Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

12
DEMO

description

„Pierwsze 2 lata życia dziecka” – to coś więcej niż tylko tytuł nowego poradnika dla rodziców. To okres dynamicznego rozwoju dziecka, a dla jego rodziców czas podejmowania wielu ważnych dla tego rozwoju decyzji. Nasz przewodnik pozwoli im przygotować się do opieki nad dzieckiem już w czasie ciąży i ułatwi podejmowanie optymalnych decyzji. Na setki pytań, które nurtują każdą mamę i każdego tatę, przystępnie i rzeczowo odpowiadają polscy eksperci - bez straszenia i bagatelizowania.

Transcript of Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

Page 1: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

DEMO

Page 2: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

PATRONAT:

Polskie TowarzystwoNeonatologiczne

Polskie TowarzystwoPediatryczne

Page 3: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

1

prof. dr hab. med. Barbara Adamowicz-KlepalskaKonsultant Krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcejKatedra i Zakład Stomatologii Wieku RozwojowegoGdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk

prof. dr hab. med. Ewa BernatowskaKlinika Gastroenterologii, Hepatologii i Immunologii Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

prof. dr hab. med. Alicja ChybickaPrzewodnicząca Polskiego Towarzystwa PediatrycznegoKatedra i Klinika Transplantacji Szpiku,Onkologii i Hematologii DziecięcejAkademia Medyczna, Wrocław

dr med. Hanna CzajkaWojewódzka Konsultacyjna Poradnia Szczepień dla Dzieci z Grup Wysokiego RyzykaWojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy im. św. LudwikaKraków

prof. dr hab. med. Magdalena Czarnecka-OperaczOśrodek Diagnostyki Chorób AlergicznychKatedra i Klinika DermatologiiUniwersytet Medyczny, Poznań

prof. dr hab. med. Anna DobrzańskaKonsultant Krajowy w dziedzinie pediatriiKlinika Patologii NoworodkaInstytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

dr med. Piotr DziechciarzKlinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

dr med. Ewa DuszczykKlinika Chorób Zakaźnych Wieku DziecięcegoInstytut Chorób Zakaźnych i PasożytniczychWarszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

dr med. Dorota Gieruszczak-BiałekKlinika PediatriiWarszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

prof. dr hab. med. Jacek GrygalewiczKlinika PediatriiCentrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Warszawa

dr med. Paweł GrzesiowskiZakład Profi laktyki Zakażeń i Zakażeń Szpitalnych Narodowy Instytut Leków, Warszawa

dr med. Andrea HorvathKlinika PediatriiWarszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

dr hab. med. Teresa JackowskaKlinika PediatriiCentrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Warszawa

dr med. Dorota JenerowiczOśrodek Diagnostyki Chorób AlergicznychKatedra i Klinika DermatologiiUniwersytet Medyczny, Poznań

mgr inż. Anna KochanekMedycyna Praktyczna, Kraków

dr med. Ryszard KoniorOddział Neuroinfekcji i Neurologii DziecięcejKrakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Kraków

dr med. Michał KotowskiKatedra i Klinika Otolaryngologii Dziecięcej, Foniatrii i AudiologiiUniwersytet Medyczny, Lublin

prof. dr hab. med. Marian KrawczyńskiI Katedra Pediatrii Uniwersytet Medyczny, Poznań

Autorzy i

Page 4: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

2

prof. dr hab. med. Janusz KsiążykKlinika PediatriiInstytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

dr med. Ilona MałeckaKatedra Profi laktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny, Poznań

dr hab. med. Krystyna Mikiel-KostyraZakład Zdrowia Publicznego i Poradni Zaburzeń LaktacjiInstytut Matki i Dziecka, Warszawa

prof. dr hab. med. Andrzej MilanowskiKlinika Pediatrii, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

dr med. Jacek MrukowiczRedaktor Naczelny „Medycyny Praktycznej – Pediatrii” i „Medycyny Praktycznej – Szczepienia”, KrakówPolski Instytut Evidence Based Medicine, Kraków

lek. Magdalena Nehring-GugulskaMiędzynarodowy Konsultant Laktacyjny Centrum Nauki o Laktacji, Warszawa

dr med. Artur Niedzielski Katedra i Klinika Otolaryngologii Dziecięcej, Foniatrii i AudiologiiUniwersytet Medyczny, Lublin

dr med. Anna OslisloMiędzynarodowy Konsultant LaktacyjnyOddział Noworodków i WcześniakówSzpital Miejski, Knurów

dr med. Jerzy PejczOddział Dziecięcy, Szpital im. Św. Jadwigi Śląskiej, Trzebnica

mgr Małgorzata Samela-GazdaMedycyna Praktyczna, Kraków

dr med. Piotr SawiecZastępca Redaktora Naczelnego „Medycyny Praktycznej – Pediatrii”, Kraków

dr med. Joanna Stryczyńska-KazubskaKatedra Profi laktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny, Poznań

dr hab. med. Jerzy SułkoKlinika Chirurgii DziecięcejPolsko-Amerykański Instytut Pediatrii, CM UJ, Kraków

prof. dr hab. med. Hanna SzajewskaKlinika PediatriiWarszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

prof. dr hab. med. Jerzy SzczapaKlinika Neonatologii Instytut Ginekologii i Położnictwa Uniwersytet Medyczny, Poznań

dr hab. med. Leszek Szenborn, prof. nadzw.Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych,Uniwersytet Medyczny, Wrocław

dr med. Henryk SzymańskiOddział Dziecięcy, Szpital im. Św. Jadwigi Śląskiej, Trzebnica

lek. Izabela TarczońSpecjalistyczna Poradnia Medyczna „Przylądek Zdrowia”, Kraków

dr med. Jolanta Wasilewska III Klinika Chorób DzieciUniwersytet Medyczny, Białystok

prof. dr hab. med. Jacek WysockiPrzewodniczący Polskiego Towarzystwa WakcynologiiKatedra Profi laktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny, Poznań

lek. Monika Żukowska-RubikMiędzynarodowy Konsultant LaktacyjnyPoradnia Laktacyjna Szpital Specjalistyczny św. Zofi i, Warszawa

