Zdolności - magazyn ambitnych rodziców | wyd. 1 - listopad 2011 | wersja promocyjna - skrócona

czy kreatywność jedno ma imię czy kreatywne dziecko to zdolne d z i e c k o | j a k n i e p r z e s a d z i ć ze stymulacją | jak rozpoznać dobrą rymowankę | jaka jest rola zabaw dramowych w rozwi janiu dziecięcej kreatywności

wyd 1 | 25 listopad 2011 | egzemplarz bezcenny

Wydanie promocyjne Aby bezpłatnie otrzymać pełną wersję magazynu ZDOLNOŚCI wystarczy zapisać się do subskrypcji na stronie wwwzdolnoscipl

2

SPIS TREŚCIwyd 1 25 listopad 2011

słowo wstępu

spis treści

Drodzy Rodzice

25 listopada 2011 roku to dzień wydania pierwszego numeru Zdolności ndash magazynu ambitnych rodzicoacutew Do kogo kierujemy pismo W naszym rozumieniu ambitni rodzice wspierają rozwoacutej swojego dziecka Dopingują je zachęcają do podejmowania nowych wyzwań ale nie zmuszają Potrafią mądrze wymagać bo znają jego możliwości potrzeby predyspozycje i zainteresowania Nasza wizja stoi w opozycji do powszechnego przekonania według ktoacuterego ambitni rodzice za wszelką cenę chcą zapewnić dziecku dobry start życiowy nawet kosztem szczęśliwego i radosnego dzieciństwa Obciążają je zadaniami wykraczającymi ponad jego możliwości nie zważają na jego potrzeby i chęci Takie błędy popełniają ZBYT ambitni rodzice Właśnie to rozroacuteżnienie jest dla nas swoistym filtrem treści zamieszczanych w magazynie

Premierowy numer Zdolności niemal w całości poświęcony jest kreatywności Chcieliśmy znaleźć odpowiedź na pytania Czy zdolne dziecko to dziecko kreatywne Jak rozwijać dziecięcą kreatywność I jak nie przesadzić ze stymulacją Zainspirowani wierszem Danuty Wawiłow bdquoNa wystawierdquo na okładce zamieściliśmy rysunek 25 letniego Kazia jako symbol dziecięcej kreatywności ktoacutera pozwala w rzeczach zwykłych na pozoacuter niegodnych uwagi dostrzec pierwiastek wyjątkowości

Na wystawie Idę z mamą na wystawę To dopiero jest ciekawe Piękny pałac wielka brama ldquoTo muzeumrdquo - moacutewi mama Nie widziałem ani razu tylu ludzi i obrazoacutew Samych sal ze sto tysięcy a obrazoacutew jeszcze więcej Co tu jest namalowane Czy to człowiek Czy to dzbanek A tu jakaś dziwna plama ldquoPiękny obrazrdquo - moacutewi mama A tu gruby pan z gitarą co ma wąsy jak makaron Jakieś konie depczą ludzi Trochę mi się tutaj nudzi Mamo chodź tu Mamo zobacz To dopiero piękny obraz

Danuta Wawiłow

str 4Czy wiesz że

najnowsze doniesienia

str 44 Uniwersytet Dzieci - na tropie naukiMonika Małecka

str 6Cztery strony świata

przedstawiamy roacuteżne punkty widzenia opinie teoretykoacutew i praktykoacutew odpowiedzi na pytania dotyczące tematu numeru

felieton taty

str 52 Zdolne dziecko - pierwsza pomoc

Ciekawość świata - o pamięci i twoacuterczości małego dziecka

Twoacutercze Bazgroły przygody Ważki Grażki

skaner

str 70 bawimy-sieblogspotcom

grazkawatazkablogspotcomBLOGIN

str 10Zdolne do (prawie) wszystkiego

Maciej Karwowski

3

co to jest kreatywność zobaczodpowiedzinafilmiepromującymtowydanieldquoZdolnościrdquo

stopka redakcyjna

WydawcąmagazynuZdolnościjestgrupaInnowacyjniPL

kontakttel222012392mailredakcjazdolnosciplpersonalnieimienazwiskozdolnoscipl

AleksandraGajdaredaktornaczelnaDorotaDziedziewiczz-caredaktoranaczelnegoDorotaOlędzkaredaktorinicjującyKarolSzczawińskibrandmanager

redakcjadrhabMaciejKarwowskiProfnadzwAPSfelietonista

AgnieszkaSkibickakorekta

TomaszGrobelnyrysownik

AleksandraGajdailustracje

JoannaKarolakIzabelaJastrząbreżyseriafilmoacutewnakanaleYT

drhabJaninaUszyńska-JarmocProfnadzwUwB

GrzegorzBabicki

MonikaMałeckaMałgorzataWięckiewicz-LehkaAnnaOlczyk-GrabowskaJolantaPisarekAnnaPrzybylskaAnnaPustułWitoldSzwajkowski

projektgraficznydtpstudioinnowacyjniPLpl

reklamapromocjareklamazdolnoscipl

Redakcjaniezwracamateriałoacutewniezamoacutewio-nychMaprawodoredagowaniaorazskracaniaprzesłanychmateriałoacutewPoglądyzawartewarty-kułachifelietonachsąosobistymiprzekonaniamiichautoroacutewWydawcanieponosiodpowiedzial-nościzatreśćreklamiogłoszeńReprodukowaniecałościbądźczęścitekstoacutewbezpisemnegoze-zwoleniazabronioneWszelkieprawazastrzeżone

INFOlinki oznaczamy takumieszczone filmy są klikalnespis treści jest klikalny

WYDANIE PROMOCYJNE PEŁNA WERSJA DO BEZPŁATNEGO POBRANIA NA STRONIE WWWZDOLNOSCIPL

str 78 Twoacutercze dzieciakinie nudzą siędzieje się

str 82 kLuB TWoacuteRCZEGO RODZICA str 86 kONkuRS

przez dziurkę od klucza



str 14uwaga Rymowanki

Witold Szwajkowski

str 26Twoacutercze Bazgrołyrentgen dziecięcejwyobraźni

Dorota Dziedziewicz

str 36Mamo Tato co z tą dramą

Aleksandra Gajda

4

CZY WIESZ ŻE

CZY WIESZ ŻE

Badania prof Glenna Schellenberga z Uni-wersytetu w Toronto wykazały istotny zwią-zek między wynikami w teście inteligencji a latami nauki gry na instrumentach Wyniki w teście były tym wyższe im dłużej dzieci uczęszczały na lekcje muzyki Według wielu autoroacutew podobne operacje odpo-wiadają za czytanie liter posługiwanie się cyframi i operowanie zapisem nutowym Dlatego wczesne rozpoczęcie nauki gry na instrumencie może ułatwić naukę czytania pisania i arytmetyki Opisane korzyści pły-nące z edukacji muzycznej mogą jednak wskazywać na odwrotny kierunekndashwpływ inteligencji ogoacutelnej na zdolności muzyczne Tezę tę potwierdzają badania zrealizowane przez Joyce Eastlund Gromko i Allison Smith Poorman z Bowling Green State University Uzyskane wyniki pokazują że umiejętność posługiwania się symbolami ktoacutera jest jed-nym ze wskaźnikoacutew wysokiego poziomu in-teligencji w dzieciństwie warunkuje rozwoacutej zdolności muzycznych

