Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
Transcript of Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
1/35
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
2/35
Kup ksik Pole ksik Oce ksik
Ksigarnia internetowa Lubi to! Nasza spoeczno
Tytu oryginau: YOU: Having a Baby:
The Owners Manual to a Happy and Healthy Pregnancy
Tumaczenie: Joanna Krzemie-Rusche
Skad: Ewa Galczak
ISBN: 978-83-246-3585-6
Copyright 2009 by Michael F. Roizen, M.D., and Oz Works, LLC
Originally published by Simon & Schuster, Inc.
Polish edition copyright 2012 by Helion S.A.
All rights reserved.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any
form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording
or by any information storage retrieval system, without permission from the Publisher.
Wszelkie prawa zastrzeone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metod kserograczn, fotograczn, a take kopiowanie
ksiki na noniku lmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami rmowymi
bd towarowymi ich wacicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte
w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej
odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION
nie ponosz rwnie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike
z wykorzystania informacji zawartych w ksice.
Drogi Czytelniku!
Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres
http://septem.pl/user/opinie/twocia
Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj.
Wydawnictwo HELION
ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail:[email protected]
WWW:http://septem.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek)
Printed in Poland.
http://helion.pl/page4909.~rt/twociahttp://helion.pl/page4909.~rf/twociahttp://helion.pl/page4909.~ro/twociahttp://helion.pl/page4909.~/http://ebookpoint.pl/r/E37AThttp://ebookpoint.pl/r/E37AThttp://helion.pl/page4909.~/http://helion.pl/page4909.~ro/twociahttp://helion.pl/page4909.~rf/twociahttp://helion.pl/page4909.~rt/twocia -
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
3/35
5
spis Treci
Wprowadzenie: Hej! Spodziewasz si dziecka? 7
Nasz test ciowy: kwiz o jakoci ycia 14
cz i: TY-ologia: Jak z 2 powsTaJe 1
Rozdzia 1. Geny, nasze geny. 25
Nowe odkrycia genetyki mwi nam,jak naprawd powstaje dziecko
Rozdzia 2. Odywianie. 46
Subtelna rola oyska w odywianiu Twojego dziecka
cz ii: TY masz wpYw na swoJe dziecko
Rozdzia 3. Je za dwoje czy dla dwojga? 67
Kiedy masz ochot pore wszystkoalbo w ogle nic nie je
Rozdzia 4. Waga urodzeniowa. 87 Co zrobi, eby dziecko nie urodzio si
ani zbyt pulchne, ani zbyt wychudzone
Rozdzia 5. Przy zdrowych zmysach. 108
Fascynujcy wiat zmyswa zdumiewajcy rozwj mzgu
cz iii: Jak dziecko wpYwa na ciebie
Rozdzia 6. Twj ciarny mzg. 133
Jak radzi sobie ze stresem, spa lepiej i odnale siebie
Rozdzia 7. Porozmawiajmy o seksie. 162
W jaki sposb zmiany hormonalne mog Ciwywin niezy numerek
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
4/35
6 Spis treci
Rozdzia 8. Cielesne przypadoci. 182
Jak poradzi sobie z nieprzyjemnymi, uciliwymii czasem gronymi skutkami ubocznymi ciy
cz iV: TY wYdaJesz dziecko na wiaT
Rozdzia 9. Twj pord. 207
Podaj wasn ciek przygody,jak jest pord i narodziny Twojego dziecka
Rozdzia 10. Na dobry pocztek. 237
Wyzwania i radoci pierwszego miesica po porodzie
Rozdzia 11. Plan lotu przez ci. 264
Co moesz zrobi, eby bezpiecznie wyldowa
i dowie dziecko do celuRozdzia 12. Twj ciowy Narzdziownik. 287 Co moesz zrobi dla zdrowia wasnego i dziecka
NARZDZIOWNIK. CZ 1.wiczenia zyczne 288NARZDZIOWNIK. CZ 2.
Wybr opieki medycznej 308NARZDZIOWNIK. CZ 3.
Wskazwki dotyczce lekw i toksyn312
NARZDZIOWNIK. CZ 4.Przygotowanie domu na przyjcie dziecka 316NARZDZIOWNIK. CZ 5.Ciowe przepisy dla tatusiw 320NARZDZIOWNIK. CZ 6.Tylko dla tatusiw 338
Dodatki
Zacznik 1. Twj plan przedciowy341
Zacznik 2. Podno 345Zacznik 3. Szczepienia 353Zacznik 4. Podstawowe informacje o wczeniakach
i ciach mnogich 374Zacznik 5. Skala depresji poporodowej 378Zacznik 6. Tabela redniej wielkoci i masy podu
w poszczeglnych tygodniach ciy 380
Skorowidz 383
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
5/35
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
6/35
68 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
zawarto caej lodwki i kiedy jest Ci tak niedobrze, e jedzenie jest ostatnirzecz, na ktr miaaby ch. Chodzi o to, eby zachowa rwnowag. Z jednejstrony musisz zapewni dziecku wystarczajc liczb kalorii i skadnikw od-ywczych, z drugiej natomiast musisz pilnowa, aby nie utopi oyska i dziecka
w tuszczu, bo miaoby to negatywny wpyw na jego zdrowie. Spraw komplikuje
fakt, e Twoje samopoczucie moe nie by zsynchronizowane z potrzebami orga-
nizmu. Kiedy jest Ci niedobrze i nie masz ochoty na jedzenie, moesz wanie tegojedzenia potrzebowa. Ale kiedy umierasz z godu i bierze Ci ochota na pizz, tonajwyszy czas, eby wyhamowa.
Jak zapewne pamitasz z naszych wywodw na temat oyska, praktycznie wszystko,co spoywa matka, spywa do dziecka. Zaznajomiwszy si ze wstpem do epigenetyki,
wiesz ju, e Twoje postpowanie w ciy wywiera wpyw na zdrowie dziecka nie tylkow macicy, lecz take w jego dorosym yciu. Coraz wicej bada naukowych wskazuje,e choroby i zaburzenia wystpujce w wieku dorosym, takie jak nadcinienie, otyo
i cukrzyca (a nawet sabo do salami), maj powizanie ze zymi nawykami ywienio-wymi matki w czasie ciy. Naszym zdaniem to nie przypadek, e wystpuje coraz wi-cej ci cesarskich, komplikacji porodowych i wad wrodzonych, podczas gdy nawykiywieniowe spoeczestwa mona oceni na minus 37 w skali od 1 do 10. To waniedlatego w tym rozdziale, jak i w caej ksice, podkrelamy rol odywiania, dziki kt-remu Ty funkcjonujesz, a dziecko prawidowo przygotowuje si do przyjcia na wiat.
Pilnowanie wagi a zachcianki w czasie ciyPewnie jeszcze si zastanawiasz, skd u licha wzilimy tak dziwn liczb jak 1,1.No i niby jak jeste w stanie si upilnowa, by nie przekroczy tego 0,1? Na szczciecaa sprawa jest do prosta. Zgodnie z wynikami bada oto, jak prezentuje si zwik-szenie zapotrzebowania na kalorie w czasie ciy. Oglnie staraj si zwikszy spoyciekalorii tylko o okoo 10%. W pierwszym trymestrze oznacza to dodanie do normalnejdziennej liczby kalorii, ktr powinna spoywa, okoo 100 kalorii co odpowiadadodatkowej szklance mleka odtuszczonego. W drugim trymestrze normaln dzienn
dawk kalorii zwikszamy o 250, czyli odpowiednik zdrowego podwieczorku w po-
staci dziesiciu orzechw woskich i jabka. W trzecim trymestrze normaln dzienndawk kalorii zwikszamy o 300 kalorii, co odpowiada trzem porcjom owocw.
Teraz wyjanijmy sobie par spraw. Podane powyej iloci dodatkowych kaloriitraktuj jedynie jako wytyczne, gdy na co dzie iloci te mog si midzy sob rni.Bd by moe takie dni, e z powodu mdoci lub wyczerpania Twoje spoycie ka-lorii spadnie poniej normy. Bdzie dobrze, jeli przez wikszo czasu bdziesz simiecia w dopuszczalnych granicach. Dlaczego? Poniewa liczy si efekt utrzy-manie zdrowej wagi przez ca ci, co zapewni Ci dobre samopoczucie, a Twemu
dziecku jak najlepsze rodowisko rozwoju.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
7/35
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
8/35
70 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
Z kolei pod koniec ciy na wadze b-dzie przybiera dziecko, i to w tempieokoo 200 gramw tygodniowo. Twojeciao bdzie ulega zmianom, a przy-rosty wagi z tygodnia na tydzie bd
rne. Wane, aby kontrolowaa swojwag raz lub dwa razy w tygodniu.Najlepiej jeli przyrost wagi jest regu-larny wszelkie due zmiany zarwno
w gr, jak i w d mog by oznakjakich anomalii.
