Część 9:

Zmartwychwstanie Ciała

W Co Wierzą Katolicy

WIARA KATOLICKA SERIA LUKE’A E. HARTA

Rycerze Kolumba przedstawiająDedykowaną Luke’owi E. Hartowi serię

książeczek na temat podstawowych elementów wiary katolickiej

Zmartwychwstania Ciała

C Z Ę Ś Ć P I E R W S Z A, S E K C J AD Z I E W I Ą T A N A T E M A T

W I A R Y K A T O L I C K I E J

W co wierzą katolicy?Jak są zasady kultu w Kościele katolickim?

Jak żyją katolicy?

w oparciu oKatechizm Kościoła Katolickiego

autor:Peter Kreeft

główny redaktorOjciec Juan – Diego Brunetta, O.P.

Dyrektor Katolicki Serwis InformacyjnyRada Najwyższa Rycerzy Kolumba

Tłumaczenie:O. Janusz Pyda, O.P.

Polska Prowincja Dominikanów

©2010 Rada Najwyższa Rycerzy Kolumba. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.

Polskie Tłumaczenie Katechizmu Kościoła Katolickiego © 2002 Pallottinum Poznań.

Cytaty Pisma Świętego Zawarte w Niniejszym Dokumencie Są z Biblii Tysiąclecia©2000.

Okładka: Canavesio, Giovanni (fl. 1450-1500) and Giovanni Bleison: Resurrection ofChrist, 1492. Fresco. Location: Chapelle Notre Dame des Fontaines, La Brigue, AlpesMaritimes, Frances. Photo Credit: © François Guenet/Art Resource, NY.

Catholic Information ServiceKnights of Columbus Supreme Council

PO Box 1971New Haven CT 06521-1971

www.kofc.org/ciscis@kofc.org203-752-4267

203-752-4018 (fax)

O S E R I I :

Ta książeczka jest jedną z trzydziestu książeczekprzedstawiających w sposób prosty najważniejszeelementy nauki zawartej w Katechizmie KościołaKatolickiego. Papież Jan Paweł II zlecił opracowanienowego Katechizmu, który byłby wzorcowy dlawszystkich narodów i wszystkich kultur i zatwierdził jegoopublikowanie w 1992 roku.

Książeczki, które oferujemy, nie mają zastąpićKatechizmu, ale przybliżyć czytelnikowi jego treść.Książeczki są napisane w różnym stylu: poetyckim,potocznym, zabawnym i imaginacyjnym, ale treść ich jestzawsze zgodna z nauką Kościoła.

Katolicki Serwis Informacyjny zachęca doprzeczytania przynajmniej jednej książeczki w miesiącu,by pogłębiać i dojrzewać w Wierze.

S E K C J A I : W C O W I E R Z ĄK A T O L I C Y ( T E O L O G I A )

CZĘŚĆ 9:ZMARTWYCHWSTANIE CIAŁA

1. ZNACZENIE ŚMIERCI

Nic bardziej radykalnie nie uzmysławia nam wagi iwartości życia, niż śmierć. Rzadko doceniamy życie zanimdoświadczymy tego, jak bardzo jest kruche – dzieje się takzazwyczaj dopiero wówczas, gdy zostają zabrani przez śmierćnasi przyjaciele czy członkowie rodziny.

„(…) [Śmierć] jest pewnym przynagleniem dlanaszego życia; pamięć o naszej śmiertelności służy także jakoprzypomnienie, że mamy tylko ograniczony czas, byzrealizować nasze życie” (KKK 1007)1. Psalmista modli sięsłowami: „Naucz nas liczyć dni nasze, abyśmy osiągnęlimądrość serca” (Ps 90, 12). Czy gdybyś wiedział, że pozostałci tylko jeden rok życia, albo może nawet jeden dzień, czyżyłbyś inaczej, niż teraz żyjesz? Jeśli tak, cóż stoi naprzeszkodzie, żeby odmienić swoje życie już teraz? Żyj w taki

-5-

1 KKK – Katechizm Kościoła Katolickiego

sposób, jakby ten dzień miał być twoim ostatnim – choćby

dlatego, że być może rzeczywiście tak jest, a jeśli nawet to

jeszcze nie dziś, to niewątpliwie przyjdzie taki dzień, który

będzie tym ostatnim!

Samuel Johnson powiedział kiedyś: „Nie znam

żadnych innych myśli, które tak doskonale rozjaśniałyby

ludzki umysł, jak myśl, że jutro z samego rana zostanę

powieszony”. Kiedy myślimy o naszej (pewnej!)

nadchodzącej śmierci, rzeczy trywialne tracą na znaczeniu a

rzeczy prawdziwie istotne przestają się wydawać trywialne.

