Zarządzanie wiedzą w organizacji

dr inż. Krzysztof LejaKatedra Zarządzania

Zakład Zarządzania Wiedzą i Informacją p.506; tel. 348-60-42; kleja@zie.pg.gda.pl

  konsultacje: wtorek – 11.15-12.00środa – 15.15-16.00

STUDIA STACJONARNE II stopnia

Cele

wykazanie, że wiedza to korzenie każdej organizacji

udowodnienie, że wiedza stanowi podstawowe źródło przewagi konkurencyjnej każdej organizacji

Metoda

wykładćwiczenia – studia przypadków -

ilustracja problematyki poruszanej na wykładach+ dyskusja

Kryteria zaliczenia 1 obecność na ćwiczeniach (1 nieobecność jest

dopuszczalna) AKTYWNOŚĆ na ĆWICZENIACH – TAK (0,5 pkt lub 1

pkt na każdych zajęciach) KOLOKWIA : 28 marca i 23 maja 2011 r. (2x10 pkt) test – max 40 pkt.; ćwiczenia – max 20 pkt +

aktywność uzyskanie co najmniej 60% punktów łącznie z

ćwiczeń i testu, w tym co najmniej 20 pkt z testu

rozmowa (egzamin ustny) – TAK/ NIE

OCENY36 - 41 pkt – dst42 - 45 pkt – ddb46 - 49 pkt – db50 - 53 pkt – pdb54 - 56 pkt – bdb57 i więcej – celujący

Kryteria zaliczenia 2Terminy egzaminu

„0” – 1 czerwca 2011 r. – godz. 13.15 - 15.00 (test)(zapraszam wszystkich, którzy z kolokwiów uzyskają min. 16 pkt. lub za aktywność uzyskają

min. 5 pkt.)

„1” – 8 czerwca 2011 r. – godz. 13.15 - 15.00 (test)(zapraszam wszystkich, którzy z kolokwiów uzyskają min. 12 pkt.

)

Literatura podstawowa

1. Jemielniak D., Koźmiński A.K. (red.), Zarządzanie wiedzą, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, W-wa 2008.

2. Nonaka I., Takeuchi H., Kreowanie wiedzy w organizacji, Poltext, Warszawa 2000.

3. Probst G., Raub S., Romhardt K., Zarządzanie wiedzą w organizacji, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002.

Literatura uzupełniająca

1. Evans Ch., Zarządzanie wiedzą, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005.

2. Kowalczyk A., Nogalski B., Zarządzanie wiedzą. Koncepcja i narzędzia, Difin, 2007

3. Perechuda K., Zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie, WN PWN, Warszawa 2006.

4. Perechuda K., Dyfuzja wiedzy w przedsiębiorstwie sieciowym. Wizualizacja i kompozycja, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, 2005.

Program wykładów (1)

1. Wprowadzenie, program, zasady zaliczania.

2. Zarządzanie wiedzą - pojęcia podstawowe.

3. Organizacyjne tworzenie wiedzy. 4. Społeczeństwo wiedzy – rys historyczny.5. Cele i procesy zarządzania wiedzą.6. Rola kultury organizacyjnej w zarządzaniu

wiedzą.7. Systemy i struktury gromadzenia oraz

rozpowszechniania wiedzy.

Program wykładów (2)

8. Pozyskiwanie wiedzy z otoczenia. 9. Zarządzanie zasobami ludzkimi a

zarządzanie wiedzą.10. Zarządzanie wiedzą w Polsce.10. Duchowość w organizacji.11. Action research.11. Zostań przedsiębiorcą intelektualnym! 13. Wyzwania zarządzania wiedzą.

Wiedza

Df. 1.„Uzasadnione i prawdziwe przekonanie” -

PlatonDf. 2. Ogół wiadomości i umiejętności

wykorzystywanych przez jednostki do rozwiązywania problemów

Df. 3. Zorganizowany w strukturę zbiór informacji wraz z regułami ich interpretowania (nieuchwytny zasób każdej firmy) – Jemielniak, Koźmiński)

Cechy wiedzy zasób, którego przybywa w miarę

używania (jest niewyczerpalny), jest zasobem pierwotnym – umożliwia…

(?), związana z konkretną osobą (osobami), możliwość egzekwowania praw

własności dotyczy jedynie elementów, do których stosuje się prawo o własności intelektualnej,

wiedza niestosowana nie ma żadnej wartości,

nie ma granic nakładów na wiedzę a wycena zarówno ex ante jak i ex post jest niemożliwa.