Oczywicie cia to nie jest wa-ciwy czas na diet odchudzajc, alena pewno warto si zastanowi, gdzie
gromadz si Twoje zapasy. O wielelepiej si dzieje, jeli tuszcz odkada Ci si na udach, poniewa taki tuszcz jest o wielebogatszy w kwasy tuszczowe omega-3 (ktrych potrzebuje dziecko), natomiast tuszczgromadzcy si na brzuchu moe prowadzi do opornoci insulinowej. Tymczasempodany jest stan odwrotny (czyli wraliwo insulinowa), ktry umoliwia dzieckuuzyskanie maksymalnej iloci energii. Cho nie jeste w stanie zoy zaalenia na swj
Jak si pozby
niemowlcego tuszczyku
Niektre szczciary maj tak dobre geny, e wcho-
dz w swe przedciowe ubrania niemal od razu
po porodzie, ale wikszoci kobiet potrzeba wi-cej czasu na pozbycie si ciowych kilogramw.
Skoro przybranie na wadze zajo Ci dziewi mie-
sicy, na jej zrzucenie daj sobie tyle samo czasu.
Pamitaj, e karmienie piersi to wietny sposb
na pozbycie si zapasw tuszczu, cho czas kar-
mienia to niekoniecznie dobry czas na odchudzanie
(wicej na ten temat w rozdziale 10.).
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
9/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 71
kod genetyczny i wybra miejsca, gdzie ma si odkada tuszcz, moesz wykorzystat wiedz i odpowiednio dostosowa swoje zachowanie. Jeli przed zajciem w cimiaa gur jabka (tzn. wicej nadprogramowych kilogramw miecio si w Twojejtalii ni w udach), sprbuj przeciwdziaa moliwym skutkom oddziaywania niebez-piecznego tuszczu brzusznego na organizm. Poniewa otyo brzuszna powoduje
oporno insulinow, zalecamy, aby w czasie ciy staraa si kontrolowa swoj wagi utrzyma j w dolnym zakresie Two-jego indeksu BMI, co pozwoli obniyryzyko dalszej opornoci insulinoweji jej objawienia si w postaci cukrzycyciarnych (wicej na ten temat nastronie 92). Ponadto znaczce przybie-ranie na wadze we wczesnej ciy mazy wpyw na rodowisko metaboliczne
podu. Daje mu to do zrozumienia,e gromadzisz zapasy przed nadcho-dzcym godem, i znaczco zwikszaryzyko porodu przedwczesnego.
Twoim nadrzdnym celem jestzapewnienie wystarczajcego przyro-stu wagi potrzebnego do zbudowanianiezbdnej dziecku infrastruktury
(oysko, macica, piersi itd.), ale niew takim stopniu, eby ludzie pytali, czy ju jedziesz do szpitala, podczas gdy to do-piero pity miesic. Mwisz, e atwo si mwi, ale jak masz tego dokona? Zaraz
wytumaczymy Ci, skd to si bierze.W ciy czeka Ci wiele sprzeczek (jak chociaby w kwestii wyboru modelu -
eczka i czy aby na pewno to drugie imi jest konieczne), ale szczeglnie jedna z nichma dla Ciebie yciowe znaczenie. Sprzeczka ta ma miejsce gdzie w gbi Twegomzgu. Krtko mwic, o Twoim apetycie decyduje komunikacja prowadzona po-midzy dwoma hormonami wicymi si z uczuciem godu: leptyn i grelin. Jeli
czytaa ju w innych ksikach o kontrolowaniu obwodu talii, pewnie ju wszystkoo nich wiesz, ale nie zaszkodzi powtrzy jeszcze raz, eby przypomnie sobie, jakdziaa mechanizm powstawania godu i jak sobie z nim radzi.
Nasza kochana leptyna, biako wydzielane przez tuszcz (tak, tkanka tuszczowato nie tylko przechowalnia zapasw, to ywy twr wydzielajcy midzy innymi lep-tyn), pomaga hamowa apetyt, a ostatnie badania wskazuj, e moe ona rwnieprzyczynia si do rozwoju nadcinienia ciowego. Grelina, ten gremlin wrdhormonw, budzi u Ciebie ch do jedzenia, wywoujc burczenie w brzuchu (zo-bacz rysunek 3.1). Obydwie zawodniczki wagi cikiej tocz ze sob wieczn neuro-
Faktoid: S kobiety, ktre w czasie ciyprodukuj tak nadmierne iloci liny, e mog
i w zawody z buldogiem. Biedulki maj
tak potrzeb odpluwania tej liny, e musz
nosi ze sob kubek. Nie s w stanie jej
poyka po pierwsze dlatego, e jest jej
za duo, a po drugie, e moe ona wywoywamdoci. Wraz ze lin kobiety te trac tak
duo wodorowglanw, i zostaje zakcona
rwnowaga kwasowo-zasadowa w ich
organizmie. Pomocne moe by stosowanie
gumy do ucia, mity i landrynek, a take
plastrw transdermalnych ze skopolamin.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
10/35
72 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
Rysunek 3.1. Walka o arcie Oto dwa hormony w najwikszym stopniu od-powiedzialne za panowanie nad godem: nasza superbohaterka leptyna i wystpujca w roli
szwarccharakteru grelina. Niezdrowe jedzenie nie hamuje wydzielania greliny, przez co two-
rzy si bdne koo hedonistycznego obarstwa. Jeli nauczysz si zwiksza poziom leptyny
poprzez spoywanie zdrowych pokarmw, bdzie to nokaut w walce pomidzy skonanym
odkiem a dnymi dozna kubkami smakowymi.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
11/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 73
logiczn walk o przewag. A co si dzieje, kiedy ktra z nich zwycia? Twj mzgmoe otrzyma zasadniczo dwa sygnay: albo jeste godna i masz ochot schrupaca paczk patkw czekoladowych2, albo jeste syta i zamiast do lodwki wolaabyi na spacer bd odda si rozmylaniom o przyszoci i o tym, ktry proszek doprania jest najlepszy na plamy po soczku marchewkowym.
Wbrew temu, co sdzi wikszo ludzi, silna wola nie decyduje o uczuciu goduw takim stopniu jak komunikaty wysyane do mzgu przez wspomniane hormony.Grelina dziaa krtkodystansowo wysya sygnay dwa razy na godzin, kuszc Cii cignc w kierunku spiarni, podczas gdy dziaanie leptyny jest dugodystansowe.
Jeli bdziesz potraa wzmocni sygnay leptyny, nauczysz si ignorowa kusicielskiezapdy greliny, dziki czemu zyskasz kontrol nad godem i tym samym grobniekontrolowanego wzrostu wagi w ciy.
2
A najlepiej to, co jest w rodku.
Co mieci si w Twoim brzuchu?
Kiedy podliczasz przyrosty wagi w czasie ciy, mylisz pewnie, e wikszo tej do -
datkowej masy to dziecko lub tuszczyk zgromadzony po ostatniej wyerce. Wcale nie.
Oto, jak mniej wicej rozkada si przecitny trzynastokilogramowy przyrost wagi w ciy:
Dziecko: 3,5 kg
oysko: 0,5 kg
Macica: 1 kg
Pyn owodniowy: 1 kg
Piersi: 0,5 kg
Krew: 2 kg
Tuszcz: 2 kgPyn tkankowy: 2,5 kg
Razem: okoo 13 kg
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
12/35
74 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
Ach, jak by to byo mio, gdybytak mona byo pogrzeba w mzgui przestawi jak dwigni, dziki kt-rej leptyna miaaby wiecznie zielonewiato, a grelina nie dochodziaby do
gosu! Okazuje si, e mamy moli-wo wczania i wyczania zarwnogreliny, jak i leptyny poprzez spoy-
wane przez nas pokarmy. Poszcze-glne pokarmy po dotarciu do ukadupokarmowego i dalej do krwiobiegu
wywouj reakcje chemiczne, ktremog nasili albo osabi dziaanie lep-tyny i greliny. Przykadowo fruktoza,
ktra znajduje si w syropie kukury-dzianym oraz w diabelsko zdradliwychproduktach typu sodzone napojei niskotuszczowe sosy do saatek,moe spowodowa, e Twoje sensory
w ogle nie dostan adnej wiadomo-ci od leptyny. Wynika to std, e wielespord wysokoprzetworzonych pro-
duktw ywnociowych spotykanychna rynku to hochsztaplerzy naszmzg po prostu nie postrzega ich
jako ywno. Skutek: poziom leptynyspada, wzrasta poziom greliny, a Tysigasz po czwartego kabanosa.