Jak to się dzieje Sen umożliwia lsquokontaktrsquo między częściami moacutezgu ktoacutere odpowia-dają za uczenie się i zapamiętywanie Dlatego jakość czas i regularność snu ma duże znaczenie dla rozwoju moacutezgu zwłaszcza w okresie dzieciństwa kiedy proces uczenia jest bardzo intensywny Za tymczasowe przechowywanie informa-cji w pamięci odpowiada część moacutezgu nazywana hipokampem Ta część moacutezgu aktywuje się w trakcie uczenia Podczas snu ulega ponownemu wzbudzeniu do-datkowo pobudzając tzw neurony koro-we ktoacutere odpowiadają za zapisywanie zdobytych informacji w pamięci trwałej Ta synchroniczna aktywizacja się hipokampa i kory moacutezgowej według zespołu naukow-coacutew z Uniwersytetu w Pensylwanii działa-jącego pod kierownictwem prof Sushila Kumara Jha jest dowodem na to że sen w naturalny sposoacuteb sprzyja uporządkowa-niu i utrwaleniu śladoacutew pamięciowych czy-li treści z ktoacuterymi moacutezg spotkał się w ciągu dnia

dziecko ucząc się gry na instrumencie rozwija nie tylko swoją muzykalność ale także inteligencję

Twoje dziecko uczy się także podczas snu

5

Tworzenie przez dzieci niewidzialnych przyjacioacuteł i towarzyszy zabawy wiąże się z rozwojem wyobraźni Jest to zjawisko na-turalne choć nie jest typowe dla każdego dzieckaWyimaginowani przyjaciele są najczęściej ludźmi lub zwierzętami o płci tej samej co dziecko i w zbliżonym wieku Badania prof Evy Hoff z Uniwersytetu w Lund pokazały że im większa liczba roacuteżnorodność cech charakteru wymyślonych przyjacioacuteł oraz dłuższy czas ich występowania tym wyższy poziom kreatywności w życiu dorosłym Nie można jednak zapominać o drugiej stronie modelu Zabawa z wymyślonymi przyjacioacuteł-mi może stanowić pewien rodzaj kompen-sacji emocjonalnej gdy dziecko czuje się samotne

W badaniach prowadzonych przez Dione Healey z Uniwersytetu w Canterbury oraz Marka A Runco ze Stanowego Uniwersyte-tu w Kalifornii wykazano że u dzieci cha-rakteryzujących się wysokim poziomem kreatywności występuje większa częstotli-wość kłopotoacutew ze snem Badanie polega-ło na poroacutewnywaniu przebiegu snu dwoacutech grup dzieci o wysokim i niskim poziomie kreatywności Dzieci twoacutercze przyznawa-ły się do większych kłopotoacutew ze snem co sugeruje że zdolności twoacutercze mogą mieć wpływ na przebieg snu Wysoka aktywność moacutezgu osoacuteb twoacuterczych sprawia że mogą one mieć w przyszłości problemy z bezsen-nością

Na świecie jest około 8 tysięcy językoacutew i aby je wszystkie opanować wystarczy ok 70 fonemoacutew czyli najmniejszych jednostek mowy rozroacuteżnialnych dla osoacuteb posługują-cych się danym językiem Do 6 miesiąca dziecko potrafi reagować na wszystkie Po-tem zdolność ta zanikaMimo to moacutezg dziecka jest wciąż bardzo plastyczny i uczy się języka obcego tak jak języka ojczystego tzn utrwalając go w prawej poacutełkuli moacutezgowej W poacuteźniejszych okresach życia nauka językoacutew obcych trak-towana jest przez moacutezg jako logiczne se-kwencja słoacutew dlatego odbywa się z wyko-rzystaniem lewej poacutełkuli moacutezgowej i wiąże się z zdecydowanie większym wysiłkiem

wyimaginowany przyjaciel Twojego dziecka może być dowodem na jego kreatywność

zdolności twoacutercze wiążą się z przebiegem snu

moacutezg Twojego dziecka uczy się języka obcego inaczej niż Twoacutej


6

CZTERY STRONY ŚWIATA


Dziecięca kreatywność tohellip

Czy dziecko zdolne to kreatywnedziecko

W dziale cztery strony świata przedstawiamy roacuteżne punkty widzenia opinie teoretykoacutew i praktykoacutew odpowiedzi na pytania dotyczące tematu numeru

W tym wydaniu eksperci odpowiedzieli namna pytania

7

Anna Przybylska

Dziecięca kreatywność tohellipDziecko potrzebuje kogoś kto jest jak ogrodnik dla roślinki ndash nie będzie na siłę prostował we właściwą stronę lecz stworzy warunki by sama wspinała się ku słońcu Ogrodnikami wprowa-dzającymi dziecko do ogrodu pięknej dorosło-ści są rodzice nauczyciele opiekunowie i to oni decydują czy tym co użyźni młode umysły będą nakazy i zakazy czy też rozbudzanie pa-sji tworzenia potrzeby otaczania się pięknymi obiektami zdobywania doświadczenia bdquobycia twoacutercąrdquo Kształt dzieciństwa wszystko co wte-dy się wydarza staje się siłą i treścią dorastania Ten ogromny naturalny potencjał kreatywności z jakim dziecko wbiega w dorosłość bywa tłam-szony w imię grzeczności dyscypliny posłuszeń-stwa Warto zadać sobie pytanie jakimi jesteśmy ogrodnikami

Dziecko zdolne to kreatywne dzieckoDziecko zdolne często perfekcyjnie potrafi wy-konać pracę bdquozadanąrdquo potrafi łączyć doświad-czenia swoje i cudze Pomagają mu w tym zdol-ności kierunkowe swoista bystrość szybkość reakcji Jednakże generowanie nowych pomy-słoacutew czy rozwiązań rzadziej bywa jego żywiołem Ma wewnętrzne dylematy jest bardzo ambitne Mając świadomość swoich możliwości chce być coraz lepsze Zaś dziecko kreatywne (ktoacutere także nie jest wolne od dylematoacutew skrajnych emocji) potrafi z fragmentoacutew tektury z kamykoacutew i muszelek czy gałązki uczynić źroacutedło inspiracji swoich poszukiwań i wyczarować obiekty pro-mieniejące pięknem generować pomysły nie-spotykanych zastosowań roacuteżnych przedmiotoacutew napisać wiersz I czerpie z tego wewnętrzną ra-dość Czy jednak kreatywność bez jakichkolwiek zdolności byłaby możliwa

