1. Hyrje Ky Doracak ka për qëllim të sigurojë udhëzime
të hollësishme për investitorët në procesin e
zhvillimit dhe zbatimit të projekteve të
burimeve të ripërtëritshme të energjisë, më
saktësisht termocentralet fotovoltaike.
Doracaku nuk paraqet një rishikim të
hollësishëm dhe të detajuar. Për informacione
më të hollësishëm referojuni legjislacionit
përkatës dhe rregullores të renditura në fund të
këtij Doracaku.
Doracaku është i strukturuar në tre pjesë. Pjesa
e parë ofron një përmbledhje të tarifave nxitëse
të zbatueshme për të gjitha projektet e
energjisë së ripërtëritshme, përfshirë edhe
tarifat nxitëse për termocentralet fotovoltaike,
si dhe kushtet për përdorimin e tarifave nxitëse.
Në pjesën e dytë është dhënë një diagram i
detajuar i procedurave për ndërtimin dhe
dokumentacionin e nevojshëm.
Në pjesën e tretë është dhënë një rishikim i
hollësishëm i procedurave dhe kërkesave
përkatëse për ndërtimin, përdorimin dhe
funkcionimin e termocentralet fotovoltaike. Ne
e udhëzojmë lexuesin që vazhdimisht të
konsultohet me këtë pjesë dhe diagramin e
detajuar, i cili është dhënë në pjesën e dytë. Në
fund të broshurës jepet një listë e autoriteteve
kompetente me adresat e tyre dhe të dhënat e
kontaktit, si dhe një listë e të gjitha ligjeve
përkatëse dhe akteve të tjera rregullatore.
VËREJTJE:
Ky Doraсak ofron një përmbledhje të procesit të
përgjithshëm dhe procedurave për zhvillimin
dhe ndërtimin e një termocentrali fotovoltaik,
ose si prodhues preferenсial ose si prodhues i
pavarur që shet energji elektrike në tregun e
energjisë elektrike. Sidoqoftë, ju lutem vini re se
mundësia e nënshkrimit të një kontrate për
blerjen e energjisë elektrike të prodhuar (4.10)
nuk është në dispozicion për prodhuesit të cilët
nuk përdorin premiume si masë e mbështetjes.
Gjithashtu, Doracaku nuk specifikon kushtet
dhe procedurat specifike për marrjen e statusit
të prodhuesit preferencial duke përdorur një
tarifë nxitëse dhe të drejtat e një prodhuesi të
tillë nxitës, sepse zyrtarisht nga shkurti i vitit
2019 nuk u jepen tarifa nxitëse investitorëve të
rinj në termocentralet fotovoltaike.
Ky doracak nuk i referohet çështjeve që
kanë të bëjnë me:
– krijimin e një kompanie ose krijimin
e filialeve të huaja;
– marrjes të lejes për ndërtim,
– marrja e licencave për kuadër
profesional dhe leje të tjera pune
dhe sociale,
– Marrja e pronësisë së tokës,
shpronësimit dhe të drejtave të tjera
pronësore,
– taksimi,
– Rregullat për dhënien e ndihmës
shtetërore, etj..
Sidoqoftë, kini parasysh se këto janë çështje të
rëndësishme që secili investitor duhet t’i
analizojë me kujdes kur përgatit një projekt të
termсoentralit fotovoltaik. Ky doracak ka për
qëllim të shërbejë si mjet për informim dhe
orientim të investitorëve të ardhshëm me
termсentralin fotovoltaik. Gjithsesi, Sidoqoftë,
rekomandimi ynë është që investitorët të
kontaktojnë dhe konsultohen me autoritetet
kompetente para se të ndërmarrin ndonjë
veprimtari zyrtare për zhvillimin dhe ndërtimin
e një termсentralit fotovoltaik dhe për të marrë
parasysh aktet e zbatueshme legjislative dhe
rregullatore.
2. RISHIKIM I TARIFAVE NXITËSE
TË ZBATUESHME PËR
TERMOСENTRALET
FOTOVOLTAIKE Me futjen e premiumeve si një masë e
mbështetjes, u ndalua tarifa preferenciale për
energjinë elektrike të prodhuar nga një
termocentral fotovoltaik në një prodhues
preferencial. Premiumet përfaqësojnë një
shumë shtesë fikse të çmimit që prodhuesi
preferencial e ka arritur duke shitur energjinë e
prodhuar në tregun e energjisë elektrike.
Shuma e premiumit përcaktohet në një ankand
elektronik dhe nuk ndryshon për periudhën për
të cilën jepet premiumi. Premiumet rregullohen
në Rregulloren për masat për mbështetjen e
prodhimit të energjisë elektrike nga burimet e
ripërtëritshme të energjisë ("Gazeta zyrtare e
Republikës së Maqedonisë" nr. 29/2019). Një
prodhues, termocentrali fotovoltaik i të cilit
plotëson kushtet e mëposhtme fiton statusin e
një prodhuesi preferencial duke përdorur një
premium:
1) fuqia e instaluar nuk është më e madhe se 30
MW,
2) pajisjet dhe objektet për prodhimin e
energjisë elektrike dhe lidhja e tyre me sistemin
e transmetimit të energjisë elektrike ose
shpërndarjen e energjisë elektrike janë një njësi
funksionale tekniko-teknologjike dhe
termocentrali ka një lidhje me sistemin përkatës
me një pikë të pavarur matëse, e cila është
destinuar ekskluzivisht për termocentralin, dhe
3) nuk është ndërtuar mbi ndërtimin
ekzistues, përveç në infrastrukturën e linjës
nëntokësore, siç përcaktohet në Ligjin për
Ndërtimin.
Statusi i një prodhuesi preferencial që përdor
një premium fitohet përmes një procedure
tenderimi me një ankand për dhënien e së
drejtës për të përdorur premiumet.
Prodhuesi i autorizuar ka të drejtë të përdorë
premiumin për energjinë elektrike të prodhuar
nga një termocentral fotovoltaik në një
periudhë prej 15 vjetësh nga dita e lidhjes së
kontratës për përdorimin e premiumit.
