Zarządzanie jakością kształcenia – nowe wyzwanie w świetle...
Transcript of Zarządzanie jakością kształcenia – nowe wyzwanie w świetle...
Zarządzanie jakością kształcenia – nowe wyzwanie w świetle wdrażania KRK
SEMINARIUM BOLOŃSKIE
dla prorektorów ds. kształcenia
„Uczelnie wobec zmiany systemu kształcenia”
Warszawa-Miedzeszyn, 26-27 czerwca 2012 r.
Maria Ziółek Ekspertka Bolońska
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
Pytania, na które szukamy odpowiedzi
Którędy do kultury jakości?
Jakie wymagania stawiane są wewnętrznym systemom zapewniania jakości kształcenia (WSZJK) w świetle nowych uregulowań prawnych?
Jak tworzyć wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia w uczelni i w jednostkach uczelni?
Jak projektować wytyczne działania takich systemów?
Jaka jest relacja między systemem zapewniania jakości a kulturą jakości?
Jak zarządzać programami kształcenia?
2 Maria Ziółek
Jakość - definicje
JAKOŚĆ, definicja kompleksowa - jakość oznacza pełne i ciągłe zaspokajanie potrzeb odbiorcy na konkurencyjnym rynku
JAKOŚĆ, definicja wartościowa - jakość to stopień doskonałości produktu
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI - oznacza strukturę organizacyjną, podział odpowiedzialności, procedury, procesy i zasoby umożliwiające wdrożenie zarządzania jakością
ZAPEWNIENIE JAKOŚCI - oznacza wszystkie planowane i systematyczne działania niezbędne do tworzenia odpowiedniego stopnia zaufania co do tego, że usługa spełni ustalone wymagania jakościowe
http://venus.wsb-nlu.edu.pl/~bpotocze/defin.html 3
student, pracodawca,
społeczeństwo
Absolwent ??? NIE
Maria Ziółek
Jakość kształcenia
Prawidłowa budowa programów kształcenia z uwzględnieniem efektów kształcenia i właściwa realizacja procesu kształcenia powinny prowadzić do osiągnięcia wysokiej jakości kształcenia.
Aby to osiągnąć niezbędna jest KULTURA JAKOŚCI rozumiana jako zbiorowa odpowiedzialność za kształcenie (uczenie się); wzorce zachowań i działań związanych z dbałością o jakość.
4 Maria Ziółek
Którędy do kultury jakości?
Kontrola jakości (quality control) Sposób kontroli steruje sposobem kształcenia
Jednostki akredytacyjne (np. PKA)
Zapewnianie jakości (quality assurance) Spełnienie określonych (np. centralnie) wymogów
Doskonalenie jakości (quality enhancement) Inicjatywy oddolne służące poprawie jakości
5 Maria Ziółek
Zarz
ądza
nie
jakośc
ią
(qualit
y m
anagem
ent)
Kultura jakości a systemy zapewniania jakości
Wewnętrzne systemy zapewnienia jakości
Zewnętrzne systemy zapewnienia jakości
Komisje akredytacyjne -
krajowe i europejskie
Od czego zacząć tworzenie systemu?
Mają prowadzić do
KULTURY JAKOŚCI
KULTURA JAKOŚCI podnosi wartość instytucji. Zewnętrzne procedury sprawdzania dostarczają społeczeństwu
informacji o randze instytucji.
6 Maria Ziółek
Wdrażanie KULTURY JAKOŚCI
Nie ma jednego uniwersalnego modelu zarządzania jakością kształcenia
Zarządzanie jakością powinno być wypracowane indywidualnie przez instytucję (uwzględnia specyfikę instytucji)
Warunki sprzyjające rozwojowi kultury jakości
Wyłonienie liderów zachęcających do działań projakościowych
Zaangażowanie i entuzjazm różnych uczestników procesu mających zaufanie do liderów (kadry, studentów…)
Wypracowanie mechanizmów strukturalnych i decyzyjnych umożliwiających doskonalenie jakości
7 Maria Ziółek
Wdrażanie KULTURY JAKOŚCI – na poziomie uczelni / wydziału / instytutu
Powołanie jednostek odpowiedzialnych za opracowanie systemu zarządzania jakością kształcenia (na każdym z poziomów, w ramach całej społeczności akademickiej).
