Download - საქართველოს წითელი წიგნი

ფოცხვერი ძუძუმწოვარი ცხოველი კატის. 82-109 გვარისა მისი სხეულუს სიგრძეა

, 8-19 ( 32 - ) სმ მასა კგ იშვიათად კგ მდე. , აღწევს აქვს ძლიერი შედარებით

, , გრძელი ფეხები ძალზე ფართო თათები - მოკლე კუდი ყურების ბოლოებზე

, . გრძელი ფუნჯები ფართო ქილვაშები : შეფერილობა სხვადასხვანაირია

( , ), ერთფერი ჩალისფერი წითური ან. , ხალებიანი გავრცელებულია ევროპაში

, ჩრდილოეთ შუა და ნაწილობრივ წინა, .აზიაში ჩრდილოეთ ამერიკაში

, ბინადრობს როგორც მთის ისე ვაკის , -უღრან ტყეებში ზოგჯერ იჭრება ტყე

. , ველში იკვებება ძუძუმწოვრებით. ფრინველებით ზოგჯერ ტავს ესხმის

, , , ; ირემს შველს აგრეთვე ძროხას ცხვარს . კარგად დაცოცავს ხეებზე აქტიურობს

. 2-3 . ღამით შობს ბოკვერს ფოცხვერის ქვესახეობებიდან საქართველოში

გვხვდება კავკასიური ფოცხვერი და ჩვეულებრივი ფოცხვერი

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AB%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%AC%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A9%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98&action=edit&redlink=1

აფთარი მტაცებელი ძუძუმწოვარი

გვარიაფთრისებრთა

. ოჯახისასაქართველოში

გავრცელებულია ამ გვარის

ერთადერთი - სახეობა

ზოლებიანი აფთარი

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%97%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98


http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98_%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98_%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98

ნიამორი (Capra aegagrus), წყვილჩლიქოსანი ცხოველი ძროხისებრთა . ოჯახისა შინაური თხის

- . 150 ერთ ერთი წინაპარი მისი სხეულის სიგრძე, 80 . სმ მასა კგ აღწევს ვაცს ხმლისებურად უკან

გადაზნექილი და გვერდებიდან , შებრტყელებული რქები აქვ რომელთა სიგრძეა

130 , . დაახლოებით სმ ნეზვის რქები კი მოკლეა შეფერილობაში ჭარბობს მოწითალო და

. ნაცრისფერი ტონები გავრცელებულია , საბერძნეთის არქიპელაგის ზოგიერთ კუნძულზე

, , ; მცირე აზიაში ირანში ავღანეთსა და პაკისტანშისაქართველოში (თუშეთი, ხევსურეთი),

, , დაღესტანში აზერბაიჯანში სომხეთსა და . სამხრეთ თურქმენეთში ბინადრობს ძნელად

მისადგომ კლდოვან ფერდობებზე ზღვის 4200 - . დონიდან მ მდე ჯოგური პოლიგამიური. , . ცხოველია იკვებება ბალახეულობით ბუჩქებით

2, 1 . 12-15 შობს იშვიათად ციკანს ცოცხლობს. . წელი ბევრგან განადგურებულია

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%A9%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%AE%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98&action=edit&redlink=1


http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98

წაულა — ძუძუმწოვა

რი ცხოველი

კვერნისებ რთა ოჯახი

სა.

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98



ზღვის წავი, კალანი (Enhydra lutris), მტაცებელი ძუძუმწოვარი კვერნისებრთა . ოჯახისა მისი

1,5 , 40 . სხეულის სიგრძე მ აღწევს წონა კგ აქვს . ფარფლისმაგვარი უკანა ფეხები ხმელეთზე

, . გაჭირვებით დადის წყალში მეტად სხარტია , , სხეული დაფარული აქვს ხშირი აბრეშუმისებრი

, მუქი მურა ზოგჯერ შავი მბზინვარე ბეწვით. 1, 2 . შობს იშვიათად ნაშიერს ძვირფასი ბეწვის გამო მტაცებლური რეწვის შედეგად თითქმის

.მთლიანად განადგურდა ძირითადად ბინადრობს ჩრდილოეთ

წყნარ ოკეანეში და იკვებება უხერხემლოებით, როგორიცაა ზღვის ზღარბები - და ერთ ერთი

ყველაზე მცირე ზომის ზღვის ძუძუმწოვარია. ოკეანეში ჩაღვრილი ნავთობი ზღვის წავებისთვის განსაკუთრებულ საშიშროებას, წარმოადგენს ვინაიდან ბეწვის ხშირი საფარი

.მათი თბოიზოლაციის ძირითადი საშუალებაა


http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%AC%E1%83%95%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AB%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%AC%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98

