ZİN DE

ZİNDE

Fiziksel Risk Etkenleri?

1. Gürültü : Dozimetre (dB)2. Titreşim : Oktav Bantları (m/sn²)3. Termal Konfor

Hava Sıcaklığı : Kuru/Cıvalı Termometre (Santigrat,…) Havanın Nemi : Higrometre/Psikrometre (%) Hava Akımı : Anemometre (m/sn²) Termal Radyasyon : Glob-(Siyah Hazneli) Termometre

4. Aydınlatma : Lüxmetre (lüx)5. Basınç : Barometre (bar/Newton/cm²)

Düşük Basınç Yüksek Basınç

6. Radyasyon : Dozimetre İyonize Radyasyon Noniyonize Radyasyon

İŞYERLERİNDEKİ FİZİKSEL RİSK ETKENLERİ

ZİNDE30

Gürültü1

ZİNDE

GÜRÜLTÜ TANIMLARIGÜRÜLTÜ TANIMLARI

Endüstride Gürültü; İşyerlerinde çalışanlar üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini

olumsuz yönde etkileyen sesler gürültüdür.Fizyolojik-Psikolojik-İş Verimi

ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü); İşitme kaybına yol açan, sağlığa zararlı olan veya başka tehlikeleri

ortaya çıkaran bütün sesler gürültüdür.

Sözlük; Gelişi güzel, arzu edilmeyen, istenmeyen, rahatsız edici sesler gürültüdür.

Endüstride Gürültü; İşyerlerinde çalışanlar üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini

olumsuz yönde etkileyen sesler gürültüdür.Fizyolojik-Psikolojik-İş Verimi

ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü); İşitme kaybına yol açan, sağlığa zararlı olan veya başka tehlikeleri

ortaya çıkaran bütün sesler gürültüdür.

Sözlük; Gelişi güzel, arzu edilmeyen, istenmeyen, rahatsız edici sesler gürültüdür.

GÜRÜLTÜ

GÜRÜLTÜ

ZİNDE1

Darbeli Gürültü İki kütlenin birbirine çarpması ile ortaya çıkan gürültüdür.

Ses Basınç Seviyesi Sesin maddesel ortamda yayılması sırasında değişen atmosferik basıncın denge basıncına göre farkıdır.

En Yüksek Ses Basıncıᵃ (Ppeak_Ptepe) C-frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının tepe değeridir.

Günlük Gürültü Maruziyet Düzeyi (LEX, 8saat)

Sekiz saatlik bir iş günü için, en yüksek ses basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu bütün gürültü maruziyet düzeylerinin

zaman ağırlıklı ortalamasıdır.

Haftalık Gürültü Maruziyet Düzeyi (LEX,

8saat)A-Ağırlıklı günlük gürültü maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş

gününden oluşan bir hafta için zaman ağırlıklı ortalaması

Eşdeğer Gürültü Seviyesi (Leq)

Verilmiş bir süre içinde süreklilik gösteren ses enerjisinin veya ses basınçlarının ortalama değerini veren dB(A) biriminde bir gürültü

ölçeğidir.

Eşdeğer Sürekli Ses Düzeyi Verilen bir zaman aralığında; ölçülen ses ile aynı toplam enerjiye sahip sabit düzeydeki sesin ses düzeyidir.

FİZİKSEL RİSK ETKENLERİ

3

ORTAM GÜRÜLTÜSÜNÜ ÖLÇEN ALET – DOZİMETREORTAM GÜRÜLTÜSÜNÜ ÖLÇEN ALET – DOZİMETRE

Kulak için zararlı olabilecek gürültüyü maruz kalma süresi ve şiddet bakımından oranlayan cihazlara Dozimetre denir.ᵇ

Gürültünün zararlı olma oranlarını % olarak belirler.

Bu cihazlar sesin basınç düzeyini logaritmik bir değer olan desibel (dB) birimi olarak ölçerler.ᵃᵇ

Kulak için zararlı olabilecek gürültüyü maruz kalma süresi ve şiddet bakımından oranlayan cihazlara Dozimetre denir.ᵇ

Gürültünün zararlı olma oranlarını % olarak belirler.

Bu cihazlar sesin basınç düzeyini logaritmik bir değer olan desibel (dB) birimi olarak ölçerler.ᵃᵇ

GÜRÜLTÜ

ZİNDE4

Kişisel Dozimetre Ortam Dozimetresi

SOUND PRESSURE LEVEL (SPL) METERSOUND PRESSURE LEVEL (SPL) METER

Bu cihazlarda A, B, C ve Lineer ölçme konumları vardır.

1. A Skalası; A skalasındaki ölçme, insan kulağının duyduğu değerdir. 1000-5000 Hz frekanstaki sesleri ölçer. Gürültünün işitmeye olan etkisi ölçülür.ᵃ

2. B skalası; telefon şirketleri tarafından kullanılan skala 3. C skalası; tüm seslerin ölçmesinde kullanılan skala 4. Lineer skala; frekans analizinde kullanılan skala

Bu cihazlarda A, B, C ve Lineer ölçme konumları vardır.

1. A Skalası; A skalasındaki ölçme, insan kulağının duyduğu değerdir. 1000-5000 Hz frekanstaki sesleri ölçer. Gürültünün işitmeye olan etkisi ölçülür.ᵃ

2. B skalası; telefon şirketleri tarafından kullanılan skala 3. C skalası; tüm seslerin ölçmesinde kullanılan skala 4. Lineer skala; frekans analizinde kullanılan skala

GÜRÜLTÜ

ZİNDE2

dB(A)

GÜRÜLTÜAYNI ORTAMDA - EŞİT - İKİ KAYNAK – BİRLİKTE ÇALIŞMA TOPLAM GÜRÜLTÜ DÜZEYİBİRİNCİ SES KAYNAĞI (dB) İKİNCİ SES KAYNAĞI (dB) TOPLAM SES DÜZEYİ (dB)

2 2 53 3 64 4 75 5 8

10 10 1320 20 2350 50 5370 70 7380 80 8390 90 93

100 100 103110 110 113

Toplam Gürültü Düzeyi = Birinci/İkinci Ses Kaynağı + 3

ZİNDE2

Her biri ayrı ayrı 90 dB gürültüye neden olan iki makine aynı çalışma ortamında birlikte çalıştırıldıklarında kaç dB gürültüye neden olurlar?

93

GÜRÜLTÜAYNI ORTAMDAKİ FARKLI İKİ GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ TOPLAM GÜRÜLTÜ DÜZEYİ

1. Ses Kaynağı 2. Ses Kaynağı İki Kaynak Farkı Eklenecek dB100 100 0 3.0

100 98 2 2.6

105 102 3 1.8

110 106 4 1.4

115 110 5 1.2

120 114 6 1.0

127 120 7 0.9

138 130 8 0.8

140 130 10 0.4

150 138 12 0.3

(Yüksek Ses Kaynağı – Düşük Ses Kaynağı) / (Farka Karşılık Gelen + Yüksek Ses)

ZİNDE1

Motor A ve Motor B ayrı ayrı çalıştıklarında sırasıyla 74 ve 70 dB ses basınç seviyesi oluşturmaktadır. Motorların yan yana birlikte çalışmaları durumunda oluşacak olan ses basınç seviyesi kaç dB olacaktır?

75,4 <3 dB Kuralı (Soru-Şık)

ZİNDE

Gürültünün Zararları

FİZYOLOJİK ETKİLERİFİZYOLOJİK ETKİLERİ PSİKOLOJİK ETKİLERİPSİKOLOJİK ETKİLERİ PERFORMANS ETKİLERİPERFORMANS ETKİLERİ1. Kan basıncının artması,ᵇ 2. Kalp atışlarında değişim,3. Dolaşım bozuklukları, 4. Solunumda hızlanma, 5. Terlemede artış,6. Mide bulantısı,7. Göz bebeklerinde büyüme8. Hormonal bozulma,9. Acı hissinde artış10.Baş ağrısı11.İktidarsızlık,

1. Kan basıncının artması,ᵇ 2. Kalp atışlarında değişim,3. Dolaşım bozuklukları, 4. Solunumda hızlanma, 5. Terlemede artış,6. Mide bulantısı,7. Göz bebeklerinde büyüme8. Hormonal bozulma,9. Acı hissinde artış10.Baş ağrısı11.İktidarsızlık,

1. Davranış bozuklukları,2. Uyku bozuklukları, 3. Aşırı sinirlilik ve tepkiler,4. Konuşurken bağırmalar,5. Hoşnutsuzluk, 6. Tedirginlik,7. Stresler,

1. Davranış bozuklukları,2. Uyku bozuklukları, 3. Aşırı sinirlilik ve tepkiler,4. Konuşurken bağırmalar,5. Hoşnutsuzluk, 6. Tedirginlik,7. Stresler,

1. İş veriminin düşmesi,ᵇ2. İş kalitesinin düşmesi,3. Konsantrasyon bozukluğu,4. Hareketlerin yavaşlaması,5. Dinlenmenin bozulması,

«Bir araştırmaya göre; bir mekanik konstrüksiyon

atölyesinde gürültünün 25dB düşürülmesi sonucu hatalı

parça sayısı oranında %52’lik azalma saptanmıştır.»

1. İş veriminin düşmesi,ᵇ2. İş kalitesinin düşmesi,3. Konsantrasyon bozukluğu,4. Hareketlerin yavaşlaması,5. Dinlenmenin bozulması,

«Bir araştırmaya göre; bir mekanik konstrüksiyon

atölyesinde gürültünün 25dB düşürülmesi sonucu hatalı

parça sayısı oranında %52’lik azalma saptanmıştır.»

GÜRÜLTÜNÜN İNSAN ÜZERİNE ETKİLERİ

ZİNDE2

FİZİKSEL ETKİSİFİZİKSEL ETKİSİ İşitme kaybıİşitme kaybı

YAŞA GÖRE İŞİTME KAYBI YAŞ-İŞİTME KAYBIYAŞ-İŞİTME KAYBI

1. Yaş ilerledikçe fizyolojik işitme kaybında artış görülür.

2. Yaş ilerledikçe gürültüye bağlı işitme kaybında artış olur.

Odyometrik ölçümlerde 40 yaşından sonraki her 1 yaş için 0,5 dB düşme

fizyolojik olarak hesaplanır.