Śmierć oczyszcza naszą perspektywę, wyostrza nasz wzrok i

zwieńcza całe nasze życie w jednym, konkretnym punkcie,

podobnie jak wierzchołek góry jest miejscem, w którym

spotykają się wszystkie jej zbocza. Śmierć uczy nas całej

prawdy zawartej w Jezusowych słowach: „Marto, Marto,

martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba mało albo tylko

jednego” (Łk 10, 41).

Tym „jednym” czego potrzeba jest sam Bóg i – dla nas

– nasza relacja z Bogiem. Tylko Bóg jest wieczny i jedynie

nasza relacja z Bogiem jest wieczna. Wyłącznie istnienie

samego Boga jest konieczne i tylko nasza relacja z Bogiem

jest absolutnie konieczna dla naszego istnienia. O wszystkim

innym możemy słusznie powiedzieć: „wszystko przemija”.

Jedynie Bóg pozostaje.

-6-

2. CO KOŚCIÓŁ WIE O ŚMIERCI?

Ja, ów niewidzialny autor tej książeczki, piszę ją raczejjako uczeń Chrystusa i Jego Kościoła, niż jako ktoś, kto piszejedynie w swoim własnym imieniu. Nie wiem o Tobie nickonkretnego – o Tobie, czyli o konkretnej osobie czytającejwłaśnie teraz te słowa. Nie znam Twojego obecnego życia, niewiem czy jesteś wierzący czy też nie, czy jesteś świętym czygrzesznikiem, starym czy młodym człowiekiem. Nie znamTwojej przeszłości, nie wiem, czy Twoje życie było pełne bóluczy radości. Nie wiem również nic o Twojej przyszłości, niewiem jak będzie wyglądała reszta twojego życia na tymświecie i czy spędzisz wieczność w niebie czy w piekle.Jedynym konkretnym faktem, który z całą pewnością wiem oTobie, jest to, że umrzesz.

Również Kościół to wie, ale Kościół zna takżeznaczenie śmierci. Przychodzi do Ciebie nieomal jak reporterprasowy z zadziwiającą Dobrą Nowiną o śmierci i życiu pośmierci. Wie to wszystko od Człowieka, który twierdził, żejest Bogiem i udowodnił to powstając z martwych. Sceptykmoże postawić pytanie: „Cóż ty w ogóle możesz wiedzieć ożyciu po śmierci? Byłeś tam kiedyś?”. Odpowiedź katolikajest następująca: „Nie, ale znam Kogoś, kto tam był i ufamMu”. My katolicy znamy Go – to kluczowe, co wiemy ikluczowy powód dla bycia katolikiem – i dlatego właśnie,dzięki Jego świadectwu, świadectwu Jego apostołów i ichnastępców, czyli Kościoła, znamy sens śmierci.

-7-

3. DLACZEGO UMIERAMY?

Mądrość Kościoła dotycząca tajemnicy śmiercirozważa na samym początku jej źródło i przyczynę. Dlaczegoumieramy? W jaki sposób śmierć weszła na świat?

To właśnie jest „złą nowiną” z przeszłości, którapoprzedza Ewangelię – „dobrą nowinę” o przyszłości, onaszym zwycięstwie nad śmiercią, które dokonać się możedzięki Chrystusowi.

Dobrą nowiną jest fakt, iż Chrystus jest Zbawicielem,który wybawia zarówno od grzechu, jak i śmierci,Zbawicielem tak duszy, jak i ciała. Jednakże, tak jak „dobranowina” o zbawieniu od grzechu zakłada „złą nowinę” ofakcie wcześniejszego zaistnienia grzechu, podobnie i „dobranowina” o zbawieniu od śmierci zakłada „złą nowinę” oistnieniu śmierci.

Dlaczego zatem umieramy? Kościół mówi nam otrzech przyczynach śmierci. Pierwsza z nich jest naturalna,druga nienaturalna, a trzecia nadnaturalna.

1) „W pewnym sensie śmierć cielesna jest naturalna(…)” (KKK 1006), ponieważ mamy zwierzęce ciała.Nie jesteśmy aniołami czy też czystymi duchami.Jesteśmy „rozumnymi zwierzętami”.2) „Ale dzięki wierze wiemy, że jest ona [śmierć –przyp. tłum.] ‘zapłatą za grzech’ (Rz 6, 23)2” (KKK

-8-

2 Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 18 (numer przypisu wKKK: 581).