Kapaciteti total i instaluar i termocentraleve
fotovoltaike për të cilat jepen premiumet për
energjinë elektrike të prodhuar dhe të shitur
përcaktohet në Vendimin për kapacitetin total
të instaluar të prodhuesve preferencial të
energjisë elektrike ("Gazeta Zyrtare e
Republikës së Maqedonisë" Nr. 29/2019) dhe
aktualisht arrin në 200 MW . Çdo vit, Qeveria e
Republikës së Maqedonisë së Veriut (në tekstin
e mëtejmë: Qeveria) sjell një Program për
mbështetje financiare për prodhimin e energjisë
elektrike nga prodhuesit preferencial që
përdorin një premium në të cilin përfshihet:
- kapaciteti total i instaluar i termocentraleve
sipas llojit të teknologjive për të cilat do të jepet
një premium pas një procedure tenderimi në
vitin aktual dhe
- shuma e fondeve të kërkuara për pagimin e
premiumev për energjinë elektrike të prodhuar
dhe të shitur në vitin aktual. Procedurat e
tenderit organizohen dhe zbatohen nga
Ministria e Ekonomisë. Ministria e Ekonomisë
lidh një kontratë për të drejtën e përdorimit të
premiumit me secilin ofertues të zgjedhur. Nëse
ofertuesi i përzgjedhur përmbush detyrimet nga
kjo kontratë dhe mbi të gjitha ndërton
termocentralin fotovoltaik brenda afatit të
caktuar, do të lidhet kontrata për përdorimin e
premiumit. Premiumi paguhet në bazë të një
fature mujore të dorëzuar për sasinë e
prodhuar dhe të shitur të energjisë elektrike,
dhe mjetet për pagimin e primeve sigurohen
nga Buxheti i Republikës së Maqedonisë së Veriut.
3. DIAGRAM I DETAJUAR PER PROCEDUREN DHE DOKUMENTET PER
NDERTIM
Kohëzgjatja e proedurës Punimet ndërtimore 1 Rreziku 1: Pamundësia për të marrë lejen e shfrytëzimit të tokës shtetërore, vonesat dhe
pasiguria e rezultatit dhe e shpenzimeve Pamundësia për të marrë të drejtën për të përdorur tokën shtetërore, vonesat dhe pasiguria e rezultatit dhe kostove
2 Rreziku 2: Pamundësia për të marrë leje ndërtimi ose vonesë e paparashikuar 3 Rreziku 3:Rritja e shpenzimeve të l idhjes nëse nuk është e mundur të lidheni me lidhjen më të
afërt Fillimi i prodhimit dhe shitja e energjisë elektrike
4. RISHIKIM I HAPAVE,
PROEDURAVE DHE
DOKUMENTEVE
4.1. Parakushtet themelore: Themelimi i
kompanisë, Autorizim për ndërtim dhe
licenca për kryerjen e veprimtarisë
Prodhimi i energjisë elektrike mund të kryhet
nga persona juridikë vendas dhe të huaj.
Subjekti juridik duhet të regjistrohet në
Regjistrin Tregtar dhe regjistrin e personave të
tjerë juridikë që udhëhiqet nga Regjistri
Qendror i Republikës së Maqedonisë së Veriut
(në tekstin e mëtejmë: Regjistri Qendror).
Nëse prodhuesi i energjisë elektrike përdor një
premium, ai duhet të regjistrohet si një
kompani e tregtisë së kapitalit (kompani
aksionare ose kompani me përgjegjësi të
kufizuar).
Nëse termocentrali fotovoltaik ka një kapacitet
total të instaluar më pak se ose të barabartë me
10 MW, ai mund të ndërtohet pa "autorizim për
ndërtimin e objekteve të reja për prodhimin e
energjisë elektrike" të lëshuar nga Qeveria me
propozim të Ministrisë së Ekonomisë. (Ligji për
Energjetikë, neni 52).
Prodhimi i energjisë elektrike nuk mund të
fillojë para marrjes së licencës për kryerjen e
aktivitetit të duhur energjetik të lëshuar nga
Komisioni Rregullator për Energji dhe Shërbime
të Ujit të Republikës së Maqedonisë së Veriut
(në tekstin e mëtejmë: Komisioni Rregullator i
Energjisë).
Licenca për kryerjen e veprimtarive energjetike
lëshohet për një periudhë prej tre deri në 35
vjet në varësi të llojit të veprimtarisë
energjetike, llojit dhe fushës së detyrimit për të
siguruar shërbimin publik në kryerjen e
veprimtarisë energjetike, vëllimit të fondeve të
nevojshme për kryerjen e veprimtarisë
energjetike, kohëzgjatjes të së drejtës së
përdorimit / koncesionit të burimit përkatës të
energjisë, si dhe kërkesës specifike e
ekzekutuesit të veprimtarisë energjetike.
Periudha e zakonshme e licencës për prodhimin
e energjisë elektrike është 35 vjet. Të njëjtit
person mund t'i lëshohen disa licenca për
kryerjen e një ose më shumë aktiviteteve
energjetike (Ligji për Energjetikë, neni 38).
Licenca lëshohet në një procedurë të
përshkruar në pikën 4.8.
4.2. Shfrytëzimi i tokës Nëse parcela e tokës në të cilën investitori
synon të ndërtojë një impianti fotovoltaik dhe
klasifikohet si tokë bujqësore (tokë e
punueshme ose e papërpunuar, pyje, kullota,
etj.), ajo duhet të kthehet nga toka bujqësore
në tokë ndërtimore.
Për atë qëllim, organi kompetent që me kërkesë
të investitorit përgatit dokumentacionin e
duhur urbanistik (Ministria e Transportit dhe
Lidhjeve ose komuna), duhet të kërkojë nga
Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë
së Ujërave që të bëjë kthimin e përhershëm të
tokës përkatëse bujqësore në tokë ndërtimore.
(Ligji për tokën bujqësore, neni 49).
Kohëzgjatja e kësaj procedure, e cila zbatohet
përmes sistemit të informacionit e-urbanizëm,
varet nga kompleksiteti i përgatitjes dhe
rishikimit të dokumentacionit të projektit.