1. Yaş ilerledikçe fizyolojik işitme kaybında artış görülür.

2. Yaş ilerledikçe gürültüye bağlı işitme kaybında artış olur.

Odyometrik ölçümlerde 40 yaşından sonraki her 1 yaş için 0,5 dB düşme

fizyolojik olarak hesaplanır.

2-) Gürültüye Daha Hassas1-) Normal Fizyolojik Kayıp

ZİNDE

Ritmik seslerin dalgaları yumuşaktır.

Gürültüde seslerin dalgaları keskindir.

RİTMİK SES GÜRÜLTÜLÜ SES

KİŞİSEL DUYARLILIĞA GÖRE İŞİTME KAYBI

SORUKulak için hangi ses

daha zararlıdır?

İç kulak hasarını ortaya çıkaran; sesin müzikal kalitesi veya sesin kaynağı değil, iç kulağa gelen enerjidir. Yani iç kulağa aynı şiddette erişen güzel bir melodi ile bir matkap gürültüsü eşit derecede

hasar yapar.

ZİNDE

ZİNDE

Gürültüden Korunma

Gürültü Kontrolü Nedir?Gürültü Kontrolü Nedir?

Herhangi bir ses kaynağından yayılan gürültü niteliğine sahip sesleri;1. Kabul edilebilir seviyeye indirgemek, 2. Akustik özelliğini değiştirmek, 3. Etki süresini azaltmak, 4. Hoşa giden veya daha az rahatsız eden bir başka ses

ile maskelemek

…….gibi metotlarla zararlı etkilerini tam olarak gidermek veya makul bir seviyeye indirme işlemidir.

Herhangi bir ses kaynağından yayılan gürültü niteliğine sahip sesleri;1. Kabul edilebilir seviyeye indirgemek, 2. Akustik özelliğini değiştirmek, 3. Etki süresini azaltmak, 4. Hoşa giden veya daha az rahatsız eden bir başka ses

ile maskelemek

…….gibi metotlarla zararlı etkilerini tam olarak gidermek veya makul bir seviyeye indirme işlemidir.

GÜRÜLTÜ KONTROLÜ

ZİNDE

Gürültü Maruziyeti Çalışma Süresi EylemEn Yüksek Maruziyet Sınır-limit Değeri LEX, 8h=87dB(A) Ppeak=200Pa Gürültüyü Düşürme

En Yüksek Maruziyet Eylem Değeri LEX, 8h=85dB(A) Ppeak=140Pa KKD Kullandırma-Denetleme/Kullanma

En Düşük Maruziyet Eylem Değeri LEX, 8h=80dB(A) Ppeak=112Pa KKD Bulundurma

10

Günlük Maruziyet Değerleri Yerine Haftalık Maruziyet Değerleri Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edilmesi durumunda, maruziyet sınır ve etkin değerlerinde günlük maruziyet değerleri

yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir

Gürültü Maruziyeti Düzey EylemEn Yüksek Maruziyet Sınır Değeri KKD koruması dikkate alınır. En Yüksek Maruziyet Eylem Değeri KKD koruması dikkate alınmaz

(Çalışanların maruziyetinin tespitinde)En Düşük Maruziyet Eylem Değeri

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA / YASAL TEKNİK K

Çalışanların kesinlikle maruz kalmaması gereken değeriSınır Değeri

Aşıldığı durumda, risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değerEylem Değeri

Günlük Maruziyet Değerleri Yerine Haftalık Maruziyet Değerleri

Gebe çalışanın çalıştığı yerdeki gürültü seviyesinin, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB(A) geçmemesi sağlanır. KKD kullanarak dahi çalıştırılmaları yasaktır.

KORUNMA HİYERARŞİSİKORUNMA HİYERARŞİSİ

1. Kaynakta Koruma : En etkili – 1. tercih2. Ortamda Koruma : Daha az etkili – 2. tercih3. Kişide koruma : En az etkili – 3. tercih

[Korunma hiyerarşisine uyulmak zorunludur!!!]

Soru: Kaynağın yerini değiştirmek, kaynağın etrafını çevirmek hangi tip korumadır?

1. Kaynakta Koruma : En etkili – 1. tercih2. Ortamda Koruma : Daha az etkili – 2. tercih3. Kişide koruma : En az etkili – 3. tercih

[Korunma hiyerarşisine uyulmak zorunludur!!!]

Soru: Kaynağın yerini değiştirmek, kaynağın etrafını çevirmek hangi tip korumadır?

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA

ZİNDE

Soruya Soru Sor (3S Prensibi)Müdahale (İşlem) Nereye ve Amacı Nedir?

2. ORTAMDA KORUMA2. ORTAMDA KORUMA 3. KİŞİDE KORUMA3. KİŞİDE KORUMAMakineyi Değiştirmek

«Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi düşük makineler ile

değiştirilmesi»

İşlemi Değiştirmek«Gürültü düzeyi yüksek olarak

yapılan işlemin, daha az gürültü gerektiren işlemle değiştirilmesi»

İşleyişi Değiştirmek«Gürültü çıkartan makinelerin işleyişini yeniden düzenlemek (bakım, titreşen veya vuran

bölümleri yumuşak maddelerle kaplamak, süreçte bazı değişiklikler

yapmak gibi)»

Makineyi Değiştirmek«Kullanılan makinelerin, gürültü

düzeyi düşük makineler ile değiştirilmesi»

İşlemi Değiştirmek«Gürültü düzeyi yüksek olarak

yapılan işlemin, daha az gürültü gerektiren işlemle değiştirilmesi»

İşleyişi Değiştirmek«Gürültü çıkartan makinelerin işleyişini yeniden düzenlemek (bakım, titreşen veya vuran

bölümleri yumuşak maddelerle kaplamak, süreçte bazı değişiklikler

yapmak gibi)»

Ses Emici Malzeme KullanarakYansımayı Engellemekᵃ «Sesin geçebileceği ve/veya

yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplanmak. Ses dalgası bir engele

çarptığında enerjisinin bir kısmı yutulur buna (sogrulma) denir»

Araya Engel (Bariyer) KoyarakSesin Yayılmasını Engellemek«Gürültü kaynağı ile kişi arasına

gürültüyü önleyici engel koymak»

Kaynağı Ayrı Bölmeye Almak«Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye

almak»

Mesafeyi Artırmak«Gürültü kaynağı ile kişi arasındaki

mesafeyi artırmak»

Kaynağın Yerini Değiştirmek«Gürültü kaynağının konumunu

değiştirmek»

Ses Emici Malzeme KullanarakYansımayı Engellemekᵃ «Sesin geçebileceği ve/veya

yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplanmak. Ses dalgası bir engele

çarptığında enerjisinin bir kısmı yutulur buna (sogrulma) denir»

Araya Engel (Bariyer) KoyarakSesin Yayılmasını Engellemek«Gürültü kaynağı ile kişi arasına

gürültüyü önleyici engel koymak»

Kaynağı Ayrı Bölmeye Almak«Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye

almak»

Mesafeyi Artırmak«Gürültü kaynağı ile kişi arasındaki

mesafeyi artırmak»

Kaynağın Yerini Değiştirmek«Gürültü kaynağının konumunu

değiştirmek»

Sessiz Bölme İçine Almak«Gürültüye maruz kalan kişinin,

sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması»

Maruziyet Süresini Azaltmak«Gürültülü ortamdaki çalışma

süresinin kısaltılması»(Kişiye Yönelik Yönetsel Uygulama)

İş Programını Değiştirmek (Rotasyonla Çalıştırmak)

«Kişiye Yönelik Yönetsel Uygulama»

KKD Kullanmak«Gürültüye karşı etkin kişisel

koruyucu kullanmak»

Sessiz Bölme İçine Almak«Gürültüye maruz kalan kişinin,

sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması»

Maruziyet Süresini Azaltmak«Gürültülü ortamdaki çalışma

süresinin kısaltılması»(Kişiye Yönelik Yönetsel Uygulama)

İş Programını Değiştirmek (Rotasyonla Çalıştırmak)

«Kişiye Yönelik Yönetsel Uygulama»

KKD Kullanmak«Gürültüye karşı etkin kişisel

koruyucu kullanmak»

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA – TEKNİK 1. KAYNAKTA KORUMA1. KAYNAKTA KORUMA

2

KORUNMADA EŞDEĞER ENERJİ DÜZEYİ PRENSİBİ KORUNMADA EŞDEĞER ENERJİ DÜZEYİ PRENSİBİ

Eşdeğer enerji düzeyi prensibine göre;

[Sesin Şiddeti x Maruziyet Süresi = Sabit]

Bu prensibe göre; belirli bir sabit düzey olması koşulu ile, sesin şiddeti azaltılırsa, daha uzun süre gürültüye

maruz kalınabilir. Tersi de doğrudur.

Eşdeğer enerji düzeyi prensibine göre;

[Sesin Şiddeti x Maruziyet Süresi = Sabit]

Bu prensibe göre; belirli bir sabit düzey olması koşulu ile, sesin şiddeti azaltılırsa, daha uzun süre gürültüye

maruz kalınabilir. Tersi de doğrudur.

DÜZELTİLMİŞ GÜRÜLTÜ MARUZİYET DÜZEYLERİ

ZİNDE

DÜZELTİLMİŞ GÜRÜLTÜ MARUZİYET DÜZEYLERİ

MAKSİMUM GÜRÜLTÜ ŞİDDETİ (dB)

MAKSİMUM MARUZİYET DÜZEYİ [ILO STANDARDI / TR] / SAAT/GÜN

85 8

90 4

95 2

100 1

105 1/2

110 1/4

115 1/8

SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK

5 Desibel Kuralı

ZİNDE1

16/07/2013 28709

TR: 7,5

TIBBİ KORUNMADA GENEL KURALLARTIBBİ KORUNMADA GENEL KURALLAR

1. Gürültülü işlerde genç ve sağlıklı kişiler çalıştırılmalı,

2. İşe girişlerinde odyogramları alınmalı,

3. Her 6 ayda bir odyogramları alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde gerekli tedbirler alınmalı,

4. İş kazalarının önlenmesinde kesin denilebilecek yeterli önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve dilsizlerin çalıştırılabilir.

1. Gürültülü işlerde genç ve sağlıklı kişiler çalıştırılmalı,

2. İşe girişlerinde odyogramları alınmalı,

3. Her 6 ayda bir odyogramları alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde gerekli tedbirler alınmalı,

4. İş kazalarının önlenmesinde kesin denilebilecek yeterli önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve dilsizlerin çalıştırılabilir.