1006) i właśnie dlatego jest nienaturalna. „Bo śmierciBóg nie uczynił i nie cieszy się ze zguby żyjących”(Mdr 1, 13). Bóg pierwotnie uczynił człowiekawolnym od śmierci, kiedy jednak człowiek zostałpoddany próbie i zawiódł, wpadł jednocześnie w sidłaśmierci (Rdz 3, 34, 19). Przyczyną śmierci jest grzech(Rz 6, 23).Nie jest to aż tak bardzo niewiarygodne, jakim wydaje

się być dla wielu współczesnych ludzi. Prawdę tępotwierdzają: sam rozum, starożytne mity i współczesnapsychologia. Potwierdza ją rozum, ponieważ racjonalnymjest, iż grzech jest oddzieleniem od Boga, a Bóg jest źródłemwszelkiego życia. Prawdę tę potwierdzają starożytne mity,ponieważ uczą dokładnie tego samego, a mianowicie, iżczłowiek był kiedyś niewinny i nieśmiertelny, ale zostałwyrzucony z raju. Prawdę tę potwierdza również współczesnapsychologia, gdyż coś, co określa ona „jednościąpsychosomatyczną” oznacza, iż ciało i dusza nie są dwomaniezależnymi bytami, ale dwoma współzależnymi wymiaramijednego bytu – ciebie lub mnie. Z tego właśnie powoduśmierć, która dotyka duszę (czyli grzech) jest w sposóbnaturalny powiązana z fizyczną śmiercią ciała.

3) Wreszcie, należy powiedzieć, że śmierć jestwydarzeniem nadnaturalnym, „autostradą do nieba”,ponieważ Chrystus nadał śmierci zupełnie noweznaczenie. „Dla tych, którzy umierają w łasceChrystusa, jest ona uczestniczeniem w Śmierci Pana,

-9-

by móc także uczestniczyć w JegoZmartwychwstaniu3” (KKK 1006). Chrześcijaniemogą więc śpiewać nawet takie słowa, któreznajdujemy w jednym ze starych hymnówkościelnych, zatytułowanym „Otwórz nasze oczy”:„Pośpieszyłeś, by śmierć uczynić tryumfującą i pełnąchwały, ponieważ to przez jej bramy dochodzimy doprzebywania w obecności Boga Żyjącego”.

4. CZY ŚMIERĆ JEST DOBRA CZY ZŁA?

Śmierć jest zarówno dobra, jak i zła. Wszak Bógsprawił, iż najgorsze duchowe zło – grzech ludzki zadającyśmierć Bogu – obróciło się w najlepszą dla nas rzecz jakakiedykolwiek miała miejsce na tym świecie, w wydarzenie,które ocala ludzi od grzechu. To właśnie ten fakt celebrujemyw Wielki Piątek. Bóg sprawił także, iż najgorsze zło fizyczne– utrata wszelkich dóbr materialnych poprzez śmierć –przemieniła się w najlepszą rzecz, która kiedykolwiek mogłanas spotkać w tym życiu. Najgorsze zło fizyczne stało siędrzwiami do życia wiecznego, a dokonało się to poprzezcielesne zmartwychwstanie Chrystusa, które jest równieżnaszym udziałem, jeśli tylko poprzez wiarę i chrzest jesteśmywłączeni w Ciało Chrystusowe.

Z tego właśnie powodu, śmierć jest czymś zarównobardzo złym, jak i bardzo dobrym (jeśli jesteśmy wszczepieniw Chrystusa). Śmierć jest czymś złym, ponieważ to, co

-10-

3 Por. Rz 6, 3-9; Flp 3, 10-11 (nr przyp. w KKK: 583).

tracimy, jest bardzo cenne – tracimy życie, ciało, cały naszświat. Chrystus zapłakał nad grobem swego przyjacielaŁazarza, co również my powinniśmy zrobić, jeśli kochamyżycie tak, jak kochał je Chrystus. Jednakże śmierć jestjednocześnie czymś dobrym, jeśli tylko umieramy wChrystusie, ponieważ to, co zyskujemy, jest nieskończeniewiększe od tego, co tracimy. „Dla mnie bowiem żyć – toChrystus, a umrzeć – to zysk” mówi święty Paweł (Flp 1, 21).Jeśli bowiem żyjemy w Chrystusie, śmierć przynosi namjedynie więcej Chrystusa i więcej życia. Doczesne ciałoumiera, jak małe, cenne ziarenko, ale powstaje zeń ciałocenniejsze i doskonalsze, tak jak z ziarna powstaje większa idoskonalsza odeń roślina (por. J 12, 24; 1 Kor 15, 35-53).

5. W JAKI SPOSÓB CHRYSTUS PRZEMIENIA ŚMIERĆ?

„Śmierć została przemieniona przez Chrystusa. (…)posłuszeństwo Jezusa przemieniło przekleństwo śmierci wbłogosławieństwo4” (KKK 1009).

Zatem, również i śmierć jest „chrystocentryczna”.Najgłębszy sens śmierci został odsłonięty jedynie w śmierci izmartwychwstaniu Chrystusa. Jak powiada Pascal: „Z dalekaod Niego nie wiemy ani czym jest nasze życie, ani naszaśmierć, ani Bóg, ani my sami” – a są to trzy największepytania, jakie możemy zadać (Myśli, 729)5.

-11-

4 Por. Rz 5, 19-21 (nr przyp. w KKK: 590).5 B. Pascal, Myśli, przeł. Tadeusz Żeleński (Boy), IW Pax, Warszawa 1997,s. 328.