Rozdział „Urlop i zasiłek macierzyński” konsultowała:Anna WszołekLokalny Rzecznik Prasowy w Oddziale Wojewódzkim ZUS, Kraków

i

Page 5: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

3

Spis treści

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Czemu służy przewodnik i jak z niego korzystać? . . 12Jak korzystać z tego przewodnika? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Profi laktyczne wizyty u lekarza . . . . . . . . . . . . . 15Kiedy i w jakim celu zgłaszać się z dzieckiem do lekarza? . . . . . . 15Wybór lekarza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Zadania lekarza pierwszego kontaktu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Harmonogram wizyt u lekarza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Jak się przygotować przed porodem do opieki nad dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Proponowany harmonogram . . . . . . . . . . . . . . . . 22Sugestie na I trymestr ciąży . . . . . . . . . . . . . . . . 23Czy jeszcze w czasie ciąży powinnam wybrać położną środowiskową? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Czy powinnam znać przepisy prawne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Sugestie na II trymestr ciąży. . . . . . . . . . . . . . . . 24Czy powinnam się zapisać do szkoły rodzenia? . . . . . . . . . . . . . . 24Kiedy i jak powinnam wybrać szpital położniczy? . . . . . . . . . . . . . 26Jak powinien przebiegać okres bezpośrednio po porodzie?. . . . . 27

Sugestie na III trymestr ciąży . . . . . . . . . . . . . . . 28Kiedy powinnam się zapoznać z programem szczepień dla dzieci? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28Kiedy powinniśmy zacząć kompletować wyprawkę dla dziecka? 29Czy już w trakcie ciąży powinnam się przygotować do karmienia piersią? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30Kiedy i jakie rzeczy należy przygotować do porodu? . . . . . . . . . . 32

Prawidłowy rozwój i podstawowe zasady pielęgnacji małego dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Rozwój fi zyczny i psychoruchowy . . . . . . . . . . . . 34

Czy rozwój ruchowy mojego dziecka przebiega prawidłowo? . . . 34Czy moje dziecko prawidłowo rośnie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Kiedy niemowlę zaczyna rozpoznawać mamę i inne bliskie osoby oraz dostrzegać różne przedmioty? . . . . . . . 39Co mogę zrobić, aby moje dziecko rozwijało się prawidłowo? . . . 41

Słuch oraz rozwój mowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Kiedy moje dziecko zaczyna słyszeć? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Kiedy moje dziecko zacznie mówić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Żółtaczka noworodków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Co to jest żółtaczka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Co to jest żółtaczka fizjologiczna noworodków? . . . . . . . . . . . . . 49Jak zapobiegać nasilonej żółtaczce noworodków? . . . . . . . . . . . . 51Co to jest żółtaczka spowodowana pokarmem kobiecym? . . . . . 51Czy żółtaczka może być niebezpieczna? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Jak się leczy żółtaczkę? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

O pieluszkach i wszystkim, co w nie wsiąka . . . . 53Jak często małe dziecko oddaje mocz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Jak często małe dziecko oddaje stolec? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54Jakie pieluszki wybrać dla mojego dziecka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Pielęgnacja skóry, kąpiele i ogólna higiena . . . . . 56Jak prawidłowo myć i kąpać dziecko w pierwszych 2 latach życia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56W jaki sposób należy pielęgnować skórę okolicy pieluszkowej?. . . 59Jakie preparaty stosować do pielęgnacji skóry niemowlęcia i małego dziecka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61W jaki sposób pielęgnować paznokcie dziecka? . . . . . . . . . . . . . . 62Jakie są najczęstsze błędy w pielęgnacji skóry dziecka? . . . . . . . . 62Kiedy się zgłosić do lekarza? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Jak pielęgnować pępek noworodka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Jak dbać o higienę uszu i nosa dziecka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64

Ubranie i temperatura otoczenia . . . . . . . . . . . . 66

i

Page 6: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

4

Szczepienie przeciwko ospie wietrznej . . . . . . 254Co to jest ospa wietrzna? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254Jakie jest ryzyko, że nieszczepione dziecko zachoruje? . . . . . . .255Jak można zapobiec zachorowaniu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255Jakie są szczepionki przeciwko ospie wietrznej?. . . . . . . . . . . . .255Czy szczepienie jest skuteczne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .255Czy szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane? . . . . . . .256Kogo szczepić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .256Kiedy i jak szczepić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257Które dzieci nie powinny być szczepione? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257Czy szczepienie jest bezpłatne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .258

Szczepienie przeciwko WZW typu A . . . . . . . . 259Co to jest wirusowe zapalenie wątroby typu A? . . . . . . . . . . . . . 259Jakie jest ryzyko, że nieszczepione dziecko zachoruje? . . . . . . . 259Jak można zapobiec zachorowaniu na WZW typu A? . . . . . . . . .260Jakie są szczepionki przeciwko WZW typu A? . . . . . . . . . . . . . .260Czy szczepienie jest skuteczne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261Czy szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane? . . . . . . . 261Kogo szczepić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261Kiedy i jak szczepić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261Które dzieci nie powinny być szczepione? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262Czy szczepienie jest bezpłatne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

Szczepienie w szczególnych sytuacjach . . . . . . 263Czy wcześniaki można szczepić tak samo jak dzieci urodzone o czasie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263Czy szczepić dziecko kierowane na operację wrodzonej wady serca? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .264Czy można szczepić dzieci chore przewlekle? . . . . . . . . . . . . . .264

Fałszywe opinie i przesądy o szczepieniach . . . 265

Formalności po porodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269Rejestracja dziecka w urzędach . . . . . . . . . . . . 270Jak uzyskać akt urodzenia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270Jak uzyskać numer PESEL dla dziecka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

Świadczenia pieniężne z tytułu urodzenia dziecka . . . 272Jak uzyskać „becikowe”? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .272Jak uzyskać „becikowe samorządowe”? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272Jak uzyskać dodatek z tytułu urodzenia dziecka? . . . . . . . . . . . . 273

Urlop i zasiłek macierzyński . . . . . . . . . . . . . . . 275Jak uzyskać urlop macierzyński? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275Jak uzyskać zasiłek macierzyński? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276Czy mogę otrzymać jeszcze inne świadczenia pieniężne? . . . . . 277

Opieka medyczna dla dziecka . . . . . . . . . . . . . . 278Czy trzeba zgłosić dziecko do ubezpieczenia zdrowotnego? . . . 278Jak uzyskać poradę położnej środowiskowej? . . . . . . . . . . . . . . . 278Jak wybrać lekarza dla dziecka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