Na poważnieinstruktor zajęć plastycznych w Mło-dzieżowym Domu Kultury nr 2 w Po-znaniu wykładowca w Kolegium Edu-kacyjnym UAM i w WSZ bdquoKadry dla Europyrdquo superwizor treningu twoacuterczo-ści oraz prezes Polskiego Stowarzysze-nia KreatywnościA tak nieco mniej oficjalnieod zawsze chciałam zbawiać świat sprawić by był piękny i przyjazny Dzieciństwo przeżyłam jako grzeczna wiejska dziewczynka na mirabelce w wielkiej walizie ze szmatkami i na łące pasąc krowy Moacutej moacutezg rozpa-lały marzenia by krowy przestały ist-nieć i nie przeszkadzały mi śledzić co na nieboskłonie wyczyniają anioły Od zawsze też pracuję z ludźmi naj-pierw jako pracownik socjalny w szpi-talu a potem całe zawodowe życie jako instruktor zajęć plastycznych (dla dzieci młodzieży dorosłych) Praca jest zarazem moją pasją i pokarmem dla marzeń cały czas marzę o lep-szym świecie a tymczasemndashsiedzę na bdquotylnym siedzeniurdquo gdyż galopująca do przodu technika sprawia że czu-ję się gapą I uczę się być prezesem Stowarzyszenia ktoacutere skupia Niezwy-kłych Niezwyczajnych Ludzi i nie jest to łatwehttpwwwp-s-kplpskindexphp

o autorze


8


dr hab Janina UszyńskandashJarmoc Prof nadzw UwB

Anna Olczyk-Grabowska

Dziecięca kreatywność tohellipWłaściwość (względnie stała) ujawniająca się w działaniach niestereotypowych oryginalnych wymagających innego nowego bdquoświeżego widzeniardquo pojawiającego się problemu lub za-dania Dziecięca kreatywność to patrzenie na zieloną żabę ale widzenie ją oczyma wyobraźni w szarobłękitnym płaszczu w bordowe motylki huśtającą się w chmurach z pięknym nietope-rzem w strugach czekoladowego deszczu

Dziecko zdolne to kreatywne dzieckoNiekoniecznie nie zawsze nie tylko Można być zdolnym (uzdolnionym) ale niekoniecznie kre-atywnym bo zdolności mogą przejawiać się w działaniach odtwoacuterczych lub twoacuterczych ale można być kreatywnym i w takim razie zdolnym (uzdolnionym) Kreatywność jest zawsze zdolno-ścią człowieka zdolność nie zawsze jest kreatyw-nością

Pracuje na Wydz ia le Pedagogik i i Psychologii Uniwersytetu w Białym-stoku Jej zainteresowania naukowe dotyczą twoacuterczej aktywności dzieci młodzieży i dorosłychndashrozpatrywanej z perspektywy zdolności uzdolnień i postaw twoacuterczych Drugim obsza-rem zainteresowań jest problematyka treści struktury mechanizmoacutew i uwa-runkowań rozwoju obrazu Ja dzieci w wieku przedszkolnym i w młodszym wieku szkolnym Trzeci obszar badań dotyczy problematyki narracji i au-tonarracji Czwarty obszar to metau-czenie się dzieci w młodszym wieku szkolnym Jest autorką 83 publikacji w tym ki lku książek min Twoacutercza aktywność dziecka Teoria ndash rzeczy-wistość ndash perspektywy rozwoju (2003) Podroacuteże skarby przygoda Podręcz-nik i program rozwijania twoacuterczości samoświadomości oraz dyspozycji au-tokreacyjnych dzieci z klas I-III (2005) Od twoacuterczości potencjalnej do auto-kreacji w szkole (2007)

Animator kultury nauczyciel edukacji filmowej Prowadzi warsztaty podczas ktoacuterych inspiruje młodych ludzi do twoacuterczych działań Sama ma tysiące ciekawych pomysłoacutew na minutę ktoacute-rymi stara się bdquozarażaćrdquo innych ludzi Wspoacutełzałożycielka i koordynatorka projektoacutew Fundacji Przystanek Twoacuter-czość Pracuje roacutewnież w Stołecznym Centrum Edukacji Kulturalnej i Pra-cowni Artystycznejhttpwwwtworczoscorgpl

o autorze

o autorzeDziecięca kreatywność tohellipDziecięca kreatywność to twoacutercza zabawa pomysłowość wyobraźnia spontaniczność i radość Dzieci w sposoacuteb naturalny są ciekawe świata kombinują szukają roacuteżnych rozwiązań mają oryginalne pomysły i zapał do działania Aby dziecko było kreatywne niezbędne jest zbu-dowanie poczucia bezpieczeństwa i przyjaznej atmosfery Właśnie kiedy czuje się swobodnie i pewnie do głowy przychodzi mnoacutestwo pomy-słoacutew a ciało samo domaga

Dziecko zdolne to kreatywne dzieckoGłęboko wierzę że każde dziecko jest naturalnie kreatywne choć w roacuteżnym stopniu Wiele zale-ży od rodzicoacutew czy pozostawiają przestrzeń do tworzenia i akceptują roacuteżne pomysły dziecka

9

Grzegorz Babicki

Dziecięca kreatywność tohellipciekawe wieloznaczne i trudne do opisania pojęcie Dziecko tworzy wiele nowych rzeczy ktoacutere z punktu widzenia malucha są zawsze kre-atywne Z obserwacji dziecka widać że niemal każdej kreatywności towarzyszy poczucie speł-nienia zadowolenia radości Czy może być coś piękniejszego od własnoręcznie wykonanej zebry z plasteliny tygrysa z tektury oraz innego domku z klockoacutew czy mostu ze sznurka Pod-trzymywanie naturalnej kreatywności to jedna z lepszych metod na edukację nie tylko dzieci Dziecko kreatywne bardziej wierzy w siebie Rza-dziej się poddaje Potrafi walczyć z trudnościa-mi Dąży do celu Kreatywność daje szansę na odkrycie i wzmocnienie mocnych stron dziecka

Dziecko zdolne to kreatywne dzieckoI tak i nie Bo co to znaczy bdquozdolnerdquo Każdy na swoacutej sposoacuteb ma jakieś zdolności Czy chodzi o wywyższaną na każdym kroku inteligencję logiczną A gdzie interpersonalna emocjonal-na społeczna Kreatywność daje szansę na odkrycie pokładu inteligencji i zdolności u tych dzieci ktoacutere pozornie są mniej zdolne logicznie Odkrywając pokłady kreatywności można je wzmacniać Wszelkie stymulowanie kreatywno-ści dziecka to droga rozwoju zdolności Dziecko zdolne może być kreatywne Kreatywność na pewno pozwala odkryć i rozwinąć zdolności

Tata 2 bdquodzikich stworoacutewrdquo nauczyciel wychowawca tutor Uczy innych i siebie od 10 lat głoacutewnie w Akade-mii Aktywnej Edukacji Montessori Eks-perymentuje podroacuteżuje i doświad-cza zmienności materii emocji czasu i przestrzeni Z wykształcenia geograf i przyrodnik

o autorze

czy są krytyczni Krytyka zabija kreatywność i powoduje strach Zdolne dziecko na przykład pod względem przyswajania wiedzy (tzw zdolny uczeń) może być roacutewnie kreatywny jak uczeń ktoacutery ma słabe stopnie Moacutewiąc wprost bywa że wzorowy uczeń jest mniej kreatywny niż średni Na pewno talent artystyczny muzyczny pla-styczny teatralny taneczny powoduje że dziec-ko bardzo rozwija swoją kreatywność w danej dziedzinie i czerpie z tego radość Choć w rozwoacutej talentu trzeba też włożyć dużo wysiłku i systema-tycznej pracy


Ojciec mąż badacz naukowiec pisarz felietonista trochę grajek ndash zdecydowanie w takiej kolejności Profesor niezwyczajny pedagogiki szef Zakładu Psychopedagogiki Kreatywności w warszawskiej APS Autor książek i artykułoacutew naukowych (i nie tylko) Więcej na wwwmaciej-karwowskipl