Ale kiedy bdziesz je prawdziwejedzenie orzechy, warzywa, pie-czywo penoziarniste oraz chude
biako zwierzce Twj mzg wyda organizmowi rozkaz: zamykamy interes, tapani ma ju do.
W normalnych okolicznociach jeste w stanie utrzyma obydwa te hormonyw rwnowadze i tym samym utrzyma swoj wag w ryzach poprzez jedzenieprzetworzonych jak najmniej, odywczych pokarmw. Problem w tym, e stan ciyoznacza szalestwo hormonw, co ma wpyw na Twj apetyt, i to czasem taki, e
w yciu by si nie spodziewaa.Wemy chociaby zachcianki, ktre dopadaj trzy czwarte ciarnych. Cho przed
ci miaa bzika na punkcie zdrowej ywnoci, teraz masz ochot na frytki pywa-
Faktoid: Potrzebujesz wicej dowodwna to, e mieciowe jedzenie jest niezdrowe?I do tego uzalenia? Naukowcy przeprowadzilibadanie na szczurach, w ktrym jedn grup
szczurw karmiono normalnym jedzeniem,a drug normalnym i mieciowym. Szczury,ktrym zasmakowao mieciowe jedzenie,
poary go o 40% wicej wagowo i pochonyo 56% wicej kalorii w porwnaniu zeszczurami jedzcymi normalnie. Co gorsza,potomstwo arocznych szczurw take
ulubio sobie mieciowe jedzenie, jadogo wicej i tyo bardziej ni normalne
szczurztka. Reasumujc, jeli chcesz miespane dzieci, karm si mieciowym jedzeniem
w czasie ciy.
Faktoid: Jednym z powodw, dla ktrychmoesz odczuwa lekki gd w czasie ciy,
jest fakt, e regulujca uczucie godu leptyna
jest nieco wyciszona w czasie ciy. Receptorymzgowe staraj si stumi substancje
chemiczne tumice gd przez co robisz si
bardziej godna chcc tym samym zapewni
dziecku wystarczajce dostawy skadnikw
odywczych.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
13/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 75
jce w majonezie. Bya wegetariank, a teraz zachciewa Ci si zasmaanej kaszanki.Najprawdopodobniej winowajc caego tego zamieszania s hormony, podobnie jak
w przypadku przedmiesiczkowych zachcianek obejmujcych czekolad i wglowo-dany (take wrd kobiet przyjmujcych progesteron w ramach antykoncepcji lubagodzenia objaww menopauzy).
Ale zanim zrzucisz na hormony ca win za swoje uzalenienie od batonw
w czekoladzie, pomyl: moe poprzez te zachcianki organizm chce Ci co powie-
dzie? Naukowcy przypuszczaj, e kobiety maj ochot na pokarmy zawierajcebrakujce im skadniki (takie jak witamina C lub potas) lub po prostu kalorie, comoe by akurat potrzebne do rozwoju podu. Brzmi to rozsdnie. Twj orga-nizm zwraca Twoj uwag na pewne niedobory, aby moga lepiej zadba o swojedziecko albo o siebie (eby potem moga lepiej zadba o swoje dziecko). We topod rozwag:
Kobiety mog nabra ochoty na sl, bo ich organizm potrzebuje sodu z uwagi
na zatrzymanie wikszej iloci pynw w organizmie.
Dziwne zachcianki
Mylisz, e Twoja chtka na deser lodowy ze ledziem jest, no, nieco dziwna? To jeszcze
nic w porwnaniu z zachciankami innych kobiet. Kobiety cierpice na przy-
pado nazywan aknieniem spaczonym maj
ochot zjada takie rzeczy, jak ziemia, glina,
ld z zamraalnika, papier, odpryski farby,kreda, piasek, mydo czy popi z papiero-
sw. To wcale nie oznacza, e oszalay, tylko
prawdopodobnie cierpi na niedobr e-
laza lub cynku. (W niektrych populacjach
aknienie spaczone dotyka nawet 70%
ciarnych). Spoywanie niejadalnych
rzeczy tego rodzaju stanowi zagroe-
nie samo w sobie, ale najwikszy pro-blem tkwi w tym, e ywic si wglem
drzewnym, nie odywimy dziecka jak
naley. Te dziwne zachcianki zazwyczaj
mijaj po wczeniu odpowiednich suplementw z elazem i cynkiem. Jeszcze jedna dobra
wiadomo: poza tym, e kobieta z aknieniem spaczonym moe wzbudzi podejrzliwo
kelnera*, przypado ta nie ma wpywu na wag urodzeniow dziecka.
* Poprosz saatk, zup i rednio wysmaon plastelin. Najlepiej niebiesk, a jeli nie macie, to zielon.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
14/35
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
15/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 77
o tyle nie byoby to takie pewnew przypadku dziecka. Jeli kobieciebyo zbyt niedobrze, eby cokolwiekprzekn, albo moga je tylko pro-ste, mde produkty, z punktu widze-
nia podu oznaczao to zmniejszenieryzyka naraenia na choroby przeno-szone z jedzeniem. Lepiej, eby matka
wymiotowaa, ni eby stracia ci.Nawet w dzisiejszych czasach kobietydowiadczajce porannych/popou-dniowych/wieczornych nudnoci sobcione mniejszym ryzykiem po-ronienia ni kobiety niemajce takich
problemw. Natura bywa wyracho-wana, a to moe by jeszcze jednaz jej zimnych kalkulacji: chroni ycie potomka kosztem samopoczucia matki.
Tak naprawd do koca nie rozumiemy rzeczywistej, biologicznej przyczyny nud-noci i wymiotw u ciarnych. Wyglda na to, e w czasie ciy co zdaje si pobudzado dziaania orodek wymiotny (nigdy przedtem nie domylaa si jego istnienia,co?) znajdujcy si w mzgu (zobacz rysunek 3.2). Ponadto nudnoci ciowe mogby powizane z wyszym poziomem estrogenu i/lub wysokim poziomem hormonuhCG w pocztkowym okresie ciy. Do tego w czasie ciy dochodzi do rozlunieniaukadu trawiennego, przez co minie stojce na stray zwieracza midzy przeykiema odkiem nie dziaaj tak dobrze jak zawsze, a to skutkuje zwikszonym cofaniem sikwasw odkowych do przeyku. Wszystkie te czynniki plus zwikszona wraliwona zapachy odczuwana w czasie ciy wprowadzaj taki zamt w organizmie, e wieleprzyszych mam czuje dosownie wstrt na sam myl o jedzeniu. ( propos, kiedylansowano pogld, jakoby poranne nudnoci miay podoe psychologiczne, co jestnieprawd, a jeli ju, to dotyczy jakiego mikroskopijnego promila kobiet).