Które dzieci nCzy szczepienie jest bezpłatne

Szczepienie przeciwkooCCCCCCCCCCCCoCoCCCCCCCo CoCoCoCoCooCo tototototototottotttoto tototottotototooooooooooo jesjesjesjesjesjesjejejeesjesjesjesjeseseeseseseeeeseeseesssst wt wt t tt ttt tttttttttt irusowe zapalenieieJakJakJ ie ie jesje t ryzyyzyykkkkko,kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk że nieszczeeJakJakJak mo mom żnażna za zapppppobpppppppppppppppppppppppppppp iec zachorooJakJakJakakJakakJakJakJakJakaakJakkJJakJaakakJakJakJaJakJakakaJakJaJakJaakJakkJakJaJakJ kJakakakJakaakakkJakJakJakJJakakakaJakkakJJJJakJakakJakkJakJakkkkkJakakakJakkJJJaakkJakJaJakJakakkkkJ kkakkJakkJakJJ kJakJakkakkkJakJ kkakkkkakkakkaakkkkkkJaakakkakakaakkkaJakaakkkakkkkJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJJ ie ieiee eieiieiiieiiieeeeeeeiiiieeeeeiiiieeeeeieeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee sąsą są sąssssssąsąsąssąssssąąsąsąssssąsssssąsssąąssssąsąąsąsssąssssssssssssssąąąąąąąąąąąąą szcszcczezeeepeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee ionki przeciwCzyCzyCCCCzCCCCCzCzCzCCCzCzCzCCCzCCzCCCCCCCCCCCzCCzCzCzCCCzzCCzCzCCCCCzCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC sz szczeczez piepieeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeennnnnien jest skutecCzyCzyCzy sz szszczeczecz piepieeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeepieeennnnienn jest bezpieeKogKogKogo so szczzczzc epepppppppppiiiippiipppppippppppppppppppppppppppppppippppppppippppppppppppppppppp ćććććć?ććććć . . . . . . . . ..KieKieKiedy dy dy i ji jjak ak k sssssssszszzzzzzzzzzzccccccccszzzzcssszccsszzsssszsssszsssssszzsssssssssssss zepz ić? . . . . KtóKtóóre re e dzidzidz ececcccccciciiiiiccccccccccciecciciccccccccccccicccccccccccccccc nnnnnnnniiiiniie pe owinnyy CzyCzyCzy sz szzczeczeepppppppppiiiieeeeeeeeepp eeepppiieeeppppipp epppppppppppppppppp epppppppppp eppppppppppppppppp nnnnnininiienniin jest bezz

SzSzSzSSSzSzSSSzSSSSSSSSSSSSSSSSSSS czczczepepepiiieeeeeeeeeeeeieeeeeeeeeeeieeiiiieiieieiiiiiiiiennnnnnnnnnniiiniininnnn eee eee w szczzCCzyCCCzyzyzyCCzyCzyCCzyCzyCCzyCzyCzyzyyCzyCzyCzyzyCzyCzyC yyy wwcwcwcwcwccwwwcwcwc wc wcw w wc ww zeeśześześześześześeśeśśeśzeeśeeześezeześz śześzeeśśnnnnnnnnniiiiaaaaannniin aanianni kkkki kkkkkkkk można urourororooururourourourou dzod odddzodzodzodzodzoddzdzozodzodzodzdz neneneenenenenenenene ne n ooooooooo co co co ccooo ccczzzzazaszazazzz ie? . . . Czy szczeczeczeze ićpićpićićpićp dziecko kkwady serca? . . . . . . . . Czy można szczepić dd

piniee

i

Page 7: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

5

Zgłoś się do lekarza, jeśli niemowlę: nie osiąga w przewidywanym czasie „kamieni mi-

lowych” rozwoju, często silnie odgina się do tyłu, wydaje się sztywne lub bardzo wiotkie, śpi z mocno zaciśniętymi piąstkami, prostuje i usztywnia nóżki, przyjmuje wyraźnie niesymetryczną pozycję ciała

i(lub) zauważasz wyraźną asymetrię napięcia mię-śni, nie okazuje radości po ukończeniu 6. miesiąca życia, nie próbuje się komunikować z otoczeniem do ukoń-

czenia 1. roku życia (gaworzeniem, wskazywaniem przedmiotów, gestami charakterystycznymi dla różnych uczuć, machaniem rączkami do ludzi), po ukończeniu 9. miesiąca życia nie reaguje na zmia-

ny wyrazu twarzy matki, uśmiech lub głos, nie mówi żadnego słowa w 16. miesiącu życia, traci wyuczone wcześniej umiejętności.

Co to są odruchy wczesnego okresu niemowlęcego?

W ciągu kilku pierwszych miesięcy życia u prawidło-wo rozwijającego się dziecka można zaobserwować pewne automatyczne ruchy. Większości z nich nawet nie zauważysz, jednak niektóre mogą budzić niepokój i wywoływać nieporozumienia. Gdy małe niemowlę się przestraszy (a zdarza się

to nawet po głośniejszym kichnięciu), gwałtownie rozkłada obie rączki na boki, jakby chciało objąć mamę – jest to tzw. odruch Moro, który zwykle ustępuje do 4.–5. miesiąca życia.

Tabela 3-1. Harmonogram prawidłowego rozwoju dzieckaNajważniejsze umiejętności i czynności Zakres normy (miesiące)

czynności ruchowe

leżąc na brzuchu, unosi samą głowę 0–3.

utrzymuje główkę prosto w pozycji pionowej 1.–4.

leżąc na brzuchu, unosi się na wyprostowanych rękach 3.–6.

przewraca się z brzucha na plecy 3.–6.

przewraca się z pleców na brzuch 4.–7.

siedzi z podparciem 4.–7.

siedzi bez podparcia 4.–9.

stoi z pomocą 5.–11,5

raczkuje 5,5–13,5

chodzi z pomocą 6.–14.

stoi samo 7.–17.

chodzi samo 8.–18.

biega 13.–20.

ruchy precyzyjne

uderza w przedmioty 2.–5.

sięga ku wiszącym przedmiotom 3.–6.

przekłada przedmioty z jednej ręki do drugiej 4.–7.

chwyt nakładkowy 5.–10.

je palcami 5.–10.

chwyt pęsetkowy 7.–10.

pomaga w ubieraniu się 10.–16.

je łyżeczką 12.–18.

pije z kubeczka otwartego lub z „dziubkiem” 10.–18.