ირემი (Cervus), წყვილჩლიქოსან ცხოველთა გვარი ირმისებრთა ოჯახისა. თითო რქაზე შეიძლება 10-ზე მეტი ტოტიც ჰქონდეს. კისერზე მოკლე ფაფარი აქვს. ნუკრი ხალებიანია, მოზრდილი - ერთფერი. კუდის არეში აქვს სხვადასხვა სიდიდის "სარკე". გავრცელებულია ევროპის, აზიის (უმთავრესად სამხრეთ და სამხრეთ-აღმოსავლეთის ნაწილის), ჩრდილოეთ ამერიკის ტყეეებში. აერთიანებს 6 ქვეგვარის 13-14 სახეობას. საქართველოში გვხვდება კეთილშობილი ირემი. სანადირო და სარეწაო ცხოველებია. ნახევრად მოშინაურებული ირმების ნორჩ რქებს - პანტებს იყენებენ პანტოკრინის დასამზადებლად. ნადირობა უმთავრესად აკრძალულია, აკლიმატიზებულია ახალ ზელანდიაში, სამხრეთ ამერიკაში და სხვა.

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%A9%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98


http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%A8%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90

(Francolinus francolinus), დურაჯი ფრინველი . 400-500 . ქათმისნაირთა რიგისა იწონის გრამს

, გავრცელებულია ევროპასა და აზიაში არაბეთის , , ნახევარ კუნძულზე კუნძულ კვიპროსზე

, . საქართველოში აზერბაიჯანსა და თურქმენეთშიXIX საუკუნემდე დურაჯი ფართოდ იყო

გავრცელებული მდინარე ივრისა და ალაზნის. ხეობებში ამჟამად რეაკლიმატიზაციის შედეგად

დურაჯი მცირე რაოდენობით გვხვდება , . საგარეჯოს რაიონში ივრის ნაპირებზე , , ბინადრობს არხების ტბების მდინარის პირას

, . ხშირ ლელქაშში ლერწმიანსა და მაყვლიანში . , ბუდეს იკეთებს მიწაზე მონომაგია ქმნის მტკიცე

. 10-15 . წყვილებს დებს კვერცხს კრუხობს 20 . დედალი დღემდე მართვეებზე ზრუნავს

. . ორივე მშობელი დაფრინავს მოკლე მანძილზე , , , იკვებება ყლორტებით კვირტებით ნაყოფით, , . თესლით მწერებით ლოკოკინებით მოსპობის

საშიშროების გამო დურაჯზე ნადირობა.აკრძალულია

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98:Black_Francolin_USDA.jpg

გნოლი (Perdix perdix), ფრინველი ქათმისნაირთა . რიგისა მისი სხეულის

35 . საშუალო სიგძეა სმ მამლის წონა500 , - 350 გრამს აღწევს დედლისა

. გრამს გნოლი რუხი შეფერილობისაა და შავი და ყავისფერი განივი ზოლები

. , გასდევს მკერდზე მორუხო , ნალისმაგვარი შავი ლაქა აქვს თეთრ

. მუცელზე კი წაბლისფერი ლაქები , გავრცელებულია ევროპაში, . ამიერკავკასიაში წინა და შუა აზიაში

საქართველოში , ბინადრობს ზამთარში. მომთაბარეობს ცხოვრობს ბუჩქნარით - , შემოფარგლულ ველ მინდვრებში

, ყანებში და ზეგნებზე ზღვის დონიდან2600 - . . მ მდე მონოგამური ფრინველია

. - ბუდეს იკეთებს მიწაზე მაის ივნისში 12-15 . 21-26 დებს კვერცხს კრუხობს. (დღე იკვებება როგორც მცენარეული

კენკრა, , , მარცვლოვნები კვირტები), (ყლორტები ისე ცხოველური საკვებით

მწერები). ქვესახეობებიდან საქართველოში გვხვდება

ამიერკავკასიური გნოლი (Perdix perdix canescens).

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98


http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98&action=edit&redlink=1

(Lyrurus კავკასიური როჭოmlokosiewiczi), ფრინველი

. როჭოსებრთა ოჯახისა გავრცელებულია მთავარი

კავკასიონის ქედსა და მცირე კავკასიონის ალპურ ველებზე ზღვის

1500-3000 - . დონიდან მ მდე ზამთარში . ტყეს აფარებს თავს მამალი

, კავკასიური როჭო შავია კიდურა საჭის ბუმბული ქვემოთ აქვს

. . მოხრილი დედალი ჭრელია ბუდეს . 2-10 . მიწაზე იკეთებს დებს კვერცხს

, , , იკვებება თესლით კენკრით ხილით ნორჩი ყლორტებითა და

, , . ფოთლებით ჭიებით ლოკოკინებით კავკასიური როჭო ჩვენი ფაუნის

ძვირფასი წარმომადგენელია და მას . ყველგან იცავენ შეტანილია

" ".საქართველოს წითელ წიგნში

(Aquila), არწივი ფრინველების გვარი .. 6 -შავარდნისნაირთა რიგისა სხეულის წონა კგ

( ), 2 - 2,5 -მდეა მთის არწივი ფრთების შლილი მ. . მდე თითები ბუმბულით შემოსილია გალომდე