Niektrzy naukowcy uwaaj, e mdoci i awersja do pewnych pokarmw peni
funkcj ochronn. Niech do misa lub surowych warzyw mona tumaczy jakosposb zabezpieczenia organizmu przed bakteriami. Inni badacze twierdz, e mdo-ci i wymioty u ciarnych rzadziej wystpuj w spoeczestwach, w ktrych niespoywa si misa i kofeiny. Niestety, adne z tych wyjanie nie jest pomocne, kiedyzastanawiasz si, jak masz odywia swoje dziecko, skoro Twj organizm odmawiaodywiania nawet siebie. Oprcz zapewnienia waciwych iloci skadnikw odyw-czych kolejnym problemem jest ryzyko odwodnienia. Okoo 1% do 3% ciarnych
jest hospitalizowanych z powodu koniecznoci nawadniania doylnego. Musisz sipogodzi z tym, e nie jeste w stanie cakowicie wyeliminowa nudnoci i wymio-
Cia zaniadowa
Wzmoone nudnoci i wymioty wi si nie tylko
z jazd kolejk grsk i caonocn balang. Ostre
wymioty mog by te symptomem ciy zania-
dowej (zwanej te zaniadem groniastym). Ma ona
miejsce wtedy, gdy kosmki kosmwki (rafa ko-
ralowa omwiona w poprzednim rozdziale) na-
brzmiewaj i funkcjonuj pomimo braku zdolnego
do przeycia podu. Zaniad groniasty, ktry moe
rozprzestrzenia si poza macic niczym nowo-
twr i do tego powodowa silne krwawienia,
mona wykry w badaniu USG, a rozrastajc si
tkank usuwa si wtedy z macicy.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
16/35
78 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
Rysunek 3.2. Jedziemy do Rygi! Jeli cierpisz na nudnoci i wymioty w zwizkuz ci, oznacza to, e w Twoim ciele dzieje si par rzeczy. Orodek wymiotny w Twoim mzgu
jest bardziej wraliwy, a ukad pokarmowy bardziej rozluniony, przez co jedzenie rwnie atwo
moe lecie w gr, jak i w d. Pewne produkty ywnociowe mog pomc Ci pokona nud-
noci i zapewni dziecku potrzebne substancje odywcze. Rada: sprbuj je zimne potrawy,
poniewa dania gorce zbytnio drani zmys wchu. I trzymaj si na szczcie to tylko stanprzejciowy, a dolegliwoci tego rodzaju zazwyczaj ustpuj z kocem pierwszego trymestru.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
17/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 79
tw, i obra bardziej realistyczny cel:znale jaki sposb na zagodzenie
tych dolegliwoci. Cho wiele ko-biet le wspomina nudnoci i wy-mioty w czasie ciy, niemal wszystkieprdzej czy pniej jako sobie z tymradz.
Twoim zadaniem jest znalezieniejakiego sposobu na mdoci, ktryzadziaa w Twoim przypadku. W tym
celu przygotowalimy dla Ciebie garpopularnych i bezpiecznych porad znajdziesz je na kocu rozdziau.
Podstawowe cegieki:
skadniki odywcze dla mamy i dziecka
Jak dotd w tym rozdziale zajmowalimy si dwoma biegunami odywiania w cza-
sie ciy: przejadaniem si i niedojadaniem. eby pomc Ci utrzyma rwnowag,dokadamy wic jeszcze trzeci nog i uzyskujemy co w rodzaju ywieniowegotrjnogu. Chcemy teraz koniecznie zwrci Twoj uwag na to, e w zbilansowanejdiecie liczy si nie tylko odpowiednia ilo, lecz take jako tego, co jesz. Jeli naprzykad zjadasz wprawdzie tyle kalorii, ile trzeba, ale gwnym ich rdem jest po-dwjny hamburger z ogromn porcj frytek zakupiony w budce na rogu, to raczej niestwarzasz idealnych warunkw rozwoju swojemu dziecku.
Od tej chwili masz zacz traktowa ywno jak lekarstwa (jeli dotd tego
nie robia). Wszystko, co jesz, ulega rozdrobnieniu na mikroskopijne molekuy,
Uciliwe wymioty
Jeli zwracasz wszystkie pyny, ktre wypia w cigu ostatniej doby, moe to by objaw
zaburzenia zwanego niepowcigliwymi wymiotami ciarnych. Jest to do rzadka przy-
pado dotyczca od 1% do 3% wszystkich ci, wymagajca niekiedy pooenia ciarnej
w szpitalu i nawadniania doylnego. Nikt nie zna przyczyn tej dolegliwoci, ale do czynni-
kw ryzyka zalicza si ci mnog, cukrzyc, nadczynno tarczycy i chorob lokomocyjnw wywiadzie. Wniosek: problem z wymiotami w ciy nie zawsze rozwizuje si sam. Jeli
uwaasz, e Twoje dolegliwoci s wyjtkowo zaostrzone, lepiej skontaktuj si z lekarzem.
Faktoid: Najnowsze badania wskazuj,e odywianie si matki w czasie ciy wpywa
nie tylko bezporednio na zdrowie podu,
ale take na jego zdrowie na dugie lata po
narodzinach. Ostatnio badacze zwrcili
uwag na zaleno pomidzy niedoborami
ywieniowymi w czasie ciy a rozwojem
schizofrenii u dorosych. Cho na pierwszy rzut
oka to skojarzenie wydaje si dziwne, moe
tu by co na rzeczy, biorc pod uwag wpywodywiania prenatalnego na rozwj mzgu.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
18/35
80 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
ktre dostan si najpierw do Twojejkrwi, a potem poprzez oysko (om-
wione w rozdziale 2.) do krwi Two-jego dziecka. Odpowiedz sobie wicna pytanie, co chcesz da swojemu
dziecku: witaminy, mineray i skadnikiodywcze wchodzce w skad normal-nej ywnoci czy te toksyny, tuszczei sztuczne substancje udajce ywnoi odpowiadajce za jedne z najgorszychzdrowotnych zbrodni przeciw ludzko-ci? Tak wanie mylelimy.
Podstawy s bardzo proste do opa-nowania (wicej szczegw znajdziesz
we
Wskazwkach dla Ciebie). Aby da dziecku to, co najlepsze, kieruj si porcz-
nym systemem wiate ulicznych:
Zielone wiato Czerwone wiato
Owoce, warzywa, ryby o niskiej zawartocirtci (oso i pstrg stanowi cenne rdozdrowych tuszczw), chude miso, drb(niesmaony), roliny strczkowe, orzechy,
groch i fasola, ziarna zb, niskotuszczowe
produkty mleczne, soja, chleb z penegoprzemiau.
Tuszcze nasycone (niektre tuszczezwierzce plus olej palmowy i kokosowy)i tuszcze trans, cukry proste, syropy,
wzbogacona lub biaa mka, wszystko,co smaone, napoje sodzone, syrop
kukurydziany, ryby o wysokiej zawartocirtci.
Skoro ju mowa o odywianiu, warto wspomnie o witaminach i mineraach orazo konkretnej roli, jak odgrywaj w rozwoju dziecka.
Witamina A:Witamina A jest pomocna w rozwoju komrek i wspomaga wzrostmzgu, ale ma te jeden minus. Nadmiar witaminy A w ciy wie si ze zwikszo-nym ryzykiem wad wrodzonych, w szczeglnoci wad cewy nerwowej. Uwaaj na
spoywane suplementy diety i odywki (w tym np. batony sportowe), ktre mog za-
wiera nawet 100% dziennego spoycia tej witaminy. Wyrb w sobie nawyk czytaniaetykiet ze skadem na produktach ywnociowych. Twoja dzienna dawka witaminy
A podczas ciy lub przed zajciem w ci nie powinna przekracza 15 000 j.m.,podczas gdy nie bdc w ciy, powinna ogranicza si do dawki 3500 j.m. dzienniez suplementw lub produktw gotowych.
Witamina B6:Niski poziom witaminy B
6wie si z opnieniem rozwoju ukadu ner-
wowego dziecka. Do tego niedobr tej witaminy moe mie nieprzyjemne skutki dlamatki, takie jak poranne nudnoci, stan przedrzucawkowy i komplikacje podczas porodu.
Faktoid: W badaniu analizowano dziecikobiet, ktre w pierwszej ciy byy otye,po czym zrzuciy nadwag dziki diecie luboperacji bariatrycznej i urodziy kolejne dziecko.
Okazao si, e dzieci urodzone przez t sammatk przed odchudzaniem byy cisze ni teurodzone przez odchudzon matk. Dlaczego?Tu kania si epigenetyka rodowisko
w brzuchu otyej matki spowalnia metabolizmdziecka i uczy je, e do przetrwania koniecznejest gromadzenie tuszczu.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
19/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 81
Witamina B9: Znana pod nazw kwasu foliowego bardzo wanego skadnika
w rozwoju prenatalnym. Odpowiednie iloci tej witaminy obniaj ryzyko wad wro-dzonych takich jak rozszczep krgosupa. Dostarczanie swojemu organizmowi odpo-
wiedniej dawki kwasu foliowego w czasie ciy przynajmniej 400 mikrogramwz suplementw diety oraz w oglnej dawce dziennej wynoszcej 800 mikrogramw
(wczajc pobr tego skadnika z ywnoci) obniy take ryzyko rozwoju rakau Twojego dziecka w cigu pierwszych szeciu lat ycia.