ii,

nną pozycję ciała rrię napięcia mię-

6. miesiąca a żżżżżyżyżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżż cicia,a,ooczeniem doooooo oooo ooooooooooooooooooooooooo ukukukońońo --mm, wskazywwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwanananieieeeieieieieieieeieeeieeeeeieeieieieeeeieieeeeeeeeeeeeieeeeeieieeiieeiieeeeeeeiieieeeeeeeeeieeeeeeeieeeiiei m mmmm mmmm mmmmmmmmm mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmtterystycznyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyymimimimi dd dlalal

cczzkami do luuuuududuuuuuuuuuuduuuuuuuuuuuuuuuuuuu zizizi),),),),),),),),),),),),))))))nnie reaguje nnananan zzzmimimmimimimimimimimimiiimimimimimiimimimimimimiimimimimmiimmmmiimmmimiiiiiiiiiim a-aa-aa-a-a-a-aa-a-aaaaaa-a-a-aaaaa-aaaaa-a-aaaa-a-aa-aaa-aaaaaa

mimiech lub głoooososooooooooosooooooooooooooo ,,,.. miesiącu żżżżżżyżyżyżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżyżżżżżżżżż cicicicia,a,aa,

mimiejętności.

okresu

widło

leżąc na brzuchu, unosi

przewraca się z brzucha na plecy

przrzrzrzrzrzrzrzzzzp ewrewrewrewrewewrewreewewrewrewrewrewrewrewrewrewewewrewrewrewrwwwrewrwwwwwwwrwwrwrrracaacaacaacaacaacaaacaacaacacaacaacacaacacaacaacacccccaccaccc się z pleców na brzuch

siesiesiedzidzi z z podpodp parparcieciemm

siesiesiesieiiesieisieessiesssieiessssssiesssssiesiedzidzizi be bez pz ppz pz ppppz ppz ppz pppppppppppppppppppppppppodpodpod arcarciaia

stos i zi zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz zzzzzzzzzzzzzzzz po popopopopo po pppp ppoopopop poppppppppppp ppppppppppppp poppppppppppppppppppppp mocmocmocmocmocmocommocmocmocoococmococoocococoocccococccoccccccccccccccccccccccccąąąą

racracraccccccczkuzkuzk jejee

chochochohchochochohcchohchochochochocchchoochochochochoooooocchooooooochooc oooochoooc ooooooooch dzidzizdzidzdzizidzidzzidzdzdzidzdziidzizizidzizzidzizzdzzidzzdzzizzzzzddddziddd ii z z zzzzzzz zzzzzzzzzzz zzz z zzzzzzzzzzzzz z zzzz zzz pompompoppopopopopompopopoppopopopopopopopoopopooooppopopopoopppoppppoppppppppppppopppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppp ocąocąocącococąocącocccąoccocąoccocąocąocąocąocąocccccocąocąocąccocąccooocccocąoocąąąąąąąąąąąąąąąąąą

stotoi samoamoamom

chochochodzidzidzi sasa sas momom

bbbiebibibibibbbiebiebibibiebiebiebbiebbiebiebiebibiebiebbbbiebieiiiibieieeeeibiebiebiebiebbieb ggagagaagagagagagagaggagagagagaggggagagagagggagagagagaaaaagaaaaaagagaggagagggg

rucrucrucruccruccrucrururu hyhhhyhyhyhyhyhyhhy hy yy prepreprepprerrereeeepreprepreprepreepreprep ep cyzcycyzyzyzyzzzcycyzzcyzcyzzzcyzcyzcyzcyzcyzcyzzcyyy yjnyjnjjjyjnyjnyjnyjnyjnyjnyjnyjnyjnnyjnyjnyjnyjnyjnyjyjyjnyjnyjnyjyjyjyjj eeeeeeeeeeeeeeee

uderza w przedmedmedmedmedmi ttiotiotiotiotiotyyyyyy

sięga ku wiszącym przedmiotom

rzedmioty z jednej ręki do drr

Page 8: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

6

„W jaki sposób należy pielęgnować skórę okolicy

pieluszkowej?”, s. 59

RACZEJ NIE

Nie ciągnij malucha za nóżki w górę podczas zmiany pieluchy lub mycia.

Nie krępuj jego nóżek ani nie ustawiaj na siłę w pozycji wyprostowanej blisko siebie.

Unoszenie dziecka w górę za nóżki może spowo-dować uszkodzenie stawu biodrowego lub wręcz jego zwichnięcie. Podczas zmiany pieluchy i mycia dziecka postępuj zgodnie z zasadami wykonywania tych zabiegów. Noworodki i niemowlęta, ruszając nóżkami, sty-

mulują prawidłowy rozwój stawu biodrowego. Skrępowanie nóżek malucha może ten proces za-burzyć. Prawidłowo nóżki dziecka w pierwszych miesią-

cach życia są najpierw mocno zgięte w stawach i szeroko rozstawione na boki (ryc. 3-1., s. 35), a po-tem pozostają w lekkim zgięciu (ryc. 3-2., s. 35). Taka pozycja sprzyja prawidłowemu rozwojowi i dojrzewaniu stawu biodrowego. Ustawianie nó-żek dziecka w tym wieku w pozycji wyprostowa-nej blisko siebie sprawia, że kości tworzące staw biodrowy nie są prawidłowo ułożone lub dochodzi do uszkodzenia struktur tworzących staw, co za-burza jego prawidłowy rozwój. Niebezpieczne może być zwłaszcza dłuższe przebywanie malucha w ta-kiej pozycji.

Ryc. 3-21.Zalecany sposób nosze-

nia niemowlęcia z przodu z nóżkami swobodnie

zgiętymi i rozstawionymi na boki (odwiedzionymi w stawach biodrowych)

– pozycja taka jest korzystna dla prawidło-

wego rozwoju stawów biodrowych niemowlęcia.

Ryc. 3-22.Zalecany sposób nosze-nia starszego niemowlę-

cia na biodrze – wymusza swobodne rozstawienie nóżek dziecka na boki

(odwiedzenie w stawach biodrowych), co jest

korzystne dla prawidło-wego rozwoju stawów

biodrowych niemowlęcia.

