1

Zwyczaje zakupowe Polaków

Badanie zrealizowane zostało w dniach 12-16 stycznia 2009 roku na 1000 osobowej reprezentatywnej próbie Polaków. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%.

UOGÓLNIENIE WYNIKÓW

Pentor Research International już od kilku lat prowadzi badania dotyczące zachowań zakupowych Polaków. Narzędziem, które pozwala zebrać tę wiedzę są badania omnibusowe, oparte na 1000 osobowej, reprezentatywnej próbie Polaków w wieku od 15 lat i powyżej. Poniższy raport jest próbą analizy w jaki sposób kształtują się zachowania konsumenckie Polaków oraz jaki mają charakter.

55% respondentów twierdziło, że obowiązek robienia codziennych zakupów należy do obowiązków kobiet, co pokrywa się z danymi sprzed 3 lat. Od kilku lat natomiast utrzymuje się na tym samym poziomie odsetek osób, które twierdzą że w ich domach funkcjonuje model wspólnego dokonywania zakupów przez oboje małżonków – 20%. Tylko niespełna co dziesiąty mężczyzna w Polsce bierze na siebie obowiązek robienia zakupów samodzielnie, co przekłada się również na mniejszą ilość czasu, który poświęcają na zakupy (średnio: kobiety - 3,4 godziny, mężczyźni – 2,6 godziny). Warto zauważyć, że im wyższe jest wykształcenie kobiet tym rzadziej jest ona całkowicie odpowiedzialna za zaopatrywanie gospodarstwa domowego. W podobny sposób zależność tą różnicuje wielkość miejsca zamieszkania. Im większe miasto tym rzadziej płeć piękna jest odpowiedzialna za sprawunki.

Warto zwrócić uwagę że wraz ze wzrostem wykształcenia i klasy społecznej coraz bardziej powszechny jest model wspólnego robienia zakupów przez małżonków/partnerów. 28% małżonków pochodzących z rodzin o najwyższej klasie społecznej (wg Pentora - klasa A) twierdzi, że razem robi zakupy, podczas gdy w najniższej klasie społecznej zachowanie takie występuje w 15 procentach gospodarstw.

Przeciętny Polak poświęca 3 godziny w tygodniu na zakupy, największa część tego czasu przypada na piątek i sobotę. 34% badanych deklaruje bowiem, iż właśnie w te dwa dni robi największe sprawunki. Tyle samo twierdzi, że nie planuje zakupów na konkretny dzień ale robi je na bieżąco. Ponad połowa badanych nie ma sprecyzowanej pory dnia, którą przeznacza na wizyty w sklepach. Niemniej możemy zauważyć pewne prawidłowości. Osoby starsze z podstawowym wykształceniem, mieszkańcy wsi oraz osoby niepracujące (gospodynie domowe, emeryci) relatywnie częściej robią zakupy w godzinach przedpołudniowych. Z drugiej strony mieszkańcy największych miast, osoby czynne zawodowe a także osoby młodsze częściej odwiedzają sklep po godzinie 16.

Od 1998 r. widoczna jest wzrostowa tendencja odsetka osób, które kwotę przeznaczoną na sprawunki w całości lub w większej części wydają na zakupy w sklepach samoobsługowych. W tym roku wyniósł on 48%. Od 2001 r. obserwowany jest również systematyczny spadek liczby osób wydających całość lub większość kwot przeznaczonych na zakupy w sklepach z obsługą sprzedawcy. Ostatni pomiar odnotował jednak nieznaczny wzrost

UOGÓLNIENIE WYNIKÓW

Polacy podają różne powody wyboru danego sklepu, jako miejsca, w którym najchętniej i najczęściej robią zakupy. Do najważniejszych z nich należą: bliskość miejsca zamieszkania, jakość towarów, ceny, atrakcyjność oferowanych towarów, wielkość sklepu i łatwość poruszania się, przeceny i wyprzedaże. Nieco mniej ważne jest: oddalenie sklepu od miejsca pracy możliwość płacenia kartami płatniczymi i kredytowymi. Waga tego ostatniego czynnika powoli acz systematycznie rośnie. Mimo wszystko jednak gotówka jest częstszym środkiem płatniczym w związku z tym ten czynnik ma najmniejszy wpływ na kształtowanie procesów decyzyjnych.

Największym zainteresowaniem cieszą się sklepy, które rywalizują z pozostałymi atrakcyjnymi cenami. Dla 81% Polaków ma to znaczenie decydujące bądź ważne.

70 procent respondentów ma swój własny, ulubiony sklep w którym przeważnie robi zakupy. Głównie odnotowuje się to wśród osób po 60 roku życia (78%) oraz wśród gospodyń domowych (78%). Z reguły respondenci (52%) mają ściśle wyznaczoną ilość pieniędzy jaką przeznaczają na sprawunki w ciągu miesiąca. Innego zdania są osoby z wyższym wykształceniem (51%), a także osoby z najwyższej klasy społecznej (57%).