Qeveria, me propozimin e Ministrisë së
Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave,
merr një vendim për të dhënë pëlqimin për
shndërrim të përhershëm të tokës bujqësore në
tokë ndërtimore. Shpenzimet për sigurimin e
dokumentacionit të projektit dhe konvertimin e
tokës përballohen nga investitori.
Investitori nuk do të kryej procedurë për
konvertimin e tokës bujqësore në tokë
ndërtimore në rast se në një procedurë
tenderimi i jepet e drejta e përdorimit një
premiumi për prodhimin e energjisë elektrike
nga një impiant fotovoltaik që planifikohet të
ndërtohet në tokë shtetërore, sepse sipas
modelit me të ilin kryhen Procedurat e tenderit,
parashikohet që konvertimi të kryhet nga
organet kompetente shtetërore para fillimit,
gjatë ose menjëherë pas përfundimit të
procedurës së tenderit.
Në qoftë se parcela (a) e tokës në të cilën
investitori synon të ndërtojë një termocentral
fotovoltaik nuk është në pronësi private,
investitori duhet të vendosë të drejtën për një
qira afatgjatë të tokës ndërtimore në pronësi të
shtetit. Kjo e drejtë fitohet përmes ofertave
elektronike publike ose me marrëveshje të
drejtpërdrejtë. Procedurat kryhen nga komunat,
komunat në Qytetin e Shkupit dhe në Qytetin e
Shkupit, secila në territorin e saj të përcaktuar
me ligj ose Ministria e Transportit dhe Lidhjeve
si organ shtetëror kompetent për kryerjen e
veprimtarive në lidhje me menaxhimin e tokës
ndërtimore në pronësi të Republikës së
Maqedonisë Veriore. (Ligji për Tokën e
Ndërtimit, Nenet 46 - 73).
Procedurat për dhënien me qira afatgjate të
tokës ndërtimore në pronësi të shtetit, e cila
parashikon ndërtimin e një termocentrali
fotovoltaik nga një prodhues preferencial, i cili
ka fituar të drejtën e përdorimit të një
premiumi pas një procedure të kryer tenderimi,
kryhen me marrëveshje të drejtpërdrejtë.
Nëse toka është në pronësi private, investitori
dhe pronari i tokës mund të bien dakord së
bashku për tjetërsimin, qiradhënien afatgjatë
ose të drejtën e përdorimit të tokës.
4.3. ELABORAT PËR MBROJTJEN E
MJEDISIT JETËSOR Duhet të keni parasysh se impiantet
fotovoltaike u nënshtrohen kërkesave për
përgatitjen dhe dorëzimin e një elaborati për
mbrojtjen e mjedisit jetësor. Prandaj, impiantet
fotovoltaike nuk mund të ndërtohen para
miratimit të elaboratit në përputhje me Ligjin
për Mjedisin Jetësor.
Elaborati për mbrojtjen e mjedisit jetësor për
veprimtaritë dhe aktivitetet që kryhen në një
shkallë më të gjerë duhet të përmbajë dhe të
strukturohet si më poshtë:
1. Të dhëna të përgjithshme;
2. Lloji i elaboratit;
3. Organi kompetent për miratimin e
elaboratit;
4. Përshkrimi i projektit në të ilin kryhet
veprimtaria ose aktiviteti;
5. Përshkrimi i mjedisit jetësor rreth
lokaionit të projektit;
6. Ndikimi i projektit në mjedisin jetësor;
7. Programi për mbrojtjen e mjedisit
jetësor;
8. Përfundim;
9. Lista e bashkëngjitjeve;
10. Deklarata.
Investitori në një termocentral fotovoltaik
paraqet elaboratin e përgatitur në Drejtorinë e
Mjedisit, një organ brenda Ministrisë së
Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor.
4.4. Leje për ndërtim Nevojitet një leje ndërtimi për të ndërtuar një
impianti fotovoltaik. Komuna në territorin e së
cilës është planifikuar të ndërtohet
termocentral fotovoltaik është përgjegjëse për
lëshimin e një leje ndërtimi nëse impianti ka një
fuqi të instaluar deri në 1 MW, ndërsa Ministria
e Transportit dhe Lidhjeve është përgjegjëse për
lëshimin e një leje ndërtimi për impiantin
fotovoltaik me fuqi të instaluar mbi 1 MW (Ligji
për ndërtim, nenet 57, 58).
Kërkesës për miratim të ndërtimit duhet ti
bashkangjiten këto dokumentente:
– projekti arkitektonik-urbanistik i
verifikuar nga një autoritet kompetent, nëse
plani urbanistik ose dokumentacioni i
planifikimit urbanistik parashikon përgatitjen e
këtij projekti, dmth të projektit të
infrastrukturës, nëse kërkesa i referohet
ndërtimeve ose linjës të infrastrukturës,
– projekti themelor (i rishikuar dhe i
miratuar),
– dëshmi e së drejtës së ndërtimit (pronë,
e drejtë e përdorimit, qira afatgjatë, koncesion),
– raporti gjeodezik për të dhënat
numerike për tokën ndërtimore,
- autorizimi për ndërtimin e ndërtesave
për prodhimin e energjisë elektrike, nëse
termocentrali fotovoltaik ka një kapacitet të
instaluar më të lartë se 10 MW.
Komuna, ose Ministria e transportit dhe e
lidhjeve, varësisht nga rasti, obligohet që t’i
rishikojë dhe të sjell vendim për dhënien e
miratimit për ndërtim brenda 15 ditësh duke
filluar prej ditës të dorëzimit të dokumentaionit
të saktë dhe të plotë. Gjatë rishikimit të
kërkesës, organi kompetent e dorëzon kërkesën
për inspektim në projektin themelor deri te
subjektet përgjegjëse për energjinë elektrike,
furnizimin me ujë dhe infrastrukturën e
kanalizimeve. Subjekti përgjegjës për
infrastrukturë elektroenergjetike obligohet që
brenda 5 ditëve nga dita e pranimit të kërkesës
për inspektim të kryejë inspektim në projektin
themelor dhe të jap mendim nëse mund të
kyçet objekti në sistemin përkatës
elektroenergjetik.