. Pzg

mowyk m

dzerwe nkima pbioek

wiadło

enia strukburza j

ęcie.dziecka

ęcie.dziecka postępuj ztych zabiegów. Noworodki i niemmmmmmmmmmmuumummmmmmmmmmmmmmmmmmmmullllllllllllllullllllllll jąą ppppppppppppppppppppppppppppppprar widłowSkSkkSS ręręęęęępopoppppppp wawaaaaaaaaaaaaaaaaaawwwwawwwwwwwwwwwawwwwwwwwwwwwaninnnnnnnnnnnnn e nóżekbubububbububbuuubuubububbubbububbuubuubuububbbbbbbubuububbbbubbbbbubububububbbbubbbbbubbbbububbububbbubbbububbubbbbbuubuububbbbbbuububbubbbububbububuuububbbubbbuuuububuuubububbuuuubbbbubuuuubbbbbuuuuuubbuuuubuubbbbbuuuuuubbuuuubbbbubbbbb rzrzrzrzrzrrzrrrzrrrrzzzrzrzrrzrzzzzzrrrzzzzzzrrrrrzrzrzzzrrrzzzzrrzzzrrzzyćyććyćyććyććććććććććććyćyćyććććććććyććććććććććyććććyććyććććyyyććććććććććććyććyććććyćyććyyyyyćyyyyyććyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy .PrPrawawwwididdłołoł wowwoooooooooooowooooooowooooowoowoowoooowoooooooooooooooooooooooooooooo n óżki dcacaacacacacacacccccaaaacaaacccccaaaaaaacccccccaaaaaaccccccccaacccccccccccaccccccccccccccccccccccccachchchhhchchchchchcchhhhhhchchchchhhhhhchchhchhhhhhhhhhhhhhhhchchhhhhhhchhhhhhhchchhhhhccchhhhhcchcchhhhhcchchhhhcchhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh ż żżycycy iaiaia sssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssąąąą ąąąąąąąąą najpiei i i szszszerererokokoko o rororozzzzzzzsssssssssssssszzzssszzzzsszzssszzzzzzzzzzszzzzzszzzszzzzszsszzszzsttatatatatttatttttt wionetetetem m m popozozozzz stststajajjajjjjjjaajjjjjjjjjjjjjajjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjąąąąąąąąą ą ą ą ąąąąąąąąąąąąą ąąą ąąąąąąąą wwww wwwww lekkTaTaTaaTaTaaaaaaaaaaaTTaTTaaaTaTaTaTTTTaTaaaTTTTTaaaaTTTaaTTTaaaTTTaTTTaaTTTaTTaaTTTTTTTaaaaTTTTaTTTTaaTTTTTTaaaaaaTTTTTTTTaaTTTTTTakakakkkkakakkkkakkakkakakakakakakkakaakakakaaakaakaakaaakkkakakaakkaaaaakaaakkkakaaaakaaaakkaaaaaakkaaaaaakkkkkaaaakaakkkakaaaakkaaaakaakkkkakkaaaaaaakkkaaakkkkkkakkaaaakkkkkkkaakakaaakkakkkkkkkkaaaaaaakkkkkkkkaaaaaaaaaakkkkakkkaaaakaaaaaakkkkaaaaakaaakkkaakaaa pp pp pppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppozoooozozozozooooozoooozozzzozozooooozozzzoooozooozzzooooozzzzooooozzzoozooooozzzzzzooooozooozzzzzoozoooooozozzzzzooooozzooozzzzoozzoozzooozzzzozozzooozzzoozzzozzzzycycycjajaaaaaaaaajaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ssssssssssss ppprppppppppppp zyjai i dodooodooooooooooooooooooojjrjrjrjjrjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj zezezewawawaninin uuuuuuu uuuuuuuuuuuuuu uuuuuuuuu uu uuuuu ssssssststststtttttttsttststsssssstsstssttaaaawawawaawaaawaaawu bżeżeeżeeżeżeżeżeeeeeeżeżeżeeżeeeżeeżeżeżeżeżeeeżeeżeżżżżżżżżeżeżżżżż kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk kkkkkkkkk kkkkkkkk kk dzdzddzddzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdzdddddzddddzddddddzddzddzdzzdzdzdzdzdzdzdd iiiiiiiiiiiiiiiieieiiieiiiiieieieieieieieieieeieieieieiee kkckkkckckkckkckkckckkckckckkckcckckckckckckkckkcc aaaaaaaaaaaaa a aa a a wwwwwwwwwwwwww www w w ttttttttytytytytytytytytytytyttytttyyyyymmm mmmm wiennnennenenenenenneeneneenenenenenenejjjjjjjjjjjjjjjj jj j jj bbblblblblbbblblblblblbllblblbblblblblblbliiiisisisisisisisisisisssskkkkkkokokokokokkokokokoko ssss s siiiieieieieiebbbibibibibiie sprawbibibibibibiododrowy nie są prawidłdo uszkodzenia strukburza je

Page 9: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

7

TAK!

Wybierz pozycję wygodną dla Ciebie i dziecka, a na-stępnie prawidłowo przystaw je do piersi.

Udane karmienie jest zawsze wynikiem dobrego współ-działania matki z dzieckiem. Jest was dwoje, ale pod-czas karmienia tworzycie całość. Aby z Twojej piersi płynął pokarm, maluch musi dobrze ssać. Skutecznie ssące dziecko pobiera tyle pokarmu, ile potrzebuje do prawidłowego wzrastania i rozwoju, a tym samym stymuluje piersi matki do wytwarzania mleka w ilo-ści dostosowanej do jego potrzeb. Zanim przystąpisz do karmienia, postaraj się pamiętać o kilku opisanych poniżej zasadach.

Kiedy powinnam karmić malucha?

TAK!

Karm Twoje dziecko piersią „na żądanie”, czyli zawsze, gdy samo zaczyna dawać Ci znać, że chce jeść. Nie czekaj aż zacznie płakać.

Noworodek jest gotowy do karmienia zawsze, kiedy jest w stanie czuwania, czyli nie śpi. Zauważysz wówczas, że jego oczy szybko się poruszają pod zamkniętymi po-wiekami albo próbuje je otwierać, zaczyna wykonywać ssące ruchy ustami i słyszysz odgłosy ssania. Maluch jednocześnie kręci głową, próbuje ssać piąstkę, może zacząć lekko kwilić.

Ryc. 4-3.Podczas karmienia możesz być rozebrana albo tylko odsłonić do-kładnie pierś, aby nie przeszkadzało wam ubranie. Sprowokuj dziecko do szerokiego otworzenia buzi, na przy-kład dotykając (dość energicznie) jego dolnej wargi brodawką sutkową.