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YOLLARI – TIBBİ

ZİNDE1

KULAK KORUYUCULARIKULAK KORUYUCULARI

Pamuk : 5 – 16 dBCam pamuğu : 7 – 32 dBParafinli pamuk : 20 – 35 dBKulak tıkacı : 20 – 45 dBKulaklık : 12 – 48 dB

Pamuk : 5 – 16 dBCam pamuğu : 7 – 32 dBParafinli pamuk : 20 – 35 dBKulak tıkacı : 20 – 45 dBKulaklık : 12 – 48 dB

GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YOLLARI – TIBBİ

Koruma; Hava Yolu Koruma; Hava-Kemik YoluZİNDE1

Kulak Koruyucuları; • Rahat kullanımlı olmalı, • Kulağı tamamen kapatmalı, • Temiz ve sağlam olmalı,

Titreşim 2

ZİNDE

TİTREŞİM-VİBRASYON TANIMITİTREŞİM-VİBRASYON TANIMI

Mekanik bir sistemdeki salınım hareketlerini tanımlayan bir terimdir.

Potansiyel enerjinin kinetik enerjiye, kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüşmesi olayına titreşim denir.

Mekanik bir sistemdeki salınım hareketlerini tanımlayan bir terimdir.

Potansiyel enerjinin kinetik enerjiye, kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüşmesi olayına titreşim denir.

TANIM

TİTREŞİM-VİBRASYON

ZİNDE

Vücudun tümüne aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk

oluşturan, özellikle de, bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya

yol açan mekanik titreşimi ifade eder.

Her çeşit ulaşım, sanayi ve inşaat taşıtları gibi titreşen bir yüzeyin üzerinde olmak ya da titreşen bir sanayi makinesinin yakınında

çalışmak gibi koşullarda hissedilir.

Vücudun tümüne aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk

oluşturan, özellikle de, bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya

yol açan mekanik titreşimi ifade eder.

Her çeşit ulaşım, sanayi ve inşaat taşıtları gibi titreşen bir yüzeyin üzerinde olmak ya da titreşen bir sanayi makinesinin yakınında

çalışmak gibi koşullarda hissedilir.

İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve

özellikle de; damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol

açan mekanik titreşimi ifade eder.

Titreşim oluşturan aletlerin elle tutulması ve kullanılmasıyla hissedilen titreşimdir.

İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve

özellikle de; damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol

açan mekanik titreşimi ifade eder.

Titreşim oluşturan aletlerin elle tutulması ve kullanılmasıyla hissedilen titreşimdir.

TÜM VUCÜT TİTREŞİMİTÜM VUCÜT TİTREŞİMİEL-KOL TİTREŞİMİEL-KOL TİTREŞİMİ TÜM VÜCUT TİTREŞİMİ (TVT) TÜM VÜCUT TİTREŞİMİ (TVT) EL – KOL TİTREŞİMİ (EKT) EL – KOL TİTREŞİMİ (EKT)


ZİNDE2


ZİNDE

Kömür ve madencilikte kullanılan pnömatik çekiçler,

pnömotik tokmaklar

Taşlama, zımparalama, parlatma ve rendelemede

kullanılan makineler

Taş, yol ve beton kırma,

Ormancılıkta kullanılan taşınabilir testereler, döner

testereler

EL-KOL TİTREŞİMİ (5-1500 Hz / 125-300 Hz)EL-KOL TİTREŞİMİ (5-1500 Hz / 125-300 Hz)

Yol yapım, bakım ve onarım makineleri

Çelik konstrüksiyonlu yapılarda titreşime sebep

olan makineler

Traktör ve kamyon benzeri araçlar

Dokuma tezgahlarında kullanılan makineler

BÜTÜN VÜCUT TİTREŞİMİBÜTÜN VÜCUT TİTREŞİMİ

TİTREŞİMİN ETKİSİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLERTİTREŞİMİN ETKİSİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER

Titreşimin;1. Frekansına,2. Şiddetine,3. Maruziyet süresine

1. Kişinin yaşına, 2. Kişinin cinsiyetine 3. Kişinin kişisel duyarlılığına

4. Kişinin genel sağlık durumuna 5. Titreşimin Uygulandığı bölgeye – büyüklüğüne 6. Titreşimin Yönüne,

….bağlıdır.

Titreşimin;1. Frekansına,2. Şiddetine,3. Maruziyet süresine

1. Kişinin yaşına, 2. Kişinin cinsiyetine 3. Kişinin kişisel duyarlılığına

4. Kişinin genel sağlık durumuna 5. Titreşimin Uygulandığı bölgeye – büyüklüğüne 6. Titreşimin Yönüne,

….bağlıdır.


ZİNDE

ZİNDE

El – Kol Titreşimi

EL–KOL TİTREŞİMİ / HASARI BELİRLEYEN FAKTÖRLEREL–KOL TİTREŞİMİ / HASARI BELİRLEYEN FAKTÖRLER

Bireysel duyarlılık, Titreşimin şiddeti, Maruziyet sıklığı, Maruziyet süresi (yıl), Yalıtım düzeyi, Kavrama gücü, Kaynakla etkilenen vücut kısmı, Kullanılan aletlerin bakım ve onarımı, El-kol sisteminin dinamik cevabı

...gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Bireysel duyarlılık, Titreşimin şiddeti, Maruziyet sıklığı, Maruziyet süresi (yıl), Yalıtım düzeyi, Kavrama gücü, Kaynakla etkilenen vücut kısmı, Kullanılan aletlerin bakım ve onarımı, El-kol sisteminin dinamik cevabı

...gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.


ZİNDE

EL–KOL TİTREŞİMİ / HASARI BELİRLEYEN FAKTÖRLEREL–KOL TİTREŞİMİ / HASARI BELİRLEYEN FAKTÖRLER

Yüksek frekanslar: El ve parmakta yumuşak doku hasarıDüşük frekanslar : Bilek, dirsek ve omuzda hasar

Düşük frekanslı titreşimler (<50 Hz) el ve önkolda çok az kayıpla iletilirler. Dirsekteki kayıp pozisyonla ilgilidir,

dirseğin fleksiyonu arttıkça kayıp artar.

Titreşimin frekansı arttıkça enerji kaybı da artar. 150-200 Hz üzerinde titreşim enerjisinin çoğu el ve parmaklardaki

dokulara yayılır.

Yüksek frekanslar: El ve parmakta yumuşak doku hasarıDüşük frekanslar : Bilek, dirsek ve omuzda hasar

Düşük frekanslı titreşimler (<50 Hz) el ve önkolda çok az kayıpla iletilirler. Dirsekteki kayıp pozisyonla ilgilidir,

dirseğin fleksiyonu arttıkça kayıp artar.

Titreşimin frekansı arttıkça enerji kaybı da artar. 150-200 Hz üzerinde titreşim enerjisinin çoğu el ve parmaklardaki

dokulara yayılır.


ZİNDE

EL–KOL TİTREŞİMİ / SÜREKLİ TİTREŞİM ETKİLERİEL–KOL TİTREŞİMİ / SÜREKLİ TİTREŞİM ETKİLERİ

Cilt reseptörlerinin duyarlılığında depresyon Parmak sinirlerinde ödem, fibrozis ve sinir lifi kaybı Kemik ve eklem hasarları, Görme bozukluğu, İç kulak hasarına bağlı olarak denge bozukluğu

Ortalama 3 m/s2 üzerinde günlük titreşime maruz kalan işçilerin %10’unda 10 yıl içinde beyaz parmak ve

periferik nöropati gelişir.

Cilt reseptörlerinin duyarlılığında depresyon Parmak sinirlerinde ödem, fibrozis ve sinir lifi kaybı Kemik ve eklem hasarları, Görme bozukluğu, İç kulak hasarına bağlı olarak denge bozukluğu

Ortalama 3 m/s2 üzerinde günlük titreşime maruz kalan işçilerin %10’unda 10 yıl içinde beyaz parmak ve

periferik nöropati gelişir.


ZİNDE

EL–KOL TİTREŞİM SENDROMU (EKTS)EL–KOL TİTREŞİM SENDROMU (EKTS)

EKT Sendromu (EKTS), titreşimle birlikte çeşitli faktörlerin etkisi altında gelişen karmaşık bir süreçtir.

1. Vasküler (Damar) Hastalıkları (Mesleki Raynaud Fenomeni-Beyaz El - Ölü El)

2. Periferik (Çevresel) sinir hastalıkları3. Kemik-eklem ve kas hastalıkları4. Diğer hastalıklar (tüm vücut, SSS)

EKTS, etkileyen faktörlerle ilişkili olmak üzere çoğu zaman farklı semptom ve bulguların bir bileşimidir.

EKT Sendromu (EKTS), titreşimle birlikte çeşitli faktörlerin etkisi altında gelişen karmaşık bir süreçtir.

1. Vasküler (Damar) Hastalıkları (Mesleki Raynaud Fenomeni-Beyaz El - Ölü El)

2. Periferik (Çevresel) sinir hastalıkları3. Kemik-eklem ve kas hastalıkları4. Diğer hastalıklar (tüm vücut, SSS)

EKTS, etkileyen faktörlerle ilişkili olmak üzere çoğu zaman farklı semptom ve bulguların bir bileşimidir.


ZİNDE

VASKÜLER/BEYAZ PARMAK-Mesleki Raynaud FenomeniVASKÜLER/BEYAZ PARMAK-Mesleki Raynaud Fenomeni

Parmak arterlerinin vazokonstriksiyon ataklarıyla karakterlidir. Ataklar dakikalarca veya saatlerce sürer.

Soğuk maruziyetiyle veya emosyonel stresle artar. Atak sırasında dokunma duyusu tamamen kaybolabilir.

Stokholm EKTS sınıflandırması şöyledir; Evre 1 (hafif): Ara sıra olur. Bir veya birden fazla parmak ucundadır. Soğukla

tetiklenir Evre 2 (orta): Bazen olur. Bir veya daha fazla parmağın distal (dış) ve orta

kısımlarını etkiler Evre 3 (ağır): Ataklar daha sık, bütün parmakların bütün falankslarındadır Evre 4 (çok ağır): Yaygın ve sık ataklara ek olarak parmak uçlarında trofik

değişiklikler de vardır

Parmak arterlerinin vazokonstriksiyon ataklarıyla karakterlidir. Ataklar dakikalarca veya saatlerce sürer.