Para se të marrë lejen e ndërtimit, aplikanti
duhet të paguajë tarifën e rregullimit të tokës
ndërtimore. Leja e ndërtimit lëshohet brenda
pesë ditëve të punës nga dorëzimi i dëshmisë së
kompensimit të paguar për rregullimin e tokës
ndërtimore. Dorëzohet kërkesa për marrjen e
lejes së ndërtimit dhe leja e ndërtimit lëshohet
në formë elektronike, përmes sistemit të
informacionit e-leja e ndërtimit. Leja e
ndërtimit pushon të jetë e vlefshme nëse
aplikanti nuk fillon ndërtimin brenda 2 (dy)
viteve, ose nuk e përfundon ndërtimin brenda
10 (dhjetë) viteve, në të dy rastet nga dita kur
leja e ndërtimit ka hy në fuqi.
(Ligji për ndërtim,, neni 66- 68).
4.5. PËLQIM PËR KYÇJE NË SISTEMIN E
SHPËRNDARJES
Objektet për prodhimin e energjisë elektrike
me një fuqi të instaluar deri në 10 MW
zakonisht janë të lidhura në rrjetin e
shpërndarjes së energjisë elektrike. Prandaj,
pëlqimi për kyçjen e impiantit fotovoltaik në
rrjetin e shpërndarjes së energjisë elektrike
duhet të merret nga operatori i sistemit të
shpërndarjes së energjisë elektrike për (EVN
Maqedoni).
Kërkesa për pëlqim për lidhje dorëzohet pas
marrjes së lejes së ndërtimit, ndërsa në praktikë
dorëzohet në fazën fillestare të punimeve të
ndërtimit. Kërkesa duhet të dorëzohet në EVN
Maqedoni në formularin BSP-2, i cili mund të
gjendet në qendrat e energjetiketë
konsumatorëve të EVN Maqedoni ose të
shkarkohet nga faqja e internetit e EVN
Maqedoni (https://evn.mk/Business-
customers/New-connection-fo-distributed-
producers.aspx).
Kërkesës duhet t’i bashkangjiten këto
dokumente:
– Vendim për regjistrim në
Rejistrin Qendror me statusin aktual,
– Projektimi bazë për impiantin e
prodhimit që i nënshtrohet lidhjes në
rrjetin e shpërndarjes,
– Çertifikatë e planit të katastarit
me objektet ekzistuese të vizatuara,
– Leje për ndërtim,
– Koordinatat e lokacionit ku do
të instalohet impianti për prodhim,
dhe
– Karakteristikat teknike të
impiantit të prodhimit në përputhje
me rregullat e Rrjetit për
shpërndarjen e energjisë elektrike.
EVN Maqedonia është e detyruar të
miratojë një Vendim për pëlqim për kyçje në
sistemin e shpërndarjes së energjisë elektrike
brenda 40 ditëve nga dita e marrjes së kërkesës
së plotë.
Lëshimi i Vendimit për pëlqim për kyçje në
sistemin e shpërndarjes së energjisë elektrike
pasohet nga nënshkrimi i një Marrëveshje për
kyçje në rrjetin e shpërndarjes të përgatitur nga
EVN Maqedoni, e cila është një aneks i Kodit të
Rrjetit për shpërndarjen e energjisë elektrike, të
dy të aprovuar më parë nga Komisioni
Rregullator i Energjetikës.
Tarifa për lidhjen e një prodhuesi të energjisë
elektrike në rrjetin e shpërndarjes përcaktohet
në përputhje me Metodologjinë për mënyrën e
përcaktimit të tarifës për kyçjen në rrjetin e
shpërndarjes së energjisë elektrike, e cila jepet
si aneks në rregullat e Rrjetit për shpërndarjen e
energjisë elektrike.
Shpenzimet e kyçjes, siç përcaktohet nga EVN
Maqedoni, përballohen nga investitori, ndërsa
EVN Maqedonia është e detyruar të instalojë
një pajisje matëse me shpenzimet e veta. Duke
pasur parasysh rastet në të cilat impianti
fotovoltaik nuk mund të lidhet në mënyrë të
sigurt me pikën më të afërt të kyçjes, ne i
këshillojmë investitorët të kontrollojnë në EVN
Maqedoni se ku do të jetë pika e tyre aktuale e
kyçjes dhe të bëjnë një vlerësim të shpenzimeve
për ndërtimin e kyçjes.
Pika e kyçjes dhe shuma e tarifës për kyçjen në
rrjetin e shpërndarjes së energjisë elektrike të
një prodhuesi preferencial të energjisë elektrike
të prodhuar nga një termocentral fotovoltaik që
ka fituar të drejtën e përdorimit të një
premiumi pas një procedure të kryer të tenderit
përcaktohet në dokumentacionin e tenderit. Ky
përfitim mund të përdoret vetëm nga ata
prodhues të privilegjuar që do të ndërtojnë një
termocentral fotovoltaik në tokën ndërtimore
në pronësi të shtetit të përcaktuar nga Ministria
e Ekonomisë.
4.6. Projektimi dhe ndërtimi i lidhjes
Pas marrjes së Vendimit për pëlqimin për kyçje
në rrjetin e shpërndarjes, përdoruesi është i
detyruar të nënshkruajë një kontratë për
projektimin dhe / ose ndërtimin e një lidhjeje
në pikën e kyçjes. Nëse investitorit i është
lëshuar një Vendim për miratim për një lidhje jo
standarde, dmth. lidhje për një përdorues të
izoluar ose nëse lidhja është planifikuar të
përdoret ekskluzivisht për një objekt për
prodhimin e energjisë, investitori mund të
vendosë që lidhja duhet të projektohet dhe
ndërtohet nga:
https://evn.mk/Business-customers/New-connection-fo-distributed-producers.aspxhttps://evn.mk/Business-customers/New-connection-fo-distributed-producers.aspxhttps://evn.mk/Business-customers/New-connection-fo-distributed-producers.aspx
– EVN Maqedoni, ose
– person juridik i autorizuar nga lista e
personave juridikë me të cilët
përdoruesi i sistemit të shpërndarjes
mund të lidhë një marrëveshje për
projektimin e një lidhjeje të jashtme të
zgjedhur më parë në një konkurs publik
nga EVN Maqedoni.
