გარემო ფაქტორებით გამოწვეული ავადობის გავლენა სადაზღვევო საქმიანობაზე

თბილისი23 ივლისი

შეხვედრის მიზანირეგიონებში გავრცელებული დაავადებები და მათი გამომწვევი მიზეზები

მონაცემთა ნაკლებობა, არაერთგვაროვნება და შეუთავსებლობა

რეკომენდაციები დაავადებათა გამომწვევი მიზეზების სწორად

შეფასებისათვის დაავადებებზე ადგილობრივი კონტროლის

გაუმჯობესებისათვის

ცვლილებები ჯანმრთელობის დაცვის სახელმწიფო პროგრამებში

26 სამედიცინო უბანი ტენდერში გამარჯვებული სადაზღვევო

კომპანიები მომატებული ვალდებულებები vs.

შემცირებული პრემია

ტენდერში გამარჯვებული კომპანიები სამედიცინო რაიონების მიხედვით

არქიმედეს გლობალ ჯორგიაიმედი Lაისი ჯგუფივესტიალფა

ალდაგი ბი სი აიირაოქართუჯი პი აი

წალდიდობა, , მიწისძვრა მეწყერი ფერდის

არამდგრადობაზვავები

სანაპირო ზოლის არამდგრადობა წყლის ქიმიური შენადგენლობის ანომალია

, საბადო მაღარო და ქიმიური ანომალიები

სავარაუდო პრობლემები ცალკეული კომპანიებისათვის

ბუნებრივი საფრთხეებიანთროპოგენული საფრთხეებიგანსაკუთრებული შემთხვევები

სამედიცინ ო რაიონი

დაზღვეულები

მოსახლეობარისკები

ბუნებრივი ანთროპოგენული

, ქუთაისი, წყალტუბო

, ტყიბულითერჯოლა

67 708 341200 ქვანახშირის საბადო

ქვანახშირის მაღარო

სამტრედია, ხონი

22 240 91500 – –

, ფოთიხობი

17 544 89000 წყალდიდობა ზღვის სანაპიროსდაბინძურება

სამედიცინო რაიონი დაზღვეულები

მოსახლეობა

რისკები

ბუნებრივი ანთროპოგენული

, ხარაგაული, ზესტაფონი ჭიათურა

48 016 157900 ფერო

ჭიათურმანგანუმი

, , თეთრიწყარო წალკამარნეული

30 050 176500

მიწისძვრა ნავთობსადენის დაზიანების რისკი

, გარადაბანი რუსთავი 23 686 217100

ცემენტისა და აზოტის ქარხნები

არის თუ არა რისკიგასათვალისწინებელი?

შეუძლებელი

თითქმის შეუძლებელი

ნაკლებადმოსალოდნელი

სავარაუდო

მოსალოდნელი

A B C D E

5 მაღალი

4 საშუალო

3 მცირე

2ძლიან მცირე1

0

მონაცემთა წყაროები და ინფორმაციის კლასიფიკაციის

პრინციპები დაავადებათა კონტროლისა და

საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრი

ეპიდემიის პრევენცია ონკოლოგიის ეროვნული ცენტრიდროული დიაგნისტიკა შრომის მედიცინისა და

ეკოლოგიის ინსტიტუტიშრომის უსაფრთხო პირობების

უზრუნველყოფა არასამთავრობო ორგანიზაციებიგრანტები

ინფორმაცია დაავადებათაშესახებ

1. გადამდები დაავადებები

2. სიმსივნეები

3. არაგადამდები /პროფესიული დაავადებები“ჯეორჯიან მანგანეზი”ცემენტის ქარხანა”

გადამდებ დაავადებათა შემთხვევები ადგილის მიხედვით 2009

ზემო სასუნთქი გზების მწვავე ინფექციები/გრიპი

თბილისი 82 967რუსთავი 5 956 აჭარა 27 407 კახეთი 25 976 იმერეთი 49 212 ზესტაფონი 6689, ჭიათურა 2834 ქართლი 23 082გორი 11 624, კასპი 2 363, ქარელი 2 516, ხაშური 6 579