Soğuk maruziyetiyle veya emosyonel stresle artar. Atak sırasında dokunma duyusu tamamen kaybolabilir.

Stokholm EKTS sınıflandırması şöyledir; Evre 1 (hafif): Ara sıra olur. Bir veya birden fazla parmak ucundadır. Soğukla

tetiklenir Evre 2 (orta): Bazen olur. Bir veya daha fazla parmağın distal (dış) ve orta

kısımlarını etkiler Evre 3 (ağır): Ataklar daha sık, bütün parmakların bütün falankslarındadır Evre 4 (çok ağır): Yaygın ve sık ataklara ek olarak parmak uçlarında trofik

değişiklikler de vardır


ZİNDE

1

BEYAZ PARMAK – ÖLÜ EL – MESLEKİ RAYNAUD FENOME BEYAZ PARMAK – ÖLÜ EL – MESLEKİ RAYNAUD FENOME

Titreşimle birlikte, 8-10 derece (nemli) ısıya kısa süre maruziyette parmaklarda ve avuç içinde beyazlaşma,

«Beyaz el – Ölü El» olur.

Titreşimle birlikte, 8-10 derece (nemli) ısıya kısa süre maruziyette parmaklarda ve avuç içinde beyazlaşma,

«Beyaz el – Ölü El» olur.


ZİNDE4

1

PERİFERİK SENSORİNÖRAL POLİNÖROPATİPERİFERİK SENSORİNÖRAL POLİNÖROPATİ

Parmak ve ellerde uyuşma ve karıncalanma vardır. İleri dönemlerde dokunma, sıcaklık ve titreşim duyusu azalır

ve el becerileri bozulur.

PSP Stokholm Sınıflandırması; Evre 1 (hafif): Karıncalanma olmaksızın ara sıra uyuşma Evre 2 (orta): Aralıklı veya sürekli uyuşma ve duyu kaybı Evre 3 (ağır): Aralıklı veya sürekli uyuşma, dokunma duyusunun ve el

becerilerinin azalması

Parmak ve ellerde uyuşma ve karıncalanma vardır. İleri dönemlerde dokunma, sıcaklık ve titreşim duyusu azalır

ve el becerileri bozulur.

PSP Stokholm Sınıflandırması; Evre 1 (hafif): Karıncalanma olmaksızın ara sıra uyuşma Evre 2 (orta): Aralıklı veya sürekli uyuşma ve duyu kaybı Evre 3 (ağır): Aralıklı veya sürekli uyuşma, dokunma duyusunun ve el

becerilerinin azalması


ZİNDE

2

OSTEOARTİKÜLER VE KAS HASTALIKLARIOSTEOARTİKÜLER VE KAS HASTALIKLARI

Osteoartiküler (kemik-eklem) hastalıklar Dirsek ve el bileğinin osteoartrozu ve bilekte osteofitler Karpal kemik hastalıkları Semilunate kemik osteonekrozu (Kienböck hastalığı) Skafoid kemiğin psödoartrozu

Kas hastalıkları El ve parmaklarda ağrı ve kas güçsüzlüğü Elle kavrama yeteneğinin azalması Üst ekstremitede tendinit, tenosinovit

Osteoartiküler (kemik-eklem) hastalıklar Dirsek ve el bileğinin osteoartrozu ve bilekte osteofitler Karpal kemik hastalıkları Semilunate kemik osteonekrozu (Kienböck hastalığı) Skafoid kemiğin psödoartrozu

Kas hastalıkları El ve parmaklarda ağrı ve kas güçsüzlüğü Elle kavrama yeteneğinin azalması Üst ekstremitede tendinit, tenosinovit


ZİNDE

3

ZİNDE

Tüm Vücut Titreşimi

HASARI BELİRLEYEN FAKTÖRLERHASARI BELİRLEYEN FAKTÖRLER

Yol yapımı ve bakımı Araç tipi ve düzenlemesi Araç yaşı ve bakımı Araç süspansiyon sistemlerinin bakımı Koltuk düzenlemesi, süspansiyonu, bakımı Araç hızı, sürücü yetenekleri Aydınlatma ve görme İş organizasyonu …gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Yol yapımı ve bakımı Araç tipi ve düzenlemesi Araç yaşı ve bakımı Araç süspansiyon sistemlerinin bakımı Koltuk düzenlemesi, süspansiyonu, bakımı Araç hızı, sürücü yetenekleri Aydınlatma ve görme İş organizasyonu …gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.


ZİNDE

SEMPTOMLARSEMPTOMLAR

Başlangıç semptomları (şikayetleri) Mide, göğüs ve baş ağrısı Bulantı hissi Denge kaybı

Uzun süreli semptomlar (şikayetler) Omurga hasarları (En çok bel bölgesi etkilenir ve

deformasyon, lumbago ve siyatik gelişebilir) Sindirim, dolaşım ve solunum sistemleri Periferik (çevre) ve otonom sinirler

Başlangıç semptomları (şikayetleri) Mide, göğüs ve baş ağrısı Bulantı hissi Denge kaybı

Uzun süreli semptomlar (şikayetler) Omurga hasarları (En çok bel bölgesi etkilenir ve

deformasyon, lumbago ve siyatik gelişebilir) Sindirim, dolaşım ve solunum sistemleri Periferik (çevre) ve otonom sinirler


ZİNDE

1

SEMPTOMLAR (Başlangıçta Yüksek, Sonra Normal) SEMPTOMLAR (Başlangıçta Yüksek, Sonra Normal)

1. Bazı dokularda deformasyon2. Solunum hızında artış3. Oksijen, mineral ve enerji harcamasında artış4. Performansta düşme5. Sübjektif algılamada bozulma6. Kalp atım sayısının artma 7. Hipertansiyon8. MSS hücre fonksiyonlarında aksama9. Kanda glikoz ve glikojen konsantrasyonunda

(düzeyinde) azalma

1. Bazı dokularda deformasyon2. Solunum hızında artış3. Oksijen, mineral ve enerji harcamasında artış4. Performansta düşme5. Sübjektif algılamada bozulma6. Kalp atım sayısının artma 7. Hipertansiyon8. MSS hücre fonksiyonlarında aksama9. Kanda glikoz ve glikojen konsantrasyonunda

(düzeyinde) azalma


ZİNDE1

2

VÜCUT HAREKET HALİNDE İKEN SEMPTOMLARVÜCUT HAREKET HALİNDE İKEN SEMPTOMLAR

1.Duyu organlarında, 2.Kas, bağ ve eklemlerde, 3.İç kulak denge organında, 4.Deride kıl dibi ve deri altı dokularda, 5.Kılcal damarlarda, …… zararlı ve kalıcı etkiler yapar.

Düşük frekanslarda : Sarsıntı hissiYüksek frekanslarda : Karıncalanma-yanma hissi

1.Duyu organlarında, 2.Kas, bağ ve eklemlerde, 3.İç kulak denge organında, 4.Deride kıl dibi ve deri altı dokularda, 5.Kılcal damarlarda, …… zararlı ve kalıcı etkiler yapar.

Düşük frekanslarda : Sarsıntı hissiYüksek frekanslarda : Karıncalanma-yanma hissi


ZİNDE

3

ZİNDE

Titreşimde Tanı

TİTREŞİMİ ÖLÇEN ALETLERTİTREŞİMİ ÖLÇEN ALETLER

Titreşimi Ölçen AletlerOktav Bantları yada Vibrasyon Detektörü

Frekans (Oktav) Bantları (Hz); 1-2 4-8-1631.5-125-250-1.000-2.000-4.0008.000

Titreşimi Ölçen AletlerOktav Bantları yada Vibrasyon Detektörü

Frekans (Oktav) Bantları (Hz); 1-2 4-8-1631.5-125-250-1.000-2.000-4.0008.000


EL-KOL TİTREŞİMİN ÖLÇÜLMESİEL-KOL TİTREŞİMİN ÖLÇÜLMESİ

Çift elle kullanılan aygıtlarda, ölçümler her el için ayrı ayrı yapılacaktır. Maruziyet her iki eldeki en yüksek değer esas alınarak belirlenecektir.

Ölçüm insan vücudunun titreşimle temasta olduğu noktalarından veya en yakın yerinden yapılır.

El kol titreşiminde ölçüm, elle tutulan veya aletin çalışan kısmı üzerinden ölçülür,

Tüm vücut titreşiminde oturulan veya ayakta durulan noktalardan ölçülür.

Çift elle kullanılan aygıtlarda, ölçümler her el için ayrı ayrı yapılacaktır. Maruziyet her iki eldeki en yüksek değer esas alınarak belirlenecektir.

Ölçüm insan vücudunun titreşimle temasta olduğu noktalarından veya en yakın yerinden yapılır.

El kol titreşiminde ölçüm, elle tutulan veya aletin çalışan kısmı üzerinden ölçülür,

Tüm vücut titreşiminde oturulan veya ayakta durulan noktalardan ölçülür.

Titreşim


ZİNDE1

ÖLÇÜM YÖNTEMİÖLÇÜM YÖNTEMİ

Her titreşim kaynağı için bir ölçüm kartı tutulur. Ölçüm yapılan noktalar ve alınan değerlerin tümü kayıt altına alınır,

Titreşim ölçüm kartı yetkililerin her istediğinde gösterilmek üzere hazır bulundurulur.

Titreşim ölçüm sonuçlarına, istemeleri halinde işçi ve/veya temsilcileri tarafından ulaşılabilir.

Her titreşim kaynağı için bir ölçüm kartı tutulur. Ölçüm yapılan noktalar ve alınan değerlerin tümü kayıt altına alınır,

Titreşim ölçüm kartı yetkililerin her istediğinde gösterilmek üzere hazır bulundurulur.

Titreşim ölçüm sonuçlarına, istemeleri halinde işçi ve/veya temsilcileri tarafından ulaşılabilir.


ZİNDE

ZİNDE

Titreşimden Korunma

Maruziyeti Azaltıcı

Yöntemler

Bütün vücut titreşimini azaltacak (süspansiyonlu) oturma yerleri ayaklarda lastik paspaslar ve el-kol

titreşimini azaltacak el tutma yerleri vb.