58 procent Polaków zawsze dokładnie sprawdza datę ważności towarów, zwłaszcza jest to powszechne wśród gospodyń domowych (81%). Istotnym czynnikiem jest cena produktów. 58 procent respondentów kontroluje za każdym razem cenę wybieranego produktu.

55%

61%60%56%

58%59%61%

20%20%20%20%22%23%23%

14%10%9%

12%10%

13%12%

9%8%10%9%8%10%

9%

1%2%1%2%2%4%

4%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

1998 2001 2004 2005 2006 2007 2008Lata

Odse

tek o

dpow

iedzi

Wyłącznie Pani domu (żona/matka) Często wspólnie (Pan i Pani domu)

Różnie, nie ma osoby odpowiedzialnej Wyłącznie Pan domu (mąż/ojciec)

Głównie dzieci (syn/córka)

Osoby odpowiedzialne za zakup produktów spożywczych i codziennego użytku w gospodarstwie domowym

Liczba godzin przeznaczanych tygodniowo na dokonywanie zakupów

22% 24% 26% 22%28% 23%

27% 29% 25% 29%25%

27%

18% 20% 17% 19%16% 19%

10% 10%9%

8%8%

9%9% 5% 8% 7%10%

6%8% 11% 11% 9%3% 2%

15%

28%

19%

11%

9%

11%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1998 2001 2004 2005 2006 2007 2008Lata

Odse

tek o

dpow

iedzi

1 godzinę 2 3 4 5 ponad 6 godzin

Średnia: 2000 - 3,6; 2005 – 3,3.; 2008 – 3,0

Dni w których zwyczajowo dokonywane są największe zakupy

9% 9% 6% 9% 6% 7% 7%

31% 29%23%

26% 23% 15% 14%

28% 33%29% 26%

26%

22% 21%

1%2%

1% 1%

2%

1% 2%

32% 27%28% 33%

11%15% 13%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

1998 2001 2004 2005 2006 2007 2008

Lata

Odse

tek o

dpow

iedzi

poniedziałek, wtorek, środa, czwartek piątek sobota niedziela każdego dnia robię podobne zakupy

Alokacja wydatków przeznaczanych na normalne zakupy w ciągu tygodnia

20%

15%17%

15%17%

6%7%7%6%6%6% 6%

16% 15%12% 12%

5% 5% 6% 5%7%

43%

38%38%

26%23%

46%48%

29%31%

41%40%

21% 19%

24%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1998 2001 2004 2005 2006 2007 2008Lata

Odse

tek o

dpow

iedzi

Nieco więcej wydaję w sklepach samoobsługowych

Mniej więcej tyle samo wydaję w sklepach samoobsługowych, co w sklepach z obsługą sprzedawcy

Nieco więcej wydaję w sklepach ze sprzedawcą

Wszystko lub większość na normalne zakupy wydaję w sklepach samoobsługowych

Wszystko lub wiekszość na normalne zakupy wydaję w sklepach, gdzie towar podaje sprzedawca

Znaczenie czynników warunkujących wybór miejsca dokonywania zakupów

1,3

1,6

1,9

1,6

2

2

2

2,3

2,2

2,4

2,3

2,5

2,15

2,6

2,79

2,5

2,76

2,87

2,84

2,91

2,97

3,06

3,01

3,12

1 1,5 2 2,5 3 3,5

możliwość płacenia kartąpłatniczą, kredytową

wielkość sklepu, łatwośćporuszania

promocje, sprzedaż pocenach promocyjnych

możliwość łatwego dojazdusamochodem, parking

przeceny,promocje iwyprzedaże

godziny otwarcia placówki(również sobota, niedziela)

przyzwyczajenie

atrakcyjność, różnorodnośćoferowanych towarów

miła obsługa

bliskość miejsca zamieszkania

wysoka jakość towarów

niskie ceny

średnia odpowiedzi

2008 (skala ocen 1-zupełnie nie ważne, 2-mało ważne, 3-ważne, 4-decydujące)

2003 (skala ocen 1-zupełnie nie ważne, 2-mało ważne, 3-ważne, 4 decydujące)

Dla 81% decydujące lub ważne

Dla 79% decydujące lub ważne

Preferencje i upodobania zakupowe

Upodobania i przyzwyczajenia zakupowe Polaków

Źródło: Omnibus XII 1998-2008, Pentor Research International.