Nëse EVN Maqedoni përcakton se lidhja
jostandarde mund të përdoret nga disa
përdorues të ardhshëm, lidhja projektohet dhe
ndërtohet nga EVN. Në atë rast, investitori
paguan një shumë të barabartë me produktin e
vlerës së përgjithshme të lidhjes jostandarde
dhe herësit midis fuqisë të njëkohshme
maksimale të miratuar ila i është caktuar
investitorit dhe fuqisë aktive totale të instaluar
të lidhjes.
Investitori plotësisht i bart shpenzimet për
projektimin dhe / ose ndërtimin e kyçjes, të
llogaritura në përputhje me Metodologjinë për
përcaktimin e shpenzimeve për kyçje në
sistemin e shpërndarjes, e cila është pjesë
integrale e Rregullave të Rrjetit për
shpërndarjen e energjisë elektrike.
4. 7. VËNIA NË PËRDORIM Në varësi të fuqisë të instalimit, vënia në
përdorim kryhet pas marrjes të:
- Miratimit për përdorim ose raportit mbi
një inspektim teknik të kryer nga një inxhinier
mbikëqyrës dhe
- Vendimi për vënien në përdorim të
pajisjeve teknike të miratuar nga Inspektorati
Shtetëror për inspektim teknik.
Nëse një impiant fotovoltaik me kapacitet të
instaluar deri në 1 MW, impianti vihet në punë
në bazë të raportit të inspektimit teknik të
inxhinierit të autorizuar mbikëqyrës, i cili më
parë ishte dorëzuar në komunë së bashku me
një raport gjeodezik nga një sondazh ekzekutiv
të objektit dhe dëshmi të shpenzimeve të
paguara për regjistrimin e objektit në librat
publik të pasurive të patundshme (Ligji për
Ndërtim, Neni 89).
Miratimi për përdorimin e një impianti
fotovoltaik me kapacitet të instaluar mbi 1 MW
lëshohet nga Ministria e Transportit dhe e
Lidhjeve në bazë të projektit bazë (ose projektit
të gjendjes së kryer nëse kanë ndodhur
ndryshime të mëdha gjatë ndërtimit), raport të
inspektimit teknik dhe fragment nga Kadastri i
pasurivetë patundshme si dëshmi e pronësisë
ose e të drejtave të tjera të përdorimit të
objektit (Ligji për Ndërtim, Neni 87).
– Në rast të kërkesës jo të plotë për
miratimin e përdorimit, Ministria e Transportit
dhe e Lidhjeve brenda 7 (shtatë) ditëve nga
marrja e kërkesës për miratimin për përdorim
do t’a udhëzojë aplikantin të paraqesë
dokumentacion të plotë dhe të duhur.
Një komision i përbërë nga tre inxhinierë
mbikëqyrës të certifikuar dhe të emëruar nga
Ministria e Transportit dhe e Lidhjeve duhet të
kryejë një inspektim teknik të objektit brenda
15 ditëve nga data e marrjes së kërkesës të
plotë për miratimin e përdorimit. Komisioni,
përkatësisht inxhinieri mbikëqyrës, konfirmon
që objekti është:
– ndërtuar në përputhje me projektin
bazë ose në rast të ndryshimeve gjatë
ndërtimit, projektin e gjendjes së kryer dhe
lejen e ndërtimit, dhe
– i sigurtë dhe mund të shfrytëzohet.
Nëse komisioni ose inxhinieri mbikëqyrës, në
përputhje me rrethanat, përcakton ndonjë
lëshim që dëmton rezistencën mekanike,
stabilitetin dhe mbrojtjen sizmike të ndërtesës,
ai mund t'i kërkojë investitorit të korrigjojë këto
aspekte brenda 30 ditësh, ose mund të
propozojë që të mos lëshohet miratimi per
shfrytëzim (Ligji për ndërtim,, neni 90). Në rast
të një raporti pozitiv të komisionit, Ministria e
Transportit dhe e Lidhjeve obligohet që të
lëshojë miratimin për përdorim brenda 15
ditëve nga data e inspektimit teknik të
ndërtimit. Shpenzimet për kryerjen e
inspektimit teknik dhe lëshimin e miratimit për
përdorim i bart investitori.
4.8. Licencë për prodhimin e energjisë
elektrike Kushtet për lëshimin e licencës për prodhimin e
energjisë elektrike nga burimet e ripërtëritshme
siç përcaktohet në Ligjin për Energjetikë dhe
Rregulloren për licencat e miratuara nga
Komisioni Rregullator i Energjetikës.
Investitori mund të kërkojë që t’i lëshohet një
licencë e përkohshme për prodhimin e energjisë
elektrike nga burimet e ripërtritshme nga
Komisioni Rregullator i Energjetikës edhe para
se të marrë raportin për inspektim teknik nga
një inxhinier mbikëqyrës ose miratimin për
përdorim nëse:
Investitori për objektin e energjetikës
ka siguruar autorizimin për ndërtim; ose
Investitori i objektit energjetik ka
siguruar leje ndërtimi në rast se ndërtimi i
objektit nuk kërkon autorizim për ndërtimin e
objektit, ose
investitori i objektit energjetik ka fituar
të drejtën për të ndërtuar një objekt në bazë të
një procedure të kryer me anë të një thirrje
publike për ndërtimin e objekteve për
prodhimin e energjisë elektrike, ose
investitori fitoi të drejtën për të
ndërtuar objektin në bazë të një koncesioni të
dhënë ose përfundoi një marrëveshje
partneriteti publik-privat.