TİTREŞİMDEN KORUNMA YOLLARIYeterli çalışma sürelerini kapsayan uygun

çalışma programı hazırlamak

Uygun bakım-onarım programları uygulamak

İşyerinin ve çalışma yerlerinin tasarımı ve düzenini sağlamak

Çalışanlara bilgi, eğitim ve talimatlar vermek

Maruz kalan işçiyi soğuktan ve nemden korumak

Maruziyet süresini kısaltmak. Titreşimin şiddeti sınırlandırılmak

ZİNDE

Ergonomik tasarım ve uygun iş ekipmanı seçimi

ZİNDE

ÇALIŞANLARIN TİTREŞİMLE İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

22 Ağustos 2013 Resmî Gazete Sayı: 28743


ZİNDE

TitreşimTürü

Maruziyet Sınır Değeri (m/s²)

Maruziyet Eylem Değeri (m/s²)

Hissedilen Frekanslar

KullanılanStandart

EL-KOL 5 2,5 1-1000 TS EN ISO 5349-1TS EN ISO 5349-2

TÜM VÜCUT 1,15 0,5 1-80 TS EN 1032:2005 TS 2775

8

Çalışanların kesinlikle maruz kalmaması gereken değeriSınır Değerin Anlamı

Aşıldığı durumda, risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değerEylem Değerinin Anlamı

RİSK DEĞERLENDİRMESİRİSK DEĞERLENDİRMESİ

Aralıklı/tekrarlanan şoklara maruziyet de dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine,

Maruziyet sınır ve eylem (etkin) değerlerine, Özel politika gerektiren gruplar ile tüm çalışanların

sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine, Mekanik titreşim ile çalışma ortamı arasındaki veya

mekanik titreşim ile diğer iş ekipmanları arasındaki etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,

Aralıklı/tekrarlanan şoklara maruziyet de dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine,

Maruziyet sınır ve eylem (etkin) değerlerine, Özel politika gerektiren gruplar ile tüm çalışanların

sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine, Mekanik titreşim ile çalışma ortamı arasındaki veya

mekanik titreşim ile diğer iş ekipmanları arasındaki etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,


ZİNDE1

MEVZUATMEVZUAT

Titreşim sonucu kemik-eklem zararları ve anijionörotik bozukluklar” Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü

ekli listede belirtilmiştir.

SGK yıllık istatistiklerinde, titreşimden ileri gelen;«meslek hastalıklarına rastlanılmamaktadır.»

«Yükümlülük Süresi 2 yıldır.»

Titreşim sonucu kemik-eklem zararları ve anijionörotik bozukluklar” Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü

ekli listede belirtilmiştir.

SGK yıllık istatistiklerinde, titreşimden ileri gelen;«meslek hastalıklarına rastlanılmamaktadır.»

«Yükümlülük Süresi 2 yıldır.»


ZİNDE

Termal Konfor3

ZİNDE

TERMAL KONFORTERMAL KONFOR

Bir işyerinde çalışanların bedensel ve zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde

bulunmalarına termal konfor denir.

Bir işyerinde termal konfor şartlarının sağlanınca;1. Meslek hastalıkları azalır2. İş kazaları azalır3. İşe devamlılık artar4. İş verimi artar

Bir işyerinde çalışanların bedensel ve zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde

bulunmalarına termal konfor denir.

Bir işyerinde termal konfor şartlarının sağlanınca;1. Meslek hastalıkları azalır2. İş kazaları azalır3. İşe devamlılık artar4. İş verimi artar

TERMAL – ISIL KONFOR

ZİNDE

TERMAL KONFORU BELİRLEYEN FAKTÖRLERTERMAL KONFORU BELİRLEYEN FAKTÖRLER

1. Hava sıcaklığı (Ortam ısısı)2. Havanın nemi (Bağıl Nem)3. Hava akım hızı4. Radyant ısısı (Termal Radyasyon)

1. Hava sıcaklığı (Ortam ısısı)2. Havanın nemi (Bağıl Nem)3. Hava akım hızı4. Radyant ısısı (Termal Radyasyon)

TERMAL – ISIL KONFOR

ZİNDE2

Hava Sıcaklığı

ZİNDE

TANIMTANIM

Isı; Enerjinin miktarını gösterir. Isı ölçümü Kalorimetre (ısıölçer) ile yapılır.

Sıcaklık; Enerjinin miktarını değil seviyesini gösterir. Sıcaklık; Kuru (Cıvalı) Termometre ile ölçülür.

Termal konforun ana (en önemli) parametresidir.

Isı; Enerjinin miktarını gösterir. Isı ölçümü Kalorimetre (ısıölçer) ile yapılır.

Sıcaklık; Enerjinin miktarını değil seviyesini gösterir. Sıcaklık; Kuru (Cıvalı) Termometre ile ölçülür.

Termal konforun ana (en önemli) parametresidir.

HAVA SICAKLIĞI (ORTAM SICAKLIĞI)

ZİNDE

VÜCUT ISI DENGESİVÜCUT ISI DENGESİ

Vücut Isısı : 36,8±0,4 (36,4-37,2) Hipotermi : <34 Normotermi : 36-38 Ateş : 38-40 Hipertermi : 42-44

0,5 derecelik artış ve azalışlar patolojik kabul edilir.

Vücut Isısı : 36,8±0,4 (36,4-37,2) Hipotermi : <34 Normotermi : 36-38 Ateş : 38-40 Hipertermi : 42-44

0,5 derecelik artış ve azalışlar patolojik kabul edilir.


ZİNDE

YÜKSEK SICAKLIĞIN ETKİLERİ – 1 YÜKSEK SICAKLIĞIN ETKİLERİ – 1

Vücut ısı regülasyonunun bozulması ile, vücut ısının 41°C’ye kadar ulaşması sonucu ısı (güneş) çarpması olur. Beyinde hasara ve ölüme neden olur.

Aşırı terleme ve tuz kaybı (İyon; Ca, Na, Mg, K) nedeni ile kaslarda ani kasılmalar şeklinde ısı krampları olabilir,

Aşırı yükleme sonucu oluşan sıvı kaybının tansiyon düşüklüğüne ve baş dönmesine yol açan ısı yorgunlukları olabilir.

Vücut ısı regülasyonunun bozulması ile, vücut ısının 41°C’ye kadar ulaşması sonucu ısı (güneş) çarpması olur. Beyinde hasara ve ölüme neden olur.

Aşırı terleme ve tuz kaybı (İyon; Ca, Na, Mg, K) nedeni ile kaslarda ani kasılmalar şeklinde ısı krampları olabilir,

Aşırı yükleme sonucu oluşan sıvı kaybının tansiyon düşüklüğüne ve baş dönmesine yol açan ısı yorgunlukları olabilir.


ZİNDE1

YÜKSEK SICAKLIĞIN ETKİLERİ – 2 YÜKSEK SICAKLIĞIN ETKİLERİ – 2

Kaşıntılı kırmızı lekeler şeklinde deri bozukluklarMoral bozukluklarıKonsantrasyon bozukluklarıAşırı duyarlıkAşırı uyku haliBaş dönmesiVücut direncinin düşmesiEndişe Yorgunlukİş veriminin düşmesi ……………neden olur.

Kaşıntılı kırmızı lekeler şeklinde deri bozukluklarMoral bozukluklarıKonsantrasyon bozukluklarıAşırı duyarlıkAşırı uyku haliBaş dönmesiVücut direncinin düşmesiEndişe Yorgunlukİş veriminin düşmesi ……………neden olur.


ZİNDE1

SICAKLIK PERFORMANS İLİŞKİSİSICAKLIK PERFORMANS İLİŞKİSİ

Aşırı sıcaklığın üretim üzerindeki olumsuz etkisi;29 °C olursa performans %5 düşer30 °C " " %10 " 31 °C " " %17 " 32 °C " " %30 "

"İşyerinde termal konfor şartlarının sağlanması İş

Verimini artırır."

Aşırı sıcaklığın üretim üzerindeki olumsuz etkisi;29 °C olursa performans %5 düşer30 °C " " %10 " 31 °C " " %17 " 32 °C " " %30 "

"İşyerinde termal konfor şartlarının sağlanması İş

Verimini artırır."


ZİNDE1

SICAKLIK PERFORMANS İLİŞKİSİSICAKLIK PERFORMANS İLİŞKİSİ

Faaliyetin Şekli Hava Sıcaklığı

Oturarak yapılan hafif el-kol işleri 20°CAyakta yapılan ağır el-kol işleri 17°CÇok ağır işlerin yapılması 15-16°C

Faaliyetin Şekli Hava Sıcaklığı

Oturarak yapılan hafif el-kol işleri 20°CAyakta yapılan ağır el-kol işleri 17°CÇok ağır işlerin yapılması 15-16°C


ZİNDE1

DÜŞÜK SICAKLIĞIN ETKİLERİDÜŞÜK SICAKLIĞIN ETKİLERİ

Endüstride düşük ısıya daha az rastlanır. Soğuk işyeri ortamları, daha çok soğuk hava depolarında yapılan çalışmalarda ve kışın açıkta yapılan işlerde görülür.

Düşük sıcaklığın insan üzerine olumsuz etkileri; Uyuşukluk Uyku hali Organlarda hissizlik Donma

Endüstride düşük ısıya daha az rastlanır. Soğuk işyeri ortamları, daha çok soğuk hava depolarında yapılan çalışmalarda ve kışın açıkta yapılan işlerde görülür.

Düşük sıcaklığın insan üzerine olumsuz etkileri; Uyuşukluk Uyku hali Organlarda hissizlik Donma


ZİNDE

ORTAM SICAKLIĞINI ÖLÇEN ALET VE BİRİMİORTAM SICAKLIĞINI ÖLÇEN ALET VE BİRİMİ

Ortam Sıcaklığını Ölçen AletKuru (Cıvalı) Termometre

BirimiCelcius-Santigrat-C/Fahrenheit-F/Kelvin-K/Reamur-R

Ortam Sıcaklığını Ölçen AletKuru (Cıvalı) Termometre

BirimiCelcius-Santigrat-C/Fahrenheit-F/Kelvin-K/Reamur-R


ZİNDE

Nem (Mutlak – Bağıl)

ZİNDE

NEM (MUTLAK VE BAĞIL)NEM (MUTLAK VE BAĞIL)

Mutlak nem; birim havadaki su buharı miktarıdır. Bir metreküp hava içindeki su buharının ağırlığıdır.

Bağıl (Nisbi) nem; aynı sıcaklıkta doymuş havadaki mutlak nemin %’sinidir.

Mevcut ortam ısısında işyeri havasını doymuşluk düzeyine kadar getirecek su buharı değerine göre yüzde oranı (%100 nemli) şeklinde

ifade edilebilir.