10

FELIETON TATY

Zdolne do wszystkiego

Pięciolatek goni dwuipoacutełlatka krzycząc bdquoOgień Woda Wiertło Loacuted Ziemia ndash Mo-oocrdquo Dwuipoacutełlatek odpowiada rzężącym dźwiękiem ktoacutery fani muzyki metalowej nazywają bdquogrowlemrdquo charakterystycznym bdquowrrrrrdquo i odpowiada bdquoA masz trupu Pokona Cię moc węża Mam Cię karpatkurdquo I rzuca się z wrzaskiem na starszego Starszy pyta bdquoJesteś trupemrdquo młodszy odpowiada bdquoNie Ręcznikiem Już nie walczmyrdquoTo nie fragment scenariusza w stylu Monty Pythona tylko rzeczywistość okolic mojego biurka gdy usiadłem do napisania pierwsze-go felietonu zamoacutewionego przez Redakcję zdolnościpl Zresztą animozje chwilowo zni-kły bo biegnący pięciolatek wyrżnął głową w ścianę i wrzaski i biegi ustąpiły smutkowi i płaczowi ndash pewnie nie na długoAle ad rem Pisanie o zdolnościach dzieci czy zdolnych dzieciach wydaje się o tyle pozba-wione sensu że dzieci w oczywisty sposoacuteb są

(prawie)

dr hab Maciej Karwowski Prof nadzw APS

11

zdolne Dodać jednak zaraz trzeba ndash zdolne do prawie wszystkiego Z pewnością do tego co dorosłym niekoniecznie mieści się w gło-wie Dziecięce małe wariactwa powodują czasem niemałe spustoszenia (Richard Feyn-man prawie puścił swoacutej dom z dymem ndash no ale Nobla w dorosłości dostał Dostał Warto było eksperymentować) Większość doro-słych głęboko wierzy w romantyczną wizję dzieciństwa Nie zliczę ile razy słyszałem że nasze najbardziej twoacutercze lata to właśnie ten okres że otwartość ciekawość bezkompro-misowość i spostrzegawczość dzieci to ce-chy ktoacutere dorośli z roacuteżnych powodoacutew tracą W końcu aby dostrzec że bdquokroacutel jest nagirdquo w bdquoNowych szatach cesarzardquo Andersena trzeba dziecka Ale Andersen pisał baśnie Piękne mądre skłaniające do myślenia czasem na-wet mocno osadzone w rzeczywistości Ale jednak baśnie A baśń nie jest najlepszym argumentem w poważnej dyskusji podobnie jak stwierdzenie że to dzieci wciąż pytają bdquodlaczegordquo że to dzieci rysują roacuteżową tra-wę Pytają bo nie wiedzą Rysują roacuteżową bo akurat ktoś zabrał zieloną kredkę Dzieci w ogoacutele robią wiele roacuteżnych czasem zaska-kujących rzeczy ndash taki ich urok Ale czy to nie rodzice zachowują się czasem naprawdę dziwnie

Jedni śpiewają lub męczą Mozartem dziecko już od poczęcia Bo ktoś gdzieś napisał że to poprawia inteligencję Można by odpowie-dzieć w kabaretowym stylu ndash po pierwsze nie inteligencję tylko myślenie przestrzenne po drugie nie u dzieci ale u młodzieży po trze-cie wcale zdolności nie poprawia ndash komplet-nie nie ma na nie wpływu Niedawno ukaza-ło się podsumowanie badań zatytułowane bdquoMozart effect ndash Schmozart effectrdquo ndash trudno przetłumaczalne ale nie dające wielkich szans bdquoefektowi Mozartardquo Bo faktycznie to piękny mit i świetny zabieg marketingowy szkoda że nieprawdziwy Inni rodzice czytają nienarodzonej coacuterce lub synowi opasłe tomy uczonych ksiąg ndash czasem aby oswoić ją jego z głosem przyszłej mamy lub przyszłego taty ndash a faktycznie często z nadzieją że taka


12

stymulacja się opłaci Bo układ nerwowy rozwija się intensywnie bo nie warto tracić czasu Czterolatki biegają z przedszkola na angielski z angielskiego na balet z baletu na piłkę nożną a pomiędzy tym wszystkim trze-ba jeszcze zmieścić grę na keybordzie i kilka innych zajęć Przesada A skąd ndash gdyby nie choroba właśnie wracałbym z treningu piłki nożnej Bynajmniej nie swojego

Pogoń za zdolnościami szerzy się wszędzie a przebijające się ostatnio pomysły na zwol-nienie i wyluzowanie ndash rozmaite bdquoslow foodyrdquo bdquoslow lifyrdquo ndash może i zyskują uznanie w społe-czeństwach zachodnich ale jeszcze nieko-niecznie między Odrą a Bugiem

Stwierdzenie że wszystkie dzieci są zdolne jest roacutewnie prawdziwe jak stwierdzenie że wszystkie dzieci mają wzrost Trudno z nim polemizować bo faktycznie każdy posiada pewien poziom roacuteżnych zdolności i uzdol-nień zaroacutewno tych intelektualnych ktoacutere pomagają się uczyć i poznawać świat jak i artystycznych manualnych psychomoto-rycznych bądź społecznych Nie jest jednak tak że wszystkie dzieci ndash podobnie jak i nie wszyscy dorośli ndash mają zdolności i uzdolnień tyle samo Tak nie jest Ludzie się roacuteżnią czy nam się to podoba czy nie Przynajmniej w pewnej mierze (zresztą niemałej) te roacuteżni-ce są dziedziczone ndash jednak ani nie dzieje się to automatycznie ani nie jest łatwe do kroacutet-kiego opisania Kiedyś genetyka zachowa-nia a dziś genetyka molekularna poświęcają tysiące prac aby to opisać a wciąż więcej nie wiemy niż wiemy Z drugiej strony jest kom-pletnie jasne że zdolności poddają się roz-wojowi I wbrew wielu potocznym a utrwa-lonym poglądom rozwoacutej ten najintensywniej dokonuje się dzięki edukacji Oczywiście nie-koniecznie formalnej niekoniecznie w ław-kach niekoniecznie w oparciu o podstawę programową Albo inaczej ndash właśnie często nieformalnej odbywającej się w domu lub na łące i z wymaganiami mocno poza roz-maite podstawy programowe wykraczają-cymi Stawianie mądrych pytań i zadań bu-

13

dowanie umiejętności myślenia (bo myślenie jest umiejętnością ktoacuterą daje się ćwiczyć) ale też uczenie wytrwałości i pokonywania przeszkoacuted przekłada się na zdolności Ża-den choćby największy talent obserwowa-ny w dzieciństwie nie jest gwarancją sukcesu w dorosłości A własna aktywność oraz wy-trwałość i mądre wsparcie rodzicoacutew mogą taki sukces dać nawet w przypadku kogoś kogo nikt o wielkie możliwości wcześniej nie podejrzewał Mądre oznacza jednak bdquonie-przebodźcowanerdquo ndash żeby użyć brzydkiego i mało polskiego słowa ndash oznacza natomiast wspieranie bezpieczne i rozsądne zgodne z zainteresowaniami samego dziecka wsłu-chujące się w jego głos co wcale nie ozna-cza że zawsze się z tym głosem zgadzające i mu ustępujące Wielu rodzicoacutew robi to zu-pełnie spontanicznie naturalnie i bez żadne-go wsparcia Inni chętnie sięgają po pomoc fachowcoacutew szukają inspiracji i nowych roz-wiązań Wiele z nich znajdziemy w interne-cie (jeden z moich ulubionych choć nieco populistycznych i w wielu miejscach sprzecz-nych z tym co napisałem wyżej wykładoacutew można znaleźć tuwiele ndash sięgając do doskonałych mate-riałoacutew fachowcoacutew z Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci

Pozostaje mieć nadzieję że roacutewnież bdquoZdolno-ścirdquo wniosą tu nieco wartościowych idei

h t t p w w w t e d c o m t a l k s ken_robinson_says_schools_kill_creativityhtml

czytaj na stronie 53


14

PRZEZ DZIURKĘ OD KLUCZA

Twoacutercze BazgrołyRentgen dziecięcej wyobraźni

bull jak dzieci rysują i jak to wpływa na ich rozwoacutejbull co może zniechęcić do rysowania i jak temu zapobiec bull czy kolorowanki rozwijają twoacuterczą wyobraźnię i jeśli tak to jakiebull jak zachęcić dziecko do rysowania

z tego artykułu dowiesz się

15

Zobaczyć słoniaAntoine de Saint-Exupeacutery w Małym Księciu wspomina że kiedy był małym chłopcem narysował rysunek przedstawiający węża boa ktoacutery połknął słonia Pokazywał go wie-lu osobom ktoacutere nie widziały nic przerażają-cegohellip w obrysie kapelusza Słonia ktoacuterego widział przyszły pilot można było dostrzec tylko siłą wyobraźni Każdy rysunek dziecka może być papierkiem lakmusowym wyobraź-ni rodzicoacutewJakie ma to znaczenie w kontekście rozwoju aktywności plastycznej dzieckaSproacutebujmy przeanalizować to krok po krokuPierwsze rysunki dziecka ktoacutere poprzedza okres bazgrołoacutew opierają się na pamięci wyobraźni ale przede wszystkim na emo-cjach Aktywność plastyczna pełni rolę spe-cyficznego języka ktoacuterym dziecko proacutebuje komunikować się ze światem Rysując obra-zuje swoje przeżycia marzenia ndash wszystko to co jest dla niego interesujące i ważne Obraz ten głoacutewnie ze względu na słabą jeszcze na tym etapie rozwoju sprawność ręki jest mocno uproszczony Prace rysunkowe mają formę wyobrażeniowo-symboliczną choć są zabarwione emocjami i wyobraźnią Dlatego boa dusiciel Exupeacuteryrsquoego mimo że nie miał charakterystycznych dla tego gatunku plam w kształcie romboacutew budził w chłopcu strach Z czego wynika ten początkowy brak rysun-kowej precyzjiDziecko ucząc się rysować wykonuje tę czynność całym ramieniem Mocno naciska na kartę przez co szybko się męczy Chwy-ta kredkę lub ołoacutewek w piąstkę i trzymając sztywno łokieć nadgarstek i palce rwany-mi ruchami proacutebuje odtworzyć na kartce zapamiętane lub stworzone w wyobraźni obrazy Na tym etapie często rysuje nie od-rywając jeszcze ołoacutewka od kartki Jednym słowem ndash wykonuje trudną męczącą pracę Po czym słyszy że narysowany przez niego bdquowąż ktoacutery połknął słoniardquo jest zwyczajnym kapeluszem ktoacutery nie dziwi nie budzi stra-chu ani nie przeraża Tego typu doświad-czenia odwodzą dziecko od kolejnych proacuteb

Każdy rysunek dziecka może być papierkiem lakmusowym

wyobraźni rodzicoacutew

Aktywność plastyczna pełni rolę specyficznego języka ktoacuterym dziecko proacutebuje komunikować się ze światem Rysując obra-zuje swoje przeżycia marzenia ndash wszystko to co jest dla niego

interesujące i ważne


16

w ilustracji wykorzystano rys Kazia (25 roku)

17

rysowania Są falstartem na drodze uspraw-niania ręki ktoacutera ma w przyszłości rozwinąć ważną umiejętność pisania W takiej sytuacji każdy rodzic powinien zapomnieć o plastycz-nej perfekcji odrzucić pierwsze skojarzenia i z goacutery założone interpretacje Rysunki dzieci są formą wyrazu nie tylko ich myślenia lecz także uczuć przeżyć i wyobraźni Dajmy się dzieciom zaskoczyć Postawmy na rozmowę z nimi o tym co narysowały Dzięki temu bę-dzie wzrastało w nich poczucie kompetencji w tym obszarze Nie ulegajmy też naiwnym przekonaniom że rysowanie to tylko zaba-wa ktoacutera z założenia jest źroacutedłem czystej przyjemności i radości Rysowanie to umiejęt-ność jak jazda na rowerze liczenie czy też czytanie Oznacza to że poacuteki nie osiągnie się bazowej sprawności jest aktywnością ktoacutera pochłania dużo energii a co się z tym wiąże stosunkowo szybko przynosi zmęczenie Wraz z nabieraniem wprawy w rysowaniu wzrasta sprawności ręki Z czasem dziecko zaczyna pracować nadgarstkiem a nie całym ramie-niem Zwiększa się sprawność palcoacutew precy-zja kontrola motoryczna i wzrokowa ruchoacutew ręki Pojawia się płynność ruchowa dzięki czemu zmniejsza się męczliwość ręki Dziecko zaczyna w pełni kierować kredką podczas gdy dotąd kierowało tylko ręką często bę-dąc nieświadomym lub niezadowolonym z kształtu ktoacutery ona kreśliła Sukces ten w dużej mierze warunkuje początkowy etap przygo-dy z rysowaniem Rodzi się zatem pytanie co jeszcze można zrobić żeby zapobiec przed-wczesnemu zniechęceniu do rysowania albo jak sobie z nim poradzić

Twoacutercze bazgrołyReceptą na dziecięcą niechęć do rysowa-nia mogą książeczki typu doodles books ktoacutere przetłumaczyć można jako bdquotwoacutercze bazgrołyrdquoCo je roacuteżni od dobrze znanych kolorowanek Te drugie zawierają zadania polegające m in na kontynuowaniu szlaczkoacutew łącze-niu punktoacutew we wzorach rysowaniu po śla-dzie rysowaniu według wzoru W zdecydo-wanej większości są to zadania zamknięte