Ryc. 4-4.Prawidłowe przystawie-nie dziecka do piersi (p. opis w tekście).

aawsze wynikiem dobregogogogogogogoogoogogogogogogogogooogogogoggoogggg wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwspspspppspppppppspspsppspspspspsppspspspssssspółółółółółłłółółłłółłłółłółółłóóółółółółóóóóóóó -cckiem. Jest wwwwwwwwwwwwwwawawwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww s s dddddddwdddddddwojoje,e, a alele p ppododo --ccie całość. AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAbyby z z T T owowojejejej j pipierersisi

musi dobrzzzzzzeee eeeeeeeeeeeeeeee sssssssaćaćaććććććććććććććććććććććććććććććććć.......... . SkSkSSSSkSSSSSSkSkSSkSSSSSkSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSkSSSSSkSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSkSSSSkSSkkkkkSSSSSSSSSkkkkututttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttutttttteceeceececececeeeceeeeeceeeeeeeeeeeceececcccececeeeececeeeeceeeeeccecccceeceeeeeeeccccecececeeeceeeeeccccecceceeceeeeeeeececceccccceeeeceeeccccceeeceecceeeecccccceeeeccccccceceeeeccccceccccccccceecccccznznznznnnnnznznznnnnnnnnznnznnnnnnznnnnnnnnznnnnnnnnnnnnnnnnznnnnnnnnnnnnnzznnnnznnznnnnzzzznnnnnnzzzzzznnnnnzzzzzznnnnnnzzzznnnnzznnnnzzzznnnnznnznnnnzzzznzzznnnnzzznnzzznnnnzzznnnieieiiiiiiiiii yyle pokarmmmmmumummmmmmmummmmmmmmmmmmmmmummmmmmmmm , , , ,,,,,,,,,,,, ,,,, ililiiliiliiiiiiiiililillliiiiliiillllllililiiiiiiiilllllliliiiiliiiillllliiliillllliiiiilllillllliiillllllllililllilliliiilllliliilllllliililllllllllillillllllillllilllilllllilllllilllllillllile eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee poppopoppppppppppppppppppppotrtrt zebububujejej aania i rozwoooooooooooooooooooooooooooooooooojujujujjjjjjjjj , , , a aa tytytym m m sasasamymymym m moo wytwarzaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaninininia a aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa mlmlmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm ekekkkkkkkkkkkkkkkkekkkkkekkkke a aaaaaaaaaaa aaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa w www ww wwwwwwwwwww w www wwwwwww ilililililililllllililllllliliiiiillllllliliiiiliilllilllliiiliiiilililllliliiiiiiiillllililiiiiiiiiillllllliiiiiiilllllliliillllliiillllllliliiillllliilllliiillllliilllliliiilliiilllliillllliiiillllo-oooooooooooo-oooooo-oooooooo-oooooo-oooooo-oooooooo-ooooo-ooooooo-o-o-ooooooooooooooooppotrzeb. Zaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaanininiinnin m mmmmmmmm mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm pppprpppprppppppprprppprpppprppprpppppprpppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppp zyzyzyyststts ąpąppisisisz ppamiętać o kikkikik lklklkku u opopopo isisananycycch h

mmalucha?

„na żądanie”, czyli zawCCi zn

Page 10: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

8

Czy niemowlęta i małe dzieci powinny być na diecie ubogotłuszczowej?

Nie. Według aktualnych zaleceń u niemowląt i małych dzieci nie należy ograniczać spożywania tłuszczów. Są one bowiem ważnym źródłem energii i zawierają niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. „Żywienie dziecka

w 2. roku życia”, s. 149 Tłuszcze zawarte w diecie wspomagają prawidłowy rozwój mózgu oraz narządu wzroku (siatkówki).Dodatkowo tłuszcze umożliwiają wchłanianie waż- nych witamin (A, D, E i K).

Czy dla małych dzieci zdrowsza jest margaryna niż masło?

Nie. Dzieciom, które nie ukończyły 3. roku życia, należy podawać dobrej jakości masło i oleje roślin-ne (np. z oliwek, rzepakowy bezerukowy, sojowy, słonecznikowy).Do diety starszych dzieci (po 3. rż.) można natomiast stopniowo wprowadzać wysokiej jakości margaryny miękkie.

Czy kupowane w sklepie przetwory dla dzieci są zdrowe?

Tak. Podawanie pochodzących z kontrolowanych upraw gotowych przetworów dla niemowląt i ma-łych dzieci jest całkowicie bezpieczne.Zdecydowanie należy unikać podawania owoców i warzyw uprawianych w pobliżu intensywnie

uczęszczanych dróg lub w dużych miastach, po-nieważ mogą one być zanieczyszczone metalami ciężkimi, np. ołowiem.

Czy mleko kozie lub owcze jest zdrowe i odpowiednie dla niemowląt w 1. roku życia?

NIE!

Nie podawaj mleka koziego ani owczego niemowlęciu w 1. roku życia.

Wymienione mleka charakteryzują się zbyt dużą dla niemowlęcia zawartością soli mineralnych oraz niewielką zawartością kwasu foliowego i innych witamin (zwłaszcza witaminy B12).Mlek tych nie należy podawać dzieciom, które jesz- cze nie ukończyły 12. miesiąca życia. Spożywanie ich zwiększa ryzyko wystąpienia niedokrwistości (anemii).

Czy można stosować mleko kozie lub owcze w leczeniu alergii na mleko krowie?NIE!

Nie podawaj mleka koziego ani owczego dziecku z aler-gią na białka mleka krowiego.

Fałszywe opinie i przesądy o żywieniu małych dzieciPiotr Dziechciarz, Dorota Gieruszczak-Białek, Andrea Horvath, Hanna Szajewska

uuszcze umożliwiają wchłanianie waż-(A, D, E i K).