Spesifik nem; bir gaz içerisinde bulunan nem ağırlığının gaz ağırlığına oranıdır

Mutlak nem; birim havadaki su buharı miktarıdır. Bir metreküp hava içindeki su buharının ağırlığıdır.

Bağıl (Nisbi) nem; aynı sıcaklıkta doymuş havadaki mutlak nemin %’sinidir.

Mevcut ortam ısısında işyeri havasını doymuşluk düzeyine kadar getirecek su buharı değerine göre yüzde oranı (%100 nemli) şeklinde

ifade edilebilir.

Spesifik nem; bir gaz içerisinde bulunan nem ağırlığının gaz ağırlığına oranıdır

NEM

ZİNDE

İŞYERİNDE NEM ORANI VE NEMİN ETKİSİİŞYERİNDE NEM ORANI VE NEMİN ETKİSİ

Bir işyerinde bağıl nem %30-60 (80) olmalıdır.

Yüksek bağıl nem;Yüksek ortam sıcaklığında bunalmaDüşük ortam sıcaklığında üşüme ve ürperme

………………..hissine neden olur.

Bir işyerinde bağıl nem %30-60 (80) olmalıdır.

Yüksek bağıl nem;Yüksek ortam sıcaklığında bunalmaDüşük ortam sıcaklığında üşüme ve ürperme

………………..hissine neden olur.

NEM

NEMİ ÖLÇEN ALETNEMİ ÖLÇEN ALET

Nemi Ölçen AletlerHigrometre

Psikrometre (Kata Termometre)

Psikrometre cihazında, kuru ve ıslak termometre bir arada kullanılarak aynı anda iki değer elde edilir.

Elde edilen sonuçlar bu cihaz için geliştirilmiş grafik (psychrometry chart) ile değerlendirilerek ortamın nem

düzeyi hesaplanır.

Nemi Ölçen AletlerHigrometre

Psikrometre (Kata Termometre)

Psikrometre cihazında, kuru ve ıslak termometre bir arada kullanılarak aynı anda iki değer elde edilir.

Elde edilen sonuçlar bu cihaz için geliştirilmiş grafik (psychrometry chart) ile değerlendirilerek ortamın nem

düzeyi hesaplanır.

NEM

3

HAVA AKIM HIZIHAVA AKIM HIZI

Aşarsa, vücut ile çevresindeki hava arasında hava akımın etkisi ile ısı transferi olur ve ısı stresleri

oluşur.

Oturarak çalışanlarda : 0,15-1 m/sn Yarı aktif çalışanlarda : 1-1,25 m/sn Tozsuz yerlerde : 1.75 m/sn

«Hava akım hızı 0,3-0,5 metreyi/saniye aşmamalı»

Aşarsa, vücut ile çevresindeki hava arasında hava akımın etkisi ile ısı transferi olur ve ısı stresleri

oluşur.

Oturarak çalışanlarda : 0,15-1 m/sn Yarı aktif çalışanlarda : 1-1,25 m/sn Tozsuz yerlerde : 1.75 m/sn

«Hava akım hızı 0,3-0,5 metreyi/saniye aşmamalı»

HAVA AKIM HIZI

ZİNDE3

ÇEVRESEL (DIŞ) FAKTÖRLERÇEVRESEL (DIŞ) FAKTÖRLER KİŞİSEL FAKTÖRLERKİŞİSEL FAKTÖRLER1.Hava Sıcaklığı (Ortam Isısı)2.Ortamın Nemi (Bağıl Nem Oranı) 3.Ortamın Hava Akımı (Havalandırması)4.Radyant Isısı (Termal Radyasyonu)

1.Hava Sıcaklığı (Ortam Isısı)2.Ortamın Nemi (Bağıl Nem Oranı) 3.Ortamın Hava Akımı (Havalandırması)4.Radyant Isısı (Termal Radyasyonu)

1.Yapılan işin niteliği (hafif-orta-ağır iş)2.İşçinin giyim durumu (ince-kalın)3.İşçinin yaşı ve cinsiyeti4.İşçinin beslenmesi (işe uygun-değil)5.İşçinin fiziki durumu (zayıf-şişman)6.İşçinin ruhi durumu (sakin-gergin)7.İşçinin sağlık durumu (hasta-iyi)

1.Yapılan işin niteliği (hafif-orta-ağır iş)2.İşçinin giyim durumu (ince-kalın)3.İşçinin yaşı ve cinsiyeti4.İşçinin beslenmesi (işe uygun-değil)5.İşçinin fiziki durumu (zayıf-şişman)6.İşçinin ruhi durumu (sakin-gergin)7.İşçinin sağlık durumu (hasta-iyi)

TERMAL KONFOREFEKTİF ISI «HİSSEDİLEN ISI- EŞDEĞER EFEKTİF SICAKLIK» PARAMETRELERİEFEKTİF ISI «HİSSEDİLEN ISI- EŞDEĞER EFEKTİF SICAKLIK» PARAMETRELERİ

ZİNDE5

Aydınlatma4

ZİNDE

İŞYERLERİNDE İYİ AYDINLATMANIN ŞARTLARIİŞYERLERİNDE İYİ AYDINLATMANIN ŞARTLARI

Işık kaynağının birim yüzey üzerinde yaptığı etkiye aydınlanma (E) denir.

Aydınlanma ışık şiddeti ile doğru, uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.

Ayrıca, ışınlar ile yüzeyin normali arasındaki açının kosinüs fonksiyonu da vardır.

[E=I/d².Cos α (Lüks=mum/m²)]





AYDINLATMA

ZİNDE

BİRİMİ/ÖLÇEN ALETBİRİMİ/ÖLÇEN ALET

Aydınlatma şiddeti : lüxAydınlatmayı ölçen alet : lüxmetreAydınlatma şiddeti : lüxAydınlatmayı ölçen alet : lüxmetre

AYDINLATMA

ZİNDE3


Aydınlatmada amaç, belli bir aydınlık düzeyi elde etmek değil, iyi görme koşullarını sağlamaktır

İyi bir işyeri aydınlatması yapılan işe göre; Yeterli şiddette, Tek Düze, İyi Yayılmış, Gölge Vermeyen Göz Kamaştırmayan ………………………aydınlatma şeklinde olmalıdır.



AYDINLATMA

ZİNDE


1. Işık şiddeti (niteliği) 2. Işığın rengi ve renksel yansıması3. Işığın yayılması ve dağılımı4. Işığın yönü ile gölge etkisi5. Göz kamaşmasının önlenmesi (sınırlandırılması)6. Aydınlatılmak istenen yüzey (yeterli olmalı)7. Aydınlatılmak istenen araç gereç8. Aydınlatılan yüzeyin yapısı;

Kirli ve koyu renkli (ışığın %10-12’i yansır) Temiz ve açık renk (ışığın >%90’ı yansır) Mat veya parlak yüzeyler



AYDINLATMA

İYİ BİR AYDINLATMANIN OLUMLU ETKİLERİİYİ BİR AYDINLATMANIN OLUMLU ETKİLERİ

1. Görme keskinliğini (gözün ayırt edebilirliğini) artırır,2. Bakılan eşya daha iyi görülür,3. İş kazası önlenebilir veya azalır,4. İşçilerin başarısını ve performansını artırır,5. İş görmede çabukluk ve kalite sağlar,


AYDINLATMA

ZİNDE

DOĞAL AYDINLATMADOĞAL AYDINLATMA

Aydınlatmanın güneş ışığı ile yapılması esastır.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 13. Maddesinde «işyeri taban yüzeyinin en az 1/10’i oranında ışık

almasına sağlayacak şekilde pencerelerin olması» şartı getirilmiştir.




AYDINLATMA

ZİNDE

AYDINLATMA

İşyerlerindeki Aydınlatma Oranları Lüxİşyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler ve benzeri yerler Avlular açık

alanlar 20 Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iş geçit, koridor, yol ve merdivenler

Kaba malzemelerin

taşınması, koridor50

Kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi, kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansör kabinleri malzeme stok ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar

Kaba montaj, stok ambarlar,

soyunma yerleri100

Normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve kutulama ve benzeri işler

Normal montaj, tezgah, konserve 200

Ayrıntıların yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler Ayrıntıların seçilmesi 300

Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin Koyu renkli dokuma, büro 500

Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler Hassas işler 1000

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’nün 18. Maddesine Göre

4

Basınç5

ZİNDE










AYDINLATMA

ZİNDE

BİRİMİ/ÖLÇEN ALETBİRİMİ/ÖLÇEN ALET

Aydınlatma şiddeti : lüxAydınlatmayı ölçen alet : lüxmetreAydınlatma şiddeti : lüxAydınlatmayı ölçen alet : lüxmetre

AYDINLATMA

ZİNDE3






AYDINLATMA

ZİNDE






AYDINLATMA

İYİ BİR AYDINLATMANIN OLUMLU ETKİLERİİYİ BİR AYDINLATMANIN OLUMLU ETKİLERİ



AYDINLATMA

ZİNDE

İŞYERLERİNDE AYDINLATMAİŞYERLERİNDE AYDINLATMA

Tabi (Doğal) Aydınlatma Suni (Yapay) AydınlatmaTabi (Doğal) Aydınlatma Suni (Yapay) Aydınlatma

AYDINLATMA

ZİNDE

YAPAY AYDINLATMA TÜRLERİYAPAY AYDINLATMA TÜRLERİ

1. Direkt (Dolaysız)2. Endirekt (Dolaylı) 3. Yarı Direkt (Karma)

Işık çalışılan bölgeye direk geliyorsa Direkt-Dolaysız, Başka bir yüzeye çarpıp geliyorsa Endirekt-Dolaylı, Sadece çalışılan bölgeyi aydınlatıyorsa Yarı Direkt-

Karma-Lokal, …………………aydınlatma olarak adlandırılır.

1. Direkt (Dolaysız)2. Endirekt (Dolaylı) 3. Yarı Direkt (Karma)

Işık çalışılan bölgeye direk geliyorsa Direkt-Dolaysız, Başka bir yüzeye çarpıp geliyorsa Endirekt-Dolaylı, Sadece çalışılan bölgeyi aydınlatıyorsa Yarı Direkt-

Karma-Lokal, …………………aydınlatma olarak adlandırılır.