„Co więcej, Jezus łączy wiarę w zmartwychwstanie zeswoją Osobą: ‘Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem’ (J 11,25)” (KKK 994). Nie jest on jedynie dawcąZmartwychwstania, ale on sam jest Zmartwychwstaniem.Nasze zmartwychwstanie nie jest jedynie przez Niegopowodowane, ale jest w Nim ufundowane. Powstajemy zmartwych, ponieważ jesteśmy wszczepieni w CiałoChrystusowe.

„Bóg stopniowo objawiał swojemu ludowi prawdę ozmartwychwstaniu umarłych” (KKK 992). Stary Testamentjest pełen nadziei, iż Bóg dokona jakiegoś wielkiego itajemniczego dzieła zmartwychwstania po śmierci. A jednakw sposób jasny mówią o tym jedynie późni prorocy. Bógprzede wszystkim ćwiczył swój lud wybrany, aby kochał Goze względu na Niego samego, nie zaś jedynie ze względu naJego dary („Ponieważ Ja jestem Pan, Bóg wasz – uświęćciesię. Bądźcie świętymi, bo ja jestem święty” – Kpł 11, 44).Dopiero kiedy ta lekcja została przyswojona, Bóg mógłujawnić swój wielki dar Zmartwychwstania.

Zmartwychwstanie jest czymś znacznie więcej, niżjedynie „nadzieją” w słabym, doczesnym znaczeniu, bliskimsłowu „pragnienie”. Jest częścią naszej „nadziei” w mocnym,biblijnym znaczeniu tego słowa, nadziei rozumianej jako coś,co jest gwarantowane przez Boga, który zawsze dotrzymujeswoich obietnic. Rytuał pogrzebowy Kościoła określa ją jako„pewną i niezawodną nadzieję Zmartwychwstania”. Jest taką,ponieważ Bóg obiecał, że „jak Chrystus prawdziwie

-12-

zmartwychwstał i żyje na zawsze, tak również sprawiedliwipo śmierci będą żyć na zawsze z Chrystusemzmartwychwstałym (…)” (J 6, 39-40; KKK 989).

6. CHRZEŚCIJAŃSKIE NASTAWIENIE DO ŚMIERCI

Skoro śmierć jest naturalna, nienaturalna inadnaturalna (zob. paragraf 3), powinniśmy również mieć,odpowiednio, trojakie nastawienie do śmierci.

Ponieważ śmierć jest czymś naturalnym, to zamiastzaprzeczać i udawać, że nie istnieje, uczciwie się z niąkonfrontujemy i akceptujemy śmierć jako fakt przynależnynaszemu istnieniu.

Ponieważ śmierć jako nieodwołalna kara za grzech jestzarazem czymś nienaturalnym, nienawidzimy jej i walczymyz nią jako z naszym wrogiem, „ostatnim wrogiem” (1 Kor 15,26).

Wreszcie, ponieważ śmierć jest też czymśnadnaturalnym, przemienionym przez ZmartwychwstanieChrystusa – witamy ją serdecznie. Jeśli bowiem trwamy wChrystusie, śmierć przychodzi do nas jako złoty rydwan Boga,wysłany, aby ze zgliszczy tego ginącego świata przywieźćnarzeczoną – Kopciuszka do złotego zamku Boga, aby żyła znim w wiecznym uniesieniu.

Elementem, który przenika wszystkie trzy powyższenastawienia do śmierci jest postawa gotowości.

„Kościół zachęca nas do przygotowania się na godzinęnaszej śmierci („Od nagłej i niespodziewanej śmierci wybaw

-13-

nas, Panie” – starożytna Litania do Wszystkich Świętych), doproszenia Matki Bożej, by wstawiała się za nami ‘w godzinęśmierci naszej’ (modlitwa „Zdrowaś Maryjo”), oraz dopowierzania się świętemu Józefowi, patronowi dobrej śmierci(…)” (KKK 1014).

„Tak powinieneś zachowywać się w każdym czynie iw każdej myśli, jak gdybyś dzisiaj miał umrzeć. Jeśli miałbyśczyste sumienie, nie bałbyś się bardzo śmierci. Lepiej jestunikać grzechu, niż uciekać przed śmiercią. Jeśli dziś niejesteś gotowy, czy będziesz gotowy jutro?6” (KKK 1014).

7. CO DZIEJE SIĘ W CHWILI ŚMIERCI?

Jest czymś naturalnym, iż boimy się śmierci, ponieważboimy się tego, co nieznane. Śmierć zaś jawi się nam jakowielka tajemnica, jako nieogarniona ciemność.

Kościół daje nam w tej ciemności światło odChrystusa, możemy więc prawdziwie modlić się wraz zDawidem słowami psalmu dwudziestego trzeciego:„Chociażbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Tyjesteś ze mną” (Ps 23).