Opracowanie procedur dotyczących różnych elementów procesu dydaktycznego (m.in. zatwierdzanie/modyfikacja programów, procedur egzaminacyjnych, kontrola obciążenia studentów, etc) i określenie odpowiedzialności za poszczególne elementy.
Ewaluacja (diagnoza) obecnego stanu.
Plan poprawienia jakości. Plan „naprawczy” – np. wg cyklu koła Deminga (PDCA –Plan – Do – Check – Act : planowanie – realizacja – kontrola – wykonanie naprawy) „wymuszający” na społeczności akademickiej pewne zachowania i działania pro-jakościowe.
8 Maria Ziółek
European Standards and Guidelines (ESG) - 2005
Instytucje muszą opracować politykę zapewniania jakości, która dotyczy:
relacji pomiędzy kształceniem i badaniami naukowymi w instytucji
instytucjonalnej strategii dla jakości i standardów
organizacji systemu zapewniania jakości
odpowiedzialności wydziałów, instytutów i innych jednostek organizacyjnych oraz indywidualnych osób za zapewnianie jakości
włączenia studentów do zapewniania jakości
sposobów wprowadzania tej polityki, monitorowania i poprawiania
9 Maria Ziółek
STANDARDY I WSKAZÓWKI ENQA (European Association for Quality Assurance in Higher Education)
Polityka oraz procedury zapewnienia jakości
Zatwierdzanie, monitoring oraz okresowy przegląd programów kształcenia oraz ich efektów
Ocenianie studentów
Zapewnienie jakości kadry dydaktycznej
Zasoby do nauki oraz środki wsparcia dla studentów
Systemy informacyjne
Publikowanie informacji
10 Maria Ziółek
Wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia – przepisy prawne w Polsce
Ustawa – Prawo o Szkolnictwie Wyższym
Art. 9 ust. 3c) – Minister… określi w drodze rozporządzenia działanie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia w zakresie analizy efektów kształcenia.
Art. 66 ust. 3a) – Rektor… sprawuje nadzór nad wdrożeniem i doskonaleniem uczelnianego systemu zapewnienia jakości kształcenia.
11 Maria Ziółek
Rozporządzenie Ministra NiSW w sprawie warunków oceny programowej i instytucjonalnej
§2 Ocena programowa obejmuje ocenę:
3) funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia – w zakresie analizy efektów kształcenia i jego działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia
§7 Ocena instytucjonalna obejmuje ocenę:
2) funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, w tym jego konstrukcji i oddziaływania na doskonalenie jakości kształcenia.
Wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia – przepisy prawne w Polsce
12 Maria Ziółek
Rozporządzenie Ministra NiSW w sprawie warunków prowadzenia
studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia
§9 pkt 1. Jednostka…może prowadzić studia… jeżeli…:
9) wdrożyła wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia, uwzględniający działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia na prowadzonym kierunku studiów.
Pkt 2. Jednostka, która rozpoczyna kształcenie na nowym kierunku studiów powinna:
2) wdrażać wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia, uwzględniający działania na rzecz doskonalenia programu kształcenia na prowadzonym kierunku studiów, od dnia rozpoczęcia kształcenia na danym kierunku studiów.
Wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia – przepisy prawne w Polsce
13 Maria Ziółek
Wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia – przepisy prawne w Polsce
14
Rozporządzenie Ministra NiSW w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia
Maria Ziółek
Odpowiedzialność rektora za wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia (WSZJK) w jednostkach – konieczność tworzenia struktury na poziomie uczelnianym
Nie można prowadzić kierunku studiów bez WSZJK – konieczność tworzenia struktury na poziomie jednostki
Najważniejsze zadania:
weryfikacja efektów kształcenia na kierunku studiów
analiza ocen dokonywanych przez studentów
analiza wniosków z monitorowania kariery absolwentów
doskonalenie programu kształcenia
Wewnętrzne systemy zapewniania jakości kształcenia – przepisy prawne; podsumowanie
15 Maria Ziółek
Ocena programowa dokonywana przez PKA
Ocena programowa dokonywana przez PKA obejmuje:
Związek kierunku z misją uczelni
Odniesienie efektów kształcenia (EK) kierunku do KRK
Program studiów, w tym sposoby weryfikacji osiągniętych EK
Przypisanie punktów ECTS
Spełnianie wymagań dotyczących minimum kadrowego
Infrastrukturę dydaktyczną
Warunki prowadzenia kształcenia na odległość
Funkcjonowanie WSZJK
Dostosowanie EK do potrzeb rynku pracy
Zarządzanie procesem dydaktycznym w zakresie kierunku studiów, w tym zmian dokonywanych w programie studiów wynikających z jego doskonalenia
16
Rozporządzenie Ministra NiSW w sprawie warunków oceny programowej i instytucjonalnej
Maria Ziółek
Ocena instytucjonalna dokonywana przez PKA obejmuje:
Związek strategii rozwoju jednostki ze strategią rozwoju uczelni
Funkcjonowanie WSZJK
Jakość kształcenia na studiach podyplomowych
Jakość kształcenia na studiach doktoranckich
Współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym
17
Ocena instytucjonalna dokonywana przez PKA Rozporządzenie Ministra NiSW w sprawie warunków oceny programowej i instytucjonalnej
Maria Ziółek
Wewnętrzny system zarządzania jakością kształcenia – zasady ogólne
Czym nie jest, nie może być?
Najwyższą Izbą Kontroli
Przeregulowaniem systemu kształcenia
Nadmierną biurokracją
Ograniczeniem kreatywności, innowacyjności...
Czym ma być?
Drogowskazem do KULTURY JAKOŚCI
18 Maria Ziółek
Wewnętrzny system zarządzania jakością kształcenia – poziom uczelni: zasady ogólne
Główne zasady:
Wprowadzanie uczelnianego SZJK z uwzględnieniem autonomii wydziałów
Elastyczność systemu – w celu zachowania różnorodności i jednocześnie spójności z misją uczelni
Uwzględnienie pracowników, studentów, doktorantów, słuchaczy studiów podyplomowych, absolwentów oraz innych interesariuszy zewnętrznych w systemie
Wewnętrzny SZJK jest drogowskazem do kultury jakości
19
Wewnętrzny system
zarządzania jakością
kształcenia
Kultura jakości
?
20
• jednakowe standardy • nadzór • kontrola • ……
• przydatność do określonego celu • poprawa • zaufanie • ……
procedurami i strategią zapewniania jakości
instytucjonalną różnorodnością i kreatywnością
Równowaga pomiędzy:
Maria Ziółek
Wewnętrzny system zarządzania jakością kształcenia – poziom uczelni: zasady ogólne
21
USZJK w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
UCZELNIANY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA
Biu
ro R
ady d
s. J
ako
ści Ksz
tałc
enia
Komisja ds. Zapewnienia
Jakości Kształcenia
Komisja ds. Oceny Jakości Kształcenia
WYDZIAŁOWE KOMISJE DS. JAKOŚCI KSZTAŁCENIA
Zespół ds. zapewnienia jakości
kształcenia
Zespół ds. oceny jakości kształcenia
UCZELNIANA RADA DS. JAKOŚCI KSZTAŁCENIA (RJK)
(KZJK) (KOJK)
(WZOJK) (WZZJK)
Prace organizacyjne i szkoleniowe
Akty prawne UAM; określenie polityki; tworzenie struktury