Rysunki dzieci są formą wyrazu nie tylko ich myślenia lecz także uczuć

przeżyć i wyobraźni Dajmy się dzieciom zaskoczyć Postawmy na rozmowę z nimi o

tym co narysowały


18

czyli takie ktoacutere zmuszają dziecko do wpi-sania się w pewien kanon plastycznych od-powiedzi Rozwijają precyzję ruchoacutew dłoni i palcoacutew przekazują elementarną wiedzę o świecie ale są mordercami dziecięcej kre-atywności Dzieci o obniżonej sprawności manualnej słysząc polecenia typu bdquopokolo-ruj jabłko na czerwono a cytrynę na żoacutełtordquo bdquopołącz linią takie same gwiazdkirdquo mogą na dobre zniechęcić się do rysowania Małe wyjście kredką poza kontury rysunku jest oznaką porażki Dlaczego Dziecko wyczu-wa że podlega ocenie w kategoriach ład-nie ndash brzydko dobrze ndash źle Co w takiej sytu-acji może zrobić rodzic Może przechytrzyć dziecko proponując mu zadanie ktoacutere wy-zwoli imperatyw twoacuterczego działania i skupi jego uwagę na wartości samego pomysłu a nie sprawności manualnejJakie zadanie spełni ten warunekWedług Doroty Kubickiej z Zakładu Psycholo-gii Rozwojowej i Wychowawczej im Stefana Szumana Uniwersytetu Jagiellońskiego dzie-cięcą twoacuterczość pobudzają zadania o struk-turze problemowej niepewnej zakładającej wiele możliwych rozwiązań poznawczo do-stępnej i wzbudzającej ciekawość Zadania te w ocenie dziecka muszą być ważne i ta-kie ktoacuterymi można sterować W tym kontek-ście sproacutebujmy wroacutecić do polecenia znale-zionego w jednej z kolorowanek bdquopokoloruj jabłko na czerwono a cytrynę na żoacutełtorsquo Zadanie nie spełnia wymienionych warun-koacutew ndash jest jedno prawidłowe rozwiązanie Dziecko może jedynie odtwoacuterczo wypełnić instrukcję krok po kroku Sytuacja zmienia się jeśli dziecko ma zadanie np zaproponować zwierzętom nowe oryginalne fryzury Woacutew-czas okazuje się że owca może mieć fryzurę w literę A tygrys fryzurę na jeża a lew jak przystało na kroacutela zwierząt ndash superpiorunową

Dzieci o obniżonej sprawności manualnej słysząc polecenia typu bdquopokoloruj jabłko na czerwono a cytrynę na żoacutełtordquo bdquopołącz

linią takie same gwiazdkirdquo mogą na dobre zniechęcić się do rysowania

19

Rysunek Igora (6 lat) bdquoPierwsza to fryzura w literkę A druga nazywa się lsquoczarny człowiekrsquo trzecia to wielka fryzura przypominająca statekGrażka ma fryzurę w kulkęrdquo

Rysunek Julii (5 lat) bdquoPierwsza to fryzurka z loczkami i kokardą druga nazywa się bdquojeż na głowierdquo a trzecia fryzurka jest jak słoneczkordquo

Rysunek Wojtka (4 lata) bdquoPierwsza fryzura to korzeniowa druga błyskawicowaa trzecia superpiorunowardquo


20

Programy te dzięki swojej prostocie stanowią inspirację do zabaw w przedszkolu szkole ale i w domu Są uzupełnieniem klasycznych kolorowanek ktoacutere m in rozwijają koordy-nację wzrokowo-ruchową ćwiczą pamięć precyzję ruchoacutew dłoni i palcoacutew ale przez to że bazują na zadaniach zamkniętych w mniejszym stopniu stymulują rozwoacutej dzie-cięcej kreatywności Twoacutercze bazgroły za to ćwiczą wyobraźnię gdyż zadanie jakie stoi przed dzieckiem nie sprowadza się do pokolorowania rysunku ale jest kreowaniem nowej rzeczywistości

Tego typu zadania są podstawą progra-moacutew doodles books Programy te są zbiora-mi otwartych zadań plastycznych ktoacuterych głoacutewnym celem jest pobudzenie twoacuterczej wyobraźni i myślenia twoacuterczego Skierowane są głoacutewnie do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym Polecenia do zadań su-gerują wielość możliwych odpowiedzi przez co zachęcają do wymyślania i twoacuterczego kombinowania ale też budują poczucie kompetencji

Choć się Grażka w pudle chowatrochę jej wystaje głowawięc ogląda się z obawą bo obawiać się ma prawo

Komentarz do rysunku Gustawa (7 lat) bdquoŚwietnie tego kota narysowałemrdquo

21

Bo fantazja fantazja bo fantazja jest od tegohellipCzy są dowody na to że programy typu doodles book rozwijają twoacuterczą wyobraźnię Są Dorota Olędzka nauczyciel ze Szkoły Podstawowej Montessori SMART oraz pracownicy Zakładu Psy-chopedagogiki Kreatywności Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie przeprowadzili eksperyment w ktoacuterym wzięło udział 128 dzieci w wieku od 4 do 6 lat W opisanym badaniu wykorzy-stano autorski program typu doodles books pt Twoacutercze bazgroły Przygody Ważki Grażki wydany przez wydawnictwo Harmonia Program składa się z 75 kart plastycznych ktoacutere pogrupowane są w zbiory tematyczne np emocje świętowanie-balowanie tajemnicze tajemnice Łącznie jest ich 10 W programie w tzw bdquoskrzyni pełnej pomysłoacutewrdquo zostawione są czyste karty na autorskie pomysły dzieci Innowacją w programie są zabawne rymowanki tematycznie związane z kartą plastyczną ktoacuterych zadaniem jest wzbudzić ciekawość i zachęcić do twoacuterczej pracyZadania z tego programu były podstawą zajęć na ktoacute -rych dzieci biorące udział w eksperymencie wypełniały 1 kartę plastyczną (średnio co 3 dni przez okres 5 tygodni) Na wszystkich zajęciach towarzyszyła im maskotka stworzona specjalnie na potrzeby eksperymentu ktoacutera przedstawiała tytu-łową Ważkę Grażkę Fabularyzacja zajęć poprzez wprowadzenie jednego bohatera miała ułatwić oderwanie się od otaczającej rzeczywistości i przeniesienie się w świat oparty na wyobraźni Stworzona w ten sposoacuteb atmosfera zabawy i humoru miała wspo-magać rozwoacutej zdolności twoacuterczych


Dorota DziedziewiczPedagog nauczyciel wychowania przedszkolnego i manager innowacji Naukowo związana z Zakładem Psychopedagogiki Kreatywności APS w Warszawie Autorka wielu programoacutew rozwijania dziecięcej kreatywności

22

Uzyskane wyniki potwierdziły pozytywny wpływ programu na rozwoacutej wyobraźni twoacuter-czej Przed rozpoczęciem eksperymentu między grupą dzieci ktoacutera miała uczestni-czyć w zajęciach i ich roacutewieśnikami z grupy kontrolnej nie odnotowano istotnych roacuteżnic w poziomie wyobraźni twoacuterczej Po jego zakończeniu dzieci ktoacutere uczestniczyły w zajęciach uzyskały znacznie wyższe wyniki Wyobraźnia dzieci z grupy nie poddanej od-działywaniom programu rozwijała się wolniej Jest to dowoacuted na to że Twoacutercze Bazgroły to doskonałe narzędzie stymulowania rozwoju dziecięcej wyobraźni

I NAJWAŻNIEJSZE- baw się razem z dzieckiemPowodzenia

Kilka wskazoacutewek jak twoacuterczo bazgrolić ze swoim dzieckiemZachęcaj swoje dziecko do wymyślania wielu rozwiązań Im więcej pomysłoacutew tym lepiej ndash to większa szansa na znalezienie oryginalnego rozwiązania

bull Jeśli pomysły Twojego dziecka są do siebie podobne pobudź jego twoacutercze myślenie zadając pytania zmieniające kierunek jego rozumowania

bull Ulepszajcie rozwijajcie i łączcie powstałe pomysły Miejcie odwagę twoacuterczo kombinować

bull Ocenę rozwiązań zostawcie na koniec ndash krytyka na etapie ich powstawania blokuje kreatywność

bull Wyboacuter najlepszego rozwiązania należy do Twojego dzieckabull Po skończonym rysowaniu zachęć swoje dziecko do zaprezentowania pracy

opowiedzenia o niej

Polecane książki

Twoacutercze Bazgroły - Przygody Ważki GrażkiDorota Dziedziewicz Aleksandra Gajda Edyta Karwowska Witold Szwajkowski wydawnictwo Harmonia