Tym co dzieje się w chwili śmierci nie jest zniszczenie.Dusze w przeciwieństwie do ciał nie mogą zostać zniszczone.

Tym, co dzieje się w chwili śmierci nie jest reinkarnacjaw inne ziemskie ciało i inne ziemskie życie. „A jakpostanowione ludziom raz umrzeć, potem zaś sąd” (Hbr 9, 27).

-14-

6 O naśladowaniu Chrystusa, I, 23, 5-8 (nr przyp. w KKK: 599).

Tym, co dzieje się w chwili śmierci nie jest przemianaw ducha, czyli w blade odbicie tego, czym byliśmy za życia.Bóg ma dla nas w zanadrzu coś bardziej, nie zaś mniejsubstancjalnego. (Skądinąd, choć Kościół odrzucareinkarnację, nie zaprzecza istnieniu duchów).

Tym, co dokonuje się w momencie śmierci jest „sądszczegółowy”. Bóg bezbłędnie zna i osądza każdą duszę jako:1) zdolną do natychmiastowego wejścia do nieba; albo 2)potrzebującą najpierw oczyszczenia w czyśćcu; albo 3) już nazawsze (ponieważ czas życia dobiegł końca) obciążonągrzechem, który nie został odżałowany i dlatego zdolną doprzebywania jedynie w piekle.

Następnie, w „sądzie ostatecznym” na końcu czasów,nastąpi „powszechne zmartwychwstanie” ciał, które będąwówczas dzieliły z duszami ich wieczne przeznaczenie.

Odpowiedź na pytanie: „Co dzieje się w chwiliśmierci?” zależy od trzech czynników:

1) Od nas samych, od naszego wolnego wyboru „za”bądź „przeciw” Bogu i od stopnia naszej świętości. Sądwie drogi: ku życiu i ku śmierci (Ps 1; Mdr 3, 1-8), aBóg obdarzył nas niewiarygodną i zatrważającągodnością decydowania o naszym wiecznymprzeznaczeniu.2) Ale to, co się dokonuje w chwili śmierci, nie zależywyłącznie od nas. Zależy bowiem od wiecznejsprawiedliwości i prawdy, których my nie możemyzmienić. Nawet sam Bóg nie może ich zmienić,

-15-

ponieważ przynależą one do Jego własnej natury.Prawda jest wieczna i nieunikniona. Możemy ukrywaćsię przed nią jedynie czasowo, a nawet i wówczaschowamy raczej Boga przed naszym własnymwidzeniem, niż my sami chowamy się przed Nim – jakdziecko bawiące się w chowanego. 3) To, co dokonuje się w chwili śmierci zależyrównież od Bożej łaski i miłosierdzia. Nie da się kupićnieba czy też wymusić czegoś na Bogu. Wszyscy,którzy są zbawieni, zostali zbawieni dzięki wolnejdecyzji Boga, który chce być miłosierny. Jesteśmyzbawieni przez miłosierdzie, nie przezsprawiedliwość. Mieszkańcy piekła stawiają nasprawiedliwość i ją właśnie otrzymują. Mieszkańcynieba uciekają się do miłosierdzia.

8. SENS ZMARTWYCHWSTANIA

Możemy odkryć fakt nieśmiertelności naszych dusz nadrodze właściwego używania naszego naturalnego rozumu,ponieważ dusze są nieśmiertelne ze względu na ich naturę –nie są wszak czymś materialnym czy jedynie biologicznym.Ponieważ jednak zmartwychwstanie ciał wymaganadprzyrodzonego działania Boga, wyłącznie Bożeobjawienie może nas pouczyć o zmartwychwstaniu ciał.

„Pojęcie ‘ciało’ oznacza człowieka w jego kondycjipoddanej słabości i śmiertelności7. ‘Zmartwychwstanie ciała’

-16-

7 Por. Rz 6, 3; Ps 56, 5; Iz 40, 6 (nr przyp. w KKK: 559).

oznacza, że po śmierci będzie żyła nie tylko duszanieśmiertelna, ale że na nowo otrzymają życie także nasze‘śmiertelne ciała’ (Rz 8, 11)” (KKK 990).

Cóż to oznacza? „Co to znaczy zmartwychwstać? W

śmierci, będącej rozdzieleniem duszy i ciała, ciało człowieka

ulega zniszczeniu, podczas, gdy jego dusza idzie na spotkanie

z Bogiem, chociaż trwa w oczekiwaniu na ponowne

zjednoczenie ze swoim uwielbionym ciałem. Bóg w swojej

wszechmocy przywróci ostatecznie naszym ciałom

niezniszczalne życie, jednocząc je z naszymi duszami mocą

Zmartwychwstania Jezusa” (KKK 997).

Nasze zmartwychwstanie zależy od Chrystusa.