Opracowanie procedur zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia
Seminaria informacyjne dla WZOJK i całego środowiska akademickiego
Szkolenia trenerów w zakresie tworzenia progr. kształcenia do pracy na wydziałach
Szkolenia z udziałem ekspertów zewnętrznych
Badania jakości -
narzędzia
Ogólnouniwersytecka ankieta studencka oceniająca jakość
kształcenia na UAM
Wydziałowe arkusze samooceny
Opracowanie wyników w/w badań i przeprowadzenie analizy SWOT
Opracowanie propozycji działań na rzecz doskonalenia jakości kształcenia na poziomie centralnym i wydziałowym
22 Maria Ziółek
USZJK w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - od stycznia 2010
UAM Badania jakości kształcenia – pierwszy cykl badań (rok 2010)
Badanie stanu aktualnego:
1) Ankiety studenckie
2) Wydziałowe arkusze oceny
Planowanie zmian i publikowanie planów:
1) Rekomendacje RJK i kalendarz działań
2) Rekomendacje WZOJK i kalendarz działań
Wdrożenie zmian:
1) Działania wydziałowe
2) Działania centralne
Rok 2011
Dokumenty opracowane przez RJK – przykład UAM
Raport z badań jakości kształcenia na UAM prowadzonych za pomocą ankiet studenckich
Raporty z badania jakości kształcenia obejmujące ocenę własną wydziałów w zakresie:
Programów kształcenia
Metod kształcenia i oceniania
Organizacji studiów
Systemów informacyjnych
Kadry nauczającej
Warunków technicznych realizacji programu kształcenia
Form promocji i oceny jakości kształcenia
Rekomendacje Rady ds. Jakości Kształcenia dot. doskonalenia jakości kształcenia na UAM (zamieszczone na stronie USZJK w styczniu 2011)
24
Maria Ziółek
Wydział X Kierunek Y
• Liczba przedmiotów: 25 • Efekty kształcenia dla
programu studiów: • 1a:i – Wiedza • 2a:d – Kompetencje
społeczne • 3a:i – Umiejętności
• Interpretacja: Długość słupka
odpowiada liczbie przedmiotów, na których realizowany jest dany efekt kształcenia.
• Min 0 - Max 25
ANALIZA PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA – przykład UAM Przykład korelacji efektów kształcenia dla całego programu z efektami kształcenia dla przedmiotów
25 Maria Ziółek
II. 3. Zestawienie średnich ocen ze studiów I
stopnia dla kierunku/specjalności (z wyłączeniem oceny z pracy dyplomowej i egzaminu licencjackiego)
II. 4. Zestawienie ocen z prac dyplomowych –
licencjackich dla kierunku/specjalności
ANALIZA OCENIANIA – przykład dla studiów I stopnia
Maria Ziółek
II. METODY KSZTAŁCENIA I OCENIANIA
3. Zestawienie średnich ocen ze studiów I stopnia dla kierunku/specjalności (z wyłączeniem oceny z pracy dyplomowej i egzaminu licencjackiego)
II. METODY KSZTAŁCENIA I OCENIANIA 4. Zestawienie ocen z prac dyplomowych – licencjackich dla kierunku/specjalności
ANALIZA OCENIANIA – przykład dla studiów II stopnia
Maria Ziółek
Plany działań wynikające z pierwszego cyklu badania jakości kształcenia na
UAM – przykład rekomendacji w 2010
CEL
PROPONOWANE DZIAŁANIA
POZIOM JEDNOSTEK (WYDZIAŁÓW /
INSTYTUTÓW)
POZIOM CENTRALNY
Określenie strategii kształcenia
w jednostkach.
Przygotowanie dokumentu przedstawiającego
strategię kształcenia w jednostce.
Weryfikacja opisów
programów kształcenia pod
kątem zgodności efektów
kształcenia opisanych dla
całego programu z efektami
kształcenia opisanymi dla
przedmiotów.
1) Opracowanie w każdej jednostce przynajmniej
jednego wzorcowego programu studiów
zgodnego z zasadami opisów efektów
kształcenia oraz form kształcenia i oceniania
(wg Krajowych Ram Kwalifikacji, które będą
wdrożone po wprowadzeniu nowelizacji
ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym).
Działanie to będzie poprzedzone seminariami
konsultacyjnymi i warsztatami. Termin
realizacji będzie uzależniony od terminu
seminariów i warsztatów.