Twoacutercze Bazgroły - Nowe Przygody Ważki GrażkiDorota Dziedziewicz Aleksandra Gajda Edyta Karwowska Witold Szwajkowski wydawnictwo Harmonia

httpharmoniaeduplplp TWORCZE-BAZGROLY-PRZYGODY-WAZKI-GRAZKI528

httpharmoniaeduplplp TWORCZE-BAZGROLY-NOWE-PRZYGODY-WAZKI-GRAZKI529

Pomysły ktoacuterymi chcecie się podzielić z innymi rodzicami jak i efekty ich realizacji przesyłajcie na adres klubrodzicazdolnoscipl Wybrane opublikujemy w następnym numerze a ich autoroacutew nagrodzimy książkami

K l ub Twoacute rczeg o Rod z i ca j e s t i n te ra k t y w n ą pr zest r zen ią naszej wspoacutełpracy z ambitnymi rodzicami polem wymiany ciekawych pomysłoacutew i insp i racj i dotyczących wspieran ia roz woju zdolności

KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką

bdquoCiekawi mnie to co nieostre niejasne nie-pewne Obraz za szybą w ktoacuterym odbija się świat otaczający i my sami ndash widzowie Obraz za mgłą w ktoacuterym kształty są trudno rozpoznawalne i niemal nic nie widać Ob-raz ktoacutery niedoskonała pamięć rysuje pod powiekamirdquo ndash pisze we wstępie do Innych obrazoacutew Maria Poprzęcka dyrektor Instytu-tu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego Niedopowiedzenia i niejasności w sztuce wy-nikające ze sposobu jej przekazu pobudza-ją ciekawość i wyobraźnię oraz inspirują do tworzenia nowych pomysłoacutew

Zainteresowanie sztuką stanowi istotny ele-ment wychowania estetycznego Irena Woj-nar profesor Uniwersytetu warszawskiego pisze że jest to bdquoroacutewnocześnie proces kształ-towania estetycznej kultury człowieka wyra-bianie dobrego smaku umiejętności oceny i rozumienia zjawisk estetycznych i proces kształtowania osobowości w zakresie mo-ralnym i intelektualnym (hellip) to także inspiro-wanie postaw i dyspozycji twoacuterczych właści-wych przecież każdej jednostce wyzwalanie ekspresji i wyobraźni tak bardzo potrzebnych wspoacutełczesnemu człowiekowirdquo To roacutewnież kształtowanie twoacuterczej postawy czyli wrażli-wości na świat otwartości oraz odwagi w po-dejmowaniu roacuteżnorodnych wyzwań

Nieprzebrana ilość bodźcoacutew obecnych we wspoacutełczesnym świecie wprowadza w życie ogromny chaos Do uporządkowania tych informacji potrzeba umiejętności ich selek-cjonowania oraz wartościowania To trudne

24

KLUB TWoacuteRCZEGO RODZICA

Zainspirowani malarstwem

zadanie zwłaszcza dla dziecka Zabawy ze sztuką aktywizują analogiczne mechanizmy dlatego są doskonałym narzędziem wspie-rania rozwoju kompetencji w tym zakresie Znalezienie sposobu na zainteresowanie dziecka sztuką to jednak zadanie trudne W dużej mierze zależy od jego indywidual-nych zainteresowań potrzeb pragnień oraz wcześniejszych doświadczeń Zachęcając do eksperymentowania z tą materią prezentu-jemy kilka propozycji zabaw ze sztuką w tle

Historia pewnego obrazuInterpretacja dzieła uczy dziecko samodziel-nego myślenia tworzenia analogii i odle-głych skojarzeń Zabawę warto rozpocząć od pytań skupiających uwagę na treści obrazu (Co widzisz na obrazie Jaki tytuł może mieć ten obraz Jakie postacie na nim występu-ją Co dzieje się na obrazie Dokąd płyną łodzie Jaka jest pora dnia pora roku) Potem warto przejść do pytań hipotetycz-nych wykraczających poza to co widać na obrazie (Co by było gdyby zaczął wiać sil-ny wiatr Co może wydarzyć się za chwilę Jakie dźwięki mogą dochodzić z obrazu) Do obrazu Impresja Wschoacuted słońca Mone-ta z 1872 roku można skonstruować jeszcze

Impresja wschoacuted słońca Claude Monet 1872

25


więcej pytań Odpowiedzi dziecka posłużyć mogą jako baza do stworzenia wspaniałej historii zobrazowanej przez malarza Takie działanie pozwala dziecku snuć domysły o przyczynach i skutkach sytuacji przedsta-wionej na obrazie oraz na jej indywidualną interpretację

Fragment większej całościJest to fragment obrazu Dworzec Saint-Lazare Moneta z 1877 roku Dla dziecka nie znającego tego obrazu jest to część czegoś trudnego do zidentyfikowania Bazując na domysłach może stworzyć wiele pomysłoacutew na to co może przedstawiać ten obraz Na-stępnie wybrać najlepszy z nich i narysować własną pełną wersję obrazu Na zakończe-nie można poroacutewnać stworzone dzieło z ory-ginałemTo tylko kilka pomysłoacutew i inspiracji opartych na malarstwie Oscara Claudersquoa Moneta Może i Was Claude Monet bądź inny malarz zainspirował do zabawy z dzieckiem

Dworzec Saint-Lazare Claude Monet 1877

Dorota OlędzkaNauczyciel w Akademii Aktywnej Edukacji Montessori w Konstancinie-Jeziornie psychopedagog kreatywności terapeuta osoacuteb z Zespołem Aspergera trener technik efektywnego uczenia się

26

27

Kreatywność Co to znaczyBy zrozumieć i zobaczyćsens pojęcia ndash lepszy przykładniż akademicki wykład

Jest działaniem kreatywnymto gdy w sposoacuteb efektywnycoś ndash co zdaniem ludzi wielusłuży do innego celu ndashzmyślnie wykorzystujemygdy rozwiązać problem chcemy