Zmartwychwstajemy wyłącznie w Nim. Jego Ciało jest ciałem

zmartwychwstałym, a my jesteśmy wszczepieni w Jego Ciało.

Dokonało się to poprzez wiarę i chrzest, ponieważ to Kościół

jest Jego Ciałem i „arką zbawienia”.

9. ZMARTWYCHWSTANIE JEST CZYMŚ WIĘCEJ NIŻ JEDYNIE

NIEŚMIERTELNOŚCIĄ

Znaczenie Chrystusowego Zmartwychwstania nie

polegało po prostu na tym, iż stanowiło widzialny dowód

życia po śmierci. Nieśmiertelność duszy zawsze była prawdą

i zawsze była poznawalna dla ludzkiego rozumu.

Zmartwychwstanie Chrystusa zaś wniosło do wszechświata

nową rzeczywistość: nowy rodzaj ciała – ludzkie ciało, które

było równie nieśmiertelne, jak i dusza.

-17-

Nieśmiertelność duszy nie jest ideą właściwą jedyniechrześcijaństwu. Wiele religii uczy tej samej prawdy.Jednakże zmartwychwstanie ciał, przepowiedziane przezżydowskich proroków, zrealizowało się jedynie w Chrystusie.

Zmartwychwstanie z Chrystusem jest daleko większąnadzieją, niż zwykła nieśmiertelność. Nieśmiertelnośćniekoniecznie musi być czymś dobrym. Gdyby nauka dziękiinżynierii genetycznej kiedykolwiek odkryła, jak uczynićnasze obecne ciała nieśmiertelnymi, wcale nie przyniosłoby tonam nieba, ale piekło na ziemi. Bylibyśmy jak jajka, którenigdy się nie wykluły. A przecież wiemy, czym to pachnie.

Samobójca nie chce nieśmiertelności. Chce umrzeć,ale nie może. Chce zabić swoją duszę, ale nie jest w stanie.Jest kimś na wieczność sfrustrowanym. Nieśmiertelność możebyć piekłem. („Może być” – niekoniecznie wszyscysamobójcy trafią do piekła, ponieważ wielu z nich ma bardzoróżnorodne motywy, zagubione serca i umysły oraz niepełnąwiedzę i działa nie w pełni dobrowolnie, co jest konieczne, bymożna mówić o popełnieniu grzechu śmiertelnego. Ludziebędący tylko częściowo przy zdrowych zmysłach są jedynieczęściowo odpowiedzialni za swoje grzechy).

10. CZY ZMARTWYCHWSTANIE JEST CZYMŚ IRRACJONALNYM?

Chrześcijanie w Koryncie, do których Święty Pawełnapisał dwa listy znajdujące się w Nowym Testamencie,najwyraźniej myśleli, że Zmartwychwstanie Chrystusa (orazich własne) nie jest czymś realnym w sensie dosłownym. Nie

-18-

jest zatem zmartwychwstaniem ciała, ale (jak uczy równieżdziś wielu modernistycznych teologów) „zmartwychwstaniemwiary” – czymś, co dotyczy bardziej życia i serc uczniów, niżrealnego Zmartwychwstania Chrystusowego Ciała.„Zmartwychwstanie wielkanocnej wiary” bez prawdziwejWielkanocy! Koryntianie postrzegali ideę zmartwychwstaniaw sensie ścisłym jako prymitywną, naiwną i irracjonalną.

Aby poznać odpowiedź św. Pawła warto przeczytaćpierwszy rozdział Pierwszego Listu do Koryntian, szczególniewersety od 12 do 19.

„Od początku chrześcijańska wiara wzmartwychwstanie spotykała się z niezrozumieniem ioporami8. ‘W żadnym punkcie nie zaprzecza się wierzechrześcijańskiej tak uporczywie, tak stanowczo i takgwałtownie, jak w przypadku zmartwychwstania ciała’.Bardzo powszechnie jest przyjmowane przekonanie, że pośmierci życie osoby ludzkiej trwa w sposób duchowy. Ale jakwierzyć, że to ciało, którego śmiertelność jest tak oczywista,mogłoby zmartwychwstać do życia wiecznego?” (KKK 996).

Odpowiedź jest prosta: ponieważ „u Boga wszystkojest możliwe” (Mt 19, 26). Bóg, który z niczego stworzył caływszechświat, z pewnością jest w stanie uczynić mniejszy cud,jakim jest uczynienie śmiertelnego ciała – nieśmiertelnym.

Pytanie powinno raczej brzmieć: „Jak możemy w tonie wierzyć, skoro pouczył nas o tym sam Chrystus poprzez

-19-

8 Por. Dz 17, 32; 1 Kor 15, 12-13 (nr przyp. w KKK: 571).

apostołów i ich następców, którzy należą do wielkiego,trwającego wciąż w Kościele, łańcucha świadkówZmartwychwstania. Zmartwychwstanie nie jest filozoficznąideą przyjmowaną w oparciu o bardzo omylny autorytetludzkiego rozumu. Zmartwychwstanie jest rzeczywistościąprzyjmowaną w oparciu o nieomylny autorytet Bożegoobjawienia.