Uchwała Senatu
Organizacja szkoleń
28
Wydziały autonomicznie decydują o priorytetach działań podnoszących jakość kształcenia biorąc pod uwagę rekomendacje RJK i własne analizy
UAM Działania Rady ds. Jakości Kształcenia w 2011 – poziom uczelni
ANKIETYZACJA – poszerzenie zakresu
• Ankiety wypełniane przez nauczycieli akademickich
• Ankiety wypełniane przez studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych oraz doktorantów
• Pilotażowa ankietyzacja nakładu pracy studenta - ECTS
SZKOLENIA / KONFERENCJE (m.in. nt. wdrażania KRK)
• Cykl seminariów szkoleniowo konsultacyjnych dla nauczycieli akademickich UAM
• Konferencja ogólnopolska nt. zadań uczelni wynikających z aktualnych uregulowań prawnych
PRZYGOTOWANIE DOKUMENTÓW
• Dokumentacja dotycząca nowych uchwał Senatu i zarządzeń Rektora
• Dokumentacja dotycząca programów kształcenia
PROMOCJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KSZTAŁCENIA
• Prezentacje na konferencjach międzynarodowych i udział w projektach międzynarodowych
• Teksty w materiałach krajowych
UAM – wdrażanie KRK SZKOLENIA / KONFERENCJE
Cykl seminariów szkoleniowo-konsultacyjnych dla nauczycieli akademickich (marzec – kwiecień 2011)
a) informacje nt. nowelizacji Ustawy PSW;
b) informacje ogólne nt. Europejskich i Krajowych Ramy Kwalifikacji;
c) tworzenie programów kształcenia na bazie efektów kształcenia i zgodnie z systemem Krajowych Ram Kwalifikacji;
d) uczenie się przez całe życie (LLL);
e) mobilność studentów i pracowników;
f) przyporządkowanie punktów ECTS do efektów kształcenia;
g) E-learning.
Konferencja (1 grudnia 2011)
„ Zadania uczelni wynikające z aktualnych uregulowań prawnych dotyczących
krajowych ram kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego i systemów zapewniania jakości kształcenia”
UAM – nowe procedury systemu
zarządzania jakością kształcenia (2011)
Nowelizacja uchwał senatu
Procedury działania wewnętrznych systemów zarządzania jakością kształcenia na wydziałach
Poszerzenie zakresu ankietyzacji i opracowanie nowych ankiet
Maria Ziółek 31
Uchwała nr 284/2011/2012 Senatu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2012 r.
w sprawie zmiany Uchwały nr 126/2010 Senatu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 25 stycznia 2010 r. w sprawie Uczelnianego
Systemu Zarządzania Jakością Kształcenia w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
3) w § 7 ust. 6 otrzymuje brzmienie: „Do zadań wydziałowej komisji ds. jakości kształcenia w szczególności należy:
1) wdrażanie na wydziale opracowanych przez RJK procedur służących zapewnieniu i doskonaleniu jakości kształcenia na poszczególnych kierunkach kształcenia;
2) opiniowanie projektów programów kształcenia, a w szczególności ich zgodności z misją uczelni, z obszarowymi efektami kształcenia, zgodności efektów kształcenia w modułach z efektami kierunkowymi, prawidłowości doboru metod kształcenia i metod oceniania do założonych efektów kształcenia, prawidłowości przypisania punktów ECTS modułom kształcenia;
3) analizowanie i publikowanie wyników oceny jakości kształcenia, w tym w szczególności wyników przeprowadzonych egzaminów i innych form sprawdzania efektów kształcenia osiąganych przez studenta w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych oraz oceny dokonywanej przez studentów i pracowników, a także wnioski z monitorowania karier absolwentów uczelni;
4) przedstawianie dziekanowi propozycji działań mających na celu podnoszenie jakości kształcenia na wydziale i monitorowanie realizacji tych działań;
5) przedstawianie radzie wydziału corocznych sprawozdań z efektów działania systemu zarządzania jakością kształcenia na wydziale.”;
Zarządzenie Nr 321/2011/2012 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych zadań Rady ds. Jakości
Kształcenia oraz wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia
33
§ 2 ust. 3. Do zadań zespołów ds. oceny jakości kształcenia należy: a) monitoring wprowadzania rekomendacji WZOJK na wydziale;
b) analiza zgodności kierunku i profilu studiów z misją uczelni i strategią wydziałową;
c) analiza zgodności opisanych w programach kształcenia zakładanych efektów kształcenia z efektami kształcenia dla wskazanego obszaru lub obszarów kształcenia opisanych w Krajowych Ramach Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego;
d) analiza metod i form kształcenia oraz sposobów sprawdzania efektów kształcenia osiąganych przez studenta;
e) analiza dostosowania efektów kształcenia uzyskanych w procesie kształcenia do potrzeb rynku pracy, szczególnie na studiach o profilu praktycznym;
Zarządzenie Nr 321/2011/2012 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych zadań Rady ds. Jakości
Kształcenia oraz wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia
34
f) analiza i publikowanie wyników oceny jakości kształcenia, w szczególności wyników przeprowadzonych egzaminów i innych form sprawdzania efektów kształcenia osiąganych przez studenta w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych oraz oceny dokonywanej przez studentów i pracowników, a także wnioski z monitorowania karier absolwentów uczelni; g) ocenianie jakości prac dyplomowych h) koordynowanie ankietyzacji dotyczącej studenckiej oceny nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia dydaktyczne;
Zarządzenie Nr 321/2011/2012 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych zadań Rady ds. Jakości
Kształcenia oraz wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia
35
i) ocena warunków socjalnych studentów i doktorantów, w tym możliwości uzyskiwania stypendiów oraz dostępu do domów studenckich; j) coroczne przedstawianie dziekanowi, radzie wydziału oraz komisji ds. zapewnienia jakości kształcenia rezultatów oceny jakości kształcenia na wydziale i przedstawianie wskazówek dotyczących planu naprawczego dla poprawienia jakości kształcenia; k) publikowanie na stronie domowej wydziału corocznych rezultatów oceny jakości kształcenia.