2,4

2,5

2,5

2,6

2,8

2,8

3,0

2,9

3,1

3,1

3,1

2,4

2,4

2,4

2,7

2,7

2,7

2,8

2,9

2,8

2,9

2,9

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4

często i chętnie zmieniam marki kupowanychproduktów, lubię próbować

zdarza się mi się czasami, że trudno mi znaleźć wsklepach coś bardziej wyszukanego

w zasadzie nie ma dnia, żebym nie zajrzała dojakiegoś sklepu spożywczego

czasami przy zakupach kieruję się nastrojem,chwilową zachcianką

mam ściśle wyznaczoną sumę pieniędzy jakąmogę wydać na zakupy w ciągu miesiąca

dokładnie sprawdzam ceny naliczone narachunku, paragonie sklepowym

zawsze dokładnie sprawdzam datę ważności lubprodukcji produktu

zawsze dokładnie wiem, co powinnam kupić itylko to kupuję

coraz częściej kupuję produkty tylko tych firm,których nazwę znam i mam zaufanie

uważam, że zawsze warto zapłacić więcej, jeżeliprodukt będzie wyższej jakości

mam swój ulubiony sklep spożywczy, w którymregularnie kupuję

średnia odpowiedzi gdzie: 1- zdecydowanie się nie zgadzam, 4 - zdecydowanie się zgadzam

20082005

Upodobania i przyzwyczajenia zakupowe Polaków- dane proc.

49%

46%

48%

44%

35%

33%

31%

30%

23%

25%

20%

20%

38%

39%

41%

43%

52%

56%

58%

60%

66%

64%

67%

70%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

często i chętnie zmieniam marki kupowanychproduktów, lubię próbować

zdarza się mi się czasami, że trudno mi znaleźć wsklepach coś bardziej wyszukanego

w zasadzie nie ma dnia, żebym nie zajrzała dojakiegoś sklepu spożywczego

codzienne zakupy, to dla mnie konieczność iniezbyt miły obowiązek

mam ściśle wyznaczoną sumę pieniędzy jakąmogę wydać na zakupy w ciągu miesiąca

czasami przy zakupach kieruję się nastrojem,chwilową zachcianką

dokładnie sprawdzam ceny naliczone narachunku, paragonie sklepowym

zawsze dokładnie sprawdzam datę ważności lubprodukcji produktu

zawsze dokładnie wiem, co powinnam kupić itylko to kupuję

coraz częściej kupuję produkty tylko tych firm,których nazwę znam i mam zaufanie

uważam, że zawsze warto zapłacić więcej, jeżeliprodukt będzie wyższej jakości

mam swój ulubiony sklep spożywczy, w którymregularnie kupuję

2008(Zdecydowanie się zgadzam i raczej się zgadzam)

2008(Zdecydowanie się nie zgadzam i raczej się nie zgadzam)

Akcje promocyjne, sklepy wielkopowierzchnioweAkcje promocyjne, sklepy wielkopowierzchniowe

Wybrane efekty stosowania akcji promocyjnych

46%

41%

31%29%

39% 39%37%

27%

37% 36%

30% 29%31% 32%

36%

32%35%36%

33%34%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

2003 2004 2005 2007 2008Lata

Kupić coś tylko dlatego, że było w promocji, mimo że nie zamierzał(a) Pan(i) tego kupić

Z powodu promocji kupić nową markę produktu, którego nie kupował(a) Pan(i) dotychczas

Z powodu promocji kupić większą ilość produktu, który zamierzał(a) Pan(i) kupić

Wybrać się na zakupy z powodu promocji, o której Pan(i) słyszał(a) lub czytał(a)

Ulubione formy akcji promocyjnych

2,8

3

3,2

3,7

3,8

3,8

4,1

4,4

3,26

3,32

3,49

3,75

3,77

3,8

3,92

4,05

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Konkursy, loterie z możliwością wygranianagrody

Hostessy zachęcające do wzięcia udziału wpromocji

Próbki produktu do spróbowania oferowaneprzez hostessy

Niższa cena produktu przy zakupie większejilości

Próbki innego produktu dołączone doopakowania

Prezenty dołączone do opakowania lubodbierane po zakupie

Większa ilość produktu za tę samą cenę

Obniżka cen

średnia odpowiedzi gdzie: 1- bardzo nie lubię, 5 - bardzo lubię2002 2008

Ulubione formy akcji promocyjnych – dane proc.

25%

23%

18%

10%

9%

8%

6%

4%

45%

55%

65%

74%

78%

69%

68%

47%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Konkursy, loterie z możliwością wygranianagrody

Hostessy zachęcające do wzięcia udziału wpromocji

Próbki produktu do spróbowania oferowaneprzez hostessy

Niższa cena produktu przy zakupie większejilości

Próbki innego produktu dołączone doopakowania

Prezenty dołączone do opakowania lubodbierane po zakupie

Większa ilość produktu za tę samą cenę

Obniżka cen

2008 (bardzo lubię i raczej lubię)

2008 (bardzo nie lubię i raczej nie lubię)

Poparcie dla rozwoju sieci supermarketów

Źródło: Omnibus XII 2001-2005, Pentor.

4%10% 12% 10% 8% 5%

9%

19% 16%12% 16%

10%

30%

41%34%

35% 37%

35%

32%

23%

26%28% 27%

35%

25%

7%13% 14% 13% 15%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1998 2001 2004 2005 2007 2008

[5] Zdecydowanie przeciw [4] Raczej przeciw [3] Ani za, ani przeciw[2] Raczej za [1] Zdecydowanie za

18