AYDINLATMA

1

DOĞAL AYDINLATMADOĞAL AYDINLATMA







AYDINLATMA

ZİNDE

AYDINLATMA

İşyerlerindeki Aydınlatma Oranları Lüxİşyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler ve benzeri yerler Avlular açık

alanlar 20 Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iş geçit, koridor, yol ve merdivenler

Kaba malzemelerin

taşınması, koridor50

Kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi, kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansör kabinleri malzeme stok ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar

Kaba montaj, stok ambarlar,

soyunma yerleri100

Normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve kutulama ve benzeri işler

Normal montaj, tezgah, konserve 200

Ayrıntıların yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler Ayrıntıların seçilmesi 300

Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin Koyu renkli dokuma, büro 500

Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler Hassas işler 1000

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’nün 18. Maddesine Göre

4

Basınç5

ZİNDE

AÇIKLAMALAR – 1AÇIKLAMALAR – 1

Birim yüzey üzerine uygulanan kuvvete basınç denir. Birimi paskal (N/m²), bar (kg/cm²) veya 1 atm (760

mmHg = 1,013 kg/cm²)’dir.

İSG konusunda basınç; normal atmosfer basıncının daha fazla veya daha az olması gereken veya olan

işyerlerindeki basınçtır.

Not; Yerküre atmosferi, deniz seviyesinde 100 kilopaskallık (kPa) bir basınç oluşturur. Bu, 1 mutlak atmosfer (1 absolut atmosfer=1 ATA) olarak ifade edilir.

Birim yüzey üzerine uygulanan kuvvete basınç denir. Birimi paskal (N/m²), bar (kg/cm²) veya 1 atm (760

mmHg = 1,013 kg/cm²)’dir.

İSG konusunda basınç; normal atmosfer basıncının daha fazla veya daha az olması gereken veya olan

işyerlerindeki basınçtır.

Not; Yerküre atmosferi, deniz seviyesinde 100 kilopaskallık (kPa) bir basınç oluşturur. Bu, 1 mutlak atmosfer (1 absolut atmosfer=1 ATA) olarak ifade edilir.

BASINÇ

ZİNDE


Denizde her 10 metre derinlikte basınç 1 atmosfer artar.

Atmosferik hava normalde %20 oksijen, %80 azottan oluşur.

Bunun anlamı; deniz seviyesinde havanın parsiyel basıncı 0.2 ATA O₂, 0.8 ATA N₂’dur. Örneğin denizin 40

metre altında parsiyel banıç; 1 ATA O₂ ve 4 ATA N₂

Denizde her 10 metre derinlikte basınç 1 atmosfer artar.

Atmosferik hava normalde %20 oksijen, %80 azottan oluşur.

Bunun anlamı; deniz seviyesinde havanın parsiyel basıncı 0.2 ATA O₂, 0.8 ATA N₂’dur. Örneğin denizin 40

metre altında parsiyel banıç; 1 ATA O₂ ve 4 ATA N₂

BASINÇ

ZİNDE1


Normalde 4 Bar (Newton/cm²)’lik basınç değişimi organizmada rahatsızlık hissi dışında herhangi bir

sağlık sorunu oluşturmaz.

Basıncın daha 4 bardan daha fazla değişmesi bir takım sorunlara neden olur.

Normalde 4 Bar (Newton/cm²)’lik basınç değişimi organizmada rahatsızlık hissi dışında herhangi bir

sağlık sorunu oluşturmaz.

Basıncın daha 4 bardan daha fazla değişmesi bir takım sorunlara neden olur.

BASINÇ

ZİNDE

DÜŞÜK BASINCA MARUZ KALAN MESLEKLERDÜŞÜK BASINCA MARUZ KALAN MESLEKLER

Uçak kabinlerinde çalışanlar, Balonlarla seyahatlerYol yapımı, elektrik, telefon servis istasyonlarında

çalışanlarSepo odaları (modern yangın korunma sistemlerinin

gereği olarak kurulan ve oksijen içeriği %13’lere kadar düşürülen çalışmalar)

Uçak kabinlerinde çalışanlar, Balonlarla seyahatlerYol yapımı, elektrik, telefon servis istasyonlarında

çalışanlarSepo odaları (modern yangın korunma sistemlerinin

gereği olarak kurulan ve oksijen içeriği %13’lere kadar düşürülen çalışmalar)

DÜŞÜK BASINÇ

ZİNDE

DÜŞÜK BASINÇDÜŞÜK BASINÇ

Basıncın düşmesi nedeniyle, normal atmosfer basıncı altında dokularda erimiş olan gazlar serbest hale gelir ve vücutta; Çeşitli organlarda karıncalanma, Kol ve bacaklarda ağrılar, Kulak ağrıları, kanaması ve işitme kaybı, Bulanık görme, Vücuttaki oksijenin parsiyel basıncının düşmesi

sonucu anoksemi (Kanda O₂ azalması), Tansiyon düşüklüğü ve taşikardi görülebilir.

Basıncın düşmesi nedeniyle, normal atmosfer basıncı altında dokularda erimiş olan gazlar serbest hale gelir ve vücutta; Çeşitli organlarda karıncalanma, Kol ve bacaklarda ağrılar, Kulak ağrıları, kanaması ve işitme kaybı, Bulanık görme, Vücuttaki oksijenin parsiyel basıncının düşmesi

sonucu anoksemi (Kanda O₂ azalması), Tansiyon düşüklüğü ve taşikardi görülebilir.

DÜŞÜK BASINÇ

ZİNDE

YÜKSEK BASINCA MARUZ KALAN MESLEKLERYÜKSEK BASINCA MARUZ KALAN MESLEKLER

DalgıçlarBalıkçılarSünger avcılarıTünel ve duba yapımında çalışanlarıRekompresyon odası teknisyenleriDenizaltı personeliGemi kurtarıcıları

………………..gibi mesleklerde görülür.

DalgıçlarBalıkçılarSünger avcılarıTünel ve duba yapımında çalışanlarıRekompresyon odası teknisyenleriDenizaltı personeliGemi kurtarıcıları

………………..gibi mesleklerde görülür.

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

YÜKSEK BASINCA BAĞLI HASTALIKLARYÜKSEK BASINCA BAĞLI HASTALIKLAR

1. Barotaravma Kompresyon Barotravması Dekompresyon Barotravması

2. Dekompresyon Hastalığı Tip I Dekompresyon Hastalığı Tip II Dekompresyon Hastalığı

3. Disbarik Osteonekroz

1. Barotaravma Kompresyon Barotravması Dekompresyon Barotravması

2. Dekompresyon Hastalığı Tip I Dekompresyon Hastalığı Tip II Dekompresyon Hastalığı

3. Disbarik Osteonekroz

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

BAROTRAVMA BAROTRAVMA

Yüksek basıncın mekanik etkisine bağlı olarak timpan zarının (kulak zarının) iki tarafı arasında basınç farkı

oluşmasıdır.

Yüksek basıncın mekanik etkisine bağlı olarak timpan zarının (kulak zarının) iki tarafı arasında basınç farkı

oluşmasıdır.

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

1

DEKOMPRESYON HASTALIĞI (VURGUN)DEKOMPRESYON HASTALIĞI (VURGUN)

Basınç arttıkça kandaki azot yoğunluğu (gaz basıncı) da artar.

Atmosferik basınca dönme hızlı olursa, kanda eriyik haldeki azot hızla kanda ve dokularda baloncuklara

dönüşerek dolaşım yetmezliğine ve lokal doku hasarına neden olur.

Etkilenme; Hava basıncına Su altındaki derinliğe Maruziyet süresine …..bağlıdır.

Basınç arttıkça kandaki azot yoğunluğu (gaz basıncı) da artar.

Atmosferik basınca dönme hızlı olursa, kanda eriyik haldeki azot hızla kanda ve dokularda baloncuklara

dönüşerek dolaşım yetmezliğine ve lokal doku hasarına neden olur.

Etkilenme; Hava basıncına Su altındaki derinliğe Maruziyet süresine …..bağlıdır.

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

2

DEKOMPRESYON HASTALIĞI (VURGUN)DEKOMPRESYON HASTALIĞI (VURGUN)

Derinde gaz vücut dokularında erir, fakat basınç kalkınca çözünürlük azalır. Basınç azalması hızlı olursa, akciğerin gazı atacak kadar zamanı olmaz ve dokuda

gaz kabarcıkları oluşur. Klinik görünüm, bu kabarcıkların miktarına ve lokalizasyonuna bağlıdır.

Dekompresyon hastalığı maruziyetten sonraki 10 dakika ile 2 hafta arasında ortaya çıkabilir.

Derinde gaz vücut dokularında erir, fakat basınç kalkınca çözünürlük azalır. Basınç azalması hızlı olursa, akciğerin gazı atacak kadar zamanı olmaz ve dokuda

gaz kabarcıkları oluşur. Klinik görünüm, bu kabarcıkların miktarına ve lokalizasyonuna bağlıdır.

Dekompresyon hastalığı maruziyetten sonraki 10 dakika ile 2 hafta arasında ortaya çıkabilir.

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

2

YÜKSEK BASINÇLI İŞLERDE KORUNMA ÖNERİLERİYÜKSEK BASINÇLI İŞLERDE KORUNMA ÖNERİLERİ

Yüksek basınç koşullarında çalışanlar olası sağlık riskleri konusunda iyi eğitilmeli, doğru davranış biçimleri öğretilmelidir.

Dalgıçların erken yükselmemelerinin sağlanması, rekompresyon uygulamalarının doğru ve yeterince yapılması gereklidir.

Riskli iş ortamlarında düzenli basınç ölçümleri yapılmalı, basınç alarm sistemleri kurulmalıdır.

Yüksek basınç koşullarında çalışanlar olası sağlık riskleri konusunda iyi eğitilmeli, doğru davranış biçimleri öğretilmelidir.

Dalgıçların erken yükselmemelerinin sağlanması, rekompresyon uygulamalarının doğru ve yeterince yapılması gereklidir.

Riskli iş ortamlarında düzenli basınç ölçümleri yapılmalı, basınç alarm sistemleri kurulmalıdır.

