Zhvillimi i Burimeve të Ripërtëritshme të Energjisë në Kosovë · Plani Kombëtar i Veprimit...

Zhvillimi i Burimeve të Ripërtëritshme të Energjisë në Kosovë

Miftar NIKA,

MZHE/DE/DBREE&BP

Tiranë, 18 Nëntor 2016

Kuadri ligjor dhe programor i BRE-ve

Procedurat e investimeve

Kuadri institucional

Potenciali i Energjia nga BRE

Statusi i BRE në Kosovë

Caqet e BRE për vitin 2020

Skema mbështetëse për BRE

Progresi i BRE deri në 2016

Energjia Diellore

Zbatimi i projektit demonstrues në QKUK dhe QS

Foto gjatë implementimit të projektit.

Ministria e Zhvillimit Ekonomik (MZHE)

Përmbledhje

legjislacioni primar

Ligji nr. 05/L-081 për Energjinë

Ligji nr. 05/L-084 për Rregullatorin e Energjisë

Ligji nr. 05/L-085 për Energjinë Elektrike

Ligji nr.05/L-052 për Energjinë Termike

legjislacioni sekondar

Udhëzimi Administrativ nr.01 / 2013 për Caqet e BRE-ve (2013-2020)

Udhëzimi Administrativ nr.02 / 2013 për promovimin e shfrytëzimit të energjisë nga BRE.

Rregulli mbi metodologjinë e tarifave

Rregullat për skemat e mbështetjes

Rregullat për certifikatën e origjinës

Draftimi i Udhëzimit Administrativ për Biokarburantet

Korniza Programore për BRE:

Strategjia e Energjisë (2016 – 2025) (draft)

Strategjia e Energjisë (2009 - 2018)

Strategjia e Ngrohjes (2011 - 2018)

Programi i Zbatimit të Strategjisë së Energjisë së Kosovës

Plani Kombëtar i Veprimit për Burimet e Ripërtëritshme të Energjisë (PKVBRE) (2011-2020)

Hartimi i Raportit të Progresit mbi zbatimin e Planit të Veprimit dhe përmbushjen e objektivave deri në fund të periudhës në vitin 2020


Kuadri ligjor dhe programor i BRE-ve

Agjencia për Regjistrimin e Bizneseve në Kosovë

Regjistrimi i biznesit

Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor

Leja për mbrojtjen e mjedisit

Leja për shfrytëzimin e ujërave (nëse flitet për hidroenergji)

Leja e ndërtimit (për kapacitete të instaluara mbi10MW)

Lejet, varësisht nga lokacioni i ndërtimit

Agjencia Kosovare e Pyjeve (nëse preket ndonjë pyll)

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit (nëse preket ndonjë zonë e interesit të veçantë/zonë arkeologjike)

Ministria e Infrastrukturës

Leja për kyçje në infrastrukturën ekzistuese rrugore

komuna

Leja e ndërtimit (për kapacitete të instaluar nën10MW)

Kontrata për shfrytëzim të tokës

KEDS - KESCO

Autorizimi për kyçje në sistemin e shpërndarjes së energjisë elektrike

Kontratat për blerë e energjisë nga furnizuesit. Në rast të tarifave stimuluese, nga furnizuesi publik.

Zyra e Rregullatorit për Energji

Autorizimi për prodhimin e energjisë

Dhe në rastet kur ndërtimi i gjeneratorëve të rijë, në vende të veçanta të tilla si vende ku monumentet historike janë të vendosura mund të kërkohen lejet dhe miratimet nga institucionet e tjera.

Procedurat e investimeve Ministria e Zhvillimit Ekonomik (MZHE)

Kuadri institucional Ministria e Zhvillimit Ekonomik (MZHE):

roli:

◦ hartimi i politikës zhvillimore të BRE-

◦ hartimi i planit të veprimit për BRE

◦ mbikëqyrja e zbatimit të politikave për BRE

◦ përcaktimi i caqeve të BRE

Zyra e Rregullatorit të Energjisë (ZRRE)

roli:

◦ Zbatimi i kornizës rregullative

◦ Përcaktimi i feed tarifave

◦ Lëshimi, modifikimi, pezullimi apo tërheqja e licencave/autorizimeve

◦ Përgatitja e metodologjisë tarifore,

◦ Hartimi i procedurave të autorizimit për ndërtimin e kapaciteteve të reja prodhuese të energjisë,

◦ Lëshimi i certifikatës së origjinës;

◦ Sigurimi që tarifat e transmisionit dhe shpërndarjes për kyçje dhe shfrytëzim të sistemeve të

transmisionit dhe të shpërndarjes, të mos diskriminojnë energjinë elektrike me prejardhje nga BRE


Potenciali i Energjia nga BRE Ministria e Zhvillimit Ekonomik (MZHE)

Politika e Qeverisë së Kosovës është nxitja për ndërtimin e centraleve me investime nga

sektori private, duke licencuar të drejtën për shfrytëzim të burimeve të ripërtëritshme për

prodhimin e energjisë.