Për të dëshmuar që i plotëson kushtet e
përgjithshme si dhe kushtet në lidhje me
situatën financiare, mosekzistimin e pengesave
ligjore për kryerjen e veprimtarisë dhe
kualifikimeve teknike, investitori i dorëzon
dokumentet e mëposhtme në kërkesën për
lëshimin e licencës deri te Komisioni Rregullator
i Energjetikës:
Deklaratë për besueshmërinë e të
dhënave dhe dokumentacionit të
bashkëngjitur të nënshkruar nga personi i
autorizuar,
Deklaratë për periudhën kohore për të
kërkuar lëshimin e licencës,
Vërtetim i tarifës së paguar për lëshimin
e licencës në vlerë prej 500 euro,
Statusi aktual i lëshuar nga Regjistri
Qendror,
Historiat me ndryshimet e lëshuara nga
Regjistri Qendror,
Lista (at) e pronave si dëshmi e së
drejtës së pronësisë ose e drejta e
përdorimit e lëshuar nga Agjencia e
Kadastrës së Patundshmërive,
Marrëveshja e koncesionit nëse
aktiviteti kryhet duke përdorur burime
natyrore;
Struktura organizative e aplikantit,
përfshirë informacionin mbi numrin e të
punësuarve, arsimimin dhe aftësimin
profesional të personave që do të
menaxhojnë impiantin energjetik dhe
drejtpërdrejt do të punojnë me pajisjet;
Leje për ndërtim,
Projekti themelor,
Nëse objekti është ndërtuar dhe
miratimi për përdorimin e objektit
energjetik ose raporti për inspektimin e
kryer teknik;
Dokumenti për instalimin e pajisjeve
matëse;
Vendimi për pëlqimin për kyçje në
rrjetin e shpërndarjes;
Vërtetim për taksat e paguara,
kontributet dhe tarifat e tjera publike nga
Zyra e të Ardhurave Publike;
Konfirmimi se asnjë procedurë
falimentimi ose likuidimi nuk është filluar
kundër kërkuesit;
Vërtetim nga Regjistri Qendror ose
vërtetim nga gjykata themelore se nuk
është vendosur asnjë sanksion
kundërvajtës kundër kërkuesit, ndalim i
kryerjes së një profesioni, aktiviteti ose
detyre;
Vërtetim nga Regjistri Qendror ose
vërtetim nga gjykata themelore që
dorëzuesit dhe përfaqësuesit të
autorizuar nuk u është shqiptuar atyre
nuk u është shqiptuar ndalimi i sanksionit
kundërvajtës për kryerjen e një
profesioni, veprimtarie dhe detyre;
Informacion nga Regjistri Qendror ose
vërtetim nga një gjykatë themelore se nuk
është marrë vendim kundër kërkuesit për
një krim të kryer në territorin e
Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Në rast se kërkesa dhe dokumentacioni i
bashkangjitur nuk janë të plota, Komisioni
Rregullator i Energjetikës do të detyrojë
aplikantin brenda 20 ditësh të eleminojë
mangësitë e identifikuara.
Pas publikimit të njoftimit për kërkesën e
dorëzuar, Komisioni Rregullator i Energjetikës
do të caktojë një seancë përgatitore që do të
mbahet brenda 30 ditëve nga data e marrjes së
kërkesës së plotë. Nëse Komisioni Rregullator i
Energjetikës vërteton në seancën përgatitore, si
dhe nga dokumentacioni konstaton se kushtet
për lëshimin e licencës janë plotësuar, ai do të
caktojë një seancë të rregullt brenda 10 ditëve
për të marrë një vendim për lëshimin e licencës.
Komisioni Rregullator i Energjetikës publikon
vendimin në "Gazetën Zyrtare të Republikës së
Maqedonisë së Veriut" dhe në ueb faqen e tij.
Nëse një licencë është kërkuar për një
termocentral fotovoltaik që nuk është miratuar
ende për përdorim ose një raport për një
inspektim teknik, Komisioni Rregullator i
Energjisë mund të vendosë të lëshojë një
licencë të përkohshme.
Me kërkesë të investitorit, Komisioni
Rregullator i Energjisë, brenda shtatë ditëve që
nga dita e marrjes së kërkesës, lëshon licencë
për funksionimin provues të objektit energjetik
përmes të cilit duhet të kryejë aktivitetin.
Mbajtësi i licencës së provës së punës, gjatë
kohëzgjatjes së licencës së punës së provës, ka
të gjitha të drejtat dhe detyrimet në lidhje me
funksionimin e objektit, sikur të ishte mbajtës i
licencës. Licenca e provës lejon mbajtësin-
prodhuesin të prodhojë dhe shesë energji
elektrike para se të lidhë kontratën për
përdorimin e premiumit me Ministrinë e
Ekonomisë.
4.9. REGJISTRIMI I OBJEKTIT NË
REGJISTRIN E TERMOСENTRALEVE QË
PRODHOJNË ENERGJI ELEKTRIKE NGA
BURIME TË RIPËRTRITSHME TË
ENERGJISË Investitori duhet të regjistrojë impiantin
fotovoltaik në Regjistrin e Termocentraleve që
Prodhojnë Energji Elektrike nga Burimet e
Ripërtëritshme të Energjisë (në vijim: Regjistri)
të udhëhequr nga Agjencia e Energjisë. Për atë
qëllim, investitori duhet të dorëzojë një kërkesë
në Agjencinë e Energjetikës për regjistrim në
Regjistër së bashku me dokumentet e
mëposhtme:
1. Miratimi për përdorimin e objektit
energjetik ose raporti për inspektimin teknik të
kryer, në rast se nuk kërkohet miratimi për
përdorim, Marrëveshja për lidhje me operatorin
e sistemit të shpërndarjes së energjisë elektrike
me një kontroll të dokumentit në pikën e
matjes, dmth marrëveshja për përdorimin e
rrjetit të transmetimit të lidhur me operatorin e
sistemit të transmetimit të energjisë elektrike,
2. Një hartë topografike me raport 1:
25,000 që tregon vendndodhjen e impiantit
fotovoltaik, dhe
3. Situata e impiantit fotovoltaikhi dhe
paraqitja skematike e pajisjeve themelore,
përfshirë shfaqjen e pajisjeve matëse.