Wap:Donoszone dziecko gromadzi w swoich kociach okoo 30 gramw wapnia,wic przysza mama musi zapewni sobie codziennie trzy cztery porcje pokarmubogatego w wap, co pozwoli jej zachowa wap we wasnych kociach i jednocze-nie dostarczy ten budulec dziecku. Zalecamy zaywanie trzy razy dziennie suple-mentw zawierajcych 600 miligramw cytrynianu wapnia plus 200 miligramwmagnezu dwa razy dziennie. (Warto pilnowa tych proporcji, poniewa wap bez
jednej trzeciej czci wagowej magnezu prowadzi do powstawania zapar).elazo:Poniewa organizm mamy musi przekaza dziecku okoo 1000 miligramwelaza i dodatkowo musi jeszcze zwikszy liczb czerwonych krwinek w krwi matkio 20 30%, naley zwrci szczegln uwag na zaopatrzenie go w ten pierwiastek.
Kwas DHA:Kwas tuszczowy DHA (kwas dokozaheksaenowy) nalecy do rodzinyniezbdnych nienasyconych kwasw tuszczowych NNKT, czyli omega-3, stanowigwny skadnik budulcowy mzgu w czasie, gdy mzg podu intensywnie si roz-
wija. Wskazany jest dzienny pobr w iloci od 200 do 300 miligramw kwasu DHAw postaci ryb, wzbogaconych produktw spoywczych lub suplementw diety.Ostatnie badania wskazuj, e jeszcze lepszy skutek zdrowotny osigniemy, spoywa-
jc od 600 do 900 miligramw. My zostalibymy jednak przy 600 miligramach.
Cynk:Niska poda cynku jest wizana ze zwikszonym wystpowaniem wad wro-dzonych i niskiej wagi urodzeniowej, z poronieniami, a nawet problemami behawio-ralnymi dziecka dugo po jego narodzinach.
Tak naprawd nie musisz liczy kadego miligrama kadego skadnika odyw-
czego w kadym spoywanym posiku. Jeli codziennie bdziesz braa jedn tabletkpreparatu z kwasem DHA dla kobiet w ciy, to najprawdopodobniej pokryjesz pod-stawowe zapotrzebowanie na to, co najwaniejsze. Ale nie myl, e upowania Cito do jedzenia byle czego przez kolejne czterdzieci tygodni. Postaraj si odywiazdrowo i nie wi si, jeli zdarzy Ci si zboczy z obranej cieki w kocu nikt nie
jest doskonay. Mae odstpstwa od zdrowego sposobu odywiania na pewno mniejzaszkodz Tobie i dziecku ni zamartwianie si z powodu kadego zabkanego cia-steczka, ktre jakim dziwnym trafem znalazo si w Twoim odku.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
20/35
82 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
W S K A Z W K ID L A C I E B I E
W cigu kolejnych kilku miesicy nie zawsze bdzie Ci atwo podejmowa decyzje, take te
ywieniowe. Bd sterowa Tob szalejce hormony, a ich dziaanie nieraz Ci zaskoczy. I nie
ma w tym nic zego. Cho Twoim zadaniem jest zapewnienie swojemu dziecku dobrego ro-
dowiska rozwoju i dobrego wyywienia, nie musisz wpada w poczucie winy tylko dlatego,
e zdarza Ci si odej od naszych zalece. Wane, aby przez wikszo czasu dobrze si
odywiaa. Niech dobre decyzje zadowol i ukoj Twoje ciao i umys.
Prbuj utrzyma rwnowag. Zdajemy sobie spraw, e Twoje nawyki ywieniowe w ciymog si zmienia niczym chorgiewka na wietrze. Jak ju zaznaczylimy, powinna spodziewa
si chwil, kiedy dopadnie Ci ch na wielkie arcie, jak i takich momentw, kiedy najchtniej
doczyaby do strajku godowego. Dlatego warto ustanowi sobie jaki standard ywieniowy,
ktrego naley si trzyma (bez wpadania w poczucie winy, jeli nie uda si go dzie w dzie
realizowa). Powinna stara si spoywa:
9 lub wicej porcji (wielkoci pici) owocw i warzyw,
3 porcje lub wicej porcji produktw zboowych z penego przemiau,
3 porcje lub wicej porcji chudego biaka w postaci chudego misa, kurczaka bez skry,
ryby o niskiej zawartoci rtci, jaj, orzechw, fasoli, innych rolin strczkowych i tofu.
Powinna hodowa takiej oto lozoi ywieniowej: naley je tak ywno, ktra wyglda
tak samo jak wtedy, gdy rosa. (Jako nigdy nie zauwaylimy, eby frytki wyrastay z ziemi).
Dlaczego? Poniewa takie pokarmy s rozpoznawane przez oysko jako prawdziwe jedzenie,
i takie wanie prawdziwe jedzenie ma najlepszy wpyw na rozwj ciy.
Jeli wypadniesz z toru, nie rb z tego tragedii. Gdy podasz ciek zdrowego ody-wiania, moe si zdarzy, e skrcisz nie tam, gdzie trzeba. Jeli zdarza si to okazjonalnie, nicw tym zego, pod warunkiem e takie skoki w bok nie stan si Twoim nawykiem. Musisz umie
pogodzi si z tym, e po drodze napotkasz przeszkody, i zamiast wpada w defetystyczny na-
strj i rzuca w diaby ca diet tylko dlatego, e zdarzyo Ci si pofolgowa, musisz zadziaa
niczym GPS, obra waciwy kierunek i wykona zwrot o 180 stopni. Czyli jeli zdarzy Ci si
dzie saboci i totalnego obarstwa, powiedz sobie, e ten jeden dzie Ci nie zaszkodzi, ale
teraz pora wraca do zdrowych nawykw. To, co niszczy nasz plan zdrowego jedzenia dla
jednej tak samo jak dla 1,1 osoby to wcale nie okazjonalny deser albo pizza, tylko kaskada
zachowa nastpujcych po chwili saboci.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
21/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 83
Jedz czsto. To zalecenie moe wydawa si niekonsekwentne po tym wszystkim, co powie-dzielimy na temat koniecznoci kontrolowania wagi w czasie ciy, ale prawda jest taka, e le-
piej je pi sze maych posikw dziennie ni tradycyjne trzy due. To pozwoli Ci rwnie
unikn spadku poziomu cukru we krwi i powstawania zachcianek. Utrzymanie wyrwnanego
poziomu cukru we krwi pomoe Ci take unikn nudnoci. Co najwaniejsze, bdziesz przez
to bardziej syta i nie odczujesz nieodpartej chci pochonicia czekoladowego tortu w caoci.Ale jeli dopadnie Ci zachcianka, signij po takie jedzenie, ktre zaspokoi Twoje aknienie bez
szkody dla organizmu. Par przykadw:
Zamiast tego zjedz to:
Frytki Pieczony ziemniak (zobacz strona 330)
Lody Ker lub jogurt z ywymi kulturami bakterii
Chipsy Kawaki marchewki lub selera naciowego
Potrawy smaone Potrawy grillowane, pieczone lub duszone
Ciastka czekoladowe 15 g ciemnej czekolady dobrej jakoci
Chipsy ziemniaczane Kukurydza praona bez tuszczu
Cukierki M&M Orzechy woskie
Tof, karmelki Orzechy lub kawaki owocw
Chrupki serowe Nitki serowe (o niskiej zawartoci tuszczu)
Chipsy kukurydziane Przekski z mki z penego przemiau, kawaki selera naciowegolub jabek
Gotowy sos do saatek Oliwa z oliwek z pierwszego toczenia wymieszana z octemwinnym albo sokiem z cytryny (albo jednym i drugim, jeli niepotrasz si zdecydowa)
Trzymaj si z dala od jedzenia. Tak, atwo powiedzie, ale jak tu trzyma si z dala od jedzenia,kiedy nasz mzg si go domaga? Folgowanie swoim zachciankom od czasu do czasu to nic zego,
problem zaczyna si dopiero wtedy, gdy folgujesz sobie na okrgo. Na pewne produkty musisz
jednak zwraca szczegln uwag poniej przedstawiamy Ci dwa ywieniowe demony4, kt-rych, podobnie jak alkoholu omwionego w poprzednim rozdziale, powinna si wystrzega.
Kofeina: Ogranicz napoje gazowane i sodzone oraz wszystko, co zawiera kofein,
szczeglnie w pierwszym trymestrze, kiedy zagroenie poronieniem jest najwiksze.
Potem moesz wypija nie wicej ni 200 miligramw kofeiny dziennie (co rwna si
liance kawy lub dwom liankom czarnej herbaty).
4
Oksymoron jakich mao.