Projektet Studimi / vlerësuese:

Studimi i parafizibilitetit për vlerësimin e potencialeve hidroenergjetike për HCV në Kosovë (2006,

2009 dhe 2010)

Janë identifikuara - 77 lokacione për ndërtimin e HCV të me kapacitet të instaluar prej 128,197 MW me

prodhim vjetor prej 621 GWh (studime)

Atllasi i Erës për Ballkanin duke përfshirë edhe Kosovën i realizuar nga KfW (2014)

Studimi për përgatitjen e të dhënave projektuese për sistemet e shfrytëzimit të energjisë diellore

në Kosovë (2010)

Vlerësimi i potencialit energjetik të biomasës në Kosovë (2014)

Studimi mbi zhvillimin e prodhimit të energjisë nga biokarburantet (2012)

Zbatimi i projekteve / demonstrimi

Rehabilitimi i katër HC (Lumëbardhit, Dikanci, Drini Bardhë dhe Burimi)

Instalimi i gjeneratorëve të erës në Golesh

Instalimi Fotovoltaikeve në Gjurgjevik i Madh dhe Banje të Pejës.

Instalimi i fotovoltaikve për ndriqimin e rrugëve publike ne Shtime, Fushë Kosovë, Podujevë,

Kastriot, Drenas, MZHE (5kWp), FIE dhe 50 kWp (biznese, amviseri dhe bujqësi), etj.

Instalimi i paneleve solar për ngrohjen e ujit sanitar (QKUK, QS, SHFMU.”I. Qemaili”, SHM.”Gjin

Gazulli”, Zyra e Komisionit Evropian, Spitali Regjional i Gjilanit dhe i Gjakovës etj.)


Gjurgjevik i madh


Statusi i BRE-ve në Kosovë

• Kosova ka Planin Kombëtar të Veprimit për Burimet e Ripërtëritshme të

Energjisë (PKVBRE) 2011-2020; • Plani përfshin caqet për BRE deri në vitin 2020 dhe masat për arritjen e caqeve;

• Caku obligativ i BRE për Kosovën është 25% në bazë të Vendimit të Këshillit të

Ministrave te Komunitetit të Energjisë 2012/04 të datës18 tetor 2012; (sipas

nenit 3 të D. 2009/28 / EC;

• Caku jo obligativ i përcaktuar sipas UA nr.01 / 2013 është 29,47%;

• Caku jo obligativ ka karakter promovues dhe shërben si bazë për vendosjen e

feed-in tarifave.

• Lidhur me cakun obligativ, përqindja e energjisë elektrike nga BRE në BKFE

parashikohet të jetë 5.66%;

• Kontributi i BRE-ve për ngrohje dhe ftohje në BKFE është parashikuar të

jetë 17.24%;

• Kontributi i biokarburanteve (10% e konsumit në sektorin e transportit) do

të jetë 2,1% e BKFE.


• ZRRE-ja është institucioni përgjegjës në lidhje me procedurat e autorizimit:

• kapacitete të reja të instaluar të BRE për prodhim të energjisë elektrike: Hidro 26.93MW

Era 1.35 MW

Solar-fotovoltaik 0.602 MW.

• Autorizime finale

Hidro 50 MW

Era 32.4 MW

solar 9 MW

• Autorizimin paraprake Hidro 90.2 MW;

Era 34.25MW

Solar 0.4MW.


Burimi primar i energjisë së ripërtëritshme Kontrata

(vite)

Kufizimi (MW)

Tarifa (€/MWh)

Hidrocentrale të vogla të reja (HCV) 10 ≤ 10 67.47

Era 12 ≤ 35 85.0

Biomasë solide 10 ≤ 14 71.3

Energjia fotovoltaike 12 ≤ 3 136.4

Kodi I ZRRE: V-810-2016 – (Feed-in tarifat)

020406080

100120140160

Hidrocentrale të voglatë reja (HCV)

Era Biomasë solide Energjia fotovoltaike

Skema mbështetëse

Kontrata (vite) Kufizimi i kapacitetit për pranim (MW)

Tarifa nxitëse (€/MWh)


Caqet e BRE për vitin 2020

Energji Elektrike BRE MW GWh ktoe

Energjia fotovoltaike 5* 10**

10.295* 20.590**

0.88* 1,77**

Biomasë solide 5* 14**

37.5* 105.000**

3.22* 9,03**

Energjia e Erës 62.15* 150**

125.22* 302.220**

10.76*

25,99**

HC - ekzistuese 48.18 136.480 11,73

HCV – të reja 97* 240**

436,50* 1079,9**

37,53* 92,86**

HC - Zhuri 305 398.00 34,22

Total 520,36* 765,21**

1138.42*

2.036.710**

97.89* 175.13**

Shkalla e pjesëmarrjes në gjithsej

BRE - EE (%)