Zarządzenie Nr 322/2011/2012 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie określenia procedur funkcjonowania uczelnianego
systemu zarządzania jakością kształcenia
36
§5 Sprawozdania
Zgodnie z § 6 ust. 6 pkt 4 oraz § 7 ust. 6 pkt 5 Uchwały
Senatu Nr 126/2010 z dnia 25 stycznia 2010 r. w sprawie
Uczelnianego Systemu Zarządzania Jakością Kształcenia w
Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu Rada ds.
Jakości Kształcenia oraz przewodniczący
wydziałowych komisji ds. jakości kształcenia
zobowiązani są do przedstawienia sprawozdania ze
swojej działalności odpowiednio Senatowi i Radzie
Wydziału raz w roku.
Zarządzenie Nr 323/2011/2012 Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie ankiet wraz z zasadami ich opracowywania,
przeprowadzania oraz publikowania ich wyników
37
I. Wydziałowe arkusze samooceny
§ 8
Wydziałowe arkusze samooceny są wypełniane co dwa lata przez wydziałowe zespoły ds.
oceny jakości kształcenia.
§ 9
Uczelniana Rada ds. Jakości Kształcenia opracowuje pytania do wydziałowych arkuszy
samooceny.
§ 10
Wydziałowe zespoły ds. oceny jakości kształcenia wypełniają, publikują oraz przekazują do Biura
Rady ds. Jakości Kształcenia wypełnione wydziałowe arkusze samooceny.
§ 11
Na podstawie otrzymanych arkuszy samooceny Rada ds. Jakości Kształcenia sporządza raport
ogólnouniwersytecki i zamieszcza go na ogólnodostępnej stronie internetowej poświęconej
jakości kształcenia.
UAM Stan wykonania rekomendacji z 2010 prezentowany w styczniu 2012 – kilka przykładów
CEL
PROPONOWANE DZIAŁANIA
POZIOM JEDNOSTEK (WYDZIAŁÓW /
INSTYTUTÓW)
POZIOM CENTRALNY
Podniesienie poziomu wiedzy nauczycieli
akademickich i doktorantów na temat
tworzenia programów studiów w oparciu o
efekty kształcenia i zgodnie z projektem
nowelizacji ustawy PSW wprowadzającej
ramy kwalifikacji jako podstawowe
narzędzie organizacji procesu kształcenia.
Konieczność przeprowadzenia seminariów
konsultacyjno-szkoleniowych dla nauczycieli
akademickich w zakresie opisu przedmiotów i
tworzenia programów studiów na bazie
efektów kształcenia i zgodnie z projektem
nowelizacji ustawy PSW.
Przeprowadzono cykl szkoleń w marcu i
kwietniu 2011
Podniesienie jakości prac dyplomowych i
zwiększenie ich powiązania z efektami i
kształcenia na kierunku/specjalności
Powołanie stałych zespołów ds. oceny jakości
prac dyplomowych i ich powiązania z
kierunkiem/specjalnością studiów.