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
22/35
84 Zdrowa cia. Poradnik kochajcej mamy
Ryzykowne ryby: Amerykaska Agencja ds. ywnoci i Lekw radzi kobietom ciarnym
i karmicym ograniczy spoycie pewnych rodzajw ryb z uwagi na wystpujcy w nich
potencjalnie wysoki poziom toksyn takich jak rt, ktrego zwikszone stenie moe
zaburzy rozwj ukadu nerwowego podw i noworodkw. Wszystkie ryby mog
zawiera ladowe iloci rtci, ale szczeglnie duo maj jej gatunki due, yjce bliej
dna, takie jak rekiny, mieczniki, makrela krlewska, tuczyk i malkanik jednokolec,a to dlatego, e zjadaj one inne ryby i yj duej, przez co akumuluj rt. Ale i tak
najgorsze dla zdrowia s ryby owione w wodach znajdujcych si w pobliu elektrowni
wglowych. Kobiety w ciy powinny unika ryb o zwikszonej zawartoci rtci i zjada
do 30 dekagramw (dwie niedue porcje) rnych ryb tygodniowo (poleca si popularnego
ososia i pstrga z uwagi na zawarto kwasw omega-3, a take dorsze i ledzie) oraz
okazjonalnie owoce morza (maj mniej rtci). Jeli planujesz je ryby zowione w lokalnej
rzece, jeziorze czy zatoce morskiej, dowiedz si najpierw w sanepidzie, czy jest to
bezpieczne. Dobrze te wiedzie, e ryby pochodzce z hodowli rwnie mog zawiera
sporo zanieczyszcze, tak wic najlepiej wybiera dzikie gatunki.
Poznaj sodk prawd. Wiele osb z pewnoci zastanawia si, czy w ciy mona stosowasztuczne sodziki, ktre kusz brakiem kalorii. Prawda jest taka, e o sztucznych zastpnikach
cukru nie jestemy w stanie powiedzie niczego dobrego, ale te i niczego zego. Mimo e nie
udowodniono ich zego wpywu na rozwj podu, spjrz na to w ten sposb: skoro praktycznie
wszystko przechodzi przez oysko, to dlaczego miaaby wprowadza do krwi wasnego dziecka
jakie chemiczne wistwa5? Wiemy, e uwaasz na kalorie i unikasz cukru to Ci si chwali.
Ale zamiast tego moe lepiej wyka si jak kreatywnoci w kuchni. W wielu przypadkach przy-
jemn alternatyw s soki owocowe, ktre ugasz Twoj tsknot za sodyczami bez koniecznoci
faszerowania si chemi lub obrastania tuszczem. Inna ciekawa opcja: syrop z agawy, niefermen-
towany (w przeciwnym razie nazywalibymy go tequila). W stanie niefermentowanym daje on
kubek sodyczy za cen poowy yeczki kalorii (i to nawet kalorii z fruktozy).
Postaw na ekologi. Jeli miaby kiedy nadej ten jeden moment w Twoim yciu, w ktrympowinna zaszale i kupi sobie drosz ywno ekologiczn, to ten moment nadszed wanie
teraz. Spoywanie produktw z upraw ekologicznych pozwala unikn toksyn i pestycydw
zazwyczaj obecnych w normalnych produktach kupowanych w sklepach. Ale nawet ekolo-giczne owoce i warzywa myj trzykrotnie i odwirowuj w wirwce do saaty, aby pozby si mi-
dzy innymi resztek naturalnych nawozw. Kolejna rada, ktrej warto przestrzega bez wzgldu
na to, czy si jest w ciy, czy nie: unikaj produktw woskowanych. Jak to pozna? Wystarczy
powcha np. ogonek lub szypuk owocu. Jeli nie pachnie jak owoc, prawdopodobnie zosta
zawoskowany. Problem z woskiem polega na tym, e zamyka on w rodku owocu pestycydy,
dotyczy to najczciej owocw typu jabka, gruszki i nektarynki. Inni pestycydowi przestpcy to
5
Aspartam kry po organizmie przez 36 godzin. Blee!
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
23/35
Je za dwoje czy dla dwojga? 85
rne owoce jagodowe, ziemniaki, papryka, brzoskwinie, szpinak, saata i seler naciowy. Kiedy
jeste w ciy, lepiej poszukaj ich ekologicznych odpowiednikw. Z kolei zim wybierz lepiej
mroonki owocowe i warzywne, poniewa wiee owoce i warzywa sprzedawane zim po -
chodz zapewne z odlegych krajw i s nafaszerowane chemi. Natomiast owoce i warzywa
przeznaczone do mroonek s zbierane z pl w szczycie sezonu i natychmiast zamraane,
dziki czemu maj o wiele wicej wartoci odywczych ni produkty wiee, ktre zrywa siniedojrzae i przewozi na due odlegoci. Mroenie pozwala lepiej zachowa wartoci odyw-
cze ni puszkowanie. Podczas puszkowania owoce i warzywa czsto trac nawet 20% swoich
wartoci odywczych.
Jeli jednak z jakich wzgldw nie bdziesz moga korzysta z produktw ekologicznych,
oto lista owocw i warzyw o najniszej i najwyszej zawartoci pestycydw.
Najwysza Najnisza
brzoskwiniejabkapaprykaseler naciowynektarynki
truskawkiwiniejarmusaataimportowane winogrona
cebulaawokadokukurydzaananasmango
szparagizielony groszekkiwi
kapustabakaan
Przeciwdziaaj porannym nudnociom. Duga lista to czsto dobra rzecz pomaga Ci sizorganizowa w ferworze dnia codziennego, a jeli jest zamieszczona w czasopimie, wzrasta
jego sprzeda. Natomiast w medycynie duga lista rozwiza oznacza tylko jedno: nie istnieje
jeden pewny i skuteczny sposb. Tak niestety wyglda nasza wiedza na temat ciowych nud -noci i wymiotw. Jest wiele metod, ktre mog Ci pomc poczu si lepiej, ale nie masz na
to adnej gwarancji. Tak wic niestety przez jaki czas, na szczcie niedugi, bdziesz musiaa
pobawi si w szalonego naukowca i poeksperymentowa, co okae si najbardziej skuteczne
w Twoim przypadku. Oto par sposobw, ktre niejednej kobiecie przyniosy ulg:
Na nocnym stoliku trzymaj zapas krakersw penoziarnistych, zjedz par natychmiast
po przebudzeniu, eby jeszcze przed wstaniem mie co w odku.
Zadbaj, by Twoja dieta zawieraa duo biaka i wglowodanw zoonych.
Popijaj ros dostarczy Ci zarwno pynu, jak i kalorii. Jedz zimne pokarmy, gdy potrawy gorce maj silniejszy zapach, ktry moe
powodowa mdoci.
Witamina B6 (10 mg).
Zielone warzywa liciaste, poniewa zawieraj witamin K, ktra zdaje si pomaga.
Brzowy ry.
Akupunktura (igy w przedramieniu przez dwa dni).
Akupresura opaska noszona na nadgarstku uciskajca odpowiednie punkty.
wiey korze imbiru w kubku herbaty (albo kapsuka 300 mg).