22.63*

34.35**

* Energji

zgjerohen 25 %

Shkalla e pjesëmarrjes në BKFE (%) 5.66*

10.12 **

** Energji

zgjerohen 29.47 %


Pjesëmarrja e BRE në Bruto konsumin final të energjisë (BKFE) në vitin

2009 dhe 2020

A. Përqindja e BRE në 2009 BKFE (%) 18,90 18,90

B. Caku i BRE për vitin 2020 (%) 25,00

(obligative)

29,47

(promovuese)

C. BKFE është planifikuar deri në vitin 2020

(ktoe) 1729,82 1729,82

D. Sasia e energjisë së siguruar nga BRE

(ktoe) 432,46 509,70


Progresi i BRE deri në 2016 Prodhimi i energjisë elektrike nga BRE në vitin 2015

BRE Kapaciteti Instalues MW Prodhimi MWh

HC –

Ekzistuese

48.18 139,495

Era 1.35 371

Foto voltaike 102.3 kW 131

Total 49.63 139,997

• Konsumi i biomasës për

ngrohje 255.73 ktoe

• Konsumi për ngrohjen e

ujit nga panel diellor

0.71 ktoe

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

HC – Ekzistuese

Era Fotovoltaike

Kapaciteti instalues dhe prodhimi

Kapaciteti Instalues (MW)

Prodhimi (MW)


BRE e reja në operim

BRE-et e reja Kapaciteti Instalues (MW)

Hidrocentrale të vogla të reja

(HCV)

26.93

Era 1.35

Fotovoltaik 0.602

Total 28.882

0

5

10

15

20

25

30

HC – Ekzistuese Era Foto voltaike

Kapaciteti Instalues (MW)


Energjia Diellore

Arsyet e shfrytëzimit praktik të energjisë diellore për ngrohjen e ujit sanitar janë:

problematika e energjisë elektrike

çmimi i lartë

mbrojtja e ambientit

ngrohja globale

Pozita gjeografike dhe klima e vendit ton

Me shfrytëzimin praktik të energjisë diellore për ngrohjen e ujit sanitar bëjmë:

zvogëlimin e çmimit të faturës së energjisë

zvogëlimin e ndotjes së ambientit

zvogëlimin e ngrohjes globale


Energjia Diellore

Shtrirja gjeografike e regjionit ofron kushte shumë të mira për shfrytëzimin e energjisë diellore.

Rrezatimi diellorë në Kosovë është relativisht i lartë në krahasim me rrezatimin në Evropë.

Rrezatimi i përgjithshëm vjetor në Kosovë ndryshon ndërmjet 1500 dhe 1650 kWh/m2/në vit.


Rrezatimi mujor, përqindja e rrezatimit total vjetor


Rrezatimi optimal solar mujor, në orë


Objektivat: promovimi i energjisë diellore

rritja e efiçiencës së energjisë,

furnizimi stabil dhe i vazhdueshëm me ujë të ngrohtë sanitar

Objektivat specifike: Instalimi i paneleve diellore në QKUK dhe në QS

Aplikimi i energjisë së ripërtëritshme (në këtë rast energjisë diellore) për ngrohjen e ujit sanitar

Shfrytëzimi efiçient i energjisë


Zbatimi i projektit demonstrues në QKUK dhe QS

Projekti ka filluar në nentor 2008 dhe ka përfunduar në mars 2009 Investues

Ministria e Energjisë dhe Minierave (MEM) Përfitues MEM, MSH, MASHT, pacientet, studentet

Në QKUK janë pajisur me kolektor diellor: Klinika e Pediatrisë 25 kolektor diellor Klinika e Neonatologjisë 22 kolektor diellor Klinika e Psikiatrisë 21 kolektor diellor Klinika e Neurologjisë 21 kolektor diellor

Në QS është pajisur me kolektor diellor: Konvikti nr. V 60 kolektor diellor

Lloj i kolektorëve diellor: REHAU

Sipërfaqja e përgjithshme e kolektorëve

~ 351.64 m2


Vëllimi i bojlerëve të ujit sanitar

QKUK Klinika e Pediatrisë 2X4000 litra Klinika e Neonatologjisë 2X3500 litra Klinika e Psikiatrisë 2X3500 litra Klinika e Neurologjisë 2X3500 litra

Qendra e Studentëve Konvikti nr. V 2X5000 litra

Bojlerët kanë mundësi të ngrohen me: energji diellore energjinë e avullit energji elektrike


Disa foto nga implementimi i projektit


Klinika e Pediatrisë &

Neonatologjisë

Klinika e Psikiatrisë


Konvikti nr. V


Konvikti nr. V

Klinika e Neurologjisë


Bojlerët

[email protected]

Faleminderit shume për vëmendjen

tuaj!


Zhvillimi i Burimeve të Ripërtëritshme të Energjisë në Kosovë · Plani Kombëtar i Veprimit...

Documents

Transcript of Zhvillimi i Burimeve të Ripërtëritshme të Energjisë në Kosovë · Plani Kombëtar i Veprimit...