Uchwała Senatu UAM
Zapis znalazł się w zarządzeniu rektora, dot.
zadań WZOJK
Podnoszenie świadomości wszystkich pracowników jednostki w zakresie dydaktyki.
Przeprowadzenie przynajmniej jednej Rady Wydziału w roku akademickim poświęconej procesowi dydaktycznemu. Uchwała Senatu UAM lub zarządzenie Rektora. W prowadzonych dyskusjach nie wypracowano zgody na zobligowanie RW do takich działań.
UAM Badania jakości kształcenia – drugi cykl badań (rok 2011)
Ankietyzacja:
1) Ankiety studenckie (st. stacjonarne i niestacjonarne) i doktoranckie
2) Ankiety dla nauczycieli akademickich
Planowanie zmian i publikowanie planów:
1) Rekomendacje RJK i kalendarz działań
2) Rekomendacje WZOJK i kalendarz działań
Wdrożenie zmian:
1) Działania wydziałowe
2) Działania centralne
2012
ANKIETYZACJA – przykłady wyniki porównawcze 2010 - 2011
„Jak ogólnie oceniasz zajęcia (wykłady, seminaria, konwersatoria, ćwiczenia, laboratoria itp.) prowadzone na Twoim kierunku i stopniu studiów?” (skala 2-5)
WYDZIAŁ
ROK
BADANIA
oferta zajęć do
wyboru
(różnorodność
itp.)
kultura
prowadzących
zajęcia
(zachowanie
wobec
studentów)
warunki
techniczne
odbywania zajęć
(komfort,
aparatura itp.)
2010 2,76 4,05 4,21
2011 2,89 4,05 4,09
2010 3,83 4,29 3,84
2011 3,92 4,48 4,01
2010 3,48 4,18 3,00
2011 3,14 4,23 4,49
2010 3,18 4,17 3,48
2011 3,18 4,23 3,75UAM
Wydział
AWydział
BWydział
C
ANKIETYZACJA – przykłady wyniki porównawcze 2010 - 2011
WY-
DZIAŁ
ROK
BADA
NIA
Czy na Twoim
kierunku istnieje
możliwość
studiowania
jakiś czas na
innej uczelni
krajowej, np. w
ramach MOST?
Czy
skorzystałeś/aś z
tej możliwości
(program MOST)?
Czy na Twoim
kierunku
przeprowadzane
są ankiety, w
których możesz
ocenić
prowadzących
zajęcia?
Czy wyniki tych
ankiet mają
wpływ na
poprawienie
jakości zajęć?
2010 48% 0% 99% 8%
2011 54% 1% 95% 8%
2010 71% 6% 49% 13%
2011 77% 4% 71% 13%
2010 45% 5% 86% 13%
2011 40% 7% 89% 14%
2010 60% 4% 81% 9%
2011 62% 4% 78% 10%
Wydział
E
Wydział
F
UAM
Wydział
D
Zestawienia procentowe odsetków odpowiedzi twierdzących (Tak)
ANKIETYZACJA - przykłady wyniki porównawcze 2011, studenci a nauczyciele akademiccy
WYDZIAŁ
ROK
BADANIA
Jak ogólnie oceniasz jakość
kształcenia na Twoim
kierunku / na kierunkach
prowadzonych przez Twoją
macierzystą jednostkę
organizacyjną
Organizacja zajęć
(harmonogram
dzienny i
tygodniowy, itp.)
Liczebność grup
studenci 3,76 3,72 4,13nauczyciele 3,66 3,91 3,47
studenci 3,64 3,70 3,98nauczyciele 3,95 4,30 4,42
studenci 3,81 3,79 4,00nauczyciele 4,00 4,85 4,08
studenci 3,65 3,63 3,92nauczyciele 3,93 4,11 3,58
Wydział
A
Wydział
B
Wydział
C
UAM
Ocena jakości kształcenia, średnia ocen w skali 2-5
Plany działań wynikające z drugiego cyklu badania jakości kształcenia na UAM – przykłady rekomendacji (grudzień 2011)
CEL
PROPONOWANE DZIAŁANIA
POZIOM JEDNOSTEK (WYDZIAŁÓW / INSTYTUTÓW) POZIOM UCZELNI
Zadanie Odpowiedzialny Zadanie Odpowiedzialny
Podniesienie liczby
respondentów biorących
udział w badaniach
ankietowych
1) Przeprowadzenie akcji
informacyjnej na poziomie
wydziału / jednostki
2) Informacja o wynikach badań
jakości kształcenia oraz
przeprowadzonych działaniach
na rzecz doskonalenia jakości
kształcenia.