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
24/35
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
25/35
383
A
acetylacja, 38
ADD, 115, 139
ADHD, 115
adiponektyna, 95
adrenalina, 139, 140, 146
akson, 114, 117
ALA,Patrz: kwas ALA
alfa-fetoproteina, 283
alkohol, 41, 53, 83, 142, 241, 270, 273, 351
allele, 34
amniocenteza, 56, 200, 284amniopunkcja,Patrz: amniocenteza
androgeny, 173
anemia, 55, 282
anomalia chromosomowa,
Patrz: chromosom anomalie
antybiotyk, 121, 191, 231
antydepresant, 155, 256, 276, 344, 352
antygeny, 55
aspartam, 84astma, 86, 187, 343
autyzm, 30, 117, 121, 139, 356
B
badanie
diagnostyczne, 283
prenatalne, 56, 276
przesiewowe, 282
przeziernoci fadu karkowego, 56, 282
USG,Patrz: USG
bakterie streptococcus, 281, 343, 368
bariera oyskowa, 52bezpodno, 345, 347
bezsenno, 11
biako histonowe, 32
biegunka, 200
bilirubina, 44, 252
biopsja kosmwki,Patrz: CVS
bisfenol-A, 41, 244, 273
blastocysta, 29, 33, 47, 48, 50, 53, 54, 348
blinita, 376jednojajowe, 32, 376
bona podowa, 212
BMI, 69, 71, 341, 347
bl
gowy, 199
plecw, 12, 194, 196, 204
brodawki,Patrz: sutki
C
cesarskie cicie, 53, 68, 88, 169, 180, 221,
226, 227, 228, 344, 377
chia, Patrz: szawia hiszpaska
chlamydia, 180, 231
chodzenie, 124
choroba
Hirschsprunga, 259
lokomocyjna, 79
Skorowidz
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
26/35
384 Skorowidz
choroba
Taya-Sachsa, 56
weneryczna, 180, 282, 343, 352
zakana, 354, 369
chromosom, 30, 31, 33
anomalie, 345X, 115
ciako te, 26, 49, 50
cia, 12, 26, 69, 90, 143, 343
zjologia, 9, 13
mnoga, 69, 79, 123, 374
pozamaciczna, 200, 348
przenoszona, 102
cicie cesarske,Patrz: cesarskie cicie
cukrzyca, 37, 49, 79, 89, 92, 94, 95, 100, 105,106, 107, 186, 201, 226, 280, 343, 344
CVS, 56, 283
cynk, 75, 81, 272
czarna linia, 173
czerniak zoliwy, 178
czynnik krzepnicia,Patrz: brynogen
czynnik Rh, 55
wiczenia
przygotowujce do porodu, 301
w czasie ciy, 288
w poogu, 305
D
dendryt, 112, 116
depresja, 133, 135, 144, 152, 159
poporodowa, 11, 94, 145, 254, 255, 378
DHA,Patrz: kwas DHADNA, 30, 32, 40, 273, 351
dopamina, 145, 152, 167
dotyk, 118
doula, 146, 181, 214, 264, 277
drodyca, 191
dryf epigenetyczny, 376
dwojaczki,Patrz: blinita
dysleksja, 139
E
Edynburska Skala Depresji
Poporodowej, 378
efekt pitna,Patrz: wdrukowanie
ejakulacja, 352
embrion, 43endometrioza, 343
endometrium, 348
endorna, 151, 168
EPA,Patrz: kwas EPA
epigenetyka, 8, 10, 11, 12, 25, 32, 36, 39,
40, 80, 351
epinefryna,Patrz: adrenalina
erekcja, 352
estrogen, 41, 50, 77, 93, 114, 137, 138, 145,
163, 164, 165, 171, 168, 173, 174, 185,
197, 238, 245
F
feminizacja, 140, 270
fenotyp, 25, 37
fenyloketonuria, 231, 343
brynogen, 164, 197, 198toestrogeny, 270
uorotelomery, 41
folany, 110
fruktoza, 74
ftalany, 41, 42
G
gastrula, 33
geny, 25, 28, 115
ekspresja, 8, 25, 27, 34, 36
imprintowane, 27
glukoza, 89, 90, 92, 93, 106, 139, 140, 280
gd, 71
gonadotropina kosmwkowa hCG, 50, 77,
93, 343
grasica, 55, 58
grelina, 71, 74
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
27/35
Skorowidz 385
gruczo, 2, 2
mleczny, 168, 238
Montgomeryego, 169
nadnerczowy, 140
Hhalucynacje, 255
hCG,Patrz: gonadotropina
kosmwkowa hCG
hemolia, 56
hemoroidy, 189, 190, 193, 202, 259
heparyna, 51, 198
HIV, 180, 280
hormon, 26, 50, 71, 92, 137, 162
dobrego samopoczucia,
Patrz: endorna, oksytocyna
hCG,Patrz: gonadotropina
kosmwkowa hCG
hPL,Patrz: laktogen oyskowy hPL
luteinizujcy, 349
oksytocyna,Patrz: oksytocyna
prolaktyna,Patrz: prolaktyna
relaksyna,Patrz: relaksynasterydowy, 145, 146
stresu,Patrz: kortyzol, adrenalina
stymulujcy tarczyc,Patrz: TSH
tarczycy, 93, 261
wysokiego cinienia,Patrz: leptyna
wzrostu, 92, 142
zmniejszajcy stan zapalny,
Patrz: adiponektyna
I
IGF 2, 27
immunoglobulina, 51, 55, 227, 281
immunosupresja, 54, 63, 164
insulina, 44, 51, 90, 91, 93, 94, 97, 100,
104, 105, 106, 152
oporno, 70, 95, 104
insulinopodobny czynnik wzrostu typu 2,
Patrz: IGF 2
izotretynoina, 171
J
jajnik, 26, 29jajowd, 26, 28, 29, 348
jdra nowotwr, 351
K
kangurowanie, 257, 375
kardiotokograf,Patrz: KTG
kariotyp, 284
karmienie
piersi, 238-246, 286
sztuczne, 246
kpiel, 263
kia, 180
kleszcze, 224
kofeina, 83, 151, 199, 241, 270
kolagen, 179
komrka
glejowa, 114jajowa, 25, 26, 28, 376
komplikacje porodowe,
Patrz: pord komplikacje
konikt serologiczny, 55, 281, 344
kortykosteroidy, 201, 375
kortyzol, 95, 139, 140, 347
koryna, 50
kosmki, 47, 49, 63
krew ppowinowa, 232, 285krwinki
biae, 44, 164
czerwone, 55
KTG, 100, 214
kwas
ALA, 154
alfa-linolenowy,Patrz: kwas ALA
deoksyrybonukleinowy,Patrz:
DNA
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
28/35
386 Skorowidz
kwas
DHA, 81, 86, 110, 116, 117, 124, 125,
137, 152, 154, 241, 273, 286, 351, 375
dokozaheksaenowy,Patrz: kwas DHA
eikozapentaenowy,Patrz: kwas EPA
EPA, 154
foliowy, 40, 81, 110, 152, 261, 344, 375
kwasy tuszczowe omega-3, 70, 81, 84, 86,
106, 137, 152, 270,
Patrz te: kwas DHA, kwas ALA
kwercytyna, 273
L
laktogen oyskowy hPL, 50, 92, 93, 94, 95
laktoza, 152lanolina, 243
lateralizacja, 112, 139
leptyna, 71, 74, 95
LH,Patrz: hormon luteinizujcy
libido, 164, 165
likopen, 272
limfocyty
B, 44, 55, 57, 58
T, 44, 54, 55, 57, 58, 60luteina, 272
aknienie spaczone, 75
echtaczka, 173
oysko, 11, 26, 36, 40, 43, 46, 47, 48, 50,
51, 57, 63, 92, 93, 167, 94, 193, 228,
231, 253, 376
cz podowa, 47
odklejanie si, 53, 201, 344, 375
przodujce, 53, 344, 375
ze zwapnieniami, 57
M
macica, 41, 63, 343, 376
szyjka, 29, 99, 166, 212, 344, 375, 377
wycika, 26, 47, 50, 164, 345, 348
magnez, 152, 202, 236, 272
marker epigeniczny, 27
masa, 127, 129, 148, 151, 179, 199, 204,
247, 277
maska ciowa,Patrz: ostuda
mdoci,Patrz:
nudnocimelasma,Patrz: ostuda
metale cikie, 41, 82
metylacja, 38, 351
metylany, 41, 273
mielinizacja, 117
misie Kegla, 203, 305
migrena, 199, 201
mikroelementy, 272
mocz, 191, 214, 343morula, 29, 33
mukowiscydoza, 56
N
nadcinienie, 49, 50, 54, 62, 96, 201, 215,
226, 253, 276, 343
ciowe, 71
nadwaga, 37
nerczak podowy, 27nerw kulszowy, 196
neurohormon,Patrz: hormon
neuron, 112, 113, 115, 117, 137
neuroprzekanik, 112, 145, 187
niacyna, 179
niepowcigliwe wymioty ciarnych, 79
niewydolno cieniowo-szyjkowa, 99
nitrofurantoina, 191
nowotwr, 40, 81, 175, 178
jdra, 351
okrnicy, 27
prostaty, 27
nudnoci, 12, 51, 54, 76, 77, 78, 80, 83, 85
O
obrzki, 198
oczy, 199