Inspiracja

„Przedstawiam Wam Misia Puchatka, który właśnie w tej chwili schodzi po schodach. Tuk-tuk, tuk-tuk, zsuwa się Puchatek na grzbiecie, do góry nogami, w tyle za Krzysiem, który ciągnie go za przednia łapkę. Odkąd Puchatek siebie pamięta, jest to jedyny sposób schodzenia ze schodów, choć Miś czuje czasami, że mógłby to robić zupełnie inaczej, gdyby udało się przestać tuktać choćby na jedną chwilę i dobrze się nad tym zastanowić...”

A. Milne, Kubuś Puchatek, 1926, za: Gladstone, op.cit., s.7.

Strategia konkurencyjna oparta na wiedzy (1)

Firma poszukuje trudnych do skopiowania czynników produkcji.

Konieczne jest przezwyciężenie wewnętrznych (dzielenie się wiedzą) i zewnętrznych (popyt) ograniczeń.

Jak? – wiedza na temat ukrytego popytu, umiejętność negocjacji, zawierania aliansów wiedzy.

Strategia konkurencyjna oparta na wiedzy (2)

Identyfikacja i klasyfikacja zasobów wiedzy – „czy my wiemy co my wiemy?” i jak możemy wiedzę uzupełnić

Identyfikacja szczególnych zdolności i umiejętności przedsiębiorstwa – co potrafimy robić lepiej od innych i dlaczego.

Jak zachęcić do dzielenia się wiedzą ? Wybór strategii najlepiej wykorzystującej

istniejące zasoby wiedzy?

Strategia konkurencyjna oparta na wiedzy (3)

Zapewnienie warunków szybkiego transferu wiedzy wewnątrz organizacji i między organizacjami.

Stworzenie mechanizmów samoregulacji i samokontroli.

Elastyczność i zmienność sojuszy i układów współpracy.

Problemy rozwiązywane się przez zespoły o zmiennym przywództwie.

Rozmyte, nieokreślone struktury organizacyjne.

Budowanie przewagi konkurencyjnej opartej na

wiedzy

WIEDZA

Umiejętność wykorzystania wiedzy - Innowacje

Zdolność do konkurowania

Trwała przewaga konkurencyjna

Źródło: Kowalczyk A., Nogalski B., op.cit., s.37.

Po co zarządzać wiedzą ?

Dawniej (tj. do lat 90. XX w.)

Dzisiaj

Stabilność otoczenia organizacji, technologii, rynku, dziedzin nauki

Amorficzność organizacji i ich otoczenia oraz dziedzin nauki

Wysoko cenione umiejętności (know-how) były trwałe

Wczorajszy know-how jest aktualny jak codzienna gazeta

Konkurencyjność rozumiana statycznie

Konkurencyjność rozumiana dynamicznie

Banki tradycyjne Banki wirtualne

Istotna była sama wiedza Istotna jest zdolność dowiadywania się

Jaka wiedza jest potrzebna dzisiaj ?

Jaka wiedza będzie potrzebna jutro?

Zarządzanie wiedząkorzysta z technologii IT

lecz koncentruje się na ludziach, gdyż oni decydują o sukcesie organizacji,

będąc źródłem wiedzy

Bardzo ważne

DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI

REZULTATY

WYNIKI

Pojedyncza pętla uczenia

sięJak możemy to

samo robić lepiej ?