ddzieci zdroooooooooooooooooooooooooooowswwszaza j jesest t mamargrgararynyna a

, które nie uuuuuuuuukokokońcńcń zyzyzzzzzzzzzzyyzzzzzzyyyyyyłyłył 3 3. . rororororoooororrrrorooooorrrroooorrrrroooorrrrrooooooooorrroor kukukkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk ż życycycyccccycyccccccycycyccyycccccyycyccyyycycccyyycycccyyycyycycycccyyycycycycycccyyycccyyycycyccyyyccccyycycyycccyyyycccycyyyyycyyyyyycyycyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy iaiaiiaaaaaaaaaa, , ,aać dobrej jakkkkkokokkokkkkkkkkkkk ścśccśccśccścccśccccścccccccccccśccścśśśccśśśśccśśśścśści iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii mammamamamamammmmaamamamamamamammmamaaamammmmaamammammmmaammammammmaaaammmaaammmmaamammmmaammmmammamamaaamammmmaaaaammmmmaaaaaammmmmaaaammaaaaaaaaaasłsłssłsssssss o oo iiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii ooooolololooolololoollollololololoololoololooollooolloolllloollololoololollolollloollllloollollllollllloooololloooooolooooooooooooooooo ejjejejejejjjjejjejjjejejejjjjejjjejjjjejjejejejjejejeejjjejjejejeejjejejjejejejejejjjjejejejjejjjjjjjjjjjje eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee rorośśślślśśśślśśśśśśśśśśśśśślśśśślśśśśśśśśśśśśśśślśśśśśślśśśśśśllllśśśśśśśśllllśśślśśśśśśśśś ininiiiiiininiinininininiiiniiniiiiiiiiinininininiiiiiniiiiiinininiiinnniiiinnnnniiinnnnnninnnnnnnniiinniinnn--eek, rzepakooooowowwowooo y yy y bebbezezerururukokokowywywy, , , sososojojojowywywy, ,,yy).yych dzieci (ppppppppppppppppppppo o o o 3.33333333.3333333333.33333333333333333333333333333333333333333333333333333 rrrrr rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrż.żżżżżżżżżż.żżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżżż ) )) momomomomomomommomomomoomomomomomomoommommomommommmmooomomommmmomooommmmomoooommmoomommmmmoomommommmoomommmommmmmmommommooommmmooomoommooommmmmoooooommmmoooooomooommoooooooom żnżnżżżżnżnżnżżżżżnżżżżżżżżżnżżżnżżżnżżżżżżżżżżżżżżnżżżnżżżżnżżżżżżnżżżżżnżżżżżżżnżżżżżnżżżżżżnżżnnnżżżżnnżżżżnnnnnżżnżżnnnżna a a nanannanananaanananananannnanannnaanaannnnaanannannnnnaannannnananannnnaanaananannnnnnaaaannnnnnnaaanannnnnnnnaaanannannnanannaaanaaatotototototoototttottotoottttototoototottottototottottototootttottotototttototottoootooottotooootootttotoottttotttootoootototttotoottoottoooottotttoomiimmmmmimimiiimiimimimiimimiiimimimiimimmmmimiiiimmmimimiiiimiimimiiiimimiiimmiiimmmmmimimmmmmimmiimmmmiiiimiimimiimimimmimmmmmmmmmmmmm aasasaaaasaasasaaasaasaaasaaasassaaasaasaasssssaaasaaaaaassssaaassasaaaasssssaaaaaaaassaaaaasssssssasaasaaaasssaasa t tttttt ttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttoowadzać wyyyyyysysysyyyyyyyyyyyysyy okokoko ieieiej jj jajajaakokokoścści i mamamargrgrgarararyynyny y

ww sklepie przetetetettetwowowowowowowowowow ryryryryyyryryryryy ddddddddddddd dd d dllllalalalalalalalallalala ddddddddddd dd dd d iiiiizizizizizizizizizizziececececececececececiiiiiiiiii i

nnie pochodzących z kontrolowanych

Nie podawaj mleeww 1. roku życia.

WyWyW mmmimmmmmmmmm enione mlldldldla a nnninnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn emowlęcia ninin ewewwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwiiiiiiieiiiiiiiiiii lką zawaawiwiwitataammmmmmmmmmmmmmmmimmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm n (zwłaszzMlMlM ekekkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk tttttttttttttttttttttyycyyyy h nie naaczczczccczczccccczcczczccczczczcczccczcccczcccczczcczzzzzczccczczcccczzczczzzzcccczccczczcczzzzzcccczzzzzzzzzczczzccczzzzczccczzzzzccczczzzzzczzcczcczcczzzczzcczze e eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee nnnniiiiiiiiiiniiiinninninnnnnnnnnnnnniinnnnnnnininnn eeeeeeeee e eeeeeee uku ończyyicicich h h zwzwzwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwiiiiiięięięięęęęiięiększa ryz(a(anenenemmmmmmmmmmmmimiiiiiimmiiimmmmmiimmmmmmmmmmmimmimmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmimmm iiii)i)i)i)))))i))))i .....

CCCCCCzCCzCzCCCzzCzCzzCzzCzCzCCzCzCzCzCzCzCCzCzCzC yyyyyyyyyyyyyyyyy yy y yyyyyy momomomoomomoomomomomommmomommmomomommomomomożżżżżżnżnżnżnżnżnżnżnżnżnżnżnnżnżżnnżżżnnżnnżżnżnnżnnnaaaaa a aaa a aa ssstsss osowwwwwwwww llleleleleleleleczczczczczczczeenenenenenne iiiuiiiuiuiuiu alergii NIE!

Page 11: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

9

Ryc. 5-2. Obowiązujący program szczepień ochronnych dla dzieci w pierwszych 2 latach życia

Wiek dziecka (miesiące)

Szczepienia bezpłatne (tzw. obowiązkowe) Szczepienia odpłatne (tzw. zalecane)

gruźlica wirusowe zapalenie wątroby typu Bb

błonica (dyfteryt),

tężec, krztusiecc

„hemofi lus” (Hib)

wirusowe porażenie dziecięcee

odra, świnka,

różyczkaf

pneumo-kokig

rotawirusyh meningokokii grypaj ospa wietrznag

(„wiatrówka”)

wirusowe zapalenie wątroby typu Ak

opcja 1 opcja 2 opcja 1 opcja 2

po urodzeniua

2. (6.–8. tydz.)

3.–4.

5.–6.

7.

8.–9.

13.–14.

16.–18.

szczepionki podawane w zastrzyku; szczepionki podawane doustniea przed wypisaniem do domu z oddziału noworodkowegob tzw. żółtaczka wszczepienna, 3 dawkic tzw. koklusz, 4 dawki; szczepienie powtarza się w 6. rż., a następnie stosuje się inną szczepionkę w 14. i 19. rż.d tzw. pałeczka hemofi lna (Haemophilus infl uenzae typu b [Hib]), 4 dawkie polio (choroba Heinego i Mediny), 3 dawkif pierwsza dawka, drugą podaje się w 10. rż.g dla niektórych dzieci z grup ryzyka szczepionka jest bezpłatnah opcja 1: szczepionka Rotarix; opcja 2: szczepionka Rotateqi opcja 1: niemowlęta wymagają podania 2 dawek oraz trzeciej dawki po ukończeniu 1. rż.; opcja 2: gdy szczepienie rozpoczyna się u dzieci, które ukończyły 12. mż., wystarczy jedna dawkaj można szczepić od 6. mż.; szczepienie powtarza się co roku przed zimą; dzieci szczepione pierwszy raz powinny otrzymać 2 dawki, a w kolejnych latach wystarczy 1 dawkak tzw. żółtaczka pokarmowa, 2 dawki

Kalendarz szczepień ochronnychJacek Mrukowicz, Joanna Stryczyńska -Kazubska

19. rż.

cczepienie rozpoczyna się u dzieci, które ukończyły 12. mż., wystarczy jedna dawkappowinny otrzymać 2 dawki, a w kolejnych latach wystarczy 1 dawka

Page 12: Zobacz jak wygląda - Pierwsze 2 lata życia dziecka - przewodnik dla rodziców - wydanie II -

10

Narodziny dziecka to – oprócz radości – także obowiązki związane z koniecznością załatwienia kilku formalności w urzędach (rejestracja), niezbędnych dla zapewnienia dziecku przysługujących wszystkim obywatelom praw, w tym właściwej opieki medycznej.