გარეთა და შუა თითების ბრჭაყელი ძლიერ, - განვიტარებულია ფრთები გრძელი და

, - . განიერი ბოლო მომრგვალებული მამალი და . დედალი ერთნაირი შეფერილობისაა ცნობილია

12 . , სწახეობა გავრცელებულია ევრაზიაში . აფრიკასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში ცხოვრობს

, , , ტყეებში ველებზე ნახევრად უდაბნოებში, . უდაბნოებში მთამაღალზე ბუდეს იკეთებს

, . 1 - 3 , ხეებზე კლდეებზე ან მიწაზე დებს კვერცხს 40-45 . კრუხობა გრძელდება დღეს იკვებებიან

პატარა და საშუალო ზომის ხერხემლიანი, . ცხოველებით ზოგჯერ მძორითაც ყველა არწივი

( ) გარდა მთის და ქორისებრი არწივისა, სასარგებლოა ვინაიდან ანადგურებს მავნე

. მღრღნელებს შუა აზიაში მთის არწივს . ათვინიერებენ და სანადიროდ იყენებენ

6 : საქართველოში გვხვდება არწივის სახეობა , , , მცირე არწივი მყინვანი არწივი ბეგობის არწივი , . . , ველის არწივი მ შ არის როგორც მობინადრე

.ისე მიმოფრენი სახეობები

. ორბი ფრინველთა გვარი შავარდნისნაირთა რიგისა . 1 ტანად დიდი ფრინველია მათი სხეულის სიგრძე მ, 2,5 , 8 . აღწევს ფრთების შლილი მ მასა კგ

, გავრცელებულია ევროპაში აზიასა და ჩრდილოეთ. - აფრიკაში ყოფილ სსრკ ის ტერიტორიაზე ბინადრობს

2 : სახეობა ორბი და კუმაი რომელთაგან პირველი , , გავრცელებულია ყირიმში კავკასიასა და შუა აზიაში

- . მეორე კი პამირისა და ტიან შანის მთიანეთში ბუდეები როგორც წესი ახლოს მდებარეობენ ერთმანეთთან და

. ზოგჯერ მცირე დაჯგუფებებს წარმოქმნიან საქართველოში გავრცელებული ორბი მთამაღალის

, მკვიდრია ცხოვრობს მთის მშრალ და ღია, , ლანდშაფტებში ბუდობს კლდეებზე ხევებსა ან

. 3400 . ბორცვებზე ვერტიკალურად აღწევს მეტრს . 1 ხშირად ბუდობს კოლონიებად დედალი დებს, 48-54 . კვერცხს კრუხობს ორივე მშობელი დღეს . იკვებება დიდი ცხოველების მძორით მიუხედავად

. დიდი ზომისა ცოცხალ ცხოველებს თავს არ ესხმის , ამის მიზეზი ისაა რომ აღჭურვილია ბლაგვი

, ბრჭყალებითა და სუსტი ნისკარტით რომელითაც . შეუძლებელია ცხოველის ტყავის გახევა ამიტომ

, მკვდარი ცხოველის ჭამას იწყებს იმ ნაწილიდან . სადაც მისი ტყავი დაზიანებულია ცხოვრების ასეთი . ნირის გამო წრმოადგენს ბუნების სანიტარს ორბი

. რაოდენობა თანდათან კლებულობს შეტანილია " ", საქართველოს წითელ წიგნში როგორც ..სპორადულად გავრცელებული სახეობა

შურთხი, ფრინველთა გვარი ქათმისნაირთა. , რიგისა აქვთ მკვრივი ტანი მაგარი ნისკარტი

50-70 და ფეხები მათი სხეულის სიგრძე სმ. აღწევს შეფერვაში ჭარბობს რუხი და თეთრი. 5 , ფერები გვარი მოიცავს სახეობას ყოფილ

- სსრკ ის ტერიტორიაზე ხუთივეა - , გავრცელებული კავკასიონზე მცირე

, , კავკასიონზე ციმბირის შუა და ცენტრალური . აზიის მაღალმთიანეთში საქართველოში

ბინადრობენ კავკასიური და კასპიური ( შურთხები უკანასკნელი შეტანილია

" "). საქართველოს წითელ წიგნში ვერტიკალურად ვრცელდებიან ზღვის

1600-1400 - . დონიდან მ ზე გაზაფხულზე ტიხტიხის შემდეგ დედალი პატარა ორმოში

8-10 3 დებს კვერცხს და კრუხობს კვირაზე. მეტხანს შურთხები იკვებებიან მცენარეთა

, , , , კვირტებით ყლორტებით თესლით კენკრით, . ბოლქვებით იშვიათად მწერებით ამჟამად

10 საქართველოში ცხოვრობს ათასი 50 კავკასიური და ცალამდე კასპიური

.შურთხი