11. KTO ZMARTWYCHWSTANIE?

„Kto zmartwychwstanie? Wszyscy ludzie, którzyumarli: ‘Ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą nazmartwychwstanie życia; ci, którzy pełnili złe czyny – nazmartwychwstanie potępienia’ (J 5, 29)9” (KKK 998).

12. KIEDY DOKONA SIĘ ZMARTWYCHWSTANIE?

„’W dniu ostatecznym’ (J 6, 39-40. 44. 54; 11, 24); ‘nakońcu świata’10 (…) Sam bowiem Pan zstąpi z nieba na hasłoi na głos archanioła, i na dźwięk trąby Bożej, a zmarli wChrystusie powstaną pierwsi (1 Tes 4, 16)” (KKK 1001).

13. W JAKI SPOSÓB DOKONA SIĘ ZMARTWYCHWSTANIE?

„Chrystus zmartwychwstał w swoim własnym ciele(…), nie powrócił On jednak do życia ziemskiego. Tak samow Nim, ‘wszyscy zmartwychwstaną we własnych ciałach,

-20-

9 Por. Dn 12, 2 (nr przyp. w KKK: 573).10 Por. Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 48 (nr przyp. w KKK:577).

które mają teraz’11, ale to ciało będzie przekształcone w‘chwalebne ciało’12” (KKK 999).

Nie wiemy, w jaki sposób Bóg tego dokona – czyużyje materii naszych starych, martwych ciał, czy też raczejuczyni nową materię, nowy rodzaj materii dla naszychnowych ciał. Wiemy jednak, że „będziemy do Niego podobni”(1 J 3, 2).

„To ‘w jaki sposób nastąpi Zmartwychwstanie’przekracza naszą wyobraźnię i nasze rozumienie” (KKK1000). A jednak, nie powinien przekraczać naszegorozumienia fakt, iż Boże dzieła właśnie powinny przekraczaćnasze rozumienie. Zachwyt i zadziwienie (thaumadzein) sątypowymi znakami Jego obecności w całym Piśmie Świętym.

14. CO WIEMY O NASZYCH ZMARTWYCHWSTAŁYCH

CIAŁACH?

Jedyna realna przesłanka, którą dysponujemyodnośnie naszych własnych, zmartwychwstałych wprzyszłości ciał, pochodzi z ewangelicznych opisówzmartwychwstałego Ciała Chrystusa. Było onorozpoznawalne jako Chrystus, zachowywało ciągłość wstosunku do wcześniejszego Ciała Chrystusa, byłoChrystusem a nie kimś innym. A jednak, było w jakiś sposóbinne, i to na tyle, że początkowo nie rozpoznali Go Jego

-21-

11 Sobór Laterański IV, DS 801 (nr przyp. w KKK: 574).12 Por. Flp 3, 21.

uczniowie. Rozpoznali Chrystusa dopiero po chwili (Łk 24,13-32; J 20, 11-16; 21, 1-13). Było to ciało, które mogłoprzechodzić mimo drzwi zamkniętych (J 20, 19) i wstąpić donieba (Dz 1, 9-11). A jednak, było ciałem, nie duchem –ciałem zdolnym do spożywania pokarmu i takim, któregomożna było dotknąć (Łk 24, 36-43; J 20, 19-29; Mt 28, 9).

15. DLACZEGO ZMARTWYCHWSTAJEMY?

Ponieważ Bóg nas kocha i kocha życie. Ten, któryprzez Mojżesza, swego proroka, przykazał nam „wybieraćżycie” (Pwt 30, 19), sam czyni to, co głosi. On, który sam jestżyciem – życiem wiecznym – zdecydował się stworzyć wieleform doczesnego życia. Wszystkie one osiągają swój szczyt wczłowieku. Kiedy więc człowiek wybrał śmierć, Bógzdecydował się przywrócić człowieka do pełni życia, zarównow ciele, jak i duchu. „Albowiem zapłatą za grzech jest śmierć,a łaska przez Boga dana – to życie wieczne w ChrystusieJezusie, Panu naszym” (Rz 6, 23).

16. DONIOSŁOŚĆ CIAŁA W CHRZEŚCIJAŃSTWIE.

Zmartwychwstanie Chrystusa przydało naszym ciałomnową godność poprzez objawienie nam ich nowego,niespodziewanego i wielkiego przeznaczenia. C.S. Lewispowiada: „Te małe i nietrwałe ciała, które teraz mamy, są namdane, tak jak się daje kucyki chłopcom. Musimy nauczyć sięobchodzić z nimi nie po to, żebyśmy mieli kiedyś być od nichcałkiem uwolnieni, lecz po to, żebyśmy kiedyś mogli pewni i

-22-

radośni jeździć bez siodła na większych rumakach, owychskrzydlatych, lśniących, światem wstrząsającychwierzchowcach, które, być może, już teraz czekają na nas zniecierpliwością, bijąc kopytami i parskając w królewskichstajniach”13. „W oczekiwaniu na ten dzień, ciało i duszawierzącego uczestniczy już w godności ‘należenia doChrystusa’” (KKK 1004).