Podwójna pętla uczenia sięDlaczego to robimy? Czy

powinniśmy mieć inne zadania i cele

Gladstone, ZW, Petit , W-wa 20004 s.29

Gospodarka oparta na wiedzyGOW

Rewolucja przemysłowa – produkcja maszyn za pomocą maszyn

GOW – system wykorzystania wiedzy do produkcji wiedzy

Jak ? – poprzez kształcenie ustawiczne

Wykształcenie’2007

Wykształcenie wyższe

(25-64 lata)

Wykształcenie co najmniej średnie

(25-64 lata)

Kraje OECD 20% 70%

Polska 19% 84%

Źródło: Education at a glance 2009, OECD Indicators

Wykształcenie’2007wykształcenie % populacji

25-64zmiana/rok

1998-2006 (%)

PL < średnie 16 (5,2)

średnie 65 0,1

wyższe 19 6,4

UE 19 < średnie 29 (3,5)AUT, BEL, CZE, DNK, FIN, FRA, DEU, HUN, ITA, LUX, średnie 47 1,4NLD, POL, PRT, SVK, ESP, SWE, UKM, GRE, IRL wyższe 24 3,6

OECD < średnie 30 (3,2)

średnie 43 1,0

wyższe 27 3,4

Education at a glance, 2009, OECD, Paris, s.41

Typy wiedzy

know-what - wiedza o faktach

know-why - wiedza o zasadach i prawach w naturze, ludzkim umyśle i społeczeństwie

know-how - kompetencje i umiejętności

know-who – kto i jaką wiedzę posiada

Znaczenie wiedzy -przykład z historii

Rasa kromaniońska Neandertalczycy

narzędzia i język

KALENDARZ

?

Hierarchia pojęć

znaki

dane

informacje

wiedza

‘1,’3’, ‘0’ ciąg znaków

1,30

EUR 1= $ 1,30 kontekst

Mechanizmyrynku walutowego

składnia

struktura

Zasoby wiedzy

Organizacja ucząca się

Kompetencje organizacji

Zespoły Pojedynczypracownicy

ZASOBY

WIEDZY

ZASOBY

WIEDZY

Informacje

Dane

Cechy danych i wiedzy

DANE

nieuporządkowane wyizolowane niezależne od

kontekstu niezależne od

wykorzystującej je osoby

odzwierciedlane w znakach języka

analityczne

WIEDZA

uporządkowana złożona zależna od kontekstu zależna od

wykorzystującej ją osoby

odzwierciedlana w metodach postępowania

syntetyczna

INFORMACJE

Rodzaje wiedzy

DOSTĘPNA(explicit knowledge)

język formalny język prosty uporządkowana organizacja maszyną od

przetwarzania informacji

mechanizmy tworzenia wiedzy?

tradycja zachodnia

UKRYTA(tacit knowledge)

ind. doświadczenie przeczucia, nieuchwytne cechy trudno dostrzegalna subiektywna składnik zbiorowego

działania tradycja japońska

Wiedza ukryta wymiar techniczny (know-how) – mistrz wymiar poznawczy – co jest i co ma być systematyczne jej przetwarzanie jest trudne

Wiedza dostępnaprzetworzona przez komputer, przesłana i

zmagazynowana w bazach danychorganizacja ‘maszyną’ do przetwarzania

informacji

Udostępnianie wiedzy ukrytej

(przykład Hondy)

1978 – Civic + Accord (zbyt popularne)

‘instrukcje’ dla projektantów (śr. 27 lat)– produkt ma być odmienny– samochód niedrogi ale i nietani

odpowiedź - gdyby samochód był żywym organizmem, to jak mógłby ewoluować – max człowieka, min maszyny – komfort czy wygląd – wizerunek kuli – „wysoki młodzieniec”

efekt - Honda City

Cechy tworzenia wiedzy

wyraź to, co niewyrażalne– metafory– analogie

dziel się wiedzą z innymi– pomysł jednostki– realizacja zespołu

niejasność i nadmiar pomysłów sprzyja tworzeniu wiedzy – nowa wiedza wyłania się z chaosu

Łańcuch zdarzeń

„zaryzykujmy”

Produkt odmienny,niedrogi i nietani

Auto żywymorganizmem

Wizerunek kuli

Maksimum człowieka,minimum maszyny

Wysokimłodzieniec

HONDA CITY

Bohaterowie tworzenia wiedzy

Wizja kierownictwa

firmyCo powinno być ?

Co jest (co może być) ?

Chaotycznarzeczywistość

Ideały romantyków

Opinie pracowników