(Rregullore për burimet e ripërtëritshme të
energjisë, neni 19).
Agjencia e Energjisë kryen një inspektim në
terren të impiantit fotovoltaik për të cilin
kërkohet regjistrimi para se të jepet vendimi.
Nëse Agjencia e Energjetikës, bazuar në
kërkesën dhe dokumentacionin shoqërues, si
dhe në bazë të inspektimit, përcakton se nuk ka
pengesa për regjistrim në Regjistër, do të
merret një vendim për regjistrimin e
termocentralit në Regjistër brenda 30 ditëve
nga data e dorëzimit të kërkesës.
Agjencia e Energjetikës i dorëzon investitorit
vendimin për regjistrim në Regjistër brenda tre
ditëve nga data e miratimit të vendimit.
Investitorit i është caktuar një numër rendor
unik i regjistrimit që nuk mund të ndryshohet
ose transferohet (Rregullorja për Burimet e
Ripërtëritshme të Energjisë, neni 20).
4.10. PJESMARRJA NË TREGUN E
ENERGJISË ELEKTRIKE Prodhuesi i cili nuk përdor tarifë nxitëse është i
detyruar:
- të shesë energjinë e prodhuar në tregun
e energjisë elektrike,
- të regjistrohet si pjesëmarrës në tregun
me shumicë të energjisë elektrike në përputhje
me Rregullat e Tregut të Energjisë Elektrike dhe
- të marrë përsipër përgjegjësinë e
balancimit në përputhje me Rregullat për
balancimin e sistemit të energjisë elektrike,
përveç nëse ai përdor një premium dhe lidh një
kontratë për blerjen dhe shitjen e energjisë
elektrike të prodhuar me blerësin në rastin e
fundit, në këtë rast blerësi është përfundimisht
pala përgjegjëse.
- Për më tepër, prodhuesi preferencial që
përdor premium është i detyruar të paraqesë
parashikime për prodhimin e energjisë elektrike
në Ministrinë e Ekonomisë në periudhat e
specifikuara në kontratën për përdorimin e
premiumit dhe gjatë punës të respektojë
detyrimet e kontratës për përdorimin e
premiumit.
4.11. MARRËVESHJE PËR BLERJEN E
ENERGJISË ELEKTRIKE ME BLERËSIN E
ENERGJISË ELEKTRIKE NË RASTIN E
FUNDIT Nëse prodhuesi i primit që përdor një premium
nuk arrin të lidhë një kontratë për shitjen e
energjisë elektrike të prodhuar në tregun me
shumicë të energjisë elektrike, ai mund të lidhë
një marrëveshje për shitjen e energjisë elektrike
me tregtarin ose furnizuesin e energjisë
elektrike (blerësi i energjisë në zgjidhjen e
fundit) i zgjedhur nga Ministria, duke ndjekur
një procedurë tenderuese të zhvilluar më parë
përmes një njoftimi publik (Dekreti mbi masat
për të mbështetur prodhimin e energjisë
elektrike nga burimet e ripërtëritshme të
energjisë, neni 13).
Nëse prodhuesi preferenсial që përdor një
premium nuk arrin të lidhë një kontratë për
shitjen e energjisë elektrike të prodhuar në
tregun me shumicë të energjisë elektrike, ai
mund të lidhë një marrëveshje për shitjen e
energjisë elektrike me tregtarin ose furnizuesin
e energjisë elektrike (blerësi i energjisë në rastin
e fundit) i zgjedhur nga Ministria, duke ndjekur
një procedurë tenderi të zhvilluar më parë
përmes një njoftimi publik (Dekreti mbi masat
për të mbështetur prodhimin e energjisë
elektrike nga burimet e ripërtëritshme të
energjisë, neni 13).
Blerësi i energjisë elektrike zgjidhet
përfundimisht për një periudhë 5 vjeçare, gjatë
së cilës prodhuesit preferencialë mund të
kërkojnë para fillimit të çdo viti kalendarik të
lidhin një kontratë me blerësin në rastin e
fundit, duke siguruar kështu një vendosje të
besueshme të energjisë së prodhuar. Mënyra e
llogaritjes së çmimit të blerjes përcaktohet në
dokumentacionin e tenderit për zgjedhjen e një
blerësi në rastin e fundit, dmth është e njohur
për prodhuesit edhe para përfundimit të
marrëveshjeve vjetore të blerjes.
Në të njëjtën kohë, blerësi është në fund të
fundit një palë e ekuilibruar përgjegjëse që nuk
duhet të ngarkojë kostot preferenciale të
prodhuesit për balancimin e devijimit nga orët e
paralajmëruara fizike ditore për energjinë
elektrike të dorëzuar e cila nuk e kalon
përqindjen e nivelit për orë të specifikuar në
kontratë (në marrëveshjen aktuale ajo
përqindje është 15% në bazë të orëve).