Dziekan / dyrektor
jednostki; odpowiedni
organ samorządu
studentów i
doktorantów
1) Przeprowadzenie akcji
informacyjnej na
poziomie uczelni
2) Informacja o wynikach
badań jakości
kształcenia oraz
przeprowadzonych
działaniach na rzecz
doskonalenia jakości
kształcenia.
3) Dobór terminu i czasu
trwania badań
ankietowych
RJK-Biuro RJK;
odpowiedni
organ samorządu
studentów i
doktorantów
Weryfikacja prawidłowości
przypisania punktów ECTS
przedmiotom / modułom
Przeprowadzanie badań ankietowych Koordynator ECTS i
wydziałowe samorządy
studenckie i
doktoranckie
Uchwała Sentu
Koordynacja i wsparcie
działań w tym zakresie
RJK
Uczelniany
koordynator
ECTS
Weryfikacja programów
kształcenia zgodnie z KRK
Organizacja i przeprowadzenie
weryfikacji
Dziekan/ dyrektor
jednostki
Ustalenie kalendarium
działań i wsparcie w
działaniach (powołanie
komisji rektorskich)
Rektor /
Prorektor
UAM - ANKIETYZACJA doskonalenie systemu - weryfikacja pytań i układu ankiet oraz arkuszy samooceny (2012)
Maria Ziółek 44
„Uważa się, że lepiej jest mierzyć w sposób niedoskonały to co jest ważne, niż mierzyć w sposób doskonały to co błahe”
Hamdorf i Hall 2001
Czy na poziomie uczelni prowadzić kontrolę działań wydziałowych w zakresie weryfikacji efektów kształcenia na kierunku, dostosowania metod kształcenia i oceniania do EK, właściwego przyporządkowania ECTS i zgodności z misją uczelni?
Decyzje w UAM:
Powołano 4 komisje obszarowe, które zatwierdzały efekty kształcenia dla kierunku studiów I i II stopnia oraz sprawdzały ich zgodność z misją uczelni. Zatwierdzone przez komisje EK trafiały na SENAT.
Efekty kształcenie na III stopniu i studiach podyplomowych nie są weryfikowane na poziomie uczelni
45
Zadania wewnętrznego SZJK - dylematy
Uczelnie autonomicznie podejmują decyzje w tym względzie
Maria Ziółek
Programy kształcenia
Efekty kształcenia na kierunku
Efekty kształcenia w module
Sposoby kształcenia i oceniania
ECTS
Organizacja studiów
Systemy informacyjne
Kadra nauczająca
Warunki techniczne realizacji programu kształcenia
Formy oceny jakości kształcenia
UAM - Elementy samooceny jednostek
w zakresie kształcenia – opracowanie nowych arkuszy przez RJK - 2012
46
Zrezygnowano czasowo ze względu na
przeładowanie pracą tworzenia
nowych programów kształcenia
UAM Zarządzanie programem kształcenia – wskazówka RJK dla WZOJK
Koordynator programu (K)
Nauczyciele akademiccy (NA) realizujący program
Studenci (S)
Otoczenie społeczno-gospodarcze (OSG)
47
Koordynator stymuluje dyskusje i podejmuje decyzje
K
OSG
K-n
K-1
S-n S-1
NA-n
NA-1
DYSKUSJE - UZGODNIENIA:
Wewnętrzny system zapewniania jakości - przyczynia się do doskonalenia programu kształcenia
Zarządzanie jakością kształcenia –wyzwania na rok akademicki 2012/13
48
Implementacja KRK
Szkolenia :
w zakresie metod kształcenia, sprawdzania osiągnięcia EK, właściwego stosowania ECTS
Kształcenie dla przedsiębiorczości
Uwzgledznianie wymiaru społecznego kształcenia
Opracowanie procedur wspomagających działania WZOJK
Ocena stopnia i jakości wdrażania KRK
Działania na rzecz doskonalenia procesu zarządzania jakością kształcenia