ბაქტერიული საკვებისმიერი მოშხამვებიხულო, ქედა,ზუგდიდი, მარტვილი, სენაკი

2008ავთვისებიანი სიმსივნეები დისპანსერიულ მეთვალყურეობაზე მყოფი 29 065 ლოკალიზაცია სქესი კაცები 2904 ქალები 3 364 ასაკობრივი ჯგუფები კაცები 50–65, ქალები 45–60 სიცოცხლეში პირველად დადგენილი დიაგნოზი 6268, აქედან

სოფლის მაცხოვრებელი 2 693პროფგასინჯვით გამოვლენილი მორფოლოგიურად დადასტურებული

დადგენიდან ერთ წელიწადში გარდაცვლილი 2 022 აღრიცხვაზეა დიაგნოზის დადგენიდან 5 და მეტი წლის

განმავლობაში – 15 542

100 000 მოსახლეზე – 115.7

100 000 მოსახლეზე ჩარევების რაოდენობა რაიონების მიხედვით მერყეობს 3-18

Heidelberg Cement მტვერი 3CaOxSiO2, 3CaOxAl2O3, 4CaOxAl2O3xFe2O3 მავნეობა – კლასი 3, ხარისხი 4 სქესი, ასაკი, სტაჟი (0–5, > 25), ოჯახური მდგომარეობა, განათლება,

საცხოვრებელი პირობები, – სპორტი 54%, ალკოჰოლი 66%, თამბაქო 55%, ნარკოტიკი

329 თანამშრომელი – 44% დაავადებულიაბიოსუბსტრატები – მომატებული Pb (ათეროსკლეროზი, ჰიპერტენზია), Sr

(კაციუმის ნაკლებობისას გადაის ძვლებში და იწვევს რაქიტს – უროვის დაავადება), Fe, (სისხლის ბაქტერიციდული თვისებების დაქვეითება, დოსბაქტერიოზი, ტოქსიკური ჰეპატიტი, ენცეფალოპათია, კანის პიგმენტაცია, ასთენია.)

ნაკლებობა – K (კუნთების სისუსტე, ადვილად დაღლას, დეპრესია, შრომის უნარის დაქვეითება, არითმია), Cu (ანემია, კანის დეპიგმენტაცია – ვიტილიგო,ოსტეოპოროზი, იმპულსის გადაცემის დარღვევა, Se (იმუნიტეტის დაქვეითება)

პნევმოკონიოზი –ფილტვის ფიბროზი და მოცულობის შეზღუდვა, ბრონქიალური ასთმა, გულის იშემიური დაავადება, ჰიპერტენზია, ტუბერკულოზი, დერმატიტი, ეგზემა, თვალის რქოვანის გარსის შემღვრევა

Georgian Manganeseმომუშავეთა შრომის პირობების კომპლექსური შეფასება სამუშაო ადგილების 61–71 – 62–71%მტვერი –MnO2, KMnO4, SiO2მავნეობა –3 კლასი, ხარისხით 2,3,4საწარმოო მიკროკლიმატი, ტენიანობა ხმაური,

განათებულობასამუშაო ადგილების არასწორი ორგანიზაცია

მანგამიზმირეპროდუქციული ჯანმრთელობაჰიპერტენზია, ბრონქიტი, პნევმონიანეიროფსიქიკური სიმპტომები ფარდობითი რისკი 3–16

, , ჩემი სფერო ჩემი კონტაქტები ჩემი – !!!შედეგები ჩემი გრანტი

ცალკეული პარამეტრებიგაფანტული მონაცემებიერჯერადი ჩარევები

გაურკვევლობისსათავეებიორგანიზაციებს შორის კომუნიკაცის

ნაკლებობაინფორმაციის ნაკლებობა – არასაკმარისი

სიმრავლე სტატისტიკისათვისგაზომვების შეცდომებიდაკვირვებები ერთი პარამეტრის მიხედვითპარამეტრთა შეუთავსებლობაკონტროლის ჯგუფის არასწორი შერჩევაკოფაქტორების მრავალფეროვნების გაუთვალისწინებლობა