5. ADRESAT DHE TË DHËNAT PËR
KONTAKT TË INSTITUIONEVE
KOMPETENTE
Ministria e Ekonomisë, sektori për energjetikë
Adresa: Jurij Gagarin Nr. 15 (kati i 1-rë) 1000
Shkup
Telefon: + 389 2 30 93 485,
+ 389 2 30 93 485
Е-mail: [email protected]
Ueb faqja: www.economy.gov.mk
Agjenioni për energjetikë Adresa: Orсe Nikolov
Nr. 68 1000 Shkup
Telefon: + 389 2 32 30 300 Е-mail:
Ueb faqja: [email protected]
Komisioni rregullator për energjetikë dhe
shërbime ujore
Adresa: Dimitrie Çupovski Nr.2, kati i 4-të
1000 Shkup
Telefoni: + 389 2 32 33 580,
+ 389 2 32 54 010
Е-mail: [email protected]
Ueb faqja: www.erc.org.mk
Operatori i Sistemit të Transmetimit të
Maqedonisë (MEPSO)
Adresa: Maksim Gorki Nr. 4 1000 Shkup
Telefon: + 389 2 31 49 811
Е-mail: [email protected]
Ueb faqja: www.mepso.com.mk
Operatori i tregut të energjisë elektrike МЕМО
Adresa: Maksim Gorki Nr. 4 1000 Shkup
Telefon: + 389 2 31 49 805
Е-mail: [email protected]
Ueb faqja: www.memo.mk
Operator i sistemit të shpërndarjes / furnizimit
me energji elektrike
(EVN Maqedoni)
Adresa: 11 Oktomvri Nr. 9
1000 Shkup
Telefon: + 389 2 3205 000,
+ 389 89 089 089
Е-mail: [email protected]
Ueb faqja: www.evn.mk
Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor
Adresa: Goe Delçev Nr. 18 1000 Shkup
Telefoni: + 389 2 32 51 403,
+ 389 2 32 51 503,
+ 389 2 32 51 460
Ueb faqja: www.moepp.gov.mk
Ministria e Transportit dhe Lidhjeve
Adresa: Dame Gruev Nr. 6 1000 Shkup
Telefoni: + 389 2 31 45 497,
+ 389 2 31 23 292
Ueb faqja: www.mtc.gov.mk
`Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë
së Ujërave
Adresa: Aminta Treti Nr. 2
1000 Shkup
Telefon: + 389 2 31 34 477 Е-mail:
Ueb faqja: www.mzsv.gov.mk
REGJISTRI QENDROR
Adresa: Kuzman Josifovski pitu Nr. 1 1000 Shkup
Telefoni: + 389 2 32 88 100
Ueb Faqja: www.crm.com.mk
http://www.crm.com.mk/
6. LEGJISLAСIONI DHE AKTET
NËNLIGJORE PËRKATËSE
1. Ligji për energjetikë (Gazeta zyrtare Nr.
96/2018 dhe 96/2019)
2. Rregullore për burimet e ripërtëritshme
të energjisë (Gazeta zyrtere Nr. 112/2019 dhe
240/2019)
3. Rregullore për prodhuesit preferencialë
që përdorin tarifa nxitëse (Gazeta zyrtare Nr.
116/2019)
4. Rregullore për licencat (Gazeta Zyrtare
Nr. 51/2019, 54/2019 dhe 214/2019)
5. Rregullore për burimet e
ripërtëritshme të energjisë (Gazeta zyrtere Nr.
112/2019 dhe 240/2019)
6. Rregullore për prodhuesit preferencialë
që përdorin tarifa nxitëse (Gazeta zyrtare Nr.
116/2019)
7. Rregullore për licencat (Gazeta Zyrtare
Nr. 51/2019, 54/2019 dhe 214/2019)
8. Rregullat e rrjetit për shpërndarjen e
energjisë elektrike (Gazeta zyrtare Nr.
191/2019)
9. Ligji për Planifikimin Hapësinor dhe
Urbanistik (Gazeta zyrtare Nr. 199/2014,
44/2015, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18
dhe 168/18)
10. Ligji për planifikimin urbanistik (Gazeta
zyrtare Nr. 32/2020) – zbatimi fillon nga mesi i
qershorit të vitit 2020
11. Ligji për mjedisin jetësor (Gazeta zyrtare
Nr. 53/2005, 81/2005, 24/2007, 159/2008,
83/2009, 48/2010, 124/2010, 51/2011,
123/2012, 93/2013, 187/2013, 42/2014, 44/15,
129/15, 192/15, 39/16 dhe 99/18)
12. Dekreti për aktivitetet dhe aktivitetet
për të cilat përgatitet një elaborat dhe për
aprovimin e të cilit është kompetent organi për
kryerjen e veprimtarive profesionale në fushën
e mjedisit jetësor. (Gazeta zyrtare Nr. 80/2009
dhe 36/2012)
13. Ligji për mjedisin jetësor (Gazeta
zyrtare Nr. 53/2005, 81/2005, 24/2007,
159/2008, 83/2009, 48/2010, 124/2010,
51/2011, 123/2012, 93/2013, 187/2013,
42/2014, 44/15, 129/15, 192/15, 39/16 dhe
99/18)
14. Dekreti për aktivitetet dhe aktivitetet
për të cilat përgatitet një elaborat dhe për
aprovimin e të cilit është kompetent organi për
kryerjen e veprimtarive profesionale në fushën
e mjedisit jetësor. (Gazeta zyrtare Nr. 80/2009
dhe 36/2012)
15. Ligji për mjedisin jetësor (Gazeta
zyrtare Nr. 53/2005, 81/2005, 24/2007,
159/2008, 83/2009, 48/2010, 124/2010,
51/2011, 123/2012, 93/2013, 187/2013,
42/2014, 44/15, 129/15, 192/15, 39/16 dhe
99/18)
16. Dekreti për aktivitetet dhe aktivitetet
për të cilat përgatitet një elaborat dhe për
aprovimin e të cilit është kompetent organi për
kryerjen e veprimtarive profesionale në fushën
e mjedisit jetësor. (Gazeta zyrtare Nr. 80/2009
dhe 36/2012)
17. Rregullore për formën dhe përmbajtjen
e elaboratit për mbrojtjen e mjedisit në
përputhje me llojet e aktiviteteve ose aktivitetet
për të cilat përgatitet një elaborat, si dhe në
përputhje me ushtruesit e veprimtarisë dhe
vëllimin e aktiviteteve dhe aktivitetet e kryera
nga persona juridikë dhe individë, procedura
për miratimin e tyre, si dhe mënyra e mbajtjes
së regjistrit të elaborateve të miratuara (Gazeta
zyrtare Nr...44/2013 dhe 111/2014)
18. Ligji për ndërtim (Gazeta zyrtare Nr.
130/2009, 124/2010, 18/2011, 36/2011,
54/2011, 13/2012, 144/2012, 25/2013,
79/2013, 137/2013, 163/2013, 27/2014,
28/2014, 42/2014, 115/2014, 149/2014,
187/2014, 44/2015, 129/15, 217/15,226/15,
30/16, 31/16, 39/16, 71/16, 132/16, 35/18,
64/18, 168/18, 244/19 dhe 18/20)
Top Related