Rysunkowy słownik rodzicaco to jest kreatywność

zilustrował Tomasz Grobelny zrywował Witold Szwajkowski

temat kolejnego wydania ZaBawa

raquoWYDANIE PROMOCYJNE PEŁNA WERSJA DO BEZPŁATNEGO POBRANIA NA STRONIE WWWZDOLNOSCIPL

W PEŁNEJ WERSJI CZASOPISMA

Aby bezpłatnie otrzymać pełną wersję premierowego wydania magazynu Zdolności wystarczy na stronie wwwzdolnoscipl zapisać się do subskrypcji W pełnej 90 stronicowej wersji numeru dodatkowo przeczytać można

bull artykuł Aleksandry Gajdy bdquoMamo tato co z tą dramą Rola zabaw dramowych w rozwijaniu dziecięcej kreatywnościrdquo w ktoacuterym min wyjaśnia jaka jest roacuteżnica między dramą a teatrem jakie znaczenie może mieć drama dla rozwoju dziecka opisuje proste zabawy dramowe do wykorzystania w domu

bull inspirujące propozycje twoacuterczych zabaw z dzieckiem zaczerpnięte z blogoacutew tematycznych ktoacuterym magazyn Zdolności przyznał odznaczenia bdquotwoacuterczych blogoacutewrdquo

bull artykuł Moniki Małeckiej z ktoacuterego można dowiedzieć się co kryje się pod nazwą Uniwersytet Dzieci jakie programy edukacyjne proponuje Uniwersytet Dzieci oraz czy Uniwersytet Dzieci stawia na rozwoacutej kreatywności swoich bdquomałych studentoacutewrdquo

bull odpowiedzi ekspertoacutew reprezentujących roacuteżne punkty widzenia min profesor Janiny Uszyńskiej Jarmoc na pytanie czy zdolne dziecko to kreatywne dziecko

bull fragmenty i recenzje inspirujących książek ktoacutere powinny znaleźć się na poacutełce każdego ambitnego rodzica

bull artykuł Witolda Szwajkowskiego ktoacutery wyjaśnia dlaczego warto czytać dzieciom rymowanki oraz podpowiada jak poznać dobrą rymowankę

bull relacje z interesujących i cyklicznych spotkań organizowanych dla rodzicoacutew i ich dzieci ktoacutere magazyn Zdolności poleca

Ponadto na naszych czytelnikoacutew czekają ciekawe nagrody książkowe

Zapraszamy roacutewnież do odwiedzenia naszej strony na FacebookuhttpwwwfacebookcomZdolnosci

śledzenia nas na Twitterze httpwwwtwiitercomZdolnosci

Redakcja magazynu Zdolności

Magazyn ldquoZdolnościrdquowwwzdolnoscipl

Zdolności to innowacyjny elektroniczny magazyn skierowany do rodzicoacutew w całości poświęcony tematyce zainteresowań pasji i zdolności dzieci Naszym działaniom przyświeca idea

Chcemy inspirować rodzicoacutew i towarzyszyć im w twoacuterczym poszukiwaniu ścieżek pełnego i wszechstronnego rozwoju zaroacutewno ich dzieci jak i ich samych Jesteśmy przekonani że splatanie się ścieżek rozwoju dziecka i rodzica to fundament szczęśliwego dzieciństwa i rodzicielstwa

Rodzice - Dzieciom

czasopismo rozpowszechniane jest bezpłatnie subskrybcja na stronie wwwzdolnoscipl

2

SPIS TREŚCIwyd 1 25 listopad 2011

słowo wstępu

spis treści

Drodzy Rodzice

25 listopada 2011 roku to dzień wydania pierwszego numeru Zdolności ndash magazynu ambitnych rodzicoacutew Do kogo kierujemy pismo W naszym rozumieniu ambitni rodzice wspierają rozwoacutej swojego dziecka Dopingują je zachęcają do podejmowania nowych wyzwań ale nie zmuszają Potrafią mądrze wymagać bo znają jego możliwości potrzeby predyspozycje i zainteresowania Nasza wizja stoi w opozycji do powszechnego przekonania według ktoacuterego ambitni rodzice za wszelką cenę chcą zapewnić dziecku dobry start życiowy nawet kosztem szczęśliwego i radosnego dzieciństwa Obciążają je zadaniami wykraczającymi ponad jego możliwości nie zważają na jego potrzeby i chęci Takie błędy popełniają ZBYT ambitni rodzice Właśnie to rozroacuteżnienie jest dla nas swoistym filtrem treści zamieszczanych w magazynie

Premierowy numer Zdolności niemal w całości poświęcony jest kreatywności Chcieliśmy znaleźć odpowiedź na pytania Czy zdolne dziecko to dziecko kreatywne Jak rozwijać dziecięcą kreatywność I jak nie przesadzić ze stymulacją Zainspirowani wierszem Danuty Wawiłow bdquoNa wystawierdquo na okładce zamieściliśmy rysunek 25 letniego Kazia jako symbol dziecięcej kreatywności ktoacutera pozwala w rzeczach zwykłych na pozoacuter niegodnych uwagi dostrzec pierwiastek wyjątkowości

Na wystawie Idę z mamą na wystawę To dopiero jest ciekawe Piękny pałac wielka brama ldquoTo muzeumrdquo - moacutewi mama Nie widziałem ani razu tylu ludzi i obrazoacutew Samych sal ze sto tysięcy a obrazoacutew jeszcze więcej Co tu jest namalowane Czy to człowiek Czy to dzbanek A tu jakaś dziwna plama ldquoPiękny obrazrdquo - moacutewi mama A tu gruby pan z gitarą co ma wąsy jak makaron Jakieś konie depczą ludzi Trochę mi się tutaj nudzi Mamo chodź tu Mamo zobacz To dopiero piękny obraz

Danuta Wawiłow

str 4Czy wiesz że

najnowsze doniesienia

str 44 Uniwersytet Dzieci - na tropie naukiMonika Małecka

str 6Cztery strony świata

przedstawiamy roacuteżne punkty widzenia opinie teoretykoacutew i praktykoacutew odpowiedzi na pytania dotyczące tematu numeru

felieton taty

str 52 Zdolne dziecko - pierwsza pomoc

Ciekawość świata - o pamięci i twoacuterczości małego dziecka

Twoacutercze Bazgroły przygody Ważki Grażki

skaner

str 70 bawimy-sieblogspotcom

grazkawatazkablogspotcomBLOGIN

str 10Zdolne do (prawie) wszystkiego

Maciej Karwowski

3


stopka redakcyjna










GrzegorzBabicki













Witold Szwajkowski


Dorota Dziedziewicz


Aleksandra Gajda

4

CZY WIESZ ŻE

CZY WIESZ ŻE





5








6







7

Anna Przybylska




o autorze


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


3


stopka redakcyjna










GrzegorzBabicki













Witold Szwajkowski


Dorota Dziedziewicz


Aleksandra Gajda

4

CZY WIESZ ŻE

CZY WIESZ ŻE





5








6







7

Anna Przybylska




o autorze


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


4

CZY WIESZ ŻE

CZY WIESZ ŻE





5








6







7

Anna Przybylska




o autorze


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


5








6







7

Anna Przybylska




o autorze


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


6







7

Anna Przybylska




o autorze


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


7

Anna Przybylska




o autorze


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


8








o autorze



9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


9

Grzegorz Babicki




o autorze




10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom



10

FELIETON TATY



(prawie)


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


11




12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


12




13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


13






14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


14





15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


15







16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


16


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


17





tym co narysowały


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


18




19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


19





20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


20





21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


21




22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom



22








opowiedzenia o niej

Polecane książki







KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom




KLUB RODZICA

TWoacuteRCZEGO


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom


zabawy ze sztuką




24






25






26

27























Rodzice - Dzieciom





25






26

27























Rodzice - Dzieciom






26

27























Rodzice - Dzieciom


27























Rodzice - Dzieciom


















Rodzice - Dzieciom


Zdolności - magazyn ambitnych rodziców | wyd. 1 - listopad 2011 | wersja promocyjna - skrócona

Documents

Transcript of Zdolności - magazyn ambitnych rodziców | wyd. 1 - listopad 2011 | wersja promocyjna - skrócona