არასათანადო მოდელის ფორმულირება და არასწორი დაშვებები

მონაცემთა შეუთავსებლობაNCDC

NOC ILM&E

NGO

ტერიტორიული1. რეგიონული2. ცალკეული კვლევები

1 – 2 2

რეგულარული1. წლიური 2. სეზონური3. ერთჯერადი

1 1 2 3

დაავადების გვარობა1. გადამდები2. არაგადამდები3. სისმსივნე4. უბედური შემთხვევა

1 3 2 2/4

გამომწვევი მავნე ფაქტორები1.სავარაუდო2.დადასტურებული

1 ? 1 1/2

ექსპოზიციზია – – + –კოფაქტორები – – + –

მზღვეველის ხარჯები ა) ამბულატორიული მომსახურების ხარჯების ანაზღაურება: ოჯახის ექიმის ან უბ ნის ექიმის სპეციალის ტების მიერ მიწოდებული გადაუდებელი ა.ბ) ელექტროკარდიოგრაფიული, ექოსკოპიური და

რენტგენოლოგიური გამოკვლევები, გეგმურ ქირურგიულ ჰოსპიტალიზაციასთან დაკავშირებული ლაბორა ტორიული და ინსტრუმენტული გამოკვლევები;

ა.გ) ამბულატორიულ დონეზე კლინიკურ-ლაბორატორიული გამოკვლევები: სისხლის საერთო ანალიზი, შარდის საერთო ანალიზი და კრეატინი, გლუკოზა პერიფერიულ სისხლში, ორსულობის ტესტი, ჰემოგლობინი, განავლის ანალიზი ფარულ სისხლდენაზე;

ა.დ) შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა (შშმპ) სოციალური ექსპერტიზისათვის, სტატუსის მი სანიჭებლად საჭირო გამოკვლევები,

ბ) სტაციონარული მომსახურების ხარჯების ანაზღაურება ბ.ა)გადაუდებელი სტაციონარული მომსახურება, ბ.ბ) გეგმური ქირურგიული ოპერაციები ბ.გ) ქიმიოთერაპიისა და სხივური თერაპიის ხარჯები დ) სამკურნალო საშუალებების ხარჯები

გამოსავალი

სახიფათო ფაქტორების განსაზღვრა (შეძლებისდგვარად) ცალკეულ რეგიონში

შეფასების სათანადო კრიტერიუმების შერჩევა კონკრეტული ადგილისათვის

კომპლექსური სისტემების მრავალდარგობრივი შეფასება

SMART (Specific, Measurable, Applicable, Relevant, Timely) მეთოდოლოგიის შემუშავება

მეთოდოლოგიათეორიული საფუძვლებირისკის კატეგორიები, კლასიფიკაცია , უნიფიცირებაპრიორიტეტების განსაზღვრა, ქიმიური ნორამტივები

(ზდკ)ტერმინოლოგია.სწორად დასმული ამოცანა !!!ინფორმაციული უზრუნველოფარეგიონების შესახებ ინფორმაცია, დააავადების გვარობა,პრევალენტური და სეზონური დაავადებანი,

შემთხვევითობა,საზღვრები, გამომწვევი მიზეზებირეზერვების შეფასებაპროფლაქტიკური ღონისძიებებიუსაფრთხოების სისტემა, პრევენციის პოლიტიკა, რეაგირების გეგმებირეაბილიტაცია, სწავლა–განათლება(R/S)

წესები შეფასებისათვის DSS –დამხმარე სისტემა გადაწყვეტილების ათვის SSC - ადგილისათვის შესაფერისი მახასიათებლები SSM - ადგილისათვის შესაფერისი გაზომვებიბუნებრივისასოფლო–სამეურნეოსაცხოვრებელისამრეწველორისკის ინდიკატორები, დონეები და ალბათობაNOEC, LC50, EC50, PNEC - IV & TV ქიმიური ნივთიერებების საეთაშორისო მართვისადმი სტრატეგიული