TAK!

Zarejestruj swoje dziecko w urzędach państwowych w celu uzyskania:

aktu urodzenia, –numeru PESEL. –

Jak uzyskać akt urodzenia?

W ciągu 14 dni po porodzie należy zgłosić urodzenie dziecka w urzędzie stanu cywilnego (USC) właściwym dla miejsca urodzenia dziecka. W jednej miejscowości może się znajdować kilka USC, dlatego zapytaj w szpitalu, do któ-rego urzędu wysłano dokumenty. Jeśli żadne z rodziców nie ma miejsca zameldowania na terenie podlegającym USC, do którego przesłano zawiadomienie ze szpitala, wygodniej dokonać tej formalności w urzędzie właściwym dla ich miejsca zamieszkania (lub jednego z nich).

W szpitalu po porodzie, jeszcze przed wypisaniem do domu, otrzymasz wystawione przez lekarza lub administrację szpitala formalne zaświadczenie, na podstawie którego

sporządza się akt urodzenia w USC. Dokument ten jest następnie przechowywany w archiwum urzędu.

Dokumenty, jakie musisz przedłożyć w USC (wnio-ski można wypełnić na miejscu w dniu zgłoszenia): dowody osobiste rodziców dziecka, w przypadku gdy związek małżeński został zawarty

w innym USC niż dokonywane jest zgłoszenie – od-pis skrócony aktu małżeństwa rodziców dziecka, a gdy rejestracji dziecka dokonuje matka będąca po rozwodzie – odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie, w przypadku rejestracji dziecka przez pannę – odpis

skrócony aktu urodzenia matki dziecka (jeśli matka po urodzeniu zarejestrowana była w innym USC), oświadczenie rodziców o nadanych imionach (jeśli

zgłoszenia dokonuje osoba upoważniona przez ro-dziców), podanie o odpisy aktu urodzenia (druk podania

dostępny w USC).

Rodzice otrzymują 3 odpisy aktu urodzenia, a formal-ności są załatwiane niezwłocznie w dniu zgłoszenia się do urzędu. Rejestracja urodzenia dokonywana przez rodziców nie podlega opłacie skarbowej, natomiast jest ona pobierana, gdy formalności dokonuje upoważniona przez nich osoba.

Kierownik USC może odmówić przyjęcia oświadcze-nia o wyborze dla dziecka więcej niż dwóch imion, imienia

Rejestracja dziecka w urzędachMałgorzata Samela-Gazda, Anna Kochanek, Piotr Sawiec

10

W ciągu 14 dni po porodziedziecka w urzędzie stanu cywwmiiiiimi jjjjjjjjjjejjjjjjjjejscsccccccccccccccccs aaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaa uruuuurururururuuururuururururuuruuuruuruururrrrrrrrodoodoododododododoodododoododododododododoodooododdddddzezenia dziecka. WWznznznznzzzznzzzznznzzzzznznzznznnzznnnnzzznnnznznznnznznnnnnznnznnzznnnnnznznnnnzznnnnnzzznnnnnzzznnnnnnajajajaaaaaaaaajjjjjdodowawać kikilklkaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa USC, dlateegrereeeeeeeereeeeeeeeeeegoggggggggggogoggogooooogggggggooogoooogggoogoooogogooooooggggoogoooggooooogggooooggggooooggggoooggggogggggogggggggoggggggggggggggggggggggggggggggggggg u u uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuurzrrrzrzrrzrrzrzzzzrzrzrrrzrrzzzrzzrrrzrrzrzrzzzrzzrzrzrzzzrzrrrzzzzzzzrrrzzrzrzzrrzzrzzzzzzzrzrzrrzzzzzzzrzzzrrzzzzzrzzzzrrrzrzzzzrrrrrzzzzrzrrzzzzzrrrrrrzzrrrrrrzzrrrrzzzrrrrzzzrrrrzzędędędęęędęęędęęędęędęęęędędędęędędęędęęędędędędęęędędęęędędęęędędędddddędędędęęęęddddddęęędęęddddddędędęędędęddędędęęędęddęddddęęęęędęddddędędęddddęędędddęędddddędęędęędddddęędddddddędęęędęddddddędęędęddddddddęęęęęęęęęęęęęęęęęęęęęęęęę u u uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu uuuuuuuuuuuuu wywyyyyyyyyyyyywwyyywwwwyywwwyyywwwyywyywwwyywwywwwywwwwywwwwyywwwwyywwwwyywwwyyyyyyyyyyysłano dokummniniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiie e mamam m mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmieieiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii jsjscacaaaaaccccccccaaaccccccccaaaccccccaaacaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa zameldowaUSUSUSC,C, d ddo o ktktórórórreeeeeeegeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee o przesłannwywywywywywwwwwywywywywwywywwwwwwwwwwwwywwwywwywwwwwwwwwwwwywywywywyyywyyyywywywwwwwyyyyyyyywywywwwywywyyyyywwwwwyyyyyyyyyywwywwyywyyywywwwwywwyyyywywywwywwwyyyyyyyyyyyyygogogoggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg dndnnieiej j j dododokkkkkkokkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk nać tej formmdldldla a a icicch h h mimimiejejejscsccccccccccccccccccccccscccccccccccccccccccca zamieszkk

WWWWWWWWW WWWW W WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW szszszsszszssszsszssszssszsszszszssszszszzsssssszszzzsssszszzzzssszzszzzssssszzzssssszzszzzsszszzssszzzzzsssszzzzzsszszzzzzzzszssszzzzszszzzzzsszzzzzzsssszzzzzzsszzzzzzzsszzzsss pipiipipiiiipiiiiiiiiiiipipppppppppppppppppppppppipppppppipppppipppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppp tatataaaaaaataaatatataataattataattataattttaatttattttttttttattttttttttttttttttttattttaaaaaaattttaaaattatttaataalululu p ppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppppooooo oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo porodzie, jeesotototrzrzrzymymymasassssssssssssssz zzzzzzzzz zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz wwwwwwwwywwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww stawione szszszszszszzzzzzzzpipiipipipipipipipipppppppipipppppppipipipipipppipipipiiiiiiiitatatattatattttatatatattttatatatatatatatatatatatatatataaaaaaaaalalalalalalalalalalalalalallllallllaalalalalalaaaaaaaaaaaaaa fff f ff ffff orororo mmmammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm lne zaśww