W większości religii (np. w hinduizmie) jedynie duchjest nieśmiertelny. W niektórych religiach (np. wgnostycyzmie) jedynie duch jest dobry. Również w niektórychreligiach (np. w buddyzmie) tylko duch jest realny. Jednakże,dla chrześcijan także ciało jest realne, dobre i nieśmiertelne.Żadna z religii nie docenia ciała i materii w takim stopniu, wjakim czyni to chrześcijaństwo.

1) Bóg stworzył materię i ciało, i określił je jako dobre(Rdz 1).

2) Bóg zjednoczył ludzkie ciało z ludzką,nieśmiertelną duszą, aby uczynić je jedną substancją, jednymbytem.

3) Dlatego właśnie, poprzez Zmartwychwstanie Bóguczynił ciało nieśmiertelnym, podobnie jak duszę.

4) W ludzkim akcie seksualnym Bóg posługuje sięmaterią aby stworzyć nowe, wieczne dusze.

5) Bóg sam wcielił się w materię i ludzkie ciało.

-23-

13 C.S. Lewis, Cudy, tłum. Stanisław Pacuła, IW Pax, Warszawa 1958, s.251.

6) Ludzkie ciało, które przyjął, przyjął na zawsze. Odkiedy Chrystus we Wniebowstąpieniu podniósł ludzką naturę,duszę i ciało, do nieba, Bóg na wieki ma ciało. Chrystus nie„cofnął” Wcielenia, kiedy wstąpił do nieba.

7) Obecnie, w sakramentach chrztu i Eucharystii, Bógposługuje się materią, aby zbawić nasze dusze.

„’Ciało jest podstawą zbawienia’14. Wierzymy w Boga,który jest stwórcą ciała; wierzymy w Słowo, które stało sięciałem dla odkupienia ciała; wierzymy w ciałazmartwychwstanie, szczyt stworzenia i odkupienie ciała”(KKK 1015).

Niemal wszystkie inne religie są religiami jedynieducha. Utożsamiają dobro tylko z dobrymi intencjami i dobrąwolą. Chrześcijaństwo natomiast nie oddziela ducha jakoświętego od materii jako nie-świętej. Również materia jestświęta. Bóg nie ogranicza religii jedynie do duchowości lubtego, co wewnętrzne. On stworzył ciała tak samo jak dusze.Nakazał i zabronił pewnych zewnętrznych działań, podobniejak pewnych wewnętrznych intencji. Odkupił nas od grzechui śmierci przyjmując ludzkie ciało, przelewając swoją krew icieleśnie powstając z martwych.

Inne religie poszukują „duchowości”. Chrześcijaństwozaś poszukuje świętości. Bycie duchem nie oznaczaautomatycznie bycia dobrym. Najgorszy istniejący byt, diabeł,jest czystym duchem, upadłym aniołem. Za grzech nie można

-24-

14 Tertulian, De resurrection carnis, 8, 2.

obwiniać materii czy ciała, które Bóg stworzył i które przezBoga zostaną odnowione, ale jedynie nasze dobre albo złewybory. Nasze grzechy, nie zaś nasze ciała, będą zniszczonena wieki.

Praktyczne, moralne konsekwencje doktryny onaszym zmartwychwstaniu jako doktryny mówiącej oprzeznaczeniu ciała są radykalne – zwłaszcza dlawspółczesnej kultury. „Wynika z tego konieczność szacunkudla własnego ciała, a także dla ciała drugiego człowieka (…)”(KKK 1004). „Czyż nie wiecie, że wasze ciała są członkamiChrystusa? (…) Za [wielką] bowiem cenę zostaliście nabyci.Chwalcie więc Boga w waszym ciele” (1 Kor 6, 15.20).

Źródłem współczesnego hedonizmu i materializmu(zwłaszcza „rewolucji seksualnej”) nie jest odkrycie dobrociczy wielkości ciała, ale zaprzeczenie im przez gnostyckieoddzielenie ducha od ciała, ograniczenie religii i moralnoścido subiektywnych intencji (koncepcja, iż jeśli coś jestmotywowane miłością, to jest w porządku). „Materializm”„playboya” wywodzi się z zaprzeczenia świętości materii iciała. Są one wówczas używane jak zwykłe zabawki, środkiprowadzące do celu, którym jest przyjemność i podniecenie.Końcem tego typu materializmu są subiektywnie dobreodczucia duszy, nie zaś obiektywne dobro ciała.

-25-