მიდგომებები – SAICM http://www.saicm.org United Nations Environment Programme დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გარემოში გაშვებისა და გადატანის

რეესტრი PRTR http://www.chem.unep.ch/prtr.htm REACH ახალი ევროპული რეგულაცია ქიმიკატებზე და მათ უსაფრთხო

გამოყენებაზე Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemical substances

http://ec.europa.eu/environment/chemicals/reach/reach_intro.htm ჰოლანდიური გაიდლაინები http://www.sanaterre.com/guidelines/dutch.html

საერთაშორისოვალდებულებები

United Nations Economic Commission for Europe – UNECEAARHUS CONVENTIONConvention on Access to Information,

Public Participation in Decision-making and Access to Justicein Environmental Matters

http://www.unece.org/env/ppThe Stockholm Convention on Persistent Organic

Pollutantshttp://chm.pops.int/default.aspxRotterdam Convention on the Prior Informed Consent

Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade

http://en.wikipedia.org/wiki/Rotterdam_ConventionThe Basel Convention on the Control of Transboundary

Movements of Hazardous Wastes and Their Disposalhttp://en.wikipedia.org/wiki/Basel_Convention

მასშტაბურიდან კონკრეტულისაკენ – ადგილობრივი ბრიგადები ამოცანაზე

კონცენტრირებული ქმედება• მოცემულ უბანში მუშაობის მნიშვნელოვანი გამოცდილების მქონე

გარემოს ექსპერტები კვლევითი ცენტრებიდან და ინსტიტუტებიდან • უბანში გამოვლენილ კონკრეტულ დაავადებათა სპეციალისტი ექიმები• საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სპეციალისტები• სოციალურ, ჯანმრთელობის დაცვის, ბუნებრივი რესურსების გარემოსა

და ეკონომიკის საკითხებზე მომუშავე ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები

• კერძო მეწარმეები – ინვესტორები (მრეწველობა, ჯანმრთელობის დაცვის მომსახურები მიმწოდებლები და სადაზღვევო კომპანიები)

• ადგილობრივი მმართველობის წარმომადგენლები• მედიაადგილობრივი ბრიგადების საქმიანობა - რისკების (საფრთხეების) კლასიფიკაცია – გარემოს ბუნებრივი ზემოქმედების ქვეშ მყოფი მოწყვლადი

მოსახლეობის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შეფასება– მეთორეგიონშიდოლოგიის შემუშავება პრევენციული ზომებისათვის – რისკის შემცირების სტრატეგიები და საგანგებო მდგომარეობებზე

რეაგირების გეგემები– ცნობიერების ამაღლება

ახალი მოთამაშეები•მზღვეველი

•მომსახურების მიმწოდებელი

•ადგილობრივი მმართველობა

•მეცნიერები

•ექიმები

• NGO

•მედია

რისკის ადგილობრივ დონეზე მართვის

შესაძლებლობები• სამედიცინო მომსახურების პროცესის (ინფრასტრუქტურა და

კადრები) დაგეგმარება • ადგილობრივი სადაზღვევო ტარიფის განსაზღვრა• გარემოს ზემოქმედების ქვეშ მყოფი მოსახლეობის მოწყვლადი

ჯგუფებისათვი სახელმწიფო (სუბსიდირებული) სადაზღვევო პროგრამების შემუშავება (რეგულარული პრევენციული ღონისძიებები / მკურნალობა)

• ადგილობრივი მმართველობისათვის ბიუჯეტის განკარგვის შექმნის უფლების მინიჭება პრევენციული მარაგის გათვალისწინებით

• გარემოს საფრთხეებთან დაკავშირებით სამართლებრივი საფუძვლების შექმნა

• ბრიგადები დაიცავენ ადგილობრივ სამკურნალო ბუნებრივ რესურსებს და ხელს შეუწყობენ მათ რაციონალურ გამოყენებას და შექმნიან გაუმჯობესებულ პირობებს ცხოვრებისა და ტურიზმისათვის

დიდი მადლობა

!ყურადღებისათვის