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
29/35
Skorowidz 387
odciski palcw, 118
odporno, 54
odporno pasywna, 54
odruch, 2
kroczenia, 124
Moro,Patrz: odruch obejmowaniaobejmowania, 124, 251
wzdrygnicia, 126
odwodnienie, 77, 200, 250
odywianie, 11, 18, 25, 46, 67, 79, 90, 240,
268, 280
okrnicy nowotwr, 27
oksytocyna, 102, 138, 143, 151, 215, 223,
226, 231
oocyt, 29, 30
opiaty, 218
oporno insulinowa,
Patrz: insulina oporno
opryszczka narzdw pciowych, 180
orgazm, 28
orientacja seksualna, 140
orzeszki arachidowe, 86
osona mielinowa, 116, 117, 125osteoporoza, 37
ostuda, 173, 261
o HPA, 140, 146
otyo, 37, 69
brzuszna, 71
owulacja, 28, 30, 114, 346, 348, 349, 350
P
paciorkowce grupy B, 212
paznokcie, 169
penis, 28, 173
pepowina, 43, 57
pestycydy, 84
ppowina, 43, 50, 57, 99, 222, 223, 230, 263
piersi, 50, 165, 168
piercie ognia, 223
placenta,Patrz: oysko
plaster transdermalny, 71
plemnik, 25, 26, 28, 351
pleniawki, 241
podno, 345
pyn owodniowy, 100, 101, 103, 118, 119,193, 212, 226
pytka nerwowa, 111, 112
pytki krwi, 164
pochwa, 28, 29, 56, 164, 166
zapalenie bakteryjne, 193
poczcie, 9
podwzgrze mzgowe, 140
pog, 11, 143, 253, 278, 286
poronienie, 30, 49, 56, 81, 83, 99, 198,
235, 345
pord, 47, 119, 121, 123, 207, 220, 233
indukowany, 225
kleszczowy, 224
komplikacje, 68, 80, 88, 123, 224
poladkowy, 121, 123, 221
przedwczesny, 71, 94, 99, 139, 166, 186,
193, 200, 236, 374, 375, 376w kucki, 220
w wodzie, 219
wywoywanie, 102, 103
wywoywany, 225
potas, 75, 272
pozycja, 350
progesteron, 26, 50, 75, 137, 146, 163,
164, 168, 185, 189, 349prolaktyna, 167, 238, 245
promieniowanie, 41
prostaglandyna, 226
prostaty nowotwr, 27
prniociag, 224
przeciwciaa, 55
przepuklina ppkowa, 252
przerostowe zwenie odwiernika, 252
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
30/35
388 Skorowidz
przewenie Ranviera, 116
przewijanie, 262
przewody mleczne, 50
przezierno fadu karkowego,
Patrz: badanie przeziernoci fadu
karkowegoprzygicie, 222
przygnbienie poporodowe, 255
przysadka mzgowa, 140
psychoza poporodowa, 255
pulsoksymetr, 169
R
radon, 41
rak,Patrz: nowotwr
receptor TLR, 55, 57, 58, 60
reuks kwasw odkowych,Patrz: zgaga
relaksyna, 182, 183, 186, 188, 191, 192,
194, 195, 197, 199
respirator, 375
rodzestwo, 256, 257
rozstp minia prostego brzucha, 261, 306
rozstpy, 171, 179rozszczep krgosupa, 40, 56, 81, 110
rozwj
motoryczny, 126
sensoryczny, 108, 109, 119, 125
rwnowaga kwasowo-zasadowa, 71
rt, 41, 42, 63, 80, 82, 83, 84
rwa kulszowa, 195
rzeczka, 180
S
schizofrenia, 79
seks, 162, 165, 177, 233, 280
selen, 272
sen, 136, 142, 151, 246, 247, 286
serotonina, 145, 155, 187
siara, 169, 170, 238
skala Apgar, 231
skopolamina, 71
skra, 171
skurcze, 200, 212
Braxtona-Hicksa,
Patrz:skurcze przepowiadajce
przedwczesne, 200
przepowiadajce, 200, 213
such, 120
smak, 121, 123, 126
smka, 226
sorbitol, 202
sd, 75
sperma, 27
spowijanie, 126stan
przedrzucawkowy, 11, 62, 80, 201, 204,
215, 226, 236, 281, 344, 376
zapalny nabonka
naczy krwiononych, 201
stawy, 195
steroidy, 222
stolec, 250
stopy, 199
streptococcus,
Patrz: bakterie streptococcus
stres, 13, 57, 62, 128, 133, 134, 137, 138,
145, 148, 156, 167, 275, 347
czynniki pozytywne, 134
oksydacyjny,Patrz: test stresowy
sucho oka, 199
surfaktant, 100, 222sutki, 8, 102, 120, 127, 165, 168, 169, 227,
238, 243
synapsa, 112, 120
szawia hiszpaska, 106
szczepienia, 63, 273, 280, 353-373
WZW typu B, 230, 370, 371
szczytowanie, 28
szkoa rodzenia, 181
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
31/35
Skorowidz 389
ledziona, 58
lina, 71
luz szyjkowy, 348
mier eczkowa,Patrz: zesp nagej
mierci eczkowej
T
talasemia, 343
tarczyca, 49, 93, 96, 145, 261
nadczynno, 79
zaburzenia, 93, 343
telomer, 30
teoria programowania podowego, 36test
biozyczny,Patrz: test Manninga
depresji poporodowej, 378
GBS, 212
Manninga, 102
niestresowy, 100, 102, 282
oksytocynowy,Patrz: test stresowy
poczwrny, 282
stresowy, 101, 137testosteron, 114, 117, 120, 140
ttno, 100
tiomersal, 63
tlenek azotu, 96, 137
tuszcze, 53, 168, 170
omega-3,Patrz: kwasy tuszczowe
omega-3
trans, 53, 80, 105, 350
tocze, 49
toksoplazmoza, 59, 280
toksyny rodowiskowe, 37, 40
toluen, 41
transplantacja, 58
trdzik, 171, 172
tretinoina, 179
triclosan, 186
trofoblast, 48
tryptofan, 152
trzustka, 44, 90, 91
TSH, 93
tymina, 40
tyto, 41, 53, 96, 142, 273, 351
U
uderzenia gorca, 174, 175, 180
ukad
immunologiczny, 44, 49, 54, 57, 60, 63
nerwowy, 112
odpornociowy,
Patrz: ukad immunologiczny
uracyl, 40
urodzenie martwe, 235
urojenia, 255
USG, 98, 99, 123, 280, 281
W
wada
cewy nerwowej, 56, 80, 110, 112, 283
genetyczna, 30, 49, 56, 99, 104, 282, 343
rozwojowa,Patrz: wada wrodzonaserca, 251
wrodzona, 30, 40, 49, 68, 80, 81, 155,
282, 344, 352
waga, 69, 73, 87
waga urodzeniowa
niska, 37, 88, 94, 96, 186
wysoka, 92, 94
wap, 81, 152, 203, 233, 272
wargi sromowe, 173
wtroba, 44, 55, 90, 91, 201, 250, 252
wczeniak, 374
wdrukowanie, 109
wch, 119
wglowodany, 105
wzy chonne, 58
wielko podu, 380
wieloraczki, 376
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
32/35
390 Skorowidz
wizada Coopera, 170
witamina, 272, 273
A, 80, 272
B12
, 203, 272
B6, 80, 85, 272
B9,Patrz: kwas foliowyC, 75, 203, 241, 272
D, 201, 272
K, 85, 231
wosy, 173, 179, 261
wodorowglany, 71
wody podowe,Patrz: pyn owodniowy
wraliwo na zapachy, 77
wymioty chlustajce, 252
wzdcia, 187, 193, 200, 202, 203
wzrok, 120
Z
zabawki, 127
zakaenie
drg moczowych, 189, 191, 201
drg rodnych, 189
grzybicze, 203zakrzepica y gbokich, 198
zapalenie powizi podeszwy, 199
zaparcia, 12, 189, 190, 193, 200, 202, 204
zesp
cieni nadgarstka, 195
Downa, 30, 56, 99, 282
nadpobudliwoci psychoruchowej
z decytem uwagi,Patrz: ADHD
nagej mierci eczkowej, 246niespokojnych ng, 152
policystycznych jajnikw, 343, 347
zaburze koncentracji uwagi,
Patrz: ADD
zby, 186, 203, 273
zgaga, 11, 186, 188
zmys rwnowagi, 121
zmysy, 108, 118, 125
znacznik epigenetyczny, 34znieczulenie
podpajeczynwkowe, 218
zewntrzoponowe, 217, 218, 219
zwierzta domowe, 258
zygota, 29, 33
el intymny, 350
elazo, 75, 81, 152, 241, 272, 252
taczka, 252
ylaki odbytu,Patrz: hemoroidy
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
33/35
Kup ksik Pole ksik
-
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
34/35
http://program-partnerski.helion.pl/page4909.~/ -
7/31/2019 Zdrowa Ciaza Poradnik Kochajacej Mamy Twocia
35/35