkallën e lartë të UPF:
Mosmenaxhimi i duhur.
Edhe pse humbjet e ujit janë identifikuar si prioritet i KRU-ve.
Problemet kulturore dhe sociale.
Problemet me sundimin e ligjit janë reflektuar edhe në rritjen e humbjeve të ujit në formën e kyçjeve ilegale, dëmtimin e rrjetit të ujësjellësit, manipulimin me ujëmatësa etj.
Problemet teknike.
Për shkak të resurseve të limituara financiare, investimet në rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e sistemit të ujësjellësit kanë qenë minimale, dhe ato kryesisht të financuara nga donatorët. Për më tepër rrjeti i distribucionit nuk i ka të përcaktuara zonat hidraulike apo zonat e presionit gjë që e vështirëson tej mase menaxhimin efektiv të humbjeve të ujit.
Pse humbet uji?
Tabela Standarde e IWA-s për Bilancin Ujor V
elli
mi h
yre
s I u
jit
ne
sis
tem
Uji
I e
ksp
ort
uar
- I
ble
re m
e s
hu
mic
e
Ko
nsu
mi i
au
tori
zuar
Ko
nsu
mi I
auto
rizu
ar I
fatu
ruar
-Uji i eksportuar i faturuar,
-Uji I matur I faturuar,
-Uji I pa matur I faturuar
Uji
I fa
turu
ar- u
ji q
e
sje
lle t
e a
rdh
ura
Uji
I fu
rniz
uar
- dis
po
nu
ar K
on
sum
i I
auto
rizu
ar
i pa
fatu
ruar
-Uji i pa faturuar i matur,
•-Uji pa faturuar i pamatur,
Uji
I p
afat
uru
ar- u
ji q
e n
uk
sje
lle t
e a
rdh
ura
Hu
mb
ja e
uji
t
Hu
mb
jet
kom
erc
iale
-Konsumi i pa autorizuar,
-Pasaktesia e ujematesve
Hu
mb
jet
fizi
ke
-Rrjedhjet e ujit ne gypa transportues,
-Rrjedhjet e ujit ne rrjetin primar dhe
terciar,
-Rrjedhjet e ujit gjate pastrimit te rrjetit,
-Rrjedhjet e ujit ne ne rezervuaret e ujit,
-Rrjedhjet e ujit ne linjat sherbyese deri te
ujematesi I konsumatorit.
Arritja e caqeve te paracaktuara Është e qartë se arritja e këtyre caqeve kërkon para së gjithash
përkushtimin maksimal të menaxhmentit për shfrytëzimin efektiv dhe eficient të të gjitha resurseve njerëzore dhe financiare dhe mobilizimin e plotë të stafit të tyre. Kjo nënkupton jo vetëm përcaktimin e prioriteteve dhe
ndërmarrjen e veprimeve efektive operative, por para se gjithash adoptimin e metodologjive të duhura për hulumtimin, monitorimin dhe kontrollimin sistematik të humbjeve reale dhe humbjeve aparente.
Për arritjen e caqeve të përcaktuara KRU-te do të përqendrojë aktivitetet e tyre në tri shtylla:
Matja e plotë dhe e saktë e ujit të konsumuar
Identifikimi dhe legalizimi/shkyçja e të gjitha kyçjeve të paligjshme
Detektimi dhe riparimi sistematik i të gjitha rrjedhjeve si dhe
Monitorimi i rrjetit distributiv në kuadër të sektorëve të përcaktuar (Zonat e Matura-DMA).
Niveli ekonomik i UPF-s
Niveli Ekonomik i
UPF-s
Kostoja totale = Kostoja e ujit të
humbur + Kostoja e menaxhimit të
UPF-s
B
A
Kostoja e ujit të
humbur
Kostot
Kostoja e menaxhimit të
UPF-s
UPF
Top Related