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

YÜKSEK BASINÇLI İŞLERDE KORUNMA ÖNERİLERİYÜKSEK BASINÇLI İŞLERDE KORUNMA ÖNERİLERİ

İşe giriş muayenelerinde genel vücut sağlığının yanı sıra solunum ve sinir sitemi, KBB, KVS, GİS ve KİS patolojileri ve obezite araştırılmalı,

Boy, kilo ölçümleri yapılmalı, omuz, diz ve kalça grafileri, SFT, EKG, odyometre yapılmalı, kemik grafileri yılda bir tekrarlanmalı

Kontrol aralıkları 1 ATA’dan düşük basınç : 3 aydan uzun olmamalı 1 ATA’dan yüksek basınç: 1 aydan uzun olmamalı

İşe giriş muayenelerinde genel vücut sağlığının yanı sıra solunum ve sinir sitemi, KBB, KVS, GİS ve KİS patolojileri ve obezite araştırılmalı,

Boy, kilo ölçümleri yapılmalı, omuz, diz ve kalça grafileri, SFT, EKG, odyometre yapılmalı, kemik grafileri yılda bir tekrarlanmalı

Kontrol aralıkları 1 ATA’dan düşük basınç : 3 aydan uzun olmamalı 1 ATA’dan yüksek basınç: 1 aydan uzun olmamalı

YÜKSEK BASINÇ

ZİNDE

Radyasyon6

ZİNDE

TANIM VE DENETİMTANIM VE DENETİM

Radyasyon Latince bir kelime olup dilimizde ışıma olarak kullanılır.

İşyerlerinde radyasyonun kullanılmasını ve denetlemesini Türkiye Atom Enerjisi Kurumu -TAEK tarafından yapılır.

Radyasyon Latince bir kelime olup dilimizde ışıma olarak kullanılır.

İşyerlerinde radyasyonun kullanılmasını ve denetlemesini Türkiye Atom Enerjisi Kurumu -TAEK tarafından yapılır.

RADYASYON

ZİNDE

Doğal(Radon)

RADYASYON KAYNAKLARI

Mesleksel(Nükleer Santral)

Medikal(Radyoloji)

Radon; Kaya, toprak ve sudaki doğal uranyumun bozunması

ZİNDE

ELEKTROMAGNETİK SPEKTRUM*Dalga Küçülür Enerji ArtarDalga Boyları Büyür Enerjileri Azalır

ZİNDE2-) Elektromagnetik spektrumda ışınların zararı sağa gidildikçe artar.

RADYASYONUN GİRİCİLİĞİ

ZİNDE3-) Parçacık şeklinde yayılan ışınların zarar düzeyi Nötronlar>Beta>Alfa

RADYASYONRADYASYON

RADYASYON TANISI

Gözle görülmez

Dokunarak algılanmaz

Sesi duyulmaz

Tadı alınmaz

Kokusu alınmaz

ZİNDE

KESİN TANIKESİN TANI

1.Dıştan etki yapan ışınların ölçülmesi için parsiyel global dozimetri,

2.İç kontaminasyonun ölçülmesi için total veya parsiyel beden spektrometresi yapılır.

Işına maruz kalınan işlerde, çalışanın özel kuruluşlar tarafından sürekli denetlenmesi ve hastalık halinde bu

denetimin sonuçlarından yararlanılması gerekir.

1.Dıştan etki yapan ışınların ölçülmesi için parsiyel global dozimetri,

2.İç kontaminasyonun ölçülmesi için total veya parsiyel beden spektrometresi yapılır.

Işına maruz kalınan işlerde, çalışanın özel kuruluşlar tarafından sürekli denetlenmesi ve hastalık halinde bu

denetimin sonuçlarından yararlanılması gerekir.

RADYASYON TANISI

ZİNDE

DOZİMETRE (Radyasyonun Ölçülmesi)DOZİMETRE (Radyasyonun Ölçülmesi)

RADYASYON TANISI

Film TLD

Kalem

ZİNDE

Güvenlikli Çalışabilmek İçin;Güvenlikli Çalışabilmek İçin;

1. Işının gücü/çıkış enerjisi,2. Işın kaynağına uzaklık,3. Işının çapı,4. Işının dağılımı,5. Sinyal atım hızı sıklığı,6. Dalga boyu,7. Işının optiği ve ışın yolu,8. Maruziyet süresi,9. Hastanın boyutu,

bilinmelidir……

1. Işının gücü/çıkış enerjisi,2. Işın kaynağına uzaklık,3. Işının çapı,4. Işının dağılımı,5. Sinyal atım hızı sıklığı,6. Dalga boyu,7. Işının optiği ve ışın yolu,8. Maruziyet süresi,9. Hastanın boyutu,

bilinmelidir……

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

İSTANBULUZMAN

Ergonominin Faydaları:

Üretim sistemleri tasarımlarında ve işletiminde ergonomik faktörler dikkate alınırsa;

• Kişiler üzerindeki stres kalkar, daha rahat olurlar,

• Verim artar,

• Kayıp zamanlar azalır,

• Devamsızlıklar ve işten ayrılmalar azalır,

• İşle ilgili hatalar azalır,

• İş kalitesi artar,

• Çalışanların fiziksel ve psikolojik sorunları azalır,

• İş kazaları – Meslek Hastalıkları azalır.

Ergonomi biliminin amaçları:İşyerindeki temel görevi, çalışana yönelik iş düzenlemesinin temel bilgilerini sağlamaktır.

1. İnsanlar tarafından kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım etkinliğinin artırılması

2. Günlük hayatta karşılaşılan insan kullanımına ve etkileşimine açık olan her şeyin insana uygun tasarımıyla:

a. İnsan performansının artması

b. İnsan güvenliğinin sağlanması

c. İnsan sağlığının korunması ve iyileştirilmesi

d. İnsan mutluluğunun ve doyumunun sağlanması amaçlanır.

Ergonomi 3 ana bölümde incelenir:1. Fiziksel Ergonomi (İnsanların anatomik, antropometrik,

fizyolojik ve biyomekanik karakteristikleriyle ilgilenir)

2. Algısal-Bilişsel Ergonomi (Cognitive-Ergonomi) (Asıl çalışma alanı gösterge dizaynıdır. Hata olasılığını en aza indirmek hedeflenir. Kumanda, kontrol düğmeleri, uyarı zilleri, sinyaller, joystickler, direksiyon ve araç-uçak göstergeleri Örnek: Hava trafik kontrolü)

3. Örgütsel Ergonomi (İnsanları ve işi en iyi etkiyi sağlayacak şekilde örgütler, konuları: iletişim, ekip kaynak yönetimi, iş tasarımı, çalışma saatlerinin belirlenmesi, toplum ergonomisi, uyumlu çalışma, sanal örgütler, kalite yönetimi)

Antropometrik çalışma yeri düzenleme

Antropometrik ölçüsü alınan insanların, en az %90’ı uygulanan tasarım ölçüsü içinde yer almalıdır.

Çalışma yerlerini düzenlenmesinde çalışan vücudunun en önemli organlarının uzunluklarını ve uzanma mesafelerini, ellerin ve ayakların hareket boyutlarını bilmek gereklidir.

Antropometri ve Çalışma Ortamı TasarımıÇalışan insanların fiziksel rahatlıkları ve beden yeteneklerini maksimum düzeyde kullanabilmeleri,

kullandıkları malzemeler,

Çalışma yüzeyleri ve

Hacimlerinin kendi boyutları ile uygun olmasına bağlıdır.

Antropometrik verilerden yararlanılmaz ise:

Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları ve

Yorgunluk sorunları ortaya çıkar.

ErkekKadın

Hassas işler Hafif işler Ağır İşler

Kuvvet KuvvetKuvvet

Ayakta Çalışma Esnasında Tavsiye Edilen Yükseklikler. Referans çizgisi (±0) ile yerden ortalama dirsek yüksek seviyesi ve sapmalar

Dirsek masa hizasında olacak şekilde sandalye yüksekliğinin ayarlanabilir olması gereklidir.

Ayakta çalışma var ise, ayaklık vücut pozisyonunun ve ağırlık dağılımının

bir ayaktan diğerine geçmesini sağlar.

Ayarlanabilir İş İstasyonları

Çalışma yöntemlerinin, çalışma tekniklerinin ve çalışma koşullarının insan vücuduna uydurulması,

İnsan çalışmasının daha iyi hale getirilmesidir.

Aşağıda belirtilen durumlar dikkate alınarak fizyolojik çalışma yeri düzenlemeye gidilmektedir.

1. Kassal Çalışma

2. Çevre Koşulları.

Fizyolojik açıdan çalışma yerinin düzenlenmesi

İdeal oturma pozisyonu:

• Kalça, diz ve bilek açıları 90 ° daha fazla olmalı

• Beden açısı 30 ° den fazla olmamalı

• Üst kol yere 20 ° açı yapmalı• Dirsek açısı 90° ila 120° olmalı• Önkol yere 20 °- paralel

durmalı• Ön kol desteği olmalı

• Baş omurganın devamıdır.• Bilek önkolun devamıdır.

Psikolojik Açıdan Çalışma Yeri Düzenleme

Motivasyon

Renk düzenleme

Müzik

RenklendirmeDoğru renklendirme algılamayı düzeltir.

Ayırt etme ve farklılaştırmada yardımcı olur.

Stresi önler, karamsarlığı atar.

Performansı artırıcı yöndedir.

Monotonluğu yok ederek, kabiliyeti yükseltir, yorgunluğu azaltır.

Duyguları olumlu yönde etkiler.

Güvenliği artırır. Kazaları önleyici etkisi vardır.

Düzenliliği oluşturur. Depolamada, taşımada, fabrika içi ulaşımda önemli bir düzenleme faktörüdür.

Enerji artırıcı renk ve ışık dinlenme esnasında dinlenme açığını kapamada yardımcı olur.

Esinlemeyi artırır.

Güvenlik Renkleri

Güvenlik renkleri

Anlam Zıt rengi Kullanım örnekleri

KırmızıDoğrudan

tehlike, yasakBeyaz

İmdat şalterleri, imdat frenleri

SarıDikkat,

muhtemel tehlike

SiyahTaşıma bantları, araç

yolları, merdiven basamakları

YeşilTehlike yok, ilk

yardımBeyaz

İmdat çıkış kapısı, ilk yardım odaları ve

araçları

Mavi Emin Beyaz

Güvenlik tekniği uyarılarına ait

işaretler,trafik levhaları ( Örn: Gürültü bölgesi)

Ergonomik riskler

Ağır yük kaldırma

Sık yük kaldırma

Uygunsuz yük kaldırma

Uygunsuz duruş

Güçle kavramak ve tutam

Tekrarlayan hareket

El ve kol titreşimi

Ergonomi-201

TEŞEKKÜRLER…

Önlemek Tedaviden Ucuzdur…

ZİN DE

Documents

Transcript of ZİN DE